1. 2 JUNI 201518E BPUG SEMINAR
BESLUITVORMING;
HET SPEL OF DE REGELS
Hoe onbewuste spelpatronen
besluitvorming belemmeren
Carel Daams & Renate Werkman | Carel@Daams.IT & Renate.Werkman@Kantelwerkers.NL

2. Hoe onbewuste spelpatronen
besluitvorming belemmeren
BPUG seminar 2015 sessie 12
Carel Daams & Renate Werkman
Ir. C.H. Daams Advies & Kantelwerkers.NL
2

3. Introductie
• Wat brengt je hier?
• Wat intrigeert / inspireert rond ons thema?
• Waarmee blij na afloop?
3

4. Introductie
• Onze Why :
• meer vertrouwen & minder control
• veel soepeler en plezieriger samenwerken
• Renate Werkman Kantelwerkers.NL
• organisatiepsycholoog en veranderkundige
• gepromoveerd op interactiepatronen (Werelden van Verschil, 2006)
• zelfstandig adviseur en procesbegeleider verandermanagement, dialoog
en samenwerkingsvraagstukken
• Carel Daams CH.Daams.IT
• bedrijfskundige
• zelfstandig informatie- en projectmanager
• agile-implementeren
4

5. • Prak)jken
van
organiseren
en
veranderen
• Je
‘legt
elkaar
het
spel
op’
• Verklaringen
zoeken
door
te
praten
over
anderen
en
situa)es
binnen
je
eigen
groep
• Redena)es
van
betrokkenen
‘zo
is
het’
• Anderen
benaderen
vanuit
dominant
beeld
• ZelBeves)gende
circulaire
patronen
• Assump)es,
interpreta)es,
handelen,
gevolgen,
nieuwe
interpreta)es
binnen
assump)es
etc.
• Zelfgecreëerde
status
quo
die
niet
meer
ter
discussie
staat
• Ongeschreven
gedragsregels
Onbewuste Spelpatronen
5

6. Voorbeeld: daadkrachtpatroon
(Werkman, 2006)
6
Gedrag
medewerkers:
-­‐reac)ef,
gebrek
aan
inzet
-­‐weerstand,
tegenwerking
Gedachten
medewerkers:
-­‐scepsis
-­‐‘het
zal
wel’,
‘zie
je
wel
(weer)’
-­‐laten
we
maar
afwachten
Gedrag
ini2ator:
-­‐(top-­‐down)
ingrijpen
-­‐iedereen
moet
mee
Gedachten
ini2ator:
-­‐kruiwagen
vol
kikkers
-­‐communica)e
werkt
niet,
lukt
(ze)
niet
-­‐ik
ben
verantwoordelijk
-­‐ik
moet
ingrijpen
Betrokkenen
niet
op
één
lijn,
onenigheid,
perspec2efverschillen,
moeizaam
verloop

7. Voorbeeld: formaliseren
(Werkman, 2006)
7
Gevolgen:
-­‐vingerwijzen
-­‐eilandjes,
gebrek
aan
saamhorigheid
Gedachten
medewerkers:
-­‐management
moet
meer/beter
sturen
Gedrag
management:
-­‐meer
en
nieuwe
regels,
procedures,
voorschriRen
formuleren
Gedachten
management:
-­‐moeizaam
verloop
proces
-­‐oplossing
in
regels,
voorschriRen
Gevolgen:
-­‐bureaucra)seren
-­‐vertraging,
deadlines
niet
gehaald
-­‐klanten
klagen

8. Praktijkcasus
• Ontsporend project gestyleerd voorbeeld
• Meervoudig leren kijken
• Patroonherkenning
• Elkaar versterkend
• Geen enkelvoudige ingrepen
• Typisch onderstroom
8

9. 9
Niet
af
willen
gaan,
geen
ongelijk
willen
Verborgen
agenda’s
en
ambi)es
Twijfels
aan
personen
en
hun
aanpak
Gevolgen:
-­‐indekken,
coali)evorming
Gevoelens
van
loyaliteit
en
verantwoordelijkheid
Overbelas2ng,
demo2va2e,
uitval
Niet
af
willen
gaan,
geen
ongelijk
willen
Verborgen
agenda’s
en
ambi)es
Twijfels
aan
personen
en
hun
aanpak
Gevolgen:
-­‐indekken,
coali)evorming
Poolse
landdag,
las2ge
besluitvorming,
2jdverlies
Daadkracht,
forceren,
knopen
doorhakken
Scepsis,
passiviteit,
demo2va2e,
(verborgen)
kri2ek
Casus: tegenvallend project

10. • Iets kan en moet in één keer goed
• Als ik een fout maak, loop ik het risico van gezichts- en
positieverlies
• Als klokkenluider ben ik de Sjaak
• De ‘probleem-aap’ wordt toch niet geaccepteerd
• De onderliggende issues zijn onbespreekbaar
• Het probleem zijn de individuele spelers en hun
(gebrekkige) capaciteiten
• Regels, procedures, voorschriften lossen de problemen op
• Schade kan worden geminimaliseerd als we elkaar de
hand boven het hoofd houden
• Niet lullen maar poetsen
Aangrijpingspunt voor interventie:
welke dominante aannames?
10

11. Paradoxaal effect bij toepassing
spelpatroon als recept

12. Afronding
• Welke inzichten en handvatten waardevol?
• Herkenbaar?
• Geen recept
• Neem gerust contact met ons op.
• Carel@CH.Daams.IT
• Renate.Werkman@Kantelwerkers.NL
• Presentatie ook www.Slideshare.com
12