Nadusthunna Telangana July

1. 3#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2015
Q“~°= ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞
„á⁄IIJ_»áê ã¨`«º<å~åÜ«∞}
ã¨ÅǨ =∞O_»e
JÅ¡O<å~åÜ«∞}
K≥·~°‡<£-„ÃÑãπ JHÍ_»q∞
z‰õΩ¯_»∞ „ѨÉèÏHõ~ü
J_»fiˆHò–<åºÜ«∞ ã¨ÅǨ^•~°∞
Ѩ„^è•# ã¨Oáê^Œ‰õΩ_»∞
_®IIã≤.HÍjO
ã¨Oáê^Œ‰õΩ~åÅ∞
¿ãflǨÏÅ`« ZO.
ã¨Oáê^ŒHõ =~°æO
_®II Z.ã≤Öχ<åÜ«∞H±, Jã≤ÃãìOò „á⁄ÃѶã¨~ü
„HÍOu, [~°fleã¨∞ì
"Õ∞<Õ[~ü
ZO. ÉÏÅ∞<åÜ«∞H±
á¶È<£ <≥O.: 8008918475, 9290745490
_ç.˜.Ñ≤. : "åã¨q „QÍѶ≤H±û
#Å¡‰õΩO@, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500044. ÃãÖò: 871212 5005.
=ÚYz`«„O : J#fl=~°O Nx"åãπ
Hõ=~ü _ç*ˇ·<£ : „HÍOu
#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}Pi÷Hõ,~å[H©Ü«∞,™êÇ≤Ï`«º=∂ã¨Ñ¨„uHõ
#∂~°∞ ѨÓÅ∞ qHõã≤OK«h, "Õ~Ú PÖ’K«#Å∞ ã¨OѶ¨∞i¬OK«h J#fl@∞¡ „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# aè#fl PÖ’K«#ʼnõΩ
=∂ Ѩ„uHõÖ’ KÀ@∞O@∞Ok. Hõ#∞Hõ D Ѩ„uHõÖ’ =Ú„kOz# Jaè„áêÜ«∂Å∞ ~°K«~Ú`«Å"Õ.
ã¨Oáê^ŒHõ =~åæxH˜ UH©ÉèÏ=O LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}JH“Oò<≥O|~ü:62254225854
ZãπaÃÇÏKü, ~åOHÀiî „ÉÏOKü(20350), ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£.
EÖˇ· 2015
ã¨OѨ٘ : 5
ã¨OzHõ : 7
~°K«#Å∞, K«O^•Å∞, q~åàÏÅ∞ ѨOѨ=eû# z~°∞<å=∂
¿ãflǨÏÅ`«ZO.,
HÍfi~°ì~ü <≥O. R-9, O.U HÍfi~°ì~üû,
L™ê‡xÜ«∂ Ü«¸x=i≈˜, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£-500 007.
W."≥∞~ÚÖò:nadusthunnatelangana@gmail.com
E<£ 30, 2015
ISSN 2349-2376
IFSC: SBHY 0020350
ã¨Oáê^Œ‰õΩ_ç L`«Î~°O
P"≥∞ '<≥`«∞Î~°∞— Z<£H“O@Ô~·# KÀ@
=∞#ã¨∞û QÆ_»¤Hõ˜ìOk
Hõhflà◊√¡ ÖË=Ù
=∂@Å∞ ÖË=Ù
ã¨∂~°∞º_»∞ P‰õΩ KÕuÖ’ XiyáÈÜ«∂Hõ
J_»=O`å pHõ@~ÚOk
J`«_»∞ ã¨∂~°∞º_»∞
P"≥∞ P‰õΩ
J<Àfl JHÀ¯ |O^èŒ∞"À q∞„`«∞_À
ã¨Ç¨ÏK«~°∞_À
Éèí∞[O g∞^Œ "åe#ѨC_»∞
Hõhflà◊¡`À =∞ø#OQÍ =∂Ï¡_»∞`«∞Ok
- - -
P"≥∞ xâ◊≈|ÌѨ٠gkèÖÏ u~°∞QÆ∞`«∞Ok
P Ñ≤Å¡"å_»∂ JO`Õ
=∞ø#OQÍ<Õ 'ã¨$+≤ìOKÕ"å_»∞—
JO`Õ =∞ø#OQÍ HÍeáÈ`«∞<åfl_»∞
J`«x ѨHõ¯# JHõ∆~åÅ#∞‰õΩO@
|∂_ç^ŒÖ’ zQÆ∞iã¨∞Î<åfl~Ú
Hõq`å áê^•xfl
q~°Q˘˜ì#O`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ
"å_çH˜ g~°∞x â◊s~åxfl pÖÏÛÅ<Õ `«Ñ¨#
JHõ¯_Õ"≥∂
x#flHÍi# J=∞~°∞_ç ~°HõÎO
QÆ_ç¤áÈK«ÃÑ· á⁄^Œ∞QÆ∞`«∞Ok

2. 4 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2015
`≥ÅOQÍ}`˘=fi
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
ã¨OH∆ÀÉèí ã¨=∞Ü«∞O† "Õ∞^è•q x|^Œú`« – HÍjO 5
`≥ÅOQÍ#O
`≥ÅOQÍ}Ö’ `≥~åã¨, `≥^Õáê ã¨OH©~°‚ „ѨÉèí∞`«fi U_®k áêÅ# – =~°=~°~å=Ù 6
=~°Î=∂#O
„ѨÉèí∞`åfiÅ∞ =∂i<å =∂~°x Jaè=$kú #=¸<å! – Z. #iûOǨÔ~_ç¤ 9
`≥ÅOQÍ}©Hõ'~°}O—
=^茺tÅÃÑ· „ѨÉèí∞`«fi q^Œº! `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fi `˘e..... – _®II U~°∞H˘O_» #iûOǨï_»∞ 15
ѨÙ~ÀQÆ=∞#O
"≥#Hõ_»∞QÆ∞Å U_®k áêÅ#Å∞ – J~°}º 19
„áêѨOzHõO
"≥∂_ô ã¨O=`«û~° áêÅ#Ö’ "≥∞ÿà◊√~åà‹¡xfl..? – _®II l. ÅK«ÛÜ«∞º 22
J^ŒÌOÖ’ JHõ∆~åÅ∞
™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ #= x~å‡}O – _®II <åàıâ◊fi~°O â◊OHõ~°O 25
q^•ºi÷ HõÅO
q^Œº^ÕxHÀã¨O!? =∂~°∞¯Å HÀã¨"≥∞ÿ`Õ HÍ^Œ∞ – ã≤. HÍjO 27
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO
=∂i¯û[O UO K≥Ñ≤ÊOk? ^ÀÑ≤_ç, "≥·~°∞^蕺Å∞ =º=ã¨÷#∞ ‰õΩѨʉõÄÅ∞™êÎ~Ú – ã≤.ÃÇÏKü.=∞^èŒ∞ 29
U_®k áêÅ#Ö’ q^Œº – a. ~å=∞Hõ$+¨‚ 31
Ü«¸x=iû©Ö’¡ x¿+^èŒ ~å[H©Ü«∂Å∞ – =˜ìHÀ˜ „âß=}ü ‰õΩ=∂~ü 36
''`≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl L#fl`«OQÍ K«∂_®e—— – =_≥¤Ñ¨e¡ =∞ÖË¡â◊O 38
x~°∞^ÀºQÆ∞ʼnõΩ q∞yeOk x~åâı! – ã≤Å∞"Õ~°∞ ǨÏi<å^ä£ 41
"Õ∞^è•=ÙÖÏ~å! g∞Ô~@∞"≥·Ñ¨Ù? – ~åǨïÖò 44
=∂~°x Jã¨=∂#`«fiO – ã¨~°ã¨fiu ~°=∞ 49

3. 5#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2015
''q^•º~°∞÷ÅÖ’#∂, "Õ∞^è•=ÙÅÖ’#∂ W©=e HÍÅOÖ’ ã≤^•úO`«, ~å[H©Ü«∞ Hõ$+≤ `«QÆ∞æ=ÚYO Ѩ_»∞`«∞#flk.
H˘xfl J<å~ÀQƺHõ~° ^èÀ~°}∞Å∞ `«Öˇ`åÎ~Ú. ~å[H©Ü«∂Å QÆ∞iOz QÍh, `«=∞ =∂`«$^Õâ◊ Éèíq+¨º`«∞Î#∞ QÆ∞iOzQÍh,
=∂#=*Ïu P^Œ~å≈Å QÆ∞iOzQÍh `åѨ„`«Ü«∞ Ѩ_»#=ã¨~°"Õ∞g∞ WHõÖË^Œh H˘O^Œ~°∞ ÉèÏqã¨∞Î#fl@∞¡<åfl~°∞—— Jx =∂"À
K≥·<åÖ’ qѨ¡"å#O`«~°O "Õ∞^è•=ÙÅ QÆ∞iOz Ju =ÚYº"≥∞ÿ# "åºMϺ<åÅ∞ KÕ™ê~°∞.
HÀ™êÎO„^èŒ |∂~°∞˚"åÅ áêÅ# #∞Oz `≥ÅOQÍ} |∂~°∞˚"åÅ áêÅ#Ö’H˜ Ѩi=~°Î# K≥Ok# `≥ÅOQÍ} ã¨=∂[O XHõ"≥·Ñ¨Ù, q∞`«"å^Œ
=∞`À<å‡^Œ áêÅ# #∞Oz Ju"å^Œ =∞`À<å‡^Œ a*ˇÑ≤ áêÅ#Ö’H˜ =∂i# ÉèÏ~°`« ã¨=∂[O Ô~O_À"≥·Ñ¨Ù. =∂"À "Õ∞^è•=ÙÅ QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê#
q+¨Ü«∂Å#∞ D Ô~O_»∞ ã¨O^Œ~åƒùÅ#∞ QÆ=∞#OÖ’ LOK«∞H˘x Ѩije¿ãÎ WѨʘH© "å˜ „áêã¨OyHõ`« LO^Œx J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. „Ѩ[ÅÖ’
LO_Õ "≥·~°∞^蕺Å∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ "Õ∞^è•=ÙÅÖ’ ‰õÄ_® LOÏ~Ú. `≥ÅOQÍ} ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’<≥·`Õ, „Ѩ`ÕºHõ ~å¢+¨ìO HÀã¨O ѨxKÕã≤# "Õ∞^è•=ÙÅ∞
HÀ™êÎO„^èŒ áêÅHõ =~åæʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ x|^Œú`«`À ѨxKÕ™ê~°∞. „Ѩ[Å áÈ~å@O U ™ê÷~ÚH˜ "≥àıÎ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ ‰õÄ_® "åi`À>Ë #_çKå~°∞.
