SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 30
Scenario-denken &-analyse
…handelen met voorkennis…
dr. Patrick van der Duin
Fontys Hogeschool, Academy for Creative Industries
p.vanderduin@fontys.nl
www.patrickvanderduin.nl
12 maart 2014
2
Onderwerpen
1. Lectoraat ‘Futures Research & Trendwatching’ bij Fontys Academy
for Creative Industries
2. Scenario’s:
– Definitie, principes van scenario’s, hoe bouw je ze?, enkele voorbeelden
3. Scenario’s en besluitvorming
4. Toekomstonderzoek, scenario’s en strategie
3
Uitgangspunten lectoraat Futures
Research & Trendwatching
1. Futures research = wetenschap
2. Futures research is een middel, geen doel
3. ‘Futures’ is meervoud:
– Niet alleen voorspellen maar ook (juist) verkennen
– Meerdere methoden (dan trendwatching)
– Opkomst van de ‘creative worker’: onze studenten gaan ook werken in, voor en
met niet-creatieve sectoren
4
Thema’s lectoraat Futures
Research & Trendwatching
Motto: Professionalisering door verbreding & verdieping….
1. Futures research = wetenschap
– Inzicht in methoden
– Inzicht in het ‘speelveld’ van toekomstonderzoek
2. Futures research is een middel, geen doel
– Koppeling met besluitvormingsprocessen
– Kennis van organisatorische context: ‘ambidexterity’
– Kennis van wanneer welke methoden moeten worden ingezet: ‘contingency’
3. ‘Futures’ is meervoud:
– ‘Grand challenges’
– Meer gebruik maken van technologische en economische trends
– Van ‘zekere’ trends naar ‘onzekere toekomsten’
– Van korte termijn naar de lange(re) termijn
5
Missie lectoraat Futures Research
& Trendwatching
Het leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van de
generalistische, toekomstgerichte en strategische
professional
• Generalistisch: zowel binnen, buiten als tussen de creatieve sector
en andere economische sectoren, en vanuit meerdere
maatschappelijke domeinen
• Toekomstgericht: kan zowel procesmatig als inhoudelijk antwoord
geven op het organisatievraagstuk: “Waar verdienen wij over 10
jaar ons geld mee?”
• Strategisch: kan zowel procesmatig als inhoudelijk het
transitieproces van het heden naar de toekomst vormgeven
6
Wat is toekomstonderzoek?
“Toekomstonderzoek is het
vermogen, de vaardigheid en
de kunst om toekomstige
ontwikkelingen te beschrijven,
te verklaren, te verkennen, te
voorspellen en/of te
interpreteren alsmede de
consequenties daarvan in te
schatten voor beslissingen en
andere acties in het heden”.
‘Levels of uncertainty’
8
Scenario’s: wat zijn scenario’s?
• Wat zijn scenario’s:
– karakteristieke beelden van de toekomst
– interpretaties van de huidige realiteit
– intern consistente verhalen over een pad van nu naar de
toekomst
– plausibele, maar onderling verschillende verhalen over
mogelijke toekomsten
• Wat zijn scenario’s niet:
– voorspellingen
– extrapolaties
– doemscenario’s
– ‘science fiction’ (‘zeppelin-syndroom’)
– strategie
9
Shell’s scenario-structure
Normative
scenarios
“What we want now”“What we know now”
Exploratory
scenarios
FACTS DESIRES
FUTURE
PRESENT
10
Tijdshorizons….
nu - x nu nu + x
Scenario’sVoorspellen
Tijd
11
Organisatie/
sectorKlanten
Transactionele omgeving
Bedrijven Aanbieders
Concurrenten
Contextuele omgeving
Politiek
Sociaal
Economisch
Technologie
Demografie
Burgers
Ecologie
Scenario’s gaan
niet over jezelf
Van buiten naar binnen…….
12
Diversiteit in scenario-doelen
Verschillende ‘scenario-raamwerken’
• Assenkruis
• Trilemma
• Morfologisch-veld
• Intuïtieve verhaallijnen
• Perspectievenraamwerk! (gebaseerd op
‘Cultural theory’ van Douglas & Thompson)
13
14
Meta-analyse: maak gebruik van
