Introduction: The impact of scientific product on economic growth and social welfare is one of the interesting issues for S&T policy makers. This paper studies this impact in Iran during the years of 1970-2013. Method: This study is performed by Scientometrics and econometrics methods. The indicator of science production is the number of indexes of Iran in WOS and the indicator of welfare is GDPP. Findings: the study indicates that the impact of GDPP on the number of indexes is significant. It also demonstrates that the impact of the number of indexes on GDPP in 2 years break is not significant but in 5 years break is significant. Conclusion: the results of the study shows that an increase in budget and facilities in higher education has caused increase in the country’s science production; on other hand, science production in long term has caused welfare.

1. ‫آیا‬‫علم‬ ‫تولید‬ ‫درخت‬‫کشور‬‫ثمر‬‫رفاه‬‫بار‬ ‫به‬‫می‬( ‫آورد؟‬‫علم‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫علیت‬ ‫آزمون‬
‫ایران‬)
‫اغفْبى‬ ‫ػلن‬ ‫سٌدص‬ ‫هلی‬ ‫ّوبیص‬ ‫اٍلیي‬ ‫زض‬ ُ‫ضس‬ ِ‫اضائ‬
‫استبزیب‬ ،‫ًَضهحوسی‬ ‫ػلی‬ ُ‫حوع‬،‫ضبّس‬ ُ‫زاًطگب‬ ‫ػلوی‬ ‫ّیئت‬ َ‫ػض‬ ٍ ‫ض‬.
.‫هسضس‬ ‫تطثیت‬ ُ‫زاًطگب‬ ‫التػبز‬ ‫زکتطی‬ ‫زاًطدَی‬ ،‫فط‬ ‫کطاهت‬ ‫هْسی‬
‫ػجسالػوسکطاهت‬‌،‫فط‬‫خْبززاًطگبّی‬ ‫ػلوی‬ ‫اعاػبت‬ ‫هعکع‬.
،‫سلیوبًی‬ ‫لیا‬‫ػلن‬ ‫اضضس‬ ‫کبضضٌبسی‬ ‫زاًطدَی‬‌.‫ضبّس‬ ُ‫زاًطگب‬ ‫سٌدی‬
،‫اسپطاییي‬ ِ‫فطضت‬‫ػلن‬ ‫اضضس‬ ‫کبضضٌبسی‬ ‫زاًطدَی‬‌.‫ضبّس‬ ُ‫زاًطگب‬ ‫سٌدی‬
،‫هایی‬ ‫آلب‬ ُ‫فبئع‬‫ػلن‬ ‫اضضس‬ ‫کبضضٌبسی‬ ‫زاًطدَی‬‌.‫ضبّس‬ ُ‫زاًطگب‬ ‫سٌدی‬
ُ‫چکیس‬
:ِ‫همسه‬‫سیبست‬ ِ‫تَخ‬ ‫هَضز‬ ‫هجبحث‬ ‫اظ‬ ‫اختوبػی‬ ُ‫ضفب‬ ٍ ‫التػبزی‬ ‫ضضس‬ ‫ثط‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫گصاضی‬ ‫تبثیط‬.‫است‬ ‫فٌبٍضی‬ ٍ ‫ػلن‬ ‫گصاضاى‬‫ایي‬
‫ث‬ ِ‫ث‬ ِ‫همبل‬‫ایطاى‬ ‫ثطای‬ ‫تبثیط‬ ‫ایي‬ ‫طضسی‬‫سبل‬ ‫ذال‬ ‫زض‬‫ّبی‬0791-3102‫هی‬.‫پطزاظز‬
:‫ضٍش‬ًِ‫کتبثرب‬ ‫ًَع‬ ‫اظ‬ ‫پژٍّص‬ ‫ایي‬‫ضٍش‬ ‫اظ‬ ُ‫استفبز‬ ‫ثب‬ ٍ ‫است‬ ‫ای‬‫ا‬ ٍ ‫سٌدی‬ ‫ػلن‬ ‫ّبی‬ِ‫گطفت‬ ‫غَضت‬ ‫لتػبزسٌدی‬،‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫ضبذع‬ .‫است‬
ِ‫ًوبی‬ ‫تؼساز‬‫ٍة‬ ُ‫پبیگب‬ ‫زض‬ ‫کطَض‬ ‫ّبی‬‫سبل‬ ُ‫ثبظ‬ ‫زض‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ُ‫ضفب‬ ‫ضبذع‬ ٍ ‫آٍسبیٌس‬‫ّبی‬0791-3102‫هی‬.‫ثبضس‬
ِ‫یبفت‬:‫ّب‬ِ‫ًوبی‬ ‫تؼساز‬ ‫ضبذع‬ ٍ‫ز‬ ‫هیبى‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬ ‫ًتبیح‬‫ًطبى‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ٍ ‫ّب‬‫هی‬ِ‫ک‬ ‫زّس‬‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ‫تبثیطگصاضی‬
ِ‫ًوبی‬ ‫تؼساز‬ ‫ثط‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬‫ًطبى‬ ‫زیگط‬ ‫سَی‬ ‫اظ‬ ‫آظهَى‬ ‫ایي‬ ‫ًتبیح‬ .‫است‬ ‫هؼٌبزاض‬ ‫ّب‬‫هی‬ِ‫ًوبی‬ ‫تؼساز‬ ‫گصاضی‬ ‫تبثیط‬ ِ‫ک‬ ‫زّس‬ُ‫ثبظ‬ ‫زض‬ ‫ّب‬3ِ‫سبل‬
ُ‫ثبظ‬ ‫زض‬ ‫اهب‬ ‫ًیست‬ ‫هؼٌبزاض‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ‫ثط‬5.‫است‬ ‫هؼٌبزاض‬ ‫تبثیط‬ ‫ایي‬ ِ‫سبل‬
