Ouderenbehoeftenonderzoek [BOOZ]t symposium 18 juni 2013

1. Ouderenbehoeftenonderzoek
Knokke-Heist – 2011-2012

2. 22
Doelstelling project
• Behoeften ouderen inschatten
• Aanzet geven tot beleidsplan
Samenwerking tussen gemeente - provincie- VUB/Hogent

3. 3
Inhoud rapport
 Beschrijving van de steekproef
 Thema 1: Woonsituatie en buurt
 Thema 2: Gezondheid, zorg en hulpverlening
 Thema 3: Welbevinden
 Thema 4: Maatschappelijke participatie
 Thema 5: Tevredenheid met betrekking tot gemeentelijke
dienstverlening
Knokke-Heist wordt vergeleken met Vlaanderen en West-Vlaanderen
Per kenmerk wordt nagegaan of er verschillen zijn naar
leeftijd, geslacht, partner, kinderen, inkomen, verhuisd, zorgafhankelijkh
eid, eenzaamheid, …..

4. 4
Beschrijving steekproef
403 ouderen bevraagd in periode 2011-2012
• 44,5% mannen, 55,5% vouwen, naarmate leeftijd stijgt
neemt aandeel vrouwen toe.
• Gemiddelde leeftijd: 72,4 jaar
• 44% 60-69 jaar, 35% 70-79 jaar, 21% 80+
• 20% enkel lager onderwijs, 21% hoger onderwijs

5. 5
Beschrijving steekproef
• 20% enkel lager onderwijs, 21% hoger onderwijs

6. 6
Beschrijving steekproef
• 11% geen kinderen in leven
• Inkomen: 60% inkomen > 1500 euro, 8% inkomen < 1000
euro

7. 7
Thema 1: woonsituatie en buurt
• Basiscomfort in de woning en onaangepastheid van
de woning
• Buurtbetrokkenheid
• Verhuisgeneigdheid
• Aangepastheid van de wijk

8. 8
Basiscomfort in de woning
Comfortelement aanwezig
Bad of douche 99%
Centrale verwarming 93,5%
Toilet in de woning 99,8%
telefoon 93,5%

9. 9
Onaangepastheid van de woning
Zeer strenge maat
Polst niet alleen naar comfort woning, maar ook naar de
buurt, naar nabijheid van kinderen, ….
Geeft een indicatie of de woning en woonomgeving ook
geschikt zijn op moment dat men zorgbehoevend wordt.
Knokke-Heist
onaangepastheid van de
woning
geen 18,0%
matige 51,4%
ernstige 30,7%

10. 10
Onaangepastheid van de woning
Top 5 onaangepastheid
Trappen in de woning
Afstand tot kinderen te groot*
Afstand tot voorzieningen te groot
Woning te duur*
Woning te groot
* kenmerk is typerend voor Knokke -Heist

11. 11
Onaangepastheid van de woning
Knokke-Heist scoort beter dan Vlaanderen en West-
Vlaanderen: kleiner aandeel ernstig onaangepast, groter
aandeel geen onaangepastheid

12. 12
Onaangepastheid van de woning
Welke kenmerken zorgen voor significantie verschillen:
• Geen verschil volgens leeftijdsklasse
• Geen verschil tussen mannen en vrouwen
• Senioren met een partner: meer aangepaste woning
• Geen verschil naar inkomensklasse
• Hoe ouder de woning, hoe groter de kans dat de
woning ernstige gebreken vertoont

13. 13
Geen verschil met Vlaanderen en West-Vlaanderen
Buurtbetrokkenheid
rtoont
Knokke-Heist
buurtbetrokken
heid
geen 32,9%
matig 38,2%
Veel 28,9%

14. 14
Buurtbetrokkenheid
Welke kenmerken zorgen voor significantie verschillen:
• Geen verschil volgens leeftijdsklasse
• Geen verschil tussen mannen en vrouwen
• Senioren met een partner: hogere buurtbetrokkenheid
• Geen verschil naar inkomensklasse
• Ouderen die ernstig eenzaam zijn: minder
buurtbetrokkenheid
• Ouderen die zich zeer onveilig voelen: minder
buurtbetrokkenheid

15. 15
Verhuizen en verhuisgeneigdheid
33% van de ouderen zijn de voorbije 10 jaar verhuisd
Het aandeel ouderen dat verhuisd is, is veel groter in
Knokke-Heist dan gemiddeld in West-Vlaanderen (18%) en
Vlaanderen(14%).
54% van de ouderen is geneigd te verhuizen als het
noodzakelijk wordt. Hier is er geen verschil met Vlaanderen
en West-Vlaanderen.

