1. Q“~°= ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞
„á⁄IIJ_»Ñ¨ ã¨`«º<å~åÜ«∞}
ã¨Oáê^Œ‰õΩ_çL`«Î~°O
PHÍâ◊O^Œ∞ódã¨∞ÎOk
‰õΩO_»áÈ`«QÍ...
J_»q #=Ùfi`«∞Ok
Pk"åã≤Ñ≤Å¡ÖÏ
_Õ~å H˜O^Œ W^ŒÌ~°∞ ÔQiÖÏ¡Å∞
ã‘`åHÀHõzÅ∞HõÖÏ¡...
ÃãO„˜=zÛJ<åfl_»∞
''"åo¡^ŒÌ~°∞qѨ¡=„¿Ñq∞‰õΩÅx——
Ü«∞=fi#ѨÙã¨fiáêflÅ∞
áê~°∞`«∞#fl"åQÆ∞JOK«∞#
[x‡ã¨∞Î<åfl~Ú
WѨÙ_»∞ JO^Œ~°O
^ŒO_»HÍ~°}Ϻxfl„¿Ñq∞^•ÌO.
~°K«#Å∞, K«O^•Å∞, q~åàÏÅ∞ ѨOѨ=eû# z~°∞<å=∂
¿ãflǨÏÅ`« ZO.,
WO.<≥O.1–1–305, ÉÏÖÏr HÍÅh,
"≥∂ǨÏ<£#QÆ~ü, H˘`«Î¿Ñò
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500 035
#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}=∂㨠Ѩ„uHõ
#∂~°∞ ѨÓÅ∞ qHõã≤OK«h, "Õ~Ú PÖ’K«#Å∞ ã¨OѶ¨∞i¬OK«h J#fl@∞¡ „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# aè#fl PÖ’K«#ʼnõΩ
=∂ Ѩ„uHõÖ’ KÀ@∞O@∞Ok. Hõ#∞Hõ D Ѩ„uHõÖ’ =Ú„kOz# Jaè„áêÜ«∂Å∞ ~°K«~Ú`«Å"Õ. ã¨Oáê^ŒHõ
=~åæxH˜ UH©ÉèÏ=O LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
1#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
W."≥∞~ÚÖò:–nadusthunnatelangana@gmail.com
ÃãÃÑìO|~ü 2013
ã¨OѨ٘: 3
ã¨OzHõ: 9
ã¨ÅǨ =∞O_»e
P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º
Ãã·<£û ã¨∂Ѩ~ü"≥·[~ü(i>ˇÿ~ü¤)SCERT-AP
JÅ¡O <å~åÜ«∞}
Z_ç@~ü–#=∞¿ãÎ `≥ÅOQÍ}
z‰õΩ¯_»∞ „ѨÉèÏHõ~ü
J_»fiˆHò–<åºÜ«∞ ã¨ÅǨ ^•~°∞
ã¨Oáê^ŒHõ =~°æO
_®IIZ.ã≤Öχ<åÜ«∞H±
„HÍOu
"Õ∞<Õ[~ü
ZO. ÉÏÅ∞<åÜ«∞H±
á¶È<£ <≥O.: 8008918475, 9290745490
ã¨Oáê^Œ‰õΩ_»∞
_®IIã≤.HÍjO
Jã≤ÃãìOò „á⁄ÃѶã¨~ü
[~°fleã¨∞ì
ã¨Ç¨ Ü«∞ ã¨Oáê^Œ‰õΩ~åÅ∞
¿ãflǨÏÅ`« ZO.
#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} JH“Oò <≥O|~ü: 62254225854
ZãπaÃÇÏKü, ~åOHÀiî„ÉÏOKü(20350), ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ PQÆãπì 29, 2013

2. 2#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
`≥ÅOQÍ}`˘=fi
1. ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ HÀã¨"Õ∞ D ÖÁe¡ 3
2. #_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO
_ÀÖÏÜ«∞=∂# ã≤÷uÖ’ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO -P‰õΩÅÉèí∂=∞Ü«∞º 4-6
=zÛOk „ѨHõ@<Õ. . `≥ÅOQÍ} U~°Ê_Õ =~°‰õΩ #=∞‡ÖËO! -Z.#iûOǨ Ô~_ç¤ 7-13
=∂~°∞`«∞#fl *ˇO_®Å∞-Z*O_®Å∞ -_®IIl.ÅK«ÛÜ«∞º 14-21
F@¡ H˘~°‰õΩ `≥Å∞QÆ∞ „Ѩ[Å =∞^茺 zK«∞Û -ã≤.ÃÇÏKü.=∞^èŒ∞ 22
„Ѩ*Ï™êfi=∞ºOÖ’ ^Œo`« F@~°∞ -ã≤.H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü 23-24
„Ѩ[Å∞ HÀˆ~k Éè∫uHõ `≥ÅOQÍ} HÍ^Œ∞ -Zãπ.ã¨∞^è•Hõ~ü 25
3. ™êÇ≤Ï`«ºO
''áêÅ=¸~°∞ ™ê=∂#∞ºÅ |`«∞‰õΩÅ z„`«}—— –g~°„|Ǩ ‡Kåi 26–27
'ã¨OkèOz# ÉÏ}O— –Zãπ.K«O„^ŒÜ«∞º 28–30
4. K«^Œ∞=Ù-„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ HÍ~°º„Hõ=∞O
`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìOÖ’ q^•ºq^è•#O –_®IIU~°∞H˘O_»#~°ã≤OǨï_»∞31-32
5. Pk"åã≤ Q˘O`«∞
U*ˇhû „áêO`«OÖ’ q^•ºÇ¨Ï‰õΩ¯ K«@ìO JÉèÏã¨∞áêÅ∞ –ÅH©∆‡Ñ¨u=∞OK≥Å 33-34
6. K«~°Û
„Ѩu"åã¨ÎqHõ`« JO>Ë J"åã¨ÎqHõ`« –a.Ãã·^Œ∞Å∞ 35-39
7. ~å[º x~°ƒO^èŒO
ZO`«HÍÅO D ǨÏ`«ºÅ∞? –WѨÊg~åÔ~_ç¤ 40
~å[º x~°ƒO^èŒO –"Õ=ÚÅQÀÑ≤<å^ä£ 41-42
8. ã≤OQƈ~}˜ ã¨OQÆ`«∞Å∞
ã≤OQƈ~}˜Å |`«∞‰õΩ ã‘Hõ>Ë –"≥<≥flÅ 43–45
9. ÖËY
[~°™ÈKÀÉèÏÜü∞ –Nâ◊√Hõ 46–48

3. ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£HÀã¨"Õ∞DÖÁe¡
''HÀÏ¡k [## =∞~°}ÏÅ ™êH˜∆QÍ
400Uà◊√¡U=∞x+≤|uÔH#∞
<åÅ∞QÆ∞ â◊`åÉÏÌÅ g∞^Œ∞QÍ
Ѩܫ∞xOz# ÉèÏQƺ#QÆ~°O `«Ñ¨Ê!——
Jx kQÆO|~° HõqQÍ ¿Ñ~°∞ á⁄Ok# xdÖËâ◊fi~ü '<åÅ∞QÆ∞ â◊`åÉÏÌÅ ™êH˜∆QÍ <å =∞Ǩ #QÆ~°O—ÃÑ· Hõq`«fiO ~åâß_»∞. ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£‰õΩ
400 ã¨O=`«û~åÅ∞ xO_ç# ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ 1991Ö’ D Hõq`«#∞ ~åâß_»∞. <å #QÆ~°OÖ’ „Ѩ[Å∞ =∞Ǩ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ KÕѨÖÏ¡
xO_çáÈ"åÅx ‰õΩe ‰õΩ`«∞Éòëê K≥Ñ≤Ê# "åHõºO`À D Hõq`« „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. "ÕÖÏk `≥ÅOQÍ} =∞˜ìQÀ_»Å#∞ ‰õÄeÛ D #QÆ~°O
x~å‡}"≥∞ÿOk. Hõ+¨ìr=ÙÅ ~°HõÎOÖ’ D =∞Ǩ #QÆ~°O ѨÙ~°∞_»∞ áÈã¨∞‰õΩOk. Ô~·`«∞ g~°∞Å ¿ãfi^Œ [ÅO <≥·*ÏO‰õΩ J`«Î~°~ÚOk.
lˆQÖò=∞O@∞#fl ѨÙ<å^Œ∞Ö’¡ tkäÅ "Õ^Œ#Å∞ =¸Å∞æ`«∞<åfl~Ú. „âßq∞Hõ |O*Ï~å QÆ∞O_≥Å g∞^Œ x~å‡}"≥∞ÿ# |O*Ï~å, Ea¡Ç≤ÏÖòû.
WÏ¡ #QÆ~° x~å‡}O QÆ∞iOz xdÖËâ◊fi~ü J^Œ∞ƒù`«OQÍ Ñ¨Å=iOKå_»∞. =∂~°∞`«∞#fl, =∂i# #QÆ~° rq`«O Ѩ@¡ XH˜O`« ÉÏ^èŒ#∞
=ºHõÎO KÕ™ê_»∞.
`≥ÅOQÍ} ~°HõÎ =∂O™êÅ`À x~å‡}"≥∞ÿ# D ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ HÀã¨"Õ∞ HÀ™êÎ, ~åÜ«∞Å „áêO`«OÖ’ QÆ`« 30 ~ÀAÅ∞QÍ „ѨuѶ¨∂`«Hõ
PO^Àà◊# [~°∞QÆ∞`«∞#flk. Ñ≤_çÔH_»∞ =∞Ok L^ÀºQÆ∞Å HÀã¨O, =O^ŒÖ’Ѩ٠LO_Õ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O D PO^Àà◊#
#_»∞ã¨∞Î#flk. x*ÏxH˜ HÀÏ¡k „â◊=∞r=ÙÅ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ D PO^Àà◊#Ö’ =∞K«∞ÛÔH·<å ÖË=Ù. D "åã¨Î"åÅ∞ `≥eÜ«∞‰õΩO_® HÀ™êÎ
g∞_çÜ«∂ `«# áê„`«#∞ xifiѶ¨∞flOQÍ H˘#™êyã¨∞ÎOk. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ q_çáÈ=_®xH˜ XHõ „áêuѨkHõ L#fl>Ë¡, HÀ™êÎ, ~åÜ«∞Å
„Ѩ[Å`À Hõeã¨∞O_»ÏxH˜ ‰õÄ_® „áêuѨkHõ LO_®e. ÖË^Œ<Õ "åã¨Î=O J~°"≥· Uà◊√¡QÍ ~°∞A"≥·Ok. Hõ#∞Hõ ã¨"≥∞ÿHõº ÉèÏ=#‰õΩ `å"Õ
ÖË^Œ∞. J^˘Hõ TǨÏÖÏ q∞yeáÈ=@"Õ∞ W~°∞„áêO`åÅ „Ѩ[ʼnõΩ =∞Ozk.
WO`«‰õΩ ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ Jaè=$kúÖ’ HÀ™êÎ, ~åÜ«∞Å "åã¨∞Å áê„`« ZO`«x uiy K«∂ã¨∞‰õΩO>Ë ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£
K«∞@∂ì LO_Õ Q˘Å∞ã¨∞ Hõ@∞ì K≥~°∞=ÙÅ∞ iÜ«∞Öò Z¿ãìò Hõ@ì_®Å H˜O^Œ K«zÛáÈÜ«∂~Ú. =¸ã≤#k ÃÑ<åfl #kÖÏ =∂iáÈ~ÚOk. P
#kx K«∂_»QÍ<Õ `≥<Õfl˜ qâ◊fiO QÆ∞~°∞ΉõΩ =™êÎ_»∞. ^Õâ◊OÖ’<Õ J`«ºkèHõ HÍÅ∞+¨ºO L#fl #QÆ~°OQÍ #"≥∂^Œ~ÚOk. Jaè=$kÌ "≥Å∞QÆ∞
h_»Å∞ #QÆ~°O xO_® Ѩ~°∞Û‰õΩ<åfl~Ú. ѨK«Û˜ #QÆ~°OÖ’ HÀ™êÎ, ~åÜ«∞Å ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞ xѨCÅ∞ áÈ™ê~°∞.
JÃãOc¡ Éèí=#O, L™ê‡xÜ«∂ Ǩ ã¨Ê@Öò, P~üìû HõàÏâßÅ, ѨÅH±#∂=∂ áêºÖˇãπ WOHÍ... WOHÍ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å K≥=∞@`À
x~å‡}=∞Ü«∂º~Ú. HÀ™êÎ, ~åÜ«∞Å "åã¨∞Å∞ KÕã≤# Jaè=$kú ^èŒfiOã¨O KÕÜ«∞@"Õ∞. ÃÇ·Ï>ˇH±ã≤˜, ÃѶ¡F=~ü x~å‡}ÏÅ∞ „ѨѨOK«
ÉϺO‰õΩ P^ÕâßÅ`À ÃÑ@∞ì|_ç HÀã¨O x~å‡}=∞Ü«∂º~Ú. Hõhã¨O Wq HÀ™êÎ, ~åÜ«∞Å ¿Ñ^Œ „Ѩ[ʼnõΩ ‰õÄ_® LѨÜ≥∂QÆѨ_Õq HÍ=Ù.
Hõ#∞Hõ ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ =Ú=∂‡˜H˜ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ŠǨωõΩ¯. J~Ú`Õ Ãã*òÅ ¿Ñ~°∞`À P„Hõq∞OK«∞‰õΩ#fl Éèí∂=ÚÅ∞, ^ÀÑ≤_ç ~°∂áêÖˇ·#
HõOÃÑhÅ∞, ã≤x=∂ Ѩi„â◊=∞ `≥ÅOQÍ}Ö’ L<åfl~Ú. ã¨Ê+¨ìOQÍ ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£Ö’ L<åfl~Ú. g˜H˜ ~°Hõ∆} HÍ"åe. Hõ#∞Hõ ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£
K«∞>Ëì HÀ™êÎ, ~åÜ«∞Å <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ~å[H©Ü«∞O #_»∞ѨÙ`«∞<åfl~°∞. K«i„`«Ö’ ^ÀÑ≤_ç^•~°∞Å∞ `«=∞ ^ÀÑ≤_çx ã≤÷~°Ñ¨~°∞Û HÀ=ÏxH˜ J<ÕHõ
„Ѩܫ∞`åflÅ∞ KÕ™ê~°∞. ~å[^è•x q+¨Ü«∞OÖ’ Wk H˘ÁìzÛ#@∞¡ Hõ#|_»∞`«∞Ok.
`«q∞à◊<å_»∞ #∞Oz q_çáÈ~Ú PO„^èŒ ~å¢+¨ìO U~°Ê_ç#ѨC_»∞ HÀ™êÎ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞ =∞„^•ãπ#∞ `«=∞‰õΩ W=∞‡x J_çQÍ~°∞. ÖË^•
L=∞‡_ç ~å[^è•x KÕÜ«∞=∞<åfl~°∞. Jn HÍHõáÈ`Õ ˆHO„^Œ áêe`« „áêO`«OQÍ LOK«=∞<åfl~°∞. gà◊¡ áêzHõÅ∞ áê~°Hõ áÈÜÕ∞ã¨iH˜
Hõ~°∂flÖò ~å[^è•xQÍ PO„^èŒ ~å¢+¨ìO U~°Ê_çOk. =∞„^•ãπ HÀã¨O á⁄˜ì N~å=ÚÅ∞ KÕã≤# P=∞~°} x~åǨ ~° nHõ∆ =$^è• J~ÚOk.
WHõ QÆ∞[~åfÅ∞ ÉÁOÉÏ~Úx `«=∞‰õΩ W"åfiÅ<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ W"åfià◊ ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ HÀã¨O HÀ™êÎ, ~åÜ«∞Å ^ÀÑ≤_ç^•~°∞Å∞ ÖÁe¡
KÕÜ«∞@O qz„`«"Õ∞q∞ HÍ^Œ∞. ^ÀÑ≤_ç^•~°∞Å K«i„`«#∞ H˘#™êyOѨÙQÍ<Õ nxx K«∂_®e.
ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£#∞ D Ѩ^Õà◊√¡ J~Ú<å L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ LOKÕ ‰õΩ„@#∞ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ =ºuˆ~H˜OKåe. "≥O@<Õ HÀ™êÎÖ’
~å[^è•x x~å‡}ÏxH˜ „Ѩܫ∞`åflÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑÏìÅx _ç=∂O_£ KÕÜ«∂e. P<å_»∞ K«O_ôQÆ_è£#∞ H˘O`«HÍÅO L=∞‡_ç ~å[^è•x Jx
J<åfl~°∞. HÍx Jk WѨʘH˜ H˘#™êQÆ∞`«∞#flk. WÏ¡O˜ ‰õΩ„@ U^À ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ q+¨Ü«∞OÖ’ [~°∞QÆÉ’`«∞O^Œx JxÊã¨∞ÎOk. ˆHO„^ŒO
KÕ`«∞Ö’¡H˜ ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ "≥o¡O^ŒO>Ë WHõ¯_» áœ~°, „Ѩ*Ï™êfi=∞º ǨωõΩ¯Å‰õΩ `å"Õ LO_»^Œ∞. XHõ ~°HõOQÍ q∞Å@s áêÅ# H˘#™êQÆ=K«∞Û#∞.
J^Õ [iy`Õ W<Õflà◊√¡QÍ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ áÈ~å_ç ™êkèOK«∞‰õΩ#fl ǨωõΩ¯Åxfl HÍÅ~åÜ«∞|_»∞`å~Ú. Hõ#∞Hõ ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ `≥ÅOQÍ}Ö’
JO`«~åƒùQÆO. `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxˆH ~å[^è•xQÍ LO@∞Ok. "≥O@<Õ HÀ™êÎÖ’ =∞~À ~å[^è•x x~å‡}ÏxH˜ ˆHO„^ŒO K˘~°= K«∂áêÅ<Õ
_ç=∂O_£û`À =∞#O áÈ~å_»HõáÈ`Õ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ f„=OQÍ #+¨ìáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO LOk. `≥ÅOQÍ} ^ŒàÏi <åÜ«∞Hõ`«fiO
Ö’áêÜ«∞HÍiQÍ ˆHO„^ŒO`À ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ q+¨Ü«∞OÖ’ HÀ™êÎ, ~åÜ«∞Å ^ÀÑ≤_ç^•~°∞ʼnõΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# XѨÊO^ŒO ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl@∞¡
"å~°ÎÅ∞ qxÊã¨∞Î<åfl~Ú. W^Õ x["≥∞ÿ`Õ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ f~°x J<åºÜ«∞O [~°QÆÉ’`«∞Ok. Hõ#∞Hõ „Ѩ[Å∞ *ÏQÆ∞~°∂Hõ`«`À LO_ç
ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£#∞ ~°H˜∆OK«∞HÀ"åe. T
3 ÃãÃÑìO|~ü, 2013

