1. • हिराबाई बडोदेकर या ककराणा घराण्याच्या भारतीय
हििंदुस्थानी शास्रीय सिंगीत गाययका िोत्या. त्या उस्ताद
अब्दुल वाहिद खान यािंच्या शशष्या िोत्या.
• जन्म: २९ मे १९०५, शमरज
• मृत्यू: 20 नोव्िेंबर 1989
• अल्बम: गोल्डन माईलस्टोन्स - हिराबाई बडोदेकर,
हिराबाई बडोदेकर, अधिक
• भाविंडे: सुरेशबाबू माने, कृ ष्णराव माने, कमलाबाई
बडोदेकर
• पालक: अब्दुल करीम खान, ताराबाई माने
• पुरस्कार: हििंदुस्थानी सिंगीतासाठी सिंगीत नाटक
अकादमी पुरस्कार - गायन
2. गाणारी स्त्री म्हणजे स्त्रीत्वाला समाजाला लागलेला कलंक आहे अशी क
ु त्त्सत व ववकृ त सामात्जक दृष्टी बाळगणार समाजाच्या
बंधनातून मुक्त करून संगीताच्या आराधनेत प्रवृत्त करणाऱ्या कलावंत या नावाने सवव स्त्री कलावंतांच्या त्या आद्यगुरू झाल्या
.हहराबाई यांनी सतत पन्नास वर्व संगीताची सेवा व प्रचार क
े ला .हहराबाईनी महाराष्रात व महाराष्राबाहेर अफाट प्रससद्धी
समळववली त्याकाळात पुरुर् कलावंतांमध्ये करीम खााँ साहेब यांना त्जतकी कीती समळाली तततकी कीती स्त्री कलावंतांमध्ये
हहराबाई च्या वाट्याला आली .संगीत क्षेरामध्ये हहराबाई नी आपले नाव अजरामर क
े ले स्त्वातंत्र्य पूववकाळातील कतुवत्ववान स्त्री-
हहराबाई बडोदेकर यांचे नाव अग्रगण्य आहे .चालत आलेला संगीत वारसा घेऊन जन्माला आलेल्या हहराबाई बडोदेकर यांचा जन्म
29 मे 1905 मध्ये समरज येथे झाला.हहराबाई चे मुळ घराणे गोव्याचे होते .त्यांच्या आईचे नाव ताराबाई होते हहराबाई ही चार भावंड
होती पहहले सुरेश बाबू माने दुसरी हहराबाई ततसरे कृ ष्णराव चौथी सरस्त्वतीबाई राणे . बालपणापासूनच हहराबाई ना गाण्याची ओढ
होती .म्हणून मुंबई येथे आल्यावर हहराबाईणी वहीद खााँ नावाच्या गुरूकडे संगीताचे सशक्षण सुरू क
े ले 1928 ते 1922 पयंत
हहराबाईनी संगीताची तालीम वहीद खााँ यांच्याकडे कळक सशस्त्तीत व तनयमांचे पालन करीत घेतले.हहरा बाईनी वयाच्या तेराव्या
वर्ावपासून सुरेशबाबू माने यांच्यासमवेत गाण्याच्या मैफफली पूणव क
े ल्या अशी क
ु ठली संगीत पररर्द नव्हती ज्यात हहराबाई
गायल्या नाही . हहराबाई चे पहहले गाणे 1922 मधे गांधवव महाववद्यालयाचे संगीत पररर्देत झाले. १५ ऑगस्त्ट 1947 स्त्वतंर
भारताचे राष्रगीत म्हणण्याचा पहहला मान हहराबाई बडोदेकर यांना प्राप्त झाला इसवी सन 1937 सली कलकत्त्याच्या अखखल
भारतीय संगीत पररर्देत रससक श्रोते खुश होऊन हहरा बाईंना 12 सुवणवपदक बहाल क
े ली पुण्याच्या फकलोस्त्कर सभागृहात
चुन्नीलाल मेहता यांच्याकडून गानहहरा ही पदवी समळाली दादासाहेब खापडे यांच्याकडून गाणं कोफकळा ही पदवी तर बालगंधवव
पुरस्त्कार 1966 महाराष्र शासनाकडून चांदीची ववना शाल श्रीफळ देऊन सत्कार 1965 चाली संगीत नाटक अकादमीचा राष्रीय
पुरस्त्कार कलकत्त्याच्या आयटीसी संगीत संशोधन संस्त्थेत हजार रुपयाचे पाररतोवर्क 1970 पद्मभूर्ण पुरस्त्कार आयटीसी तफ
े
आचायव पदावर तनयुक्ती .1947 ववष्णुदास भावे सुवणव पदक .1924 सारी माखणकचंद गांधी यांच्याबरोबर हहराबाई नी गंधवव
वववाह क
े ला .अशा अव्वल दजावच्या गातयका उत्तम गृहहणी उच्चकोटीच्या मागवदसशवका उत्कृ ष्ट नटी आदशव युगाची हदशा देणाऱ्या
हहरावा यांचे 20 नोव्हेंबर 1989 म्हणजे वयाच्या 84 व्या वर्ी पुणे येथे तनधन झाले.
हिराबाई बडोदेकर -