16. 16
Verhuizen en verhuisgeneigdheid
Welke kenmerken zorgen voor significantie verschillen:
• De verhuisgeneigdheid hangt samen met
onveiligheidsgevoelens: wie zich meer onveilig voelt, wil meer
verhuizen.

17. 17
Tekorten in de wijk
Score tussen 1 en 2
Hoe dichter bij 2, hoe meer tekorten
Meest tekorten ervaren mbt culturele voorzieningen en
mobiliteitsvoorzieningen
Knokke-Heist
Gemiddelde
Aangepastheid van de wijk 1,26
Aangepastheid van de wijk
culturele voorziening
1,28
Aangepastheid van de wijk
basisvoorzieningen
1,24
Aangepastheid van de wijk
mobiliteitsvoorzieningen
1,28

18. 18
Tekorten in de wijk
Ouderen in Knokke-Heist ervaren meer tekorten dan de
gemiddelde senior in West-Vlaanderen en Vlaanderen
Meest voorkomende tekorten:
Basisvoorzieningen:
• Post, kruidenierswinkel, mobiele winkel
Culturele voorzieningen en ontspanning:
• Zwembad, dienstencentrum, theater
Mobiliteitsvoorzieningen
• Openbare toiletten, rustbanken, bushalte

19. 19
Tekorten in de wijk
Welke kenmerken zorgen voor significantie verschillen:
• Geen verschil volgens leeftijdsklasse
• Geen verschil tussen mannen en vrouwen
• Senioren die moeilijk rondkomen ervaren meer
tekorten
• Ouderen die zich zeer onveilig voelen, ervaren meer
tekorten op vlak van mobiliteit

20. 20
Thema 2: gezondheid, zorg en hulpverlening
• Gezondheid
• Potentieel hulpnetwerk
• Zorgafhankelijkheid
• Vallen

21. 21
Gezondheid
Berekend aan de hand van een internationaal
gevalideerde schaal: medical outcome scale.
Peilt in welke mate ouderen beperkt zijn in dagdagelijkse
activiteiten: wandelen, trappen lopen, boodschappen
doen, huishouden, …..
Ouderen in Knokke-Heist: minder beperkt bij zware
inspanningen, buigen en tillen, stappen, huishouden dan
gemiddelde senior in West-Vlaanderen en Vlaanderen,
Maw de gezondheidstoestand is gemiddeld genomen
beter.
Naarmate de leeftijd stijgt, gezondheidstoestand wordt
slechter

22. 22
Potentieel hulpnetwerk
Peilt naar de mate waarop ouderen ‘omringd’ zijn door
een informeel netwerk
• 6% van de ouderen zegt op niemand een beroep te
kunnen doen. Significant verschil met Vlaanderen
(2,4%) en West-Vlaanderen (2,6%)
• Gemiddeld aantal personen waarop met een beroep
kan doen: 3,2 (kleiner netwerk dan Vl en WVL)
• 80+ geeft vaker aan op niemand een beroep te
kunnen doen
• Potentieel hulpnetwerk is groter als er een patrner is

23. 23
Zorgafhankelijkheid
Peilt naar de mate waarin ouderen hulp krijgen voor
persoonlijke verzorging, voor huishouden en voor
persoonlijke verplaatsingen
• Voor persoonlijke verzorging: 9%
• Voor het huishouden: 20%
• Voor persoonlijke verplaatsingen: 14%
Geen verschil met Vlaanderen en West-Vlaanderen voor
persoonlijke verzorging en hulp huishouden, senioren uit
Knokke-Heist zijn minder afhankelijk voor hulp bij
persoonlijke verplaatsingen

