ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ

1. Συμβατική δράση της Δημόσιας
Διοίκησης
Αικατερίνη Ηλιάδου
20.05.2013

2. Τι είναι η Διοικητική Σύμβαση;
Μορφή δράσης της Δημόσιας Διοίκησης, όπου υπάρχουν
τουλάχιστον 2 μέρη (συμβαλλόμενα μέρη):
Το ένα είναι το Κράτος ή δημόσιο νομικό πρόσωπο
Αντισυμβαλλόμενος είναι δνπ ή ιδιώτης
• Προϋποθέτει σύμπτωση βουλήσεων των μερών χάριν
της επιδίωξης των συμφερόντων και σκοπών τους
• Δημιουργεί μία νέα νομική κατάσταση
• Αντιδιαστέλλεται προς την μονομερή δράση της
Διοίκησης, η οποία εκδηλώνεται με ατομικές ή
κανονιστικές πράξεις
• Βασίζεται στη διαπραγμάτευση και συνεργασία
μεταξύ των μερών

3. Γιατί η Διοίκηση συνάπτει συμβάσεις;
• Βοηθά στην αποδοχή της δράσης της
Δημόσιας Διοίκησης
• Ιδιαίτερη πρακτική σημασία στο πλαίσιο
δράσης του παρεμβατικού κράτους
• Επίτευξη αποτελεσμάτων με οικονομικότερο
τρόπο

4. Τι αντικείμενο έχουν οι συμβάσεις της
Διοίκησης;
• Διάκριση σε τρεις κατηγορίες:
– Κατασκευή υποδομών (έργα)
– Προμήθεια αγαθών
– Παροχή υπηρεσιών
• Χρειάζεται γιατί διαφοροποιείται το νομικό
πλαίσιο! (διαδικασία κατάρτισης, τύπος,
ερμηνεία και εκτέλεση, λύση)
• Μικτές συμβάσεις: κρίσιμο το κύριο
αντικείμενο της σύμβασης
• Συμβάσεις παραχώρησης

5. Γιατί χρειάζεται ο προσδιορισμός
«διοικητική»;
• Υπάρχουν και ιδιωτικές συμβάσεις οι οποίες
συνάπτονται με το Κράτος όπου:
– τα συμβαλλόμενα μέρη βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο
– Διαχείριση της ιδιωτικής περιουσίας του κράτους
• Ο προσδιορισμός «διοικητική» έχει σημασία:
– Δικονομική: Για τον καθορισμό της δικαιοδοσίας των
δικαστηρίων
• προσοχή ειδικά για τις διατάξεις του Ν.3886/2010 (άρθρο
94 παρ 3 Σ)
– Ουσιαστική: Για τον καθορισμό του δικαίου που
οφείλουν να εφαρμόζουν τα Δικαστήρια

6. Πώς οργανώνεται ο δικαστικός έλεγχος;
• Αποσπαστές διοικητικές πράξεις : όσες προετοιμάζουν
τη σύναψη της σύμβασης έως την τελική πράξη του
διαγωνισμού (κατακύρωση) – έλεγχος ακυρωτικός
• Προσοχή:
• για όρους της σύμβασης με κανονιστικό χαρακτήρα
• Για όρους της σύμβασης που είναι κατ’ ουσίαν μονομερείς
πράξεις της Διοίκησης (πχ άδεια)
• Πράξεις μετά τη σύναψη της σύμβασης σε σχέση με
αντισυμβαλλόμενο που αφορούν το κύρος, την
ερμηνεία ή την εκτέλεση σύμβασης : διοικητικές
διαφορές ουσίας τακτικά διοικητικά δικαστήρια (ΔΕφ)
• Αντισυμβατική συμπεριφορά ιδιώτη: αξίωση
αποζημίωσης στα πολιτικά δικαστήρια; ΣτΕ 2087/2005
Τακτικά διοικητικά δικαστήρια