`≥ÅOQÍ} |∂~°∞˚"år H˘xfl™ê~°∞¡ ~år^èÀ~°}˜x „Ѩ^Œi≈¿ãÎ, `≥ÅOQÍ} "Õ∞^è•q =~°æO =∂„`«O ™ê÷xHõ |∂~°∞˚"årx ‰õÄ_® =keÃÑ@ìÖË^Œ∞.
"åiÖ’ L#fl J„QƉõΩÅ, ^ÀÑ≤_ç, "≥∂ã¨Ñ¨Ói`« ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ ZѨʘHõѨC_»∞ |@ì|Ü«∞Å∞ KÕã¨∂Î "Õ∞^è•=ÙÅ∞ „Ѩ[ŠѨ@¡ `«=∞ x|^Œú`«#∞
„Ѩ^Œi≈OKå~°∞. HÍx `≥ÅOQÍ}Ö’ ~å[H©Ü«∞ =∂~°∞ÊÅ∞ [iy#O`« "ÕQÆOQÍ, |∞kÌr=ÙÖ’¡ ‰õÄ_® =∂~°∞Ê [iyOk.
D ~å*ϺxH˜, ^•x áêʼnõΩʼnõΩ J„QƉõΩÖ ã¨fiÉèÏ=O LO^Œx QÆ`« W~°"≥· Uà◊√¡QÍ Ñ¨ÙOMÏ#∞ ѨÙOMÏÅ∞QÍ ~åã≤, =∂Ï¡_ç# "åà◊√¡
KåÖÏ qz„`«OQÍ `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`åfixH˜ q^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ =∂iáÈÜ«∂~°∞. „ѨÉèí∞`«fi Jkè<Õ`«Ö’¡ Uã¨∞„ѨÉèí∞=Ù#∞, =∂~ü¯û#∞, =∞Ǩ`«∞‡_çx,
Jaè#= JOÉË^Œ¯~ü#∞ K«∂ã¨∂Î K«O„^Œ∞xHÀ #∂Å∞ áÈQÆ∞#∞ ã¨=∞iÊã¨∞Î<åfl~°∞. "≥∂_ô "Õ∞H± W<£ WO_çÜ«∂Ö’ cã‘ ‰õ=∞ÖÏÅ∞ ѨÓ~Úã¨∂Î
|Ǩï[# HÍëêÜ«∂xfl HõÅQÆO@∞<åfl~°∞. WHõ ^ÀÑ≤_ô |∂~°∞˚"å ~å*Ϻxfl HõÖÏÅ`À, QÆàÏÅ`À ‰õÄÖÏÛÅx HÍÅ∞‰õΩ |ÅѨO Hõ@∞ìH˘x uiy#
"åà◊√¡ HÍÖÏf`« =∞ø<åxfl áê˜ã¨∞Î<åfl~°∞. |∂~°∞˚"å pHõ˜Ö’ "≥Å∞QÆ∞ HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. "≥#∞fláÈ@∞ K«O„^Œ∞x J=∞~° ~å[^è•x
x~å‡}ÏxH˜ ~åà‹¡`ÕÎ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ H˘O^Œ~°∞ Éèí∂q∞x ^è•#q∞KÕÛ 'HõÅO ™êfi=ÚÅ∞— =∞iH˘O^Œ~°∞. J„QƉõΩÅ „ÉÏǨχ}©Ü«∞O Ç≤ÏO^Œ∞`«fi ™ê~åxfl
J"å~°∞¤Å ¿Ñ~°∞`À ^•#q∞ã¨∞ÎO>Ë ^Àã≤ÖÁˆQæ "åà◊√¡ WOH˘O^Œ~°∞. â◊„`«∞=Ù `«Å #∞`«ÎiOz# <ÕÅ g∞^Œ ~å¢+¨ì"Õ∞^≥·<å, ÉèÏ=*ÏÅO ã¨iѨ_»HõáÈ~Ú<å
r ǨïE~ü q`«Î<åÅ#∞ Z=_»∞ <å>ˇ#∞ `«e¡!?
WO`«‰õΩ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ WÏ¡ PÖ’zOK«ÏxH˜, „Ѩ=iÎOK«ÏxH˜ U"≥∞ÿ<å ™ê=∂lHõ =¸ÖÏÅ∞ L<åflÜ«∂? K«i„`« WÏ¡O˜ ã¨OH∆ÀÉèÏxfl
ZO^Œ∞‰õΩ Z^Œ∞~˘¯O@∞Ok ÖÏO˜ „Ѩâ◊flʼnõΩ ã¨=∂^è•#O HÍ"åÅO>Ë HÍã¨Î Ãã·^•úOuHõOQÍ PÖ’zOK«=eûO^Õ. "Õ∞^è•q J<Õ =∂@‰õΩ
™ê=∂lHõ âß„™êÎÅ∞ aè#fl J~å÷Å#∞ Wã¨∞Î<åfl~Ú. ''„áêѨOzHõ ã¨∞MÏÅÃÑ· =∞‰õΩ¯= ÖˉõΩO_® `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ã≤^•úO`åÅ∞, Pâ◊Ü«∂Å
™ê^èŒ#ˆH `«# `≥eqx qxÜ≥∂yOKÕ =ºH˜Îx "Õ∞^è•q—— Jx áêÖò.Z.|~°<£ J<åfl_»∞. "Õ∞^è•=ÙÅ∞ ã¨=∂[OÖ’ Ju z#fl =~°æO. HÍx "åi
PÖ’K«#Å „ѨÉèÏ=O =∂„`«O "≥∞*Ïsì „Ñ¨[Å g∞^Œ LO@∞Ok. x*ÏxH˜ ã¨=∂[O ѨÙ~ÀQÆq∞ã¨∞Î#fl `˘e k<åÖ’¡ "Õ∞^èÀ HÍi‡‰õΩÅ∞
áêÅHõ=~åæÅ`À =∞"Õ∞Hõ"≥∞ÿ „â◊=∞r=ÙÅ J}z"Õ`«Ö’ ÉèÏQÆ=∞Ü«∂º~°∞. "Õ∞^è•q `«#=∞<Õk ZO`À L#fl`«"≥∞ÿ#^Œx, „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#^Œx ÉèÏqOK«_»O
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑÏì~°∞. ^•xH˜ HÍ=eû# ã¨HõÅ ™œHõ~åºÅ∞ á⁄O^ŒÏxH˜ áêÅHõ=~åæÅ`À JO@HÍQÆ@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑÏì~°∞.
ÃÑ@∞ì|_ç „Ñ¨"Õtã¨∞Î#fl „áê~°OÉèí ~ÀAÖ’¡ "Õ∞^èÀ HÍi‡‰õΩÅ∞ áêʼnõΩʼnõΩ #=∞‡Hõ"≥∞ÿ# =º‰õΩÎÅ∞QÍ „Ѩ=iÎOKå~°∞. J>Ë¡ |∂~°∞˚"å
„Ѩ*Ï™êfi=∞ºO ~å=ÏxH˜ D =~°æO áê„`« K«i„`«Ö’ =∞~°∞=ÖËxk. áê~°¡"≥∞O@s =º=ã¨÷ U~°Ê_ç# ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ gà◊√¡ `«=∞ Jaè„áêÜ«∂ÖË
„Ѩ[Å Jaè„áêÜ«∞OQÍ ^ä•òû áêe+≤OQ∑ KÕ™ê~°∞. 'ZxflHõÅÖ’ xÅ|_ç# =º‰õΩÎʼnõΩ =∞^ŒÌ`«∞ ѨeˆH— =~°‰õΩ gi PK«~°} "≥o¡Ok. WHõ¯_» "Õ∞^èÀ
HÍi‡‰õΩʼnõΩ, "Õ∞^è•qH˜ L#fl z#fl `Õ_®#∞ QÆ=∞xOKåe. "Õ∞^èÀ HÍi‡‰õΩÅ∞ =ºH˜ÎQÆ`« rq`åxH˜ „áê^è•#º`«x™êÎ~°∞. ™ê=∂lHõ ã¨=∞㨺Å#∞
q㨇i™êÎ~°∞. "Õ∞^è•q =∂„`«O ™ê=∂lHõ qÅ∞=Å#∞, ã¨=∞㨺Å#∞, Ö’áêÅ#∞ `«#qQÍ ÉèÏqOz Ѩiëê¯~åxH˜ Hõ$+≤KÕ™êÎ~°∞. W"åeì =∞#
ã¨=∂[OÖ’ D W^ŒÌ~°∞ L<åfl~°∞. ZÁzÛ W^ŒÌ~°∞ XHõ˜QÍ =∂~°@"Õ∞ qëê^ŒO.
