retorika Kabanata 4 Mga batayang Kaalaman sa pagsulat

1. KABANATA 4
MGA BATAYANG KAALAMAN SA PAGSULAT

2. Ano ang PAGSULAT?

3. PAGSULAT
a. Isang paraan ng pakikipag-ugnayan ng manunulat sa mambabasa.
b. Ang pagsulat ay kapwa isang pisikal at mental na aktibiti na ginagawa para sa
iba’t ibang layunin. (Bernales et al., 2002)
c. Ayon naman kina Peck at Buckingham ang pagsulat ay ang ekstensyon ng wika
at karanasan na natamo ng isang tao mula sa kanyang pakikinig, pagsasalita at
pagbabasa. (sa Bernales, 2009)

4. d. Ayon kay Peter T. Daniels, ito ay isang sistema ng humigit kumulang
na permanenteng panandang ginagamit upang kumatawan sa isang pahayg
kungsaan maari itong mulingmakuha nang walang interbensyon ng nagsasalita.
e. Sabi naman ni Florian Coulmas,ito ay isang set ng nakikitang
simbolongginagamit upang kumatawan sa mga yunit ng wika sa isang
sistematikong pamamaraan, na may layuning maitala ang mga mensahe na
maaaring makuha o mabigyang kahulugan ng sinuman na may alam sa wikang
ginamit at mga pamantayang sinusunod sa pag-eenkoda.
f. Ito rin ayang paraan ng pagsasalin sa papel o sa ano mang
kasangkapangmaaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong
salita, simbolo,ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning maipahayag ang
nasa kanyangisipan.

5. g. Ito ay walang katapusan, paulit-ulit na prosesoo sa layuning makalikha
atmakagawa ng maayos na sulati; isang kasanayan.e.
h. Sa sosyo-kultural na konteksto, ito ay isang proseso ng pag-aaral
at produkotong konteksto na nakaaapekto sa pagkatuto; maipahiwatig an
gatingnadarama na di natin kayang sabihinf.
i. Ito ay para libangin ang sarili at ang kapwa, magturo at magbahagi ng
kaalamanat makumbinsi ang ibang tao sa katotohanan ng ibinibigay na
opinion.g.
j. Ayon kay Arapoff, ito ay isang proseso ng pag-iisip na inilalarawan
sa pamamagitan ng mahusay ng pagpili at pag-oorganisa ng mga karanasan..h.
k. Ito ay isang tao-sa-taong komunikasyon at paraan ng paghubog ng
damdamin at kaisipan ng tao.

6. Kahalagahan ng Pagsulat
Mahalaga rin ang pagsusulat sapagkat sa pamamagitan nito, ang mga
tao sa iba’t ibang lugar at sa iba’t ibang panahon ay nagkakalapit,
nagkakaunawaan atnagkakaisa. Ang aspeto ng ating kultura ay
napananatiling buhay sa pamamagitan nito.
Sa pamamagitan ng mga nasulat na tala ay natututuhan natin ang
kasaysayan ngating lahi; ang mga paniniwala at matatayog na kaisipan
ng ating mga ninuno; atang mga pagbabago at pagsulong ng ating
bansa.

7. Mga Pilosopiya ng Pagsulat
1. Isang proseso- may sinusunod na sistema. Tamang hakbang ng pagsulat.
Ang mga nasabing Sistema ang
-masinsinang pag-iisip
-mga katanungan sa isip ng mga manunulat
-mga nais isulat
-paggamit ng balangkas
-pagwawasto o pag-uulit
Ito ang mga hakbang sa proseso na kailangan mong maiangkla sa iyong kakayahan at
sensibility bilang isang manunulat.