4. 4#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
_ÀÖÏÜ«∞=∂#ã≤÷uÖ’`≥ÅOQÍ}~å¢+¨ìO
-P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º
`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì ™ê^èŒ# JOâ◊O XHõ H˘eH˜¯ =KÕÛ Ñ¨iã≤÷u
Hõ#|_»_»O ÖË^Œ∞. QÆ`« AÖˇ· 30# HÍO„ÔQãπ =i¯OQ∑ Hõq∞©
XHõ x~°‚Ü«∞O KÕã≤ „ѨHõ˜OzOk. JO`«‰õΩ =ÚO^Õ Ü«ÚÑ≤Z-
2 ÉèÏQÆ™êfi=∞º ѨH∆ÍÅ`À ã¨=∂"Õâ◊O "Õã≤ UHõ„w=OQÍ x~°‚Ü«∞O
KÕã≤ `≥ÅOQÍ}‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ „ѨHõ˜OKå~°∞. `≥ÅOQÍ}ÃÑ·
ã¨O„ѨkOѨÙŠѨ~°fiO J~ÚáÈ~ÚO^Œx `«∞k „ѨHõ@# ~å„u
7.30 QÆO@ʼnõΩ kyfi[Üü∞ã≤OQ∑ KÕâß_»∞. `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO
U~åÊ@∞ KÕ™êÎ=∞x, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ `≥ÅOQÍ}Ö’ JO`«~åƒùQÆ=∞x,
ã‘=∂O„^èŒ∞ʼnõΩ XHõ H˘`«Î ~å[^è•x U~°Ê_®Åx, JѨʘ^•HÍ
10 ã¨O=`«û~åÅ =~°‰õΩ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ
LO@∞O^Œx, áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰õΩì‰õΩ *ÏfÜ«∞™ê÷~Ú Ç¨ÏŸ^•
HõeÊ™êÎ=∞x P „ѨHõ@# ™ê~åOâ◊O. áÈÅ=~°O U~åÊ@∞#∞
z~°HÍÅOQÍ =ºuˆ~H˜ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ Wk
Jâ◊xáê`«O ÖÏO˜k. 10 ã¨O=`«û~åÅ∞ L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞#∞OK«_»O J<Õk KÕ^Œ∞ QÆ∞oHõ. J~Ú<å `≥ÅOQÍ}
=ã¨∞ÎOk Hõ^• J<Õ ã¨O`À+¨OÖ’ g˜x KåÖÏ=∞Ok `≥ÅOQÍ}
"åã¨∞Å∞ ÖˇHõ¯ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. =∞~°∞<å_Õ Hͺa<≥ò x~°‚Ü«∞O
LO@∞O^Œx, P `«~åfi`« Hͺa<≥ò <À@∞ `«Ü«∂~°∞KÕã≤
P"≥∂kOz ~å¢+¨ìѨuH˜ ѨOѨÙ`å~°x, =~å¬HÍÅ áê~°¡"≥∞O@∞
ã¨=∂"ÕâßÖ’¡<Õ aÅ∞¡#∞ P"≥∂kOK«_®xH˜ Jxfl K«~°ºÅ∞
fã¨∞‰õΩOÏ=∞x HÍO„ÔQãπ áêsì `≥eÑ≤Ok. 90 ~ÀAÖ’¡, 120
~ÀAÖ’¡ ÖË^• QÆi+¨ìOQÍ 180 ~ÀAÖ’¡ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì U~åÊ@∞
„Ѩ„H˜Ü«∞ ѨÓ~°Î=Ù`«∞O^Œx `≥eáê~°∞. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞,
L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞ J#∞=∂<åÅ`À<Õ J~Ú<å ã¨O|∞~åÅ∞
[~°∞ѨÙH˘<åfl~°∞.
ã‘=∂O„^èŒ∞ʼnõΩ Jxfl~°HÍÅ ~°Hõ∆}Å∞ HõeÊ™êÎ=∞x "åi Éèí„^Œ`«
=∂^ŒO>Ë =∂^Œx `≥ÅOQÍ} "å^Œ∞ÖË áÈ©Å∞ Ѩ_ç "åQÍÌ<åÅ∞
KÕâß~°∞. WO^Œ∞Ö’ `«=∞ =∂@ <≥QÆæÖË^Œx H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü Ô~_ç¤
Jey ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞‰õΩ =¿ãÎ, ÉÁ`«û ã¨`«º<å~åÜ«∞} „Ѩuã¨ÊO^Œ#
=∂=¸Å∞QÍ<Õ LOk. ÔHã≤P~ü =∂„`«O ~å¢+¨ì U~åÊ@∞
„Ѩ„H˜Ü«∞Ö’ `«# áê„`« ÖË#O^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èŒÑ¨_»¤@∞ì HõxÑ≤OzOk.
=ÚÉèÏ=OQÍ<Õ J~Ú<å „Ñ¨Hõ@# Ѩ@¡ ǨÏ~°¬O "≥e|∞K«Û_»O
[iyOk. J~Ú`Õ ã‘=∂O„^èŒ ÖÏc~Úã¨∞ìÅ∞ Pâ◊ X^Œ∞Å∞HÀÖË^Œ∞.
™êÔH â‹·Å*Ï<å^ä£, QÍ^≥ "≥OHõ@Ô~_ç¤ ÖÏO˜ "åà◊√¡ =ÚO^Œ∞
HÍ=Óix Ô~K«ÛQ˘Ïì~°∞. `«~åfi`« H˘kÌ=∞Ok =∞O„`«∞Å∞ QÆOÏ
Nx"åã¨~å=Ù <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ ~år<å=∂Å∞ KÕ™êÎ=∞x
ɡkiOK«_»O K«∂âß=Ú. H˜~°}ü ‰õΩ=∂~üÔ~_ç¤ÃÑ· ~år<å=∂‰õΩ
XuÎ_ç `≥KåÛ~°∞. DÖ’QÍ Hͺa<≥ò <À@∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_»O
QÍh, Hͺa<≥ò x~°‚Ü«∞O QÍh "≥Å∞=_»HõáÈQÍ =~å¬HÍÅ
ã¨=∂"ÕâßÖ’¡ aÅ∞¡ =KÕÛ Ñ¨iã≤÷u ÖË^Œx Kå=Ù Hõ|∞~°∞ K«Å¡QÍ
K≥Ñ≤Ê J<å~ÀQƺ=∞x Pã¨∞Ѩ„uÖ’ KÕ~å_»∞ +≤O_Õ. Hͺa<≥ò
x~°‚Ü«∞O WѨʘH© HÍÖË^Œ∞, ã¨iHõ^• Hõ$„u=∞ ã¨"≥∞ÿHͺO„^èŒ
L^Œº=∞O =∞m¡ „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. „ѨÉèí∞`«fi „áÈ`åûǨÏO`À
L^Œº=∞O ã‘=∂O„^èŒ JO`«Ï qã¨ÎiOzOk. H˜~°}ü‰õΩ=∂~üÔ~_ç¤
L^Œº=∞O(âßOuÜ«Ú`«OQÍ) KÕã¨∞HÀ=K«Ûx ã¨∂zOKå~°∞.
k<Õ+πÔ~_ç¤ _èçb¡ Ѩ~°º@#Å∞ [~°∞ѨÙ`«∂<Õ ã‘=∂O„^èŒ
L^Œº=∞HÍ~°∞ʼnõΩ Wëê~å KÕâß_»∞. ÅQÆ_»áê˜, QÆOÏ
Nx"åã¨~å=Ù ÖÏO˜"å~°∞ P[ºO áÈÜ«∞_®xH˜ ZšѨC_»∂
ã≤^ŒúOQÍ<Õ LOÏ~°∞. q„QÆǨ Å∞ HÍe ‰õÄÖÏ~Ú. *ÏfÜ«∞
<åÜ«∞‰õΩÅ "≥∞_»Ö’¡ K≥ѨCÅ ^ŒO_»Å∞ "≥eâß~Ú. ™ÈxÜ«∂
QÍOnèH˜, ÔHã≤P~üH˜ ÃÑo¡ÖÏO˜ qHõ$`« K«~°ºÅ∞ ‰õÄ_® KÀ@∞
KÕã¨∞H˘<åfl~Ú.
PO„^èŒ, N "≥OHõ>Ëâ◊fi~° qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Ö’¡ q^•º~°∞÷Å∞
¿ãfiK«ÛùQÍ L^Œº=∂Å∞ KÕã¨∞H˘<åfl~°∞. áÈbã¨∞Å *Ï_»ÖË^Œ∞.
ZHõ¯_≥·<å áÈbã¨∞Å∞ Hõ#|_ç<å "åà◊√¡ ÔH"≥∞~åÅ`À á¶⁄’Å∞
fã¨∂Î ~åºbʼnõΩ W~°∞ „ѨHõ¯ÖÏ L^Œº=∞HÍ~°∞ʼnõΩ ~°Hõ∆}HÍ
J#fl@∞¡ „Hõ=∞tHõ∆}`À J>ˇ#¬<£Ö’ xÅ|_ç ^Œ~°≈#q∞KåÛ~°∞.
L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞ |ã¨∞ûÅ#∞, q„QÆǨ Å#∞ ^èŒfiOã¨O KÕã¨∞ÎO>Ë
KÀ^ŒºO K«∂ã¨∂Î P#OkOKå~°∞ `«Ñ¨Ê J_»∞¤H˘<Õ „Ѩܫ∞`«flO
á⁄~°áê@∞# ‰õÄ_® KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. JO>Ë ã‘=∂O„^èŒ áêÅ#Ö’
`≥ÅOQÍ}, ã‘=∂O„^èŒ „áêO`åÅÖ’ „Ѩ*Ï L^Œº=∂ŠѨ@¡
ѨHõ∆áê`« "≥·Yi ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤OzOk. ã‘=∂O„^èŒ áêʼnõΩÅ∞,
áÈbã¨∞Å∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞HÍ~°∞ÅÃÑ· L‰õΩ¯áê^ŒO "≥∂Ñ≤
J}˜z"Õâß~°∞. L™ê‡xÜ«∂, HÍHõfÜ«∞ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å
„áêOQÆ}ÏÅ∞ x`«ºO ~°}~°OQÍÅ∞QÍ =∂~å~Ú. L™ê‡xÜ«∂
HͺOѨãπ ZšѨC_»∂ ˜Ü«∞~üQͺãπ á⁄QÆÅ`À ^Œ~°≈#q∞KÕÛk.
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO

5. 5 ÃãÃÑìO|~ü, 2013
ÖÏsîKås˚Å∞, HÍÅ∞ÊÅ∞, ÉÏ+¨Ê"åܫڄѨÜ≥∂QÍÅ∞, "å@~ü
HÍ#<£Å∞ „ѨÜ≥∂yOK«_»O x`«ºHõ$`«º"≥∞ÿOk. U^≥·<å x~°ã¨#
HÍ~°º„Hõ=∞O LO^ŒO>Ë L^Œº=∞HÍ~°∞ʼnõΩ Ô~O_çO`«Å∞ áÈbã¨∞,
áê~å q∞Å@s |ÅQÍÅ∞ "≥∂ǨÏiOѨKÕÜ«∞_»O JÅ"å@∞QÍ
=∂iOk. `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò „ÃÑãπg∞ò LO^ŒO>Ë<Õ
qÖËY~°∞ÅHõ<åfl Ô~O_çO`«Å∞ xѶ¨∂ ã≤|ƒOk Ǩ [~°=Ù`«∞<åfl~°∞.
Kè«Ö’ JÃãOc¡ HÍ~°º„Hõ=∞O ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë JÃãOc¡H˜ 4 H˜Ö’g∞@~°¡
ѨikèÖ’ K«∞@∂ì "ÕÖÏk |ÅQÍÅ#∞ "≥∂ǨÏiOz ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞#∞
kQƃO^èŒ#O KÕ¿ã"å~°∞. WÖÏ KÕã¨∂Î ‰õÄ_® xã≤ûQÆ∞æQÍ _çlÑ≤
k<Õ+πÔ~_ç¤ Ñ¨Hõ∆áê`«O ÖË^Œ∞ JO@∂ „ÃÑãπg∞@∞¡ Ãјì
K≥|∞`«∞<åfl_»∞. WHõ ã‘=∂O„^èŒ g∞_çÜ«∞Hõ~Ú`Õ Ñ¨@ìѨQÍæÅ∞
ÖˉõΩO_® áÈÜ«∂~Ú. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ Z<£aZ-
xÜ«∞=∂Å∞ JO@∂ ã¨<åfl~Ú <˘‰õΩ¯Å∞ <˘H˜¯# ã‘=∂O„^èŒ
g∞_çÜ«∂ ã‘=∂O„^èŒ L^Œº=∂xH˜ =`åÎã¨∞ ѨeHÍ~°∞.
J^Œ#OQÍ#∞#fl L^ÀºQÆ∞ʼnõΩ PѨ¬#∞¡ LO_»=#flO^Œ∞‰õΩ PO„^èŒ
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ áê=ÚÅ∞ |∞ã¨Q˘_»∞`«∞#fl@∞¡QÍ, Ѩ_»QÆÖˇuÎ HÍ>Ë¿ã
q^èŒOQÍ =¸‰õΩ=∞‡_çQÍ `≥ÅOQÍ} <åÜ«∞‰õΩÅÃÑ· ^Œfi["≥∞`åÎ~°∞.
Ô~K«ÛQ˘@ì=^ŒÌx `≥ÅOQÍ} HÍO„ÔQãπ, ˜_çÑ≤ <åÜ«∞‰õΩÅ∞
=O`«áê_»_»O K«∂âß=Ú. |∞[˚yOKåÅx K«∂ã≤#H˘Åk
Ô~zÛáÈ~Ú# ã‘=∂O„^èŒ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, L^ÀºQÆ∞Å∞ qÉèí[#
x~°‚Ü«∂xfl "≥#‰õΩ¯ fã¨∞HÀ"åÅ<Õ _ç=∂O_£`À =ÚO^Œ∞‰õΩ
=KåÛ~°∞. HÍO„ÔQãπ áêsì "≥O@<Õ ã¨ÊOkOz ã‘=∂O„^èŒ, ã¨"≥∞ÿHõº
L^Œº=∂xfl K«ÖÏ¡~°Û_®xH˜ PO’x Hõq∞©x „ѨHõ˜OzOk.
ã¨O^ÕǨ Å∞, ã¨=∞㨺Å∞ PO’x Hõq∞©H˜ K≥ѨC‰õΩO>Ë
Ѩi+¨¯i™êÎ=∞x K≥Ñ≤Ê<å L^Œº=∂Å∞ PQÆ_»O ÖË^Œ∞. `å*ÏQÍ
ZÑ≤ Z<£r"ÀÅ∞ ã¨"≥∞‡‰õΩ kQÍ~°∞. P~ü˜ã≤ |ã¨∞ûÅ∞
PyáÈ~Ú<å~Ú. ã‘=∂O„^èŒÖ’ |O^£ áê˜ã¨∞Î<åfl~°∞.
H˜~°}ü‰õΩ=∂~üÔ~_ç¤, K«O„^ŒÉÏ|∞Å∞ ã¨OÜ«ÚHõÎOQÍ `«=∞ kfifÜ«∞,
`«$fÜ«∞ „âı}˜ <åÜ«∞‰õΩÅ P^èŒfi~°ºOÖ’ qÉèí[# =ºuˆ~Hõ
L^Œº=∂xfl L~°HõÖˇuÎã¨∞Î<åfl~°∞. [QÆ<£ áêsì ÉÏǨ @OQÍ<Õ
~år<å=∂Å∞ KÕ~ÚOz ã¨Ê+¨ìOQÍ ã¨"≥∞ÿHõº x<å^•xfl
Z`«∞ΉõΩ#flk. ~å[H©Ü«∞ áêsìÖ’¡ <åÜ«∞‰õΩÅ =Åã¨Å∞, „Ѩu
=Åã¨Å∞ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ<å~Ú. q[Ü«∞âßOux ˜P~üZãπ ã¨ÃãÊO_£
KÕÜ«∞QÍ HÍO„ÔQãπÖ’ KÕ~°_®xH˜ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩOk. q[Ü«∞
~å=∂~å=Ù, K«O„^ŒâıY~üÅ∞ ˜P~üZãπ#∞ g_ç HÍO„ÔQãπÖ’H˜
áÈ`«∞#fl@∞¡ „ѨHõ˜OKå~°∞. "≥·ã≤Ñ≤ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `≥ÅOQÍ}
„áêO`«OÖ’ JO^Œ~°∂ HÍO„ÔQãπ, a*ˇÑ≤, ˜P~üZãπÅ "≥·Ñ¨Ù
K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. z=iH˜ H˜~°}ü‰õΩ=∂~üÔ~_ç¤ ÉÏǨ @OQÍ |Ü«∞@Ѩ_ç
ã≤_»|∞¡ºã≤ x~°‚Ü«∂xfl kèHõ¯iã¨∂Î =∂Ï¡_®_»∞. `«Ñ¨C_»∞ ÖˇHõ¯Å∞
K«∂Ñ≤ `≥ÅOQÍ}‰õΩ q^Œ∞º`«∞Î Hõ~°∞=Ù =ã¨∞ÎO^Œ<åfl_»∞. <åk
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ JO@∂ Ü«Ú˜QÍ KÕÜ«∂Åx "åkã¨∞Î<åfl_»∞. "åà◊¡
áêsì x~°‚Ü«∂xfl kèHõ¯iã¨∂Î<Õ qÉèí[#‰õΩ "≥·ZãπP~ü, K«O„^ŒÉÏ|∞,
[QÆ<£, ã≤Ñ≤S "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "å~°∞ HÍ~°}=∞O@∞<åfl_»∞. x#fl˜^•HÍ
`≥ÅOQÍ} JOâ◊O ˆHO„^Œ ѨikèÖ’k JO@∂ ~å¢+¨ì™ê÷~ÚÖ’
KÕÜ«∞QÆeˆQk Ug∞ LO_»^Œx ÃÇ·ÏHõ=∂O_£-ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fi
x~°‚Ü«∂xH˜ JO^Œ~°∂ Hõ@∞ì|_ç LO_®Å<Õ H˜~°}ü‰õΩ=∂~üÔ~_ç¤
f~å x~°‚Ü«∞O [iˆQ@ѨʘH˜ ¿Ñ¡@∞ Ѷ≤~å~ÚOz PHõã≤‡HõOQÍ
„ѨHõ˜¿ãÎ ZÖÏ JO@∞<åfl_»∞. ã≤_»|∂¡ºã≤ x~°‚Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞
HÀ~üHõq∞˜ ѨÅ∞=∂~°∞¡ ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿOk. H˜~°}ü, ÉÁ`«û
^•"≥∂^Œ~üÅ#∞ Ñ≤ez Jaè„áêÜ«∂Å∞ K≥ѨCHÀ=∞<åfl~°∞. D
=ÚQÆ∞æ~°∂ QÆO@Å H˘Åk „Ѩ*ˇO>Ë+¨<£ WKåÛ~°∞. h~°∞, q^Œ∞º`«∞Î,
~å[^è•x, x^èŒ∞Å∞, L^ÀºQÍŠѨOÑ≤}©ÃÑ· Jaè„áêÜ«∂Å∞
=ÚYº=∞O„u K≥ѨÊÖË^•? =ÚYº=∞O„u WѨʘ^•HÍ `≥ÅOQÍ}
U~°Ê_ç`Õ #HõûÖˇ·@¡ ã¨=∞㨺 ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ JOâ◊O g∞^Œ<Õ
ˆHO„nHõiOKÕ"å_»∞. ^•xÃÑ· ã¨ÊO^Œ# ÖËHõáÈ=_»O`À qÉèí[#
=Å¡ `«Öˇ`ÕÎ ã¨=∞㨺ʼnõΩ Ѩiëê¯~°O K«∂¿Ñ ^•HÍ "å~Ú^•
"ÕÜ«∂ÅO@∞<åfl_»∞. PO„^èŒ Z<£l"ÀÅ∞ Z=~°∂ ‰õÄ_®
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ q_çzáÈ=∞O@∞<åfl~°∞. 610 r"À, 36 r"ÀÅ
H˜O^Œ J^Œ#OQÍ `Õe#"å~°∞ ‰õÄ_® áÈÜÕ∞k ÖË^ŒO@∞<åfl~°∞.
=zÛ# `≥ÅOQÍ}#∞ ~°H˜∆OK«∞HÀ=_»O HÀã¨O H͉õΩO_®
`≥ÅOQÍ} =ÚYº=∞O„u Ѩ^Œq HÀã¨O *Ï<åÔ~_ç¤, ^•"≥∂^Œ~°
„áê‰õΩÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞. ã‘=∂O„^èŒ <åÜ«∞‰õΩʼnõΩ n@∞QÍ `≥ÅOQÍ}
aÅ∞¡ P"≥∂^ŒO JÜÕ∞º^•HÍ L^Œº=∂xfl =ÚO^Œ∞O_ç #_»áêeû#
`≥ÅOQÍ} HÍO„ÔQãπ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ Hõhã¨O SHõº`« ÖˉõΩO_®
=Ú_»∞K«∞H˘x ‰õÄ~°∞ÛO@∞<åfl~°∞. qÉèí[# ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
˜P~üZãπ áê„`« x~åHõiOz #O^Œ∞‰õΩ ÔHã≤P~ü ‰õÄ_®
„ѨHõ@#ňH Ѩiq∞`« =∞=Ù`«∞<åfl_»∞. *ˇZã≤ ã¨^•ƒù=#Å#∞ ‰õÄ_®
J_»∞¤‰õΩO@∞#fl áÈbã¨∞Å∞ ã¨"≥∞ÿHͺO„^èŒ L^Œº=∂xfl ã‘=∂O„^èŒÖ’
„áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞.
Jxfl ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl `«=∞
ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O, ZxflHõÖ’¡ ÅaÌ á⁄O^Œ_»O HÀã¨O
LѨÜ≥∂yOK«∞ ‰õΩO@∂<Õ W`«~° áêsìÅÃÑ· ZxflHõÅ HÀã¨"Õ∞
qÉèílOKå~°O@∂ q=∞~°≈Å∞ QÆ∞Ñ≤Êã¨∞Î<åfl~°∞. HÍO„ÔQãπ áêsì
2000 ã¨O=`«û~°OÖ’ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O =∂Ï¡_ç 2004