bestaande scenario’s!
1. Doel v/d toekomststudie
2. Deskresearch toekomststudies
3. Selectie toekomststudies
4. Structureren ‘shortlist’
5. Analyseren (coderen) toekomst-
studies
6. Clusteren/karakteriseren
toekomststudies
Drie toekomstverkenningen (rood,
groen en blauw) met verschillende
toekomstbeelden (A,B,C (D))
Clustering op basis van vergelijkbare
karakteristieke kenmerken
Scenario bouw
Scenario
1
Scenario
3
Scenario
2
Scenario
4
Dimensie A
Dimensie B
Low
impact
High
impact
Certain trends
Uncertain trends
‘Bestemming 2005’: corporate
scenario’s voor KPN
Actief
Passief
Collectief
Individueel
Avontuur
Duurzaam Comfort
Budget
‘Bestemming 2005’
Individueel
Collectief
Actief
Avontuur
ComfortDuurzaam
Budget
Passief
harmonie, politiek en ethisch
correct, verantwoordelijk en
bewust, veiligheid, onthaasting’,
‘customer intimacy’, Rabobank
calculerend, korte termijn,
pragmatisch, rationeel, direct,
‘struggle for life’, ‘operational
excellence’, EasyJet, Aldi
functioneel, controle, gemak, ‘druk-
druk-druk’, core business, one-stop
shopping, kwaliteit, ‘customer
intimacy’, reductie, Ahold,
Amazon.com
fun, innovatief, dynamisch,
kleurrijk, flexibel,’ no limits’,
egocentrisch, originaliteit,
‘product leadership’, Sony, Nike
Scenario’s Justitie: ‘Justitie over morgen’
Den Haag
Brussel
Sociale veiligheid
geen prioriteit
Sociale veiligheid
is prioriteit
Forza EuropaThe European Way
Samen.nl
Bang Nederland
Monitormechanisme/Early Warning System
Ministerie van Justitie
20
Strong commitment
to group
A: Egalitarian
High Grid
B: Hierarchical
Low Grid
Weak commitment
to group
C: Individual D: Tough
Cultural theory en ‘vitalisering’
22
Gevolgen voor ‘vitalisering’
23
Scenario’s voor Océ
24
Scenario’s voor Océ
Scenario’s toegepast op de overheid
Overheid:
1. Wat is het onderwerp?
2. Wat is de toekomst
(forecast) van een
onderwerp bij ongewijzigd
beleid?
3. Wat is onze toekomstig
doel?
4. Welk beleid hoort bij de
verschillende scenario’s
om deze doelstelling te
halen?
5. Wat is de rode draad door
die verschillende
beleidsopties?
Voorbeeld
1.Filebestrijding
2. In 2020 zijn de files
met x% gegroeid bij
ongewijzigd beleid.
3. In 2020 zijn de files
met x% gedaald.
4. Welk file-beleid past in de
verschillende scenario’s
zodat de doelstelling gehaald
wordt?
5. Wat is de rode draad door
die verschillende
file-beleidsopties?
26
Scenario’s en service design IPTV
Von der Gracht, Vennemann & Darkow (2010):
corporate foresight and portfoliomanagement
27
28
Typology Rohrbeck en Gemunden
(2010)
1. The initiator role:
triggering and inspiring
2. The strategist role:
guidance to the innovation efforts
3. The opponent role:
Challenging ideas and assumptions
29
Van der Duin en Den Hartigh (2009):
balans tussen toekomst, innovatie en
strategie
Inside-out
static
Inside-out
dynamic
Outside-in
static
Outside-in
dynamic
Future is stable and
certain (predictable)
Tools: trend-analysis,
forecasting, SWOT
Future is not
uniquely predictable
but dependent on
competitive actions
Tools: scenario
analysis, game theory
Future is stable and
certain (predictable)
Tools: visioning,
environmental
scanning
Future is
unpredictable but
path-dependent
Tools: visioning,
backcasting, path-
dependency analysis
Figure 11.2: The place of the future in strategic thinking
Scenario’s toegepast
• Het ‘kringgesprek’ (‘strategic conversation’ )
• Geen scenario-project….maar een ongoing activity
• Scenario’s als:
– Bron van inspiratie
– Als ‘testomgeving’
– Early warning system
• 80/20: besteed meer tijd aan toepassing scenario’s
dan aan bouw (‘meta-analyse’)
30

