1.
ಂಟ ಂಪ , ಅಂ ಡ ೕ
ಂಗ - 560001
ತ ಪ ಧ – ºÀ®¸ÀÆgÀÄ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ.
ೕಧಕ
¸ÀĵÁä.J¸ï
( ೕಂದ :- HS200619)
ಇ ಸ ಗ
ಂಗ ನಗರ ಶ ಲಯ
ಂಗ -560001
ೕಧ ಗ ದಶ ಕ
. ೕತ ಮ . ಎ
ಇ ಸ ಗ
ಂಗ ನಗರ ಶ ಲಯ
ಂಗ -560001
2022-23

2.
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
PÀ¯Á ¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀzÀ«UÁV (EwºÁ¸À) PÀĪÀiÁj ¸ÀĵÁä.J¸ï gÀªÀgÀÄ ¹zÀÝ¥Àr¹, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ
«±Àé«zÁå®AiÀÄPÉÌ ¸À°è¸ÀÄwÛgÀĪÀ, “ºÀ®¸ÀÆgÀÄ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ avÀæ ¥Àæ§AzsÀ’’ ²Ã¶ðPÉAiÀÄ
QgÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¥Àæ§AzsÀ M¦àvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ zÀÈrüÃPÀj¸À¯ÁVzÉ.
¥Àæ§AzsÀzÀ ¥Àj«ÃPÀëPÀgÀÄ. ¥Àæ§AzsÀzÀ ªÀiÁUÀðzÀ±ÀðPÀgÀÄ,
F QgÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¥Àæ§AzsÀªÀÅ EwºÁ¸À «µÀAiÀÄzÀ°è ¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀzÀ«AiÀÄ ¥ÀÆtðUÉƽ¸ÀÄ«PÉ
¨sÁUÀªÁV M¦àvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¢£ÁAPÀ: ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ (PÀ¯Á¤PÁAiÀÄ)

3.
F ¸É«Ä¸ÀÖgï GzÀÝPÀÆÌ E°è£À UÀtPÀAiÀÄAvÀæ ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¥Àæw¤vÀå AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è
§¼À¹PÉƼÀî®Ä CªÀPÁ±À ¤ÃrzÀAvÀºÀ PÀ¯Á«¨sÁUÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁzÀ ¥ÉÆæÃ.qÁ. £ÀgÀ¹AºÀªÀÄÆwð ¸Àgï
CªÀjUÉ ºÀÈvÀÆàªÀðPÀ ªÀAzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÉÛãÉ.
F ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁV ¥ÀÆgÉʸÀ®Ä £À£Àß ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ
ªÀiÁUÀðzÀ±ÀðPÀgÁV ¸ÀPÀ® ¸ÀÆPÀÛ w¼ÀĪÀ½PÉAiÀÄ£ÀÄß ¤Ãr ¥Àæw ºÀAvÀzÀ®Æè £À£ÀUÉ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¤Ãr
CzsÀåAiÀÄ£À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁUÀ®Ä PÁgÀtgÁzÀAvÀºÀ qÁ.¥ÀÄgÀĵÉÆÃvÀÛªÀÄ .J¸ï EwºÁ¸À
G¥À£Áå¸ÀPÀjUÉ £À£Àß vÀÄA§Ä ºÀÈzÀAiÀÄzÀ PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÉÛãÉ.
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ EwºÁ¸À «¨sÁUÀzÀ UÀÄgÀĪÀÈAzÀzÀªÀgÁzÀ qÁ.¥ÀÄgÀĵÉÆÃvÀÛªÀi .J¸ï.
qÁ.ªÀiÁ°¤ ,qÁ.«.PÁAvÀgÁdÄ EªÀgÉ®èjUÀÆ £À£Àß C£ÀAvÀ ªÀAzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÉÛãÉ.
F CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ¥ÀævÀåPÀëªÁV ºÁUÀÆ ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV ¸À®ºÉ ¤ÃrzÀ £À£Àß vÀAzÉ vÁ¬ÄUÀÆ ºÁUÀÆ
ºÁUÀÆ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ £À£Àß J¯Áè ¸ÉßûvÀjUÀÆ £À£Àß ºÀÈzÀAiÀÄ ¥ÀƪÀðPÀ ªÀAzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
¸À°è¸ÀÄvÉÛãÉ.
¸ÀܼÀ : ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
¢£ÁAPÀ:
¸ÀĵÁä.J¸ï
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á «zÁåyð
PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼ÀÄ

4.
¥Àj«r

5.
 ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À ºÀÈzÀAiÀÄ ¨sÁUÀªÁzÀ ºÀ®¸ÀÆj£À°èzÉ.
 F zÉêÁ®AiÀÄzÀ ¤ªÀiÁðt Qæ.±À ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 9 ªÀÄvÀÄÛ 10£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÁÝVzÉ.
 F ¨sÁUÀªÀÅ CAzÀÄ ZÉÆüÀgÀ £É¯ÉAiÀiÁVvÀÄÛ. F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ ZÉÆüÀgÀ PÁ®zÀ°è
¤ªÀiÁðtªÁVzÉ. F zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt°è «¸ÀÛj¹zÀÄÝ Qæ.±À 16
ªÀÄvÀÄÛ 17£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è §ºÀıÀB CAzÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀ£ÀÄß D¼ÀÄwÛzÀÝ PÉA¥ÉÃUËqÀ
ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£À ªÀA±À¸ÀÜgÀ PÁ®zÀ°è. E°è F JgÀqÀÄ PÁ®zÀ ªÁ¸ÀÄÛ²®à ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÆwð²®à PÉvÀÛ£É PÀ®¸ÀĪÉÄïÉÆÃUÀgÀªÁVzÉ.