6. 6#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ZxflHõÖ’¡ Åaú á⁄O^Õ „Ѩܫ∞`«flO KÕã≤Ok. 2004Ö’ ˜P~üZãπ`À
á⁄`«∞Î ÃÑ@∞ìH˘x `≥ÅOQÍ} W™êÎ=∞x "åQÍú#O KÕã≤
"≥∂ã¨yOzOk. ã≤ZOÑ≤Ö’ ÃÑ@ì=∞x, ~å¢+¨ìѨu „Ѩã¨OQÆOÖ’
KÕiÊOz ‰õÄ_® "≥·ZãπP~ü J_»∞¤Ñ¨_»_»O`À PÑ≤"Õã≤Ok. 2009
ZxflHõÖ’¡ ˜_çÑ≤ ‰õÄ_® ˜P~üZãπ`À á⁄`«∞Î ‰õΩ^Œ∞~°∞ÛH˘x
`≥ÅOQÍ}‰õΩ J#∞‰õÄÅ=∞x „ѨHõ˜OzOk. ZxflHõÅ `«~åfi`«
`≥ÅOQÍ}‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨xKÕã≤Ok.
2009 _çÃãO|~ü 7# ~Àâ◊Ü«∞º JdÅѨHõ∆O ÃÑ@ìQÍ Jxfl
áêsìÅ∞ `≥ÅOQÍ}‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ f~å‡xOz f~å _çÃãO|~ü
9# „ѨHõ@# KÕÜ«∞QÍ<Õ J~°÷~å„u „ѨHõ@# JO@∂ Z=ifl
ã¨O„ѨkOK«ÖË^ŒO^Œ∂ HÍO„ÔQãπ, ˜_çÑ≤Å∞ =ºuˆ~H˜Oz
ã‘=∂O„^èŒÖ’ Hõ$„u=∞ L^Œº=∂xfl Ô~K«ÛQ˘Ïì~Ú. _çÃãO|~ü
23# „ѨHõ@# "≥#‰õΩ¯ fã¨∞H˘<ÕÖÏQÍ XuÎ_ç KÕâß~Ú. NHõ$+¨‚
Hõq∞© x"ÕkHõÃÑ· WѨʘ^•HÍ Ug∞ =∂Ï¡_»‰õΩO_® q∞#fl‰õΩO_ç
WѨÙ_»∞ P Hõq∞©ÃÑ· K«iÛOKåÅx _ç=∂O_£ KÕÜ«∞_»O ZO`«˜
J=HÍâ◊"å^ŒO. 28.12.2013# JdÅѨHõ∆O`À ã≤Ñ≤ZO q∞#Ǩ
Jxfl áêsìÅ∞ `≥ÅOQÍ}‰õΩ JOwHõiOKå~Ú. <≥Å ~ÀAÖ’¡
x~°‚~Ú™êÎ=∞x K≥Ñ≤Ê <≥ÅO>Ë 30 ~ÀAÅ∞ HÍ^Œx, QÆ∞ÖÏO#c
P*Ï^£ KÕ`« K≥Ñ≤ÊOKå~°∞. D =∞^茺HÍÅOÖ’ HÍO„ÔQãπ #∞O_ç
˜P~üZãπ‰õΩ =Åã¨Å∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. PO„^èŒÖ’ "≥·ã≤Ñ≤H˜
=Åã¨Å∞ ÃÑiQÍ~Ú. JO^Œ∞ˆH HÍO„ÔQãπ `≥ÅOQÍ}‰õΩ
J#∞‰õÄÅOQÍ x~°‚Ü«∞O fã¨∞H˘x „ѨHõ˜OzOk. áêsì „Ñ¨Hõ@#
`«~åfi`« ˜P~üZãπ, "≥·ã≤Ñ≤, ˜_çÑ≤Å #∞O_ç HÍO„ÔQãπ áêsìH˜
=Åã¨Å∞ „áê~°OÉèí=∞~Ú<å~Ú. WHõ `«=∞ L^ÕÌâ◊O <≥~°"ÕiOk.
HÍ|˜ì `≥ÅOQÍ} „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ "≥∞Å¡QÍ KÕã≤<å Ѷ¨~åfiÖË^Œ∞
J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. D ~å[H©Ü«∞ Z`«∞ÎÅ∞-l`«∞ÎÅ∞ HÍ~°}OQÍ
`≥ÅOQÍ} Ü«Ú=‰õΩÅ P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞ ÃÑiy áÈ`«∞<åfl~Ú. ˜*ˇZã≤
ÖÏO˜ ã¨Oã¨÷Å∞ ˜P~üZãπ-HÍO„ÔQãπÅ =∞^茺 K«Hõ¯~°∞¡ H˘_»∞`«∂,
ã‘=∂O„^èŒÅ‰õΩ Éã¨∞ûÜ«∂„`«Å∞, ã¨^•ƒù=# Ü«∂„`«Ö’¡ =Úxy
L<åfl~°∞.
XHõ"≥·Ñ¨Ù ZÑ≤Z<£r"ÀÅ ã¨"≥∞‡, PO„^èŒÖ’ P~ü˜ã≤ ã¨"≥∞‡
„ѨÉèí∞`«fi Ѩ~ÀHõ∆ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À ã‘=∂O„^èŒÖ’ ã¨"≥∞ÿHͺO„^èŒ L^Œº=∞O
#_çÑ≤ã¨∞ÎO_»QÍ PO’x Hõq∞© ^•fi~å K«Å¡|iKÕ „Ѩܫ∞`«flO
HÍO„ÔQãπ áêsì KÕã¨∞Î#flk. J~Ú`Õ PO’x Hõq∞©H˜ HÍÅ
Ѩiq∞u ÖË^Œx, `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì U~åÊ@∞‰õΩ QÆ_»∞=ÙÖË^Œx
kyfi[Üü∞ã≤OQ∑, z^ŒO|~°OÅ∞ „ѨHõ˜OK«_»O K«∂¿ãÎ D
áê~°¡"≥∞O@∞ rq`« HÍÅOÖ’ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì U~åÊ@∞
ã¨O^ÕǨ ã¨Ê^Œ"Õ∞. J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å ~å¢+¨ì qÉèí[# „Ѩ„H˜Ü«∞#∞
J_»∞¤HÀ=_®xH˜ HÍK«∞H˘#fl ã‘=∂O„^èŒ ^ÀÑ≤_ô ÃÑ`«ÎO^•~°∞¡
XHõ"≥·Ñ¨Ù LO_»QÍ JO`«QÍ Pã¨H˜Î ÖËx ˆHO„^ŒO, HÍO„ÔQãπÅ∞
`≥ÅOQÍ} „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ "ÕQÆ=O`«O KÕÜ«∞QÆÅ"å? "ÕzK«∂_®e.
`≥ÅOQÍ} „Ѩ„H˜Ü«∞ PQÆ^Œ∞ JO@∂ kyfi[Üü∞ KÕ¿ã
„ѨHõ@#Å∞ H˘O`« PâßÉèÏ"åxfl HõeyOz#ѨʘH© QÆ_»∞=Ù ÖË^Œ∞
J<Õ^Õ K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊O. D áê~°¡"≥∞O@∞ QÆ_»∞=Ù =Úy¿ãÖ’QÍ
`≥ÅOQÍ} U~°Ê_»HõáÈ`Õ HÍO„ÔQãπ `å#∞ ^À+≤x HÍ^ŒO@∂ <Õ<≥·`Õ
`≥ÅOQÍ}‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ „ѨHõ˜OKå#∞ HÍ|˜ì <åˆH
F>ˇÜ«∞º=∞O@∞Ok. HÍO„ÔQãπ W=fiÖË^Œ∞. <Õ#∞ JkèHÍ~°OÖ’H˘¿ãÎ
100 ~ÀAÖ’¡ W™êÎ#∞ HÍ|˜ì a*ˇÑ≤ `«#ˆH F>ˇÜ«∞º=∞O@∞Ok.
HÍO„ÔQãπ, a*ˇÑ≤Å∞ "≥∂ã¨O KÕâß~Ú. <Õ<Õ `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞Hõ~°Î#∞ JO@∂ ÔHã≤P~ü =™êÎ_»∞. ˜*ˇZã≤H˜ ˜P~üZãπ,
a*ˇÑ≤Å =∞^茺 Z=ifl ã¨=∞iúOKåÅ<Õ g∞=∂O㨠LO@∞Ok.
WÖÏO˜ _ÀÖÏÜ«∞=∂# Ѩiã≤÷uÖ’ `≥ÅOQÍ} JOâ◊O
H˘@∞ìq∞Ïì_»@O MÏÜ«∞O. JO^Œ∞ˆH L^Œº=∞O ^•fi~å `≥ÅOQÍ}
™ê^茺=∞=Ù`«∞O^Œx, ZxflHõÅ QÍ~°_ôÖ’, =∂Ü«∂*ÏÅOÖ’
`≥ÅOQÍ} =∞~À™êi "≥∂ã¨áÈ`«∞O^Œx `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò
=ÚO^Œ∞ #∞OKÕ K≥ѨÓÎ =ã¨∞Î#flk. ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ#∞,
<åÜ«∞‰õΩÅ#∞ #=Ú‡HÀ‰õΩO_® ã≤ã¨Öˇ·# `≥ÅOQÍ} "å^Œ∞Å∞,
L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞, *ˇZã≤Å∞ x~°O`«~° áÈ~å@ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞
q[Ü«∞=O`«O KÕã¨∞‰õΩO@∂ L^Œº=∂xfl L^èŒ$`«O KÕÜ«∂Åx
„Ѩ*τѶ¨Oò HÀ~°∞`«∞#flk. áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ aÅ∞¡ ÃÑ>Ëì^•HÍ
x~°O`«~°O x~°=kèHõ L^Œº=∂xH˜ ã≤^ŒúO HÍ"åeûOkQÍ
„Ѩ*ÏhHÍxH˜ q[˝Ñ≤Î KÕã¨∞Î<åflO. 6 ^ŒâßÉÏÌÅ `≥ÅOQÍ}
PHÍOHõ∆‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ã‘=∂O„^èŒÖ’ [iˆQ L^Œº=∂xfl
q~°q∞OK«∞HÀ"åeûOkQÍ q[˝Ñ≤Î KÕã¨∞Î<åflO. ã‘=∂O„^èŒÖ’ QÆÅ
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ"å^Œ∞Å∞, "Õ∞^è•=ÙÅ∞ Ô~O_»∞QÍ q_çáÈ~Ú Hõeã≤
|`«Hõ_»O HÀã¨O `«=∞ =∞^ŒÌ`«∞ `≥eÑ≤ ã¨"≥∞ÿHͺO„^èŒ L^Œº=∞
q~°=∞}‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOz qÉèí[#‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOKåeûOkQÍ,
ã¨=∞㨺Å#∞ ™ê=∞~°ã¨º ѨÓ~°fiHõOQÍ Ñ¨i+¨¯iOK«∞H˘<Õ kâ◊QÍ
PÖ’zOKåeûOkQÍ, `«=∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ PÖ’zOѨ
KÕÜ«∂eûOkQÍ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò q[˝Ñ≤Î KÕã¨∞Î#flk.
(~°K«~Ú`«-„Ѩ*τѶ¨Oò J^茺‰õ∆ΩÅ∞)

7. 7 ÃãÃÑìO|~ü, 2013
`≥ÅOQÍ} _ç=∂O_£ÃÑ· Uà◊¡ `«~°|_ç ™êz"Õ`« "≥·Yix
J=ÅOaOz# HÍO„ÔQãπ =i¯OQ∑ Hõq∞©, Ü«¸Ñ‘U ã¨=∞#fiÜ«∞
Hõq∞© EÖˇ· 30# `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ
x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»O`À `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å n~°…HÍeHõ
PO^Àà◊# ™êѶ¨Åº ^Œâ◊‰õΩ KÕ~°∞‰õΩOk. ~å„+¨ì qÉèí[# „Ѩ„H˜Ü«∞‰õΩ
~°OQÆO ã≤^Œú"≥∞ÿOk... `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞‰õΩ Ü«¸Ñ‘U „ѨÉèí∞`«fiO
NHÍ~°O K«∞˜ìOk. `≥ÖOQÍ} „Ѩ[Å S^Œ∞#fl~° ^ŒâßÉÏÌÅ HõÅ...
ã¨∞nè~°… áÈ~å@O ™êHÍ~°=∞ÜÕ∞º "Õà◊ Pã¨#fl"≥∞ÿOk. ~å[H©Ü«∞
J=ã¨~åÅ s`åº<Õ F@∞¡, ã‘@¡ H˘~°‰õΩ `≥ÅOQÍ} „ѨHõ@#
=zÛO^Œ<Õ ~å[H©Ü«∞ qâı¡+¨‰õΩÅ∞ JO@∞#flѨʘH©, ã¨∞nè~°…HÍÅ
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl K«∞ÅHõ# KÕÜ«∞_»O ÉèÏ=ºO HÍ^Œ∞. 1952
<å˜ 'ÔQ·~ü =Úb¯— QÀÉϺH± L^Œº=∞O "≥Ú^ŒÅ∞ 1969
L^Œº=∞OÖ’ `«∞áêH© `«∂ÏʼnõΩ |Öˇ·# 369 =∞Ok J=∞~°∞Å
`åºQÍÅ∞, =∞e^Œâ◊ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xH˜ r=O áÈã≤# 1996
Éèí∞=#yi ã¨Éèí #∞Oz <Õ˜ ^•Hõ `≥ÅOQÍ} ã¨=∂[O Z<Àfl
P@∞áÈ@¡‰õΩ QÆ∞Ô~·Ok. ^ŒQÍѨ_»¤k. J~Ú<å JÅ∞ÃÑ~°∞QÆx
áÈ~å@O KÕã≤Ok. J##º`åºQÍÅ∞ KÕã≤Ok. QÆ`« <åÅ∞QÆ∞
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ UHõay# ™êQÆ∞`«∞#fl „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì
L^Œº=∞OÖ’ "≥~Úº =∞OkH˜ ÃÑ·QÍ `≥ÅOQÍ} a_»¤Å∞
P`«‡|e^•#O QÍqOKå~°∞.
1956Ö’ 'PO„^茄Ѩ^Õâò— J=`«~°} ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[ÅH˜zÛ# 'ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µÅ— XѨÊO^ŒO, Ǩ g∞Å`À áê@∞ P
`«^Œ∞Ѩi =zÛ# J+¨ìã¨∂„`« Ѩ^äŒHõO, P~°∞ ã¨∂„`åÅ á¶ê~°∞‡ÖÏ,
`«^Œ#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} (371–_ç) ‰õÄ_® áêʼnõΩÅ
z`«Îâ◊√kú~åÇ≤Ï`«ºO =Å¡ PK«~°}Ö’ LÅ¡OѶ¨∞#‰õΩ QÆ∞Ô~·# Ѷ¨e`«OQÍ
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å =∞<ÀÉèÏ"åÖ’¡ „Ѩ`ÕºHõ"å^ŒO „Hõ"Õ∞Ñ‘
|ÅѨ_çOk. `≥ÅOQÍ}Ö’ L=∞‡_ç ~å„+¨ìO U~°Ê_ç# S^Œ∞#fl~°
^ŒâßÉÏÌÅ J#O`«~°O ‰õÄ_® ZO^Œ∞H© Ѩiã≤÷`«∞Å∞ U~°Ê_®¤Ü≥∂
qA˝ÅO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Z<Àfl ^ŒâßÉÏúÅ∞QÍ
=OK«#Å∞, #=∞‡Hõ„^ÀǨÏO KÕã¨∂Î =zÛ# HÍO„ÔQãπ áêsì <≥·*Ïxfl,
^•x K«i„`«#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ#flѨC_»∞ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞
HÍO„ÔQãπ x*Ï~Úfx WѨʘH© â◊OdOK«Hõ `«Ñ¨Ê_»OÖË^Œ∞.
`≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl XHõ KÕ`ÀÎ Wã¨∂Î, =∞~À KÕ`ÀÎ ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£#∞
ÖψQã¨∞‰õΩ<Õ ‰õΩ„@ WѨʘH˜ á⁄Oz LOk. HÍO„ÔQãπ =i¯OQ∑
Hõq∞© f~å‡<åxfl K«∂ã≤ LaƒáÈ=eû# J=ã¨~°O ZO`«=∂„`«O
ÖË^Œ∞. `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl „ѨHõ˜ã¨∂Î<Õ, PK«~°}Ö’ `≥ÅOQÍ}
„ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ xsfi~°ºO KÕ¿ã ‰õΩ„@ ^•QÆ∞O^Œ#fl J#∞=∂<åÅ∞
ã¨~°fi„`å `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ÅÖ’ =ºHõÎ=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. JO^Œ∞=Å¡
qÉèí[# „Ѩ„H˜Ü«∞ ѨÓ~°ÎÜÕ∞º =~°‰õΩ q^•º~°∞÷Å∞, „Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å∞,
*ˇZã‘Å∞ J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_»_»O J=ã¨~°O. ZO^Œ∞=Å# JO>Ë
HÍO„ÔQãπ áêsì ÃÑ^ŒÌÅ∞ `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OÖ’ <À˜`À á⁄QÆ_ç
<˘ã¨˜`À "≥H˜¯iOz# f~°∞QÍ =º=ǨÏiOK«_»O HõxÊã¨∞ÎOk.
HÍO„ÔQãπ =i¯OQ∑ Hõq∞© Éè˘ `«~åfi`« [iˆQ `˘e ÔHa<≥ò
ã¨=∂"Õâ◊OÖ’<Õ `≥ÅOQÍ}ÃÑ· x~°‚Ü«∞O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx HÍO„ÔQãπ
„Ѩ^è•# HÍ~°º^Œi≈ J[Üü∞ =∂ÔH<£ "≥Å¡_çOz# „ѨHõ@#‰õΩ
aè#flOQÍ kyfi[Ü«∞ ã≤OQ∑ JO’x Hõq∞©H˜ HÍÅѨiq∞u
ÖË^Œ<åfl_»∞. =~°¬HÍÅ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ `≥ÅOQÍ} aÅ∞¡ ÃÑ@ì_»O
™ê^茺O HÍ^Œ<åfl_»∞ +≤O_Õ. `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OÖ’ "≥#∞Hõ‰õΩ
áÈÜÕ∞ „Ѩã¨H˜ÎÖË^Œx QÆ∞ÖÏO#a J*Ï^£ J<åfl~°∞. z^ŒO|~°O
~å[ºã¨ÉèíÖ’ PQÆ+¨µì 12# =∂Ï¡_»∞`«∂ `≥ÅOQÍ} „Ѩ„H©Ü«∞
„áê~°OÉèí"≥∞ÿOk, Jk ZѨC_»∞ ѨÓiÎ J=Ù`«∞O^À K≥ѨÊÖË#∞
J<åfl_»∞. J~Ú`Õ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈÜÕ∞^≥ѨC_À Z=fi~°∞ ã¨iQÍ
K≥ѨÊ_»O ÖË^Œ∞.
1956 #∞Oz ã‘=∂O„^èŒ ÉËǨÏs =~°æO, ~å[H©Ü«∞
<åÜ«∞‰õΩÅ∞, „ѨÉèí∞`«fi ÃÑ^ŒÌÅ∞ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_»‰õΩO_®
‰õΩ„@Å∞, ‰õΩ`«O„`åÅ∞ KÕã¨∂Î _èçb¡ ÃÑ^ŒÌÅ#∞ „Ѩ֒ÉèíÃÑ_»∂Î,
ɡkiã¨∂Î, |∞[˚yã¨∂Î `«=∞‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ =∞ÅK«∞
H˘O@∞<åfl~°∞. ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µÅ XѨÊO^•xfl LÅ¡OѶ≤∞OzOk "åàı¡,
x^èŒ∞Å∞, =#~°∞Å∞, L^ÀºQÍÅ∞ H˘Å¡Q˘˜ìOk "åàı¡. 1969
L^Œº=∞O `«~åfi`« `≥ÅOQÍ} "åiH˜ <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ ÅaèOz#
~°Hõ∆}Å#∞ HÍÅ~åÜ«∞_®xH˜ 1972Ö’ U q^èŒOQÍ<≥·`Õ Q˘_»=Å∞
KÕ~ÚOKå~À WѨC_»∂ J^Õ Ñ¨Ù#~å=$`«=∞=Ù`«∞#flk. 2009
_çâ◊O|~ü 9# z^ŒO|~°O `≥ÅOQÍ} „ѨHõ@# KÕã≤#ѨC_»∞
‰õÄ_® ÉèÏs q^èŒfiOã¨O, ÖÏc~ÚOQ∑ ™êyOz ˆHO„^ŒO
"≥#∞Hõ_»∞QÆ∞ "Õ¿ãÖÏ KÕâß~°∞. WѨC_»∞ JÖÏO˜ ‰õΩ„@ÖË KÕã≤
=zÛOk„ѨHõ@<Õ.. `≥ÅOQÍ}U~°Ê_Õ=~°‰õΩ#=∞‡ÖËO!
-Z.#iûOǨ Ô~_ç¤
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO

