1. Universiteit Antwerpen
Cultuurkritiek
Bundeling Essays
Ken Lawrence
Cultuurkritiek
Master in de Filmstudies en Beeldcultuur Prof. W. Weyns

3. Universiteit Antwerpen
Cultuurkritiek
Bundeling Essays
Ken Lawrence
Cultuurkritiek
Master in de Filmstudies en Beeldcultuur Prof. W. Weyns

4. Inhoudstafel
Inhoudstafel................................................................................................................................ 1
1.Een Herwaardering van Absolute Zelftransparantie ............................................................... 2
2. De Post-apocalyptische Cultuur als Herrezen Fenix? ............................................................ 5
3. Bekendheid omwille van Bekendheid.................................................................................... 7
4. De Apotheose van “V For Vendetta” als Ode aan het Feest.................................................. 9
5. De Boodschap van Hedendaagse Popmuziek ...................................................................... 11
6. Verheerlijking van Gedecontextualiseerde Informatie: RSS Feeds..................................... 19
7. De Kenniseconomie: Hoe Wolkenkrabbers een Paalwoning als Fundament Hanteren....... 22
1

5. 1.Een Herwaardering van Absolute Zelftransparantie
OF: Waarom ik alles wil weten van die verre vreemde en mijn buurman me kan worden
gestolen.
In dit korte essay wens ik in te gaan op een aantal zinsneden uit ‘Het tijdperk van de
maatschappij’. Ik zou graag een tegengewicht willen bieden voor de al te negatieve invulling
van een van de idealen van de moderne maatschappij, de absolute zelftransparantie. Op
pagina 38 heeft men het over het gegeven dat deze transparantie gebukt loopt ‘onder de zware
last van haar eigen consequenties’. Ideeën, opvattingen en overtuigingen van individuen en
groepen worden op een onsamenhangende wijze verkondigd en gepubliceerd. Deze
chaotische mix van contextloze meningen zou dan leiden tot verwarring: mensen beginnen
verschillen in plaats van gelijkenissen centraal te stellen en doen geen moeite meer de andere
stemmen te begrijpen. De eigen ‘identiteit’ komt centraal te staan en het gemeenschappelijk
delen van kennis, invalshoeken of ervaringen op het publieke forum wordt verworpen.
Dit zijn vrij zware beschuldigingen aan het adres van het project van het modernisme. Het
lijkt me aanbevolen het geschetste beeld te nuanceren. Op het domein van de informatie-
technologie lopen namelijk voldoende projecten die aantonen dat absolute transparantie heden
ten dage nog steeds door velen hoog in het vaandel wordt gehouden, zij het op een andere
manier dan de stichters van de moderne maatschappij voor ogen hadden.
Laten we beginnen met een van de meest succesvolle producten van absolute
zelftransparantie: Wikipedia. Dit is een on-line encyclopedie die iedere bezoeker kan
raadplegen én aanpassen. Hoewel commerciële bedrijven de neiging hebben Wikipedia als
onaccuraat te bestempelen zorgen de duizenden vrijwilligers ervoor dat de inhoud vrijwel
steeds correct is. Er heerst bovendien een hecht gemeenschapsgevoel onder Wikipedianen (
zij die regelmatig artikels toevoegen of aanpassen ). Andere initiatieven van de organisatie
achter Wikipedia zijn het woordenboek Wictionary, de gratis boeken van Wikibooks, de
gratis bibliotheek van Wikisource, de Wikispecies databank van soorten en levensvormen en
de gratis afbeeldingen, video-en geluidsfragmenten van Wikisource. In de woorden van de
oprichters van de Wikimedia Foundation klinkt het zo: “Imagine a world in which every
single person is given free access to the sum of all human knowledge. That's what we're
doing.”. Uiteraard kunnen er heftige discussies ontstaan rond hete hangijzers m.b.t. politiek of
2

6. religie, maar de manier waarop deze worden behandeld doet me concluderen dat de
infrastructuur er is om dit soort transparant publiek debat toe te laten.
Andere uitingen van absolute zelftransparantie zijn de duizenden blogs op het net. Dit zijn on-
line dagboeken die vaak worden geïllustreerd met foto’s, video-of geluidsfragmenten ( denk
aan de zogenaamde podcasts ). De kritiek op pagina 39 in ‘Het tijdperk van de maatschappij’
kan terecht zijn: vele van deze blogs worden aanvankelijk opgestart omdat de schrijver ervan
in de spotlight wil staan. Daar staat tegenover dat enkel de interessantste en best geschreven
blogs mogen rekenen op een loyaal leespubliek. Er zijn onnoemelijk veel mensen die via
blogs leren hoe men in andere culturen leeft en hoe men denkt over bepaalde problemen in de
wereld. Ondanks verwoede pogingen van hun totalitaire overheden slagen technisch-begaafde
bloggers uit bijvoorbeeld Iran en China er nog steeds in om hun dagelijkse beslommeringen
evenals hun kritiek met de rest van de wereld te delen.
Een derde voorbeeld van transparantie is het succes van on-line diensten waarmee men
persoonlijk beeldmateriaal met iedereen kan delen. De twee meest gekende diensten zijn
momenteel Flickr voor wat foto’s betreft en Youtube voor video’s. Beide diensten werken
gelijkaardig: na een gratis registratie kan men beeldmateriaal on-line plaatsen. Anderen
kunnen dit bekijken, becommentariëren, downloaden of aan een lijst van persoonlijke
favorieten toevoegen. Bij Flickr zijn er groepen die verzameld zijn rond bijvoorbeeld zwart-
wit-fotografie evenals discussiefora waar tips en aanbevelingen worden gedeeld. Met een
eenvoudige zoekmachine kan men aldus materiaal vinden van mensen over de hele wereld.
Vele foto’s tonen persoonlijke activiteiten zoals huwelijken, feestjes of de eerste voorzichtige
stapjes van een kind. Men kan dit banaal noemen, maar het is ook een goeie manier om grens-
en cultuuroverschrijdend te zien wat mensen bezighoudt.
Tenslotte nog een korte voetnoot over de sites waar men een persoonlijk profiel kan
aanmaken dat anderen kunnen bekijken en becommentariëren. Aanvankelijk ontstaan als on-
line datingsites waarbij de grote aantrekkingskracht schuilde in de mogelijkheid een
zielsverwant te vinden met dezelfde interesses en bezigheden zijn sites zoals Myspace of
Tagworld stilaan aan het uitgroeien tot centrale plaatsen waar mensen virtueel samenkomen.
Opnieuw hebben we te maken met een uiterst transparant gegeven – sommigen delen
werkelijk alles met de bezoekers van hun profiel – waarbij deze sites opnieuw een drukke
publieke sfeer creëren waarbij talrijke uiteenlopende stemmen aan bod komen. Het feit dat
3

