Shqiperia e mesme
PROJEKTANETARET:
REXHEP SMOQI
ENRIKO HYKA
ELVIS KOSTA
FRANC FAJA
KLEJDI KOCI
KLAJDI VRIONI
KLESETI ELEZI
MATEO DEMALIJA
Aldo Coku
Mario Nikolla
Erid Disha

Qytetet e Shqiperise se Mesme
Durresi
Tirana
Kruja
Shijak

Tirana
Historia e Tiranes
Për herë të parë emri i Tiranës përmendet në vitin 1418 në një
dokument të Venedikut. Sundimtarë të tokave ku shtrihet sot
Tirana në shekullin e XIV kanë qenë familja e Topiajve. Nga mesi i
shekullit XIV deri më vdekjen e Skënderbeut kanë qenë pjesë e
tokave Kastriote.
Si kryeqytet i përkohshëm Tirana u shpall më 8 shkurt 1920 nga
Kongresi i Lushnjës dhe përfundimisht e mori këtë status më 31
dhjetor 1925.

Durresi
Historia e durresit
Durrësi mund të krahasohet me qytetet më te mëdhenj te Mesdheut antik dhe
Mesdhetar. Qyteti Epidamn Dyrak u ndërtua nga Iliret Taulant, dallendyshasit ne
shekuj XIII-XI p.K. Banoret e pare te Dyrrahut, para ilireve te quajtur protoiler,
pellazge, ngritën ne rrethinat e këtij qyteti, vendbanimet e para prehistorike.
Mbreteria
Gjatë viteve të monarkisë shqiptarë (1924-1939) Durrësi fitoi një frymëmarrje të re
dhe qytetaria fisnikë durrsakë e bëri qytetin e vet model të zhvillimit ekonomik
kapitalist. Më 7 prill 1939 qyteti dhe rrethinat e tij u pushtuan nga trupat e ushtrisë
italianë dhe gjermanë dhe më 14 nëntor 1944, Durrësi u çlirua.
Periudhës së sistemit socialist (1945-1990), i përkasin investimet në disa degë të
industrisë, kolektivizimi i bujqësisë, masivizimi i arsimit, ngritja e një seri objektesh
social kulturorë etj.

Emblema e Durresit viti 700-2018
Emblema Durresit 700-1000 Emblema Durresit sot

Shijak
Shijaku në historikun e tij perfaqësohet si vendbanim i hershëm,
ku ne hartën e disa vendbanimeve parahistorike të shqiperisë
gjendet edhe "guri unik militar" i tij, i gjetur në afërsi të fshatit
Sallmone prane lumit Erzen pergjate rruges Dyrrachium-Lisus
dhe që i takon kohës së paleolitit të lartë. Historia dëshmon se
pas themelimit të Durrësit në vitin 627 para Krishtit, një nder
qendrat e banuara ka qenë edhe Shijaku si pjesë përbërëse e fisit
të taulanteve të cilit si qendër të territorit të tyre kishin Durrësin.

Historiku i Elbasanit
Në etapën e fundit të Rilindjes Kombëtare Shqiptare veçojmë Elbasanin si përhapës i mendimit
përparimtar arsimor e kulturor.
Qyteti i Elbasani konsiderohet si një nga vatrat më të rëndësishme të luftës për liri dhe çlirim kombëtar.
Gjatë periudhës 1924 – 1939 qyteti i Elbasanit arriti një zhvillim të ndjeshëm në disa drejtime
Në vitin 1945 u vendos diktatura e proletariatit, regjimi komunist dhe qyteti vuajti për 45 vjet nga
represioni që donte ta privonte nga prirjet e tij demokratike dhe kulturore.
U persekutuan personalitetet më të spikatura të qytetit të Elbasanit.

Kruja
Historia e krujes
Për herë të parë emri "Krujë" përmendet në shekullin e IX ne nje dokument
kishtar te vitit 879-të e.s redaktuar nga peshkopi i krahines,ne permbajtje te
se cilit citohet ne latinisht, emri i qytetit "Croia".Emri "Krujë" mendohet ta
ketë origjinën nga fjala "krua" (burim uji), sepse në Krujë ka shumë burime të
tilla
Kruja njihet si kryeqendra e rezistencës ndaj pushtuesve osmanë gjatë
kohës që Skënderbeu udhëhiqte këtë rezistencë. Keshtjella e Krujes u
rrethua 4 herë nga ushtria Osmane. Në rrethimin e katërt kështjella e Krujës
ra në dorën e pushtuesit.Skenderbeu lindi ne Kruje Principata e Kastriotit

Kultura
Kultura e Shipërisë është e pasur në shumë drejtime të arit si kinematografi,
teatër, art figurative etj.
Kostumet popullore
Rajoni i Elbasanit si zonë e ndërmjetme
folklorike, numëron rreth 37 kostume
popullore autentike, me mbi 10 varjante.
Sipas etnologut Thanas Meksi: “Nga
burimet etnografike dhe gërmimet
arkeologjike, harta kostumologjike e rajonit
del e pasur dhe shumë e hershme.
Dasma elbasanase
Dasma zgjaste gati shtatë ditë, por
duke filluar nga dita e enjte
ceremonia merr kuptimin e plotë
bashkë me ritet shoqëruese. “