8. 8#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ˆHO„^•xfl ÖÁOQÆfã¨∞HÀ"åÅx ÃÑ_»ÉÁ|ƒÅ∞ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞.
2009 _çâ◊O|~ü 9 z^ŒO|~°O „ѨHõ@#`À áÈe¿ãÎ Wk KåÖÏ
aè#flO. P „ѨHõ@# „ѨÉèí∞`åfixn HÍ^Œ<åfl~°∞, áêsìH˜ ã¨O|O^èŒO
ÖË^Œ<åfl~°∞. JO^Œ~°∞ K≥áêÊ~°∞ HÍ|˜ì „ѨHõ˜OKå=Ú, J_»¤O
uiQÍ~°∞ HÍ|˜ì "≥#‰õΩ¯ fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú J<åfl~°∞. J~Ú`Õ
`å"Õ∞q∞’ K≥ѨÊ_®xH˜ =∂„`«O Ue# "å~°∞ P `«~åfi`«
<åÅ∞ˆQà◊√¡ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Jã¨Å∞ ÖËx^•xHõ<åfl PÅ㨺OQÍ<≥·<å
`≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»O ã¨O`À+¨O.
HÍO„ÔQãπ =i¯OQ∑ Hõq∞© `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ QÆ∞iOz
„ѨHõ˜OKÕ =ÚO^Œ∞ `å=Ú `≥ÅOQÍ}‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ
x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_®xH˜ L#fl <ÕѨ^䕺xfl q=iOKå~°∞. "å~°∞
`≥eÑ≤# ^•O’¡ 2004 JÃãOc¡ ZxflHõÅ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’<Õ `«=∞
=∂xÃѶ™ÈìÖ’ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ JOâßxfl á⁄O^Œ∞Ѩiz#@∞¡
q=iOKå~°∞. P `«~åfi`« Ü«¸Ñ‘U „ѨÉèí∞`«fi HÍ=∞<£ q∞x=∞"£∞
„á⁄„QÍOÖ’ ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} JOâßxfl á⁄O^Œ∞ѨiKå~°∞. 2009
Ѷ≤„|=i 12# ~å„+¨ì JÃãOc¡Ö’ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Åx
=ÚYº=∞O„u "≥·Ü«∞™êû~ü „ѨHõ˜OKå~°∞. 2009 _çÃãO|~ü 7#
=ÚYº=∞O„u ~À+¨Ü«∞º J^茺Hõ∆`«# [iy# PÖòáêsì g∞˜OQ∑Ö’
Jxfl ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ Ѩ@¡ `«=∞ ã¨=∞‡ux
`≥eáê~Ú. D <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ 2009 _çâ◊O|~ü 9, 23 „ѨHõ@#Å∞
JѨʘ ˆHO„^Œ ǨϟO=∞O„u z^ŒO|~°O #∞O_ç =KåÛ~Ú. ˆHO„^ŒO
2010 [#=i 5, 2011 [#=i 6 `ÕnÖ’¡ ~å„+¨ìOÖ’x
Zxq∞k QÆ∞iÎOѨ٠á⁄Ok# ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ`À `≥ÅOQÍ}
q+¨Ü«∞OÃÑ· ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. 2010 _çâ◊O|~ü
Ö’<Õ NHõ$+¨‚ Hõq∞© iáÈ~°∞ì „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ JO^Œ*Ëã≤Ok.
JO^Œ∞Ö’x 5= PѨ¬<£Ö’ ÃÑ^ŒÌ =∞#∞+¨µÅ XѨÊO^ŒO
(1956)Ö’x H˘xfl =ÚMϺOâßÅ#∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞HõáÈ=_»O,
h˜ „áê*ˇ‰õΩìÅÃÑ· x~°¡Hõ∆ºO, q^•º ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å HõÅÊ#Ö’
(ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ q∞#Ǩ ) JÅã¨`«fiO, ~å„+¨ìѨu L`«Î~°∞fiÅ
J=∞Å∞Ö’ J™ê^è•~°} *ÏѨºO =O˜ JOâßÅ <ÕѨ^䌺OÖ’
`å=Ú q=Hõ∆‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º=∞x, `«=∞#∞ J}z "Õã¨∞Î<åfl~°<Õ
ÉèÏ=# `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Ö’¡ f„= ÉèÏ"À^ÕfiQÍxH˜ HÍ~°}"≥∞ÿOk.
„Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} _ç=∂O_£Ö’ J~°÷=ÚO^Œx, Wk ѨÓiÎQÍ
Jã¨O|^Œú"≥∞ÿ#^Õg∞ HÍ^Œx N Hõ$+¨‚ Hõq∞© Jaè„áêÜ«∞Ѩ_çOk.
QÆ`« =¸_Õà◊¡Ö’ ~å„+¨ìOÖ’x Jxfl ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ`À qã¨Î$`«
K«~°ÛÅ∞, ã¨O„ѨkOѨÙÅ∞ [iQÍ~Ú. D ã¨∞n~°… ã¨O„ѨkOѨÙÅ∞,
K«~°ÛÅ „Ѩ„H˜Ü«∞ J#O`«~°"Õ∞ HÍO„ÔQãπ =i¯OQ∑ Hõq∞© `≥ÅOQÍ}
~å„+¨ì U~åÊ@∞ „ѨHõ@# KÕã≤Ok. D „ѨHõ@#‰õΩ =ÚO^Œ∞
^•^•Ñ¨ÙQÍ Jxfl áêsìÅ∞ `«=∞ JOwHÍ~åxfl
~å`«Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ#∂ `≥eáê~Ú. |Ç≤Ï~°OQÍ#∂ „ѨHõ˜OKå~Ú.
WO`« [iy# `«~åfi`« ‰õÄ_®... ã‘=∂O„^èŒ „áêO`åxH˜ K≥Ok#
HÍO„ÔQãπ <Õ`«Å∞ HÍO„ÔQãπ =i¯OQ∑ Hõq∞© x~°‚Ü«∂xfl =ºuˆ~H˜ã¨∂Î
L^Œºq∞OK«_»O J„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ"≥∞ÿ# K«~°º. ~å„ëêìxfl qÉèí
lOKåÅx HÍO„ÔQãπ Jkèëêì#O x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩ#fl `«~åfi`«
JO^Œ∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ =∞O„`«∞Å∞, Z"≥∞‡Ö˺Å∞ f~å‡#O
KÕÜ«∞_»"Õ∞ áêsì „Hõ=∞tHõ∆}Ï ~åÇ≤Ï`«º"≥∞ÿ`Õ áêsìH˜ <åÜ«∞Hõ`«fiO
=Ç≤Ïã¨∞Î#fl ÉÁ`«û, „ѨÉèí∞`«fi Jkè<Õ`« H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü Ô~_ç¤ P
f~å‡#OÃÑ· ã¨O`«HÍÅ∞ KÕÜ«∞_»O ^•~°∞}O. ÃÇ·ÏHõ=∂O_£ U
x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩ<åfl Hõ@∞ì|_ç LOÏ=∞x `≥ÅOQÍ} <Õ`«Å∞
Ô~K«ÛQ˘>Ëì "åºYºÅ∞ KÕÜ≥Ú^ŒÌx WѨÊ_ç^•Hõ K≥Ñ≤Ê# <Õ`«Å∞ f~å
ˆHO„^ŒO `«# x~°‚Ü«∂xfl „ѨHõ˜Oz J=∞Å∞KÕ¿ã kâ◊QÍ K«~°ºÅ∞
„áê~°Oaè¿ãÎ J_»∞¤HÀ=_»O ZO`«=~°‰õΩ ã¨=∞O[ã¨O, ZÏ¡ <≥·uHõO
J=Ù`«∞Ok? Uà◊√¡QÍ `≥ÅOQÍ}ÃÑ· K«~°Û [~°∞QÆ∞`ÀOk. U
x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩ<åfl Hõ@∞ì|_ç LOÏ=∞<åfl~°∞. f~å x~°‚Ü«∞O
[iQÍHõ Z=ix J_çQÍ~°O@∂ Z^Œ∞~°∞ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
ˆHO„^ŒO `≥ÅOQÍ} „ѨHõ˜OK«QÍ<Õ PO„^茄Ѩ^Õâò âßã¨#ã¨ÉèíÖ’
„áêux^茺O Hõey=Ù#fl =¸_»∞ áêsìÅ∞ – HÍO„ÔQãπ, `≥Å∞QÆ∞
^Õâ◊O, "≥·ZãπP~ü HÍO„ÔQãπ aè#fl ~å[H©Ü«∞ „ѨÜ≥∂[<åÅ`À
aè#fl"≥∞ÿ# "≥·Y~°∞Å∞ J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl~Ú. WO^Œ∞‰õΩ Z=i<≥·<å
xOkOK«=Åã≤ =¿ãÎ =ÚO^Œ∞QÍ xOkOKåeûOk `«b¡H˘_»∞‰õΩÅ
<åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’x "≥·ZãπP~üáêsìx. `≥ÅOQÍ}Ï ~å„+¨ì J#∞‰õÄÅ
x~°‚Ü«∞O ~å#∞#fl ã¨∂K«#Å∞ HõxÑ≤OK«QÍ<Õ `«=∞ Z"≥∞‡Ö˺Å∞
16 =∞Ok KÕ`« EÖˇ· 29# ~år<å=∂ KÕ~ÚOz ã¨"≥∞ÿHõº"å^Œ
=∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ ™⁄=Ú‡ KÕã¨∞‰õΩ<Õ Z`«∞ÎQÆ_» J#∞ã¨iOKå~°∞.
'`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ Q“~°qã¨∞Î<åfl=∞x— áêsì `˘e
Ñ‘¡#sÖ’ `«O„_ç ã¨=∂kè ™êH˜∆QÍ „ѨHõ˜Oz# [QÆ<£"≥∂ǨÏ<£
Ô~_ç¤ =∂@ `«Ñ¨Ê_»O J=HÍâ◊"å^•xH˜ Ѩ~åHÍ+¨ì. `≥ÅOQÍ}
„áêO`«OÖ’ PÜ«∞#∞fl #=Ú‡‰õΩ#fl "åix ^ŒQÍ KÕâß~°∞.
ã‘=∂O„^èŒ „áêO`«O PO^Àà◊#Ö’ P áêsì K«∞~°∞‰õΩQÍ
áêÖÁæO@∞#flk. ~å„ëêìxfl qÉèílOK«_»O P^èŒ~°‡=∞x "≥·Ü«∞ãπP~ü
HÍO„ÔQãπ áêsì Q“~°"å^茺‰õ∆Ω~åÅ∞ q[Ü«∞=∞‡ „Ѩ^è•xH˜ ÖËY
~åã≤Ok. q[Ü«∞"å_»Ö’ P"≥∞ PQÆ+¨µì 19 #∞Oz J=∞~°}
nHõ∆‰õΩ kQÆ∞`å#x ¿Ñ~˘¯Ok.

9. 9 ÃãÃÑìO|~ü, 2013
`≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ KÕ¿ãÎ `«=∞‰õΩ JÉèíºO`«~°O ÖË^Œx,
HÍO„ÔQãπ <åÜ«∞Hõ`«fi"Õ∞ `ÕÅÛ_»O ÖË^Œx WO`«HÍÅO
|∞HÍ~ÚOz# ©_çÑ‘, "≥·Zãπ áêsì WѨC_»∞ =∂@ =∂iÛ#~Ú.
`≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ã‘=∂O„^èŒÖ’ áÈ© Ѩ_ç
L^Œºq∞ã¨∞Î<åfl~Ú. HÍO„ÔQãπÖ’x ã‘=∂O„^èŒ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ‰õÄ_®
gà◊§`À Q˘O`«∞ HõÅ∞ѨÙ`«∞<åfl~°∞. nxHõO`«˜H˜ HÍ~°}O –
ZxflHõÅ∞ =KÕÛ Z_®k LO_»_»"Õ∞. „Ѩ[ÅÖ’ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ∞,
ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å∞ Ô~K«ÛQ˘@ì_»O ^•fi~å ZxflHõÅÖ’ Åaú
á⁄O^Œ=K«∞Û#<Õk D ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ „Éèí=∞! HÍh D
„Éèí=∞Å∞ "Õ~°∞, "åã¨Î"åÅ∞ "Õ~°∞. „Ѩ[Å∞ ZѨC_»∂ J=HÍâ◊"å^Œ
~å[H©Ü«∂Å#∞ ǨÏi¬OK«~°∞. ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ#∞ #=Ú‡‰õΩ<Õ
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ ÉèíOQÆ Ñ¨_»Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. x*ÏxH˜ ã‘=∂O„^èŒ ZOёʼnõΩ
[Å=#~°∞ŠѨOѨHõO, L^ÀºQÆ∞Å W|ƒO^Œ∞Å∞, q^Œº, "≥·^Œº
~°OQÍŠѨiã≤÷u, ™ê=∂lHõ =∞<ÀÉèÏ"åÅ∞ D JOâßÖËg
ã‘=∂O„^èŒ HÍO„ÔQãπ <Õ`«Å Z*ˇO_®Ö’ ÖË=Ù. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°O
Éèíq`«=º"Õ∞q∞˜, H˘`«Î ~å[^è•x U „áêO`«OÖ’ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ~°∞
J#fl^Õ "åi PO^Àà◊#O`å ! J=HÍâ◊"å^•xfl „Ѩ^Œi≈OK«_»OÖ’
JkèHÍ~° HÍO„ÔQãπ‰õΩ ˜_çÑ≤ ZOÑ‘Å∞ U=∂„`«O fã≤áÈ=_»O
ÖË^Œx áê~°¡"≥∞O@∞ "ÕkHõQÍ<Õ ã¨Ê+¨ì=∞ø`ÀOk. áêsì J^茺‰õ∆Ω_»∞
J@∂ W@∂ =∂Ï¡_»∞`«∞<åfl `å=ÚQÍ ã¨"≥∞ÿHͺO„^èŒ x<å^•xfl
qxÑ≤OK«ÖËHõ, JÖÏQÆx ѨÓiÎQÍ ^•K«∞HÀÖËHõ P áêsì ZOÑ‘Å∞
áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ KÕã¨∞Î#fl ã¨~°¯ãπ Ѷ‘@∞¡ Pã¨H˜Î Q˘Å∞Ê`«∞<åfl~Ú.
`≥ÅOQÍ} "å^•xH˜ JkèHÍ~°OÖ’ ÖË#ѨC_»∞ „ѨuѨHõ∆
<åÜ«∞‰õΩxQÍ ~å[âıY~°Ô~_ç¤ `˘Å∞`« =∞^Œú`«∞ „ѨHõ˜OKå_»∞.
WѨC_»∞ `≥ÅOQÍ} x~°‚Ü«∞O =KåÛHõ ã‘=∂O„^èŒ HÍO„ÔQãπ „Ѩ*Ï
„Ѩux^èŒ∞Å∞ ã¨"≥∞ÿHͺO„^èŒ JO@∂ ~år<å=∂Å∞ KÕÜ«∞_»O
„^ÀǨÏѨÓi`«"≥∞ÿ# K«~°º. `«=∞ „áêO`« „Ѩ[Å =∞<ÀÉèÏ"åÅ∞,
_ç=∂O_£‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ ~år<å=∂ KÕâß=∞x K≥ѨC‰õΩO@∞
#flѨʘH©, `«=∞ „Ѩ`«º~°∞÷Öˇ·# "≥·ZãπP~üã≤Ñ≤, `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O ÖËYÖË
~å„+¨ì qÉèí[#‰õΩ ÉÏ@"ÕâßÜ«∞x xO^• „H©_»‰õΩ kˆQ P`«‡=OK«<å
~å[H©Ü«∞ =ӺǨ xfl "åi =∂@ÖË "≥Å¡_çã¨∞Î<åfl~Ú. `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O
áêsì QÆ∞OÉèí#OQÍ =ÙOk. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞
QÆ∞iÎOz „Ѩ`ÕºHõ ~å„ëêìxH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ ˆHO„^•xH˜ ÖËY
WKåÛ=∞x, ^•xH˜ WѨʘH© ‰õ@∞ì|_ç =Ù<åfl=∞x áêsì J^茺‰õ∆Ω_»∞
K«O„^ŒÉÏ|∞ <åÜ«Ú_»∞ „ѨHõ@# KÕâß~°∞. Ô~O_»∞ ~å„ëêìÖ’¡ `≥Å∞QÆ∞
„Ѩ[Å∞ ™È^Œ~°ÉèÏ=O`À Hõeã≤"≥∞eã≤ rqOKåÅx, Jaè=$kú
™êkèOKåÅx PHÍOH˜∆OKå~°∞. J~Ú<å `≥Å∞QÆ∞ `«=Ú‡à◊√¡
Ѩܫ∂ºÑ¨ÙÅ ˆHâ◊=ÙÅ∞, ™Èq∞Ô~_ç¤ K«O„^Œ"≥∂ǨÏ<£Ô~_ç¤ `«k`«~°∞Å∞
ã¨"≥∞ÿHõº ‰õÄx~åQÍÅ∞ fã¨∂Î<ÕL<åfl~°∞. áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ ˜_çÑ≤
ZOÑ‘Å∞ t=„Ѩ™ê^£, ã≤ZO ~°"Õ∞âò, ã¨∞[<å KÒ^Œi, #O^Œ=¸i
ǨÏiHõ$+¨‚Å∞ Q˘_»= KÕã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. ~å[ºã¨ÉèíÖ’ a*ˇÑ≤
"≥OHõÜ«∞º<åÜ«Ú_»∞ KÕã≤# `˘O_ç‰õÄ`«Å∞, ÔHqÑ≤ =∂Ï¡_ç#
f~°∞ '^ÀK«∞‰õΩ#flk ^•K«∞‰õΩOÏO. WOHÍ ^ÀK«∞‰õΩOÏO, Jk
=∂ „Ѩ`ÕºHõ ǨωõΩ¯— J#fl@∞¡ =∂Ï¡_»O PkèѨ`«º, PǨÏOHÍ~°
^ÀÑ≤_ô ã¨fiÉèÏ"åxH˜ x^Œ~°≈#O.
ã‘=∂O„^èŒÖ’ HÍO„ÔQãπ, ˜_çÑ≤, "≥·Ü«∞ãπP~üÑ≤Å =∞^茺
[~°∞QÆ∞`«∞#flk PkèѨ`«ºáÈ~°∞ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, `≥ÅOQÍ}
U~åÊ@∞#∞ J_»∞¤HÀ"åÅ<Õ ‰õΩ„@ ^•y LOk. `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì
U~åÊ@∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ã‘=∂O„^èŒ ÃÑ`«ÎO^•~°∞Å∞ KÕã¨∞Î#fl
Jã¨O|^Œú "å^Œ#Åxfl˜H© `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ HÍ~°∞Å∞ WѨʘˆH
¿ÇÏ`«∞|^ŒúOQÍ ã¨=∂^è•<åÅ∞ ~ÚKåÛ~°∞. J~Ú<å áê`«áê>Ë
áê_»∞`«∞<åfl~°∞. ã¨OѨ#fl =~åæÅ „ѨÜ≥∂[<åÅ H˘~°‰õΩ ã‘=∂O„^èŒ
„Ѩ[Å#∞ ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞ʼnõΩ QÆ∞iKÕã¨∞Î<åfl~°∞. =ÚYº=∞O„u H˜~°}ü
‰õΩ=∂~üÔ~_ç¤ H˘„sÅ#∞ UHõ~°=Ù ÃÑ_»∞`«∂ Pkèëêì<åxH˜ ÖËY
~åÜ«∞_»=∞O>Ë `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ J_»∞¤HÀ"åÅ<Õ
ã‘=∂O„^èŒ "åºáê~°=~åæÅ ‰õΩ„@Ö’ ÉèÏQÆOQÍ =ÚYº=∞O„u
"åºYºÅ#∞, ÖËY#∞ ѨiQÆ}˜OK«=Åã≤ LO@∞Ok. ~å„+¨ì
qÉèí[#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ PO„^è• Kå<≥à◊√§ ZO`« „ѨKå~°O KÕã≤<å,
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ ZO`« q^èŒfiOã¨O ã¨$+≤ìOz<å 㨈~, ™ê=∂#º „Ѩ[Å∞
K«eOK«_»O ÖË^Œ∞. nO`À qÉèí[# =Å¡ h˜ ã¨=∞㨺
=ã¨∞ÎO^ŒO@∂ PO„^èŒ „áêO`« Ô~·`«∞Å#∞ Ô~K«ÛQ˘ÏìÅ<Õ Ñ¨<åflQÆO
=ÚYº=∞O„u =∂@Ö’¡ HõxÑ≤ã¨∞Î#flk. `≥ÅOQÍ} Ô~·`«∞ʼnõΩ
q^Œ∞º`ü ã¨=∞㨺 U~°Ê_»∞`«∞O^Œx Hõhfl~°∞ ‰õÄ_® HÍ~°Û_»O =∞iO`«
qO`«QÍL#flk. PO„^èŒ „Ѩ[Å∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ =∂ ~å[^è•x
J#∞H˘x =zÛ ã≤÷~°Ñ¨_®¤~°x, WѨC_»∞ q_çáÈ`Õ "åi Ѩiã≤÷u
Uq∞@x H˜~°}ü ‰õΩ=∂~ü Ô~_ç¤ JO@∞<åfl~°∞. =ÚYº=∞O„u ™ê÷~Ú
=ºH˜Î =∂Ï¡_»=Åã≤# =∂@ÖË<å Wq? ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
`≥ÅOQÍ}Ö’ ÉèÏQÆ"≥∞ÿ#O`« =∂„`å# PO„^èŒ „Ѩ[ʼnõΩ Éèí„^Œ`«
LO_»^•? PO„^èŒ „Ѩ[Å∞ ɡOQÆ∞à◊¥~°∞ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x J"≥∞iHÍ
=~°‰õΩ =∞# ~å„+¨ì=∞#∞‰õΩ<Õ ã≤÷~°Ñ¨_»∞`«∞<åfl~å?
K«i„`« ѨÙ@Ö’¡ ã‘=∂O„^èŒ áÈ~å@ „Hõ=∞=∞O`å =„Hõ=∂~åæÅ
K«i„`Õ. 60 Uà◊√¡QÍ L^Œº=∂Å ¿Ñi@ W`«~°∞ŠǨωõΩ¯Å#∞
ǨÏiOz `«=∞ ÉÁHõ¯™êÅ∞ xOѨىõΩ#fl K«i„`Õ. =∞„^•ãπ „áêq<£û
#∞Oz „Ѩ`ÕºHõ PO„^èŒ ¿ãìò U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Åx HÀ~å~°∞.