ِ‫ًتید‬:‫گیطی‬‫ایي‬ ‫ًتبیح‬‫ًطبى‬ ‫تحمیك‬‫هی‬‫ز‬ُ‫زاًطگب‬ ‫زض‬ ‫اهکبًبت‬ ٍ ِ‫ثَزخ‬ ‫افعایص‬ ِ‫ک‬ ‫ّس‬‫ّب‬‫اظ‬ ٍ ‫است‬ ُ‫ضس‬ ‫کطَض‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫افعایص‬ ‫سجت‬
.‫است‬ ‫گصاض‬ ‫تبثیط‬ ُ‫ضفب‬ ‫ثط‬ ‫هست‬ ‫ثلٌس‬ ‫زض‬ ‫کطَض‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫زیگط‬ ‫سَی‬
ِ‫هسئل‬ ‫ثیبى‬ ٍ ِ‫همسه‬
‫زٍلت‬ ‫ثطای‬ ‫کطَض‬ ‫یک‬ ‫ػلوی‬ ‫ٍضؼیت‬ ‫هَضز‬ ‫زض‬ ‫لضبٍت‬ ‫تَاى‬‫تػوین‬ ِ‫ٍظیف‬ ِ‫ک‬ ‫کسبًی‬ ٍ ‫هطزاى‬‫گی‬‫است‬ ‫حیبتی‬ ‫زاضًس‬ ‫ضا‬ ٌِ‫ظهی‬ ‫ایي‬ ‫زض‬ ‫طی‬
ِ‫ثَزخ‬ ‫اظ‬ ‫ًْبیی‬ ‫ّسف‬ ٍ‫پیص‬ ‫فٌبٍضی‬ ٍ ‫ػلَم‬ ‫زض‬ ‫گصاضی‬‫هسبئل‬ ‫ثطز‬‫اختوبػی‬-‫هْن‬ ‫اظ‬ ‫یکی‬ ٍ ‫است‬ ‫التػبزی‬.‫است‬ ُ‫ضفب‬ ‫اّساف‬ ‫ایي‬ ‫تطیي‬

2. ‫هسل‬ ‫اظ‬ ‫یکی‬ ،‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫زض‬ ‫ثیکي‬ ‫ذغی‬ ‫هسل‬‫سیبست‬ ٌِ‫ظهی‬ ‫زض‬ ِ‫تَخ‬ ‫هَضز‬ ‫ّبی‬‫حوبیت‬ ‫هسل‬ ‫ایي‬ .‫است‬ ‫فٌبٍضی‬ ٍ ‫ػلن‬ ‫گصاضی‬‫ضا‬ ‫زٍلت‬
ٌ‫ف‬ ٍ ‫فٌبٍضی‬ ‫ػبهل‬ ‫ضا‬ ِ‫پبی‬ ‫تحمیمبت‬ ٍ ِ‫پبی‬ ‫تحمیمبت‬ ‫ػبهل‬‫هؼطفی‬ ُ‫ضفب‬ ‫ػبهل‬ ‫ضا‬ ‫بٍضی‬‫هی‬.‫کٌس‬ِ‫ک‬ ‫زاضز‬ ‫ًظط‬ ‫زض‬ ‫چٌیي‬ ‫هسل‬ ‫ایي‬ ‫ٍالغ‬ ‫زض‬
‫زاًطگبّی‬ ‫تحمیمبت‬ ‫اًدبم‬ ٍ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ِ‫ًتید‬ ُ‫ضفب‬ ‫افعایص‬‫است‬‫هی‬ ُ‫ازاض‬ ‫زٍلت‬ ‫تَسظ‬ ِ‫ک‬‫ضَز‬.ِّ‫ز‬ ‫زض‬ ‫ًیع‬ ‫پطایس‬0791‫هیبى‬ ‫ّوجستگی‬
‫ت‬ ‫اظ‬ ‫سْن‬‫ػلوی‬ ‫َلیسات‬‫آى‬ ‫سْن‬ ‫ثب‬ ‫ضا‬ ‫خْبى‬ ‫کطَضّبی‬‫هلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ‫اظ‬ ‫ّب‬‫ػبهل‬ ‫ضا‬ ِ‫پبی‬ ‫تحمیمبت‬ ٍ ‫زاز‬ ‫ًطبى‬‫التػبزی‬ ِ‫تَسؼ‬‫هؼطفی‬
.‫کطز‬ِ‫ًوبی‬ ‫گستطش‬ ‫ثب‬ ٍ ‫پطایس‬ ‫اظ‬ ‫پس‬‫استٌبزی‬ ‫ّبی‬‫یب‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫هیبى‬ ‫ّوجستگی‬ ٍ ‫گطفت‬ ‫غَضت‬ ُ‫حَظ‬ ‫ایي‬ ‫زض‬ ‫ثسیبضی‬ ‫هغبلؼبت‬
‫ثبضّب‬ ‫التػبزی‬ ِ‫تَسؼ‬ ٍ ‫تحمیمبت‬‫ًطبى‬ ‫هرتلف‬ ‫کطَضّبی‬ ‫ثطای‬ ‫ثبضّب‬ ٍ(‫ضس‬ ُ‫زاز‬‫ّبضت‬ ‫هثل‬،‫سبهطفلس‬ ٍ0771،‫ٍیٌکلط‬ ٍ3111،
،‫ّوکبضاى‬ ٍ ‫ًَضهحوسی‬3102.)‫سبل‬ ‫زض‬3100‫سیبست‬ ‫اظ‬ ‫هتطکل‬ ِ‫ک‬ ‫ّوکبضاًص‬ ٍ ‫لی‬‫التػبز‬ ‫هترػػیي‬ ٍ ‫فٌبٍضی‬ ٍ ‫ػلن‬ ‫گصاضاى‬
‫ضٍش‬ ‫اظ‬ ‫یکی‬ ،‫ثَزًس‬ٍ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫هیبى‬ ‫ضا‬ ‫گطًدطی‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬ ٍ ُ‫کطز‬ ‫ٍاضز‬ ‫سٌدی‬ ‫ػلن‬ ُ‫حَظ‬ ِ‫ث‬ ‫ضا‬ ‫التػبزسٌدی‬ ‫زض‬ ‫هطسَم‬ ‫ّبی‬
ِ‫ک‬ ‫زاز‬ ‫ًطبى‬ ‫آظهَى‬ ‫ایي‬ .‫زازًس‬ ‫اًدبم‬ ‫کطَضّب‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ‫ثط‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫ٌّس‬ ‫هثل‬ ‫کطَضّب‬ ‫اظ‬ ‫ثؼضی‬ ‫زض‬
.‫است‬ ‫غبزق‬ ِ‫لضی‬ ‫ایي‬ ‫ػکس‬ ‫چیي‬ ‫هثل‬ ‫کطَضّب‬ ‫ثؼضی‬ ‫زض‬ ٍ ‫است‬ ‫هَثط‬ ‫زاذلی‬‫عی‬ ‫ًیع‬ ‫هب‬ ‫کطَض‬ ‫زض‬‫سبل‬‫تَلیس‬ ٍ ‫ػلن‬ ِ‫ث‬ ِ‫تَخ‬ ‫اذیط‬ ‫ّبی‬
‫آى‬‫ا‬‫هی‬ ‫ًطبى‬ ‫ًیع‬ ‫هَخَز‬ ‫آهبضّبی‬ ٍ ِ‫یبفت‬ ‫فعًٍی‬ٌ‫خ‬ ‫اظ‬ ‫حسالل‬ ‫کطَض‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫ٍضؼیت‬ ِ‫ک‬ ‫زّس‬.‫است‬ ِ‫تَخ‬ ‫لبثل‬ ٍ ‫هٌبست‬ ‫کویت‬ ِ‫ج‬