7. deze sites ook een schat aan demografische informatie herbergen is ook de grote media-
conglomeraten niet ontgaan: Myspace werd onlangs opgekocht door de ‘News Corporation’
van Rupert Murdoch. De mogelijke repercussies daarvan betreffen een problematiek die ons
nu te ver zou voeren
De rode draad doorheen mijn voorbeelden is dat ik van mening ben dat mensen hun eigen
stem gaan relativeren wanneer ze in contact komen met andere stemmen via een absoluut-
transparante publieke sfeer. Het lijkt me nog steeds de beste remedie tegen onbegrip.
Desalniettemin erken ik een andere problematiek: er zijn niet te veel mensen die deelnemen
aan deze publieke sfeer, maar juist te weinig. De digitale kloof gaapt nog steeds en
veroorzaakt dat een groot aantal stemmen ( lagere sociale klassen, armen, allochtonen ) vaak
moeilijk tot het debat doordringen. Het is daarvoor dat men moet ijveren en niet voor het
terugvallen op een eigen ‘identiteit’ die men dan binnen een beperkte groep deelt en waarmee
men fundamenteel van de ander verschilt. Ik ben ervan overtuigd dat openheid in de
samenleving er net voor zorgt dat we meer gelijkenissen dan verschillen gaan zien. Dit is
echter niet voor iedereen weggelegd. Het vereist een inspanning die sommigen niet willen of
niet kunnen opbrengen. Hen over de streep trekken is dan ook een noodzaak.
Nog een laatste bedenking: het is inderdaad zo dat de aandacht verschoven is van de
onmiddellijke buurt/stad/land en een globaler karakter heeft gekregen. Wat de buurman doet
of denkt kan velen niets schelen, maar die blogger in Brazilië, podcaster uit Finland, de
Flickr-fotoreeks van die Japanner, de Youtube-video van die Canadees of de Myspace-pagina
van die Australische kunnen de aandacht veel meer trekken.
( Essay naar aanleiding van de tekst: Het tijdperk van de maatschappij )
4

8. 2. De Post-apocalyptische Cultuur als Herrezen Fenix?
In ‘Het tijdperk van de maatschappij’ wordt stilgestaan bij Adorno’s cultuurpessimisme. Hij
zag hoe een afschuwelijke gebeurtenis als Auschwitz kon plaatsvinden ondanks de belofte dat
cultuur zou leiden naar een betere en beschaafdere wereld. Meer nog: na de verschrikkingen
van Auschwitz nam men de draad weer op alsof er hoegenaamd niets was gebeurd. Op een
schaamteloze manier werd de oorspronkelijke belofte van cultuur opzij geschoven: van dan af
was de cultuur er enkel voor zichzelf.
Adorno’s gedachtengang vinden we niet alleen bij cultuurcritici terug. De bekende Franse
cineast Jean-Luc Godard herhaalde een gelijkaardige gedachte in zijn ‘Histoire(s) du
Cinéma’. Volgens hem heeft de cinema zijn rendez-vous met de geschiedenis gemist omdat
het de kampen van Auschwitz niet heeft kunnen vermijden. "La flamme s’éteindra
définitivement à Auschwitz" klinkt het in zijn filmisch essay.
Zouden we het daarentegen niet kunnen bekijken vanuit een positievere ingesteldheid?
Erkennen dat de cultuur in het verleden al te vaak een manier was om de eigen
verantwoordelijkheid te ontlopen en zich te wentelen in de creatieve schoonheid van woorden,
beelden, kennis en muziek? Zou de cultuur die na Auschwitz ontstond niet geleid en
beoefend, geconsumeerd en bekritiseerd kunnen worden door mensen die ervoor zorgen dat
de cultuur nooit ofte nimmer meer kan instaan voor gruweldaden? Is er dus geen alternatief
denkbaar voor Adorno’s wanhoopsoproep om ons te wentelen in zwarte gedachten, ons te
doordrenken van datgene waar cultuur aan meegewerkt heeft om tenslotte tot een zeker
inzicht te komen?
Voor wie gelooft dat een herboren cultuur haar oorspronkelijke belofte zal vervullen, kan ik
voldoende voorbeelden aanvoeren om dit naiëf optimisme te doorprikken. Laten we ons
concentreren op een vrij recente trend binnen de commerciële cinema. Films zoals de Cube-
reeks, Saw I en II evenals Hostel behandelen allen dezelfde thematiek: onrechtmatige
opsluiting en foltering. De personages komen terecht in een gevaarlijke, artificieel gecreëerde
micro-leefwereld waar het aanvankelijke gemeenschapsgevoel door een reeks gewelddadige
opdrachten of gebeurtenissen hardhandig de kop wordt ingedrukt tot de gedesillusioneerde
groep uit elkaar spat en de individuele overlevingsinstincten de kop opsteken.
5

9. Het proces van dehumanisering evenals de martelingen – zowel fysiek als mentaal – komen
uitgebreid aan bod. Komt dit dan niet overeen met wat Adorno voorstelde? In Minima
Moralia drukt hij het zo uit: “Er is geen schoonheid en geen troost meer behalve in de blik die
tot het afgrijzen doordringt, dit doorstaat en in onverzwakt bewustzijn van de negativiteit de
mogelijkheid van het betere vasthoudt.”. Is dat de manier waarop men naar deze films gaat
kijken? Neen, men gaat ernaar toe zoals men naar een achtbaan in een pretpark gaat: voor de
tijdelijke kick.
Het is naar mijn mening niet te verregaand om te stellen dat wat de cultuur in de jaren ’40 van
de vorige eeuw niet kon verhinderen ze nu ook niet kan. De bovengenoemde films dienen
slechts als een vlucht uit de realiteit, als amusement. Zo staat het Amerikaanse filmpubliek
versteld van wat de special effects-crew en het maquillageteam aan afschuwelijke beelden
hebben kunnen verwezenlijken terwijl hun overheid gelijkaardige gruweldaden pleegt in de
gevangenissen van Abu Ghraib en Guantanamo Bay. De cultuur blijkt niet in staat het
hypocriete pleidooi van de regering-Bush voor vrijheid en gelijkheid aan de kaak te stellen.
De situatie is in feite bedroevender dan hoe Adorno ze zag. Bij het ontlopen van de
verantwoordelijkheid wordt nog een tweede factor – onverschilligheid – gevoegd die het
effect versterkt. Men zou een analogie kunnen maken door te veronderstellen dat in de jaren
’40 een reeks films op de Duitse markt zou gekomen zijn waarin systhematisch een bepaalde
bevolkingsgroep werd geviseerd, opgesloten en tenslotte door middel van vergassing
omgebracht zonder dat er veel mensen de neiging voelden om de link te leggen met wat er op
dat moment in de samenleving gebeurde.
De commodificatie van cultuurproducten is een van de hoofdredenen waarom cultuur ook
heden ten dage niet helemaal in staat is de negatieve uitwassen van het menselijk handelen
aan de kaak te stellen en onmogelijk te maken. Er rest enkel nog een band met de economie;
met alle andere sferen heeft de cultuur het contact verbroken. Rest ons de cultuur starend naar
eigen navel met oogkleppen op.
( Essay naar aanleiding van de tekst: Het tijdperk van de cultuur )
6

