een uitvoerig artikel in Boekblad nr 4 over Hexspoor

1. 12 www.boekblad.nl
Hexspoor heeft een reputatie als boekbinderij met bijzondere
bindtechnieken. Boeken waaraan ze meewerkt worden geregeld
bekroond, onder meer bij de verkiezing van De Best Verzorgde
Boeken. Maar intussen komt de groei van het bedrijf van e-fulfil-
ment en bulkopslag. Een portret over flexibel ondernemen.
Van ambachtelijke boekbinderij tot moderne duizendpoot
Hexspoor: flexibel
ondernemen is de
toekomst
aandachtspunten en opmerkingen geschre-
ven staan. Hexspoor: ‘Lean management was
echt noodzakelijk om het bedrijf op een
andere manier aan te sturen.’ Om de
kostprijs te verlagen moesten de bedrijfs-
processen efficiënter verlopen. Zo wordt het
bindwerk nu op de productievloer in de
binderij gecontroleerd en niet op het
bedrijfskantoor. Fanatieke smartphone-
gebruikers blijken de
snelste instellers van de
moderne bindma-
chines, die allemaal via
touchscreens worden
aangestuurd. De
orderzakken trekken
niet meer fysiek mee
met een boek in de
verschillende stadia door de binderij. Ze zijn
nu op alle productieafdelingen digitaal
opvraagbaar, wat per dag twee uur aan
zoektijd bespaart.
Nu de overgang achter de rug is, komt Van
Kilsdonk nog steeds eens in de twee weken
langs om het bedrijf scherp te houden. ‘Het
is een dame die vreselijke vragen stelt, dan
Het vergt betere stuurmanskunst om een
boekbinderij op koers te houden. De
Nederlandse markt wordt kleiner. Er worden
minder boeken uitgegeven, waardoor er
minder bindwerk is. En een aantal drukke-
rijen heeft een eigen bindstraat aangeschaft.
Veel collega-binderijen zijn gestopt, gekrom-
pen of gefuseerd. Hexspoor daarentegen
specialiseerde zich in het hogere segment,
vooral de complexere klussen. Zoals de
educatieve boeken voor een Vlaamse
uitgeverij, catalogi voor musea waaronder
Centre Pompidou, een gebruiksaanwijzing
voor horloges en een catalogus voor
rotonde- en trottoirbanden.
Buitenland
Hexspoor, dat in 1945 werd
gesticht door grootvader
Gerard Hexspoor, heeft zich
door de jaren heen ontwikkeld
van een boekbinderij die alles
kon (van blokken hechten tot
harde banden) tot een bedrijf
gespecialiseerd in geavanceerde wijzen van
brocheren. De binderij haalt inmiddels meer
dan helft van haar omzet uit het buitenland.
De vellen arriveren per boot en worden in
Boxtel tot boeken gebonden. ‘Technieken als
2-up, genaaid of koudlijm doet bijna geen
enkel bedrijf nog, ook voor de grotere
productiebatches wordt de spoeling dun’,
zegt kleinzoon Silvan Hexspoor (48 jaar),
directeur/eigenaar. ‘Dankzij internet worden
onze specialismen wereldwijd gevonden.’
Om meer buitenlandse opdrachten te
werven staat Hexspoor tegenwoordig met
een stand op de London Book Fair. ‘Dat is
uniek voor een binderij.’
De in eerste instantie regionaal opererende
onderneming is gaandeweg steeds meer
internationaal gegaan, handwerk maakte
plaats voor geautomatiseerd en gemechani-
seerd werken. Dat was niet genoeg om de
bezetting in de toekomst op peil te houden.
Een paar jaar geleden spande het erom. Het
traditionele bedrijf moest aan de nieuwe
marktomstandigheden worden aangepast.