‫ًوی‬ ‫ًظط‬ ِ‫ث‬ ‫ثسبهبى‬ ‫هَخَز‬ ُ‫ضفب‬ ‫سغح‬ ٍ ‫التػبزی‬ ‫ضطایظ‬ ‫اهب‬‫اظ‬ ‫هبًغ‬ ِ‫ک‬ ‫ّست‬ ‫اضکبلی‬ ‫ثیکي‬ ‫هسل‬ ‫اظ‬ ‫لسوتی‬ ‫زض‬ ِ‫ک‬ ‫گَیی‬ ‫ٍالغ‬ ‫زض‬ .‫ضسس‬
.‫است‬ ُ‫ضس‬ ُ‫ضفب‬ ‫یؼٌی‬ ‫آذط‬ ‫سغح‬ ِ‫ث‬ ‫ضسیسى‬‫ثٌبثطایي‬ِ‫هسئل‬‫اسبسی‬ِ‫ک‬ ‫آًست‬ ‫حبضط‬ ‫پژٍّص‬‫ثط‬ ‫کطَض‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫آیب‬ُ‫ضفب‬‫تبثی‬ُ‫ثَز‬ ‫طگصاض‬
‫ذیط؟‬ ‫یب‬ ‫است‬
‫هی‬ ‫تحمیك‬ ‫ایي‬ ‫زض‬ ‫ًگبضًسگبى‬‫تب‬ ‫کَضٌس‬‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ٍ ‫کطَض‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫هیبى‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬ ‫اخطای‬ ‫ثب‬‫تبثیط‬ ‫ثطضسی‬ ِ‫ث‬
‫گصاضی‬‫کطَض‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ٍُ‫ضفب‬‫ایطاى‬ ‫زض‬‫ضفب‬ ‫سجت‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫آیب‬ ِ‫ک‬ ‫کٌٌس‬ ‫هطرع‬ ٍ ‫ثپطزاظًس‬ُ.‫ذیط‬ ‫یب‬ ‫است‬ ُ‫ضس‬
‫ثٌبثطآى‬‫شکط‬ ِ‫چ‬:‫ّستٌس‬ ‫ظیط‬ ‫هَاضز‬ ‫حبضط‬ ‫پژٍّص‬ ‫سَاات‬ ‫ضس‬
-‫سبل‬ ‫زض‬ ‫کطَض‬ ‫تَلیسػلن‬‫ّبی‬0792-3102‫است؟‬ ِ‫زاضت‬ ‫همساضی‬ ِ‫چ‬
-‫سبل‬ ‫زض‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ‫ضبذع‬‫ّبی‬0792-3102‫است؟‬ ِ‫زاضت‬ ‫همساضی‬ ِ‫چ‬
-‫است؟‬ ًَِ‫چگ‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ٍ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ِ‫هَلف‬ ٍ‫ز‬ ‫هیبى‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬
‫ضٍش‬‫ضٌبسی‬
ًِ‫کتبثرب‬ ‫ًَع‬ ‫اظ‬ ‫پژٍّص‬ ‫ایي‬‫ضٍش‬ ‫اظ‬ ‫ّب‬ ُ‫زاز‬ ‫تحلیل‬ ٍ ‫گطزآٍضی‬ ‫ثطای‬ ٍ ُ‫ثَز‬ ‫ای‬‫ػلن‬ ‫ّبی‬‫تَلیسات‬ ‫اظ‬ ‫هٌظَض‬ .‫است‬ ُ‫ضس‬ ُ‫استفبز‬ ‫سٌدی‬
ُ‫پبیگب‬ ‫زض‬ ‫ایطاى‬ ‫ػلوی‬WOS‫سبلْبی‬ ‫زض‬ ِ‫ک‬ ‫است‬ ‫ایطاى‬ ‫کطَض‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫توبهی‬ ،0791‫تب‬3102.‫است‬ ُ‫ضس‬ ِ‫ًوبی‬ ُ‫پبیگب‬ ‫ایي‬ ‫زض‬
‫ایي‬ ‫زض‬ ‫اعاػبت‬ُ‫پبیگب‬‫فیلس‬ ‫ظیط‬ ‫زض‬ ‫ایطاى‬ ‫ًبم‬ ‫خستدَی‬ ‫ثب‬(CU).‫است‬ ُ‫آهس‬ ‫زست‬ ِ‫ث‬ ،َ‫خستد‬ ‫ّبی‬ ‫سبل‬ ‫سبذتي‬ ‫هتوبیع‬ ٍ‫پس‬ ‫ّب‬ ُ‫زاز‬ ٍ
‫تَسظ‬ ،ًِ‫ضایب‬ ِ‫ث‬ ‫ٍضٍز‬ ٍ ‫گطزآٍضی‬ ‫اظ‬‫ًطم‬ ‫اظ‬ ُ‫استفبز‬ ‫ثب‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬‫ای‬ ‫افعاض‬‫ٍیَظ‬9.‫گطفت‬ ‫لطاض‬ ‫تحلیل‬ ٍ ِ‫تدعی‬ ‫هَضز‬

3. ‫ًظطی‬ ‫هجبًی‬
‫ا‬ ِ‫ًتید‬ ‫زض‬ ِ‫ک‬ ‫است‬ ‫تَلیس‬ ‫اظ‬ ‫ضکلی‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬‫هی‬ ‫ثسست‬ ‫هَخَزیت‬ ‫یب‬ ُ‫پسیس‬ ‫یک‬ ‫هَضز‬ ‫زض‬ ‫ػلوی‬ ‫ضٍش‬ ‫یک‬ ‫ػوبل‬‫تَلیس‬ ًَِ‫گ‬ ‫ّط‬ .‫آیس‬
‫اظ‬ ‫هؼمَل‬ ‫تؼطیف‬ ‫ثٌبثطایي‬ .‫ضَز‬ ‫هٌتطط‬ ‫ػیٌی‬ ‫لبلت‬ ‫چٌس‬ ‫یب‬ ‫یک‬ ‫زض‬ ‫ثبیس‬ ‫گیطز‬ ‫لطاض‬ ‫هترػع‬ ‫ػبلوبى‬ ‫زیس‬ ‫هؼطؼ‬ ‫زض‬ ِ‫ک‬ ‫ایي‬ ‫ثطای‬ ‫ػلوی‬
ٍ‫زا‬ ‫هطاحل‬ ‫اظ‬ ‫هغلت‬ ‫اًتطبض‬ ‫هحول‬ ‫اٍل‬ ِ‫ٍّل‬ ‫زض‬ :‫است‬ ‫غَضت‬ ‫ایي‬ ِ‫ث‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیس‬ٍ ‫ًمس‬ ‫هؼطؼ‬ ‫زض‬ ‫اًتطبض‬ ‫اظ‬ ‫پیص‬ ٍ ‫ثبضس‬ ‫ثطذَضزاض‬ ‫ضی‬
،‫ّوکبضاى‬ ٍ ‫چبکلی‬ ‫ثبضس(ًَضٍظی‬ ‫ثبظ‬ ‫آى‬ ‫اًتطبض‬ ٍ ‫ًمس‬ ‫ثطای‬ ‫ضا‬ ‫ًیع‬ ‫اًتطبض‬ ‫اظ‬ ‫پس‬ ‫ایي‬ ‫ثط‬ ٍُ‫ػا‬ .‫ثگیطز‬ ‫لطاض‬ ‫ثطضسی‬0211‫ظ‬ ،09‫ثٌبثطایي‬ .)