10. 3. Bekendheid omwille van Bekendheid
Een van de strategieën die mensen hanteren om een identiteit op te bouwen is de zogenaamde
‘zelfdramatisering’. Deze kan verschillende vormen aannemen, maar essentieel is dat men een
bepaald verborgen aspect van zichzelf plots deelt met de rest van de wereld. Deze geheimen
of intieme bijzonderheden genereren veel aandacht. Ze wekken de nieuwsgierigheid van
mensen die zich laven aan het leven van bekende personen om zo hun eigen bestaan voor
even te kunnen vergeten.
In dit korte essay zal stilgestaan worden bij een bijzondere subgroep van mensen die de
strategie van zelfdramatisering hanteren: zij die enkel bekend zijn omwille van hun
bekendheid. Er zijn talrijke voorbeelden aan te halen, zowel in het binnenland als het
buitenland. Op internationaal niveau vormt Paris Hilton, dochter van de eigenaar van de
gelijknamige hotelketen de absolute top binnen dit soort beroemdheden. Haar beste vriendin
Nicole Richie – een vrij relatief en flexibel begrip bij dit soort mensen, juister zou zijn om
haar Paris’ beste shopping vriendin te noemen – is een ander typevoorbeeld. Haar ‘claim to
fame’ is het feit dat ze de geadopteerde dochter is van zanger Lionel Richie. We vinden deze
beroemdheden niet enkel in de Verenigde Staten. In Groot-Brittannië hebben we mensen als
Abi Titmuss, Jordan, Rebecca Loos en de eerste man op mijn lijstje Pete Doherty. Op
Belgisch niveau zou ik bijvoorbeeld de ‘zangeressen’ van Seduced ( ex-Temptation Island
bewoners ), een deel van de ex-Big Brother bewoners en de meeste modellen van
http://www.pmagazine.be/ ( klikken op foto’s ) beschouwen als voorbeelden.
Wat de meeste dames in deze lijst gemeen hebben is het feit dat ze hun seksualiteit inzetten
voor de zelfdramatisering. Sommigen poseren op de cover van mannenbladen in weinig
verhullende lingerie of badpak. Anderen gaan een stap verder en aarzelen er niet voor om hun
meest intieme momenten met de buitenwereld te delen. Zo achtte de persoonlijke assistente
van David Beckham het noodzakelijk om in de roddelpers in geuren en kleuren te vertellen
over haar avontuurtjes met de voetbalster.
Een spijtige zaak is dan weer de onhandigheid van deze beroemdheden. Vooral het bewaren
van home video’s blijkt een problematische aangelegenheid. Hun avonturen doorheen de
wonderlijke wereld van de Kama Sutra zijn nog niet achter de rug of er duikt wel een
videoversie van de gebeurtenissen op. Zo is Paris Hilton’s commerciële doorbraak
7

11. hoofdzakelijk te wijten aan twee onthullende home video’s. Ook de Britse Abi Titmuss
verdiende zo haar strepen binnen de wereld van de media-vedetten: haar triootje met een
Afrikaanse prostituée en – godbetert – een ex-presentator van het Children’s BBC programma
Blue Peter ging de wereld rond.
Het blijkt ook een geslaagde overlevingsstrategie te zijn voor zij die krampachtig aan hun
roem willen vasthouden: wie is er zo naïef te geloven dat een dief die binnenbreekt bij
Pamela Anderson en rocker Tommy Lee Jones het enkel gemunt heeft op een home video van
het tweetal in actie?
Daar waar de vrouwen met hun seksualiteit moeten pronken binnen dit wereldje kan je als
man maar beter op een andere manier shockeren. Door bijvoorbeeld geen greintje respect te
tonen voor wie een ticket kocht voor een van je concerten: de Britse zanger Pete Doherty
werkt vrijwel nooit een concert af omdat hij reeds stomdronken of compleet stoned het
podium opkruipt. Voor wie als kersverse mediavedette een eigen programma wil bestaat er
nog een andere tactiek, succesvol bewezen door plastisch chirurg Jeff Hoeyberghs: beledig in
een publiek debat je tegenspreker, roep, tier en schreeuw het uit. Het gevolg is dat men zal
geloven dat je charismatisch bent en een sterke persoonlijkheid hebt.
Wie jarenlang wil worden uitgenodigd om gratis premières bij te wonen kan lessen trekken uit
de volgende conclusie. Wie bekend wil worden dient over geen noemenswaardige
competenties of talent te beschikken. Een totaal gebrek aan zelfrespect, een grote mond,
exhibitionistische neigingen en een verborgen neurose of verslaving blijken pluspunten.
( Essay naar aanleiding van de tekst: Het tijdperk van het zelf )
8

