2. 2 VOORWOORD
Voorwoord
Ruigrok | NetPanel voert regelmatig basisonderzoeken in eigen beheer uit om
marktontwikkelingen bij te houden en in kaart te brengen.
Dit onderzoek naar het gedrag van Nederlanders op het web en de gevolgen
daarvan voor het dagelijks leven, voeren we jaarlijks uit in samenwerking met The
Next Web.
Omdat we geloven in kennisdelen en open source communicatie, bieden we de
resultaten van dit onderzoek aan voor geïnteresseerden.
Ruigrok | NetPanel - April 2009
4. 4 ACHTERGROND
ONDERZOEKSDOELSTELLING
Het doel van het onderzoek is vaststellen wat we online doen in Nederland, hoe we ons online sociaal
gedragen en welke issues men ervaart.
THEMA’S
• Welke categorieën websites gebruiken Nederlanders actief en passief?
• Hoe staan we tegenover verschillende issues zoals veiligheid, privacy, spam en advertentiebanners?
• Hoe en waarom zijn we actief op online netwerken?
• Hoe denken we na over onze online identiteit en in hoeverre zijn we er actief mee bezig?
• In hoeverre en op welke manier maken we gebruik van mobiel internet?
• Hoe denken we over de gebruiksvriendelijkheid van het web?
• Aan welke digitale producten en diensten geven we geld uit of verdienen we geld?
• Wat vinden we de grootste trends op het gebied van internet?
Ruigrok | NetPanel - April 2009
5. 5 OPZET
DOELGROEP
De doelgroep van het onderzoek bestaat uit algemeen Nederlands publiek van 18 jaar en ouder.
In totaal hebben 1.011 Nederlanders deelgenomen aan het onderzoek (n=1.011).
PERIODE VAN DATAVERZAMELING
De methode van onderzoek is online kwantitatief. Data werden verzameld van 27 maart 2009 tot
en met 7 april 2009
STEEKPROEFKADER
Het steekproefkader van dit onderzoek is de NetPanel Adviesraad, bestaande uit ruim 20.000
Nederlanders. Uit dit panel is een steekproef geselecteerd, vooraf gestratificeerd op leeftijd,
geslacht en opleiding. Op basis van de resultaten kunnen uitspraken gedaan worden die
representatief zijn voor het algemeen Nederlands publiek, op basis van leeftijd, geslacht en
opleidingsniveau.
DOELGROEPVERSCHILLEN
Alle verschillen tussen groepen naar geslacht, leeftijd en opleidingsniveau zijn getoetst op
significantie. Indien resultaten significant en relevant of interessant zijn, hebben we deze
opgenomen in het rapport.
Ruigrok | NetPanel - April 2009
6. 6 OPZET
VRAGENLIJST & ROUTING
De vragen zijn door middel van een routing alleen gesteld aan voor wie de vraag relevant is.
Daarom is het van belang om voor de interpretatie van de resultaten goed te kijken naar de
basis die boven iedere grafiek staat aangegeven. Dit is specifieke de groep Nederlanders die de
vraag heeft beantwoord.
Ruigrok | NetPanel - April 2009
8. 8 GEBRUIK
Gebruikerstypes: Actief of passief?
Het gebruik van diverse online toepassingen verandert ieder jaar sterk. Vorig jaar constateerden we een sterke
groei van de bekendheid en het gebruik van websites met een sociale component, zoals online netwerken en
platforms zoals YouTube.
Dit jaar hebben we ook gekeken naar verschillende vormen van gebruik: actief en passief gebruik van
categorieën websites en online toepassingen.
Passieve gebruiker: Men gebruikt de site / toepassing, maar draagt zelf niets bij aan de site: Lezen, luisteren,
bekijken, downloaden.
Actieve gebruiker: Men draagt zelf ook iets bij aan de site / toepassing, wat andere gebruikers kunnen zien,
beluisteren of downloaden: informatie, een reactie, een profiel, een foto of video.
Ruigrok | NetPanel - April 2009
10. 10 GEBRUIK
Toelichting grafiek: Gebruikerstypes
Vergelijkingssites, wiki’s en sociale netwerken kennen de grootste groep gebruikers
De categorie met het grootste aandeel gebruikers is die van de vergelijkingssites voor producten en diensten ,
zoals Kieskeurig.nl (73%). Ruim de helft van de Nederlanders gebruikt passief wel eens dergelijke site (51%) ,
één op de vijf levert zelf wel eens input (22%).
De volgende twee categorieën met een meerderheid aan gebruikers zijn Wiki’s (66%) en privé sociale
netwerken (65%). Verder is opvallend dat Twitter in Nederland inmiddels 8% gebruikers heeft. 5% is passief
gebruiker en 3% Twittert zelf.
Aantal actieve gebruikers op het web is relatief klein
Opvallend is dat dat voor vrijwel alle categorieën, het aantal actieve gebruikers dat content achterlaat relatief
klein is, vergeleken met het aantal niet-gebruikers en passieve gebruikers. Alleen voor privé sociale netwerken
is het aandeel in actieve gebruikers relatief groot: 45%.