8. 2. Isang proseso at produkto- ang mga nabuong proseso ay lagging mayroong
produkto. Ang naturang produkto ay madedebelop sa pamamagitan ng pagsulat.
Unang burador> gagawan ng rebisyon> pagwawasto > muling pagsulat ng teksto >
maisulat ng pinal na teksto
3. Pagbuo ng isang pagpapasya- Dapat pag-isipang mabuti ang simula at
hangganan ng tekstong kanyang isinusulat upang mas higit na maayos ang
paglalahad ng mga pahayag.
4. Isang Pagtuklas- ang isang manunulat ay patuloy na nananaliksik upang higit
na mapaunlad at maging makabuluhan ang mga impormasyong ibinabahagi sa
kanyang mga mambabasa.

9. 5. Isang kasagutan- upang bigyang katugunan ang mga katanungan.
- upang makamtam nila ang kanilang hangarin sa pagbabasa.
6. Sariling pagkakaalam- Magkakaroon ng kabatiran ang isang tao sa agsulat
kapag personal niya itong ginawa.
7. Ang pagsulat at pakikipag-ugnayan- Sa pamamagitan ng pagsulat
naipapahayag ang nais sabihin ng manunulat sa kanyang mambabasa.

10. 8. Isang paghulma ng katauhan- kailangan taglayin ng manunulat ang mga
sumusunod:
-maparaan
-maharaya
-malikhain ang pag-iisip
-may lubos na kaalaman sa paksa
- may Sistema
-marunong magpigil sa sarili

11. 9. Isang pagsubok- hinahamon ng pagsulat ang iyong pag-iisip sa
nilalaman ng paksang iyong isusulat at ang lalim ng iyong kaalaman
sa iyong teksto.
10. Nangangailangan ng mahabang panahon- Kailangan may
nakalaan na mahabang panahon sa pagsulat. Tiyaga at disiplina ay
kailanga upang mabuo ang iyong teksto.

12. Mga Layunin sa Pagsulat
• Bernales et. Al (2002)
Pagsulat na nagbibigay ng impormasyon, (Expository na
pagsulat) Ito ay naglalayong makapagpaliwanag ng impormasyon, na
ang mismong tuon ay ang bagay na pinaguusapan.
• Impormatibong Pagsusulat
 Pagsulat ng report ng obserbasyon.
Mga siyantipikong datos.
Estadistika na matatagpuan sa mga aklat at mga ensayklopidya`.
Mga pahayagan at magazine

13. • Pagsulat na Mapanghikayat (Argumentong Pagsulat)
Naghahangad na makumbinsi ang mambabasa na nais mahikayat ng
sumusulat. Ang pokus nito ay ang mambabasa na nais maimpluwensyahan
ng isang awtor nito. Naglalayong mapalipat ng paniniwala ang mambabasa,
halimbawa ng mapanghikayat na pagsulat ay ang mga sumusunod:
1. Editoryal
2. Sanaysay
3. Talumpati at Serimonyas

14. Malikhaing Pagsulat
Ang Malikhaing Pagsulat ay isang pagtuklas sa kakayahang pasulat ng sarili
tungo sa pakikipag-ugnayang sosyal (Arrogante, 2000). Sa pamamagitan ng
pagiging mayaman ng imahinasyon ng isang manunulat na mayroon siyang
kakayahang napagalaw ang isip at damdamin ng mambabasa. Ang tuon ng
naturang layunin ng pagsulat ay ang mismong manunulat.
Maikling Pagsulat ay ginagawa ng mga manunulat ng mga akdang pampanitikan
tulad ng katha, nobela, tula, dula at iba pang malikhain o masining na akda.
Kadalasan, ang pangungahing layunin ng awtor ay pagpapahayag lamng ng
kathang-isip, imahinasyon, ideya, damdamin o kumbinasyon ng mga ito.