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Scenariodenken, Martine Boer GGD Nederland
Scenariodenken, Martine Boer GGD NederlandScenariodenken, Martine Boer GGD Nederland
Scenariodenken, Martine Boer GGD NederlandGilbert Sewnandan
 
H-Lab 8 11 juni 2014
H-Lab 8 11 juni 2014H-Lab 8 11 juni 2014
H-Lab 8 11 juni 2014TheFutureNow
 
Risico rendement svb1 (aedes)
Risico rendement svb1 (aedes)Risico rendement svb1 (aedes)
Risico rendement svb1 (aedes)RuudPijpers
 
FEX | Zorg | 130207 | HAN | Duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit van ruimte ...
FEX | Zorg | 130207 | HAN | Duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit van ruimte ...FEX | Zorg | 130207 | HAN | Duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit van ruimte ...
FEX | Zorg | 130207 | HAN | Duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit van ruimte ...Flevum
 
Scenariodenken Inspiratiedag Mobycon
Scenariodenken Inspiratiedag MobyconScenariodenken Inspiratiedag Mobycon
Scenariodenken Inspiratiedag MobyconArnodhelfrich
 
Van toekomst naar organisatie-ontwikkeling (Workshop)
Van toekomst naar organisatie-ontwikkeling (Workshop)Van toekomst naar organisatie-ontwikkeling (Workshop)
Van toekomst naar organisatie-ontwikkeling (Workshop)IVTO, Toekomstontwikkeling
 
Lkk Enschede 11 November 2010
Lkk Enschede 11 November 2010Lkk Enschede 11 November 2010
Lkk Enschede 11 November 2010MarkAnneveld
 
Scenario Analysis: Planning for Uncertain Futures
Scenario Analysis:  Planning for Uncertain FuturesScenario Analysis:  Planning for Uncertain Futures
Scenario Analysis: Planning for Uncertain FuturesAugust Jackson
 
Scenario Building Workshop - How to Build and Use Scenarios
Scenario Building Workshop - How to Build and Use ScenariosScenario Building Workshop - How to Build and Use Scenarios
Scenario Building Workshop - How to Build and Use ScenariosAdam Vigdor Gordon
 
Samenvatting Mind the Gap
Samenvatting Mind the GapSamenvatting Mind the Gap
Samenvatting Mind the Gapjs_jacobs
 

Destaque (18)

Scenariodenken, Martine Boer GGD Nederland
Scenariodenken, Martine Boer GGD NederlandScenariodenken, Martine Boer GGD Nederland
Scenariodenken, Martine Boer GGD Nederland
 
H-Lab 8 11 juni 2014
H-Lab 8 11 juni 2014H-Lab 8 11 juni 2014
H-Lab 8 11 juni 2014
 
Cns 2010 week 2 av h
Cns 2010 week 2 av hCns 2010 week 2 av h
Cns 2010 week 2 av h
 
Risico rendement svb1 (aedes)
Risico rendement svb1 (aedes)Risico rendement svb1 (aedes)
Risico rendement svb1 (aedes)
 
FEX | Zorg | 130207 | HAN | Duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit van ruimte ...
FEX | Zorg | 130207 | HAN | Duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit van ruimte ...FEX | Zorg | 130207 | HAN | Duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit van ruimte ...
FEX | Zorg | 130207 | HAN | Duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit van ruimte ...
 
Scenariodenken Inspiratiedag Mobycon
Scenariodenken Inspiratiedag MobyconScenariodenken Inspiratiedag Mobycon
Scenariodenken Inspiratiedag Mobycon
 
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 4
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 4HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 4
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 4
 
Van toekomst naar organisatie-ontwikkeling (Workshop)
Van toekomst naar organisatie-ontwikkeling (Workshop)Van toekomst naar organisatie-ontwikkeling (Workshop)
Van toekomst naar organisatie-ontwikkeling (Workshop)
 
Werkvorm | Scenarioplanning
Werkvorm | ScenarioplanningWerkvorm | Scenarioplanning
Werkvorm | Scenarioplanning
 
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 2
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 2HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 2
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 2
 
Lkk Enschede 11 November 2010
Lkk Enschede 11 November 2010Lkk Enschede 11 November 2010
Lkk Enschede 11 November 2010
 
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 6
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 6HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 6
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 6
 
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 5
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 5HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 5
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 5
 
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 3
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 3HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 3
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 3
 
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 1
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 1HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 1
HBSP - HBO module 1 - bijeenkomst 1
 
Scenario Analysis: Planning for Uncertain Futures
Scenario Analysis:  Planning for Uncertain FuturesScenario Analysis:  Planning for Uncertain Futures
Scenario Analysis: Planning for Uncertain Futures
 
Scenario Building Workshop - How to Build and Use Scenarios
Scenario Building Workshop - How to Build and Use ScenariosScenario Building Workshop - How to Build and Use Scenarios
Scenario Building Workshop - How to Build and Use Scenarios
 
Samenvatting Mind the Gap
Samenvatting Mind the GapSamenvatting Mind the Gap
Samenvatting Mind the Gap
 