Ruigrok | NetPanel - April 2009
11. 11 GEBRUIK
Doelgroepverschillen
Mannen zijn vaker actief gebruiker dan vrouwen
Mannen blijken actievere gebruikers van internet dan mannen, ze leveren dus relatief vaker content aan dan
vrouwen. Mannen zijn vaker dan vrouwen actief gebruiker van widgets (8% versus 5%), vergelijkingssites (25%
versus 19%), zakelijke sociale netwerken (13% versus 6%), platforms voor het delen van video’s (19% versus
11%) en muziek (23% versus 13%) en Twitter (5% versus 2%).
Als we kijken naar de percentages gebruikers in het totaal (passief en actief), zijn mannen in alle bovenstaande
categorieën ook relatief vaker gebruiker.
Hoger opgeleiden zijn vaker actief gebruiker
Hoger en middelbaar opgeleiden zijn vaker actieve gebruikers van diverse categorieën websites dan lager
opgeleiden. Dit geldt voor de categorieën: Zakelijke sociale netwerken (26% en 7% versus 1%), Platforms voor
handel (34% en 24% versus 15%), Fora (10% en 12% versus 6%) , Wiki’s (19% en 15% versus 9%),
Vergelijkingssites (25% en 23% versus 18%), Platforms voor het delen van foto’s (19% versus 14% en 12%) en
Twitter (6% en 3% versus 2%)
Als we kijken naar de percentages gebruikers in het totaal (passief en actief), zijn hoger en middelbaar
opgeleiden in alle bovenstaande categorieën ook relatief vaker gebruiker. De groep gebruikers is bij hoger
vaak het grootst.
Ruigrok | NetPanel - April 2009
12. 12 GEBRUIK
Doelgroepverschillen
Jongeren zijn actiever in gebruik van online toepassingen dan ouderen
Voor vrijwel alle categorieën websites en toepassingen zien we dat jongeren tot 35 jaar relatief vaak actief
gebruiker zijn, vergeleken met oudere groepen. Jongeren leveren dus vaker content aan. Alleen bij
vergelijkingssites zien we dat de groep gebruikers tussen de 36 en 54 jaar en 55-plussers relatief groter zijn.
Zie onderstaande tabel voor de percentages actieve gebruikers per leeftijdgroep, per categorie websites.
Jongeren 36 tot 54 55 jaar en
tot 35 jaar jaar ouder
Privé sociale netwerken 68% 51% 20%
Platforms voor handel 30% 26% 14%
Platforms voor het delen van muziek 27% 18% 10%
Platforms voor het delen van video's 27% 13% 6%
Weblogs 21% 17% 8%
Platforms voor het delen van foto's 17% 16% 11%
Wiki's 16% 15% 10%
Zakelijke sociale netwerken 15% 12% 1%
Fora 15% 10% 5%
Vergelijkingssites 14% 28% 21%
Widgets 12% 6% 2%
Interactief gamen 12% 5% 3%
Twitter 6% 3% 1%
Social bookmarking 2% 1% 0%
Ruigrok | NetPanel - April 2009
14. 14 GEBRUIK
Hyves, Google en Marktplaats zijn het meest belangrijk voor Nederlanders
Top 14
We vroegen Nederlanders, om hun drie belangrijkste websites te noemen.
Onderstaand volgen 14 van de meestgenoemde websites:
Genoemd door:
1. Hyves 23%
2. Google (of een dochter hiervan, bijvoorbeeld earth of reader) 11%
3. Marktplaats 10%
4. Hotmail 9%
5. Nu.nl 9%
6. YouTube 4%
7. LinkedIn 3%
8. Wikipedia 3%
9. Buienradar 2%
10.EBay 2%
11.Startpagina 2%
12.Facebook 2%
13.MSN.nl 2%
14.Rabobank 2%
Ruigrok | NetPanel - April 2009
16. 16 ONLINE NETWERKEN & ONLINE IDENTITEIT
Online netwerken en online identiteit
Het wordt steeds normaler om foto’s, video’s en andere persoonlijke informatie online te zetten. De jongere
generatie maalt er niet om, de oudere generatie is nog wat conservatief. Feit is dat de enorme groei van de
participatie van Nederlanders op online netwerken in de laatste jaren, ervoor zorgt dat we steeds meer
persoonlijke gegevens achterlaten, die samen onze online identiteit vormen.
In dit hoofdstuk gaan we in op vragen als: Op welke netwerken bevinden we ons? En waar zijn we het meest
actief? Hoe zien we onze online identiteit, zijn we ons er bewust van in Nederland? En zijn we er actief mee
bezig, om er iets van te maken of laten we het gewoon gebeuren? Welke gevolgen heeft al dat genetwerk
voor onze échte vrienden?
Ook gaan we in op issues die we tegenkomen op het web, zoals privacy en het achterlaten van ‘sporen’ en
online trends.
Ruigrok | NetPanel - April 2009
18. 18 GEBRUIK
Doelgroepverschillen
Vrouwen zijn vaker lid van sociale netwerken, mannen meer van functionele netwerken
Zoals we al eerder hebben gezien in onze onderzoeken, zijn vrouwen nog steeds meer gericht op netwerken
met een sterk ‘sociaal’ karakter dan mannen, die meer kiezen voor ‘functionele’ netwerken.