6.
 ¥ÀæªÉñÀzÁégÀzÀ ºÉÆgÀUÉÆÃqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É UÀd¸Á°£À PÉvÀÛ£É, AiÀiÁ½, ºÀA¸À, V½, ªÉƸÀ¼É,
«ÄãÀÄ, PÉÆÃw, PÀÄzÀÄgÉ, ¸ÀAVÃvÀUÁgÀgÀÄ :-vÀªÀÄmÉUÁgÀgÀÄ, ªÀÄÈzÀAUÀzÀªÀgÀÄ, ºÁUÀÆ
£ÀvÀð£À ¨sÀAVAiÀÄ°ègÀĪÀ PÉvÀÛ£ÉUÀ½ªÉ. «±ÉõÀªÁV zÉêÀvÉ ºÁUÀÆ £ÁxÀgÀ PÉvÀÛ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
PÁt§ºÀÄzÀÄ.

7.
7. M¼ÁAUÀt ¥ÀæªÉñÀzÁégÀ

8.
F ¥ÀæªÉñÀzÁégÀzÀ JgÀqÀÆ PÀqÉUÀ¼À°è zÁégÀ¥Á®PÀgÀ ªÀÄÆwð²®àUÀ½ªÉ. M¼ÁAUÀt
¥ÀæªÉñÀzÁégÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÁt §gÀĪÀ ªÀÄÆwð²®àUÀ¼ÉAzÀgÉ £ÁxÀªÀÄĤUÀ¼ÀÄ,
¸ÀAVÃvÀªÁzÀåUÁgÀgÀÄ, ºÀ®¹£À ºÀtÚ£ÀÄß ºÉÆvÀÄÛ ¤AwgÀĪÀ PÉvÀÛ£É «±ÉõÀ UÀªÀÄ£À
¸É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
Qæ.±À 17£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è F ¨sÁUÀ ºÀ®¹£À ¨É¼ÉUÉ SÁåwUÀ½¹vÀÄÛ. DzÀÄzÀjAzÀ¯ÉÃ
F ¥ÀæzÉñÀPÉÌ ºÀ®¸ÀÆgÀÄ JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ §gÀ®Ä PÁgÀtªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. CzÀgÀ
¸ÁAPÉÃwPÀªÁVAiÉÄà E°è ºÀ®¹£À ºÀtÚ£ÀÄß ºÉÆvÀÛ ²®à«zÉ.
eÉÆvÉUÉ ºÀA¸À, AiÀiÁ½, ¨Á¼É ºÀtÚ£ÀÄß w£ÀÄßwÛgÀĪÀ PÉÆÃwAiÀÄ zÀȱÀå, V½,
¸ÀAVÃvÀUÁgÀgÀÄ, £ÀvÀð£À ¨sÀAVAiÀÄ°ègÀĪÀ PÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ UÀd¸Á®ÄUÀ¼À£ÀÄß
PÁt§ºÀÄzÀÄ.
EzÉà UÉÆÃqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É zÉêÀvÉUÀ¼À ªÀÄÆwð²®àUÀ¼ÀÄ - ²ªÀ, £ÀlgÁd,
ªÀÄ»µÁ¸ÀÄgÀ ªÀÄ¢ð¤, PÀȵÀÚ£ÀA¢, ¨sÀÈAV, «µÀÄÚ, ªÀÄwÛvÀgÀ zÉêÀvÉUÀ¼À
G§Äâ²®àUÀ½ªÉ. ¨ÁV®ÄªÁqÀzÀ JgÀqÀÆ §¢AiÀÄ°è zÁégÀ¥Á®PÀgÀ ²®àUÀ¼À£ÀÄß
PÀqÉAiÀįÁVzÉ.

9.
zÉêÁ®AiÀÄzÀ M¼ÁAUÀt ¥ÀæªÉñÀ zÁégÀzÀ
JgÀqÀÄ §¢AiÀÄ°è ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ vÀÄgÀħÄ
¸ÀÄAzÀjAiÀÄgÀ PÉvÀÛ£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.