Hexspoor trok organisatiedeskundige Maria
van Kilsdonk aan, die alle processen onder
de loep nam en onder meer ‘lean manage-
ment’ invoerde: geen vergaderingen meer,
geen notulen, alleen whiteboards. Sindsdien
hangen in alle kantoor- en werkruimtes witte
planborden, waarop grafieken hangen en
‘Lean management was
noodzakelijk om Hexspoor op een
andere manier aan te sturen’
ondernemen

2. 13nummer 4 april 2014 jaargang 181
zit ook ik te sidderen’, zegt Hexspoor. ‘De
binderij heeft een metamorfose ondergaan,
en ik zie duidelijke lichtpuntjes. Door lean
management in combinatie met een
modern machinepark is zij superefficiënt
ingericht voor grotere producties. Ik zie zelfs
deze klussen vanuit de randen van de EU en
Azië weer terugkeren naar de Benelux.’
Linea recta
Terwijl de binderij het moeilijk had, zorgen
nu twee andere bedrijfsonderdelen voor
groei: bulkopslag en diensten voor webwin-
kels van uitgeverijen en andere bedrijven en
organisaties. Zowel Silvan als zijn vader
– beiden niet afkomstig uit de grafische
industrie – slaat makkelijker dan collega-
grafische bedrijven nieuwe wegen in. Silvan
studeerde bedrijfskunde. Hij was niet van
plan in de binderij te gaan, had een leuke
baan bij het ministerie van Economische
Zaken in Den Haag, maar toen zijn vader het
bedrijf ging verkopen, bood hij het eerst aan
zijn zoon aan. ‘Een spannend moment. Ik
vond het toch zonde dat de binderij uit de
familie zou gaan. Ik had hier mijn eerste
brommer verdiend.’
Het nieuwste bedrijfsonderdeel is Hexspoor
Pallet Storage, dat in mei 2012 opende. Dat
Hexspoor ook bulkopslag aan derden biedt,
is al eerder ontstaan, toen steeds meer
uitgeverijen hun boeken in Azië lieten
produceren. ‘Momenteel worden nauwelijks
nog kook- of kinderboeken in Nederland
gemaakt. Alleen boeken met een korte
doorlooptijd, zoals de bestsellers.’ De boeken
van onder meer twee grote kinderboeken-
uitgeverijen en van verschillende zelfstan-
dige uitgeverijen komen aan in de Rotter-
damse haven en gaan linea recta naar
Boxtel. In zijn klimaatgecontroleerde loodsen
liggen de voorraden aanzienlijk goedkoper
dan bij CB, volgens Hexspoor. ‘Wij rekenen
per pallet en niet per titel of exemplaar.’ Via
internet kan de klant 24 uur per dag zijn
voorraad monitoren en vervoersopdrachten
invoeren. Met een softwarekoppeling ligt er
een lijntje via de uitgever naar CB. ‘Zo
brengen we daar drie keer per week de
voorraad van deze uitgeverijen op peil.’
Hexspoor levert uit in het B2B-kanaal,
verzendt naar het buitenland, maar levert
niet aan de boekhandel. Daar blijft CB de
fijndistributie doen. Aan andere verkoop-
kanalen distribueert Hexspoor wel. ‘Daar
doen we hetzelfde als CB voor de boekhan-
del, zij het met een ander facturatiemodel.’
Hexspoor rekent geen percentage van de
omzet, maar stuurt een rekening volgens het
principe van ‘activity based costing’.
Silvan Hexspoor: ‘Ik vond het toch zonde dat de binderij uit de familie zou gaan’

Kengetallen Hexspoor
• Opgericht: 1946 in Amsterdam, sinds
1965 in Boxtel
• Netto-omzet 2013: 7,5 miljoen euro
• Aantal medewerkers: 100
• Omzetaandelen:
- E-fulfilment: 40%
- Pallet storage: 15%
- Binderij: 45%
• Groei per onderdeel:
- Binderij: +0%
- E-fulfilment: jaarlijks +15%
- Pallet storage: jaarlijks +25%

3. 14 www.boekblad.nl
Maatwerk
Het bedrijfsonderdeel Hexspoor E-fulfilment
ontwerpt en beheert webwinkels voor zo’n
honderd bedrijven en instellingen. Dit
aandeel is gegroeid naar de helft van de
omzet van het hele bedrijf. Onder wat
tegenwoordig e-fulfilment heet, biedt
Hexspoor al zo’n vijftien jaar een groeiende
variëteit aan diensten voor webwinkels: de
lay-out en de bouw, bijhouden van de
content, bestellingen verzenden, afrekenen
en klantenservice. Een specialist zorgt dat de
webwinkels hoog op Google komen. ‘Als een
uitgave van een van onze opdrachtgevers bij
DWDD komt, dan zorgt deze specialist dat
het aantal clicks zo comfortabel mogelijk is.