7. Κριτήρια χαρακτηρισμού
• Σωρευτικά απαιτείται κατά τη νομολογία (βλ. ΑΕΔ
10/1987):
• Το ένα τουλάχιστον από τα συμβαλλόμενα μέρη να είναι το
Κράτος ή άλλο νπδδ ή νπ διφυούς χαρακτήρα εφόσον λειτουργεί
με δημόσια εξουσία (γιατί;)
• Να επιδιώκεται δημόσιος σκοπός – άσκηση δημόσιας υπηρεσίας
ή εξυπηρέτηση δημοσίου συμφέροντος σε άμεση σχέση προς το
αντικείμενο της σύμβασης (όχι ιδιωτικο-οικονομικός σκοπός)
• Υπό καθεστώς το οποίο εξασφαλίζει για το Δημόσιο υπερέχουσα
θέση έναντι του συμβαλλομένου (μονομερής επέμβαση στο
συμβατικό δεσμό)
Βλ. πάντως ΣτΕ Ολομ. 891/2008: παραχώρηση σε ιδιώτες
ιδιαίτερων δικαιωμάτων επί κοινόχρηστων πραγμάτων
(αιγιαλός – παραλία) = ενάσκηση δημόσιας εξουσίας
αποβλέπουσα σε δημόσιο σκοπό
• Ευρωπαϊκό δίκαιο: Δημόσιες συμβάσεις (περιλαμβάνει τις
διοικητικές συμβάσεις αλλά όχι μόνον)

8. Διαδικασίες σύναψης συμβάσεων (i)
• Εθνικό δίκαιο: άρθρα 82 επ. Ν2362/1995
(δημόσιο λογιστικό)
• Διαγωνισμός κατά κανόνα, με στόχο την
αναζήτηση του καταλληλότερου ανάδοχου
• Τακτικός διαγωνισμός για δαπάνη πάνω από 60.000
Ευρώ
• Πρόχειρος διαγωνισμός ή συνοπτική διαδικασία για
δαπάνη από 20.000-60.000 Ευρώ
• Απευθείας ανάθεση κατ’ εξαίρεση για δαπάνες μέχρι
20.000 Ευρώ
• Μειοδοτικός – πλειοδοτικός – και ουσιαστική
αξιολόγηση (βαθμολογία)

9. Διαδικασίες σύναψης συμβάσεων (ii)
• Ευρωπαϊκό δίκαιο – Οδηγίες 2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ
– Είδη διαδικασίας ανοιχτή /κλειστή (με προεπιλογή)
/διαπραγματεύσεις
– Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, δυναμικά συστήματα αγορών,
ανταγωνιστικός διάλογος, συμφωνίες πλαίσιο
• Το πεδίο εφαρμογής προσδιορίζεται ratione personne & ratione
materiae
• Κατώφλια εφαρμογής:
http://ec.europa.eu/internal_market/publicprocurement/rules/curr
ent/index_en.htm
• Για όσες συμβάσεις δεν διέπονται ευθέως από δίκαιο ΕΕ: γενικές
αρχές ευρωπαϊκού δικαίου σύμφωνα με τη νομολογία ΔΕΕ
• Βλ.: http://eur-
lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2006:179:0002:0
007:EL:PDF

10. Διακήρυξη διαγωνισμού
• Κανονιστική φύση :
• δεσμεύει τόσο την αναθέτουσα αρχή όσο και τους
συμμετέχοντες
• Καθορίζει το Α της σύμβασης, τους όρους
συμμετοχής στον διαγωνισμό και τα κριτήρια
επιλογής αναδόχου και ανάθεσης της σύμβασης
• Παράβαση όρου διακήρυξης:
• απαράδεκτη προσφορά
• ακυρότητα πράξης της αρχής
• Συμμετοχή: αποδοχή όρων διακήρυξης, απώλεια
έννομου συμφέροντος για αμφισβήτηση

11. Αρχή της τυπικότητας
• Γιατί: διαφάνεια, αποφυγή αλλοιώσεων,
ανταγωνισμός , ισότητα
• Όχι μόνον ότι προβάλλεται με ενστάσεις / προσφυγές
• Όχι δυνατότητα διόρθωσης με αιτιολογία περί «μικρής
απόκλισης» κ.λπ.
• Ό,τι ελλείπει δεν συμπληρώνεται εκ των υστέρων
• Μπορεί να γίνει συμπλήρωση ή διευκρίνιση μόνο σε
σχέση με νομίμως υποβληθέντα έγγραφα
• Όχι παλινδρομήσεις