K«i„`« QÆ=∞#OÖ’ „Ѩf =∞x+≤ `«#‰õΩ `Àz# q^èŒOQÍ „Ѩ=iΙêÎ_»∞. H˘O^Œ~°∞ u~ÀQÆ=∞#OQÍ =∞i H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~ÀQÆ=∞#OQÍ
PÖ’z™êÎ~°∞. HÍx "Õ∞^è•=ÙÅ∞ =∂„`«O =∞Op K≥_»∞Å#∞ ÉËsA "Õã¨∞H˘x „Ѩ[Å "≥·Ñ¨Ù xÅ|_»∞`å~°∞. ã¨Ô~·# qÅ∞=ʼnõΩ #=¸#QÍ
LOÏ~°∞. H˜¡+¨ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H˘O^Œ~°∞ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ =∞ø#OQÍ LO_®Åx ÉèÏq™êÎ~°∞. Wk ã¨=∂*ÏxH˜, ѨÙ~ÀQÍq∞ â◊‰õΩÎʼnõΩ KåÖÏ #+¨ìO
KÕã¨∞ÎOk. H˘xfl Ѩiq∞`«∞Å∞ qkèOK«∞H˘x rqOKåÅx ÉèÏqOK«@O ‰õÄ_® 'qÅ∞=ŠѨ@¡ `«@ã¨÷— "≥·Yˆ~. ã¨Ô~·# qÅ∞=ÖË"À ~°∂á⁄OkOK«@OÖ’
`«# áê„`« ÖˉõΩO_® q∞#Ǩ~ÚOK«∞HÀ=@O ‰õÄ_® "Õ∞^è•qH˜ ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. Wxfl q+¨Ü«∂Å∞ =∂Ï¡_»∞‰õΩ#fl `«~åfi`«...
Z=~°∞ x["≥∞ÿ# "Õ∞^è•q?
'`«# x|^Œú`«#∞ ˆH=ÅO x*ÏÅ∞ =∂Ï¡_»@O ^•fi~å Kå@∞‰õΩ<Õ"å_»—x ã≤.Ñ≤.™Èfl J<åfl_»∞. ^è≥·~°ºO, âߢã‘ÎÜ«∞ J^茺ܫ∞#O,
x~å‡}Ï`«‡Hõ q=∞~°≈ "Õ∞^è•qH˜ t~À^è•~°ºO. áÈ~å_Õ â◊‰õΩÎʼnõΩ <À’¡ <åÅ∞HõQÍ LO@∂ áêÅHõ=~åæʼnõΩ â◊„`«∞=ÙQÍ, ‰õΩ„^•~°∞xQÍ
LO_Õ"åˆ~ x["≥∞ÿ# "Õ∞^è•=ÙÅ∞. J„QƉõΩÖÏÅ, ^ÀÑ≤_ç =~åæÅ J_»∞QÆ∞ʼnõΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`«∞Î`«∂ H˘xfl H˜sÏÅ∞, Éèí∞[H©~°∞ÎÅ∞ ^èŒiOz
^•xx `«=∞ "Õ∞^èÀâ◊H˜ÎH˜ QÆ∞iÎOѨÙQÍ „Éèíq∞OѨKÕ¿ã HÍÅOÖ’ |`«∞‰õΩ`«∞#fl Ü«Ú=`«~°=∂ 'Jxfl ã¨O^Œ~åƒùʼnõÄ, Jxfl ˆ~@¡‰õΩ
`«y#@∞ìQÍ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ Åaè™êÎ~°<Õ— =∂@#∞ `«∞`«∞ÎhÜ«∞Å∞ KÕ¿ã ÉÏ^茺`« h^Õ. |∂~°∞˚"å ã¨Oã¨÷Å∞, „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ „Ѩ[Å "≥·Ñ¨Ù xÅ|_Õ
Hõ=ÙʼnõΩ, HõàÏHÍ~°∞ʼnõΩ, ~°K«~Ú`«Å‰õΩ, "Õ∞^è•=ÙʼnõΩ J"å~°∞¤Å∞ W=fi@=∞O>Ë ~å[º =ºuˆ~Hõ áÈ~åÏÅ #∞Oz ѨHõ¯‰õΩ ÖÏQÆ@"Õ∞#x
QÆ∞iÎOz <ÀɡÖò |Ǩï=∞ux u~°ã¨¯iOz# r<£áêÖò ™ê¢~üÎ Ü«Ú=`«~åxH˜ ZѨʘH˜ P^Œ~°≈"Õ∞.
E<£ 30, 2015
ã¨OH∆ÀÉèíã¨=∞Ü«∞O†"Õ∞^è•qx|^Œú`« HÍjOã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O

4. 6 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2015
`≥ÅOQÍ#O
=~°=~°~å=Ù
`≥ÅOQÍ}Ö’`≥~åã¨,`≥^Õáêã¨OH©~°‚„ѨÉèí∞`«fiU_®káêÅ#
'`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_ç `≥~å㨉õΩ ѨÓiÎ "≥∞*Ïi©
=zÛ<å =∞#‰õΩ ã¨OH©~°‚ „ѨÉèí∞`«fi ã¨O㨯 $u `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞— J<åfl_»∞
"≥Ú#fl XHõ q∞„`«∞_»∞ Hõeã≤. 'J^Õq∞˜ `≥~å㨠„ѨÉèí∞`«fi"Õ∞
Hõ^•— J<åfl#∞. =∞O„u=~°æOÖ’ Ѩ<≥flO_»∞ =∞Ok `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O
áêsì "åàı¡ L<åfl~°∞— J<åfl_»∞. 'LѨ=ÚYº=∞O„u Jã¨Å∞
ZѨC_≥·<å `≥~å㨠#∞Oz âßã¨#ã¨Éèí∞º_»Ü«∂º_®? `≥~åã¨
âßã¨#ã¨Éèí∞ºÅ#∞ F_çOz# ÖË^• "åà◊¡`À F_çáÈ~Ú# ˜_çÑ≤
QÆ`«"Õ∞ Hõ^• J`«xk. HÍHõáÈ`Õ `≥~å㨠âßã¨#ã¨Éèí∞ºÅ =Å#
XHõ¯™êi Ö’H±ã¨Éèí‰õΩ ZxflÔH· LOÏ_»∞. `«Å™êx Nx"åãπ
Ü«∂^Œ"£ U áêsì #∞Oz âßã¨#ã¨Éèí‰õΩ ZxflÔH· =∞O„uQÍ L<åfl_À
Z=Ô~·# ã¨=∂Kå~°Ç¨Ï‰õΩ¯ H˜O^Œ HÀi`Õ J`«_»∞ ˜_çÑ≤ ÜÕ∞#x
|Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok. `«∞=∞‡Å <åˆQâ◊fi~°~å=Ù _çZ<£Z ˜_çÑ≤ÜÕ∞
Hõ^•, Jx WÏ¡ K≥ѨCHõáÈÜ«∂_»∞. '<À@∞‰õΩ F@∞—
Ü«Ú^ŒúHÍÅOÖ’ `≥~å㨠`≥^Õáê J^≥·fi`«O QÆ∞iOz D =∂@Å∞
qO>Ë <å‰õΩ `«Å uiy áÈ~Ú#@¡~ÚOk.
=º‰õΩÎÅ#∞ |˜ì HÍ^Œ∞ QÆ^• q^è•<åÅ#∞ |˜ì Hõ^• áêsìÅ#∞
JOK«<å "ÕÜ«∂eûOk J#∞‰õΩ<åfl#∞. J~Ú`Õ =∞i Ñ≤q
#~°ã≤OǨ~å=Ù „Ѩ^è•xQÍ t|∞â◊~°}ü#∞ H˘<åÅ#∞‰õΩ#fl
^ŒQÆæiflOz K«O„^ŒÉÏ|∞ ÃãÉÏã≤ìÜ«∞<£#∞ H˘<åÅ#∞‰õΩ<Õ^•HÍ,
<≥„Ǩ˙ =∞O„u=~°æOÖ’ ‰õΩ=∂~°=∞OQÆà◊O KÕi# ^ŒQÆæiflOz,
ÔHã≤P~ü =∞O„u=~°æOÖ’ `«∞=∞‡Å KÕiO^•HÍ q^è•<åÅhfl
áêsìÅhfl XHõ>Ë Jx Hõ^•. XHõ>Ë áêsì J~Ú<å, ã¨OH©~°‚"≥∞ÿ<å
1991 #∞Oz „ѨѨOK« ÉϺO‰õΩ q^è•<åÅ#∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»"Õ∞
Hõ^• Jx Ü«ÚÑ≤Z–1, 2 HÍ=K«∞Û. Z<£._ç.Z. 1,2 HÍ=K«∞Û.
ɡOQÍÖò, ˆH~°à◊Ö’ ÖˇÑ¶πì „Ñ¶¨Oò HÍ=K«∞Û. PÜ«∂ ~å„ëêìÖ’¡
HÍO„ÔQãπ, a*ˇÑ≤ "≥Ú^ŒÅ∞ „áêOfÜ«∞ áêsìÅ∞ HÍ=K«∞Û.
áê~°¡"≥∞O@∞, âßã¨#ã¨ÉèíÖ’¡ JkèHÍ~°, „ѨuѨHõ∆ áêsìÅ∞ HÍ=K«∞Û.
H˘O`« ÉèÏ+¨Ö’ `Õ_®, â‹·eÖ’ `Õ_®, ~å[H©Ü«∞ ѨiÉèÏ+¨Ö’ `Õ_®,
K«~°ÛÖ’¡ "å_ç, "Õ_ç, "åQÍÌ<åÖ’¡ H˘`«Î^Œ#O, PHõ~°¬}. PK«~°}O`å
„ѨѨOK« ÉϺO‰õΩ Jaè=$kú #=¸<å.