15. Mga Hakbang sa Pagsulat
Ayon kina Bernales et al., (2002), may tatlong pangunahing hakbang
sa pagsulat.
1. Pre-writing – ito ang paghahanda bago magsulat. Pangangalap ng
impormasyon tungkol sa paksa na iyong sinusulat. Ginagawa rito ang pagpili
ng paksang isusulat at pagpili ng tono at perspektibong gagamitin.
2. Actual writing – ito ang ikalawang hakbang sa pagsulat.
Isinaalang-alang ang tamang pagkakabuo ng pagsulat. Partikuar ang
pagbaybay, gramatika at kaayusan. Nakapalob ditto ang pagsulat ng drat o
burador.

16. 3. Re-writing
Dito nagaganap ang pag-eedit at pagrerebisa ng sulatin mula sa gramatika,
bokabulari at pagkakasunod-sunod ng mga ideya o lohika.
Ang isang sulatin ay hindi magiging epektibo kung hindi dadaan sa editing
at rebisyon.
Mahalagang Makita ang mataas na uri ng pagkakasulat sa isang obra upang
maging kapanipaniwala ito sa mga mambabasa at maging mahusay na batayan ng
ibapang impormasyon.

17. Pagpili at Paglilimita ng Paksa
1. Kabuluhan- kailangan pumili ng paksang napapanahon at kapakipakinabang
sa mananaliksik at mambabasa.
2. May Mahigit na Pokus- Ang paksa ay nakatuon sa saklaw at limitasyon ng
pag-aaral upang higit na maunawaan ng mga mambabasa ang nais ipabatid ng
mananaliksik.
3. Kakayahan, Mapagkukunan at Panahon- Ang pagpili ng paksa dapat
naangkop din sa ating kakayahang pinansyal sapagkat may mga paksa na
nangangailangan ng malaking pondo. Kailangang isaalang-alang ang panahon
upang makapili ng paksang isusulat na kailangang pagpasa ng paksa. Isa pang
dapat isaalang-alang ay ang mga impormasyong mapagkukunan ng mga
katanungan at mga babasahin.

18. 4. Antas ng Kahirapan- Naukol kung gaano kahirap o kadali ng paksa upang
magabayan ng tagapayo ang pananaliksik.
5. Interes- Magiging madaling ang pananaliksik ng impormasyon kung napiling
paksa ay malapit at gustong paksa ay malapit sa interes ng mananaliksik.
Mga Salik na Makapaglilimita ng Paksa
Sa pamamagitan ng paglilimita ng paksa, nagabayan nang wasto at
nakatuon sa paksang pinag-aaralan ang mananaliksik. Maiiwasan ang paglihis o
paglabas sa pagtatalakay ng paksa.
1. Panahon- Malawak ang paksa at limitado ang oras, maaaring hindi matapos
ang tekstong isinusulat.

19. 2. Edad- Ang edad ng manunulat at mambabsa ay may epekto sa pagpili ng
pagpapaksain. Kailangang isaalang-alang ang paksang magiging kawili-wili sa
mambabasa at sa manunulat din upang maging motibasyon sa pagsulat.
3. Kasarian- Mayroong mga paksang angkop sa isang particular na kasarian.
Kailangan maging maingat upang maiwasan na makapanakit ng damdamin ng
mambabasa.
4. Perspekstibo- Sa pagpili ng paksa, isinaalang alang na bawat manunulat ay
may kanya kanyang pananaw o perspektibo sa isang paksa kung kaya’t sa pagsulat,
sa simula pa lamang ay malinaw kung anong perspektibo ang mamamayani sa
teksto.

20. 5. Lugar- Ang pook na kinalalagyan o kinaroroonan ng manunulat at ng
mambabasa ay nararapat na isinaalang alang.
6. Propesyon- Ang propesyong kinabibilangan ng target na mambabasa ay
nararapat na isinaalang alang upang matiyak na angkop sa kanila ang akdang
isusulat.
7. Anyo at uri- Sa bawat anyo at uri ng akdang isusulat ay mayroong ng kahingian.
Tiyaking ito ay mapapahalagahan upang maging mabisa ang akda.
8. Partikular na halimbawa- Ang pagsasama ng mga tiyak na halimbawa sa isang
akda ay makakatulong upang higit na madaling maunawaan ang teksto.

