Η Οπτικοακουστική Μετάφραση στη Διδασκαλία Ξένων Γλωσσών
1. Η οπτικοακουστική μετάφραση στη διδασκαλία ξένων γλωσσών
Σταυρούλα Σοκόλη
Universitat Pompeu Fabra
Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης 27 Σεπτεμβρίου 2014
2. •
Καινοτόμα εργαλεία και ιδέες για τον εμπλουτισμό της διδασκαλίας ξένων γλωσσών
•
Ενεργητικοί τρόποι αλληλεπίδρασης με οπτικοακουστικά κείμενα (π.χ. ταινίες)
•
Αυθεντικές δραστηριότητες με βάση επίσης αυθεντικό υλικό 2
Ανάγκες καθηγητών και μαθητών
5. •
Ως το 1970: Μέθοδος Γραμματικής-Μετάφρασης
•
1980: Επικράτηση Επικοινωνιακής Προσέγγισης και εξοβελισμός της μετάφρασης
▫
αποθαρρύνει τη σκέψη απευθείας στην ξένη γλώσσα
▫
η μητρική γλώσσα παρεμβάλλεται αρνητικά
•
2000: Έμφαση στην αξία της μετάφρασης ως επικοινωνιακής δραστηριότητας διαμεσολάβησης 5
Μετάφραση και διδασκαλία γλωσσών
6. •
Καθιστούν δυνατή την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων που για κάποιο λόγο δεν είναι δυνατό να επικοινωνήσουν μεταξύ τους.
▫
Μετάφραση, διερμηνεία
▫
Παράφραση
▫
Περίληψη
▫
Αναφορά
•
Παρέχουν σε τρίτους μια (ανα)διατύπωση ενός πρωτότυπου κειμένου στο οποίο δεν έχουν οι ίδιοι άμεση πρόσβαση.
Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο αναφοράς για τη γλώσσα 6
Δραστηριότητες διαμεσολάβησης
7. «Οι γλωσσικές δραστηριότητες διαμεσολάβησης, (επαν)επεξεργασίας ενός υπάρχοντος κειμένου, κατέχουν σημαντική θέση στην ομαλή γλωσσική λειτουργία των κοινωνιών μας»
Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο αναφοράς για τη γλώσσα 7
Η σπουδαιότητα της μετάφρασης
8. •
Παρέχει ποικιλία και ευελιξία
•
Συνύπαρξη γλωσσικών στοιχείων μαζί με πολιτιστικά και μη λεκτικά στοιχεία
•
Το οπτικοακουστικό κείμενο είναι πιο κοντά στη φυσική επικοινωνία από ό,τι το γραπτό κείμενο 8
Οφέλη της χρήσης βίντεο
9. •
Συγχρονισμός ανάμεσα στα βασικά στοιχεία: εικόνα, ήχος, διάλογος, υπότιτλοι.
•
Οι χωροχρονικοί περιορισμοί δεν επιτρέπουν πάντα τη λέξη-προς-λέξη μετάφραση.
•
Η ύπαρξη του μη λεκτικού στοιχείου (εικόνα και μουσική) περιορίζει αλλά και καθοδηγεί τον μαθητή/μεταφραστή. 9
Ιδιαιτερότητες οπτικοακουστικού κειμένου
10. •
Μάθηση μέσω δράσης - ενεργή προσέγγιση
•
Ελκυστική δραστηριότητα - «χειροπιαστό» αποτέλεσμα
•
Βελτίωση γλωσσικών δεξιοτήτων σε μαθητές σεμιναρίων υποτιτλισμού
Klerkx (1998), Williams & Thorne (2000), Rundle (2000) Neves (2004) 10
Οφέλη υποτιτλισμού / μεταγλώττισης
15. •
Η Θεραπεία του Γιάλομ
•
Δραστηριότητα υποτιτλισμού
•
Περιλαμβάνει όλες τις οδηγίες για τη δημιουργία υποτίτλων
•
Κατανόηση προφορικού λόγου 15
Παράδειγμα 1
17. •
L0: Γλώσσα περιγραφής, οδηγιών δραστηριότητας
•
L1: Γλώσσα μαθητή
•
L2: Ξένη γλώσσα
•
L3: Άλλες γλώσσες (στο βίντεο, στις οδηγίες κλπ) 17
Γλώσσες
18. •
Ενδογλωσσική: δραστηριότητα που αφορά μόνο μία γλώσσα (πηγή-στόχος) - δεν υπάρχει διαγλωσσική μεταβίβαση (μετάφραση)
•
Διαγλωσσική: η γλώσσα του βίντεο (πηγή) είναι διαφορετική από τη γλώσσα παραγωγής του μαθητή (στόχος)
▫
L2 προς L1: για αρχάριους, έμφαση στην κατανόηση
▫
L1 προς L2: για προχωρημένους, έμφαση στην παραγωγή 18
Γλωσσικοί συνδυασμοί
19. •
Επανάληψη: το ίδιο μήνυμα με τα ίδια λόγια, «πιστή» σημασιολογική απόδοση.
•
Αναδιατύπωση: αισθητή, σκόπιμη αλλαγή στη διατύπωση, παράφραση, ελεύθερη απόδοση, αναφορά, περίληψη, «ελεύθερη» μετάφραση.
•
Ανταπόκριση: μια νέα επικοινωνιακή συνεισφορά που προκαλείται από μια προηγούμενη, π.χ. απάντηση σε ερώτηση. 19
Τύποι απόκρισης μαθητή
20. •
Το οπτικοακουστικό κείμενο κατανοείται ως μια πλήρης, ενιαία και πολύπλοκη πράξη επικοινωνίας.
•
Εύρεση νοήματος από έναν συνδυασμό λεκτικών και μη λεκτικών στοιχείων (εικόνες, σύμβολα, μεταφορές, πολιτιστικά στοιχεία). 20
Οπτικοακουστική κατανόηση
21. 21
Παράδειγμα 2
•
Visit Britain tourist guide for the blind
•
Ακουστική περιγραφή για ανθρώπους με περιορισμό όρασης
•
Ευαισθητοποιεί σε θέματα προσβασιμότητας
•
Δεξιότητες:
▫
Οπτικοακουστική κατανόηση
▫
Παραγωγή προφορικού λόγου
▫
Διασημειωτική μετάφραση