12. 4. De Apotheose van “V For Vendetta” als Ode aan het Feest
De film V For Vendetta is gebaseerd op de gelijknamige stripreeks van Alan Moore en David
Lloyd en vertelt het verhaal van de vrijheidsstrijder/revolutionair/terrorist V die in het Groot-
Brittannië van de nabije toekomst strijd levert tegen het totalitaire regime. Zijn grote
inspiratiebron is Guy Fawkes die in 1605 trachtte het Britse Parlement op te blazen.
In deze korte paper wordt de apotheose van “V For Vendetta” vergeleken met het ‘feest’ zoals
besproken in het boek ‘Het tijdperk van de maatschappij’. Elementen die aan bod zullen
komen zijn: het gevoel van pure socialiteit, een wilde, onvoorspelbare en ongestructureerde
bijeenkomst van mensen, Turner’s begrip van de ‘communitas’, Alberoni’s concept van
“l’état naissant”, het flirten met de chaos, het ‘niet zichzelf zijn’ en tenslotte de roep tot
herschepping en de hoop op een betere wereld.
In “V For Vendetta” is het dagelijkse leven strikt gereglementeerd door de overheid. De
politieke partij ‘Norsefire’ regeert met ijzeren hand. Dit totalitaire regime met zijn talloze
regels, plichten, geboden en verboden wordt in de film extra in de verf gezet. De boodschap
die V brengt wijst er op dat er nood is aan herbronning, een wedergeboorte. Hij pleit voor het
opblazen van het Britse Parlement, het symbolisch neerhalen van de regering zodat men met
een schone lei kan beginnen. Hij aarzelt ook niet om er aan toe te voegen dat om na te gaan
wie de échte schuldigen zijn van de hele toestand men enkel maar in de spiegel dient te
kijken: het zijn de mensen die ‘Norsefire’ aan de macht hielpen.
V pleit resoluut voor chaos; dat wordt zelfs expliciet in de film gezegd. Naar het einde toe
creëert hij een domino-effect: hij geeft de aanzet tot burgerlijke ongehoorzaamheid die
uitmondt in massale rellen. Het is tekenend dat graffiti hierbij een belangrijke rol speelt: het
V-motief wordt op talrijke plaatsen aangebracht en toont het groeiende verzet tegen de
overheid.
Het begrip ‘communitas’ van Turner kan men ook terugvinden in het laatste deel van ‘V For
Vendetta’. Turner duidt ermee op het feit dat tijdens het echte feest de gebruikelijke
onderscheidingen en afbakeningen worden neergehaald en de mensen in een staat van
onbeperkte communie samenzijn. In de film wordt dit voorgesteld door een beeldenreeks
waarin op de avond van V’s geplande aanslag diverse locaties worden getoond.
9

13. Achtereenvolgens krijgen we een huiskamer te zien, een ouderlingentehuis en een café.
Doorheen de film zagen we de mensen op deze locaties toen ze – op een alsmaar meer
sceptische wijze – naar het overheidsnieuws keken. Op de bewuste avond staat de tv aan,
maar niemand is aanwezig; ze verzamelen zich allen voor de grote optocht naar het Britse
Parlement voor ‘het spektakel’. Het enige wat hen allemaal bindt is de oproep van V om hun
gevoelens in daden om te zetten en het politieke tij te keren. Zoals Gamader het uitdrukt: “Het
feest is altijd voor iedereen en met iedereen”
Bovendien dragen ze allen dezelfde maskers en cape als V. In het boek wordt dit verklaard
door het gegeven dat mensen ‘buiten zichzelf’ zijn. In deze toestand gelden normen noch
grenzen: ongewapend stappen duizenden de zwaarbewapende militairen tegemoet,
vastbesloten om de vernietiging van het gehate symbool van nabij mee te maken.
De film eindigt met de succesvolle aanslag op het Britse parlement. Het opblazen hiervan
staat symbool voor het omverwerpen van het totalitaire regime en geeft de Britse burgers
opnieuw hoop. Het hele gebeuren wordt voorgedaan als een feestelijke gebeurtenis. Het
absolute hoogtepunt is de montage van de explosies op de uitbundige tonen van
Tchaikovsky's 1812 ouverture. Stilaan gaat het geheel over in een groots vuurwerk. Alberoni
zou dit moment “l’état naissant” noemen. De mensen ( en de filmkijker ) hebben
daadwerkelijk het gevoel dat alles mogelijk is. Bovendien is het inderdaad het begin van een
nieuwe staat. De fouten uit het verleden worden weggeveegd. Iedereen is er op dat moment
getuige van dat ze aan de grondslag liggen van een nieuwe, betere wereld. Durkheim wijst
hier ook op: de momenten van socialiteit zijn de geboortemomenten van de samenleving.
( Essay naar aanleiding van de tekst: Het tijdperk van het feest )
10

14. 5. De Boodschap van Hedendaagse Popmuziek
Een tekstuele analyse van de vijf populairste nummers in de Verenigde Staten op 15 juni 2006
Scruton komt in zijn tekst rond muziek tot de conclusie dat de zangers en zangeressen in de
muziek van de jaren ‘90 uiting trachtten te geven aan hun onvermogen om hun protest
adequaat onder woorden te brengen. Voor Scruton wordt hedendaagse muziek gekenmerkt
door zijn machinale, repetitieve karakter dat er enkel op gericht is om de ster in de spotlight te
zetten en als een soort reclameboodschap fungeert. Bovendien kadert Scruton deze muziek in
het bredere kader van de jeugdcultuur waar overtredingen en algemene rebellie zodanig
geïnstitutionaliseerd zijn dat ze tot een nieuw soort conformisme leiden.
Aangezien de popmuziek waar Scruton naar refereert meer dan tien jaar achter ons ligt, zal ik
in dit essay een aantal nieuwe popsongs analyseren. Ik baseer me hiervoor op de ‘USA Top
50 Singles’ van Allofmp3.com en concentreer me op de teksten van de vijf hoogst genoteerde
nummers. De volledige teksten staan in de bijlage. Het doel van de analyse is nagaan of er
bepaalde elementen zijn die doorheen de diverse nummers terugkeren en wat daarvan het
gevolg is.
Nummer 1: Shakira – Hips Don’t Lie ( feat. Wyclef Jean )
Een eerste vaststelling bij dit nummer is het feit dat de naam ‘Shakira’ voortdurend terugkeert
doorheen het nummer. De mannenstem is die van ex-Fugees lid Wyclef Jean die de rondingen
van Shakira doorheen het hele nummer bezingt en verheerlijkt.
“I never really knew that she could dance like this
She makes a man wants to speak Spanish
Como se llama (si), bonita (si), mi casa (si, Shakira Shakira), su casa
Shakira, Shakira”
Shakira van haar kant laat zich de aandacht welgevallen en lijkt wel te vinden voor een
avontuurtje:
11