10.
Qæ.±À 17£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è F ¨sÁUÀ
ºÀ®¹£À ¨É¼ÉUÉ SÁåwUÀ½¹vÀÄÛ.
DzÀÄzÀjAzÀ¯Éà F ¥ÀæzÉñÀPÉÌ ºÀ®¸ÀÆgÀÄ
JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ §gÀ®Ä
PÁgÀtªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. CzÀgÀ
¸ÁAPÉÃwPÀªÁVAiÉÄà E°è ºÀ®¹£À ºÀtÚ£ÀÄß
ºÉÆvÀÛ ²®à«zÉ.
ºÀ®¹£À ºÀtÚ£ÀÄß ºÉÆvÀÄÛ ¤AwgÀĪÀ
PÉvÀÛ£É «±ÉõÀ UÀªÀÄ£À ¸É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

11.
zÉêÁ®AiÀÄzÀ M¼À UÉÆÃqÉAiÀÄ ªÉÄïÉ
zÉêÀvÉUÀ¼À ªÀÄÆwð²®àUÀ¼ÀÄ - ²ªÀ,
£ÀlgÁd, ªÀÄ»µÁ¸ÀÄgÀ ªÀÄ¢ð¤,
PÀȵÀÚ£ÀA¢, ¨sÀÈAV, «µÀÄÚ, ªÀÄwÛvÀgÀ
zÉêÀvÉUÀ¼À G§Äâ²®àUÀ½ªÉ.
¨ÁV®ÄªÁqÀzÀ JgÀqÀÆ §¢AiÀÄ°è
zÁégÀ¥Á®PÀgÀ ²®àUÀ¼À£ÀÄß PÀqÉAiÀįÁVzÉ.

12.
F zÉêÁ®AiÀÄzÀ §ºÀÄ DPÀµÀðtÂÃAiÀÄ ¸ÁÜ£À 54 UÁæ£ÉÊmï ¸ÀÛA¨sÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ
ªÀÄÄPÀÛªÀĺÁªÀÄAl¥À. MlÄÖ 54 PÀA§UÀ¼À eÉÆÃqÀuÉAiÀÄ F ªÀÄÄRªÀÄAl¥ÀªÀÅ 38 CAPÀtUÀ½AzÀ
PÀÆrzÉ.

13.
ªÀÄÄPÀÛªÀĺÁªÀÄAl¥À¢AzÀ £ÀªÀgÀAUÀ ¥ÀæªÉñÀ ªÀiÁqÀĪÀÀ ¥ÀæªÉñÀzÁégÀzÀ JgÀqÀÄ §¢UÀ¼À°è MAzÀÄ
PÀqÉ gÁªÀt£ÀÄ PÉʯÁ¸À ¥ÀªÀðvÀªÀ£ÀÄß JwÛ»r¢gÀĪÀÀ ªÀÄÆwð, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉ ªÀÄ»µÁ¸ÀÄgÀ
ªÀĢ𤠲®àUÀ½ªÉ.

14.
E°è£À ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ ºÀA¦AiÀÄ «dAiÀÄ «oÀ×® zÉêÁ®AiÀÄzÀ ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À£ÀÄß £É£À¦¸ÀÄvÀÛªÉ. E°è£À
¸ÀAVÃvÀ ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À ªÀiÁzÀjAiÀÄ°èAiÉÄà F ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ. E°è£À AiÀiÁ½
¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ ªÀĺÁ§°¥ÀÄgÀA gÀxÀUÀ¼À AiÀiÁ½ ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À£ÀÄß £É£À¦¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀĺÁ§°¥ÀÄgÀA
gÀxÀUÀ¼À°è£À AiÀiÁ½(¹AºÀ)UÀ¼Éà ¸ÀÛA¨sÀªÀ£ÀÄß ºÉÆvÀÄÛ ¤AwªÉAiÉÄãÉÆà JAzÉà ¨sÁ¸ÀªÁUÀĪÀ
PÉvÀÛ£ÉPÁgÀ£À PÀ®à£É PÀ¯Á C©ügÀÄaAiÀÄ GvÀÌøµÀÖvÉUÉ ¸ÁQëAiÀiÁVzÉ. CzÉà ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è DzÀgÉ
¸Àé®à ºÉÆgÀmÁV AiÀiÁ½UÀ¼ÀÄ ¸ÀÛA¨sÀªÀ£ÀÄß ºÉÆvÀÛAvÉ F ªÀĺÁªÀÄAl¥ÀzÀ 2 §¢UÀ¼À°è
¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ. E£ÀÄß F ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À ªÉÄð£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ G§Äâ²®àªÀÇ
PÀ¯ÁPÁgÀ£À ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ D¸ÀQÛUÉ PÀ£Àßr »r¢zÉ.