Als extraatje maken we soms een Google
Adwords-campagne, dan kom je de dag van
de uitzending bovenaan op Google.’
Honderd webwinkels betekent honderd keer
maatwerk, zegt Hexspoor. De organisaties
lopen uiteen van politieke partijen, musea,
natuurverenigingen, goede doelen, kennis-
instituten producenten van chocola,
vogelartikelen, rompertjes of schoenen.
Naast uitgeverijen pur sang, zoals d’Jonge
Hond en Roma Publications, geven veel van
deze organisaties ook zelf boeken uit, zoals
bijvoorbeeld Museum Boymans van Beunin-
gen, Wandelnet, Oxfam Novib en Foam.
‘E-fulfilment is voor uitgevers een moeilijk
traject,’ volgens Hexspoor, ‘want Bol.com is
dominant.’ Hij ziet vooral mogelijkheden in
de niches en special interest. Bijvoorbeeld
Roma Publications, een uitgeverij die hij
categoriseert als ‘zwaar design’, die uitgaven
produceert in nauwe samenwerking met
kunstenaars en ontwerpers. ‘Dit soort titels
worden vooral door het buitenland besteld.’
Terwijl de binderij stabiel blijft, is e-fulfil-
ment een sterk groeiende bedrijfstak. Het
lukt niet iedereen om er een florerend
bedrijf mee op te zetten. Zo ging eind vorig
jaar E-Ways failliet, dat onder meer Free-
RecordShop.nl en Cosmox.nl exploiteerde, en
dit voorjaar TMS met twee vestigingen en
een tiental webwinkels.
De concurrentie in e-fulfilment neemt toe,
maar het aanbod varieert van een standaard-
pakket tot een pakket dat ruimte biedt voor
eigenzinnige wensen. ‘Wij zetten in op
persoonlijk contact, betrokkenheid en
meedenken met de klant.’ De ene schoen-
winkel wil dat de bestellingen in een witte
doos worden verzonden, een ander wil een
stickertje op de verpakking. ‘Ze hechten vaak
aan persoonlijke benadering, waardoor de
consumenten het idee krijgen dat de
eigenaar van de webwinkel zelf de verzen-
dingen verzorgt.’
Alert
E-fulfilment is volgens Hexspoor ideaal voor
de uitgeverij die in het buitenboekhandels-
kanaal wil verkopen of die duurdere boeken
uitbrengt: ‘Uitgevers moeten toch naar een
nieuw model toe en CB is te duur om het
buitenboekhandelskanaal te bedienen.’ In
Hexspoors businessmodel betaalt de klant
voor de directe kosten, terwijl CB een
percentage van de verkoopprijs rekent. Ook
Bol.com is marge-georiënteerd. ‘Suske
Wiske op internet verkopen is niet lucratief,
wel een fotoboek als Vía Panam van Kadir
van Lohuizen (uitgeverij Paradox).’ Dit boek
met de winkelprijs van 59,50 euro kost de
Vanuit de bulkopslag distribueert Hexspoor naar CB en het buitenboekhandelskanaal
De binderij haalt meer dan de helft van haar
omzet uit het buitenland

4. 15nummer 4 april 2014 jaargang 181
uitgever via Bol.com 30 euro aan marge, via
Hexspoor slechts 4 euro omdat hij alleen
voor de directe kosten betaalt.