ِ‫ًوبی‬ ‫ثط‬ ‫ثٌب‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫سٌدص‬ ُ‫اهطٍظ‬‫اعاػبت‬ ‫گطزآٍضی‬ ِ‫ث‬ ‫ذَز‬ ِ‫ک‬ ُ‫گستطز‬ ‫استٌبزی‬ ‫ّبی‬،‫پطزاظًس‬ ‫هی‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫اًَاع‬
‫هی‬ ‫فطاّن‬ ‫ضا‬ ‫گًَبگَى‬ ‫هَضَػی‬ ‫ّبی‬ ُ‫حَظ‬ ِ‫ث‬ ‫هطثَط‬ ‫هؼتجط‬ ‫اعاػبت‬ ‫ثبظیبثی‬ ٍ ‫ضٌبسبیی‬ ‫اهکبى‬ ‫استٌبزی‬ ِ‫ًوبی‬ ِ‫ک‬ ‫چطا‬ ‫گیطز‬ ‫هی‬ ‫غَضت‬
‫ض‬ ِ‫ث‬ ‫اثط‬ ‫ّط‬ ‫اػتجبض‬ ‫هیعاى‬ ‫ثیبًگط‬ ‫ظیبزی‬ ‫حس‬ ‫تب‬ ٍ ‫است‬ ‫آثبض‬ ‫سبیط‬ ‫ثب‬ ‫اثط‬ ‫ّط‬ ُ‫زٌّس‬ ‫پیًَس‬ ِ‫ک‬ ‫استٌبزی‬ ‫اعاػبت‬ ٍ ‫سبظًس‬ِ‫ث‬ ‫ًیع‬ ‫ضا‬ ،‫ضٍز‬ ‫هی‬ ‫وبض‬
،‫چبکلی‬ ‫زٌّس(ًَضٍظی‬ ‫هی‬ ‫زست‬0271‫ظ‬ ،371.)‫هْن‬ِ‫ًوبی‬ ‫تطیي‬‫ٍة‬ ُ‫پبیگب‬ ‫استٌبزی‬ ‫تحلیل‬ ‫اثعاض‬ ٍ ‫استٌبزی‬‫یَخیي‬ .‫است‬ ‫آًٍبلح‬
ِّ‫ز‬ ‫اٍایل‬ ‫زض‬ ‫ضا‬ ‫ػلوی‬ ‫اعاػبت‬ ِ‫هَسس‬ ،‫گبضفیلس‬0791‫ًرستیي‬ ‫ػلوی‬ ‫اعاػبت‬ ِ‫هَسس‬ .‫کطز‬ ‫تبسیس‬ ‫آهطیکب‬ ‫فیازلفیبی‬ ‫زض‬ ‫هیازی‬
ِ‫ًوبی‬،‫استٌبزی‬ ِ‫ًوبی‬ ‫ایي‬ ‫کطز؛‬ ِ‫ػطض‬ ٍ ‫تَلیس‬ ،‫پطزاذت‬ ‫هی‬ ‫ػلوی‬ ‫ّبی‬ ِ‫هدل‬ ‫سبظی‬ ِ‫ًوبی‬ ِ‫ث‬ ‫ٍسیغ‬ ‫سغح‬ ‫زض‬ ِ‫ک‬ ‫ضا‬ ‫الوللی‬ ‫ثیي‬ ‫استٌبزی‬
‫سبل‬ ‫زض‬ ‫ضا‬ ِ‫هَسس‬ ‫ایي‬ ‫ضٍیتطظ‬ ‫تبهسَى‬ ‫یب‬ ‫ػلوی‬ ‫تبهسَى‬ ِ‫هَسس‬ ‫زاضت؛‬ ‫ًبم‬ ‫ػلَم‬ ‫استٌبزی‬ ِ‫ًوبی‬0773‫آى‬ ‫اظ‬ ‫ثرص‬ ‫اکٌَى‬ ‫ّن‬ ٍ ‫ذطیس‬
.‫ضٍز‬ ‫هی‬ ‫ثطوبض‬‫ث‬ ،‫حبل‬ ‫ایي‬ ‫ثب‬،‫ػلوی‬ ‫هٌبثغ‬ ٍ ‫هحبفل‬ ‫اظ‬ ‫ثسیبضی‬ ‫زض‬ ‫ّن‬ ‫ٌَّظ‬ )‫آی‬ ‫اس‬ ‫(آی‬ ‫ػلوی‬ ‫اعاػبت‬ ِ‫هَسس‬ ‫ًبم‬ ‫ثَزى‬ ‫تط‬ ‫ضایح‬ ‫زلیل‬ ِ
‫ّبی‬ ُ‫پبیگب‬ ‫ثط‬ ٍُ‫ػا‬ ٍ ‫است‬ ‫استٌبزی‬ ‫تحلیل‬ ٍ ‫سبظی‬ ِ‫ًوبی‬ ‫ی‬ ٌِ‫ظهی‬ ‫زض‬ ِ‫هَسس‬ ‫ایي‬ ‫اغل‬ ‫ترػع‬ .‫ضَز‬ ‫هی‬ ‫ذغبة‬ ‫پیطیي‬ ‫ًبم‬ ‫ّوبى‬ ‫ثب‬
‫ًیع‬ ‫ضا‬ ‫ترػػی‬ ِ‫ًوبی‬ ‫ّب‬ ُ‫ز‬ ِ‫ػطض‬ ٍ ‫تَلیس‬ ،‫استٌبزی‬.‫زاضز‬ ُ‫ثطػْس‬،‫است‬ ‫تَلیس‬ ‫اظ‬ ‫ًَػی‬ ‫ذَز‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ،‫ضس‬ ‫شکط‬ ِ‫چ‬ ‫چٌبى‬‫ّط‬ ‫ًظیط‬ ‫پس‬
‫هی‬ ‫تطکیل‬ ‫ضا‬ ‫هرتلف‬ ‫ّبی‬ ‫کیفیت‬ ‫اظ‬ ‫عیفی‬ ‫زیگطی‬ ‫تَلیس‬ ًَِ‫گ‬‫ًگَیین‬ ‫اگط‬ .‫کٌس‬ ‫هی‬ ‫ثطٍظ‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫سٌدص‬ ِ‫هسئل‬ ‫ثٌبثطایي‬ .‫زّس‬
‫هْن‬‫تطیي‬،‫هْن‬ ‫اظ‬ ‫یکی‬ ‫لغؼب‬ِ‫ٍخ‬ ‫تطیي‬‫ضب‬ ‫التػبزی‬ ‫هسبئل‬ ‫ضا‬ ‫سٌدص‬ ‫ایي‬ ‫ّبی‬‫هل‬‫هی‬‫ثحث‬ ،‫ضَز‬‫آیب‬ ِ‫ایٌک‬ .ُ‫ستبًس‬ ٍ ُ‫زاز‬ ُ‫حَظ‬ ‫زض‬ ‫ّبیی‬
‫فؼبلیت‬‫است‬ ِ‫زاضت‬ ِ‫خبهؼ‬ ‫ثطای‬ ‫التػبزی‬ ُ‫ثبظز‬ ‫ػلوی‬ ‫ّبی‬‫کطیستي‬ ٍ ‫است(گَزیي‬ ‫اسبسی‬ ِ‫هسئل‬ ‫یک‬ ‫ذیط‬ ‫یب‬،3115.)‫اّویت‬ ‫ٍالغ‬ ‫زض‬
‫آى‬ ‫اظ‬ ‫ػلن‬ ‫التػبز‬ُ‫ثْط‬ ‫ضاّجط‬ ‫ًیع‬ ‫فٌبٍضی‬ ٍ ‫فٌبٍضی‬ ‫ضاّجط‬ ‫ػٌَاى‬ ِ‫ث‬ ‫ػلن‬ ِ‫ک‬ ‫خبست‬(‫است‬ ‫ضضس‬ ٍ ‫ٍضی‬،‫زایوًَس‬0779‫آى‬ ‫اظ‬ ٍ )ِ‫ک‬ ‫خب‬
‫هی‬ ‫افعایص‬ ‫ضا‬ ‫ظًسگی‬ ‫استبًساضزّبی‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ‫افعایص‬،‫لل‬ ٍ ‫زّس(ضی‬3111‫ضبذػی‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ِ‫ًتید‬ ‫زض‬ )
‫ضفب‬ ‫اظ‬‫هط‬ ُ‫هی‬ ‫زست‬ ِ‫ث‬ ‫کطَض‬ ‫یک‬ ‫زض‬ ‫زم‬‫زّس‬-‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ،‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬‫یب‬GDPP‫همیبس‬ ‫اظ‬ ‫یکی‬ً‫ا‬ ‫ّبی‬ُ‫ساظ‬
‫زض‬ ‫گیطی‬‫التػبز‬‫یک‬ ً‫ا‬َ‫هؼو‬ ،‫هؼیي‬ ‫زٍضاى‬ ‫یک‬ ‫عی‬ ِ‫ک‬ ‫است‬ ‫ذسهبتی‬ ٍ ‫کباّب‬ ‫هدوَع‬ ‫اضظش‬ ُ‫ثطگیطًس‬ ‫زض‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ .‫است‬
‫تَلی‬ ‫کطَض‬ ‫یک‬ ‫زض‬ ،‫سبل‬‫هی‬ ‫س‬. ‫ضَز‬ُ‫ظًدیط‬ ‫تطتیت‬ ‫ایي‬ ِ‫ث‬‫هی‬ ‫ایدبز‬ ‫ای‬‫هی‬ ‫ذتن‬ ُ‫ضفب‬ ِ‫ث‬ ٍ ‫آغبظ‬ ‫ػلن‬ ‫اظ‬ ِ‫ک‬ ‫ضَز‬.‫ضَز‬‫چٌبى‬ِ‫همسه‬ ‫زض‬ ِ‫چ‬
‫اظ‬ ُ‫استفبز‬ ‫ثب‬ ‫ثسیبضی‬ ‫هغبلؼبت‬ ‫کٌَى‬ ‫تب‬ ‫ضس‬ ‫شکط‬ِ‫ث‬ .‫است‬ ِ‫پصیطفت‬ ‫اًدبم‬ ُ‫ضس‬ ‫شکط‬ ‫هتغیط‬ ٍ‫ز‬ ‫ّوطاّی‬ ‫ًوبیص‬ ‫هٌظَض‬ ِ‫ث‬ ‫ّوجستگی‬ ‫آظهَى‬