15.
ºÀ½îPÁgÀ ºÀ¸ÀÄ vÀ£Àß PÉZÀÑ®£ÀÄß £ÉPÀÄÌwÛgÀĪÀ zÀȱÀåzÀ ²®à.
PÉvÀÛ£ÉPÁgÀ ¸ÀAVÃvÀUÁgÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀvÀðQAiÀÄgÀ ªÀÄÆwð²®àUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ£ÉÆÃdЪÁV PÉwÛzÁÝ£ÉÉ.
«ÃgÀUÁ¸É ¸ÀAVÃvÀUÁgÀgÀÄ, vÀªÀÄmÉ ¨Áj¸ÀĪÀªÀgÀÄ, ¸À£Á¢, WÀmÁ, «ÃuÉ, vÀA§Æj, ±ÀAR
£ÀÄr¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÀAVÃvÀUÁgÀgÀ G§Äâ²®àUÀ¼ÀÄ, £ÀvÀðQAiÀÄgÀÄ, ZÁªÀÄgÀzÁjUÀ¼ÀÄ,
¸ÀAQÃvÀð£ÀPÁgÀgÀ »ÃUÉ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ G§Äâ²®àUÀ¼À£ÀÄß E°è ²°à PÀqÉ¢gÀĪÀÅzÀÄ
UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁVzÉ.
ºÀA¸À, AiÀiÁ½(¹AºÀ), UÀAqÀ¨sÉÃgÀÄAqÀ, £ÁUÀgÀºÁªÀÅ, »ÃUÉ ¥Áæt ¥ÀQëUÀ¼À avÀæUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÉå÷ìPÀ£ÉåAiÀÄ ²®àUÀ¼ÀÄ UÀªÀÄ£À ¸É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
F ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉ®ªÉÇAzÀÄ C¸ÁzsÁgÀt ªÀÄÆwð²®àUÀ½ªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ:-
ZÀvÀĨsÀÄðd ²ªÀ£ÀÄ vÀ£Àß »A§¢AiÀÄ JgÀqÀÆ PÉÊUÀ½AzÀ PÀ¼À¸À »rzÀÄ ¸Àé C©üµÉÃPÀ
ªÀiÁrPÉƼÀÄîwÛgÀĪÀÅzÀÄ; zÉêÀzÉêÀvÉAiÀÄgÀ ªÀÄÆwð²®àUÀ¼À°è zÀQëuÁªÀÄÆwð, ¨sÉÊgÀªÀ, £ÀA¢,
¸ÁܤPÀ «µÀÄÚ, ¨Á®PÀȵÀÚ, AiÉÆÃUÀ£ÀgÀ¹AºÀ , PÁ½AUÀ ªÀÄzÀð£À, UÉÆêÀzsÀð£À, ªÉÆ»¤«µÀÄÚ,
»gÀtå PÀ±Àå¥ÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀAºÀj¸ÀÄwÛgÀĪÀ £ÀgÀ¹AºÀ, ºÁUÀÆ EzÉà ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À°èAiÉÄÃ
¨ÉÃmÉUÁgÀ£ÉƧ⠺ÀÄ°AiÉÆqÀ£É ZÀÆj¬ÄAzÀ ¸ÉuɸÁqÀÄwÛgÀĪÀ zÀȱÀå, £ÀvÀðQAiÀÄgÀÄ ««zsÀ
£ÀvÀð£À ¨sÀAVAiÀÄ°ègÀĪÀ G§Äâ²®àUÀ¼ÀÄ E°è ¥ÀæzsÁ£ÀªÁVªÉ.

16.
£ÀªÀgÀAUÀzÀ°è 4 ªÀÄÄRå PÀA§UÀ½ªÉÉ. F PÀA§UÀ¼ÀÄ ZËPÁPÁgÀzÀ ¦ÃoÀUÀ½AzÀ ºÁUÀÆ
¸ÀÄAzÀgÀ ¥ÀĵÀà¨ÉÆâUÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ.
F ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ «±ÉõÀ PÀ¥ÀÄà UÁæ£ÉÊmï ²¯ÉAiÀÄ°èzÀÄÝ CvÀåAvÀ ¸ÀÄAzÀgÀªÁVzÉ.
F ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ ZËPÀ, CµÀÖ ZËPÀ ±ÉÊ°AiÀÄ°èªÉ. F ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À vÀ¼À¨sÁUÀ ZËPÀzÀ°èè QgÀÄUÁvÀæzÀ
²®àUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ. EªÀÅ 30 jAzÀ 35 ¸ÉA.«ÄÃ. JvÀÛgÀzÀ ²®àUÀ¼ÁVªÉ.
£ÀªÀgÀAUÀzÀ F ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À ªÀÄzsÉå vÉƯÉUÀ¼À eÉÆÃqÀuÉAiÀÄ°è ªÀåvÁå¸À«zÉ. CAzÀgÉ
£ÀªÀgÀAUÀzÀ°èzÀÝ ªÀÄÆ®¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À£ÀÄß Qæ.±À 16 ªÀÄvÀÄÛ 17 £Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è vÉUÉzÀĺÁQ,
ºÉƸÀzÁV ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr¸À¯ÁVzÉ.
£ÀªÀgÀAUÀzÀ 4 ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É Qæ.±À 16 ªÀÄvÀÄÛ 17£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è PÀqÉ¢gÀ§ºÀÄzÁzÀ 36
G§Äâ²®àUÀ½ªÉ.