24. 24
Zorgafhankelijkheid
Welke kenmerken zorgen voor significantie verschillen:
• Naarmate de leeftijd stijgt, stijgt het aandeel ouderen dat
hulp behoeft
• Naarmate inkomen lager is, meer hulp in huishouden en
persoonlijke verplaatsing
• Ouderen die moeilijk ronkomen hebben meer hulp nodig
voor huishouden
• Ouderen die hulp nodig hebben in huishouden en voor
verplaatsingen zijn vaker ernstig eenzaam

25. 25
Vallen
30% van de ouderen is afgelopen jaar minstens 1 keer
gevallen
• Vooral 80+ is een risicogroep
• Ouderen met partner vallen minder dan ouderen met
partner
• Wie lager inkomen heeft, of moeilijk rondkomt valt
meer
• Zorgafhankelijkheid en vallen gaan hand in hand
• Wie zich onveilig voelt, valt meer

26. 26
Thema 3: Welbevinden
• Uitgebreidheid netwerk
• Eenzaamheid
• Ervaren problemen
• Onveiligheidsgevoelens

27. 27
Uitgebreidheid van het netwerk
Peilt naar de mate waarin ouderen contact hebben met
partner, kinderen, broer/zus, familie, vrienden
• Score tussen 1 en 5, hoe hoger de score hoe
uitgebreider het netwerk.
• Score Knokke-Heist: 3,6
• Gemiddeld genomen een kleiner netwerk dan West-
Vlaanderen en Vlaanderen

28. 28
Uitgebreidheid van het netwerk
• Naarmate leeftijd stijgt, neemt netwerk af
• Ouderen met partner hebben een uitgebreider
netwerk
• Ouderen die hulp in het huishouden krijgen en die
hulp voor verplaatsingen krijgen hebben een
beperkter netwerk
• Ouderen die ernstig eenzaam zijn hebben een
beperkter netwerk

29. 29
Eenzaamheid
15,3% van de ouderen is ernstig eenzaam
Dit betekent dat ± 2200 65-plussers in Knokke-Heist
professionele hulp nodig heeft om uit de situatie van
eenzaamheid te komen
Knokke-
Heist
%
eenzaamheid geen tot matige 84,7%
ernstige 15,3%

30. 30
Eenzaamheid
• Ouderen met partner: minder eenzaam.
Maar: 12% van mensen met een partner zijn ernstig
eenzaam
• Ouderen met een laag inkomen zijn vaker ernstig
eenzaam. Ook wie moeilijk ronkomt is meer ernstig
eenzaam
• Wie hulp krijgt in huishouden en voor persoonlijke
verplaatsing: meer erstig eenzaam
• 1/5 van de ouderen die zich onveilig voelt , is ernstig
eenzaam

31. 31
Thema 4: Maatschappelijke Participatie
• Activiteitsgraad
• Participatie in verenigingen
• Vrijwilligerswerk
• Bijwonen culturele evenementen

32. 32
Activiteitsgraad
Peilt naar de mate waarin ouderen activiteiten doen
(score tussen 1 en 5)
Ouderen in Knokke-Heist actiever dan gemiddelde
senior in Vlaanderen en West-Vlaanderen
Knokke-
Heist
Gemiddelde
activiteiten 2,70
activiteiten ifv ontspanning 3,24
activiteiten. ifv zelfrealisatie 2,36
activiteiten ifv doe het zelf 2,04

33. 33
Activiteitsgraad
Welke kenmerken zorgen voor significante verschillen
• Naarmate leeftijd stijgt, daalt activiteitsgraad
• Mannen actiever dan vrouwen
• Met partner: hogere activiteitsgraad
• Hogere inkomens: hogere activiteitsgraad
• Wie verhuisd is voorbije 10 jaar: hogere
activiteitsgraad
• Wie zorgbehoevend is: lagere activiteitsgraad
• Lagere activiteitsgraad bij ernstig eenzamen
• Hoogste actviteitsgraad bij wie zich matig onveilig
voelt