PO„^茄Ѩ^Õâò #∞Oz `≥ÅOQÍ} q_çáÈ"åÅ#fl XHõ¯
q+¨Ü«∞OÖ’<Õ `≥~åã¨k „Ѩ`ÕºHõ`« QÍh Jk ZѨC_»∂
HÍO„ÔQãπ`À<À, `≥^Õáê`À<À, a*ˇÑ≤`À<À, ZOSZO `À<À
Hõe¿ã #_çzOk `«Ñ¨Ê q_çQÍ #_»=ÖË^Œ∞. P q+¨Ü«∞OÖ’ ^•xH˜
P^Œ~°≈O ZOSZO. ÅHõ∆ ºO JkèHÍ~°O. ZO^Œ∞HõO>Ë WѨC_»∞
ZOSZO =∞Ǩ~å„+¨ìÖ’ ‰õÄ_» „Ѩ"ÕtOzOk HÍh, ˜_çÑ≤
Ô~O_»∞ ~å„ëêìÅ`À<Õ *ÏfÜ«∞ áêsì Jx K≥ѨC‰õΩO@∞#flk HÍh
ˆHO„^ŒOÖ’ JkèHÍ~°OÖ’ L#fl áêsì`À á⁄`«∞Î ÖˉõΩO_® `«=∞
JkèHÍ~°O WHõ¯_» #_»=^Œx QÆ∞iÎOz# áêsì `≥~åã¨. JO^Œ∞ˆH
ˆHO„^ŒOÖ’ LO_Õ áêsìH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ =º=ǨÏiOK«_»O ^•x
~å[hu.
Wk=~°ÔH<Àfl™ê~°∞¡ „Ѩ™êÎqOz#@∞¡ ÔH.K«O„^ŒâıY~°~å=Ù‰õΩ
P^Œ~°≈O #O^Œ=¸i `å~°Hõ ~å=∂~å=Ù, PÜ«∞# P`«‡Q“~°=
x<å^ŒO. W^ŒÌiH˜ ‰õÄ_» `≥Å∞QÆ∞ *Ïu ¿Ñ~°∞ g∞^Œ<≥·<å,
`≥ÅOQÍ} ¿Ñ~°∞g∞^Œ <≥·<å ã‘fiÜ«∂`«‡ Q“~°="Õ∞ xÅ∞"≥ÖÏ¡
„Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î LO@∞Ok. XHõ¯ HÍ~Àʈ~@∞ â◊‰õΩÎÅ =ÚO^Œ∞
„Ѩ}q∞ÖË¡ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ `«Ñ¨Ê. QÆ`«=∞O`å JÏ¡ =ÙOz
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~åÊ@∞ „ѨHõ@# ^ŒQÆæiflOz UÔH·Hõ ÅHõ∆ ºO
HÀã¨O PÜ«∞# J#∞ã¨iOz# ã¨OH©~°‚ ~å[hux Ѩije^•ÌO.
=∂=¸Å∞ HõO˜H˜ HõxÑ≤OKÕ UÔH·Hõ ÅHõ∆«ºO `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì
™ê^èŒ#. K«∂_»QÆey`Õ Ö’K«∂ѨىõΩ HõxÑ≤OKÕk–ã¨fiѨiáêÅ#–
=∞# =#~°∞¡ =∞#‰õΩ–x<å^ŒO =∂@∞# K«O„^ŒÉÏ|∞–
"≥·ZãπP~üÅ∞ "åà◊¡ "åà◊¡ áêÅ#Ö’ J=∞Å∞ KÕã≤#O`« ã¨=∞~°÷OQÍ
`≥ÅOQÍ}Ö’ „ѨѨOK« ÉϺO‰õΩ P^Õt`« Pi÷Hõ q^è•<åÅ#∞
J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O. „Ѩ*Ï~°O[Hõ"≥∞ÿ# ÉèÏ+¨Ö’ =∂Ï¡_»∞`«∂–
„Ѩ*ÏHõ~°¬Hõ Ѩ^äŒHÍÅ∞ „ѨHõ˜ã¨∂Î L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ áÈÅ=~°O
„áê*ˇ‰õΩì x~å‡}O–Wk H©ÅHõ"≥∞ÿ# L^•Ç¨Ï~°}–ZO^Œ∞HõO>Ë
WO^Œ∞Ö’ [Å qx=∞Ü«∞ q^è•#O Wq∞_ç L#flk. Ѩi„â◊=∞Å
HÀã¨O, =ÚYºOQÍ HÍ~Àʈ~@∞ Ѩi„â◊=∞Å HÀã¨"Õ∞ ÉèÏs
„áê*ˇ‰õΩìÅ∞, ~À_»∞¡ "≥Ú^ŒÖˇ·# x~å‡}ÏÅ∞ J<Õ q+¨Ü«∞O
K«O„^ŒÉÏ|∞ Z#fl_»∂ ^•K«∞HÀÖË^Œ∞. "≥·ZãπP~ü ^•xH˜
Ô~·`«∞~å[ºO, =º=™êÜ«∞O, [ÅÜ«∞[˝O Jx ¿Ñ~°∞¡ ÃÑÏì_»∞.
HÍx `«#∞ JkèHÍ~°OÖ’H˜ ~åQÍ<Õ Jxfl˜Hõ#fl „áê^è•#ºO
áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰õΩì‰õΩ WzÛ Ñ¨~åº=~°} J#∞=∞`«∞Å∞, ˆHO„^Œ
J#∞=∞`«∞Å∞, <åºÜ«∞™ê÷<åÅ J#∞=∞`«∞Å∞, "åº*ϺÅ∞–"Õ˜h
MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® `«# HÍO„ÏHõì~°¡‰õΩ >ˇO_»~°∞¡ WzÛ ÉèÏsQÍ
Ѩ#∞Å∞ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃјìOKå_»∞.
áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰õΩì x~å‡}O J~Ú`Õ hà◊√¡ HÍ^Œ∞, <≥`«∞Î~°∞¡
áê~°∞`å~Ú Jx ™ê=∂#º „Ѩ[ʼnõΩ ѨÓiÎQÍ =ºuˆ~H˜ã¨∞Î<åfl_»x
=∞#ã¨∞ ÔHˆH¯ÖÏ K≥ѨÊQÆey# ÔHã≤P~ü á꺈HlH˜ XѨCH˘x

5. 7#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2015
`≥ÅOQÍ} `≥K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. JѨʘH˜ ~å[H©Ü«∞ ~°OQÆO #∞Oz
"≥·ZãπP~ü J^Œ$â◊º=∞Ü«∂º_»∞. `≥~°"≥#∞Hõ HÍ~Àʈ~@∞ â◊‰õΩÎÅ
pѶπ Zy˚‰õĺ˜"£ PѶ‘ã¨~ü K«O„^ŒÉÏ|∞, áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ *ˇ·~å"£∞
~°"Õ∞âò, "≥OHõÜ«∞º<åÜ«Ú_»∞, J=ã¨~°"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞ "åHõ=Ùò
KÕÜ«∞_®xH˜ UK«∂i. D HÍÅ=∞O`å ÔHã≤P~ü `«# ã¨ÅǨ
^•~°∞Å`À, =∞^Œú`«∞^•~°∞Å`À _èçb¡Ö’ =∞HÍO.
D "≥·âßźOÖ’ ÖË^• '"≥·q^茺OÖ’x UHõ`«fiO— (J@∞
=∞<À‡Ç¨Ï<£, W@∞ J^•fih "≥Ú^ŒÅ∞ *ˇ·~å"£∞ ~°"Õ∞âò, "≥OHõÜ«∞º
<åÜ«Ú_»∞, K«O„^ŒÉÏ|∞, K«O„^ŒâıY~°~å=Ù)#∞ =∞#O Ѩã≤
QÆ@ìQÆey`Õ JkèHÍ~°, „ѨuѨHõ∆ ã¨OH©~°‚OÖ’x áêÅHõ=~°æ
„ѨÜ≥∂[<åÅ∞ J~°÷=∞=Ù`å~Ú. J~°÷=∞ÜÕ∞º Ѩ^Œúu H˘~°ˆH H˘xfl
¿Ñ~°¡ „Ѩ™êÎ=#.
áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰õΩì J<åfl, XHõ ÉèÏs „áê*ˇ‰õΩì x~å‡}=∞<åfl,
Jk [Åã¨O|O^èŒ"≥∞ÿOk HÍ=K«∞Û. ÉèÏs Ѩi„â◊=∞ HÍ=K«∞Û.
Ô~·Å∞=∂~°æO HÍ=K«∞Û. x~å‡}OQÍ HõxÑ≤OKÕ ^•x q^èŒfiOã¨
ÅHõ∆ ºO J_»q, Pk"åã¨∞Å∞. Éèíq+¨º`ü `«~åxH˜ ã¨O|OkèOz
#O`« =~°‰õΩ "ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ Pk"åã¨∞Å∞ HÍáê_»∞`«∞#fl
„ѨHõ$u ã¨OѨ^Œ. Hõ_»∞áê~° QÆ@∞ìH˘x ã¨=∂*ÏxH˜
JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LOK«∞`«∞#fl „â◊=∞â◊H˜Î. ™ê~åOâ◊OÖ’H˜ "≥o¡
K«∂¿ãÎ =∂#=*Ïu =∞#∞QÆ_»‰õΩ, Ѩ~åº=~°} Ѩi~°Hõ∆}‰õΩ,
=∞x+≤H© „ѨHõ$uH© J=ã¨~°"≥∞ÿ# r=# q^è•#O–WO`«
q<åâ◊#O Z=~°∞ `«ÅÃÑ@ì QÆÅ~°∞. ÃÑ@∞ì|_ç `«ÅÃÑ@ìQÆÅ^Œ∞.