Semelhante a 140312 Scenarioanalyse Patrick van der Duin

ISSI I 1.4 Kringwinkel Antwerpen
ISSI I 1.4  Kringwinkel AntwerpenISSI I 1.4  Kringwinkel Antwerpen
ISSI I 1.4 Kringwinkel Antwerpensysteeminnovatie
 
Toekomstonderzoek van trends naar innovatie
Toekomstonderzoek van trends naar innovatieToekomstonderzoek van trends naar innovatie
Toekomstonderzoek van trends naar innovatieBoudewijn Raessens
 
Het ontwikkelen van toekomstscenario's
Het ontwikkelen van toekomstscenario'sHet ontwikkelen van toekomstscenario's
Het ontwikkelen van toekomstscenario'sannemie
 
Webinar Stadscurriculum
Webinar StadscurriculumWebinar Stadscurriculum
Webinar StadscurriculumHans Pollen
 
Slides social software Fred Truyen
Slides social software Fred TruyenSlides social software Fred Truyen
Slides social software Fred TruyenFtruyen
 
Kenta Informatievaardigheden 20070626
Kenta Informatievaardigheden 20070626Kenta Informatievaardigheden 20070626
Kenta Informatievaardigheden 20070626Alexander Stierman
 
VSNU gedragscode voor gebruik van persoonsgegevens in wetenschappelijk onderzoek
VSNU gedragscode voor gebruik van persoonsgegevens in wetenschappelijk onderzoekVSNU gedragscode voor gebruik van persoonsgegevens in wetenschappelijk onderzoek
VSNU gedragscode voor gebruik van persoonsgegevens in wetenschappelijk onderzoekMarlon Domingus
 
Webinar 21st century skills
Webinar 21st century skillsWebinar 21st century skills
Webinar 21st century skillsKennisnet
 
Digitaal toetsen en authenticiteit - Wil de Groot-Bolluijt, Koen Vincken, Céc...
Digitaal toetsen en authenticiteit - Wil de Groot-Bolluijt, Koen Vincken, Céc...Digitaal toetsen en authenticiteit - Wil de Groot-Bolluijt, Koen Vincken, Céc...
Digitaal toetsen en authenticiteit - Wil de Groot-Bolluijt, Koen Vincken, Céc...SURF Events
 
gastcollege Chr Hogeschool Ede 2022.pptx
gastcollege Chr Hogeschool Ede 2022.pptxgastcollege Chr Hogeschool Ede 2022.pptx
gastcollege Chr Hogeschool Ede 2022.pptxKennisnet
 
Veranderkunde, sociale netwerken en leiderschap
Veranderkunde, sociale netwerken en leiderschapVeranderkunde, sociale netwerken en leiderschap
Veranderkunde, sociale netwerken en leiderschapFrank Willems
 
SERIOUSCONCEPTING - Value through Values
SERIOUSCONCEPTING - Value through ValuesSERIOUSCONCEPTING - Value through Values
SERIOUSCONCEPTING - Value through ValuesJakob Sutmuller
 
Concepting-binnenwerk_definitief
Concepting-binnenwerk_definitiefConcepting-binnenwerk_definitief
Concepting-binnenwerk_definitiefJakob Sutmuller
 
Trendanalyse Les 1 introductie
Trendanalyse Les 1 introductieTrendanalyse Les 1 introductie
Trendanalyse Les 1 introductieElke Wambacq
 
Wild cards for s&t programming
Wild cards for s&t programmingWild cards for s&t programming
Wild cards for s&t programmingVictor Van Rij
 

Semelhante a 140312 Scenarioanalyse Patrick van der Duin (20)

ISSI I 1.4 Kringwinkel Antwerpen
ISSI I 1.4  Kringwinkel AntwerpenISSI I 1.4  Kringwinkel Antwerpen
ISSI I 1.4 Kringwinkel Antwerpen
 
Workshop 'Omgevingsanalyse'
Workshop 'Omgevingsanalyse'Workshop 'Omgevingsanalyse'
Workshop 'Omgevingsanalyse'
 
Toekomstonderzoek van trends naar innovatie
Toekomstonderzoek van trends naar innovatieToekomstonderzoek van trends naar innovatie
Toekomstonderzoek van trends naar innovatie
 
Het ontwikkelen van toekomstscenario's
Het ontwikkelen van toekomstscenario'sHet ontwikkelen van toekomstscenario's
Het ontwikkelen van toekomstscenario's
 
Webinar Stadscurriculum
Webinar StadscurriculumWebinar Stadscurriculum
Webinar Stadscurriculum
 
Slides social software Fred Truyen
Slides social software Fred TruyenSlides social software Fred Truyen
Slides social software Fred Truyen
 