15. “And I'm on tonight
You know my hips don't lie
And I'm starting to feel it's right
All the attraction, the tension
Don't you see baby, this is perfection”
De rest van het nummer herhaalt voortdurend hetzelfde scenario: Shakira maakt de mannen
gek met haar dansbewegingen. De mannen maken haar daarover complimentjes die ze in dank
aanvaardt. Slechts naar het einde van het nummer toe is er een klein fragment dat niet in dit
plaatje past:
“Why the CIA wanna watch us?
Colombians and Haitians
I ain't guilty, it's a musical transaction
No more do we snatch ropes
Refugees run the seas 'cause we own our own boats”
Een piepklein beetje politiek bewustzijn bij Wyclef Jean of een poging om de oorspronkelijke
commerciële markt van Shakira aan te spreken?
Nummer 2: Nelly Furtado – Promiscuous ( Feat. Timbaland )
( Promiscuous=Veel relaties hebbend )
In ‘Promiscuous’ krijgen we een conversatie tussen Timbaland en Nelly. Timbaland tracht
Nelly te verleiden, maar deze laatste twijfelt wat aan de goeie bedoelingen van Timbaland.
Wil hij haar slechts even of voor langer:
“[N:] You expect me to just let you hit it
But will you still respect me if you get it”
“[T:] All I can do is try, gimme one chance
What’s the problem I don’t see no ring on your hand”
12

16. Slechts een paar seconden later lijkt Nelly al volledig akkoord te gaan zoals het klinkt in het
refrein:
“[N:] Promiscuous boy
You already know
That I’m all yours
What you waiting for?”
Wat later gaat ze verder:
“[N:] Roses are red
Some diamonds are blue
Chivalry is dead
But you're still kinda cute”
Voor wie traag van begrip is gaat Timbaland zijn bedoelingen nogmaals uitleggen:
“I’m only trying to get inside your brain
To see if you can work me the way you say
It's okay, it's alright
I got something that you gon' like”
De kern van het nummer draait dus om de verleiding en de drang naar de seksuele daad. Nelly
lijkt eerst te zeggen dat ze niet weet of hij haar naar nog zal respecteren als ze ermee instemt.
Vrij snel schijnt ze te beseffen dat haar romantisch idealen achterhaald zijn.
13

17. Nummer 3: Yung Joc – Goin’ Down
Dit nummer is volstrekt emblematisch voor de staat van de hedendaagse hiphop.
Aanvankelijk ontstaan als een manier om via muziek bepaalde wantoestanden bij de armere
bevolkingsgroepen aan te kaarten lijkt de commericiële rapmuziek van vandaag enkel maar te
draaien rond het gigantische ego van de ster. Hoe vaker men herhaalt dat men rijk is, dat de
vrouwen in rijen staan aan te schuiven en dat je alles en iedereen de baas bent, hoe meer
succes je hebt bij de talrijke fans.
De tekst van “Goin’ Down” is een aaneenschakeling van een decandent vertoon van extreme
rijkdom, het geweld dat erbij hoort om die positie te verwerven en de makkelijke vrouwen die
het aantrekt.
“Beat in my trunk bought it just for the freaks
Catch me in the hood posted at the sto
Pistol in my lap on the phone countin dough
If a girl choose let her do her thang
Just like her mama nice ass, nice brain
Er'body love me I'm so fly
Niggaz throw the duces er'time I ride by
I know ya wonder why
I'm so cool
Don't ask me just do what cha do (ok)”
Opmerkelijk is de openlijke afwijzing van drugs, hoogstwaarschijnlijk ingegeven door de
hypocriete platenmaatschappijen:
“Feds on my trail but they don't thank I know
I keep my hands clean cuz I never touch dope”
14

18. Nummer 4: Chamillionaire – Ridin’ ( Feat. Krayzie Bone )
Dezelfde thematiek van Yung Joc vinden we terug bij dit nummer van Chamillionaire.
Tijdens het rijden in hun peperdure wagens, volgestouwd met electronica en begeerlijke
vrouwen trachten ze de politie te snel af te zijn.
“Police think they can see me lean
I'm tint so it ain't easy to be seen
When you see me ride by they can see the glean
And my shine on the deck and the TV screen
Ride with a new chick, she like hold up
Next to the playstation controller is a full clip and my pistola
Turn a jacker into a coma”
De vrouwen zijn wegwerpproducten:
“Girl you ain't know, I'm crazy like Krayzie Bone
Just tryin to bone ain't tryin to have no babies”
De tweede rapper in Ridin’, Krayzie Bone, verklaart zijn voorliefde voor de combinatie van
alcohol, drugs en te snel rijden.
“Nigga been sippin on that Hennessey and the gin again is in again we in the wind
Doin a hundred while I puff on the blunt
And rollin another one up, we livin like we ain't givin a fuck
I got a revolver in my right hand, 40 oz on my lap freezing my balls
Roll a nigga tree, green leaves and all”
Wanneer de politie het toch in het hoofd haalt om de wagen te controleren, heeft
Chamillionaire zijn antwoord al klaar: het zijn een bende racisten.
15

19. “So they get behind me tryin to check my tags, look at my rearview and they smilin
Thinkin they'll catch me on the wrong well keep tryin
Cause they denyin is racial profiling”
Met een laatste promotie voor onverantwoordelijkheid, bandeloos gedrag en wetteloosheid
eindigt dit waanzinnig populair nummer...waanzinnig populair bij 14-jarige blanke jongens en
meisjes kan ik er maar beter aan toevoegen.
“You can't arrest me plus you can't sue
This a message to the laws tellin them WE HATE YOU
I can't be touched or tell 'em that they shoulda known”
Nummer 5: Daniel Powter – Bad Day
In de categorie: “Sentimentele feel-good songs” zou ‘Bad Day’ van Daniel Powter
ongetwijfeld op nummer één staan. Via een reeks vrije associaties tracht Powter een beeld te
geven van een dag waarop je eenvoudigweg slecht gehumeurd bent:
“Where is the moment we needed the most
You kick up the leaves and the magic is lost
They tell me your blue skies fade to grey
They tell me your passion's gone away
And I don't need no carryin' on”
Uiteraard zijn er de dagdagelijkse beslommeringen waar je je doorworstelt:
16