10. 10#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
1952Ö’ =∞„^•ãπ L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ PO„^èŒ~å„+¨ìO U~åÊ@∞
KÕÜ«∂Åx áÈ~å@O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑÏì~°∞. 1955Ö’ `≥ÅOQÍ}`À
Hõeã≤ L=∞‡_ç ~å„+¨ìO U~åÊ@∞KÕÜ«∂Åx áÈ~å@O
„áê~°OaèOKå~°∞. P<å_Õ qâßÖÏO„^èŒ HÍ"åÅ#_»OÖ’
ã‘=∂O„^èŒ∞Å ™ê„=∂[º"å^Œ `«`«fiO ^•y LO^Œx <≥„Ǩï
ã¨Ê+¨ìOQÍ<Õ K≥áêÊ_»∞. 1972Ö’ *ˇ· PO„^èŒ L^Œº=∞O ¿Ñ~°∞`À
„Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ìO HÀ~°‰õΩO_®... `≥ÅOQÍ} „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞
HÍáê_ÕO^Œ∞‰õΩ ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µÅ XѨÊO^ŒOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ L#fl ~°Hõ∆}
x|O^èŒ#ÅxflO˜h `˘ÅyOKå~°∞. WѨC_»∞ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO
U~åÊ@∞ KÕ™êÎ=∞#fl ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fi x~°‚Ü«∂xH˜ =ºuˆ~H˜ã¨∂Î
ã‘=∂O„^èŒ <Õ`«Å∞ L^Œºq∞ã¨∞Î<åfl~°∞. ã‘=∂O„^èŒ <Õ`«Å L^Œº=∂Å
K«i„`« JO`å W`«~°∞ŠǨωõΩ¯Å#∞ ǨÏiOz `å=Ú ™È‰õΩÅ∞
áÈ=_»OQÍ<Õ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. U PkèѨ`«º =~°æ"≥∞ÿ<å =Å㨠„áêO`«
=#~°∞Å#∞ ^ÀK«∞‰õΩO@∂<Õ ^•xx Ѩ~ånè#OQÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk.
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ D ^ÀÑ≤_ô, Ѩ~ånè#`« #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_®Åx
qb#O J~Ú# =∞~°∞㨘 ~ÀA#∞OKÕ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ}
H˘~°‰õΩ L^Œºq∞ã¨∞Î<åfl~°∞. „Ѩ[Å∞ ZѨC_»∞ Ѩ~å~Ú áêʼnõΩÅ
PkèѨ`åºxfl ã¨Ç≤ÏOK«~°∞, ã¨=∞i÷OK«~°∞. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞
q=ÚH˜Î HÀ~°∞`«∞#flk D PO„^èŒ ^ÀÑ≤_ô ^•~°∞Å#∞OKÕ. ã‘=∂O„^èŒ
„Ѩ[ÅÃÑ· `≥ÅOQÍ} "åiH˜ Z@∞=O˜ =ºuˆ~Hõ`« ÖË^Œ∞.
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å ~À^Œ#, P"Õ^Œ#‰õΩ Kåi„`«Hõ, QÆ}ÏOHõ
P^è•~åÅ∞<åfl~Ú. PO„^èŒ, `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìÅ qb#O ã¨=∂#
„áêuѨkHõ# [~°QÆÖË^Œ∞. KÕã¨∞‰õΩ#fl XѨÊO^•Å∞, r"ÀÅ∞
|∞@ì^•YÅÜ«∂º~Ú. WzÛ# Ǩ g∞Å∞ LÅ¡OѶ≤∞OK«|_®¤~Ú.
Éè∫uHõ =#~°∞Å∞, „^Œ=º =#~°∞Å∞, [<åÉèÏ x+¨ÊuÎ „áêuѨkHõ#
L^ÀºQÍÅ∞, q^ŒºÃÑ·, [Å=#~°∞ÅÃÑ· ˆHÏ~ÚOѨÙÅ∞ [~°QÆÖË^Œ∞.
L=∞‡_ç ~å„+¨ìO U~°Ê_ç# <å˜ #∞O_ç HÀ™êÎO„^èŒ ã¨OѨ#fl =~åæÅ
„ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ ã¨=∞iúOKÕ áêʼnõΩÅ∞ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞
=OzOKå~°∞. ^ŒQÍKÕâß~°∞. `≥ÅOQÍ} Ѩ@¡ q=Hõ∆‰õΩ,
Jã¨=∂#`«Å‰õΩ, "≥#∞HõÉÏ@∞`«<åxH˜ ã‘=∂O„^èŒ áêʼnõΩÅ
q^è•<åÖË HÍ~°}ÏÅ∞QÍ LO@∂ =KåÛ~Ú. JO^Œ∞=Å¡<Õ „Ѩ[Å∞
áêʼnõΩŠѨ@¡ qâßfiã¨O HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. HÀ™êÎO„^èŒ ã¨OѨ#fl =~åæÅ
PkèѨ`åºxfl, ^ÀÑ≤_ôx ÉèíiOK«ÖËHõ =∂#ã≤HõOQÍ XˆH ~å„+¨ìOÖ’
LO_»ÖË=∞#fl x~å÷~°}‰õΩ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ =KåÛ~°∞. „Ѩ`ÕºHõ
~å„+¨ì"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ Ѩiëê¯~° =∂~°æ=∞x ÉèÏqOKå~°∞. Hõ#∞Hõ<Õ
QÆ`« 60 UO_»∞¡QÍ P`«‡Q“~°=O HÀã¨O `≥ÅOQÍ} J}QÍi#
„Ѩ[Å∞ KÕã¨∞Î#fl ™ê=∂lHõ áÈ~å@q∞k. ™êfi=ÅO|#,
ã¨fiѨiáêÅ# H˘~°‰õΩ [~°∞QÆ∞`«∞#fl ~å[H©Ü«∞ L^Œº=∞O Wk.
`«=∞ „áêO`« =#~°∞ÅÃÑ· `«=∞ˆH JkèHÍ~°O HÍ"åÅx
[~°∞QÆ∞`«∞#fl „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ L^Œº=∞O Wk. D L^Œº=∞O
WѨC_»∞ XHõ H©ÅHõ ^Œâ◊‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#flk. Kåi„`«HõOQÍ K«∂ã≤<å,
L=∞‡_ç~å„+¨ì J#O`«~° Ѩi}Ï=∂Å∞ K«∂ã≤# ã¨"≥∞ÿHͺO„^èŒ#∞
HÀˆ~ <≥·uHõ ǨωõΩ¯ ã‘=∂O„^茉õΩÖË^Œ∞. P~°∞ ^ŒâßÉÏÌÅ∞ J}QÍi#
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å L^Œº=∞O Ѷ¨e`«OQÍ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì
U~åÊ@∞‰õΩ =∂~°æO ã¨∞QÆ=∞O J~ÚºOk. D „Ѩ„H˜Ü«∞#∞
"ÕQÆ=O`«OQÍ [~°∞Ѩ_®xH˜, áê~°¡"≥∞OòÖ’ „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ì aÅ∞¡#∞
„Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì_®xH˜ XuÎ_ç fã¨∞Hõ ~å=eû# ã¨=∞Ü«∞O Wk.
áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ ÃÑ@ìÉ’ÜÕ∞ aÅ∞¡Ö’ `≥ÅOQÍ}‰õΩ J<åºÜ«∞O
[~°∞QƉõΩO_® J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_»_»O `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞HÍ~°∞Å
Hõ~°Î=ºO. JÖψQ `≥ÅOQÍ} ѨÙ#ifl~å‡}ÏxH˜ `«y# „áêuѨkHõÅ∞
U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ=_»O W"åfioì J=ã¨~°O.
Ѩk lÖÏ¡Å`À ‰õÄ_ç# `≥ÅOQÍ} Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ W™êÎ=∞x
ˆHO„^ŒO „ѨHõ˜OK«_»O`À ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ `≥ÅOQÍ}Ö’ ÉèÏQÆ=∞x
ã¨∂„`«„áêÜ«∞OQÍ JOwHõiOz#@ì~ÚOk. `≥ÅOQÍ} Ѩ@¡ QÆ`«
P~°∞ ^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ HÍO„ÔQãπ, ã‘=∂O„^èŒ ã¨OѨ#fl=~åæÅ∞
`«ÅÃјì# ‰õΩ„@Å∞ `≥Å∞ã¨∞ Hõ#∞Hõ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ `≥ÅOQÍ}
aÅ∞¡ P"≥∂^ŒO á⁄Ok ~å„+¨ìѨu ã¨O`«HõO KÕ¿ã =~°‰õΩ
#=∞‡_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. qÉèí[# „Ѩ„H˜Ü«∞ ã¨*Ï=ÙQÍ ™êQÆ_»O
HÀã¨O ˆHO„^•xH˜ ã‘_»|∞¡ºã≤ H˘xfl ã≤á¶ê~°ã¨∞Å∞ KÕã≤Ok. #n
[ÖÏÅ∞, q^Œ∞º`ü ѨOÑ≤}˜, =¸_»∞ „áêO`åÖ’¡ x=ã≤ã¨∞Î#fl
áœ~°∞ÅO^Œi Ѩi~°Hõ∆}, Éèí„^Œ`«, „áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯Å‰õΩ Ǩ g∞
=O˜ q+¨Ü«∂Ö’¡ xs‚`« HÍÅ=º=kèÖ’ XHõ '"≥∞HÍx[O—
~°∂á⁄OkOKåÅx ã‘_»|∞¡ºã≤ HÀiOk. `≥ÅOQÍ} U~°Ê_ç#
`«~åfi`«, L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#∞ Ѩ^Õà◊¡áê@∞
LOKåÅh, P L=∞‡_ç ~å[^è•xÖ’ Ô~O_»∞ ~å„ëêìÅ „ѨÉèí∞`åfiÅ∞
ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ Ñ¨x KÕÜ«∞_®xH˜ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åÅh,
Ѩ^Õà◊¡Ö’QÍ PO„^èŒ ~å„ëêìxH˜ H˘`«Î ~å[^è•xx xi‡OKåÅh
ã¨∂zOzOk.
ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ #QÆ~åxfl Ѩ^ÕO_»¡ =~°‰õΩ L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ
K≥ѨÊ_»O `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ JO`« P"≥∂^ŒÜ≥∂QƺO HÍ^Œ∞.
H˘`«Î ~å[^è•x x~å‡}ÏxH˜ Ô~O_ÕO_»¡ Hõ<åfl Z‰õΩ¯= Ѩ@ì^Œ∞.
=∞i Ѩ^ÕO_»∞¡ ÃÑ@ì_»"Õ∞q∞˜? H˘`«Î ~å[^è•xx xi‡OK«∞
HÀ=_®xH˜ gÅ∞QÍ ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ =ã¨`«∞Å∞ Ѩiq∞`« HÍÅO
LѨÜ≥∂yOK«∞ HÀ=_®xH˜ J#∞=∞u=fi_»OÖ’ JÉèíºO`«~°O ÖË^Œ∞.

11. 11 ÃãÃÑìO|~ü, 2013
HÍh L=∞‡_ç ~å[^è•x J<Õ Ñ¨^Œ"Õ∞ JÉèíºO`«~°Hõ~°"≥∞ÿ#k.
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£`À ã¨Ç¨ `≥ÅOQÍ}ÃÑ· Ѩ~å~Ú ÃÑ`«Î#O
LO_»‰õÄ_»^Œ<Õ^Õ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å Jaè=∞`«O. ~å[^è•x
ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ P^•Ü«∂xfl ѨOK«∞HÀ"åÅ#fl +¨~°`«∞‰õΩ WHõ¯_ç
„Ѩ[Å∞ U=∂„`«O JOwHõiOK«~°∞. PO„^蕉õΩ x^èŒ∞Å∞ ÖËHõ
áÈ`Õ ˆHO„^ŒO =^ŒÌ J_»∞HÀ¯"åe. JO`Õ QÍx `≥ÅOQÍ}
P^•Ü«∞OÖ’ "åÏ W=fi_»"Õ∞q∞˜? ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ѨiáêÅ#,
âßOuÉèí„^Œ`«Å∞ ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`«fiO ѨikèÖ’<Õ
LO_®e. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#∞ ˆHO„^•xH˜ (QÆ=~°fl~ü‰õΩ) JѨÊyOK«_»O
JO>Ë `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞ J==∂#Ѩ~°K«_»"Õ∞.
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’x PO„^èŒ ÃÑ`«ÎO^•~°∞Å Pã¨∞ÎÅ ~°Hõ∆}‰õΩ K«@ìO
KÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® `«QÆ^Œ∞. Wk „Ѩ=∂^ŒHõ~° ^èÀ~°}˜. É’_ÀÖÏO_£Ö’
W@∞=O˜ Pã¨∞ÎÅ ~°Hõ∆} K«@ì"Õ∞ WѨC_»∞ P „áêO`åxfl
JyflQÆ∞O_»OQÍ =∂iÛO^Œ<Õk =∞izáȉõÄ_»^Œ∞. ^˘_ç¤^•i#
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#∞ ˆHO„^Œ áêe`« „áêO`«OQÍ =∂ˆ~Û ‰õΩ„@Å#∞
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ uÑ≤ÊH˘Ïìe. Ѩ^ÕO_»¡ áê@∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
P^•Ü«∞OÖ’ "åÏ J#∞Éèíqã¨∂Î, D #QÆ~åxfl ˆHO„^Œ áêe`«
„áêO`«OQÍ =∂~°Û_»O `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ 㨿ãq∞~å JOw
HõiOK«~°∞. ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ ÖËx `≥ÅOQÍ} JO>Ë `≥ÅOQÍ}‰õΩ
=∞~°}âßã¨#O ~åã≤#>Ë¡. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ѨÓiÎQÍ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å
KÕuÖ’ LO_»=Åã≤O^Õ. ~å„+¨ì qÉèí[# „Ѩ„H˜Ü«∞ ѨÓiÎ HÍ=_®xH˜
<åÅ∞QÆ∞ ÖË^• S^Œ∞ <≥ÅÅ∞ Ѩ_»∞`«∞O^Œ#_»O ‰õÄ_® *ÏѨºO
KÕÜ«∞_»"Õ∞. ˆHO„^ŒO `«Å∞K«∞‰õΩO>Ë D "å<åHÍÅO áê~°¡"≥∞O@∞
ã¨=∂"ÕâßÅÖ’<Õ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∞=K«∞Û. `«fi~°Ö’ ~å#∞#fl áê~°¡"≥∞Oò
ZxflHõÖ’¡ ÅaÌ á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ HÍO„ÔQãπ áêsì „Ñ¨[Å#∞
=∞ÉèíºÃÑ>ËìO^Œ∞‰õΩ `≥ÅOQÍ} „ѨHõ˜OzO^• J#fl J#∞=∂#O
‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk.
QÀ^•=i xHõ~°[ÖÏÅ∞ 1480 ©ZOã‘Å∞, Hõ$ëê‚
xHõ~°[ÖÏÅ∞ 811 ©ZOã‘Å∞. #∂`«#OQÍ U~°Ê_»É’ÜÕ∞
`≥ÅOQÍ}, ã‘=∂O„^èŒ ~å„ëêìÅ∞ Ѩi+¨¯iOK«∞HÀ=eû# JOâßÖ’¡
#k [ÖÏÅ∞ ѨOѨHõO H©ÅHõ"≥∞ÿOk. QÆ`«OÖ’ |Kå=`ü „˜|∞º#Öò
PO„^茄Ѩ^Õâò‰õΩ 811 ©ZOã‘Å∞ Hõ$ëê‚#k [ÖÏÅ#∞
ˆHÏ~ÚOzOk. JO^Œ∞Ö’ PO„^茉õΩ 369.74 ©ZOã‘Å∞,
~åÜ«∞Åã‘=∞‰õΩ 146 ©ZOã‘Å∞, `≥ÅOQÍ}‰õΩ 295.26
©ZOã‘Å∞ ^ŒHͯ~Ú. JÖψQ QÀ^•=i q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ |Kå=`ü
x"ÕkHõ P^è•~°OQÍ qq^èŒ ~å„ëêìÅ∞ ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl XѨÊO^ŒO
P^è•~°OQÍ PO„^茄Ѩ^Õâò‰õΩ 1480 ©ZOã‘Å∞ ^ŒHͯ~Ú.
WO^Œ∞Ö’ PO„^茉õΩ 580 ©ZOã‘Å∞, `≥ÅOQÍ}‰õΩ 900
©ZOã‘Å∞ ÅaèOKåe. J~Ú`Õ QÀ^•=i [ÖÏÅ∞ WOHÍ ã¨QÆO
qxÜ≥∂yOK«∞HÀ"åeû LOk. ã¨Ç¨Ï[OQÍ JO`«~å˚fÜ«∞ [Å
ã¨∂„`åÅ∞, *ÏfÜ«∞ [Åq^è•#O, „˜|∞º#Öòû KÕ¿ã h˜ ѨOѨHõO
P^è•~°OQÍ #k [ÖÏÅ#∞ qxÜ≥∂yOK«∞HÀ"åeû LO@∞Ok.
Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ `≥ÅOQÍ}, ã‘=∂O„^èŒ ~å„ëêìÅ =∞^茺 h˜ q"å^ŒO
`«ÖˇuÎ`Õ ˆHO„^ŒO „˜|∞º#Öò#∞ U~åÊ@∞ KÕ¿ã J=HÍâ◊O LOk.
J~Ú<å ã‘=∂O„^èŒ∞Å∞ h˜ H˘~°‰õΩ QÆQÀæÅ∞ KÕÜ«∞_»O J~°÷O
ÖËx "å^Œ#. `≥ÅOQÍ} „ѨHõ˜ã¨∂Î<Õ HÍO„ÔQãπ =i¯OQ∑ Hõq∞©
HÀ™êÎO„^èŒÖ’ x~å‡}OÖ’ L#fl áÈÅ=~åxH˜ *ÏfÜ«∞ Ǩϟ^•
HõeÊOK«#∞#fl@∞¡ „ѨHõ˜OzOk. [Å=#~°∞Å∞ `«‰õΩ¯=QÍ L#fl
`≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’x „áê}Ç≤Ï`« – KÕ"≥à◊¡ „áê*ˇ‰õΩì‰õΩ *ÏfÜ«∞
Ǩϟ^• HõeÊOK«‰õΩO_® q㨇iOzOk. `≥ÅOQÍ} "å^Œ∞Å
_ç=∂O_»¡Ö’ Wk „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# JOâ◊O.
2009 _çâ◊O|~üÖ’ áÈbã¨∞Å∞ L™ê‡xÜ«∂ HͺOѨãπÖ’H˜
K˘~°|_ç L^Œºq∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} q^•º~°∞÷ÅÃÑ·, áê„uˆHÜ«ÚÅ#∞
H˘˜ì "åi "åǨÏ<åÅ#∞ ‰õÄ_® ^èŒfiOã¨O KÕÜ«∞_»O, Ǩ ã¨ìÖòÖ’
L#fl q^•º~°∞÷ÅÃÑ· ^•_»∞Å∞ KÕÜ«∞_»O, Ü«Ú=`«∞ÅѨ@¡ Jã¨ÉèíºOQÍ
=º=ǨÏiOK«_»O XHõ pHõ˜ Ѷ¨∞@ìO. =~°OQÆÖòÖ’ Ü«∂‰õÄÉò
Ô~_ç¤, ~°Ç‘Ï=Úhfl™êʼnõΩ `«ye# QÍÜ«∂Å∞ áÈbã¨∞Å, PO„^è•
QÆ∂O_®Å ^•+‘ìHÍxH˜ ã¨r= ™êH∆ͺÅ∞. `≥ÅOQÍ} a_»¤ÅÃÑ·
"ÕÅ H˘kÌ ˆHã¨∞Å∞ WѨʘH© L<åfl~Ú. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÃÑ·
L‰õΩ¯áê^ŒO "≥∂áê~°∞. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ áêÖÁæ#fl"åiÃÑ·
J„Hõ=∞ ˆHã¨∞Å∞, ɡ·O_À=~°∞¡, JÔ~ã¨∞ìÅ∞, ÖÏsîKås˚Å∞, ~°|ƒ~ü
|∞Öˇ@∞¡, ÉÏ+¨Ê"åÜ«Ú=Ù „ѨÜ≥∂yOz# „ѨÉèí∞`«fiO WѨC_»∞
=∞# =ÚYº=∞O„u H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü Ô~_ç¤ ã‘=∂O„^èŒ
L^Œº=∞HÍ~°∞ÅÃÑ· ~°|ƒ~ü `«∂ÏÅ∞, ÉÏ+¨Ê"åÜ«Ú=Ù
LѨÜ≥∂yOK«=^ŒÌx Ç≤Ï`«=٠ѨÅ∞‰õΩ`«∞<åfl_»O>Ë PO„^èŒ áêʼnõΩÅ∞
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[ÅÃÑ· QÆ`« <åÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ ZO`«
xÜ«∞O`«$`«fiO`À áêâ◊qHõOQÍ =º=ǨÏiOKå~À QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞‰õΩO>Ë
áêʼnõΩÅ q=Hõ∆ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ŠѨ@¡ ZO`«QÍ LO^À
J~°÷=∞=Ù`ÀOk. ã¨=∞㨺Š™ê^èŒ#‰õΩ Z=Ô~·<å L^Œºq∞OKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯
LO@∞Ok. J~Ú`Õ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯Å‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ PO„^èŒ ÃÑ`«ÎO^•~°∞Å∞ ™êyã¨∞Î#fl Q˘_»=Å∞ Wq.
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’x J„Hõ=∞ Pã¨∞ÎÅ∞ HÍáê_»∞HÀ=_®xH˜, ˆ~ѨÙ
U~°Ê_»É’ÜÕ∞ PO„^èŒ ~å„+¨ìOÖ’x =#~°∞Å∞, HÍO„ωõΩìÅÃÑ·
Ǩ g∞Å∞ á⁄O^Œ_®xH˜ 'L^Œº=∞O— =Úã¨∞QÆ∞Ö’ ™êyã¨∞Î#fl

