www.advocate.mn Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслийн танилцуулга

1. Бэлтгэсэн: Ч.Мөнхболор
А.Гулим
2021-09-10

2. 1.Хуулийн төслийг боловсруулах
болсон хэрэгцээ, шаардлага
2.Төслийн танилцуулга
3.Төслийн онцлог зохицуулалт
4.Дагаж гарах хуулийн төслүүд
АГУУЛГА

3. Нэгдсэн үндэстний байгууллагын төрөлжсөн агентлаг
болох Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагаас
гишүүн 193 орны хүрээнд гаргадаг кибер аюулгүй
байдлын индексийг (1) тухайн улсын хууль эрх зүйн
орчин, (2) техникийн хувьд хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ,
(3) зохион байгуулалтын арга хэмжээ (4) чадавх
бүрдүүлэх, (5) хамтын ажиллагаа гэсэн үндсэн 5 үзүүлэлт,
дэд 25 үзүүлэлтийн хүрээнд гаргадаг.
Манай улсын хувьд кибер аюулгүй байдлын
индексийн гол үзүүлэлт болох хууль эрх зүйн
орчин бүрдээгүй, үндэсний кибер халдлага,
зөрчлөөс сэргийлэх, хариу үйлдэл үзүүлэх чиг
үүрэг бүхий байгууллага байхгүй, хамтын
ажиллагаа дутмаг зэрэг үндэслэлээр 2017 онд
104 дүгээр байранд, 2018 онд 85 дугаар
байранд эрэмбэлэгдсэн байдаг.
Мэдээлэл, харилцаа холбооны технологи маш
хурдацтай хөгжиж буй өнөө үед улс орнууд кибер
аюулгүй байдлыг хангах асуудалд ихээхэн анхаарал
хандуулах болсон бөгөөд манай улсын хүн амын 68
хувь нь интернет хэрэглэж, төр хувийн хэвшлийн
байгууллагуудын өдөр тутмын үйл ажиллагаа цахим
хэлбэрт шилжих болсонтой холбоотойгоор кибер
орчин дахь мэдээллийн хүртээмжтэй, бүрэн бүтэн
байдлыг нь хангах шаардлага тавигдах болсон:

4. Кибер аюулгүй
байдлын тухай
хууль
5 бүлэг, 25 зүйлтэй

5. Кибер аюулгүй байдлыг хангах үйл
ажиллагааны зарчим, эрх зүйн үндсийг
тогтоох, кибер орчин дахь мэдээллийн
бүрэн бүтэн, хүртээмжтэй, нууцлагдсан
байдлыг хангахтай холбогдсон харилцааг
зохицуулахад оршино.
ХУУЛИЙН ЗОРИЛТ

6. “Кибер аюулгүй байдал” - Кибер орчинд мэдээллийн
бүрэн бүтэн, нууцлагдсан, хүртээмжтэй байдал
хангагдсан байхыг
Кибер орчин - Мэдээлэлд хандах, нэвтрэх, цуглуулах,
түүнийг боловсруулах, хадгалах, ашиглах боломж олгож
буй мэдээллийн систем, мэдээллийн сүлжээний орчныг
Кибер халдлага - Мэдээллийн систем, сүлжээний кибер
аюулгүй байдлыг алдагдуулах зорилго бүхий үйлдлийг

7. Нэгдүгээр
бүлэг
• Кибер аюулгүй байдлын тухай
хуулийн зорилт, хууль тогтоомжийн
бүрдэл, үйлчлэх хүрээ, нэр
томъёоны тодорхойлолт, үйл
ажиллагааны зарчмыг тусгасан.
Хоёрдугаар
бүлэг
• Кибер аюулгүй байдлыг хангах
нийтлэг журам, үйл ажиллагааны
чиглэл, эрсдлийн үнэлгээ,
мэдээллийн аюулгүй байдлын аудит
хийлгэх талаар тусгасан

8. Гуравдугаар
бүлэг
• Кибер аюулгүй байдлыг хангахтай
холбоотой төрийн байгууллага, хуулийн
этгээд, иргэний эрх, үүргийг тусгасан.
Дөрөвдүгээр
бүлэг
• Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх
төвийн бүтэц, тэдгээрийн чиг үүргийг
тусгасан
Тавдугаар
бүлэг
Кибер аюулгүй байдлын тухай хууль тогтоомж
зөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлага,
шилжилтийн үеийн зохицуулалт, хууль хүчин
төгөлдөр болох талаар тусгасан