Jk QÆ∞`«Î ÃÑ@∞ì|_ç J~Ú#ѨÙ_»∞ Jk ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ qã¨ÎiOKÕ
„Hõ=∞OÖ’ ^•x L‰õΩ¯ HÍà◊¡ H˜O^Œ U"Õq #eyáÈ`«∞<åflÜ≥∂
^•xH˜ HõxÑ≤OK«=Ù. Jk K«∂_»ÖË^Œ∞. ^•xH˜ ã¨O|OkèOz#
^èŒ~°‡^Õ=`« Hõà◊¡‰õΩ QÆO`«Å∞ Hõ@∞ìH˘x KÕuÖ’ „`åã¨∞`À =∞#‰õΩ
„Ѩu ~å[^è•x #QÆ~°OÖ’#∞ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^•x âßã¨# ^Õ=`«
P=~°}Ö’ Z#fl_»∂ áêÅ#Ö’ áêÅ∞ ѨOK«∞HÀx =∞Ǩ`«∞‡_»∞
âßO`«ºÇ≤ÏOã¨Å∞ „ѨÉè’kOz, „ѨÉè’kOz ǨÏ`«º‰õΩ QÆ∞~°~Ú
=∞ø# q„QÆǨÏO =Öˇ xez LOÏ_»∞. Dã≤ìO_çÜ«∂ HõOÃÑh
HÍÅO #∞Op, „a˜+π WO_çÜ«∂ HÍÅO #∞Oz „Ѩ[Å ¿ãfiKåÛù
HÍOHõ∆efl HÍáê_»_®xH˜ áÈ~å_»∞`«∞#fl Pk"åã¨∞Å∞ =∂„`«O
D ^ÕâßÅ, ~å„ëêìÅ ~å*ϺŠx~å‡}=∞O`å „Ñ¨*Ï
=ºuˆ~Hõ"≥∞ÿO^Õ#x ~år ÖˉõΩO_® áÈ~å_»∞`«∂<Õ LOÏ~°∞.
JO^Œ∞ˆH ZhìP~üÔH·<å Pk"åã¨∞Å QÆ∞_çÃãÅ∞ `«QÆ∞Å Éˇ˜ìOKåeû
=zÛOk. "åà◊¡ ™ê‡~°Hõ ã¨∂÷áêÅ∞ ‰õÄÖÏÛeû =zÛOk. "åà◊¡
=∞Ç≤Ïà◊ÅÃÑ· J`åºKå~åÅ∞ KÕÜ«∂eûOkQÍ, „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨, ÉÏÅ,
=$^Œú q=Hõ∆ áê˜OK«‰õΩO_® Z<£H“O@~°∞¡ KÕÜ«∂eûOkQÍ
PÜ«∞# "≥Ú^ŒÅ∞ ÔHã≤P~ü =~°‰õΩ „ˆQǨÏ∫O_£û‰õΩ P^ÕâßÅ∞
Wã¨∂Î<Õ LOÏ~°∞.
áêÅHõ=~åæʼnõΩ ~å[ºO „Ѩ[efl q™ê÷Ѩ# KÕã≤, x~åfiã≤`«∞efl
KÕã≤–H˘#∞QÀÅ∞^•~°∞Å#∞ =∂„`«"Õ∞ =∂Ô~¯@∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜
`ÕQÆŠѨx=Ú@∞ì. Hõ#∞Hõ `≥~å㨠áêÅHõ=~°æO `≥ÅOQÍ} HÀã¨O
áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰õΩì x~å‡}Ïxfl JOwHõiOzOk. Éè∫QÀoHõ
`≥ÅOQÍ} ѨÏxfl ‰õÄ_» qHõ$u KÕã≤ U_»∞ =∞O_»ÖÏÅ#∞
"≥Ú^Œ@ PO„^茄Ѩ^Õâò‰õΩ `«~åfi`« =ÚOѨÙ#‰õΩ =kÖËã≤Ok.
*ˇ·~å"£∞ ~°"Õ∞âò ÉèÏ+¨Ö’ K≥áêÊÅO>Ë K«O„^ŒÉÏ|∞‰õΩ áÈÅ=~°O
„áê*ˇ‰õΩì–K«O„^ŒâıY~°~å=Ù‰õΩ `≥ÅOQÍ}–HÍ~Àʈ~@∞ Ѩi„â◊=∞Å
„ѨÜ≥∂[#O HÀã¨O ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO ѨOz WzÛOk. ѨOz
WzÛ#@∞¡ HõxÑ≤OzOk `«Ñ¨Ê HõeÑ≤ WzÛOk. q=~åÖ’¡H˜ "≥o¡
=∂Ï¡_ç`Õ `«Ñ¨Ê >ˇO_»~°∞¡ Z=iq, |_® HÍO„ÏHõì~°¡ H˜O^Œ
ã¨Éò HÍO„ÏHõìÔ~¡=fi~°∂ J<Õ K«~°Û~å^Œ∞. PO„^èŒ áÈbã¨∞Å#∞
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’ K«∂_»_®xH˜ f„= JÉèíºO`«~° =ÚO_Õ `≥ÅOQÍ}
"å^Œ∞ʼnõΩ PO„^è• |_®ÃÑ@∞ì|_ç ^•~°∞Å∞O_»_»O JÉèíºO`«~°
=ÚO_»^Œ∞. =∞#‰õΩ JOÉÏh, J^•h, ÏÏ, lO^•ÖòÅ g∞^Œ
ZO`« ÉèíH˜Î „ѨѨ`«∞ÎÖ’ ~å"≥∂r, lqÔH, lZOP~ü, ÖϺOHÀÅ
g∞^Œ ‰õÄ_® JO`Õ JÉèË^ŒÉèÏ=O. QÆ`«OÖ’ Hõ<åfl Z‰õΩ¯=
¿ã"åÉèÏ=O. "Õ∞H±W<£ WO_çÜ«∂Ö’ "Õ∞H±W<£ `≥ÅOQÍ} Wq∞_ç
áÈÜÕ∞ „Hõ=∞OÖ’ Ѷ≤Å∞‡ã≤©Å∞ FO ã≤©Å∞QÍ P^蕺f‡HõiOѨ
|_»`å~Ú. lÜ«∞º~ü ™êfi=ÚÅ Hõ#∞ã¨#flÖ’¡ Ü«∂^•„k "≥Ú^ŒÅ∞
"≥∞ÿǨϟ"£∞Å „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O Wà◊√¡ ÖËx ¿Ñ^ŒÅ HÀã¨O
L™ê‡xÜ«∂ Ü«¸x=iû© P=~°}Ö’ QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏÅ
"åQÍÌ<åÅ∞ ‰õΩiÑ≤ã¨∂Î LOÏ~°∞.
J~Ú`Õ Z=~°∞ U QÆ∂˜ Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ J#_®xH˜ z#fl z#fl
ã¨=∞㨺Å∞, z#fl z#fl ~å~ÚfÅ`À HÍ^Œ∞ =∞øeHõ JOâßÅÃÑ·
U "≥·Yix U „áêѨOzHõ ^Œ$HõÊ^ä•xfl fã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞
J=ÅOaã¨∞Î<åfl~°∞ J<Õk w@∞~å~Ú. =Úã≤¡OʼnõΩ Ѩ<≥flO_»∞
âß`«O i[ˆ~fi+¨#∞¡, ~å*ËO„^Œã¨Kå~ü Hõg∞+¨<£ iáÈ~°∞ì J=∞Å∞
QÆ∞iOz ^èŒ~åfl ‰õÄ_» KÕã≤# `≥~å㨠áêsì „ˆQ@~ü ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞
ZxflHõÅ ^Œ$+≤ì`À ZOSZO á⁄`«∞Î, Wá¶êÎ~ü qO^Œ∞Å∞ H͉õΩO_®
P JOâßÅÃÑ· =∞ø#O ZO^Œ∞‰õΩ =Ç≤Ïã¨∞ÎO^À K≥áêÊe.
JO`«Hõ<åfl ˆHO„^ŒOÖ’x "≥∂_ô „ѨÉèí∞`åfixH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ
L<åfl#x PK«~°}Ö’ =ºHõÎO KÕÜ«∞_®xH˜ KÕã≤# <åºÜ«∞™ê÷#
~°Hõ∆}Ö’ L#fl JO_»~ü„@Ü«∞Öò =Úã≤¡O Mˇ·nŠǨÏ`åºHÍO_»
ÔHã≤P~ü „ѨÉèí∞`«fi Ç≤ÏO^Œ∞`«fi ã¨fiÉèÏ"åxH˜ J^ŒÌO Ѩ_»∞`«∞Ok.
Wk =Úã≤¡O =ºuˆ~Hõ`« „Ѩ^Œi≈OK«_»O =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞.
™ê„=∂[º"å^Œ J#∞‰õÄÅ`«#∞ „Ѩ^Œi≈OK«_»O ‰õÄ_». J"≥∞iHÍ
J^茺‰õ∆Ω_»∞QÍ aÖòH˜¡O@<£ WO_çÜ«∂‰õΩ =zÛ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£‰õΩ
=zÛ#ѨÙ_»∞ ÔHã≤P~ü PÜ«∞##∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞‰õΩ ~°Ñ≤ÊOK«_®xH˜
„Ѩ`ÕºHõ „Ѩܫ∞`åflÅ∞ KÕã≤# K«O„^ŒÉÏ|∞ „ѨÉèí∞`«fiOÖ’ L<åfl_»∞.

6. 8 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2015
áêsìÖ’, „ѨÉèí∞`«fiOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ L<åfl_»∞. JÏ¡ PÜ«∞#‰õΩ
h~å[<åÅ∞ ѨÏì_»∞. JѨÙ_»∞ K«O„^ŒÉÏ|∞ „ѨÉèí∞`«fiO J"≥∞iHÍ
™ê„=∂[º"å^Œ J^茺‰õ∆ΩxH˜ PǨfi#O ѨÅHõ_®xH˜ ёѨÙÖòû"å~ü
J„QÆ <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ =ÚQÆ∞æix ɡOQÆà◊¥~°∞Ö’ JÔ~ã¨∞ìKÕã≤
HõsO#QÆ~ü lÖÏ¡ H˘Ü«¸º~°∞ J_»=ÙÖ’¡ Ѩâ◊√ÅHÍѨi
ÅH©∆ ‡~å[O#∞ ‰õÄ_» [`«KÕã≤ K«O¿Ñã≤Ok.