12. Τύπος Διοικητικής Σύμβασης
• Έγγραφο – άρθρο 80 Ν.2362/1995 για
συμβάσεις με αντικείμενο μεγαλύτερο των
2.500 Ευρώ
• Άρθρο 22 ΚΔΔ
• Αποδεικτικός τύπος και όχι συστατικός κατά
κανόνα: άρα η σύμβαση καταρτίζεται με την
επίδοση της απόφασης κατακύρωσης ή
ανάθεσης

13. Ολοκλήρωση διαγωνισμού
• Έκδοση κατακυρωτικής απόφασης
• Βάση των κριτηρίων ανάδειξης αναδόχου – όπως προσδιορίζονται στη
διακήρυξη κατά διακριτική ευχέρεια / δέσμια αρμοδιότητα όταν
μειοδοτικός ή πλειοδοτικός διαγωνισμός
• Δυνατότητα ελέγχου: αίτηση ακύρωσης ΣτΕ
• Η ακυρωτική απόφαση ενεργεί ex tunc & erga omnes
• Υποχρέωση συμμόρφωσης: όχι μόνον ανύπαρκτη η ακυρωθείσα αλλά και
υποχρέωση με θετικές ενέργειες να αναμορφωθεί η κατάσταση που
δημιουργήθηκε
• Εάν ακυρωθεί η κατακυρωτική θεωρείται ότι δεν έγινε ποτέ
– Εάν έχει γίνει επίδοση της κατακυρωτικής που ακυρώθηκε, δεν δεσμεύεται το
Δημόσιο
– Εάν απαιτείται έγγραφο ως συστατικός τύπος και προηγηθεί ακύρωση, δεν
μπορεί να υπογραφεί
– Εάν έχει καταρτισθεί σύμβαση: αναγνωριστική δικαστική απόφαση περί
ακυρότητας
– Ευθύνη Δημοσίου: αδικαιολόγητος πλουτισμός και διαπραγματεύσεις
• Κύρωση με νόμο

14. Προσωρινή προστασία σχετικά
με τις δημόσιες συμβάσεις
Οι ρυθμίσεις του Ν. 3886/2010

15. Πριν το Ν. 3886/2010
• Ν. 2522/1997 – Οδ. 89/655: «Δικονομική
Οδηγία» – για συμβάσεις Οδ. 93/37, 93/36
και 92/50/ΕΟΚ
• Ν. 2854/2000 για φορείς στους
εξαιρούμενους τομείς (Οδ. 92/13/ΕΟΚ)
• Οδ. 2004/18 και 17/ΕΚ
• Οδ. 2007/66/ΕΚ

16. Προϋποθέσεις παραδεκτού αίτησης
• Να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3886/2010
• Να υποβληθεί προδικαστική προσφυγή στην
αναθέτουσα αρχή
• Να έχει ο αιτών έννομο συμφέρον
• Να βάλλει κατά μίας παραδεκτά προσβαλλόμενης
πράξης (ρητή ή σιωπηρή απόρριψη προσφυγής)
• Λοιπά θέματα παραδεκτού
• Δεν απαιτείται (αλλά ούτε απαγορεύεται)
προηγούμενη άσκηση του κυρίου ενδίκου βοηθήματος
(βλ. ά. 52 π.δ. 18/1989)

17. Πεδίο εφαρμογής Ν. 3886/2010 –
Σημασία
• Το πεδίο εφαρμογής προσδιορίζεται από τον
ίδιο το νόμο
• Δεν αρκεί να το λέει η διακήρυξη γιατί δεν
επιτρέπεται επιλογή δικονομικού καθεστώτος
• Δεν αρκεί να επικαλείται ο αιτών παραβίαση
δικαίου ΕΕ
• Εάν δεν εμπίπτει, κρίνεται ως αίτηση
αναστολής
• Εάν εμπίπτει, δεν νοείται αίτηση αναστολής