12. 12#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
q^èŒfiOã¨q∞k. ѨxQÆ@∞ì‰õΩx J=∂Ü«∞Hõ Ñ≤Å¡Å#∞ [=∞ KÕã≤
x<å^•Å∞ WÑ≤ÊOK«_»O, áÈbã¨∞Å Hõ#∞ã¨#flÖ’¡ QÆ∂O_®Å`À
q^èŒfiOã¨O ™êyOK«_»O L^Œº=∞O JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞. x*ÏxH˜
D Q˘_»=Å`À JHõ¯_ç „Ñ¨[ʼnõΩ ã¨O|O^èŒ"Õ∞ ÖË^Œ∞.
ã‘=∂O„^茉õΩ K≥Ok# „ѨÉèí∞`«fi L^ÀºQÆ∞Å∞, Psìã‘ `«k`«~°
„ѨÉèí∞`«fi ~°OQÆ HÍi‡‰õΩÅ∞ PQÆ+¨µì 12 J~°ú~å„u #∞Oz `«ÅÃјì#
ã¨"≥∞‡ Z=i „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O? "åi ã¨"≥∞‡ =Å¡ ã‘=∂O„^èŒ
™ê^è•~°} „Ѩ[ʼnõΩ LѨÜ≥∂QÆO U"≥∞ÿ<å L#fl^•? "åi
áÈ~å@O ^èŒ~°‡|^Œú"≥∞ÿ#^Õ<å? ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’x `«=∞ J„Hõ=∞
Pã¨∞ÎÅ QÆ∞iOz# ÉèíÜ«∞O ã‘=∂O„^èŒ L^ÀºQÆ∞ʼnõΩ,
ÃÑ`«ÎO^•~°∞ʼnõΩ L#flk. `≥ÅOQÍ}#∞ ^ÀÑ≤_ô KÕã¨∞Î#fl D
L^ÀºQÆ∞Å∞, ÃÑ`«ÎO^•~°∞ÖË ã‘=∂O„^èŒ „Ѩ[Å#∞ ‰õÄ_® ^ÀÑ≤_ô
KÕã¨∞Î<åfl~°∞. x*ÏxH˜ `≥ÅOQÍ} U~°Ê_»_»O =Å¡ ã‘=∂O„^èŒ
ÃÑ`«ÎO^•~°∞Å∞ |ÅÇ‘Ï#Ѩ_»∞`å~°∞. D Ѩi}Ï=∂xfl ã‘=∂O„^èŒ
„Ѩ[Å q=ÚH˜ÎH˜ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_ÕkQÍ =∂~°∞ÛHÀ=_®xH˜ L^ÀºQÆ∞Å∞,
HÍi‡‰õΩÅ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å=_®xH˜ |^Œ∞Å∞ ã‘=∂O„^èŒ
ÃÑ`«ÎO^•~°∞Å „ѨÜ≥∂[<åŠѨi~°Hõ∆} HÀã¨O ã¨"≥∞‡ KÕÜ«∞_»O
ã¨=∞~°÷hÜ«∞O HÍ^Œ∞. Wk ã‘=∂O„^èŒ L^ÀºQÆ∞Å ^ŒàÏs
ã¨fiÉèÏ"åxH˜ x^Œ~°≈#O. D ã¨"≥∞‡ `≥ÅOQÍ}ˆH HÍ^Œ∞, ã‘=∂O„^èŒ
„Ѩ*Ï „ѨÜ≥∂[<åʼnõÄ q~°∞^Œú"≥∞ÿ#k.
„Ѩ*Ï L^Œº=∂ʼnõΩ ÉÏã¨@QÍ LO_»=Åã≤# g∞_çÜ«∂
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞HÍÅOÖ’ ã‘=∂O„^èŒ áêÅHõ=~åæxH˜
H˘=Ú‡HÍã≤Ok. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞
‰õÄ_® LO_»‰õÄ_»^Œ#fl@∞ìQÍ =º=ǨÏiOzOk. |O^£Å∞
[~°Ñ¨_»O U „Ѩ*Ï L^Œº=∞OÖ’<≥·<å XHõ x~°ã¨# ~°∂ѨO.
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ |O^£ [iÑ≤#ѨC_»∞ PO„^èŒ g∞_çÜ«∂ |O^£
=Å¡ „Ѩ[ʼnõΩ HõëêìÅ∞ =zÛ Ñ¨_®¤Ü«∞O@∂ Hõ^äŒÅ∞ K≥Ñ≤ÊOk.
q^•º~°∞÷Å∞ ~å[H©Ü«∂ʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®Åx JHõ¯_ç q^•ºi÷
<åÜ«∞‰õΩÅ KÕ`« ã¨∞^Œ∞ÌÅ∞ K≥Ñ≤ÊOzOk. q^•º ã¨Oã¨÷Å∞ |O^£
KÕ¿ãÎ K«^Œ∞=Ù ^≥|ƒuO@∞O^Œx H˘O^Œ~°∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ =ÚO^Œ∞
Ãјì ã¨HõÅ[#∞Å ã¨"≥∞‡#∞ |^Œ<åO KÕÜ«∞_®xH˜ Ü«∞uflOzOk.
HÍh WѨC_»∞ J^Õ g∞_çÜ«∂ PO„^èŒÖ’ |O^£‰õΩ „Ѩ[Å#∞
„¿Ñˆ~Ñ≤OzOk. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O Ѩ@¡ „ѨÉèí∞`«fiO
‰õΩ„@ѨÓi`«OQÍ =º=ǨÏiOz#ѨC_»∞ ÏOH±|O_£ÃÑ· x~°ã¨#‰õΩ
q„QÆǨ Å∞ ^èŒfiOã¨=∞Ü«∂º~Ú. P XHõ¯ Ѷ¨∞@#‰õΩ PO„^èŒ
g∞_çÜ«∂, ‰õΩǨÏ<å "Õ∞^è•=ÙÅ∞ <å<å Ü«∂w KÕâß~°∞.
<À˜H˘zÛ# ^Œ∞~åƒù+¨ÖÏ_®~°∞. HÍh WѨC_»∞ PO„^èŒÖ’
P"Õâ◊O`À HÍ^Œ∞, Ѩ^äŒHõO „ѨHÍ~°O WOk~å, ~år"£ QÍOnä
q„QÆǨ Å∞ ^èŒfiOã¨=∞=Ù`«∞<åfl <À~°∞ "≥∞^ŒÑ¨_»O ÖË^Œ∞. áêÅ<å
Ü«∞O„`åOQÆO ѨÓiÎQÍ L^Œº=∞HÍ~°∞Å`À Hõeã≤ áÈ~ÚOk.
QÆ`« K«i„`« s`åº, KÕ^Œ∞ J#∞Éèí"åÅ s`åº =∞#O _èçb¡
ÃÑ^ŒÌÅ =∂@Å∞ #q∞‡, *ÏQÆ~°∂Hõ`«`À LO_»HõáÈ`Õ... `≥OÅQÍ}
~å„ëêìxfl ã‘=∂O„^èŒ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞ U Hõ∆}Ï<≥·fl<å, U
™ê÷~ÚÖ’<≥·<å J_»∞¤HÀQÆÅ ã¨=∞~°∞÷Å∞. `«=∞ ^ÀÑ≤_ô,
PkèѨ`åºÅ#∞ xÅ∞ѨىõΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ZO`«˜ hKåxÔH·<å áêÅÊ_ç
`≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞#∞ P@OHõ ѨiKÕO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞.
PYi Hõ∆}O =~°‰õÄ ‰õΩ„@Å∞, ‰õΩǨÏHÍʼnõΩ, ‰õΩǨÏ<åʼnõΩ
áêÅÊ_»`å~°∞. ã‘=∂O„^èŒ∞Å XuÎ_çH˜ `«Ö’yæ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞
„Ѩ„H˜Ü«∞ #∞O_ç HÍO„ÔQãπ <≥#H˜¯`«yæ`Õ, „Ѩ*Ï™êfi=∞º =º=ã¨÷#∞
J==∂# Ѩ~°z#@∞¡ ÉèÏqOK«=eû=ã¨∞ÎOk. `≥ÅOQÍ}
ã¨=∂[O, `≥ÅOQÍ} "å^Œ∞Å∞, L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞ J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ
LO_ç `≥ÅOQÍ} aÅ∞¡ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ѩ"Õâ◊Ãјì, P"≥∂^ŒO
á⁄Ok, ~å„+¨ìѨu L`«Î~°∞fiÅ∞QÍ „ѨHõ@# "≥Å∞=_Õ ^•HÍ
"≥∞ʼnõΩ=`À LO_®eûO^Õ. J#∞Hõ∆}O J„Ѩ=∞`«Î`À ˆHO„^ŒOÖ’,
~å„+¨ìOÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl Ѩi}Ï=∂Å#∞ Ѩijeã¨∂Î L^Œº=∂xfl
H˘#™êyã¨∂Î =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ"åeû# J=ã¨~°O L#flk.
^Õâ◊OÖ’ 29= ~å„+¨ìOQÍ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ HÍ=_®xH˜
Ü«¸Ñ‘U ã¨=∞#fiÜ«∞ Hõq∞©, ã‘_»|∞¡ºã≤Å∞ P"≥∂kOKå~Ú
QÆ#∞Hõ, WHõ JO^Œi ^Œ$+≤ì Pq~åƒù=O ~ÀAÃÑ·<Õ LO@∞Ok.
nxH˜ ^•^•Ñ¨Ù 200~ÀAÅ∞ Ѩ@ì=K«Ûx xѨÙ}∞Å∞
K≥|∞`«∞<åfl~°∞. QÆ∞ÖÏO#c P*Ï^£ Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O D
„Ѩ„H˜Ü«∞ JO`å 180 ~ÀAÖ’¡ ѨÓiÎ HÍ=K«∞Û. ~å„+¨ì JÃãOc¡
P"≥∂kOz<å, P"≥∂kOK«HõáÈ~Ú<å `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞
MÏÜ«∞=∞x kyfi[Üü∞ã≤OQ∑ K≥áêÊ~°∞. H˘`«Î~å„+¨ìO U~åÊ@∞
„Ѩuáê^Œ#ÃÑ· ˆHO„^Œ ǨϟOâßY ˆHa<≥ò‰õΩ <Àò#∞ ã¨=∞iÊOz#
<≥Å~ÀAÖ’¡QÍ =∞O„u=~°æ LѨã¨OѶ¨∞O ^•xfl ѨijeOz =∞m¡
`«# <Àò#∞ ˆHa<≥ò‰õΩ ѨOÑ≤ã¨∞ÎOk. P `«~åfi`« aÅ∞¡#∞
~°∂á⁄OkOz ~å„+¨ìѨu ã≤á¶ê~°∞û‰õΩ ѨOÑ≤™êÎ~°∞. P aÅ∞¡ÃÑ·
~å„+¨ì âßã¨#ã¨Éèí, =∞O_»eÖ’ ‰õÄ_® ѨijÅ# [iÑ≤
Jaè„áêÜ«∞O `≥eÜ«∞*ËÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. J~Ú`Õ aÅ∞¡#∞
~å„+¨ìâßã¨# ã¨Éèí P"≥∂kOK«HõáÈ~Ú<å ˆHO„^ŒO H˘xfl „Ѩ`ÕºHõ
qK«Hõ∆}ÏkèHÍ~åÅ H˜O^Œ ã¨fiÜ«∞O x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=K«∞Û.
Ö’H±ã¨Éèí, ~å[ºã¨ÉèíÖ’ ™ê^è•~°} "≥∞*Ïi©`À aÅ∞¡ P"≥∂^ŒO
á⁄Ok<å J=∞Å∞Ö’H˜ `Õ=K«∞Û. áê~°¡"≥∞O@∞ LÉèíÜ«∞ã¨ÉèíÖ’¡#∂

13. 13 ÃãÃÑìO|~ü, 2013
P"≥∂^ŒO á⁄Ok# `«~åfi`« ~å„+¨ìѨu P"≥∂^ŒO HÀã¨O
ѨOÑ≤™êÎ~°∞. PÜ«∞# P"≥∂kOK«QÍ<Õ H˘`«Î~å„+¨ìO U~åÊ>ˇÿ#@∞¡
<À˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ "≥Å∞=_»∞`«∞Ok. D `«`«OQÆ=∞O`å ѨÓiÎ
HÍ=_®xH˜ =∂=¸Å∞QÍ P~°∞<≥ÅÅ∞ Ѩ@ì=K«∞Û QÍh, S^Œ∞
<≥ÅÖ’¡QÍ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∞_®xH˜ ‰õÄ_® J=HÍâ◊O LOk. Ü«¸Ñ‘U
„ѨÉèí∞`åfixH˜ z`«Îâ◊√kú LO>Ë H˘`«Î ã¨O=`«û~°O „áê~°OÉèÏxH˜
H˘`«Î ~å„+¨ìOQÍ `≥ÅOQÍ} Pq~°ƒùqOKÕ q^èŒOQÍ „Ѩ„H˜Ü«∞#∞
H˘#™êyOK«=K«∞Û.
D <ÕѨ^䌺OÖ’ `≥ÅOQÍ} aÅ∞¡#∞ "≥O@<Õ P"≥∂kOKåÅx
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. P~°∞ ^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ
`≥ÅOQÍ} J}z"Õ`«‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO ~å*ϺOQÆ
ÉÏ^茺`«#∞ x~°fiiÎOK«‰õΩO_® xã¨ûǨ Ü«∞OQÍ LO_ç áÈ`«∞#flk.
ã‘=∂O„^èŒ∞Å∞ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞#∞ J_»∞¤HÀ=_®xH˜ â◊`« q^è•Å
„Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞Î<åfl~°∞. J_»∞¤HÀ=_»O ™ê^茺OHÍHõáÈ`Õ ^Ò~°˚#ºOQÍ
HõÖ’¡ÅO ã¨$+≤ìOKåÅ<Õk "åi Z`«∞ÎQÆ_»QÍ HõxÊ™ÈÎOk. „Ѩ}Éò
Hõq∞©H˜ PÜ«∂ áêsìÅ∞ `«=∞ Jaè„áêÜ«∂Å∞ `≥eÜ«∞*Ëâß~Ú.
W©=ŠǨϟO=∞O„u +≤O_Õ U~åÊ@∞ KÕã≤# ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ‰õÄ_®
Jxfl áêsìÅ∞ `«=∞ "≥·Yix `≥eáê~Ú. "≥·Zãπ =ÚYº=∞O„uQÍ
L#flѨC_»∞ ‰õÄ_® JÃãOc¡Ö’ K«~°Û [iy#ѨC_»∞ XHõ˜Ô~O_»∞
z#fl áêsìÅ∞ `«Ñ¨Ê JO^Œ~°∞ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞#∞
JOwHõiOKå~°∞. JO^Œ∞=Å¡ JÃãOc¡ f~å‡#O á⁄O^Œ_»O
`«Ñ¨Êxã¨i HÍ^Œ∞. ˆHO„^Œ Hͺa<≥ò x~°‚Ü«∞O fã¨∞H˘x, =∞O„`«∞Å
|$O^ŒO U~åÊ@∞ KÕã≤ qÉèí[# q^è•#O ~°∂á⁄Ok¿ãÎ
ã¨iáÈ`«∞Ok Jx ǨϟO=∞O„u +≤O_Õ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. D
"åºYºÅ#∞ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO PK«~°}Ö’ K«∂Ѩ=Åã≤ L#flk.
`≥ÅOQÍ} J#∞Éèíqã¨∞Î#fl H∆ÀÉèí, PO„^èŒ ÃÑ`«ÎO^•~°∞Å Z`«∞ÎQÆ_»Å
<ÕѨ^䌺OÖ’ –ã¨∞ëê‡ ã¨fi~å*ò HÀi#@∞ì ~å„+¨ì qÉèí[# aÅ∞¡#∞
D "å#HÍÅ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’<Õ „Ѩ"Õâ◊ Ãјì, 60 ~ÀAÅÖ’QÍ
P"≥∂kOK«=K«∞Û nx =Å¡ ~å„+¨ìOÖ’ H˘<ÕflO_»∞¡QÍ H˘#
™êQÆ∞`«∞#fl ã¨OH∆ÀÉèíO ã¨=∞ã≤áÈ~Ú, `≥ÅOQÍ} ã¨=∞㨺
âßâ◊fi`«OQÍ Ñ¨iëê¯~°"≥∞ÿáÈ`«∞Ok.
x*ÏxH˜ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ Z=i ǨωõΩ¯Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
L^Œºq∞OK«_»O ÖË^Œ∞. Z=i <À˜ HÍ_ç ‰õÄ_»∞#∞ ÖÏHÀ¯=_»O
ÖË^Œ∞. PO„^èŒ „áêO`«OÃÑ· PkèѨ`åºxfl HÀ~°∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞.
JHõ¯_ç =#~°∞Å#∞ H˘Å¡Q˘ÏìÅ#∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[Å∞ P`«‡ Q“~°=O HÀã¨O, ã¨fiÜ«∞O áêÅ# HÀã¨O
L^Œºq∞ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍh PO„^èŒ |_® ÉÏ|∞Å∞ ™êyã¨∞Î#fl
PO^Àà◊# `≥ÅOQÍ}ÃÑ· ÃÑ`«Î<åxH˜! `≥ÅOQÍ} =#~°∞Å#∞
^ÀK«∞HÀ=_®xH˜! `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ŠǨωõΩ¯Å#∞ HÍÅ~åÜ«∞_®xH˜!
J#flk ã¨∞ã¨Ê+¨ìO. ã‘=∂O„^èŒ∞Å ^Œ∞~°∞ƒkÌH˜ =∞K«∞Û‰õΩ XHõ¯
ã¨OѶ¨∞@# ~å„+¨ì qÉèí[# „Ѩ„H˜Ü«∞ „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞#fl
<ÕѨ^䌺OÖ’ ã¨z"åÅÜ«∞OÖ’ `≥ÅOQÍ} „áêO`åxH˜ K≥Ok#
Ô~"≥#∂º ÃѶ·à◊¡#∞ JkèHÍ~°∞Å∞ `«QÆ∞Åɡ˜ì# q+¨Ü«∂xfl ã¨=∞¿ãÎ
`≥ÅOQÍ} Ѩ„uHõ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ `≥zÛOk. ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ K«∞@∞ìѨHõ¯Å
J„Hõ=∞OQÍ P„Hõq∞Oz# Éèí∂=ÚÅ q+¨Ü«∞O ZHõ¯_» "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜
=ã¨∞ÎO^À##fl ÉèíÜ«∞O`À ÃѶ·à◊¡#∞ `«QÆ∞ÅɡÏì~°#∞@Ö’ ã¨O^ÕǨÏO
ÖË^Œ∞. D Ѷ¨∞@#ÃÑ· ~å„+¨ì Ö’HÍÜ«ÚHõÎ f„=OQÍ ã¨ÊOkOzOk.
D Ѷ¨∞@#ÃÑ· ã¨=∞„QÆ qKå~°} [iÑ≤OKåÅx „ѨÉèí∞`åfixfl
P^ÕtOzOk.
WO`« P^èŒ∞xHõ Ü«ÚQÆOÖ’ XHõ „áêO`«O "åà◊√¡ =∞~À
„áêO`«OÃÑ· ÃÑ`«Î#O HÀã¨O Q˘_»=Å∞ KÕÜ«∞_»O, ^•xx
L^Œº=∞OQÍ g∞_çÜ«∂ „ѨKå~°O KÕÜ«∞_»O „ѨѨOK«OÖ’ ZHõ¯_≥·<å
L#fl^•? „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ =º=ã¨÷Ö’ ^ÀK«∞HÀ=_®xH˜,
^•K«∞HÀ=_®xH˜, W`«~°∞ÅÃÑ· ÃÑ`«Î#O KÕÜ«∞_®xH˜ K«i„`«Ö’
ZHõ¯_® L^Œº=∂Å∞ [iy# J#"åà◊√¡ ÖË=Ù. ã‘=∂O„^èŒ
ÃÑ`«ÎO^•~°∞Å∞ =∂„`«O QÆ∂O_®Å ÖÏQÆ =º=ǨÏiã¨∞Î<åfl~°∞.
WÖÏO˜ L^Œº=∂Å∞ ^Ò~°˚#ºÑ¨Ói`«"≥∞ÿ#"Õ QÍx „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. x*ÏxH˜ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞#flk
~å¢+¨ì qÉèí[# HÍ^Œ∞. 1956 <å˜ |Å=O`«Ñ¨Ù qb<åxfl ~°^Œ∞Ì
KÕÜ«∞=∞x =∂„`«"Õ∞. `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞‰õΩ L#fl`« ™ê÷~ÚÖ’
kâß xˆ~Ìâ◊O [iQÍHõ, PO^Àà◊# ^•fi~å, ÃÑ_»ÉÁ|ƒÅ ^•fi~å
2009 _çâ◊O|~ü 9 <å˜ „ѨHõ@##∞ uÑ≤ÊH˘˜ì#@∞¡ WѨC_»∞
‰õÄ_® uÑ≤ÊH˘@ìQÆÅ=∞#∞‰õΩO>Ë „Éèí"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. HÍO„ÔQãπ
Jkèëêì#OÖ’ =zÛ# =∂~°∞Ê#∞ q㨇iOK«_»O Hõà◊√§O_ç K«∂_»ÖËx
HõÉ’k`«#"Õ∞ H͉õΩO_® `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å K≥·`«<åºxfl `«‰õΩ¯=QÍ
JOK«<å "ÕÜ«∞_»"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞,
|∞kúr=ÙÅ∞ J„Ѩ=∞`«Î`«`À LO_®e. WÅ∞¡ JÅ∞HõQÍ<Õ Ñ¨O_»∞QÆ
J~ÚáÈ^Œ∞ J#fl@∞¡ `≥ÅOQÍ} „ѨHõ@# ~åQÍ<Õ `≥ÅOQÍ}
=zÛ#@∞¡ HÍ^Œ∞. `≥ÅOQÍ} =zÛ<å `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å
PHÍOHõ∆Å∞ fiáÈ=Ù. „Ѩ*Ï™êfi=∞º `≥ÅOQÍ} H˘~°‰õΩ
áÈ~åÏÅ∞ KÕÜ«∞Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
(~°K«~Ú`«-q„âßO`« Láê^蕺ܫÚ_»∞)