‫تَسظ‬ ِ‫ک‬ ‫هَضز‬ ‫یک‬ ‫تٌْب‬ ‫هحممیي‬ ‫پژٍّص‬ ‫ایي‬ ‫اسبسی‬ ‫سَال‬ ِ‫ث‬ ‫گَیی‬ ‫پبسد‬ ٍ ‫ّوطاّی‬ ‫ایي‬ ‫خْت‬ ‫ًوبیص‬ ‫هٌظَض‬( ‫ّوکبضاى‬ ٍ ‫لی‬3100)
ُ‫ًوَز‬ ‫ضزیبثی‬ ‫ضا‬ ُ‫ضس‬ ‫هٌتطط‬ ‫سبیٌتَهتطیکس‬ ‫هؼتجط‬ ِ‫ًططی‬ ‫زض‬ِ‫ث‬ ‫ٍالغ‬ ‫زض‬ .‫اًس‬‫آظهَى‬ ‫اظ‬ ‫یکی‬ ،‫خْت‬ ‫ایي‬ ‫ًوبیص‬ ‫هٌظَض‬‫التػبز‬ ‫زض‬ ‫هؼوَل‬ ‫ّبی‬

4. ِ‫گطفت‬ ‫لطاض‬ ُ‫استفبز‬ ‫هَضز‬ ‫گطًدط‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬ ‫ًبم‬ ِ‫ث‬ ‫سٌدی‬.‫است‬‫گطًدط‬0
(0797‫ًوی‬ ُ‫آیٌس‬ ِ‫ک‬ ‫ٍالؼیت‬ ‫ایي‬ ‫اظ‬ ُ‫استفبز‬ ‫ثب‬ )‫حبل‬ ِ‫ت‬ّ‫ل‬‫ػ‬ ‫تَاًس‬
‫هی‬ ‫ثیبى‬ ،‫ثبضس‬ ِ‫گصضت‬ ٍ(‫خبضی‬ ‫همبزیط‬ ِ‫چٌبًچ‬ ِ‫ک‬ ‫کٌس‬‫گص‬ ‫همبزیط‬ ‫اظ‬ ُ‫استفبز‬ ‫ثب‬ )( ِ‫ضت‬‫آى‬ ‫اظ‬ ِ‫ک‬ ‫حبلتی‬ ِ‫ث‬ ‫ًسجت‬ ،‫ثیطتطی‬ ‫زلت‬ ‫ثب‬ )
‫ًوی‬ ُ‫استفبز‬ ‫همبزیط‬( ‫غَضت‬ ‫ایي‬ ‫زض‬ ‫ضَز‬ ‫ثیٌی‬ ‫پیص‬ ،‫ضَز‬( ‫ّت‬‫ل‬‫ػ‬ ‫ضا‬ )‫فطضیۀ؛‬ ِ‫ایٌک‬ ‫ثطای‬ ‫گطًدطی‬ ‫ّت‬‫ی‬‫ػل‬ ‫آظهَى‬ ‫زض‬ .‫گَیٌس‬ ‫هی‬ )
"(( ‫گطًدطی‬ ‫ّت‬‫ل‬‫ػ‬ )‫ًیست‬ )"( ‫ثطزاضی‬ ‫تَضیح‬ ‫ذَز‬ ‫هسل‬ ‫یک‬ ،‫ضَز‬ ُ‫آظهَز‬3
VAR‫ظیط‬ ‫ضکل‬ ِ‫ث‬ )‫هی‬ ُ‫زاز‬ ‫تطکیل‬:‫ضَز‬
∑ ∑
‫هی‬ ‫ثطآٍضز‬ ‫سبزگی‬ ِ‫ث‬ ‫ذغی‬ ‫هسل‬ ‫ایي‬ ‫تطتیت‬ ‫ایي‬ ِ‫ث‬‫هی‬ ‫لطاض‬ ‫ثطضسی‬ ‫هَضز‬ ‫آى‬ ‫هؼٌبزاضی‬ ‫فطؼ‬ ‫سپس‬ ٍ ‫ضَز‬‫ثَزى‬ ‫غفط‬ ‫فطؼ‬ ‫اگط‬ .‫گیطز‬
‫ضطایت‬‫یؼٌی‬‫غَضت‬ ‫آى‬ ‫زض‬ ،‫ضَز‬ ِ‫پصیطفت‬‫گطًدطی‬ ‫ّت‬‫ل‬‫ػ‬‫ثی‬ ‫فطؼ‬ ‫یؼٌی‬ ‫آظهَى‬ ‫غفط‬ ‫فطؼ‬ ِ‫ک‬ ‫ظهبًی‬ ‫ٍالغ‬ ‫زض‬ .‫ًیست‬
ِ‫ک‬ ‫گفت‬ ‫تَاى‬ ‫هی‬ ،‫ضَز‬ ‫ضز‬ ‫هسل‬ ‫ثَزى‬ ‫هؼٌب‬(( ‫گطًدطی‬ ‫ّت‬‫ل‬‫ػ‬ )‫هی‬ ).‫ثبضس‬‫آى‬ ‫اظ‬‫آى‬ ‫تبثیط‬ ٍ ‫اًتطبضات‬ ‫هیبى‬ ِ‫ک‬ ‫خب‬‫ظهبًی‬ ِ‫فبغل‬ ‫ّب‬
،‫ٍخَززاضز(کیٌگ‬3112.‫پطزاذت‬ ‫ذَاّین‬ ‫هطرع‬ ِ‫ٍلف‬ ‫یک‬ ‫ثب‬ ُ‫ضفب‬ ‫ثط‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫تبثیط‬ ‫ثطضسی‬ ِ‫ث‬ ‫ایٌدب‬ ‫زض‬ )
0.‫سبل‬ ‫زض‬ ‫کطَض‬ ‫تَلیسػلن‬‫ّبی‬0792-3102‫است؟‬ ِ‫زاضت‬ ‫همساضی‬ ِ‫چ‬
‫ٍة‬ ُ‫پبیگب‬ ‫اظ‬ ‫کطَض‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫همبزیط‬ًَ ٍ‫ز‬ ‫زض‬ ‫سبیٌس‬ ٍ‫آ‬‫استرطاج‬ ‫ثت‬ِ‫ًوبی‬ ‫توبم‬ ‫اٍل‬ ‫ًَثت‬ ‫زض‬ ،‫ضس‬‫کطَض‬ ِ‫ث‬ ‫هطثَط‬ ‫هَخَز‬ ‫ّبی‬
ُ‫زاز‬ ‫تٌْب‬ ‫زٍم‬ ‫سغح‬ ‫زض‬ ٍ ‫ضس‬ ‫استرطاج‬ُ‫پبیگب‬ ‫زض‬ ‫هَخَز‬ ‫ّبی‬ESCIٍ ‫اًسبًی‬ ‫ػلَم‬ ُ‫حَظ‬ ‫زض‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫ظیطا‬ ‫ضس‬ ‫استرطاج‬ ،
‫ا‬ ‫ًیع‬ ‫تبثیط‬ ‫ٍخَز‬ ‫غَضت‬ ‫زض‬ ٍ ‫ًیستٌس‬ ‫گصاض‬ ‫تبثیط‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ‫ثط‬ ‫هستمین‬ ‫غَضت‬ ِ‫ث‬ ‫اختوبػی‬‫خسٍل‬ .‫ًرَاّس‬ ‫هست‬ ُ‫کَتب‬ ‫زض‬ ‫تبثیط‬ ‫یي‬0
‫ًطبى‬ ‫ػلَم‬ ُ‫حَظ‬ ‫زض‬ ٍ ‫کلی‬ ‫غَضت‬ ِ‫ث‬ ‫ضا‬ ‫کطَض‬ ‫ػلوی‬ ‫تَلیسات‬ ‫تؼساز‬‫هی‬:‫زّس‬
‫خسٍل‬0‫کل‬ .ِ‫ًوبی‬ِ‫ًوبی‬ ٍ ‫ّب‬‫ٍة‬ ُ‫پبیگب‬ ‫زض‬ ‫ایطاى‬ ‫ػلَم‬ ‫ّبی‬‫آٍسبیٌس‬
‫سبل‬ ِ‫ًوبی‬ ‫کل‬‫ّب‬ ‫سبل‬ ِ‫ًوبی‬ ‫کل‬‫ّب‬
1970 1 1992 235
1971 1 1993 325
1972 28 1994 378
1973 231 1995 486
1974 269 1996 594
1975 351 1997 726
1976 422 1998 1028
1977 538 1999 1166
1978 612 2000 1426
1
Granger
2
Vector Auto Regression

5. 1979 465 2001 1790
1980 322 2002 2414
1981 255 2003 3248
1982 156 2004 4206
1983 143 2005 5618
1984 134 2006 7294
1985 131 2007 10583
1986 176 2008 13118
1987 157 2009 16455
1988 156 2010 19148
1989 140 2011 24677
1990 176 2012 26227
1991 230
3.‫سبل‬ ‫زض‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ‫ضبذع‬‫ّبی‬0792-3102‫است؟‬ ِ‫زاضت‬ ‫همساضی‬ ِ‫چ‬
ِ‫ث‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ِ‫ث‬ ‫هطثَط‬ ‫ّبی‬ ُ‫زاز‬ِ‫فبغل‬ ‫زض‬ ‫ًفط‬ ‫ّط‬ ‫اظای‬‫سبل‬‫ّبی‬0791‫الی‬3103‫خسٍل‬ ‫زض‬3:‫است‬ ُ‫آهس‬