18. Περιγραφή πεδίου εφαρμογής (α)
• Άρθρο 1:
• Οδηγίες 2004/18 και 17/ΕΚ – χρηματικά όρια:
– Για έργα 5.000.000 Ευρώ
– Για υπηρεσίες / προμήθειες
• 400.000 Ευρώ για Οδ. 2004/17
• 200.000 ή 130.000
• Συμφωνίες-πλαίσια, συμβάσεις παραχώρησης
δημοσίων έργων και δυναμικά συστήματα αγοράς
• Βλ. όμως
– ά. 3 παρ. 3 : και παραχωρήσεις δημόσιων υπηρεσιών
– ά. 2 και 8 : ακύρωση συναφθείσας σύμβασης

19. Περιγραφή πεδίου εφαρμογής (β)
• Στάδιο πριν τη σύναψη της σύμβασης – μέχρι και
την κατακυρωτική απόφαση
– αποσπαστές πράξεις – ακυρωτικές διαφορές
– Μετά τη σύναψη: διαφορές ουσίας
• Εμπίπτουν και περιπτώσεις που αφορούν σε
πράξεις πριν τη σύναψη, ακόμη και αν
ακολούθησε σύμβαση με τρίτον
• Μετά τη σύναψη της σύμβασης: άρθρο 8 παρ. 1
+ όταν επεκτείνεται με συμβατικό όρο το
αντικείμενο του διαγωνισμού παρότι αυτό δεν
προβλεπόταν στην οικεία προκήρυξη

20. Προδικαστική προσφυγή - σημασία
• Άρθρο 4 παρ. 1
• Προθεσμία: 10 ημέρες από πλήρη γνώση + να ασκείται
παραδεκτώς
• Άλλως απαράδεκτο – διαδικαστική προϋπόθεση
• Υποχρέωση τήρησης ακόμη και εάν η αναθέτουσα
δώσει εσφαλμένη πληροφόρηση στον διοικούμενο
• Λοιπές προσφυγές: άρθρο 4 παρ. 5 – δεν
καταργούνται αλλά δεν εφαρμόζονται / ισχύει και για
ακυρωτικό έλεγχο;
• Εξαίρεση: άρθρο 4 παρ. 3 – αποδοχή προσφυγής
άλλου προσώπου

21. Προδικαστική προσφυγή –
προϋποθέσεις
• Έννομο συμφέρον – βλ. ά. 2 ν. 3886/2010
(«ενδιαφερόμενος»)
• Μόνο μία προσφυγή
• Ενώπιον της αναθέτουσας αρχής (ά. 25 παρ. 3 ΚΔΔ)
• Fax – ά. 10 παρ. 2 ΚΔΔ
• Πράξη – εκτελεστή (διακήρυξη, παροχή διευκρινίσεων,
αποκλεισμός ή κατακύρωση, όχι όμως γνωμοδοτήσεις) ή
Παράλειψη
• Πλήρης γνώση (+αιτιολογίας)
• Προθεσμία (έναρξη - λήξη)
• Ειδικός προσδιορισμός πραγματικών & νομικών αιτιάσεων
• Κοινοποίηση στον θιγόμενο

22. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων
• Άρθρο 2: έννομο συμφέρον – άμεσο & ενεστώς
– Να έχει συμφέρον να του ανατεθεί η σύμβαση
– Να έχει υποστεί ζημία / βλάβη από παράβαση νθ
• Να συμπίπτει με τον προσφεύγοντα ο αιτών
(θέμα κοινοπραξίας)
• Προθεσμία – ειδικές διατάξεις όχι αναστολή
– Έναρξη – απόφαση μετά τη λήξη 15μέρου
– πλήρης γνώση
– Ανωτέρα βία

23. Αρμοδιότητα
• Διοικητικό Εφετείο για όλες τις διαφορές (94
παρ. 3 Σ)
• Κατ’ εξαίρεση ΣτΕ
• Εκτός πεδίου εφαρμογής Ν.3886: οργανικό
κριτήριο:
– Πολιτικά δικαστήρια (ΜονΠρωτ –αίτηση ασφμετρων
ΚΠολΔ) ή
– 3μελή Διοικητικά εφετεία που αποφαίνονται
αμετακλήτως σ. με ν. 3900/2010 (αίτηση αναστολής
ά. 52 πδ 18 + 4 παρ. 2 Ν 702/1977