Андрологи - Приапизм

1. Приапизм
(Priapism)
Б.Саруулжавхлан АУС-424

2. Тохиолдол
Сэдэв: Приапизм
 Английн иргэн Жэйсон
Гарнетт урьд орой нь
согтууруулах ундааг хэтрүүлэн
хэрэглэсэн бөгөөд найзынхаа
гэрт тасарч унажээ. Маргааш
нь үүрээр дур сэрэл нь асар
ихээр хөдлөсөн байдалтай босч
ирсэн гэнэ.
Удалгүй буух гэж бодоход буугаагүй тул хүйтэн жин
тавьж, бүр гүйж ч үзээд болоогүй тул арга ядаж, эмнэлэг
явав. Энэ үйл явц бүхэл бүтэн 17 цаг үргэлжилсэн тул эмч
нар өвчтөний биеэс 1.5 литр цус юүлж аваад зогсохгүй
бэлэг эрхтэнд нь 24 удаа тариа хийсэн аж.
Эх сурвалж: www.wikimon.mn

3. Агуулга
Сэдэв: Приапизм
Тодорхойлолт, ерөнхий ойлголт
Шалтгаан, физиологи, патофизиологи
Ангилал
Оношлогоо
 Шинж тэмдэг, лаборатори, багажийн
шинжилгээ
Эмчилгээ, эмчилгээний төлөвлөгөө
Хүндрэл

4. Тодорхойлолт
Ямар нэг биеийн болон сэтгэцийн сэрэлгүйгээр
4 цагаас дээш хугацаагаар тасралтгүй бүрэн
болон бүрэн бусаар хөвчрөх эмгэг юм. NCI.
 Persistent – Тасралтгүй
 Purposeless – Санаандгүй
 Painful – Өвдөлттэй
 Penis erection – Шодойн хөвчрөл
Зөвхөн Corpus cavernosum хамрана.
ICD-10: N48.3 Анг. Priapism (Chronic erection)
N48.30 Орос. Приапизм
Сэдэв: Приапизм

5. Тархалт
Сэдэв: Приапизм
Олон улс, Монгол улсын хэмжээний судалгаа
байхгүй.
Хадуур эст анемийн 29-42%-д нь тохиолдолд
болно.
Бүх насны эрэгтэй (нярайд ч)
 19-21 насны SCD-тай, Африк гаралтай Америкчуудад
илүү.
АНХААРУУЛГА
Эмнэлгийн яаралтай тусламж шаарддаг

6. Түүхэнд
Приапус нь эртний
Грекийн домгоор нөхөн
үржихүйн, цэцэрлэг,
жимс, ургамал, мал
хамгаалагч бурхан.
Энэ зургийг НТ 79онд
галт уулын
дэлбэрэлтэнд өртсөн
Помпей хотын нэгэн
байшингийн хананаас
олжээ.
Сэдэв: Приапизм

7. Сэдэв: Приапизм
Эрекцийн физиологи
Их тархинаас сэрэл – thoracolumbar, sacral spinal
erection center
Мэдрэлийн төгсгөл, эндотели- NO (эндоген
вазодилитатор) – гөлгөр булчингийн эсийн
рецептор- GMP-аас Фосфопиэстераза-5 cGMP

8. Сэдэв: Приапизм
Патофизиологи
Орох урсгал >> гарах урсгал
Цус дүүрэлт 4 цагаас илүү үргэлжилвэл эдийн
гипокси, ацидоз, глюкопени болж эргэшгүй
өөрчлөлтөнд орно.
Corpus spongiosum, булчирхайнуудад өөрчлөлтгүй

9. Шалтгаан
Шалтгаанаар нь:
 Анхдагч (Идиопатик)
 Хоёрдогч
Хоёрдогч:
1. Гематологийн дискрази
Сэдэв: Приапизм
• Лейкоз, Mейлома (50%)
• Хадуур эст анеми (НХ-23%, Хүүхэд- 63%)
• Фабрийн өвчин, аспленизм, бусад гемаглобинопати
• Тромбоэмболи, эритропоэтин хэрэглэх, гиперкоагуляци,
гемодиализ, варфарин эмчилгээгээ хаях, удаан
хугацааны бэлгийн хавьтал

10. Шалтгаан
2. Нейрологийн: /ховор/
Сэдэв: Приапизм
• Шээсний сүвний гэмтлээс өгсөх мэдрэлийн импульс
• Тархины гэмтлээс уруудах мэдрэлийн импульс
o (тэмбүү, эпилепси, хордлого, хавдар гэх мэт)
/Hinman, 1914 and Munro et al. 1948/
• Шууд (нугасны гэмтэл)
• Анестезия (ерөнхий болон хэсгийн)
/Shanta et al. 1989 and Dittrich et al. 1991/
3. Хэсэг газрын гэмтэл
• Неоплазм (шодой, шээсний сүв, давсаг, бөөр, шулуун.г)
• Үрэвсэл