21. PAGBABALANGKAS
Ang balangkas nag isang pangkalahatang plano ng isang materya na siyang
bubuo ng isang talumpati o sulatin.
Ang pagbabalangkas ay maayos na pagtatala ng mga pangunahing kaisipan
o paksa ayon sa pagkakasunud-sunod sa isang katha o seleksyon.
Ito ay ang pinakakalansay ng isang akda. Bilang karagdagan, ito ay ang
paghahati-hati ng mga kaisipang nakapaloob sa isang seleksyon ayon sa
pagkakasunod-sunod ng mga ito, (Bernales at Veneracion, 2009).
Ito ang organikong kabuuan ng isang pagpapahayag, ayon kay Plato. Ito rin
ang istruktura o porma at nilalaman o kontent ng diskurso, (Arrogante, 2007).
Ang layunin balangkas ay upang maisaayos ang isusulat na teksto upang
matiyak ang pagkakaugnay-ugnay ng mga ideya. (Lietazau, n.d.)

22. Mga Hakbang upang makabuo ng isang kapaki-
pakinabang na balangkas.
1. Tukutin ang paksa
2. Kilalanin ang mga pangunahing detalye
3. Isaayos ang mga pangunahing kaisipan sa isang lohikal naorder at
ialay sa balangkas.
4. Lumikha ng mga sub-point.
5. Suriin ang nabuing balangkas.

23. ANYO NG BALANGKAS
• Papaksa – isinusulat ito sa anyong parirala
• Pangungusap – isinusulat sa buong pangungusap
PARAAN SA PAGGAWA
1. Hanapin o alamin ang pangunahing diwa ng buong seleksyon.
2. Isulat ito bilang pinakapamagat ng balangkas
3. Isulat ang pangunahing diwa ng bawat talata na bumubuo sa seleksyon.
4. Gamitin ang roman numerals (I, II, III…) sa pagsulat ng pangunahing diwa o
paksa.

24. 5. Gamitin ang malaking letra sa pagsulat ng unang salita at lahat ng
mahahalagang salita ng bawat pangunahing diwa.
6. Maglagay ng tuldok pagkatapos ng roman numerals at malaking letra.
7. Isulat nang may pasok sa ilalim (indention) ng pangunahing diwa ang mga
kaugnay na paksa.
8.Gamitin ang malaking letra (A, B, C…) sa bawat kaugnay na paksa (sub topic).
9.Gamitin ang arabic numerals (1, 2, 3…) sa unahan ng mga detalye na sumusuporta
sa kaugnay na paksa.
10.Isulat ito nang may pasok sa ilalim ng kaugnay na paksa. Simulan
ito sa malaking letra.

25. Mga dapat isaalang-alang sa pagbabalakas
• Sa paggawa ng balangkas, tanungin mo muna ang iyong sarili kung paano mo
maaayos sa mga grupo o ma-uuri ang mga pangunahing ideya (titulo o pamagat)
na nasasaisip mo.
• Palawakin ang mga ideyang ito sa pamamagitan ng pag-iisip ng mga detalye o
subtopics sa bawat grupo.
• Ang mga pangunahing ideya na pinagsamasama ay mga impormasyon o data
na magkakapareho o magkakatulad.

26. Semantic Mapping
-ay isang paraan ng pagsasaayos ng mga ideya sa pamamagitan ng paglikha
ng isang semantic map.
Ang semantic map ay isang biswal na representasyong nakatutulong upang
makilala ang mahahalangang konsepto at kung sa papaanong paraan
nagkakaugnay-ugnay ang mga ito.
Ang semantic map ay naglalahad ng mga mahahalagang ideya at
naipapakita ang kaugnayan ng mga ito.

28. Sa pagbuo ng semantic map unang kinikilala ang CORE IDEA o pangunahing
kaisipan. Kasunod ay ang mga STRAND o mga kaugnay