Presentatie Project Handreiking Evenementenveiligheid
Presentatie Project Handreiking EvenementenveiligheidPresentatie Project Handreiking Evenementenveiligheid
Presentatie Project Handreiking Evenementenveiligheid
 
Kenta Informatievaardigheden 20070626
Kenta Informatievaardigheden 20070626Kenta Informatievaardigheden 20070626
Kenta Informatievaardigheden 20070626
 
VSNU gedragscode voor gebruik van persoonsgegevens in wetenschappelijk onderzoek
VSNU gedragscode voor gebruik van persoonsgegevens in wetenschappelijk onderzoekVSNU gedragscode voor gebruik van persoonsgegevens in wetenschappelijk onderzoek
VSNU gedragscode voor gebruik van persoonsgegevens in wetenschappelijk onderzoek
 
Webinar 21st century skills
Webinar 21st century skillsWebinar 21st century skills
Webinar 21st century skills
 
Jbom rein haudenhuyse
Jbom rein haudenhuyseJbom rein haudenhuyse
Jbom rein haudenhuyse
 
Digitaal toetsen en authenticiteit - Wil de Groot-Bolluijt, Koen Vincken, Céc...
Digitaal toetsen en authenticiteit - Wil de Groot-Bolluijt, Koen Vincken, Céc...Digitaal toetsen en authenticiteit - Wil de Groot-Bolluijt, Koen Vincken, Céc...
Digitaal toetsen en authenticiteit - Wil de Groot-Bolluijt, Koen Vincken, Céc...
 
gastcollege Chr Hogeschool Ede 2022.pptx
gastcollege Chr Hogeschool Ede 2022.pptxgastcollege Chr Hogeschool Ede 2022.pptx
gastcollege Chr Hogeschool Ede 2022.pptx
 
Doelgroepenmarketing
DoelgroepenmarketingDoelgroepenmarketing
Doelgroepenmarketing
 
Veranderkunde, sociale netwerken en leiderschap
Veranderkunde, sociale netwerken en leiderschapVeranderkunde, sociale netwerken en leiderschap
Veranderkunde, sociale netwerken en leiderschap
 
SERIOUSCONCEPTING - Value through Values
SERIOUSCONCEPTING - Value through ValuesSERIOUSCONCEPTING - Value through Values
SERIOUSCONCEPTING - Value through Values
 
Concepting-binnenwerk_definitief
Concepting-binnenwerk_definitiefConcepting-binnenwerk_definitief
Concepting-binnenwerk_definitief
 
Trendanalyse Les 1 introductie
Trendanalyse Les 1 introductieTrendanalyse Les 1 introductie
Trendanalyse Les 1 introductie
 
Ongeschreven regels
Ongeschreven regels Ongeschreven regels
Ongeschreven regels
 
Wild cards for s&t programming
Wild cards for s&t programmingWild cards for s&t programming
Wild cards for s&t programming
 

Mais de TheFutureNow

Timber Haaker - Stress test in het kort en voorbeeld
Timber Haaker - Stress test in het kort en voorbeeldTimber Haaker - Stress test in het kort en voorbeeld
Timber Haaker - Stress test in het kort en voorbeeldTheFutureNow
 
Pecha kucha urban stories inholland final
Pecha kucha urban stories inholland finalPecha kucha urban stories inholland final
Pecha kucha urban stories inholland finalTheFutureNow
 
Visueel verslag H-Lab 5
Visueel verslag H-Lab 5Visueel verslag H-Lab 5
Visueel verslag H-Lab 5TheFutureNow
 
H lab 4 business model roadmapping - final
H lab 4 business model roadmapping - finalH lab 4 business model roadmapping - final
H lab 4 business model roadmapping - finalTheFutureNow
 
Presentatie Jonathan Marks
Presentatie Jonathan MarksPresentatie Jonathan Marks
Presentatie Jonathan MarksTheFutureNow
 
H lab 12 maart - programma
H lab 12 maart - programmaH lab 12 maart - programma
H lab 12 maart - programmaTheFutureNow
 
140212 Pecha kucha saxion TriMM
140212 Pecha kucha saxion TriMM140212 Pecha kucha saxion TriMM
140212 Pecha kucha saxion TriMMTheFutureNow
 
12022014 HU pecha kucha Spirit24
12022014 HU pecha kucha Spirit2412022014 HU pecha kucha Spirit24
12022014 HU pecha kucha Spirit24TheFutureNow
 
The Future Now Paul Rutten 12022014
The Future Now Paul Rutten 12022014The Future Now Paul Rutten 12022014
The Future Now Paul Rutten 12022014TheFutureNow
 