20. “You stand in the line just to hit a new low
You're faking a smile with the coffee to go
You tell me your life's been way off line
You're falling to pieces everytime
And I don't need no carryin' on”
Vervolgens komt het refrein van het nummer dat vooral om ‘you you you’ draait.
“Cause you had a bad day
You're taking one down
You sing a sad song just to turn it around
You say you don't know
You tell me don't lie
You work at a smile and you go for a ride
You had a bad day
The camera don't lie
You're coming back down and you really don't mind
You had a bad day
You had a bad day”
De Engelsen hebben een mooie uitdrukking voor dit gedrag: ‘to wallow in self-pity’. Het is
een slechte dag waarvan je toch probeert het mooiste te maken. Dat lukt niet echt, maar dat is
geen probleem: erkennen dat het een onaangename dag is betekent ook al iets al wordt nooit
echt helemaal duidelijk wat dat dan juist is.
Conclusie:
De top van de Amerikaanse hitlijsten wordt aangevoerd door popsongs met een boodschap.
Oude opvattingen m.b.t. relaties kunnen worden vergeten: wat telt is het ( seksuele ) plezier
van het hier en nu. De man komt aan zijn trekken; de vrouw wordt beladen met
complimentjes over haar fysieke voorkomen en haar seksuele vaardigheden.
17

21. Overmatig drankgebruik is geen probleem en kan zelfs met drugs worden gecombineerd.
Ordehandhavers en de goegemeente trachten dit tegen te spreken, maar zij moeten zwijgen
want ze zijn bevooroordeeld.
Rijkdom is het hoogste wat je kan nastreven. Je staat ermee in het middelpunt van de
belangstelling en er gebeuren enkel maar geweldige zaken in je leven. Het gebruik van
geweld om je rijkdom te bekomen en te behouden is gerechtvaardigd.
Als je je niet kan schikken in dit beeld is er een alternatief: je kan je twijfels en emotionele
problemen terugvinden in pseudo-poëtische songs van ‘gevoelige’ zielen die de pracht van de
alledaagse beslommeringen bezingen in liedjes die nergens over lijken te gaan, maar daarom
net erg ‘diep’ zijn.
Bibliografie
USA – Top 50 Singles, 15 juni 2006, On-line beschikbaar op:
http://music.allofmp3.com/ratings/charts.shtml?action=chart&sec=12
( Essay naar aanleiding van de tekst: Eeuwige Jeugd? van Roger Scruton )
18

22. 6. Verheerlijking van Gedecontextualiseerde Informatie: RSS Feeds
1.Inleiding
De kritieken die Neil Postman formuleerde in zijn boek ‘Wij Amuseren Ons Kapot’ vormen
het uitgangspunt voor dit essay. Ondanks de knappe inzichten lijdt het werk van Postman
onder de snelle ontwikkelingen binnen de sector waar hij zo kritisch tegenover staat, met
name die van de media. Het leek dan ook interessant een zekere ‘update’ te maken van zijn
werk. Daar waar Postman zich voornamelijk op de televisie concentreerde, gaat de focus van
deze paper uit naar de computer en concreter naar een met het Internet verbonden computer.
De huidige Internetgeneratie bedient zich van tal van nieuwe technologische ontwikkelingen
die gedecontextualiseerde beelden en informatie op een voetstuk zetten. In dit essay wordt de
belangrijkste besproken. Het verband met de teksten van Postman wordt steeds aangegeven.
2.RSS-feeds
2.1. Inleiding
RSS-feeds of RSS-kanalen behoren tot de familie van webfeeds. Dit zijn documenten die
werken als een soort container waarin informatie kan opgeslagen worden. Deze informatie
neemt veelal de vorm aan van nieuwsberichten die in verkorte vorm worden weergegeven en
waarbij een link wordt aangebracht naar het volledige artikel.
RSS-feeds werden aanvankelijk gebruikt door de weblog-gemeenschap om op eenvoudige
wijze aan de lezers van hun blog te laten weten dat er een nieuw bericht was gepost. Nadien
zagen andere sites het potentieel in van een RSS-feed. Om je te ‘abonneren’ op een RSS-feed
dien je namelijk geen e-mail adres in te voeren, wat bij een elektronische nieuwsbrief wél het
geval is. In deze tijden van overmatige spam wordt dit dan ook als een groot voordeel
beschouwd.
Wie RSS-feeds wil ontvangen dient eerst en vooral te beschikken over een programma dat
deze kanalen kan weergeven. Ofwel werkt men met een programma dat op de harde schijf
19

23. dient geïnstalleerd te worden. Ofwel zijn er de sites die de mogelijkheid bieden om RSS-feeds
op te slaan en van op eender welke computer die met het Internet verbonden is te bekijken.
2.2 In de praktijk
In ‘Wij Amuseren Ons Kapot’ staat een passage m.b.t. de telegraaf die de essentie van RSS-
feeds perfect illustreert: ‘(...) enkel geschikt voor een vliegensvlug transport van berichten, die
elk zo snel mogelijk moeten worden vervangen door een nog actuelere boodschap. Feiten
jagen elkaar het bewustzijn in en vervolgens weer uit, met snelheden die het mogelijk noch
noodzakelijk maken ze in overweging te nemen.’
In Bijlage 1 zien we een voorbeeld van een aantal RSS-feeds van 5 april 2006, omstreeks
13u30. Deze screenshots werden gemaakt van een Netvibes-pagina, een van de talrijke sites
waar men zich kan registeren en gratis RSS-feeds kan opslagen om te volgen. In het eerste
screenshot krijgen we een vrij overzichtelijk totaalbeeld van de feeds waarop ik geregistreerd
ben. Het tweede beeld toont een aantal geopende feeds waarin de recentste berichten
verschijnen. Het principe van een RSS-feed is dat het nieuwste bericht de oudere ‘naar onder’
duwt. Enkel het recentste bericht is van tel, de anderen mogen de obscuriteit induiken.
Klikken op RSS-feeds brengt ons tot de volgende screenshots, nummers drie en vier. De
Standaard geeft geen enkele extra informatie binnen zijn feed, enkel een link naar het artikel
op de site. Dit is eerder uitzonderlijk zoals we zullen zien. De BBC-feed geeft iets meer uitleg
vooraleer de lezer dient door te klikken naar de BBC-site zelf. Ongetwijfeld volstaat deze
informatie voor velen van de Internetgeneratie en zoeken ze niet naar meer duiding.
Implicaties, achtergronden en verbanden lijken onnodig. Wat telt is de versheid van de
informatie.
In de praktijk stelt men vast dat RSS-feeds een onophoudelijke stroom aan
gedecontextualiseerde informatie zijn. Bekijken we hiervoor opnieuw de screenshots van de
geopende feeds. Aan de linkerzijde zien we per feed de nieuwsberichten. Wat een chaos van
onsamenhangende weetjes! Zoals Postman correct aangeeft: het belang van de informatie
wordt afgewogen aan de mate waarin ze nieuw, interessant en curieus is.
Dit laatste element brengt ons tot een bijzonder soort feed waarvan ik als voorbeeld Digg.com
genomen heb. In screenshot nummer vijf zien we de geopende feed van Digg. Wat dit
20