11. Шалтгаан
4. Эмийн нөлөө
• Системийн үйлчилгээтэй:
o Фосфодиэстераза-5 ингибитор (Sildenafil, Viagra)
o Сэтгэц нөлөөт (Citalopram, Trazodone, Chlorpromazine,
Quetiapine, Thioridazin)
o Антикоагулянт (Warfarin, Heparin)
o Бусад (Hydralazine, Omeprazole, prazosin, hydroxyzine)
• Хэсэг газрын (Papaverine, Phentolamine, PGE1)
• Хууль бус (Alcohol, Cocaine, Ecstasy, Marijuana, Alcohol
abuse)
• Даавар (GSH)
5. Төрөлхийн цоорхой
Сэдэв: Приапизм

12. Ховор шалтгаан
 Бэлгийн гаж зуршил
Phoneutria nigriventor- зэвсэгт аалз
Сэдэв: Приапизм

13. Ангилал
Ишемийн (Бага урсгалт- Veno-Occlusive)
Приапизм
Ишемийн бус (Их урсгалт- Arterial) Приапизм
Дахилтат (Stuttering) Приапизм
 Бага урсгалтын нэг хэлбэр
 ХЭА-ийн үед ихэвчлэн тохиолдоно.
Сэдэв: Приапизм

14. Сэдэв: Приапизм
Бага урсгалт приапизм
Олон шалтгааны улмаас үүснэ.
Артерийн орох урсгал бага эсвэл байхгүй
Венийн стаз, бүрэн хөвчирдөг.
Өвдөлт (6-8цаг), хаван, эндотелийн гэмтэл
(12цаг), суурин мембраны гэмтэл, тромбоцитын
агрегаци(24цаг), гөлгөр булчингий эсийн үхжил,
фибробласт эсийн хувирал (48цаг)
Гипокси, гиперкапни, ацидоз
Яаралтай тусламж хэрэгтэй
 Эмчилгээний дараа эрекци хэв явагдах нь бага байдаг.

15. Сэдэв: Приапизм
Их урсгалт приапизм
Харьцангуй бага тохиолдоно.
Шодой, хярзан, аарцгийн гэмтэл
 Иатрогеник ажилбарын гэмтэл
Орж ирэх артерийн цусны хэмжээ ихэснэ.
Өвдөлтгүй байдаг, бүрэн хөвчирдөггүй.
Ацидоз, гиперкапни, гипокси байхгүй.
Ишеми болон фиброз өөрчлөлт байхгүй.
Яаралтай тусламж шаардлагагүй.
 Эмчилгээний дараа эрекци хэвийн байдаг.

16. Приапизмын хэлбэр
Дахилтат приапизм (Stuttering priapism)
Ужиг приапизм (Refractory priapidm)
 Ишемийн приапизмийг эмчилсний дараа дахин
ишемийн бус приапизмыг дахих
Мэдрэлийн гаралтай приапизм (Neurologenic)
 Эрекцийн зохицуулга алдагдах
 Төв болон захын мэдрэлийн эмгэг
Эмээр өдөөгдсөн (Drug induced)
 Аль аль нь үүсэж болно.
Сэдэв: Приапизм

17. Оношлогоо
Асуумж
 Ишемигүй болон ишемийн хэлбэрийг ялгах нь чухал
 Ишемийн приапизм
• Өвдөлттэй
• Хөвчрөлтийн хугацаа
• Эмийн хэрэглээ
• SCD болон цусны эмгэг байгаа эсэх
• Мэдрэлийн талын асуулт
• Дахилт сэдрэлт байгаа эсэх (Дахилтат)
Сэдэв: Приапизм

18. Оношлогоо
Асуумж
 Ишемигүй приапизм
Сэдэв: Приапизм
• Өвдөлтгүй
• Хөвчрөлтийн хугацаа даамжрах хандлагатай биш
богино
• Шодой, аарцаг, хярзангийн гэмтлийн асуумжтай
эсвэл эмчилгээ, мэс засал, тариа хийлгэсэн эсэх
Бодит үзлэг
 Харж ажиглаж болон тэмтэрч үзнэ.
 Хавдарын зэрэг, сиймхий биеийг хэрхэн хамарсан
 Гэмтлийг ажина.