9. Онц
чухал
мэдээллийн
дэд
бүтэцтэй
байгууллага
• Эрчим хүчний үйлдвэрлэл, дамжуулалт, түгээлт, хяналт удирдлагын систем бүхий байгууллага;
• Цэвэр, бохир ус, дулааны эх үүсвэр, төвлөрсөн хангамжийн болон түгээлт, хяналт удирдлагын систем
бүхий байгууллага;
• Хоёр, гуравдугаар шатлалын эрүүл мэндийн байгууллага;
• Хүн, малын гоц халдварт өвчин судлах лаборатори;
• Эм, химийн хорт болон аюултай бодис үйлдвэрлэгч;
• Нэгдсэн төлбөр, тооцоо, гүйлгээний цахим систем бүхий банк санхүүгийн байгууллага;
• Зүй ёсны монопол болон давамгай байдалтай харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн үйлчилгээ
эрхлэгч;
• Агаар, төмөр зам, усан зам, автозамын тээврийн зохицуулалт, хяналт удирдлагын систем бүхий
байгууллага;
• Түлш, шатахуун импортлогч, үйлдвэрлэгч, түгээгч, стратегийн хүнс үйлдвэрлэгч, хадгалагч, түгээгч
байгууллага;
• Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын төв;
• Үндэсний олон нийтийн радио, телевиз;
• Үндсэн болон дэмжих мэдээллийн систем, суурь мэдээллийн сан хариуцагч байгууллага;
• Дата төв, түүний салбар болон нөөц төвийн үйл ажиллагаа хариуцсан байгууллага;
• Хилийн боомтын хяналт удирдлагын систем хариуцсан байгууллага.

10. ОНЦ ЧУХАЛ МЭДЭЭЛЛИЙН ДЭД БҮТЭЦТЭЙ
БАЙГУУЛЛАГЫН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ
Кибер аюулгүй
байдлыг хангах үйл
ажиллагааны дотоод
журам батлах, кибер
халдлага, зөрчлийн
үед дагаж мөрдөх
төлөвлөгөө баталж
хэрэгжүүлэх
Кибер аюулгүй
байдлын эрсдэлийн
үнэлгээг жил тутамд
эсхүл мэдээллийн
систем, мэдээллийн
сүлжээний өөрчлөлт
хийгдэх бүрт
хэсэгчлэн, эрх бүхий
байгууллагын
шаардсанаар тухай
бүр хийлгэх
Мэдээллийн
аюулгүй байдлын
аудитыг дор хаяж
хоёр жил тутамд нэг
удаа хийлгэх
Кибер халдлага,
зөрчлийг илрүүлэх,
бүртгэх, таслан
зогсоох мэдээллийн
системтэй байх
Кибер аюулгүй
байдлыг хангах үйл
ажиллагаа
хариуцсан нэгж,
эсхүл албан
тушаалтантай байх

11. Кибер халдлага, зөрчлийг илрүүлэх, таслан зогсоох, хариу арга хэмжээ авах, түүнд өртсөн дэд бүтэц, мэдээллийн
системийг нөхөн сэргээхэд мэргэжил арга зүйн туслалцаа дэмжлэг үзүүлэх үндсэн чиг үүрэг бүхий хүний нөөц, техник,
технологийн чадавх, мэдээллийн сантай дараах төвүүд ажиллана
КИБЕР ХАЛДЛАГА,
ЗӨРЧИЛТЭЙ ТЭМЦЭХ
ТӨВ
Кибер халдлага, зөрчилтэй
тэмцэх үндэсний төв
Улсын хэмжээнд кибер халдлага
зөрчилтэй тэмцэх төвүүдийн үйл
ажиллагааг уялдуулан зохицуулах,
мэргэжил, арга зүйн туслалцаа үзүүлэх
үндсэн чиг үүрэгтэй
Харилцаа холбооны асуудал
хариуцсан төрийн
захиргааны байгууллагын
дэргэд ажиллана
Кибер халдлага, зөрчилтэй
тэмцэх төрийн нэгдсэн төв
Онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй
төрийн өмчит хуулийн этгээд болон
төрийн мэдээллийн нэгдсэн сүлжээний
аюулгүй байдлыг хангах
Тагнуулын байгууллагын
дэргэд ажиллана
Кибер халдлага, зөрчилтэй
тэмцэх зэвсэгт хүчний төв
Батлан хамгаалах салбарын
мэдээллийн системд чиглэсэн кибер
халдлага, зөрчлөөс урьдчилан
сэргийлэх, илрүүлэх, таслан зогсоох,
түүнд өртсөн мэдээллийн системийг
нөхөн сэргээх
Зэвсэгт хүчний кибер
аюулгүй байдлыг хангах
байгууллагын бүтцэд
Зэвсэгт хүчний төв
ажиллана

12. ЗӨРЧЛИЙН ТУХАЙ
ХУУЛЬД НЭМЭЛТ
ОРУУЛАХ ТУХАЙ
ХАРИЛЦАА
ХОЛБООНЫ ТУХАЙ
ХУУЛЬД НЭМЭЛТ,
ӨӨРЧЛӨЛТ
ОРУУЛАХ ТУХАЙ
ЭРҮҮГИЙН ХУУЛЬД
НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ
ОРУУЛАХ ТУХАЙ
ЗӨРЧИЛ ШАЛГАН
ШИЙДВЭРЛЭХ
ТУХАЙ ХУУЛЬД
НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ
ОРУУЛАХ ТУХАЙ

13. Website
www.advocate.mn
Facebook
Mongol-Advocates Law firm
Email
info@advocate.mn
Phone
+976 7011-9206, 7012-9206