1. FAMILIAS LÉXICAS
Familia léxica: É o conxunto de palabras que presentan a mesma raíz
etimolóxica
Familias léxicas regulares: as palabras que as compoñen presentan un
lexema idéntico: terra, terrestre, soterrar, aterrar, terroso...
Pode suceder que, por razóns ortográficas, algunha das palabras integrantes
dunha familia léxica presente unha grafía diferente, sen alterarse a raíz desde o
punto de vista da pronuncia. Neste caso, a familia léxica segue considerándose
regular (ex. barco, barquiño, embarcar, barqueiro...)
Familias léxicas irregulares: as palabras que as componen presentan, por
razóns de evolución da lingua, dous ou máis lexemas lixeiramente diferentes.
FAMILIAS LÉXICAS IRREGULARES
cor corar colorar colorante
colorido incoloro
dor dorido doloroso condolencia
doenza doente doer dolencia
lúa luar lunar lunático
luarada aluar luneta alunar alunaxe
lume lumear Iluminar luminoso
lumegar alumar lumeiro iluminación luminotecnia luminosidade
orde desorde ordenar ordenador
contraorde coordinar subordinar
persoa persoal personaxe personalidade
impersoal persoeiro personalizar
saír saínte sobresaínte saída Salientar saliente sobresaliente
segredo segredar secreto secretamente secretario
só soamente soidade solo solista solitario
soar resoar disonancia resonancia
consoante soante consonantismo consonancia
táboa taboado taboeiro tabular tabulador taboleiro
vir convir conveniente inconveniente
provir intervir proveniente interviniente
vixiar vixiante vixía Vixilancia vixilante
vontade Voluntario voluntarioso voluntariedade
xear xeada conxelar xelado
xerar xeral dexenerar xeneral
xeralmente xeración xeneralizar xeneralidade

2. EXERCICIOS
1.- Formar as familias léxicas de mar, ferro, barco e tolo
2.- Buscar a palabra que non forma parte de cada familia:
a) Plano, planisferio, planura, planear, chan, chaira...
b) Peito, peitoril, peitoral, peitear, antepeito, peituga..
c) Leite, leito, leitón, lactosa, lácteo, leiteira...
d) Alba, albor, alboroto, alborada, alborexar, albo...
e) Sol, parasol, soleira, solaina, xirasol...
3.- Completar:
a) Se non é vogal, é ..................., e forma parte do sistema .................... da
lingua
b) O ................ é un alimento de variados sabores que necesariamente hai que
conservar no ............... do frigorífico
c) Naquela novela había unha grande cantidade de .................... e para poder
facer un bo estudio deles, creo que sería adecuado ................ ou facer un
inventario completo de todos eles
d) A pesar de non posuír unha técnica moi depurada era un xogador
tremendamente ....................
e) Non me preocupan tanto as actitudes particulares como as .................... e
estaba claro que aquela situación que no inicio fora moi positiva comezaba agora
a ....................
f) Cando ela morreu, presentoulle ao seu marido as súas .................... en
.................... porque a familia nunca a tería aceptado nas honras fúnebres
g) Finalmente démonos conta de que aquela infornmación .................... do
.................... de anuncios era totalmente incorrecta
h) Os científicos da NASA analizaron con axuda dos seus .................... a
composición das mostras .................... recollidas polos astronautas da misión
i) Aquel ....................do exército era capaz de.................... aos seus
subordinados máis próximos accións impropias da condición militar
4.- Substituír as palabras subliñadas polo adxectivo ou advervio correspondente:
a) Presentouse por propia vontade
b) Un produto que dá cor
c) Un conflito entre xeracións diferentes
d) Un líquido sen cor
e) Unha morte que causa dor
f) Uns verbos sen desinencias de persoa
g) As medidas que conveñen para solucionar o conflito
h) Unha persoa que vive sen compañía
i) Un xogador que pon moita vontade no xogo
l) Un político que sobresae
_______________________________________________________________