Voor een algemene boekhandel zijn de
webdiensten van Hexspoor minder aantrek-
kelijk. De meeste hebben al een webwinkel
en voor algemene boeken zijn de kosten via
CB ongeveer even hoog. Nijhoff Lee is de
enige boekhandel die zijn webwinkel aan
Hexspoor heeft uitbesteed. Voor deze
kunstboekhandel, die veel bestellingen uit
het buitenland krijgt, is het wel rendabel.
Hexspoor maakt nu ook hun nieuwsbrief en
verzendt die naar de Nijhoff Lee-klanten.
Je moet altijd alert zijn op kansen, zegt
Hexspoor. Zo is het leveren van webdiensten
ontstaan uit de jaarverslagen van de
AEX-fondsen, waarvoor Hexspoor het
bindwerk deed. Eerst ging de binderij opslag
en het versturen naar het buitenland erbij
doen. Vervolgens kwam er een bestelformu-
lier op de website. ‘We hoopten dat het
opdrachten voor de binderij zou opleveren,
maar dat is voor slechts vijf procent het
geval.’
Terwijl de binderij relatief in belang
afneemt, groeien de andere onderdelen
onvermoede kanten op. Je ontwikkelt je
steeds meer tot een IT-bedrijf, merkt
Hexspoor. ‘Neem alleen al track trace, dat
niet alleen in Nederland de gangen van een
bestelling volgt, maar tot in Afrika, Korea of
de VS.’
Met e-fulfilment komt ook een nieuw type
medewerkers binnen. Binden is een ambacht
met een eigen jargon. Nu zijn er hbo-plus
mensen en universitaire mensen bij geko-
men. Ze moeten verstand hebben van
administratie, koppelen van bestanden, want
de webwinkels varen blind op de data van
Hexspoor. ‘Meestal doen ze zelfs btw-aangif-
te op basis van onze rapportages.’
Hexspoor organiseert regelmatig seminars
voor een selectie van opdrachtgevers. ‘Een
mooie gelegenheid voor de opdrachtgevers
om elkaar te ontmoeten en te netwerken en
zo creëren we ambassadeurs.’ Directeur
Hexspoor zelf geeft graag lezingen over
bindtechnieken, bijvoorbeeld tijdens de
Designweek in Eindhoven of aan grafische
en kunstacademies. ‘Het is zaaien, kennis
delen en netwerken.’ n
Tekst Robertine Romeny
Foto’s Erik Borst
De inpakafdeling van E-fulfilment
Het aanbod van eBooks
neemt gestaag toe, hoort u
al bij de e-pub uitgevers? De
cursus E-publishing van idee
tot verkoop geeft u inzicht in
het uitgeven van eBooks van
begin tot eind.
• Trends en ontwikkelingen van eBooks
• Welke voordelen heeft het uitgeven
van een eBook voor mij?
• Wat heb ik nodig voor het uitgeven
van eBooks?
• Moet ik mijn eBook beveiligen en wat
zijn hiervoor de mogelijkheden?
• Welke verkoopkanalen zijn er voor
eBooks?
PRAKTISCHE INFORMATIE
Datum: 24 april 2014
Tijd: 9:30 - 17:00 uur
Locatie: De Eenhoorn, Amersfoort
Prijs:
Abonnee: €375,-
• Niet abonnee: €425,-
Aanmelden via:
www.boekblad.nl/
epublishing
FOTOiStock
eBooks?
Deze cursus is geschikt voor:
Uitgevers, marketeers en auteurs
die van plan zijn om een eBook
uit te gaan geven of te promoten.
Cursus
E-Publishing
VAN IDEE TOT VERKOOP
ADVERTENTIE
Ondernemen volgens
Silvan Hexspoor:
• Kansen zien en benutten
• Onderscheid door specialisme
• Klanten persoonlijk benaderen en
maatwerk leveren
• Zaaien, kennis delen, en netwerken