‫خسٍل‬3‫سبل‬ ‫زض‬ ‫ایطاى‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ .‫ّبی‬0791-3103
‫سبل‬
‫تَلیسًبذبلع‬ ًِ‫سطا‬
‫زاذلی‬ ‫سبل‬
‫تَلیسًبذبلع‬ ًِ‫سطا‬
‫زاذلی‬ ‫سبل‬
‫تَلیسًبذبلع‬ ًِ‫سطا‬
‫زاذلی‬
1970 25790.44 1985 308003.4 2000 6731936
1971 28037.08 1986 315024.3 2001 8806915
1972 34040.01 1987 307768.2 2002 10047261
1973 41023.36 1988 360602.9 2003 13679526
1974 57258.11 1989 388709.5 2004 16187345
1975 93923.5 1990 468975.5 2005 20276736
1976 101472.5 1991 626574.5 2006 24535361
1977 132381.4 1992 866001.2 2007 28798568
1978 150904 1993 1139732 2008 36972233
1979 142293.6 1994 1696218 2009 46193312
1980 162086.9 1995 2188360 2010 48643654
1981 165718.2 1996 3074798 2011 58191691
1982 192123.4 1997 4042063 2012 72356183
1983 243778.5 1998 4679660
1984 292842.6 1999 5165853

6. 2.‫است؟‬ ًَِ‫چگ‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ٍ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ِ‫هَلف‬ ٍ‫ز‬ ‫هیبى‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬
‫خسٍل‬2‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ٍ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫هیبى‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬ ‫ًتبیح‬ .
‫تبثیط‬ ‫خْت‬
ِ‫ٍلف‬
Science to GDPP GDPP to Science
3‫سبل‬ 0.8035 0.00006**
5‫سبل‬ 0.0000000008** 0.0002**
‫خسٍل‬2‫ًطبى‬‫هی‬‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬ ِ‫ک‬ ‫زّس‬‫تبثیطگصاضی‬ ‫خْت‬ ‫زض‬‫ّط‬ ‫ثط‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬.‫است‬ ‫هؼٌبزاض‬ ِ‫ٍلف‬ ٍ‫ز‬ ‫ّط‬ ‫زض‬ ‫ػلَم‬‫ایي‬ ِ‫ث‬
‫هربلف‬ ‫خْت‬ ‫زض‬ ‫اهب‬ .‫است‬ ‫هَثط‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫افعایص‬ ‫ثط‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ‫افعایص‬ ِ‫ک‬ ‫هؼٌب‬‫تَلیس‬ ‫ثط‬ ‫ػلَم‬ ‫گصاضی‬ ‫تبثیط‬ ‫یؼٌی‬
ِ‫ٍلف‬ ‫ثب‬ ٍ ‫هؼٌبزاضًیست‬ ‫تبثیطگصاضی‬ ‫ایي‬ ‫زٍسبل‬ ِ‫ٍلف‬ ‫زض‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬5.‫است‬ ‫هؼٌبزاض‬ ‫تبثیطگصاضی‬ ‫ایي‬ ِ‫سبل‬
ِ‫ًتید‬:‫گیطی‬
‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫آیب‬ ،‫زّس‬ ‫پبسد‬ ‫اسبسی‬ ‫سَال‬ ‫یک‬ ِ‫ث‬ ِ‫ک‬ ‫ثَز‬ ‫آى‬ ‫پی‬ ‫زض‬ ِ‫همبل‬ ‫ایي‬‫ایطاى‬‫است؟‬ ‫گصاض‬ ‫تبثیط‬ ُ‫ضفب‬ ‫ثط‬‫ثیکي‬ ‫ذغی‬ ‫هسل‬‫اظ‬ ‫یکی‬
‫پب‬‫سد‬‫زض‬ ‫هسل‬ ‫ایي‬ ‫اهب‬ ‫است‬ ‫ػبم‬ ‫عَض‬ ِ‫ث‬ ‫سَال‬ ‫ایي‬ ‫ّبی‬‫خبیی‬ ‫تب‬ ‫گطفت‬ ‫لطاض‬ ‫تطزیس‬ ‫هَضز‬ ‫هرتلف‬ ‫هحممیي‬ ‫تَسظ‬ ‫اضٍپب‬ ‫زض‬ ‫ثیستن‬ ‫لطى‬ ‫اٍاذط‬
‫سبل‬ ‫زض‬ ِ‫ک‬‫ا‬ ‫آذط‬ ‫ّبی‬‫یي‬ُ‫سس‬‫کبضثطزی‬ ‫ػلن‬ ِ‫هثبث‬ ِ‫ث‬ ‫فٌبٍضی‬ ‫پٌساضت‬‫ضس‬ ‫هٌسَخ‬ ‫کبهل‬ ‫عَض‬ ِ‫ث‬،‫ظیجبکام‬ ٍ ‫(احوسی‬0271).‫ثب‬ ‫پطایس‬
ِ‫ًوبی‬ ‫ثطضسی‬‫ّبی‬‫ترػػی‬‫آى‬ ‫سْن‬ ٍ ‫هلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ‫اظ‬ ‫خْبى‬ ‫کطَضّبی‬ ‫سْن‬ ِ‫ک‬ ‫زاز‬ ‫ًطبى‬ِ‫ًوبی‬ ‫تؼساز‬ ‫اظ‬ ‫ّب‬‫ثسیبض‬ ‫ترػػی‬ ‫ّبی‬
‫آى‬ ‫هیبى‬ ٍ ‫ًعزیک‬.‫ٍخَززاضز‬ ‫ّوجستگی‬ ‫ّب‬‫ضا‬ ‫هتغیط‬ ٍ‫ز‬ ‫ایي‬ ‫ّوطاّی‬ ‫تٌْب‬ ‫آظهَى‬ ‫ایي‬ ٍ ‫ثَز‬ ‫ّوجستگی‬ ‫ٍی‬ ُ‫استفبز‬ ‫هَضز‬ ‫آظهَى‬
‫ًطبى‬‫هی‬.‫زّس‬‫احتوبا‬ ِ‫ک‬ ‫کطز‬ ‫استٌجبط‬ ‫چٌیي‬ ‫ٍی‬‫سجت‬ ‫زاًطگبّی‬ ‫تحیمیمبت‬‫سبل‬ ‫زض‬ ٍ ‫ضَز‬ ‫ایدبز‬ ‫هحممبى‬ ‫اظ‬ ‫ًسلی‬ ِ‫ک‬ ‫ضس‬ ‫ذَاّس‬‫ّبی‬
‫ت‬ ‫سجت‬ ُ‫آیٌس‬.‫ضَز‬ ُ‫ضفب‬ ‫ًتیدتب‬ ٍ ‫التػبزی‬ ِ‫َسؼ‬( ‫هبضتیي‬ ٍ ‫سبلتط‬3110‫ه‬ )‫هغطح‬ ‫تحمیمبت‬ ‫زض‬ ‫ػوَهی‬ ‫گصاضی‬ ِ‫ثَزخ‬ ‫ثطای‬ ‫عایبیی‬،‫کطزًس‬