Thefuturenow 140212085840-greenberry
Thefuturenow 140212085840-greenberryThefuturenow 140212085840-greenberry
Thefuturenow 140212085840-greenberryTheFutureNow
 
InCompanyLab Spirit24 12 juli 2013
InCompanyLab Spirit24 12 juli 2013InCompanyLab Spirit24 12 juli 2013
InCompanyLab Spirit24 12 juli 2013TheFutureNow
 
Kick off future now novay
Kick off future now novayKick off future now novay
Kick off future now novayTheFutureNow
 
Kick off the future now
Kick off the future nowKick off the future now
Kick off the future nowTheFutureNow
 

Mais de TheFutureNow (16)

Timber Haaker - Stress test in het kort en voorbeeld
Timber Haaker - Stress test in het kort en voorbeeldTimber Haaker - Stress test in het kort en voorbeeld
Timber Haaker - Stress test in het kort en voorbeeld
 
Pecha kucha urban stories inholland final
Pecha kucha urban stories inholland finalPecha kucha urban stories inholland final
Pecha kucha urban stories inholland final
 
Visueel verslag H-Lab 5
Visueel verslag H-Lab 5Visueel verslag H-Lab 5
Visueel verslag H-Lab 5
 
H lab 4 business model roadmapping - final
H lab 4 business model roadmapping - finalH lab 4 business model roadmapping - final
H lab 4 business model roadmapping - final
 
130911.h lab 4
130911.h lab 4130911.h lab 4
130911.h lab 4
 
Presentatie Jonathan Marks
Presentatie Jonathan MarksPresentatie Jonathan Marks
Presentatie Jonathan Marks
 
H lab 12 maart - programma
H lab 12 maart - programmaH lab 12 maart - programma
H lab 12 maart - programma
 
140212.kick off
140212.kick off140212.kick off
140212.kick off
 
140212 Pecha kucha saxion TriMM
140212 Pecha kucha saxion TriMM140212 Pecha kucha saxion TriMM
140212 Pecha kucha saxion TriMM
 
12022014 HU pecha kucha Spirit24
12022014 HU pecha kucha Spirit2412022014 HU pecha kucha Spirit24
12022014 HU pecha kucha Spirit24
 
The Future Now Paul Rutten 12022014
The Future Now Paul Rutten 12022014The Future Now Paul Rutten 12022014
The Future Now Paul Rutten 12022014
 
Thefuturenow 140212085840-greenberry
Thefuturenow 140212085840-greenberryThefuturenow 140212085840-greenberry
Thefuturenow 140212085840-greenberry
 
Scenarioplanning
ScenarioplanningScenarioplanning
Scenarioplanning
 
InCompanyLab Spirit24 12 juli 2013
InCompanyLab Spirit24 12 juli 2013InCompanyLab Spirit24 12 juli 2013
InCompanyLab Spirit24 12 juli 2013
 
Kick off future now novay
Kick off future now novayKick off future now novay
Kick off future now novay
 
Kick off the future now
Kick off the future nowKick off the future now
Kick off the future now
 