19. Оношлогоо
Бодит үзлэг
 Ишемийн приапизм
Сэдэв: Приапизм
• Corpus cavernosum ийг бүрэн хамарсан, булчирхайн
болон corpus spongiosum ийг хамраагүй
• Бүрэн хөвчирсөн
• Ойр орчимд нь хавдар байгаа эсэх (хэвлий, шодой,
төмсөгний, гялтан хальсны, шулуун гэдэсний, түрүү
булчирхайн)
 Ишемигүй приапизм
• Corpus cavernosum хавдартай байх ч бүрэн бус байна.
• Бүрэн бус хөвчирсөн

20. Оношлогоо
Лабораторын үзүүлэлт
Сэдэв: Приапизм
 ЦЕШ (цагаан эс болон улаан эс, ялтас эсийн тоо)
 Коагуляцийн шинжилгээ
 Биохимийн шинжилгээ
• Цусны хэвийн бус байдал
• Лейкоз, анеми, талассеми
• Шээсэнд хор илрүүлэх: Хордлого, хэрэглэсэн эмийн бодис:
мансууруулах бодис, сэтгэц нөлөөт эм
 Cavernosum-аас шинжилгээ авч ABG (arterial blood gas)
 Color duplex ultrasound – ABG болон хатгалт хийхэд
ашигладаг
 Ultrasound – Анатомийн хэвийн бус байршлыг тодорхойлох
 Шодойн артериографи – эмчилгээний үр дүнг хянах

21. Оношлогоо
Сэдэв: Приапизм
ABG (Arterial blood gas)

22. Эмчилгээ
Сэдэв: Приапизм
Төрлөөсөө хамаарч өөр өөр эмчилгээтэй
Оношлогоон дээрээ тулгуурлах
Түүхийн эмчилгээг сонирхвол
 Уламжлалт Мэс заслын
• Халуун ваннт орох - Дорсаль мэдрэл
• Хүйтэн жин тавих боох
• Бургуй тавих
• Өвдөлт намдаах
• Хануур хорхой

23. Эмчилгээ: Ишемийн
1. Cavernous цуснаас хатгалт хийж
соруулах
2. Системийн эмчилгээ хийх
3. Мэс заслын эмчилгээ
4. Шодой суулгах
Сэдэв: Приапизм

24. Сэдэв: Приапизм
Эмчилгээ: Ишемийн
1. Cavernous цуснаас хатгалт хийж соруулах
 Мэдээ алдуулна
 19-21G зүүгээр хатгалт хийж, цус соруулах (10-20мл
цус нэг удаад авна)
 Альфа-Адреномимитик эм тарих
Phenylephrine 1% (10 mg/ml) 1 ml in 9 ml NS
Inject 0.5 ml (0.5 mg Phenylephrine)
Administer intracorporal every 10 minutes
Repeat Phenylephrine until detumescence
Monitor Blood Pressure and Pulse every 15 min
Monitor for minimum of one hour

25. Сэдэв: Приапизм
Эмчилгээ: Ишемийн
2. Системийн эмчилгээ хийх
 Beta agonist
• Terbutaline 5-10 mg orally followed in 15 minutes by an
additional 5-10 mg orally
 Alpha agonist
• Pseudophedrine 60-120 mg orally for 1 dose
3. Мэс заслын эмчилгээ
 48-72цагийн турш хөвчирвөл
 Мэс заслын шунтууд

26. Сэдэв: Приапизм
Эмчилгээ: Ишемийн
 Percutanous distal
shunts:
 Ebbehoj
 Winter
 T-shunt (Brant)
Open distal shunt
 Al-Ghorab
 Corporal Snake (Burnett)
Open proximal shunt
 Quackles
 Saphenous vein
 Grayhack
Deep dorsal vein shunt
Бусад эмчилгээ
 Трансфузи – SCD
 TPA/ стрептокиназа –
ишемид

27. Сэдэв: Приапизм

28. Сэдэв: Приапизм
Эмчилгээ: Иaшемигүй
Яаралтай эмчилгээ шаардлагагүй
Хүйтэн жин тавих: Вазоспазм болон
тромбозыг шалгах
Багажийн шинжилгээгээр эмболи болон
цоорхойг илрүүлж эмчлэх.
Метилен хөх

29. Эмчилгээ: Дахилтат
Ишемийн хэлбэртэй ижилхэн.
Урьдчилан сэргийлэх
 Даавар эмчилгээ (антиандроген)
 Фенилэфрин өөрөө тарих
 Baclofen
 Digoxin
 Terbutaline
Сэдэв: Приапизм

30. Хүндрэл
Ишемийн приапизмыг эмчлээгүй тохиолдолд
бэлгийн сулрал болон фиброз үүсэж болно.
Эрт үеийн хүндрэл
 Цочмог HTN, толгой өвдөх
 Цус алдалт, гематома, шээсний сүвний гэмтэл, халдвар
Хожуу үеийн хүндрэл
 Фиброз болон бэлгийн сулрал
 Приапизм удаан үргэлжлэх
 Гангрене
Сэдэв: Приапизм

31. Тавилан
Ишемийн: 12 цагийн дотор эмчилээгүй
тохиолдолд эрекцийн дисфункфцитай болох
өндөр эрсдэлтэй
Ишемийн бус: харьцангуй сайн тавилантай
(Эрекцийн дисфункци -20%)
Сэдэв: Приапизм

32. Анхаарал
тавьсан
баярлалаа
...