17.
EªÀÅUÀ¼À°è £ÀlgÁd, «ÃgÀ¨sÀzÀæ, ªÀiÁPÀðAqÉÃAiÀÄ, PÀȵÀÚ, «µÀÄÚ, vÀA§Æj £ÀÄr¸ÀÄwÛgÀĪÀ
AiÀÄw, PÉÆqÀ »r¢gÀĪÀ AiÀÄw, ¨sÀÈAV, PÉÆzÀAqÀgÁªÀÄ, ²ªÀ¨sÀPÀÛ£ÉƧ⠸ÁܪÀgÀ ²ªÀ°AUÀzÀ
ªÉÄÃ¯É vÀ£Àß PÉÊAiÀĤßlÄÖ RqÀ΢AzÀ vÀÄAqÀj¸ÀÄvÁÛ ²ªÀ¤UÉ vÀ£Àß PÉÊAiÀÄ£ÀÄß C¦ð¸ÀÄwÛgÀĪÀ
G§Äâ²®à«zÉ.
EzÉà PÀA¨sÀzÀ°è DvÀä°AUÀªÀ£ÀÄß »rzÀÄPÉÆAqÀÄ ¥ÀÆeÉUÉÊAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ²®à«zÉ. E£ÉÆßAzÀÄ
PÀA¨sÀzÀ°è gÀÄAqÀªÀiÁ¯É ºÁQPÉÆArgÀĪÀ PÁ¼À¨sÉÊgÀªÀ, ¸ÁܤPÀ «µÀÄÚ, D¹Ã£À UÀuÉñÀ£À
²®àUÀ½ªÉ.
¥ÀæªÉñÀzÀ §® ¸ÀÛA¨sÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃqÀgÀ PÀtÚ¥Àà; ²ªÀ°AUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÆeÉUÉÊAiÀÄ®Ä
JwÛgÀĪÀ D£ÉAiÀÄ ²®à; CZÀðPÀ£ÀÄ ¸ÁܪÀgÀ ²ªÀ°AUÀPÉÌ ¥ÀÆeÉ ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀ ²®àUÀ½ªÉ.
E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀÛA¨sÀzÀ°è zÉÆqÀØ WÀl¢AzÀ ZÀvÀĨsÀÄðd ²ªÀ GzÀãªÀªÁUÀÄwÛgÀĪÀ ²®à«zÉ.
E°è£À ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉvÀÛ®ànÖgÀĪÀ EvÀgÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå PÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÉAzÀgÉ- PÉʪÀÄÄVAiÀÄÄwÛgÀĪÀ
¨sÀAVAiÀÄ°è£À ¹ÛçÃ:-¤Ã¼ÀPÁAiÀÄ zÉúÀzÀ ¹Ûçà ²®à«zÉ. GzÀÝ£ÉAiÀÄ PÉñÀ, zÀÄAqÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÄR,
¤jUÉAiÀÄ ¹ÃgÉAiÀÄ£ÀÄß, ««zsÀ D¨sÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß zsÀj¹ ¤AwgÀĪÀ ¹Ûçà ²®à vÀÄA¨Á
DPÀµÀðtÂÃAiÀĪÁVzÉ. C°èAiÉÄà PÉÆqÀ »r¢gÀĪÀ AiÀÄwAiÀÄ ªÀÄÆwð ²®àªÀÇ EzÉ.

18.
DvÀä°AUÀªÀ£ÀÄß »rzÀÄPÉÆAqÀÄ
¥ÀÆeÉUÉÊAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ²®à.

19.
²ªÀ¨sÀPÀÛ£ÉƧ⠸ÁܪÀgÀ ²ªÀ°AUÀzÀ ªÉÄïÉ
vÀ£Àß PÉÊAiÀĤßlÄÖ RqÀ΢AzÀ vÀÄAqÀj¸ÀÄvÁÛ
²ªÀ¤UÉ vÀ£Àß PÉÊAiÀÄ£ÀÄß C¦ð¸ÀÄwÛgÀĪÀ
G§Äâ²®à«zÉ.

20.
CZÀðPÀ£ÀÄ ¸ÁܪÀgÀ ²ªÀ°AUÀPÉÌ
¥ÀÆeÉ ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀ ²®à.
¨ÉÃqÀgÀ PÀtÚ¥Àà

21.
EªÀÄär PÉA¥ÉÃUËqÀgÀ ²®à :- £ÀªÀgÀAUÀzÀ
JqÀ§¢AiÀÄ PÀA§zÀ°è £ÀªÀĸÁÌgÀ
ªÀiÁrwÛgÀĪÀ ¥ÀÄgÀĵÀ£À ²®à«zÉ. F
¥ÀÄgÀĵÀ ²®àªÀÅ ªÀÄzsÀåAiÀÄÄV£À PÁ®zÀ
CgÀ¸À£ÀAvÉ GqÀÄ¥ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D¨sÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß
zsÀj¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹gÀ§ºÀÄzÀÄ.
GzÀÝ£ÉAiÀÄ zsÉÆÃwAiÀÄ£ÀÄß zsÀj¹, CAUÀªÀ¸ÀÛç
PÉÊUÀ¼À°è »rzÀÄ ¨sÀQÛ¨sÁªÀ¢AzÀ ²ªÀ¤UÉ
£ÀªÀĸÀÌj¸ÀÄwÛgÀĪÀAwzÉ. GzÀgÀ§AzsÀzÀ°è
¤Ã¼À RqÀÎ zsÀj¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÉÆÃrzÀgÉ F
²®à M§â CgÀ¸À£ÀzÉAzÀÄ H»¸À¯ÁVzÉ.
ºÀ®¸ÀÆj£À ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉÃUÀÄ®zÀ PÀA§zÀ
ªÉÄðgÀĪÀ F ²®à
EªÀÄärPÉA¥ÉÃUËqÀgÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ.