140312 Scenarioanalyse Patrick van der Duin

  • 1. Scenario-denken &-analyse …handelen met voorkennis… dr. Patrick van der Duin Fontys Hogeschool, Academy for Creative Industries p.vanderduin@fontys.nl www.patrickvanderduin.nl 12 maart 2014
  • 2. 2 Onderwerpen 1. Lectoraat ‘Futures Research & Trendwatching’ bij Fontys Academy for Creative Industries 2. Scenario’s: – Definitie, principes van scenario’s, hoe bouw je ze?, enkele voorbeelden 3. Scenario’s en besluitvorming 4. Toekomstonderzoek, scenario’s en strategie
  • 3. 3 Uitgangspunten lectoraat Futures Research & Trendwatching 1. Futures research = wetenschap 2. Futures research is een middel, geen doel 3. ‘Futures’ is meervoud: – Niet alleen voorspellen maar ook (juist) verkennen – Meerdere methoden (dan trendwatching) – Opkomst van de ‘creative worker’: onze studenten gaan ook werken in, voor en met niet-creatieve sectoren
  • 4. 4 Thema’s lectoraat Futures Research & Trendwatching Motto: Professionalisering door verbreding & verdieping…. 1. Futures research = wetenschap – Inzicht in methoden – Inzicht in het ‘speelveld’ van toekomstonderzoek 2. Futures research is een middel, geen doel – Koppeling met besluitvormingsprocessen – Kennis van organisatorische context: ‘ambidexterity’ – Kennis van wanneer welke methoden moeten worden ingezet: ‘contingency’ 3. ‘Futures’ is meervoud: – ‘Grand challenges’ – Meer gebruik maken van technologische en economische trends – Van ‘zekere’ trends naar ‘onzekere toekomsten’ – Van korte termijn naar de lange(re) termijn
  • 5. 5 Missie lectoraat Futures Research & Trendwatching Het leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van de generalistische, toekomstgerichte en strategische professional • Generalistisch: zowel binnen, buiten als tussen de creatieve sector en andere economische sectoren, en vanuit meerdere maatschappelijke domeinen • Toekomstgericht: kan zowel procesmatig als inhoudelijk antwoord geven op het organisatievraagstuk: “Waar verdienen wij over 10 jaar ons geld mee?” • Strategisch: kan zowel procesmatig als inhoudelijk het transitieproces van het heden naar de toekomst vormgeven
  • 6. 6 Wat is toekomstonderzoek? “Toekomstonderzoek is het vermogen, de vaardigheid en de kunst om toekomstige ontwikkelingen te beschrijven, te verklaren, te verkennen, te voorspellen en/of te interpreteren alsmede de consequenties daarvan in te schatten voor beslissingen en andere acties in het heden”.
  • 8. 8 Scenario’s: wat zijn scenario’s? • Wat zijn scenario’s: – karakteristieke beelden van de toekomst – interpretaties van de huidige realiteit – intern consistente verhalen over een pad van nu naar de toekomst – plausibele, maar onderling verschillende verhalen over mogelijke toekomsten • Wat zijn scenario’s niet: – voorspellingen – extrapolaties – doemscenario’s – ‘science fiction’ (‘zeppelin-syndroom’) – strategie
  • 9. 9 Shell’s scenario-structure Normative scenarios “What we want now”“What we know now” Exploratory scenarios FACTS DESIRES FUTURE PRESENT
  • 10. 10 Tijdshorizons…. nu - x nu nu + x Scenario’sVoorspellen Tijd
  • 11. 11 Organisatie/ sectorKlanten Transactionele omgeving Bedrijven Aanbieders Concurrenten Contextuele omgeving Politiek Sociaal Economisch Technologie Demografie Burgers Ecologie Scenario’s gaan niet over jezelf Van buiten naar binnen…….
  • 13. Verschillende ‘scenario-raamwerken’ • Assenkruis • Trilemma • Morfologisch-veld • Intuïtieve verhaallijnen • Perspectievenraamwerk! (gebaseerd op ‘Cultural theory’ van Douglas & Thompson) 13
  • 14. 14 Meta-analyse: maak gebruik van bestaande scenario’s! 1. Doel v/d toekomststudie 2. Deskresearch toekomststudies 3. Selectie toekomststudies 4. Structureren ‘shortlist’ 5. Analyseren (coderen) toekomst- studies 6. Clusteren/karakteriseren toekomststudies Drie toekomstverkenningen (rood, groen en blauw) met verschillende toekomstbeelden (A,B,C (D)) Clustering op basis van vergelijkbare karakteristieke kenmerken
  • 15. Scenario bouw Scenario 1 Scenario 3 Scenario 2 Scenario 4 Dimensie A Dimensie B Low impact High impact Certain trends Uncertain trends
  • 16. ‘Bestemming 2005’: corporate scenario’s voor KPN Actief Passief Collectief Individueel Avontuur Duurzaam Comfort Budget
  • 17. ‘Bestemming 2005’ Individueel Collectief Actief Avontuur ComfortDuurzaam Budget Passief harmonie, politiek en ethisch correct, verantwoordelijk en bewust, veiligheid, onthaasting’, ‘customer intimacy’, Rabobank calculerend, korte termijn, pragmatisch, rationeel, direct, ‘struggle for life’, ‘operational excellence’, EasyJet, Aldi functioneel, controle, gemak, ‘druk- druk-druk’, core business, one-stop shopping, kwaliteit, ‘customer intimacy’, reductie, Ahold, Amazon.com fun, innovatief, dynamisch, kleurrijk, flexibel,’ no limits’, egocentrisch, originaliteit, ‘product leadership’, Sony, Nike
  • 18. Scenario’s Justitie: ‘Justitie over morgen’ Den Haag Brussel Sociale veiligheid geen prioriteit Sociale veiligheid is prioriteit Forza EuropaThe European Way Samen.nl Bang Nederland
  • 20. 20
  • 21. Strong commitment to group A: Egalitarian High Grid B: Hierarchical Low Grid Weak commitment to group C: Individual D: Tough Cultural theory en ‘vitalisering’
  • 25. Scenario’s toegepast op de overheid Overheid: 1. Wat is het onderwerp? 2. Wat is de toekomst (forecast) van een onderwerp bij ongewijzigd beleid? 3. Wat is onze toekomstig doel? 4. Welk beleid hoort bij de verschillende scenario’s om deze doelstelling te halen? 5. Wat is de rode draad door die verschillende beleidsopties? Voorbeeld 1.Filebestrijding 2. In 2020 zijn de files met x% gegroeid bij ongewijzigd beleid. 3. In 2020 zijn de files met x% gedaald. 4. Welk file-beleid past in de verschillende scenario’s zodat de doelstelling gehaald wordt? 5. Wat is de rode draad door die verschillende file-beleidsopties?
  • 27. Von der Gracht, Vennemann & Darkow (2010): corporate foresight and portfoliomanagement 27
  • 28. 28 Typology Rohrbeck en Gemunden (2010) 1. The initiator role: triggering and inspiring 2. The strategist role: guidance to the innovation efforts 3. The opponent role: Challenging ideas and assumptions
  • 29. 29 Van der Duin en Den Hartigh (2009): balans tussen toekomst, innovatie en strategie Inside-out static Inside-out dynamic Outside-in static Outside-in dynamic Future is stable and certain (predictable) Tools: trend-analysis, forecasting, SWOT Future is not uniquely predictable but dependent on competitive actions Tools: scenario analysis, game theory Future is stable and certain (predictable) Tools: visioning, environmental scanning Future is unpredictable but path-dependent Tools: visioning, backcasting, path- dependency analysis Figure 11.2: The place of the future in strategic thinking
  • 30. Scenario’s toegepast • Het ‘kringgesprek’ (‘strategic conversation’ ) • Geen scenario-project….maar een ongoing activity • Scenario’s als: – Bron van inspiratie – Als ‘testomgeving’ – Early warning system • 80/20: besteed meer tijd aan toepassing scenario’s dan aan bouw (‘meta-analyse’) 30