PѶ¨…x™ê÷<£, W~åH±ÅÃÑ· J"≥∞iHÍ „Ѩ`«ºHõ∆ Ü«Ú^ŒÌO =Úy™êHõ
ˆHO„^ŒOÖ’#∞, ~å„+¨ìOÖ’#∞ HÍO„ÔQãπ áêÅ# L#fl ~ÀAÖ’¡
*Ï~ü˚|∞+π WO_çÜ«∂‰õΩ, PO„^茄Ѩ^Õâò‰õΩ ‰õÄ_» =KåÛ_»∞. Jk
2006 =∂~üÛ 1,2,3 `ÕnÅ∞. ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ#∂ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞
Ö’#∞ =ÚYºOQÍ =Úã≤¡OÅ∞ P Ü«Ú^Àú<å‡k ~åHõ‰õΩ f„=
x~°ã¨# q∞e>ˇO@∞QÍ `≥eáê~°∞. Y∞~ü–P<£ q+¨Ü«∞OÖ’ KåÅ
xÜ«∞=∞|^ŒúOQÍ LO_Õ"åà◊√¡ |∞+π ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ L#flO`«¿ãѨÙ
áê`« #QÆ~°O MÏmKÕã≤ |Ü«∞˜H˜ "≥o¡áÈ"åÅx, J`«_»∞
"≥o¡áÈÜ«∂Hõ uiy =zÛ #QÆ~åxfl Hõ_»∞HÀ¯"åÅx Ñ≤Å∞ѨÙ
xKåÛ~°∞. Ü«Ú=‰õΩÅ∞, =∂`«O ^èŒ∂ÖÏÅ`À, x~°ã¨#
Ѩ`«OQÆ∞Å`À <ÕÅ#∂, PHÍâßhfl ‰õΩk¿Ñ™ê~°∞. DyÖò ^Òëêìºxfl
*ÏuѨ‰õ∆ΩÅ =Öˇ Ô~Hõ¯ÅÖÏ¡iÛ x~°ã≤OKå~°∞. JѨC_»∞ `≥~åã¨
J^茺‰õ∆Ω_»∞QÍ#∂, ˆHO„^ŒOÖ’ =∞O„uQÍ#∂ ÔHã≤P~ü 'J"≥∞iHÍ
J^茺‰õ∆Ω_»∞ =∞# Jukä–=∞# Jukä ~åHõ‰õΩ x~°ã¨# `≥ÅѨ=^Œ∞Ì—
Jx „ѨHõ@# WKåÛ_»∞. '„Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’x
„Ѩ*Ï™êfi=∞º JOâ◊‰õΩ, ™ê„=∂[º"å^Œ =ºuˆ~Hõ ÉèÏ=#‰õΩ Wk
ѨÓiÎQÍ aè#fl"≥∞ÿ# "≥·Yi, WѨC_Õ WÏ¡ LO>Ë ˆ~Ѩ٠`≥ÅOQÍ}
U~°Ê_ç `≥~å㨠JkèHÍ~åxH˜ =¿ãÎ D ÔHã≤P~ü "≥·Yi `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[Å =∞<ÀÉèÏ"åʼnõΩ ѨÓiÎ aè#fl"≥∞ÿO^Œ=Ù`«∞O^Œ—x <Õ#∞ *ˇ·Å∞
#∞Oz |Ü«∞˜H˜ =KåÛHõ [Ü«∞â◊OHõ~ü QÍi`À J<åfl#∞. `≥~åã¨
J<Õ HÍ^Œ∞ `≥~åã¨Ö’#∞ ÔHã≤P~ü, #ˆ~O„^ŒÅ∞ ™ê„=∂[º"å^Œ
„ѨѨOpHõ~°}#∞, PkèѨ`«º ÉèÏ=*ÏÖÏxfl Z<£H“O@~°¡#∞
Z#fl_»∂ =ºuˆ~H˜OK«ÖË^Œx, =ÚYºOQÍ JkèHÍ~åxfl
ѨOK«∞‰õΩ#flѨÙ_»∞ =ºuˆ~H˜OK«ÖË^Œx QÆ`«OÖ’ ‰õÄ_» ~å™ê#∞–
iÜ«∂*ò Z<£H“O@~ü ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ~å„+¨ìOÖ’x `≥~åã¨
=∞O„`«∞Å∞ JO^Œ~°∂ x~°ã¨#QÍ ~år<å=∂Å∞ KÕ¿ãÎ ˆHO„^ŒOÖ’
ÔHã≤P~ü, #ˆ~O„^ŒÅ∞ =∂„`«O =∞O„u Ѩ^Œ=ÙÖ’¡ H˘#™êQÍ~°∞.
=∂"À~Úã¨∞ì Z*ˇO_®#∞ J=∞Å∞ KÕ™êÎ#x 2004 #∞Oz
2014 ^•HÍ „ѨKå~°O KÕã≤# ÔHã≤P~ü iÜ«∂*ò Z<£H“O@~ü#∞
YO_çOK«Hõ áÈ=_»"Õ∞ HÍ^Œ∞, JkèHÍ~åxH˜ =pÛ~åQÍ<Õ
Z<£H“O@~°∞¡ ‰õÄ_» „áê~°OaèOKå_»∞. Jk +¨OëêÉÏ^Œ∞
q=∂<å„â◊Ü«∞O ^ŒQÆæ~° *Ë|∞^˘OQÆ#∞ Ѩ@∞ìH˘x K«OѨ_»O`À
„áê~°OÉèí"≥∞ÿ J~°∞^Œ~Ú# A_ç+≤Ü«∞Öò Hõã¨ì_ô ǨÏ`«ºÅ^•HÍ
qã¨ÎiOzOk.
D <ÕѨ^䌺OÖ’ HÍ„"Õ∞_£ q"ÕH±`À áê@∞ Pk"åã‘ =∞Ç≤Ïà◊Å∞
™Èx, Hõ=∞Å Z<£H“O@~ü ǨÏ`«ºÅ á⁄~°Å∞ qÑ≤Ê<å H˘nÌ ˆHO„^Œ,
PO„^èŒ, `≥ÅOQÍ}, Kè«fÎãπѶ¨∞_£ „ѨÉèí∞`åfiÅ ã¨OÜ«ÚHõÎ „w<£Ç¨ÏOò
PѨˆ~+¨<£ ^Œ∞~å‡~åæÅ∞ KåÅ ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`å~Ú. P~°OÉèíOÖ’
K≥Ñ≤Ê#@∞¡ WO^Œ∞Ö’ áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰õΩì x~å‡}OÖ’ ˆHO„^Œ,
~å„+¨ì „ѨÉèí∞`åfiÅ HÍ~Àʈ~@∞ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ Pk"åã¨∞Å#∞
x~åfiã≤`«O Kտ㠄ѨÜ≥∂[#O, Pk"åã¨∞Å „ѨuѶ¨∞@#‰õΩ
„w<£Ç¨ÏOò PѨˆ~+¨<£ ¿Ñi@ „Ѩ[ÅÃÑ· Ü«Ú^Œú „ѨÜ≥∂[#O–
`≥ÅOQÍ}Ö’ =∂"À~Úã¨∞ì áêsì =∞àÏ¡ „Ѩ"ÕtOK«‰õΩO_® LO_Õ
„ѨÜ≥∂[#O, =∂"À~Úã¨∞ì áêsìx J}z"Õ¿ã ‰õΩ„@Ö’ ÉèÏQÆOQÍ
ˆHO„^•xH˜, Kè«fÎãπѶ¨∞_£, PO„^茄Ѩ^Õâò ~å„ëêìʼnõΩ ѨÓiÎ
ã¨Ç¨ÏHÍ~åxfl JOkOKÕ „ѨÜ≥∂[#O Wq∞_ç L<åfl~Ú. c*ÏѨÓ~ü
lÖÏ¡ ÅOHõÃÑe¡Ö’ [iy# Z<£H“O@~ü ѨÓiÎQÍ `≥ÅOQÍ}
xѶ¨∂=~åæÅ∞, „ˆQǨÏ∫O_£û, Kè«fÎãπѶ¨∞_£ áÈbã¨∞Å`À HõeÑ≤ KÕã≤#
ã¨OÜ«ÚHõÎ ^•_ç. UHõѨHõ∆^•_ç. ^•i HÍz K«Oáê~°∞. JO^Œ∞Ö’
ǨÏ`«∞_»∞–q"ÕH±– „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ q∞eÜ«∞<£
=∂~üÛ, ã¨HõÅ[#∞Å ã¨"≥∞‡, ™êQÆ~°Ç¨~°O "≥Ú^ŒÅ∞H˘x
q^•º~°∞÷Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz# Kè«Ö’ JÃãOc¡ =O˜ Z<Àfl q∞e>ˇOò
áÈ~åÏÖ’¡ áêÖÁæ#fl"å_»∞. Jxfl˜h q∞Oz áÈÅ=~°O
„áê*ˇ‰õΩì#∞ =ºuˆ~H˜Oz#, Pk"åã¨∞Å, „Ѩ[Å,
„Ѩ*Ï™êfi=∞º"å^Œ∞Å áê^ŒÜ«∂„`« "≥Ú^ŒÅ∞–áÈ~å@O =~°‰õΩ
=∞"Õ∞Hõ"≥∞ÿ# "å_»∞. P áê^ŒÜ«∂„`«ÜÕ∞ PÜ«∞##∞ „Ѩ*Ï
Ü«Ú^ŒúOÖ’ ^ŒO_»HÍ~°}º *ˇ·„`«Ü«∂„`« =~°‰õΩ #_çÑ≤OzOk.
x*ÏxH˜ áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰õΩì‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ PÜ«∞# <≥`«∞Î~°∞¡
zOkOKå_»∞. „ѨQÆÖσùÅ∞ ѨeH˜# ÔHã≤P~ü q"ÕH±`À áê@∞
Pk"åã‘ =∞Ç≤Ïà◊Å <≥`«∞Î~°∞¡ P „áê*ˇ‰õΩì#∞ PѨ_®xH˜ HÍ^Œ∞
P@OHõO `˘ÅQÆ_®xH˜ zOkOKå_»∞. D ã¨OˆH`«O PÜ«∞#
`å_®fi~Ú ^ŒQÆæ~° Pk"åã¨∞Å „QÍ=∂Å∞ `«QÆ∞Åɡ˜ì WKåÛ_»∞.