22.
UÀ¨sÀðUÀȺÀªÀÅ ZËPÁPÁgÀÀ «£Áå¸ÀzÀ°èzÉ. E°è JvÀÛgÀªÁzÀ ¦ÃoÀ«gÀĪÀ ²ªÀ°AUÀ«zÉ.
EA¢UÀÆ F ²ªÀ°AUÀPÉÌ ¥ÀÆeÉ ¥ÀÄ£À¸ÁÌgÀ ¸À®ÄèwÛzÉÉ. UÀ¨sÀðUÀȺÀzÀ ¥ÀæªÉñÀ zÁégÀªÀÅ ««zsÀ
PÀĸÀÆj PÀ¯ÉAiÀÄ PÉvÀÛ£ÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. DzÀgÉ F zÁégÀªÉÇAzÀPÉÌ EwÛÃZÉUÉ ¯ÉÆúÀzÀ
PÀªÀZÀ¢AzÀ C®APÁgÀUÉƽ¸À¯ÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ EzÀgÀ PÀĸÀÄj PÉvÀÛ£É PÁt¯ÁUÀĪÀÅ¢®è.
UÀ¨sÀðUÀȺÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAvÉ EgÀĪÀ CAvÀgÁ¼ÀªÀÇ PÀÆqÀ ZËPÁPÁgÀzÀ «£Áå¸ÀzÀ°èzÉ.
zÉêÀjUÉ CZÀð£É, £ÉʪÉÃzÀå, ¥ÀÆeÉ ¸À°èPÉ ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ.

23.
zÉêÁ®AiÀÄzÀ ºÉÆgÀUÉÆÃqÉAiÀÄ JqÀ¨sÁUÀzÀ CAa£À°è PÉvÀÛ£Á ªÉʲµÉ×öåvÉ UÀªÀÄ£À
¸É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ £ÁxÀªÀÄĤUÀ¼À PÉvÀÛ£É. F ¨sÁUÀzÀ°è £ÁxÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀ CAzÀÄ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ
EzÀÝAvÉ PÁtÄvÀÛzÉ. ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ £ÁxÀªÀÄĤUÀ¼À ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÁVgÀ®Ä
¸ÁzsÀå«zÉ. §ºÀıÀB DzÀÄzÀjAzÀ¯Éà £ÁxÀªÀÄĤUÀ¼À PÉvÀÛ£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÉÃPÀ PÀqÉUÀ¼À°è
PÉwÛgÀĪÀÅzÀÄ. F PÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÀÄ §ºÀıÀB 17£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÁÝVzÀÄÝ, F £ÁxÀªÀÄĤ PÉvÀÛ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
zÉêÁ®AiÀÄ ºÉÆgÀUÉÆÃqÉ, zÉêÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄAl¥ÀzÀ ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ «±ÉõÀªÁV
zÉêÁ®AiÀÄzÀ ºÉÆgÀ ¥ÀæzÀQët ¥ÀxÀ UÉÆÃqÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸Á®Ä ¸Á°£À PÉvÀÛ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
PÁt§ºÀÄzÀÄ.
zÉêÁ®AiÀÄzÀ ºÉÆgÀUÉÆÃqÉ ªÉÄð£À EvÀgÀ ªÉʲµÀÖöå¥ÀÆtð PÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÉAzÀgÉ -
PÀ£ÀßrAiÀÄ°è vÀ£Àß ªÀÄÄR ¸ËAzÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß £ÉÆÃrPÉƼÀÄîwÛgÀĪÀ ¹Ûçà avÀæ:- F PÉvÀÛ£ÉAiÀÄÄ
²°àAiÀÄ ¸ËAzÀAiÀÄðzÀ §UÉUÉ ºÉÆA¢gÀĪÀ C©üªÀÈa ºÉüÀÄwÛzÉ. ¨ÉîÆj£À ZÀ£ÀßPÉñÀªÀ
zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è PÀ£ÀßrAiÀÄ°è vÀ£Àß ªÀÄÄR £ÉÆÃrPÉƼÀÄîªÀ zÀ¥Àðt ¸ÀÄAzÀjAiÀÄ PÉvÀÛ£ÉAiÀÄ£ÉßÃ
E°è C£ÀĸÀj¹zÀAvÉ ¨sÁ¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. C®APÁjPÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ PÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÀÄ- vÀÄgÀħÄ
¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÀÄAzÀjAiÀÄ PÉvÀÛ£É. ºÁUÀÆ vÀA§Æj ªÀÄvÀÄÛ KPÀvÁj »r¢gÀĪÀ zÁ¸ÀgÀ
ªÀÄÆwðUÀ¼ÀÄ E°è PÀqÉAiÀįÁVzÉ.