Notas do Editor

  1. 11
  2. Binnen KPN Research zijn vier Corporate Scenario’s ontwikkeld die zich richten op gebruikers (consument en bedrijf) van telecommunicatie in 2005 (Van der Duin, 1999). De Corporate Scenario’s kunnen fungeren als input voor het bedenken van nieuwe producten en diensten, testen van strategieën en voor het opbouwen van een visie op toekomstige ontwikkelingen. De scenario’s zijn opgebouwd uit twee assen. Als men deze assen combineert ontstaan 4 scenario’s. De eerste as heeft een individuele en een collectieve oriëntatie. Hierbij is het verschil tussen de individuele en de collectieve oriëntatie de mate waarin mensen geneigd zijn hun eigenbelang voorop te stellen, dan wel zich te conformeren aan de belangen van de groep waar men deel van uitmaakt. Individualisten zijn ik-bewust. Zij streven zoveel mogelijk hun eigenbelang na, zonder al te veel rekening te houden met de grotere groep. Collectivisten zijn daarentegen meer ‘wij-bewust’. Collectivisten zijn sterk gericht op harmonie, gelijkwaardigheid, zorg en kwaliteit. De tweede as heeft een actieve en een passieve oriëntatie. Vanuit een actieve oriëntatie zijn mensen geneigd om hun leefwereld voortdurend actief te verkennen en te verbreden. Mensen die vanuit een passieve oriëntatie handelen, zijn daarentegen eerder geneigd zich te conformeren aan invloeden en waarden die van buitenaf komen, c.q. om deze invloeden en waarden van buitenaf passief te ondergaan. Gecombineerd leveren de twee assen vier scenario’s op: avontuur, budget, comfort en duurzaam. In dit project worden de Corporate Scenario’s gebruikt om te kijken naar de werknemer en wijze waarop hij geboeid en gebonden kan worden.
  3. We decided to use a set of four scenarios based on a cultural theory developed by the anthropologists and political scientists Michael Thompson, Richard Ellis and Aaron Wildavsky, strongly based on the work of anthropologist Mary Thompson. The main assumption is that the behavior and norms of people is guided by a certain cultural frame of reference. Although these frames can differ (as we will show), people act and decide within the boundaries set by the various frames of reference. The frame is built upon two extremes: 1. group dimension: how strong do people feel themselves connected to a certain group? (strong vs. weak) 2. grid or regulation: to what extent are people’s lives guided and limited by rules and regulations? (high vs. low) These two factors determine four types of cultural values/perspectives that determine how society regard elderly and also how they deal with (new) technology.