=ÚYº=∞O„uQÍ QÆ∞uÎHÀÜ«∞Å∞ `≥ÅOQÍ} "åà◊√§ HÍ^Œ∞,
Kè«fÎãπѶ¨∞_£ #∞Oz =zÛ# "åà◊√¡ Hõ#∞Hõ "åà◊¡#∞ "≥#H˜¯
ѨOѨÙ`å#x „ѨHõ˜OK«_»O ^•fi~å WKåÛ_»∞. PkÖÏÉÏ^£
J_»=ÙÖ’¡ f„= QÍeOѨÙÅ ^•fi~å, =∂"À~Úã¨∞ì ^ŒàÏÅÃÑ·
=¸_»∞™ê~°∞¡ HÍÅ∞ÊÅ ^•fi~å WKåÛ_»∞. Y=∞‡O lÖÏ¡Ö’
"≥∂@~°∞Ãã·H˜ÖòÃÑ· áÈ`«∞#fl Pk"åã≤x K«OÑ≤ =∂"À~Úã¨∞ì Jx
„ѨHõ˜OK«_»O ^•fi~å WKåÛ_»∞ K«O„^ŒÉÏ|∞ #Å¡=∞Å J_»=ÙÖ’¡
*Ï<£ÉÏ|∞~å=Ù`Àáê@∞ W^ŒÌ~°∞ `≥ÅOQÍ} =∞Ç≤Ïà◊Å#∞ K«OÑ≤<å
„ѨtflOK«Hõ áÈ=_»O ^•fi~å WKåÛ_»∞. Jxfl˜h q∞Oz–
Zh¤ÜÕ∞Ö’ ÉèÏQÆ™êfiq∞ H͉õΩ<åfl áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ Éèí∂Jkè„QÆǨÏ}
aÅ∞¡#∞ |ÅѨ~°K«_»O ^•fi~å WKåÛ_»∞.
(`«~°∞"å~Ú 28= ¿ÑrÖ’)

7. 9#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2015
=~°Î=∂#O
Z.#iûOǨÔ~_ç¤
„ѨÉèí∞`åfiÅ∞=∂i<å=∂~°xJaè=$kú#=¸<å!
2014 "Õ∞Ö’ [iy# ™ê~°fi„uHõ ZxflHõÖ’¡ ˆHO„^ŒOÖ’
Ü«ÚÑ≤Z „ѨÉèí∞`«fi ™ê÷#OÖ’ a*ˇÑ≤ (Z<£_çZ ‰õÄ@q∞)
JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛOk. #ˆ~O„^Œ"≥∂_ô „Ѩ^è•xQÍ JkèHÍ~°O
KÕѨ˜ì U_®k ѨÓ~°Î~ÚOk. =∞#~å„+¨ìOÖ’ HÍO„ÔQãπ ™ê÷#OÖ’
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì ã¨q∞u J`«ºkèHõ ™ê÷<åÅ∞ ÔQez „ѨÉèí∞`«fi
JkèHÍ~°O KÕѨ˜ìOk. 2014 E<£ 2# `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìOQÍ
U~°Ê_»_»O, `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ áêsìQÍ K≥ѨC‰õΩO@∞#fl
˜P~üZãπ, ^•x Jkè<Õ`« ÔH. K«O„^ŒâıY~ü ~å=Ù =ÚYº=∞O„uQÍ
ÉÏ^茺`«Å∞ KÕѨ˜ì ‰õÄ_» XHõ ã¨O=`«û~°O ѨÓ~°Î~ÚOk. J@∞
ˆHO„^ŒOÖ’ a*ˇÑ≤, W@∞ ~å„+¨ìOÖ’ ˜P~üZãπ ZxflHõÅ =ÚO^Œ∞
KÕã≤# "åQÍÌ<åÅ#∞, JkèHÍ~°O KÕѨ˜ì# `«~åfi`« J#∞ã¨iã¨∞Î#fl
q^è•<åÅ#∞ QÆ=∞x¿ãÎ „ѨѨOK« ÉϺO‰õΩ xˆ~útOz# q^è•<åÅ
J=∞Å∞ "ÕQÍxfl ÃÑOKå~°∞. =∞# ~å„+¨ìOÖ’ ˆHã≤P~ü áê`«
q^è•<åÅ#∞ #∂`«# ¿Ñ~°¡`À J=∞Å∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ˆHO„^ŒO
fã¨∞‰õΩO@∞#fl „Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ q^è•<åÅxflO˜H˜ ˆHã≤P~ü =∞^ŒÌ`«∞
Wã¨∞Î<åfl~°∞. „Ѩ^è•x, =ÚYº=∞O„u W~°∞=Ù~°∞ JkèHÍ~°
ˆHO„nHõ~°}ˆH „áê^è•#º`« xã¨∞Î<åfl~°∞. "≥∂_ô ÔQe¿ãÎ '=∞Oz
~ÀAÅ∞— =™êÎÜ«∞x ZxflHõÅ =ÚO^Œ∞ [iy# „ѨKå~åxH˜
ã¨O=`«û~°HÍÅO PÜ«∞# J#∞ã¨iOz# q^è•<åÅ#∞, JÖψQ
~å„+¨ìOÖ’ '|OQÍ~°∞ `≥ÅOQÍ}— x~å‡}"Õ∞ `«# ã¨fiѨflO J#fl
ˆHã≤P~ü ã¨O=`«û~° HÍÅѨ٠~å[H©Ü«∂i÷Hõ q^è•<åÅ#∞,
Ѩxf~°∞#∞ ѨijeOK« _®xH˜ Wk XHõ ã¨O^Œ~°ƒùO.
HÍ~˘Êˆ~ò ¿ã=Ö’ "≥∂_ô U_®káêÅ#:
"≥∂_ô „Ѩ^è•x JÜ«∂ºHõ JkèHÍ~åÅxflO˜x „Ѩ^è•x
HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ ˆHO„nHõiOѨ KÕâß~°∞. Hͺa<≥ò =∞O„`«∞Å#∞
x~°‚Ü«∞ „Ѩ„H˜Ü«∞ #∞O_ç JK«ÛO Ç≤Ï@¡~üÖÏQÍ ^Œ∂~°OQÍ ÃÑÏì~°∞.
nxx a*ˇÑ≤ „ѨÉèí∞`«fi=∞<À, Z<£_çU „ѨÉèí∞`«fi =∞<À J#_»O
HõO>Ë "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fi=∞x Ñ≤Å∞=_»"Õ∞ ã¨||∞QÍ LO@∞Ok.
"≥∂_ô „Ѩ^è•x JÜ«∂ºHõ U_®k HÍÅOÖ’ 18 ^ÕâßÅ∞
Ѩ~°º˜OKå_»∞. PÜ«∞# "≥O@ q^Õj âßMÏ=∞O„u ÖË~°∞, HÍx
HÍ~Àʈ~ò ã¨Oã¨÷Å JkèѨ`«∞Å∞ q^Õj Ѩ~°º@#Ö’ „Ѩ^è•x "≥O@
"≥àÏ¡~°∞.PÜ«∞# áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ Ǩ[~°∞ J=@O HõO>Ë, q^ÕâßÖ’¡
x=ã≤ã¨∞Î#fl ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ#∞^ÕÌtOz Z‰õΩ¯= „Ѩã¨OQÍÅ∞ KÕâß~°∞.
D q^Õj Ѩ~°º@#Å UÔH·Hõ ÅHõ∆ ºO q^Õj ÃÑ@∞ì|_»∞ʼnõΩ
ÉèÏ~°`ü#∞ `åHõ@∞ì ÃÑ@ì_»"Õ∞ J#flk ã¨Ê+¨ìO. nxHÀã¨O
'ÉèÏ~°`üÖ’ `«Ü«∂s— 'ã¨∞ÅÉèí`«~°OQÍ "åºáê~°O— ÖÏO˜ x<å^•Å
xKåÛ~°∞. Ѩi„â◊=∞Å ™ê÷Ѩ#‰õΩ, "å}˜*ϺxH˜ P@OHõOQÍ L#fl
Jhfl ^ÕjÜ«∞ K«ÏìÅ#∞ ã¨~°mHõi™êÎ#h, ^ÕjÜ«∞ =#~°∞Å#∞
KÒHõQÍ JѨÊy™êÎ#h, ÉèÏ~°`« HÍi‡Hõ K«ÏìÅ#∞ Ѩi„â◊=∂kè
Ѩ`«∞ʼnõΩ J#∞‰õÄÅOQÍ =∂~°∞™êÎ#h, Hõ#∞Hõ ÉèÏ~°`üÖ’
HÍ~˘Êˆ~ò ã¨Oã¨÷Å#∞ ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ÃÑì=∞x HÀ~å_»∞. ÉèÏ~°`ü#∞
„ѨѨOK« L`«ÊuÎ ˆHO„^ŒOQÍ =∂~°∞™êÎ#x Ѩ^ÕѨ^Õ K≥ѨC
‰õΩ<åfl_»∞. J~Ú<å ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ~åÖË^Œ∞, Láêkè ÃÑ~°QÆõÖË^Œ∞
HÍx „ѨKå~°O *’~°∞QÍ ™êyOk.