‫اظ‬‫هی‬ ‫هعایب‬ ‫ایي‬‫هسبئل‬ ‫حل‬ ‫ظطفیت‬ ‫افعایص‬ ِ‫ث‬ ‫تَاى‬‫ضطکت‬ ‫تبسیس‬ ٍُ‫اضبض‬ ‫خسیس‬ ‫ّبی‬‫هی‬ ‫ذَز‬ ِ‫ک‬ ‫کطز‬‫ثط‬ ‫زض‬ ‫ضا‬ ‫التػبزی‬ ِ‫تَسؼ‬ ‫تَاًس‬
ِ‫زاضت‬‫پبسد‬ ‫ضًٍس‬ ِ‫ازاه‬ ‫زض‬ .‫ثبضس‬،‫سَال‬ ‫ایي‬ ِ‫ث‬ ‫گَیی‬‫ّوکبضاى‬ ٍ ‫لی‬(3101‫آظ‬ ‫اظ‬ ُ‫استفبز‬ ‫ثب‬ )،‫کطَضّب‬ ‫ثطذی‬ ‫زض‬ ِ‫ک‬ ‫زازًس‬ ‫ًطبى‬ ‫ػلیت‬ ‫هَى‬
.‫است‬ ‫هؼکَس‬ ِ‫ضاثغ‬ ‫ًیع‬ ‫کطَضّب‬ ‫ثطذی‬ ‫زض‬ ٍ ‫هَثط‬ ‫التػبزی‬ ِ‫تَسؼ‬ ‫ثط‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬‫ضٍی‬ ‫ثط‬ ‫ضا‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬ ِ‫همبل‬ ‫ایي‬ ‫زض‬ ‫ًگبضًسگبى‬ ‫ثٌبثطایي‬
‫ًطبى‬ ‫ًتبیح‬ .‫اخطاًوَزًس‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ٍ ‫کطَض‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬‫هتکی‬ ‫کطَض‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ِ‫ک‬ ‫زاز‬ِ‫ث‬‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬
‫ثیبى‬ ‫ثب‬ ‫هَافك‬ ِ‫ًتید‬ ‫ایي‬ ‫است‬( ‫کیلی‬0779)ِ‫ک‬ ‫است‬ُ‫اضبض‬‫هی‬‫زض‬ ‫ػلیت‬ ‫آظهَى‬ ‫ثطضسی‬ ‫زیگط‬ ‫سَی‬ ‫اظ‬ .‫است‬ ُ‫ضفب‬ ِ‫ًتید‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫کٌس‬
‫ًطبى‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ‫ثط‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫تبثیط‬ ‫خْت‬‫تبثیط‬ ‫ایي‬ ِ‫ک‬ ‫زاز‬ُ‫کَتب‬ ‫زض‬‫ز‬ ‫اهب‬ ‫ٍخَزًساضز‬ )ِ‫زٍسبل‬ ِ‫(ٍلف‬ ‫هست‬ُ‫ثبظ‬ ‫ض‬‫ّبی‬

7. ( ‫ثلٌستط‬5)‫سبل‬.‫است‬ ‫هؼٌبزاض‬ ‫تبثیط‬ ‫ایي‬‫ث‬‫تاش‬ ‫زیگط‬ ‫ػجبضت‬ ُِ‫زاًطگب‬ ‫زض‬ ‫هحممبى‬ ‫ّبی‬‫ّب‬.‫است‬ ‫هَثط‬ ‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ‫ثط‬‫زض‬
‫هی‬ ‫کل‬‫ثیبى‬ ‫چٌیي‬ ‫تَاى‬ِ‫سطهبی‬ ‫افعایص‬ ِ‫ک‬ ‫کطز‬‫ظطفیت‬ ٍ ‫گصاضی‬)‫زاذلی‬ ‫ًبذبلع‬ ‫تَلیس‬ ًِ‫سطا‬ ‫افعایص‬ ‫(حبغل‬ ‫تکویلی‬ ‫تحػیات‬ ‫زض‬ ‫ّب‬
‫اف‬ ‫سجت‬ٍ ‫است‬ ُ‫ضس‬ ‫کطَض‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫عایص‬‫کطَض‬ ‫ػلَم‬.‫است‬ ‫تبثیطگصاض‬ ُ‫ضفب‬ ‫ًْبیتب‬ ٍ ‫التػبزی‬ ِ‫تَسؼ‬ ‫ثط‬ ‫هست‬ ‫ثلٌس‬ ‫زض‬‫زض‬ ُ‫ضس‬ ‫تَلیس‬ ‫ػلن‬
‫اًسبًی‬ ‫ًیطٍی‬ ‫ٍالغ‬ ‫زض‬ ‫ثبضس‬ ‫آى‬ ‫اظ‬ ُ‫استفبز‬ ‫ثطای‬ ‫فْن‬ ٍ ‫سَاز‬ ‫زاضای‬ ‫ثیبًی‬ ِ‫ث‬ ٍ ُ‫کطز‬ ‫تحػیل‬ ‫کبض‬ ‫ًیطٍی‬ ِ‫ک‬ ‫ثَز‬ ‫ذَاّس‬ ‫هفیس‬ ‫غَضتی‬
‫هی‬ ‫زض‬ ‫هَخَز‬ ‫ضکبف‬ ‫کبضاهس‬( ‫ّوکبضاى‬ ٍ ‫ػغبپَض‬ .‫ذَاّسکطز‬ ‫پط‬ ‫ضا‬ ‫آى‬ ‫هػطف‬ ٍ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫بى‬0211‫ثیبى‬ )‫هی‬‫کن‬ ‫تؼساز‬ ِ‫ک‬ ‫کٌٌس‬
ِ‫همَل‬ ‫زضیبفتی‬ ‫استٌبزات‬ِ‫همَل‬ ‫تؼساز‬ ِ‫ث‬ ‫ًسجت‬ ُ‫هٌتططضس‬ ‫ّبی‬‫ًطبى‬ ‫زیگط‬ ‫ػجبضتی‬ ِ‫ث‬ ‫یب‬ ‫است‬ ُ‫هٌتططضس‬ ‫ّبی‬ِ‫خبهؼ‬ ‫ًبچیع‬ ُ‫استفبز‬ ُ‫زٌّس‬
ً‫هب‬ ِ‫ک‬ ‫است‬ ‫کطَض‬ ‫زاذل‬ ‫زض‬ ُ‫ضس‬ ‫تَلیس‬ ‫ػلن‬ ‫اظ‬ ‫ػلوی‬‫هی‬ ‫هحسَة‬ ‫کطَض‬ ‫ػلوی‬ ‫ضضس‬ ‫ثطاثط‬ ‫زض‬ ‫ؼی‬.‫ضَز‬
‫است‬ ‫گصاض‬ ‫تبثیط‬ ُ‫ضفب‬ ‫ثط‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ِ‫ک‬ ‫آًست‬ ‫اظ‬ ‫حبکی‬ ‫تٌْب‬ ِ‫هغبلؼ‬ ‫ایي‬ِ‫سطهبی‬ ‫همساض‬ ‫ثب‬ ‫آیب‬ ٍ ‫است‬ ‫لسض‬ ِ‫چ‬ ‫همساض‬ ‫ایي‬ ِ‫ک‬ ‫ایي‬ ‫اهب‬‫گصاضی‬
‫ّن‬ ِ‫ک‬ ‫است‬ ‫سَالی‬ ‫ذیط‬ ‫یب‬ ‫است‬ ِ‫تَخی‬ ‫لبثل‬ ُ‫ضس‬ ‫اًدبم‬‫هیبى‬ ‫ثطذی‬ ‫ایي‬ ‫ثط‬ ٍُ‫ػا‬ .‫است‬ ‫ثبلی‬ ‫چٌبى‬‫ذطٍخ‬‫آى‬ ‫گصاضی‬ ‫تبثیط‬ ٍ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫ی‬
ُ‫ضس‬ ‫لبئل‬ ‫توبیع‬،‫کطیستي‬ ٍ ‫گَزیي‬ ‫(هثل‬ ‫اًس‬3115،‫لطاضثگیطز‬ ‫هسًظط‬ ‫ثبیس‬ ‫ًْبیت‬ ‫زض‬ ‫ًیع‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫گصاضی‬ ‫تبثیط‬ َُ‫ٍخ‬ ‫سبیط‬ ‫هجٌب‬ ‫ایي‬ ‫ثط‬ ،)
‫هی‬ ‫ذَز‬ َُ‫ٍخ‬ ‫ایي‬ ‫اظ‬ ‫ثسیبضی‬ ِ‫ایٌک‬ ِ‫چ‬‫التػبزی‬ ‫تبثیط‬ ‫تَاًس‬–ِ‫زاضت‬ ‫اختوبع‬ ‫ثط‬ ‫ضفبّی‬.‫ثبضس‬
:‫هٌبثغ‬
Diamond, Arthur M. (1996). The economics of science, Knowledge and Policy, 9, 2-3,
