Talk of Kees Koffijberg about Sovon's Vogelbalans 2013.

1. Ganzen: van
natuurbeschermings
succes tot
probleemvogel?
Kees Koffijberg

2. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 2/17
Van natuurbeschermingssucces tot
probleemvogel?
Honderden aanvragen om ganzen te schieten
KNJV: aantal ganzen blijft toenemen
Groningen wil actie tegen ganzen
Ganzen oeverloos verhaal
Schade ganzen afgewenteld op boeren
Ganzen rooien peen
Ganzen richten steeds grotere schade aan
De overlast van ganzen is Ganzen hardleers
gigantisch. In de toekomst komt Bijna 10.000 Schipholganzen vergast
daar overlast door zwanen nog bij
VVD: afspraken Ganzen-7 gaan niet ver genoeg
Ganzen uitroeien, red je nooit
Alterra: 380.000 grauwe ganzen uitschakelen
Aanpak ganzenoverlast Schiphol succesvol

3. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 3/17
Ganzen profiteren o.a. van intensivering van de
landbouw: toename in N-Amerika en Europa
Naar: Beintema & Muskens 1987 in J. Applied Ecology 24: 743-758 en Van der
Jeugd et al. 2006, Sovon-onderzoeksrapport 2006/02

4. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 4/17
Nederland ideaal als pleisterplaats voor ganzen
Bron: LEI

5. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 5/17
Nederland van groot belang voor wintergasten:
van veel soorten >50% flywaypopulatie
Flyway Kleine Rietgans
(Scott & Rose 1996)
Sovon/CBS – Netwerk Ecologische Monitoring - watervogeltellingen

6. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 6/17
Ontwikkeling aantallen Nederland: toename tot
2,1 miljoen overwinteraars (1980: 500.000)
Sovon/CBS – Netwerk Ecologische Monitoring - watervogeltellingen

7. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 7/17
Niet alleen toename aantallen maar ook langer
ganzenseizoen
Noord
Oost
West

8. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans 2013 - 7/15
Maar tegelijk steeds minder jonge ganzen

9. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans 2013 - 9/17
Broedvogels en overzomeraars (“zomerganzen”):
sterke groei sinds 1990
Sovon/CBS – Netwerk Ecologische Monitoring - BMP

10. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans 2013 – 10/17
Driekwart “zomerganzen” zijn Grauwe Ganzen
Schekkerman 2012, Sovon-rapport 2012/34

11. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 11/17
Trekkende “zomerganzen”
Nijlganzen uit
Arnhem
Bron: www.frankmajoor.nl
Bron: B. Voslamber / www.geese.org

12. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 12/17
Wat is er nu aan maatregelen uitgevoerd:
Winter: Beleidskader Faunabeheer
Sinds 2005 ruwweg
verdubbeling van
kosten voor ganzen
door opeenstapeling
van twee
beleidsinstrumenten:
(1)Tegemoetkoming
schade
(2)Kosten
beheersvergoedingen
Opvang - boerenland
Opvang - natuur
Alles buiten de opvang
Bron: Schekkerman et al. 2013, Sovon-rapport 2013/17
(van Bommel & van der Have 2010, De
Levende Natuur 111: 22-24)

13. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 13/17
Verjaging met ondersteunend afschot
Beleidskader Faunabeheer
Bron: KNJV / FBEs / Provincies

14. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 14/17
Afschot in de zomer
Bron: KNJV / FBEs / Provincies

15. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 15/17
Wat vertelt ons de populatiedynamica?
Ongestoorde
situatie: populatie
groeit zolang er
voldoende habitat,
voedsel, etc is
Er vindt reductie
van de populatie
plaats (afschot,
vangsten,
legselbeperking)
Bron: Stahl et al. 2013, Sovon-rapport 2013/28
De draagkracht
wordt verlaagd
zodat de populatie
bij een lager aantal
stabiliseert

16. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 16/17
Wat brengt de toekomst?
wonen aan het water...met ganzen

17. Sovon Vogelonderzoek Nederland
Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans 2013 - 15/15
Bedankt!
8.000 vrijwillige vogeltellers, districtscoordinatoren,
regiocoordinatoren, soortspecialisten, terreinbeheerders en diverse
instellingen die aan het monitoringprogramma bijdragen
Samenstelling Vogelbalans 2013:
Kees Koffijberg
Chris van Turnhout
Ruud Foppen
Fred Hustings
Vormgeving:
Peter Eekelder
www.sovon.nl/vogelbalans
Foto’s presentatie: Peter Eekelder,
Kees Koffijberg, Stefan R. Sudmann,
Mark Zekhuis