24. bijzonder maakt is het feit dat men bij het klikken op de link terechtkomt op de site van Digg
waar men zijn stem kan uitbrengen over het nieuwsbericht, met andere woorden: ‘do you digg
it or not?’. Het nieuws dat het meeste aantal stemmen krijgt schuift langzaam maar zeker
omhoog in de hiërarchie van de nieuwsberichten binnen de RSS-feed. Wanneer men de tijd
neemt om het commentaar bij de diverse nieuwsberichten te lezen is een van de vaakst
gehoorde kritieken waarom een nieuwsbericht geen ‘digg’ krijgt: ‘dit is niet nieuw genoeg’.
Het immense succes van de formule blijkt uit het feit dat een site die bovenaan de Digg-lijst
staat zo overrompeld wordt door Internetverkeer dat ze het vaak begeeft en een tijd off-line
staat. Slimme marketeers hebben ook al misbruik willen maken van Digg door hun nieuwe
product te ‘diggen’ tot het bovenaan de lijst prijkte.
Niet alleen de aard van RSS-feeds waarbij onbeduidende gebeurtenissen tot de status van
nieuws worden gebombardeerd, maar ook de wijze waarop de Internetgeneratie de RSS-feeds
tot zich neemt doet denken aan de ‘kiekeboe-wereld’ waar Postman het op pagina 82 over
heeft: ‘(...) een kiekeboe-wereld, waarin nu eens deze, dan weer die gebeurtenis kortstondig
aan de horizon opdoemt, om vervolgens weer even snel te verdwijnen.’. Opmerkelijk is dat
deze manier van het vergaren van weetjes, gekenmerkt door trivialiteit, incoherentie en vaak
ook verbaal onvermogen, net als een van de pluspunten worden aangehaald! Nieuwsbeleving
wordt een ervaring, zoals bijvoorbeeld het RSS-software pakket Alertbear op zijn officiële
site weergeeft. De boodschap zou wel het motto kunnen zijn van de internet-generatie: ‘Stop
interacting, let your RSS feeds just float on by. Introduce yourself to the River of News’.
Het nieuws is nu zélf spam geworden. Tientallen, honderden of zelfs duizenden berichten
eisen de aandacht van de lezer op. Bovendien gaat alles er razendsnel aan toe. Zich bezinnen
over een gebeurtenis, even stilstaan bij dit alles, wordt onmogelijk gemaakt. Stilstand is, nog
altijd letterlijk, achteruitgang.
( Essay naar aanleiding van de tekst: Kiekeboe van Neil Postman )
21

25. 7. De Kenniseconomie: Hoe Wolkenkrabbers een Paalwoning als Fundament Hanteren.
1.Inleiding
In de tekst ‘Het onderzoeksgebied: Het weten in de geïnformatiseerde samenlevingen’
behandelt Lyotard twee aspecten die volgens hem inherent zijn aan de kennismaatschappij.
Het eerste betreft het feit dat kennis die niet vertaald kan worden in informatie-eenheden
verwaarloosd zal worden. Men zal enkel nieuwe kennis nastreven als deze kan omgezet
worden in machinetaal. Het tweede kenmerk van de kennismaatschappij volgens Lyotard is
dat kennis niet langer belangrijk is omwille van zijn gebruikswaarde, maar omwille van zijn
verkoopwaarde.
In deze paper wens ik me te concentreren op het tweede element omdat dit volgens mij de
drijvende kracht is achter onze kennismaatschappij. Grote multinationals voelen de drang om
de resultaten van hun dure research in harde octrooien om te zetten. Binnen de
Wereldhandelsorganisatie ijvert men ervoor het strikte TRIPs akkoord ( Trade Related
Aspects of Intellectual Property Rights ) goed te laten keuren. Bedrijven spenderen miljoenen
aan het beveiligen van hun software of in het bedenken van manieren waarop hun producten
een zekere monopoliepositie kunnen innemen. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan de
incompatibele formaten van de twee opvolgers voor de DVD: Blue Ray en HD-DVD.
Het moge duidelijk zijn dat men in de bedrijfswereld, na het barsten van de dotcom-bubbel en
de economische schokgolf na 9/11 al zijn hoop richt op kennis. Kennis zou een commoditeit
zijn als een ander die kan geproduceerd en geconsumeerd worden en waarop winst kan
gemaakt worden. Dit blinde geloof van de bedrijfswereld in de factor kennis baart me zorgen.
Ik zou een aanzet willen geven tot het herbekijken van de drang om kennis op te sluiten en uit
te melken als ware het een koe. Het lijkt me dat de economische crash ten gevolge van dit
denken de Depressie van de jaren ’30 zou doen verbleken.
2.De drang om kennis publiekelijk toegankelijk te maken
Dat kennis privé-bezit is wordt vooral gepropageerd door zij die er baat bij hebben dat kennis
zoveel mogelijk afgeschermd wordt. Kennis is echter geen productiefactor als de anderen.
Verwoede pogingen deze factor te beveiligen leiden louter tot een tegenreactie. Nemen we
22