Mannen blijken vaker dan vrouwen een persoonlijk profiel te hebben op LinkedIn (17%versus 8%), Twitter (6%
versus 3%) en LastFM (4% versus 2%). Vrouwen hebben juist vaker dan mannen een profiel op MSN Spaces
(21% versus 16%), Hyves (60% versus 53%) en Schoolbank (38% versus 28%).
Jongeren domineren op de meeste online netwerken
Jongeren zijn vaker en op meer netwerken actief dan ouderen. Van de jongeren tot 35 jaar netwerkt 87%
online, van de 36 tot 54 jarigen is dit 76% en van de 55-plussers netwerkt 55%.
Voor de meeste netwerken die veel gebruikt worden geldt, dat de jongeren tot 35 jaar domineren. Alleen op
Schoolbank zijn de 36 tot 54 jarigen relatief vaak vertegenwoordigd, vergeleken met jongeren tot 35 jaar en
55-plussers (50% versus 26% en 32%).
Lager opgeleiden netwerken minder divers
Hoger opgeleiden hebben, vergeleken met middelbaar en lager opgeleiden relatief vaak een profiel op
Facebook (20% versus 11% en 8%) en LinkedIN (32% versus 10% en 1%). Hoger opgeleiden zijn vergeleken
met middelbaar en lager opgeleiden relatief minder vaak vertegenwoordigd op Hyves (51% versus 59% en
57%). Lager opgeleiden hebben relatief vaker dan middelbaar en hoger opgeleiden een profiel op MSN
Spaces (23% versus 18% en 13%).
Ruigrok | NetPanel - April 2009
27. 27 ONLINE NETWERKEN & ONLINE IDENTITEIT
Trends volgend Nederlanders: online netwerken en online openheid
We hebben het algemeen Nederlands publiek gevraagd wat volgens hen de grootste trend is voor het
komende jaar. Online netwerken en openbaarheid van gegevens blijken het meest dominant, net als vorig jaar:
Volgens de meeste respondenten zijn sociale netwerken dé trend voor het komende jaar.
De respondenten noemen voornamelijk Hyves als trend. Op de tweede plek komt Twitter. Maar ook
Facebook, MySpace en LinkedIn worden dit jaar als trend genoemd. Posten op social netwerken als Hyves en
Twitter raakt steeds meer een geaccepteerde communicatievorm en Veel mensen die “vriendjes” willen
worden op diverse sites.
Een aantal respondenten ziet een toename aan het delen van privégegevens als trend en de risico’s die
daaraan zijn verbonden : ALLES van jezelf laten zien via internet, wie je bent, waar je bent, wat je hebt gedaan,
waar je woont. Ik denk dat mensen hierdoor steeds minder waarde hechten aan hun privacy en Netwerken op
internet zoals Hyves, Facebook en het overmatig delen van privé informatie met anderen zonder op de risico’s
te letten.
Verder noemen respondenten het online gamen en online winkelen als trends.
Ruigrok | NetPanel - April 2009
28. 28
MOBIEL INTERNET
Ruigrok | NetPanel - April 2009
35. 35 USABILITY
Gebruiksvriendelijkheid
Gebruiksvriendelijkheid van websites is steeds belangrijker. Een gebrek aan gebruiksvriendelijkheid leidt tot
onduidelijkheid, irritatie en uiteindelijk tot minder (blijvend) bezoek van de site.
De eisen die we stellen aan toepassingen zijn hoog, ook als ze gratis zijn. Uit dit onderzoek blijkt dat driekwart
(75%) vindt dat je veel mag verwachten van de gebruiksvriendelijkheid van een gratis site of toepassing.
Slechts 9% van de Nederlanders vindt dat je niet teveel mag verwachten van een site of toepassing die gratis
aangeboden wordt.
Waar ergeren we ons aan? En hoe beoordelen we de gebruiksvriendelijkheid van de online netwerken?
Ruigrok | NetPanel - April 2009
38. 38
BUSINESS ONLINE
Ruigrok | NetPanel - April 2009
39. 39 BUSINESS ONLINE
Business online
We kopen steeds meer producten online en we wennen aan online betalen. 16% van de Nederlanders vindt
online geld uitgeven inmiddels makkelijker dan in een gewone winkel. Vooral jongeren tot 35 jaar vinden het
vaker dan 36 tot 54 jarigen en 55-plussers makkelijker om online geld uit te geven (24% versus 17% en 11%).
55% geeft (nog) de voorkeur aan de echte winkel. Voor een kwart (24%) is het om het even.
Handelsplaatsen voor goederen floreren, sites als Marktplaats behoren tot de grootste in Nederland, zo bleek
uit onze eerdere onderzoeken van 2007 en 2008.
Maar hoe zit het met het betalen voor digitale diensten en producten, zoals muziek en video? Waar moet een
online betaling aan voldoen? En naast geld uitgeven, kan er geld verdiend worden met online toepassingen.
Waar geven we geld aan uit? En waar verdienen we geld mee?
Ruigrok | NetPanel - April 2009