24.
£ÀªÀgÀAUÀzÀ ºÉÆgÀUÉÆÃqÉAiÀÄ°è ¥ÀƪÀðzÀ CAa£À°è MA¨sÀvÀÄÛ ªÀÄĤUÀ¼À G§Äâ²®àUÀ¼À£ÀÄß
PÀqÉAiÀįÁVzÉ. ªÀÄvÀå÷ì, ªÀȲÑPÀ, C±Àé, ¸À¥Àð, ¹AºÀ, AiÀiÁ½, PÀgÀr, PÀƪÀÄð EvÁå¢
ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÀĽwgÀĪÀ, E£ÀÆß PÉ®ªÀgÀÄ ¨sÀAV¸ÉêÀPÀgÀAvÉ vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. ¸Á¯ÁV
MA¨sÀvÀÄÛ ªÀÄĤUÀ¼À£ÀÄß E°è PÀqÉAiÀįÁVzÀÄÝ, F ²®àUÀ¼À£ÀÄß £ÁxÀ¥ÀAxÀzÀ ªÀÄĤUÀ¼ÉAzÀÄ
ªÉÆzÀ®Ä UÀÄgÀÄw¹zÀªÀgÀÄ »jAiÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÁzÀ C¤¯Á ªÀVÃð¸ïgÀªÀgÀÄ.

25.
zÉêÁ®AiÀÄzÀ ºÉÆgÀUÉÆÃqÉ ªÉÄð£À EvÀgÀ
ªÉʲµÀÖöå¥ÀÆtð PÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÉAzÀgÉ -PÀ£ÀßrAiÀÄ°è
vÀ£Àß ªÀÄÄR ¸ËAzÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß
£ÉÆÃrPÉƼÀÄîwÛgÀĪÀ ¹Ûçà avÀæ:- F
PÉvÀÛ£ÉAiÀÄÄ ²°àAiÀÄ ¸ËAzÀAiÀÄðzÀ §UÉUÉ
ºÉÆA¢gÀĪÀ C©üªÀÈa ºÉüÀÄwÛzÉ.
¨ÉîÆj£À ZÀ£ÀßPÉñÀªÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è
PÀ£ÀßrAiÀÄ°è vÀ£Àß ªÀÄÄR £ÉÆÃrPÉƼÀÄîªÀ
zÀ¥Àðt ¸ÀÄAzÀjAiÀÄ PÉvÀÛ£ÉAiÀÄ£Éßà E°è
C£ÀĸÀj¹zÀAvÉ ¨sÁ¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

26.
zÉêÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÄA¨sÁUÀzÀ°è PÁt§gÀĪÀ F zsÀéd¸ÀÛA¨sÀªÀÅ
wÃgÀ EwÛa£ÀzÁÝVzÉ. E°è£À UÁæ£ÉÊmï ªÀiÁzÀj «£Áå¸À wÃgÀ
EwÛÃZÀ£ÀzÀÄÝ JA§ÄzÀÄ ªÉÄîģÉÆÃlPÉÌ ¨sÁ¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

27.
 EwÛÃa£ÀªÀgÉUÀÆ F zÉêÁ®AiÀÄzÀ JqÀ¨sÁUÀzÀ°è MAzÀÄ zÉÆqÀØ PÀ¯Áåt EgÀĪÀÅzÀÄ
UÉÆwÛgÀ°®è. ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄdÄgÁ¬Ä E¯ÁSÉAiÀĪÀgÀÄ ªÀĺÁ£ÀUÀgÀ ¥Á°PÉ eÉÆvÉ ¸ÉÃj
2010 gÀ°è ºÀÆvÀĺÉÆÃVzÀÝ PÀ¯ÁåtÂAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀvÉÛºÀaÑ ºÉÆgÀvÉUÉ¢zÁÝgÉ. FUÀ F
PÀ¯ÁåtÂAiÀÄ°è ¤ÃgÀÄ vÀÄA© vÀļÀÄPÀÄwÛzÉ.

28.
±ÉʪÀ, ªÉʵÀÚªÀ, ºÁUÀÆ £ÁxÀ ¥ÀAxÀUÀ¼À ¸ÀAUÀªÀĪÁzÀ ºÀ®¸ÀÆj£À ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ
zÉêÁ®AiÀÄ EAzÀÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR zsÁ«ÄðPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¯ÁPÀµÀðuÉAiÀÄ PÉÃAzÀæªÁVzÉ.
ºÀ®¸ÀÆgÀÄ ¥Àj¸ÀgÀªÀÅ EAzÀÄ wêÀæ £ÀUÀjÃPÀgÀtPÉÌ vÀÄvÁÛV C°è£À LwºÁ¹PÀ ¥Àj¸ÀgÀ
PÁtzÁVzÉ. zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄÄA¨sÁUÀzÀ gÀxÀ©Ã¢AiÀÄ JgÀqÀÄ EPÉÌ®UÀ¼À CAa£ÀªÀgÉUÀÆ
ªÀģɪÀiÁgÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtUÉÆArzÀÄÝ Erà gÀxÀ©Ã¢ CvÀåAvÀ QjzÁVzÉ. ºÁUÁV ErÃ
gÀxÀ©Ã¢AiÀÄ ¸ËAzÀAiÀÄð CzÀgÀ LwºÁ¹PÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀiÁAiÀĪÁVzÉ. §ºÀıÀB £ÁUÀjÃPÀgÀ
MvÁÛ¸ÉAiÀÄAvÉ zÉêÁ®AiÀÄ LwºÁ¹PÀ ªÀĺÀvÀéQÌAvÀ MAzÀÄ ¨sÀQÛ PÉÃAzÀæªÁV ªÀiÁ¥ÀðnÖzÉ.