26. bijvoorbeeld de kopieerbeveiligingen op CD’s of op software. Zodra een nieuwe technologie
beschikbaar is kost het de hacker-gemeenschap tussen een paar uur en een paar dagen
teneinde deze te breken. Onlangs kreeg Apple van de Franse overheid te horen dat het moet
ophouden verregaande DRM ( Digital Rights Management ) beveiligingen toe te passen op de
muziek die het via zijn on-line iTunes winkel verkoopt. Door deze beveiliging kan de
gekochte muziek enkel via een iPod of op een beperkt aantal PC’s worden afgespeeld en kan
ze slechts een paar keer op CD worden gebrand. De Franse overheid oordeelde dat de
consument schade ondervindt van deze beperkingen. Zelfs zonder tussenkomst van de Franse
overheid zien we dat de houding van Apple onhoudbaar is: wie in Google ‘remove iTunes
DRM’ intypt krijgt als eerste resultaat de software-pagina van ‘hymn’ ( hear your music
anywhere ) waar haarfijn wordt uitgelegd waarom de auteur het programma heeft gecreëerd
en het gratis ter beschikking stelt.
Hoewel het succes van iTunes al voldoende in de pers werd gedocumenteerd lijkt het zinvol
na te gaan wat het succes dan wel is van Allofmp3.com, een site waar ook op legale wijze
muziek kan aangekocht worden, zij het zonder enige DRM-beveiliging die het gebruik van de
muziek belemmert.
De industrie lijkt zich onbewust over hoe hopeloos het gevecht wel is en wat meer is, het
verliest hierdoor klanten. Niet alleen in het hierboven aangehaalde geval van iTunes en
Allofmp3.com. Zo bijvoorbeeld hanteert spelontwikkelaar Ubisoft in een aantal van zijn PC-
games de beveiligingssoftware van Starforce. Onlangs lekte uit dat de verplichte installatie
van Starforce om de games te kunnen spelen bijzonder nadelige gevolgen kan hebben voor de
PC. Het systeem wordt namelijk uiterst kwetsbaar voor virus-aanvallen. De eerste ‘class
action suit’ kon dan ook niet lang uitblijven. Toch reageerde het bedrijf op een bijzonder
ongepaste wijze: niet door zijn product veiliger te maken, maar door een valse website on-line
te zetten die de veiligheid van Starforce prees!
Het overmatig beveiligen van kennis is contra-productief. Er ontstaat steeds een tegenreactie
die ervoor ijvert de kennis vrij ter beschikking te stellen. In deze context hoeven we maar te
verwijzen naar de on-line encyclopedie Wikipedia. Binnenkort wordt ook een papieren versie
aangeboden van dit succesverhaal. Wikipedia is een encylopedie waaraan iedereen artikels
kan toevoegen of bestaande artikels kan wijzigen. Dit klinkt misschien als een ‘recipe for
disaster’, maar via een aantal handige ingrepen kunnen vroegere teksten opnieuw worden
23

27. teruggeplaatst wat vandalenstreken ontmoedigt. Bovendien heeft elk artikel in de
encyclopedie een discussiepagina waar diverse, tegengestelde meningen aan bod kunnen
komen.
Wikipedia is een van de bekendste voorbeelden van de ‘GNU Free Documentation Licence’,
een licentie die behoort tot de ‘copyleft’ groep. Copyleft kan gezien worden als het
tegenovergestelde van copyright en wordt als volgt gedefinieerd door Wikipedia: ‘copyleft
license uses copyright law in order to ensure that every person who receives a copy or derived
version of a work can use, modify, and also redistribute both the work, and derived versions
of the work.’.
Een ander voorbeeld waarbij de huidige bescherming van kennis als té restrictief wordt
aangevoeld door de houders van een copyright zélf is de zogenaamde ‘Creative Commons’.
Dit is een non-profit organisatie die ervoor ijvert dat copyright-houders een deel van hun
rechten afstaan aan het grote publiek. Hun motivatie schuilt wederom in een menselijke reflex
dat informatie een publiek goed is en vrij beschikbaar moet blijven. Op de Wikipedia-pagina
voor ‘Creative Commons’ lezen we nog: ‘All these efforts, and more, are done to counter the
effects of the dominant and increasingly restrictive permission culture pervading modern
society; a culture pressed hard upon society by traditional content distributors in order to
maintain and strengthen their monopolies on cultural products such as popular music and
popular cinema.’
Als er één domein is waarbinnen het snelste zal gemerkt worden dat men geen businessmodel
kan opbouwen rond pure kennis, dan is het de informatica-industrie. De zogenaamde ‘Open
Source’ software wordt alsmaar beter, wordt gratis ter beschikking gesteld en benadert in
vrijwel alle functionaliteiten de dure software. Op een recent congres ( EclipseCon op 22
maart 2006 ) wond het hoofd van de Apache Software Foundation, Greg Stein, er geen
doekjes om. Volgens hem zullen er binnen vijf à tien jaar geen betalende software-paketten
meer zijn. Alle software zal gratis ter beschikking staan. Omwille van de complexiteit van
sommige paketten zullen bedrijven enkel nog geld kunnen verdienen op het gebied van
‘installation, configuration, maintenance, upgrading, testing and customisation’.
Ook dit is een laatste strohalm om zich aan vast te klampen en nog niet ten onder te gaan aan
het besef dat het bedrijfsmodel op drijfzand is gebouwd: mensen hebben hoe langer hoe
24

28. minder nood aan de kennis van bedrijven omdat deze kennis vrij ter beschikking wordt
gesteld.
3.Conclusie
Het moge duidelijk zijn dat deze paper niet pleit voor het kraken van kopieerbeveiligingen. Of
de toename aan gratis ter beschikking gestelde kennis een goeie zaak is kan op dit moment
ook in het midden worden gelaten. De kern van mijn betoog komt hierop neer: in
tegenstelling tot traditionele productiefactoren binnen het kapitalistische systeem zijn er nooit
voldoende garanties dat kennis op een veilige manier kan beschermd worden, geëxploiteerd
kan worden en op een stabiele basis via zijn ruilwaarde kan bijdragen tot de economische
performantie van het bedrijf. Een inherente menselijke reflex die stelt dat kennis moet gedeeld
worden ondermijnt deze hele operatie waardoor kennis als verhandelbaar product geen solide
basis is om een bedrijf, laat staan een heel economisch systeem op te baseren.
4.Bibliografie
$5M Class Action Lawsuit Against Ubisoft for Starforce, 15 juni 2006, On-line beschikbaar
op: http://www.kotaku.com/gaming/legal/5m-class-action-lawsuit-against-ubisoft-for-
starforce-164303.php
Angel, L., French lawmakers approve bill top open iPod, iTunes, 21 maart 2006, On-line
beschikbaar op: http://www.ilounge.com/index.php/news/comments/french-lawmakers-
approve-bill-to-open-ipod-itunes/
Hymn Project, 15 juni 2006, On-line beschikbaar op: http://www.hymn-project.org/
Krill, P., Apache chairman: Days numbered for commercial software, 23 maart 2006, On-line
beschikbaar op: http://www.macworld.co.uk/news/index.cfm?RSS&NewsID=14172
25

29. Star-Force Makes Fake Website to say Star-Force is Safe to Use, 15 juni 2006, On-line
beschikbaar op: http://www.digg.com/gaming/Star-
Force_Makes_Fake_Website_to_say_Star-Force_is_Safe_to_Use
( Essay naar aanleiding van de tekst: Het onderzoeksgebied: Het weten in de
geïnformatiseerde samenlevingen van Jean-François Lyotard )
26

30. Bijlage bij essay 7: Verheerlijking van Gedecontextualiseerde Informatie
RSS Feeds

31. Screenshot 1

32. Screenshot 2

33. Screenshot 3

34. Screenshot 4

35. Screenshot 5