Pal Engjelli
Pal Engjlli (1416 – 1470) ishte një klerik katolik arbër që shkroi fjalët në gjuhën shqipe
, të quajtura Formula e pagëzimit, më 1462. Pal Ëngjëlli, kryepeshkop i Durrësit është
ndër pinjollët e parë të dokumentuar nga dera fisnike e njohur si Familja e Ëngjëllorëve
e cili nga vëllai i tij më vonë u njohën si Ëngjëllorët e Drishtit.
Shkrimi i parë i shqipes
Formula shkruan Unte' paghesont premenit Atit et Birit et Spertit Senit, këto radhë janë
shkruar në faqen 4 (në krye) të këtij dorëshkrimi latin. Formula u gjet në një
letërkëmbim mes priftërinjsh drejtuar Kishës së Trinisë së Shenjtë në Mat. Letra daton
më 8 nëntor 1462. Në Bibliotekën Laurentiana të Firencës ky raport i shkruar nga dora e
Pal Engjëllit në 37 fletë, mban numrin e inventarit 1167 dhe ruhet si një ndër
dokumentet e çmuara të kësaj biblioteke të kohës së Rilindjes Europiane.

Aleksander Moisiu
Aleksandër Moisiu ose Alexanderlindi më 2 prill të vitit 1879 në Trieste
dhe vdiq më 23 mars të vitit 1935 në Vjenë, ishte aktor austriak me
origjinë shqiptare.
Moisiu sot adhurohet dhe respektohet sidomos në Shqipëri si një ndër
aktorët më të mëdhenj të vendit, edhe pse ai që nga rinia e tij më nuk e
vizitoi Shqipërinë. Shkolla e aktrimit në Tiranë, Universiteti i Durresit,
Shkolla e mesme e pergjithshme në Kavajë dhe teatri i Durrësit e mbajnë
emrin e tij.

Sportet
Basketboll
Liga e Basketbollit e Shqipërisë është
një kompeticion që konsiston në
pjesëmarrjen e klubeve profesioniste
të basketbollit në Shqipëri U themelua
në vitin 1946 nga FSHB.
Futbolli
Futbolli në Shqipëri ka ekzistuar para se të krijohej
Federata Shqiptare e Futbollit (FSHF). Kjo është
dëshmuar nga regjistrimi i ekipit në turneun e Kupës
Ballkanike gjatë viteve1929-1931, i cili filloi në vitin
1929.
Kombëtarja Shqiptare u themelua më 6 qershor 1930.

Gatime
Tave Lemi
Mishi i prere ne racione zihet derisa te mbetet me pak leng.
Pastaj me gjalpe kaurdiset qepa e grire holle, hidhet edhe mishi,
kaurdiset me qepen, duke shtuar spec te kuq dhe vihet ne tave.
Ne vecanti rrihen vezet me kos, lengu i mishit, niseshtea, kripa
perzihen dhe u hidhen siper thelave. Sperkatet me gjalpe dhe
piqet ne furre.
per 4-5 persona duhen:
Mish 4-5 racione, qepe 2 kokrra, gjalpe 2 luge gjelle, pak fare
spec te kuq, veze dy kokrra, kos 2 gota. niseshte 1 luge gjelle,
leng mishi 1 gote.

Qebap me veze
Te brendshmet e bagetive pa plendesin pervelohen dhe priten
ne kubike mesatare. Kaurdiset ne fillim qepa me lyre, hidhen te
brendshmet, shtohen kripe dhe piper i zi, spec djeges ose piper
te kuq, pak uje dhe lihen te zjejne. Ne nje ene tjeter rrihen
vezet me pak mjell, perzihen dhe hidhen tek melqite, dhe me
pas i lejojme qe te zjejne per 8-10 minuta (Varet nga tensioni).
Me pas ato serviren
Kjo eshte si pune para ushqimi, eshte per te hapur oreksin.
Per kete duhen. Melci te grira 2 duar, qepe 2 kokrra (mesatare),
kripe, lyre 2 luge gjelle, piper, nje maje luge spec djeges, veze
2 kokrra, dhe mjell nje luge gjelle.

Fergese Tirane
Për 4-5 persona duhen:
Speca 8-10 copë mesatare, domate 4-5 kokrra mesatare, yndyrë për skuqje,
2 filxhanë kafeje, miell 1 lugë gjelle, vezë 2 kokrra, hudhra 4-5 thelpinj, gjizë
4-5 lugë gjelle, spec djegës sipas dëshirës
Specat pastrohen nga bishti dhe farat, lahen dhe skuqen. Në yndyrën e
mbetur hidhet domatet e qëruara nga cipa dhe të grira hollë, kaurdisen derisa
masa të trashet, hiqet nga zjarri i hidhen vezë, spec djegës, majdanoz i grirë
hollë, gjizë ose djathë. Masa vendoset në pjatë dhe sipër vendosen specat e
fërguar.