pp 6-49.
Godin, B., & Doré, C. (2005). Measuring the impacts of science; beyond the economic
dimension, INRS Urbanisation, Culture et Société. Paper presented at the HIST
Lecture, Helsinki Institute for Science and Technology Studies, Helsinki, Finland.
Available at: http://www.csiic.ca/PDF/Godin_Dore_Impacts.pdf.
Hart, P.W. and Sommerfeld, J.T. (1998). Relationship between growth in Gross
Domestic Product (GPD) and growth in the chemical engineering literature in five
different countries. Scientometrics 42:299-311.
Kealey, Terence. (1996). The Economic Laws of Scientific Research. London:
Macmillan.
King, D. A. (2004). The scientific impact of nations. What different countries get for their
research spending. Nature, 430, 311–316.
Lee, Ling-chu. Lin, Pin-hua. Chung, Yun-wen. Lee, Yi-yang. (2011). “Research output
and economic output: a Granger causality test”. Scientometrics, 89(2). pp 465-478
Price, Derek J.De Solla., 1967, “Nations can publish or perish”, Science and
Technology. 70. pp.84-90.

8. Rai, L. P., & Lal, K. (2000). Indicators of the information revolution. Technology in
Society, 22, 221–235.
Salter, A.J. and Martin B.R., 2001. The economic benefits of publicly funded basic
research: a critical review. Research Policy. Vol. 30, 509-532.
Vinkler, P. (2006). Composite scientometrics indicators for evaluating publications of
research institutes. Scientometrics, 68, 629–642.
Granger, C. W. J. (1969). "Investigating Causal Relations by Econometric Models and
Cross-spectral Methods". Econometrica 37 (3): 424–438.
‫هَضز‬ ‫التػبز‬ ُ‫حَظ‬ ‫ًططیبت‬ ‫تأثیط‬ ‫ضطیت‬ ‫ثط‬ ‫هؤثط‬ ‫ػَاهل‬ ‫تحلیل‬ ٍ ‫ثطضسی‬ .‫هحوس‬ ُ‫ظاز‬ ‫حسي‬ ،‫ػجسالطضب‬ ‫چبکلی‬ ‫ًَضٍظی‬ ،‫ّبضن‬ ‫ػغبپَض‬
‫ػ‬ ‫سیبست‬ .‫فٌبٍضی‬ ٍ ‫تحمیمبت‬ ،‫ػلَم‬ ‫ٍظاضت‬ ‫تأییس‬.‫فٌبٍضی‬ ٍ ‫لن‬0211;3(0: )52-52.
ِ‫ضاثغ‬ .‫سؼیس‬ ‫ظیجبکام‬ ،‫هْسی‬ ‫احوسی‬‫الگَی‬ ‫ًمس‬ ٍ ‫عطح‬ :‫فٌبٍضی‬ ٍ ‫ػلن‬"‫کبضثطزی‬ ‫ػلن‬ ِ‫هثبث‬ ِ‫ث‬ ‫فٌبٍضی‬"‫سیبست‬ ..‫فٌبٍضی‬ ٍ ‫ػلن‬0271;
2(2: )0-05.
‫ًَضٍظی‬ُ‫حوع‬ ،‫ػجسالطضب،ًَضهحوسی‬ ،‫چبکلی‬‫اػتوبزی‬ ‫ػلی‬ ٍ ‫اسوبػیل‬ ،‫ٍظیطی‬ ،‫ػلی‬.‫فطز‬0219ِ‫تطکی‬ ،‫ایطاى‬ ‫ػلن‬ ‫تَلیس‬ ‫تغجیمی‬ ‫اضظیبثی‬ .
‫سبل‬ ‫زض‬ ‫هػط‬ ٍ‫ّبی‬3115ٍ3119‫ضّیبفت‬ .21:95-99.
‫ًَضٍظی‬‫حسي‬ ‫ػجسالطضب؛‬ ،‫چبکلی‬ُ‫حوع‬ ،‫ًَضهحوسی‬ ‫هحوس؛‬ ،ُ‫ظاز‬.‫ػلی‬0211‫ضبذع‬ ٍ ‫(هفبّین‬ ‫ًَآٍضی‬ ٍ ‫فٌبٍضی‬ ،‫ػلن‬ ‫سٌدص‬ .‫ّبی‬
‫ثیي‬.‫کطَض‬ ‫ػلوی‬ ‫سیبست‬ ‫تحمیمبت‬ ‫هطکع‬ :‫تْطاى‬ ،)‫الوللی‬

9. Abstract
Introduction: The impact of scientific product on economic growth and social welfare is
one of the interested issues for S&T policy makers. This paper is studying this impact
for Iran during the years of 1970-2013.
Method: This study is library based with Scientometrics and econometrics method. The
indicator of science production is the number of indexes of Iran in WOS and the
indicator of welfare is GDPP.
Findings: the study shows that the impact of GDPP on the number of indexes is
significant. Also shows, the impact of the number of indexes on GDPP in 2 years break
is not significant but in 5 years break is significant.
Conclusion: Result of the study shows that increase in budget and facilities in higher
education has caused increasing in country’s science production and on other hand
science production in long term has caused welfare.