29.
 ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ EwºÁ¸À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ºÉƸÀ £ÉÆÃlUÀ¼ÀÄ – EwºÁ¸À zÀ¥Àðt
¥ÁæPÁ±À£À ,¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.J¸ï.PÉ.CgÀÄtÂ.
 13£Éà CzsÁåAiÀÄ- ±ÉʪÀPÉëÃvÀæ ºÀ®¸ÀÆgÀÄ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À.
 ¥ÀÄl ¸ÀASÉå- 130 jAzÀ 154 gÀªÀgÉUÉ.
 ¥ÀgÁªÀIJðvÀ UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ.
 Verghese Anila 200 “ A Rare Depiction of nine yogies in the Someshwara
Temple, Ulsoor. Journal of the Asiatic Society of Bombay Volume. 75
PP.179-187.

30.
 £ÁqÀ¥Àæ¨sÀÄ PÉA¥ÉÃUËqÀgÀ fêÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ –qÁ. Dgï. UÉÆÃ¥Á¯ï.
 ¥ÁæZÀåªÀ¸ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄUÀ¼À ¤zÉÃð±À£Á®AiÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ- 2010.
 CzsÁåAiÀÄ : 33.
 ¥ÀÄl¸ÀASÉå : 216.
 ºÀ®¸ÀÆj£À ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄ®ºÀAPÀ £ÁqÀ¥Àæ¨sÀÄUÀ¼ÀÄ.-
qÁ.PÀÆ.¸À. C¥Àtð.
 ¥ÀgÁªÀIJðvÀ UÀæAxÀ.
 “ ±ÉʪÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À ¥ÀjªÁgÀ zÉêÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjªÁgÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ” –
qÁ.PÀÆ.¸À. C¥Àtð.
 zÉêÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjªÁgÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ.PÀÆ.¸À.C¥Àtð. EwºÁ¸À zÀ±Àð£À
23.2008.

31.
 ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ zÀ±Àð£À -¥ÉÆæ.JªÀiï.ºÉZï. PÀȵÀÚAiÀÄå. qÁ. ¸ÀÆAiÀÄð£ÁxÀPÁªÀÄvï.
 ¥ÀæzsÁ£À ¸ÀA¥ÁzÀPÀgÀÄ; ¥ÀÆæ. J¯ï. J¸ï.±ÉõÀVjgÁªï.
 ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄÄzÀæt – 2005.
 ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄÄzÀæt – 2006.
 CzsÁåAiÀÄ -20.
 ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À £ÉÆÃlUÀ¼ÀÄ –PÉ.ZÀAzÀæªÀi˽
 CzsÁåAiÀÄ- 16 : UÀÄrUÉÆÃ¥ÀÄgÀUÀ¼ÀÄ.
 ¥ÀÄl¸ÀASÉå: 139-140.
 ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À ¸ÀAQë¥ÀÛ EwºÁ¸À Qæ.±À 1513-1947 – vÀļÀ¹ gÁªÀiï £ÁAiÀÄPï.
 CzsÁåAiÀÄ -3.
 ¥ÀÄl¸ÀASÉå: 29.
 ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À MAzÀÄ CzsÁåAiÀÄ£À –qÁ. «. C£ÀÄgÁzsÀ.

32.
 Bangalore : The Early City AD 1537-1799 - Yeshasvi Sharma.
 3rd chapter : Architecture Introduction to the Temples .
 Page No: 144-165.
¯ÉÃR£ÀUÀ¼ÀÄ.
 ºÀ®¸ÀÆj£À ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ : n.J¸ï.UÉÆÃ¥Á¯ï §gÉAiÀÄĪÀ
zÉÃUÀÄ®UÀ¼À ¸ÀgÀtÂ.
 ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À ºÀ®¸ÀÆgÀÄ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ –n.JªÀiï. ¸Àwñï.
 ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À ¥ÁæaãÀ ²®àUÀ¼ÀÄ -²æêÀÄw PÀ£ÀPÀªÀÄÆwð.

33.
¸ÀAzÀ±Àð£À :-
 qÁ. J¸ï.PÉ. CgÀÄtÂ.
 qÁ. C£ÀÄgÁzsÀ.
 ¥ÁxÀð¸ÁgÀy ZÀPÀæªÀwð- zÉêÁ®AiÀÄ CZÀðPÀgÀÄ.

34.
zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