14. 14#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
=∂~°∞`«∞#fl*ˇO_®Å∞-Z*O_®Å∞
-_®IIl.ÅK«ÛÜ«∞º
PQÆã¨∞ì 11, 2013# PO„^èŒÉèí∂q∞Ö’ ''~å„ëêìÅ "å^Œ#Å∞-
~å[H©Ü«∂Å∞—— J<Õ <Õ#∞ ~åã≤# HÍÅ"£∞#∞ K«kq# qâßY
#∞Oz ÖÏÜ«∞~°∞ <å~Úx âı+¨‰õΩ=∂~ü(áê~î°‰õΩ_»∞) ^Õâ◊OÖ’ 50
~å„ëêìÅ∞ HÍ"åÅx PHÍOH˜∆ã¨∂Î =∂Ï¡_®_»∞. z`«∂Î~ü #∞Oz
=∞~À áê~î°‰õΩ_»∞ ã¨ÊOkã¨∂Î, HÍÅ"£∞Ö’ ã¨∂zOz# q^èŒOQÍ
[~°∞QÆ∞`Õ ~åÜ«∞Åã‘=∞‰õΩ q=ÚH˜Î Åaèã¨∞ÎO^Œx ã¨O`À+¨Ñ¨_®¤_»∞.
PQÆã¨∞ì 18, <å˜ 'âßâ◊fi`« Ѩiëê¯~°O ÅaèOKåeû# `«~°∞}q∞^Õ—
J<Õ HÍÅ"£∞ K«kq# z`«∂Î~°∞ lÖÏ¡ =∞^Œ#Ѩe¡ #∞Oz ÖÏÜ«∞~ü
QÀáêÅHõ$+¨‚ =∂Ï¡_»∞`«∂, ã‘=∞ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ `«Ñ¨C_»∞
q^è•<åefl ZO_»QÆÏì_»∞. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ [#`åáêsìH˜
x#fl˜^•HÍ J^茺‰õ∆Ω_»∞QÍ =º=ǨÏiOz# ã¨∞„|Ǩχ}º™êfiq∞
^Õâ◊OÖ’ 60 ~å„ëêìÅ∞ HÍ"åÅx „ѨHõ˜OKå_»∞.
1955Ö’, Ѷ¨[ÖòJb Hõq∞© WzÛ# x"ÕkHõ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
_®IIa.P~ü.JOÉË^Œ¯~ü =∂Ï¡_»∞`«∂, z#fl ~å„ëêìÖË
"≥∞ÿ<åi©Å‰õΩ, H˜Ok =~åæʼnõΩ ™œÅÉèíºOQÍ =ÙO@∂, ~å[H©Ü«∞,
Pi÷Hõ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºOÖ’ áêÅ∞ ѨOK«∞‰õΩ<ÕÖÏ KÕ™êÎÜ«∞x K≥ѨÙ`«∂,
ÉèÏëê „Ñ¨Ü«ÚHõÎ ~å„ëêìÅ∞ D =~åæʼnõΩ Ug∞ ^ŒHõ¯hÜ«∞Hõ L#fl`«
=~åæÅ∞(PO.„Ѩ.Ö’ Ô~_»∞¡, Hõ=∞‡Å∞, "≥Å=∞Å∞-XHõѨC_»∞
„ÉÏǨχ}∞Å∞) Åaú á⁄O^Œ∞`åÜ«∞x "åºMϺxOKå_»∞. XHõ¯ QÍOnè
`«Ñ¨Ê <≥„Ǩ˙, =Å¡ÉÏ~Ú Ñ¨>ËÖò, ~å[QÀáêÖÏKåi z=iH˜
PO„^èŒ #∞Oz „áêux^茺O KÕã¨∂Î, HÍO„ÔQãπ J^茺‰õ∆ΩÅ∞QÍ =Ù#fl
ѨÏìaè ã‘`å~å=∞Ü«∞º *ˇqÑ≤(<≥„Ǩ˙, =Å¡Éò, ѨÏìaè) Hõq∞©
ã¨Éèí∞º_çQÍ ÉèÏëêѨ~° ~å„ëêìefl =ºuˆ~H˜OKå_»∞.
ÉèÏëêѨ~°"≥∞ÿ# ~å„ëêìÅ (<å_»∞ „áÈqxûãπ) PÖ’K«# „a©+¨µ
WO_çÜ«∂Ö’ HÍO„ÔQãπ ^Œ∞~°∞ƒ^Õú. 1908Ö’ cǨ ~ü, 1917Ö’
PO„^è•, ã≤O^è£ „áÈqxûÜ«∞Öò Hõq∞©Å∞ U~°Ê_®¤~Ú. W"Õ `«~åfi`«
„áêOfÜ«∞ HÍO„ÔQãπ Hõq∞©Å∞QÍ =∂~å~Ú. D ^èÀ~°}∞ÅÃÑ·
ѨijeOK«_®xÔH· E<£ 1948Ö’ HÍ#∞ìû@∂ºÜ≥∞ò JÃãOc¡
JÅǨ ÉÏ^£ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì [_ç˚ Zãπ.ÔH.^•~ü <åÜ«∞Hõ`åfi# ÖÏÜ«∞~ü
*ˇZ<£ ÖÏÖò, Ѩ^Œg q~°=∞} KÕã≤# „ѨÉèí∞`«fi JkèHÍi
Ѩ<åflÖÏÖòÅ`À PO„^èŒ ~å¢+¨ìO =∞„^•ãπ #∞Oz "Õ~°∞HÍ"åÅ<Õ
_ç=∂O_£`À eOyfiã≤ìH± „á⁄qxûãπ Hõg∞+¨<£#∞ "Õã≤Ok. D Hõq∞©
^Õâ◊=∞O`å uiy qq^èŒ =~åæÅ Jaè„áêÜ«∂efl ¿ãHõiOz, ^Õâ◊
ã¨=∞„QÆ`«‰õΩ ÉèÏëê Ѩ~°"≥∞ÿ# ~å„ëêìÅ∞ J_»∞¤QÀ_»ÖÏ¡ xÅ∞™êÎÜ«∞x
`≥eÑ≤Ok. 1949Ö’ HÍO„ÔQãπ ѨH∆Í# U~°Ê_ç# *ˇqÑ≤ Hõq∞˜
‰õÄ_® ÉèÏëê ~å„ëêìefl =ºuˆ~H˜OzOk.
P<å_Õ =∞„^•ãπ HÍ"åÅ#fl Ѷ¨∞#∞Å∞:
^•^•Ñ¨Ù 1918 #∞Oz =Ù#fl PO„^è• „áÈqxûãπ _ç=∂O_£
™êfi`«O„`«ºO `«~åfi`« TѨO^Œ∞‰õΩOk. D <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ JHÀì|~ü
1952Ö’ á⁄˜ì N~å=ÚÅ∞ P=∞~°} x~åǨ ~° nHõ∆ KÕѨ˜ì 58
~ÀAÅ `«~åfi`« _çÃãO|~üÖ’ =∞~°}˜OK«QÍ, L^Œº=∞O
f„=~°∂ѨO ^•ÅÛ_»O`À, <≥„Ǩ˙ =∞O„u =~°æO PO„^èŒ ~å¢+¨ì
U~åÊ@∞‰õΩ JOwHõiOzOk. nxfl Pã¨~åQÍ fã¨∞‰õΩ#fl PO„^èŒ
~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ =∞„^•ãπ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl PO„^èŒ ~å¢+¨ìO
HÍ"åÅx Ѩ@∞ì|@ì_»O`À, U~åÊ@∞Ö’ *ÏѨºO ‰õÄ_® J~ÚOk.
'=∞„^•ãπ =∞#^Õ— Jx PO„^èŒ∞Å∞, '#=∞‡ =∞„^•ãπ—(=∂ =∞„^•ãπ)
Jx `«OcÅ∞ Ѩ@∞ì|_»_»O, ѨÏìaè ã‘`å~å=∞Ü«∞º PO„^茉õΩ
=∞„^•ãπ#∞ W=fi‰õÄ_»^Œ<åfl=Ú QÍx, L=∞‡_ç ~å¢+¨ìOQÍ
=ÙO_»^ŒÌx J#ÖË^Œx Ñ‘~î°=Ú_ç "Õ™ê_»∞. nxH˜ ã¨O`À+≤Oz#
PO„^è• HÍO„ÔQãπ Hõq∞© f~å‡#O KÕÜ«∞_»O, nxfl ~å[QÀáêÖÏ
Kåi <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ `«q∞à◊√Å∞ =ºuˆ~H˜Oz ˆHO„^ŒOÃÑ· XuÎ_ç
`Õ=_»O, L=∞‡_ç =∞„^•ãπ =ÚYº=∞O„uQÍ L#fl @OQÆ∞@∂i
„ѨHÍâ◊O ѨO`«∞Å∞ ~år<å=∂ KÕÜ«∞_»O [iyOk.
D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’<Õ, H˘`«Î ~å¢+¨ìO U~åÊ@∞‰õΩ Pi÷Hõ, qkè
q^è•<åÅÔH·, [ã≤ìãπ Z.Z<£."åOKè«∂ Hõq∞©x "ÕÜ«∞QÍ, H˘`«Î
~å[^è•x U~°Ê_Õ^•HÍ =¸_»∞ #∞Oz S^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞
=∞„^•ã¨∞ ˆHO„^ŒOQÍ<Õ PO„^èŒ ~å¢+¨ì ѨiáêÅ# ™êQÍÅ#_»O`À,
=ÚYº=∞O„u J~Ú# ~å[QÀáêÖÏKåi =ºuˆ~H˜OK«_»O,
~år<å=∂ KÕ™êÎ#x ɡkiOK«_»O [iyOk. "åOKè«∂
ã≤á¶ê~°ã¨∞‰õΩ ã¨O`À+≤Oz# PO„^èŒ∞Å∞ =∞iO`« =ÚO^Œ∞‰õΩáÈ~Ú
=∞„^•ãπ#∞ pѶπ Hõg∞+¨#ˆ~ò(ˆHO„^Œ áêe`« „áêO`«OÖÏ)
KÕÜ«∂Åx HÀ~å~°∞. 32 =∞Ok `«q∞à◊ ZOÑ‘Å∞ "≥Ú`«ÎOQÍ D
„Ѩuáê^Œ##∞ =ºuˆ~H˜OK«_»O`À D Hõq∞© ã≤á¶ê~°ã¨∞Å#∞
J=∞Å∞ KÕÜ«∞Hõ H˘`«Î ~å[^è•xx U~åÊ@∞ KÕã¨∞H˘x L#fl
Ѩà◊OQÍ PO„^èŒ∞Å∞ "≥àÏ¡Å<Õ _ç=∂O_£ =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛOk.
LѨ~å¢+¨ìѨu ~å^è•Hõ$+¨‚<£, <≥„Ǩ˙ =∞O„u =~°æOÖ’x HÍi‡Hõ
=∞O„uQÍ =Ù#fl qqyiÅ∞ #K«Û*ˇÑ≤Ê<å, ˆHO„^Œ =∞O„u=~°æO,
<≥„Ǩ˙ "åOKè«∂ ã≤á¶ê~°ã¨∞Å#∞ XѨCHÀHõ, =∂iÛ 25, 1953#
H˘`«Î ~å[^è•x`À PO„^èŒ ~å¢+¨ìO U~°Ê_®Åx Ö’H±ã¨Éèí
f~å‡xOzOk.
z=iH˜ ‰õÄ"£∞ #kH˜ L`«Î~° ^ŒH˜∆} ÉèÏQÍÅ∞QÍ =∞„^•ãπ#∞
q_»nã≤, `«q∞à◊√ʼnõΩ ^ŒH˜∆} =∞„^•ãπ#∞, L`«Î~° ÉèÏQÍxfl
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO

15. 15 ÃãÃÑìO|~ü, 2013
PO„^èŒ∞ʼnõΩ W"åfiÅ<Õ ^•HÍ PO„^èŒ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ Ѩ@∞ì|Ïì~°∞.
nxH˜ "å~°∞ K«∂Ñ≤# HÍ~°}O K≥#fl Ѩ@ì}Ïxfl K«O„^Œyi ~åA
JѨÊ#fl `«# `«O„_çÜ≥ÿ∞# K≥#flÑ¨Ê ¿Ñ~°∞ g∞^Œ xi‡OKå_»x!
^•^•Ñ¨Ù P<å˜ PÖ’K«#Å<Õ <Õ_»∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ÃÑ· ˆ~ÔHuÎã¨∂Î
‰õΩ˜Å ~å[H©Ü«∂efl KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
PO„^èŒ H˘`«Î ~å[^è•xÔH· ã≤QÆѨ@∞¡:
D q^èŒOQÍ =∞„^•ãπ KÕ*Ï~°_»O`À, H˘`«Î ~å[^è•x "Õ@
„áê~°OÉèíO HÍ=_»O, nxÔH· ÃÑ^ŒÌ `«`«OQÆO, ~å[H©Ü«∂Å∞
[iQÍ~Ú. ã‘=∞ Ô~_»∞¡ ã‘=∞Ö’ ~å[^è•h JO>Ë Hõ=∞‡Å∞,
Hõ=¸ºxã¨∞ìÅ PO„^èŒ Jh, q[Ü«∞"å_» Jx Ѩ@∞ì|Ïì~°∞.
hÅO ã¨Or=Ô~_ç¤ J#O`«Ñ¨Ó~ü#∞, ~°OQÍ Hõ$+≤HÍ~ü Ö’H±áêsì
u~°∞Ѩux, `≥<Õfl˜ qâ◊fi<å^äŒO qâßY#∞ ~å[^è•x KÕÜ«∂Åx
HÀ~°QÍ, Hõ=¸ºxã¨∞ìÅ∞ q[Ü«∞"å_»#∞ ~å[^è•x KÕ¿ãÎ JO^ŒiH˜
J#∞=ÙQÍ =ÙO@∞O^Œx _ç=∂O_£ KÕ™ê~°∞. nO`À q[Ü«∞"å_»<Õ
~å[^è•xQÍ =∂~°∞`«∞O^Œx ÉèÏqOz# Éèí∂HÍ=∂O^èŒ∞Å∞
Éèí∂=ÚÅ ^èŒ~°efl J=∂O`«OQÍ ÃÑOKÕ™ê~°∞ ‰õÄ_®! (WѨC_»∞
[~°∞QÆ∞`«∞#fl@∞¡QÍ). D q^èŒOQÍ ~å[^è•xx Z@∂ `ÕÅ∞ÛHÀÖËx
ã≤÷uÖ’ ÉèÏ~åxfl L‰õΩ¯=∞x+≤ „ѨHÍâ◊OÃÑ· ÃÑÏì~°∞. nxH˜ „ѨHÍâ◊O
PÖ’zOz, NÉèÏQ∑ XѨÊO^ŒO „ѨHÍ~°O ã‘=∞Ö’ J~Ú`Õ
ÉÏQÆ∞O@∞O^Œx ÉèÏqOz, Hõ~°∂flÖò#∞ „ѨuáêkOKå~°∞. nxH˜
P„QÆÇ≤ÏOz# ɡ["å_» Hõ=¸ºxã¨∞ìÅ∞ „ѨHÍâ◊O |u‰õΩO_»QÍ<Õ
Ãјì# HÍO㨺 q„QÆǨ xfl =ÚHõ¯Å∞ KÕ™êÎ=∞O>Ë, KÕã¨∞H˘=∞‡x
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞ „ѨHÍâ◊O! WÖÏ ã‘=∞Ö’ J~Ú`Õ Ô~_»¡
„áêÉźO ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œx, PO„^èŒOÖ’ J~Ú`Õ Hõ=∞‡Å „áê|źO
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œx, q[Ü«∞"å_» J~Ú`Õ Hõ=¸ºxã¨∞ìÅ „áê|źO
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œx, z=iH˜ AÖˇ· 1953Ö’ =∞„^•ãπ JÃãOc¡Ö’
~å[^è•xÃÑ· F˜OQ∑ ÃјìOK«QÍ, XHõ¯ F@∞ "≥∞*Ïsì`À Hõ~°∂flÖò
~å[^è•xQÍ <≥QÆæ_»O [iyOk. WÖÏ ~å[^è•xÃÑ· ~å[H©Ü«∂Å∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl PO„^èŒ, ã‘=∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ã¨"≥∞ÿHõº`« QÆ∂iÛ <Õ_»∞
=∂Ï¡_»_»O QÆ∞iqO^Œ yO[h`Õ!
Wxfl "≥·~°∞^蕺Å`À, ~å[H©Ü«∂Å`À U~°Ê_ç# PO„^èŒ ~å¢+¨ì
J=`«~°}ÔH· =∞~°}˜Oz# á⁄˜ì N~å=ÚÅ∞, PO„^茄Ѩ^Õâò(ÉèÏëê
~å„ëêìÅ Pq~åƒù=OÔH· Jx) J=`«~°}ÔH· =∞~°}˜OKå_»<Õ `«Ñ¨C_»∞
Hõ^äŒ<åefl <Õ˜H˜ PO„^èŒ∞Å∞ K≥ѨÊ_»O, `≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’
PÜ«∞# q„QÆǨ efl "≥·â◊√ºÅ∞ Jaè=∂#O`À Ãјì, P~åkèOK«_»O
`≥ÅOQÍ} "åi J=∂Ü«∞Hõ`åfixH˜ x^Œ~°≈#O HÍ^•! á⁄˜ì
N~å=ÚÅ∞ =∞~°}O `«~åfi`« JHÀì|~ü 31, 1953# PO„^èŒ
~å¢+¨ìO Hõ~°∂flÖò ~å[^è•xQÍ U~°Ê_ç# `«~åfi`«<Õ _çÃãO|~ü
1953Ö’ Ѷ¨AÖò Jb Hõq∞©x U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk.
D Hõq∞˜ x"ÕkHõ ÃãÃÑìO|~ü 1955# W=fi_»O [iyOk. D
Hõq∞© ‰õÄ_® PO„^è•, `≥ÅOQÍ}#∞ HõÅáêÅx W=fiÖË^Œ∞,
ÃÑ·QÍ QÆ∞[~å`ü, =∞Ǩ ~å¢+¨ì Hõeã≤ =ÙO_®Åx ã¨∂zOK«_»O
‰õÄ_® [iyOk. Wxfl ^Œ$ëêìºO`åÅ#∞ HÍ^Œx, PO„^茄Ѩ^Õâò
J=`«~°}‰õΩ á⁄˜ì N~å=ÚÅ∞ HÍ~°‰õΩ_»x K≥ѨÊ_»O ѨzÛ J|^ŒúO
HÍ^•!
=„Hõ|∞kú`À ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µÅ XѨÊO^ŒO:
áÈ`Õ, Ѷ¨[Öò Jb Hõq∞©, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ¿ãìòÖ’x
=∞~°~îåfi_®Å#∞ <å˜ ÉÁOÉÏ~Ú ~å¢+¨ìOÖ’, Hõ#fl_»(QÆ∞Ń~°æ,
~åÜ«∞K«∂~ü, |ÖÏ¡i "≥ÚII) „áêO`åefl <å˜ "≥∞ÿã¨∂~°∞ ~å¢+¨ìOÖ’
qb#O KÕÜ«∂Åx ã¨∂zã¨∂Î, `≥ÅOQÍ}#∞ „Ѩ`ÕºHõOQÍ
=ÙOKåÅx HÀiOk. nO`À `≥ÅOQÍ}#∞ PO„^èŒ`À HõÅáêÅ<Õ
PO„^è•"åà◊¡ XuÎ_ç ÃÑiyOk. nxÃÑ· _èçb¡Ö’ ÖÏc~ÚOQÆ∞ ‰õÄ_®
KÕ™ê~°∞. ÃÑ·QÍ `≥ÅOQÍ}`À HõÅ∞™êÎ=∞<Õ PÖ’K«#`À<Õ
Hõ~°∂flÖòÖ’ QÆ∂_®~åÖ’¡x QÆ∞_ç¤náêÅ H˜O^Œ PO„^èŒ ~å[^è•xx
#_çáê=∞x, „Ѩ`ÕºHõ JÃãOc¡x, Ãã„Hõ>ËiÜ«∞ò#∞ xi‡OK«ÖË^Œx,
PO„^è•#∞ `≥ÅOQÍ}`À HõeÑ≤`Õ, HÀÏ¡k ~°∂áêÜ«∞Å x~å‡}
Y~°∞ÛÅ∞ P^• J=Ù`åÜ«∞<Õ H“˜Åº hux „Ѩ^Œi≈Oz,
XѨC‰õΩ<ÕÖÏ XuÎ_ç`≥KåÛ~°∞. J~Ú<å #=∞‡x Ѷ¨AÖòJb Hõq∞©,
=ÚO^Œ∞QÍ S^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ `≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ ~å¢+¨ìOQÍ
=ÙO_®Åx, `«^Œ∞Ѩi [iˆQ 1957 ZxflHõÅ `«~åfi`« (ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
"≥Ú^Œ˜ JÃãOc¡ ZxflHõÅ∞ 1952Ö’ [iQÍ~Ú.) `≥ÅOQÍ}
JÃãOc¡Ö’x Ô~O_»∞ =O`«∞Å âßã¨#ã¨Éèí∞ºÅ∞ XѨC‰õΩO>Ë
JѨC_»∞ PO„^èŒ ~å¢+¨ìOÖ’ qb#O KÕÜ«∞=K«Ûx ÃãÃÑìO|~ü
1955Ö’ ã¨=∞iÊOz# x"ÕkHõÖ’ á⁄O^Œ∞Ѩ~°Û_»O [iyOk.
Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åʼnõΩQÍx ~å¢+¨ì JÃãOc¡H˜ ZxflHõÅ∞ ~å=x,
WѨʘˆH PÅ㨺O J~ÚO^Œx ÉèÏqOz# PO„^èŒ, ã‘=∞
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ _èçb¡ ÃÑ^ŒÌÅx P„â◊~ÚOK«_»O`À, _èçb¡ ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µÅ∞
`≥ÅOQÍ} <åÜ«∞‰õΩefl(=ÚYº=∞O„uQÍ =Ù#fl |∂~°∞æÅ
~å=∞Hõ$ëê‚~å"£ `«k`«~°∞Å∞) XÑ≤ÊOz, 'ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µÅ XѨÊO^ŒO—
¿Ñ~°∞# W~°∞„áêO`åefl HõÅѨ_®xH˜ =∂~°æO ã¨∞QÆ=∞O KÕ™ê~°∞.
=ÚO^Œ∞ qb<åxfl =ºuˆ~H˜Oz# |∂~°∞æÅ z=iH˜ #=O|~ü
25, 1955# JÃãOc¡Ö’ Ѷ¨[Öò Jb ã≤á¶ê~°ã¨∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
=∂Ï¡_»_»O QÆ=∞<å~°›O. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ |∂~°∞æÅ _èçb¡ xOz
uiy ~å=_»O`À>Ë QÀ_»ÃÑ·# Ñ≤e¡"å@OÖÏ =∂Ï¡_»∞`«∞<åfl~°x
ÔHq ~°OQÍÔ~_ç¤ ÉËQÆO¿Ñ@ q=∂<å„â◊Ü«∞OÖ’<Õ |∂~°∞æÅ#∞
PÜ«∞# =ÚO^Õ q=∞i≈OKå_»∞. WÖÏ _çÃãO|~ü 3 ^•HÍ [iy#
K«~°ÛÖ’¡, "≥∞*Ïi© qb<åxfl =ºuˆ~H˜ã¨∂Î =∂Ï¡_»@O
[iyOk. W^Õ J^Œ#∞QÍ ÉèÏqOz #=O|~ü 27, 1955#

16. 16#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
Hõ~°∂flÖòÖ’ PO„^èŒ ~å¢+¨ì JÃãOc¡ qâßÅ PO„^èŒ ~å¢+¨ìO
(`≥ÅOQÍ}`À Hõeã≤) U~°Ê_®Åx UHõ„w=OQÍ f~å‡xOzOk.
'qb#O— J<Õ Ñ¨^ŒO q"å^•ã¨Ê^ŒOQÍ =∂iOk. 'áêÅÖ’ hà◊√¡
Hõeáê=∂? hà◊¡Ö’ áêÅ∞ Hõeáê=∂?— Jx ÃÑ_»~åúÅ#∞ fã¨∂Î,
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ¿ãìòÖ’x `≥ÅOQÍ} ÉèÏQÍxfl JѨʘˆH LxH˜Ö’
L#fl(Zy˚ã≤ìOQ∑) PO„^èŒ ~å¢+¨ìOÖ’ (~å[^è•x LxˆH ÖËx
HÍOkjHõ ~å¢+¨ìO) HõÅѨ_»O [iyO^Œx, WÖÏ HõÅѨ|_ç# Ô~O_»∞
„áêO`åʼnõΩ 'PO„^èŒ „Ѩ^Õâò— Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑÏì~°x, ™êfi~°ú PO„^èŒ
~å[H©Ü«∞ ѨO_ç`«∞Å∞ qѨs`« "åºMϺ<åÅ∞ KÕã¨∞ÎO>Ë, PO„^è•
ÖÏc Ѩ„uHõÅ∞ `«Ñ¨C_»∞ Hõ^äŒ<åefl ~åã¨∞Î<åfl~Ú.
*ÏfÜ«∞ k#Ѩ„uHõQÍ ¿Ñ~°∞ "≥∂ã≤# >ˇÿ"£∞û PѶπ WO_çÜ«∂
AÖˇ· 29 #∞Oz PQÆã¨∞ì 3 ^•HÍ =~°∞ã¨QÍ <åÅ∞QÆ∞
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∂efl `≥ÅOQÍ} „ѨHõ@#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ~åã≤ ^•x
J„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ^Œ$HõÊ^äŒO |Ç≤Ï~°æ`«O KÕã¨∞‰õΩ#flk. JÖψQ
`≥ÅOQÍ} QÆ_»¤ g∞^Œ Ѩ٘ì ÃÑiy# PO„^è• Ñ¨„uHõÅ∞ `≥ÅOQÍ}
~å¢+¨ì Pq~åƒù"åxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ q+¨O Hõ‰õΩ¯`«∞<åfl~Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë ^•^•Ñ¨Ù Jxfl Ѩ„uHõÅ∞(Ô~O_»∞ `«Ñ¨Ê) „Ѩ^è•#
ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞ PO„^è•"åˆ~ HÍ=_»O QÆ=∞<å~°›O! =∞~À Ѩ„uHõ
ã¨Oáê^Œ‰õΩ_»∞ `≥ÅOQÍ}"å_≥·<å, P Ѩ„uHõ K≥ѨC KÕ`«∞Ö’¡<Õ
ѨxKÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. `≥ÅOQÍ} QÆ_»¤ g∞^Œ ѨÙ~°∞_»∞
áÈã¨∞‰õΩ#fl =∞~À PO„^èŒ ÃÑ@∞ì|_ç^•i Ѩ„uHõ `≥ÅOQÍ}
„ѨHõ@# `«~åfi`« Ѩ^ŒH˘O_»∞(11) Hõ^äŒ<åefl '`≥Å∞QÆ∞ QÆ_»¤— ¿Ñ~°∞#
HõHͯeû#O`« qëêxfl HõH˜¯Ok. ~å¢+¨ìO q_çáÈ`Õ ÃãÖò á¶È<£
~Àq∞OQ∑ Kås˚Å∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`åÜ«∞<Õ |∂p Hõ^äŒÅ∞ K≥ѨÊ_»O P
Ѩ„uHõ ã¨Oáê^Œ‰õΩ_ç =„Hõ|∞kÌH˜ x^Œ~°≈#O. WÖÏO˜
ÉèÏ=^•i„^Œº"Õ∞ `≥ÅOQÍ}‰õΩ âßѨOQÍ =∂iáÈ~ÚOk. g~°∞
„Ѩ=zã¨∞Î#fl q+¨Ñ¨Ù „ѨKå~°O „ѨHÍ~°"≥∞ÿ<å LxH˜Ö’ L#fl PO„^èŒ
~å¢+¨ìOÖ’<Õ `≥ÅOQÍ}#∞ Hõeáê~°x ÉèÏq¿ãÎ, ~å¢+¨ìO ¿Ñ~°∞ PO„^èŒ
~å¢+¨ìOQÍ<Õ =ÙO_®e QÍx 'PO„^èŒ „Ѩ^Õâò—QÍ ZO^Œ∞‰õΩ =∂~åÛ~À
D ^ŒàÏ~°∞Å∞, =Åã¨"å^Œ∞Å∞ K≥áêÊe. W^Õ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
~å¢+¨ìOÖ’x Hõ~å‚@Hõ „áêO`åxfl <å_»∞ "≥∞ÿã¨∂~ü ¿ãìòÖ’,
=∞~å~îåfi_® „áêO`åxfl ÉÁOÉÏ~Ú ~å¢+¨ìOÖ’ Hõeáê~°∞ `«Ñ¨Ê,
HõeÑ≤#OHõ "å˜ ¿Ñ~°∞¡ =∂~°ÛÖË^Œ∞. HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ Jq
Hõ~åfl@Hõ, =∞Ǩ ~å„ëêìÅ∞QÍ ¿Ñ~°∞ =∂~°∞Û‰õΩ<åfl~Ú.
^ÀÑ≤_ç K«i„`« ѨÙ#~å=$`«O:
K«i„`«, ѨÙ#~å=$`«=∞=Ù`«∂ =ÙO@∞Ok. =ÚO^Œ∞
qëê^ŒOQÍ, `«~åfi`« „ѨǨÏã¨#OQÍ... Jx HÍ~°Öò=∂~ü¯û J#fl
=∂@Å∞ <Õ˜ PO„^è• ^ŒQÆ∞Öσùr ~å[H©Ü«∂ʼnõΩ JHõ∆~åÅ
J`«∞‰õΩ¯OÏ~Ú. `≥ÅOQÍ} „ѨHõ@# `«~åfi`« =∞„^•ãπ #∞Oz
PO„^è• "Õ~°Ê_ç# Ѷ¨∞@#ÖË uiy WѨÙ_»∞ "≥Ú^ŒÖÜ«∂º~Ú.
^ÀK«∞‰õΩ#fl WO˜x ^˘OQÆÅ∞ ^èŒfiOã¨O KÕã≤#@∞¡, 60 ã¨O=`«û
~åÅ ^ÀÑ≤_ç `«~åfi`« ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ}‰õΩ „ѨâßO`«`« ÖˉõΩO_®
KÕÜ«∂Åx ‰õΩ„@Å∞ Ѩ#∞fl`«∞<åfl~°∞. áÈh, K«O_èôQÆ_£ÖÏ
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ PO„^茄Ѩ^Õâò J=`«~°} `«~åfi`« ~°∂ѨÙk^Œ∞̉õΩO>Ë,
PO„^è•"åi HÀiHõ‰õΩ J~°÷O =ÙO_Õk. PO„^è•"å~°∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
~åHõ=ÚO^Õ Jxfl ǨÏOQÆ∞Å`À Jaè=$kú K≥Ok# #QÆ~°O.
™êfi`«O„`«ºO `«~åfi`«, =ÚO^Œ∂ ^Õâ◊OÖ’ ¿ÑÔ~xflHõ QÆÅ
=∞Ǩ #QÆ~°OÖ’ _èçb¡ `«~åfi`« JO`«˜ #QÆ~°OQÍ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#∞
QÆ∞iÎOKÕ"å~°∞. JO^Œ∞ˆH JOÉË^Œ¯~ü ÖÏO˜ "å~°∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#∞
^Õâ◊ Ô~O_»= ~å[^è•xQÍ KÕÜ«∂Åx ã¨∂zOKå_»∞.
q^•º, "≥·^Œº, "å}˜[º, h˜ áê~°∞^ŒÅ, Ô~·ÖËfi, ~°"å}ÏÅ`À
áê@∞QÍ âߢã¨Î, ™êOˆHuHõ ~°OQÍÖ’¡, áêi„âßq∞HõOQÍ Jaè=$kú
K≥Ok# =∞Ǩ #QÆ~°O ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£. "≥Ú@ì"≥Ú^Œ˜ Éèí∂QÆ~°ƒù
=Ú~°∞QÆ∞ HÍÅ= ™œHõ~°ºO QÆŠѨ@ì}O. ^Õâ◊OÖ’<Õ HÍ^Œ∞,
„ѨѨOK«OÖ’ ZHõ¯_®ÖËx h˜x áêiã¨∂Î ™êQÆ∞ Ѩ^Œúu(~°<£ PѶπ
^Œ i=~ü), Ô~·ÖËfi#∞, ~À_»∞¤ ~°"å}Ï#∞ XˆH =º=ã¨÷ x~°fiÇ≤ÏOz
J#∞ã¨O^è•#O`À x~°fiÇ≤Ï¿ãÎ, ¿ã=ÅOkOz# q^è•#O XHõ¯
`≥ÅOQÍ}Ö’<Õ =Ù#flk `«Ñ¨Ê =∞Ô~Hõ¯_® ÖË^Œ∞. h˜ áê~°∞^ŒÅ
™œHõ~°ºO ÖËx PO„^è• „áêO`«O‰õΩ =ÚO^Õ ^è•<åºQÍ~°OQÍ,
ã¨ã¨ºâߺ=∞ÅOQÍ "≥Å∞Q˘Ok# „áêO`«O `≥ÅOQÍ}. ɡOQÍÖò
Hõ~°∞=Ù#∞ K«qK«∂ã≤<å, Hõ~°∞=O>Ë `≥eÜ«∞x „ѨHõ$u ã¨Ç¨Ï[ã≤^Œú
„áêO`«O `≥ÅOQÍ}. 35 âß`«O‰õΩ ÃÑ·QÍ J@q ã¨OѨ^Œ`À,
Yx[ ã¨OѨ^Œ`À `«∞Å`«∂QÆ∞`«∂, ã¨QÆ@∞# "≥~Úº q∞b¡g∞@~°¡
=~°¬áê`«O QÆÅ „áêO`åxfl PO„^èŒ∞Å∞ =zÛ Z_®iQÍ =∂~åÛ~°∞.
WÖÏ |OQÍ~°∞ QÆ∞_»∞¡ ÃÑ>Ëì „áêO`åxfl x~°O`«~°O
^ÀK«∞HÀ"åÅ<Õ L^Õúâ◊ºO`À<Õ WѨC_»∞ ~å[H©Ü«∂Åhfl
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. PO„^è•Ö’ QÆ∞_ç¤
náêÅ∞#flѨC_»∞, `≥ÅOQÍ}Ö’ q^Œ∞º`ü "≥Å∞QÆ∞Å∞ "≥eâß~Ú.
(Ǩï¿ãû<£™êQÆ~ü, x*ÏO ™êQÆ~ü ^•fi~å) PO„^è• qâ◊fi
q^•ºÅÜ«∂xH˜ Pi÷Hõ ã¨Ç¨ Ü«∂xfl JOkOz# Ѷ¨∞#`« <å˜
x~°O‰õΩâ◊√_»x ¿Ñ~°∞Ѩ_»¤ U_»= x*Ï"Õ∞! Wxfl ^Œ$ëꪺO`åefl
ѨHõ¯#ɡ˜ì, ^ÀÑ≤_ç =Úã¨∞QÆ∞Ö’ ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ Ãјì, Jaè=$kú
KÕ™ê=∞x, 60 UO_»∞¡ =Ù<åfl=∞x, Ѩ~å~Ú =OK«# ~å[H©Ü«∂Å∞
KÕÜ«∂Åx K«∂_»_»O PO„^è• „Ѩ[Å ÉÏQÀQÆ∞ÅÔH· HÍ^Œ∞. H˘O`«
=∞Ok ™êfi~°÷ ~å[H©Ü«∞ "å^Œ∞Å ÃÑ@∞ì|_»∞Å ~°Hõ∆}ˆH!
™êfi~°÷ ~å[H©Ü«∂ÅÔH· `≥ÅOQÍ}#∞ HÀ~°∞`«∞<åfl~°x
xO^•~ÀѨ} KÕã≤# ã¨"≥∞ÿHõº"å^Œ∞Å∞, WѨʘ ã¨"≥∞ÿHõº"å^Œ
L^Œº=∞O U ™êfi~°÷ ~å[H©Ü«∂ÅHÀ K≥ѨÊQÆÅQÍe. ZÖÏQÀ
`≥ÅOQÍ} KÕ*ÏiOk, Hõhã¨O ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#<åfl J_®¤QÍ
=ÙO_®Å<Õ _ç=∂O_£#∞ fã¨∞Hõ~å=_»OÖ’<Õ PO„^è• ~å[H©Ü«∞