34. 34
Participatie in verenigingen
• Deelname aan verenigingsleven
• Belemmeringen deelname aan verenigingsleven
• seniorenverenigingen

35. 35
Participatie in verenigingen
• Oudere in Knokke-Heist is gemiddeld van 1,2
verenigingen lid.
• Deelname aan verenigingsleven: lager dan in West-
Vlaanderen(1,9) en Vlaanderen (1,8)
• Deelname hoogst bij 70-79 jarigen, laagst bij 80+
• Hogere participatie aan verenigingen bij hogere
inkomens
• Wie hulp krijgt in huishouden participeert minder
• Wie ernstig eenzaam is participeert minder aan
verenigingsleven

36. 36
Belemmeringen deelname aan verenigingen
Peilt naar de factoren die ervoor zorgen dat ouderen
geen activiteiten van de verenigingen bijwonen
• Score tussen 1 en 5
Knokke-
Heist
Gemiddelde
belemmeringen 2,13
organisatie specifieke belemmeringen 2,19
persoonsgebonden belemmeringen 2,08

37. 37
Belemmeringen deelname aan verenigingen
• Organisatiespecifieke belemmeringengen
• Activiteiten gaan ‘s avonds door
• Activiteiten spreken niet aan
• Persoonsgebonden belemmeringen
• Gezondheidsproblemen
• Vervoersproblemen
• Niemand om mee samen te gaan

38. 38
Seniorenverenigingen
• 71% kent de seniorenverenigingen (lagere kennis
dan VL en WVL)
• 13% is lid (zeer laag in vgl met VL en WVL)
• Vrouwen zijn vaker lid
• 34 verwacht (misschien) lid te worden

39. 39
Vrijwilligerswerk
• 10% doet vrijwilligerswerk, lagere score dan
WVl (17%) en VL (15%)
• 18,5 verwacht in de toekomst vrijwilligerswerk te doen
• Grote recruteerbaarheid bij 60-69 jaar (maar ze
moeten gevraagd worden)

40. 40
Bijwonen culturele evenementen
Peilt naar mate waarin ouderen deelnemen aan culturele
activiteiten
In vgl met VL en WVL: grote verschillen:
kleiner aandeel dat nooit participeert, groter aandeel
frequente participant
Knokke-Heist
cultuurparticipatie nooit 41,7%
passant 17,5%
frequente participant 40,8%

41. 41
Bijwonen culturele evenementen
Welke kenmerken van de respondenten zorgen voor
significante verschillen?
• Jong-senioren participeren meer
• inkomen

42. 42
Bijwonen culturele evenementen
Welke kenmerken van de respondenten zorgen voor
significante verschillen?
• Wie zorgafhankelijk is participeert minder
• Wie afgelopen 10 jaar verhuisd is, participeert meer
• Wie ernstig eenzaam is, participeert minder

43. 43
Vrijwilligerswerk
• 10% doet vrijwilligerswerk, lagere score dan
WVl (17%) en VL (15%)
• 18,5 verwacht in de toekomst vrijwilligerswerk te doen
• Grote recruteerbaarheid bij 60-69 jaar (maar ze
moeten gevraagd worden)

44. 44
Samenvatting
Oudere in Knokke-Heist
• Is hoger opgeleid
• Heeft een hoger inkomen
Woonsituatie
• goed uitegruste woningen
• 30% ernstig onaangepast, maar betere scoren dan VL en WVL
• vaker verhuisd in 10 jaar voor bevraging
• buurtbetrokkenheid op niveau VL en WVL
• ervaart meer tekorten in de wijk

45. 45
Samenvatting
Gezondheid
• betere gezondheid dan Vl en WVL, maar evenveel gebruik van thuiszorg
• 6% kan op niemand beroep doen + hulpnetwerk is kleiner dan VL en WVL
Maatschappelijke participatie
• actiever
• lidmaatschap aan verenigingen is kleiner
• minder vrijwilligerswerk
• grotere cultuurparticipatie

46. 46