Ü«ÚÑ≤U „ѨÉèí∞`«fiO J#∞ã¨iOz# q^èŒfiOã¨Hõ~° „ѨѨOpHõ~°
q^è•<åÅ#∞ ™ê„=∂[º"å^Œ „^Œ=º ÃÑ@∞ì|_ç J#∞‰õÄÅOQÍ
"≥∂_ôáêÅ# ™êQÆ∞`«∞O^Œ#@OÖ’ ã¨O^ÕǨÏO J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
_çlÖò ^èŒ~°Å xÜ«∞O„`«}#∞ ~°^Œ∞Ì KÕâß_»∞. „Ѩ}ÏoHõ ã¨OѶ¨∂xfl
~°^Œ∞Ì KÕâß_»∞. ^Õâ◊OÖ’H˜ q^Õj ÃÑ@∞ì|_»∞Å „Ѩ"ÕâßxH˜ ^•fi~åÅ∞
ÉÏ~å¡ `≥iKå_»∞. ~°Hõ∆}, c=∂, zÅ¡~° "åºáê~°OÖ’H˜ 51 âß`«O
q^Õj ÃÑ@∞ì|_»∞Å#∞ J#∞=∞uOKå_»∞. ÃãÊ„HõìO ÉÁQÆ∞æ QÆ#∞Å
ˆHÏ~ÚOѨ٠D–"ÕÅO ^•fi~å "ÕÅO "Õã≤ Y*Ï<å xOѨÙ
‰õΩ<åfl_»∞. „ѨÉèí∞`«fi~°OQÆ ã¨Oã¨÷Å "åÏÅ q„HõÜ«∂xH˜ „Ѩ}ÏoHõ
ã≤^ŒúO KÕâß_»∞. Ô~·`«∞ =ºuˆ~Hõ Éèí∂¿ãHõ~°} K«@ì Pi¤<≥<£û `≥KåÛ_»∞.
J}∞q^Œ∞º`«∞Î Hõ~å‡QÍ~°OÖ’ „Ѩ=∂^ŒO [iy`Õ, ^•xx xi‡Oz,
x~°fiÇ≤Ïã¨∞Î#fl J"≥∞iHÍ HõOÃÑhʼnõΩ ZÖÏO˜ #+¨ìѨiǨ~°O
K≥e¡OѨ٠ÉÏ^茺`« LO_»~å^Œ#fl J"≥∞iHÍ +¨~°`«∞‰õΩ P"≥∂^ŒO
`≥eáê_»∞. J"≥∞iHÍ`À '=ӺǨ`«‡Hõ ÉèÏQÆ™êfi=∞º— q^è•<åxH˜
q_»nÜ«∞ÖËx Ñ‘@=Ú_ç "ÕÜ«∞_®xH˜ JOwHõ iOKå_»∞. Pã≤Ü«∂,
Ѩã≤Ѷ≤H± „áêO`«OÖ’ J"≥∞iHÍ PkèѨ`åºxfl |bÜ«∞O
KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ J"≥∞iHÍ ~°∂á⁄OkOz# 'Pã≤Ü«∂ Ѩã≤Ѷ≤H±
Ñ≤"Àò—Ö’ P„¿ãìeÜ«∂, [áê<£Å`À ÉèÏ~°`ü#∞ Hõe¿ÑO^Œ∞‰õΩ
"≥∂_ô JOwHõiOKå_»∞. „ѨѨOK« "å}˜[ºOÖ’ =¸_çO@
Ô~O_˘O`«∞Å "å}˜[ºO [iˆQ Ç≤ÏO^Œ∞ =∞Ǩã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ ~°ëêº,
K≥·<åÅ∞ „Ѩ"ÕtOK«‰õΩO_® xÅ∞=iOK«_»"Õ∞(Pã≤Ü«∂ Ñ≤"Àò)
ÅHõ∆ ºO. D q^èŒOQÍ J"≥∞iHÍ ™ê„=∂[º"å^Œ PkèѨ`«º
=ӺǨxH˜ ÉèÏ~°`ü#∞ Hõ˜ì"Õã≤ "≥∂_ô ÉèÏ~°`« Ѩ~ånè#`«#∞
„Ѩ=∂^ŒHõ~° ™ê÷~ÚH˜ fã¨∞ÔHàÏ¡_»∞.
„Ѩ[ÅÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl Jã¨O`«$Ñ≤Î ã¨OѶ¨∞˜`« ~°∂ѨO
fã¨∞HÀ‰õΩO_® ‰õΩÅ, =∞`«, „áêOfÜ«∞ Ѷ¨∞~°¬}Å`À q_»n¿ã
‰õΩÜ«ÚH˜Îx J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl~°∞. ~å[º=º=Ǩ~åÅÖ’ =∞`«O
áê„`«#∞ ÃÑOK«∞`«∞<åfl~°∞. P~üZãπZãπ, ^•x J#∞|O^èŒ ã¨Oã¨÷Å∞
ã¨=∂*Ïxfl, =∞`« Ѷ¨∞~°¬}Å#∞, q^ÕfiëêÅ#∞ ÃÑOK«ÏxH˜
`≥QÆ|_ç „Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î<åfl~Ú. ~å[H©Ü«∞ Åaú HÀã¨O =∞`åxfl
"å_»∞HÀ=_»O, „H˜+≤ìÜ«∞<£–=Úã≤¡O "≥∞ÿ<åi©ÅÃÑ· ^•_»∞Å∞
KÕÜ«∞_»O "≥∂_ô áêÅ#Ö’ P#"å~ÚfQÍ =∂iOk. ã¨Ç¨Ï[
=#~°∞Å∞ „Ѩ[Å ã¨=∞+≤ì Pã≤Î, "å˜x HÍáê_»@O „ѨÉèí∞`åfiÅ
ÉÏ^茺`«. J~Ú`Õ "≥∂_ô „Ѩ[Å ã¨=∞+≤ì Pã≤Î. J~Ú<å ã¨Ç¨Ï[

8. 10 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2015
=#~°∞Å#∞ „Ѩ[Å „ѨÜ≥∂[<åxH˜ qxÜ≥∂yOK«_®xH˜ |^Œ∞Å∞
"å˜x Pi÷Hõ =#~°∞Å∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜ã¨∂Î HÍ~˘Êˆ~@¡‰õΩ KÒHõQÍ
q„Hõ~Úã¨∞Î<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ U_®k áêÅ#Ö’
„Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ# 14 K«ÏìÅ#∞ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ K«~°Û
[~°∞QƉõΩO_®<Õ P"≥∂kOѨ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.2013 Éèí∂¿ãHõ~°}
K«@ìO áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ P"≥∂^ŒO á⁄Ok<å ~å[ºã¨ÉèíÖ’ ^•xH˜
P"≥∂^ŒO ÅaèOK«ÖË^Œ∞. Ѷ¨e`«OQÍ Pi¤<≥<£û `≥zÛOk. 2013
Éèí∂¿ãHõ~°} K«@ìOÖ’x ™ê=∂lHõ „ѨÉèÏ=O JOK«<å‰õΩ
ã¨O|OkèOz# JOâßÅxflO˜h Pi¤<≥<£û ^•fi~å `˘ÅyOzOk.
Ѷ¨e`«OQÍ Éèí∂¿ãHõ~°} ^•fi~å Láêkè HÀÖ’ÊÜÕ∞ =º=™êÜ«∞
‰õÄbÅ∞, H“Å∞Ô~·`«∞Å∞, KÕu=$`«∞ÎÅ∞, (Éèí∂q∞ HÀÖ’ÊÜÕ∞ ã¨fiO`«
^•~°∞ʼnõΩ `«Ñ¨Ê) W`«~°∞ÅÔH=iH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O, #+¨ìѨiǨ~°O
ÖÏO˜ „Ѩ`åº=∂flÜ«∂Å∞ K«∂¿Ñ ÉÏ^茺`« WHõg∞^Œ@
„ѨÉèí∞`åfiʼnõΩ LO_»^Œ∞.
„Ѩ*Ï „ѨÜ≥∂[#O ¿Ñi@ „ѨÉèí∞`«fi „áê*ˇ‰õΩìÅ H˘~°‰õΩ KÕ¿ã
Éèí∂¿ãHõ~°}‰õΩ „ѨÉèí∞`«fi „ÃÑ·"Õ@∞ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl KÕ~°Û_»O ^•fi~å
^ÕxHÀã¨"≥∞ÿ<å Éèí∂q∞x x~°ƒO^èŒOQÍ ¿ãHõiOKÕ JkèHÍ~åxfl
Hõ@ìɡ@∞ì‰õΩOk. ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì ã¨=∞`å ˆHã¨∞Ö’ WzÛ# f~°∞Ê#∞,
'ÃÑ™ê— K«Ïìhfl, J@g ǨωõΩ¯Å K«Ïìxfl ==Ú‡KÕã≤,
J_»=ÙÅ#∂, J@g Éèí∂q∞h Pk"åã‘ „QÍ=∞ã¨ÉèíÅ =ÚO^Œã¨∞Î
J#∞=∞u ÖˉõΩO_® W`«~°∞ʼnõΩ JѨÊyOK«~å^Œ#fl x|O^èŒ##∞
~°^Œ∞ÌKÕã≤, J@g, Éèí∂q∞, Yx*ÏÅ#∞ ™ê„=∂[º"å^Œ∞ŠѨ~°O
KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO „Ѩܫ∞`åflÅ∞ ™êyã¨∞Î#flk. Pi÷Hõ
q^è•<åÅ∞ ‰õÄ_» HÍ~˘Êˆ~@∞ J#∞‰õÄÅOQÍ<Õ L<åfl~Ú.
2014–15 "åi¬Hõ |_≥˚ò ~°∂.17,94,892 HÀ@∞¡ HÍQÍ
2015–16 "åi¬Hõ |_≥˚ò ~°∂.17,77,477 HÀ@∞¡QÍ
„ѨuáêkOKå~°∞. HÍx QÆ`«ã¨O=`«û~°O „Ѩ}ÏoHõ =ºÜ«∞O ~°∂.
467934 HÀ@∞¡ HÍQÍ D ã¨O=`«û~°O „Ѩ}ÏoHõ =ºÜ«∞O
~°∂. 4,65,277 HÀ@∞¡ LOk. JO>Ë „Ѩ}ÏoHõ =ºÜ«∞O QÆ`«
ã¨O=`«û~°O HõO>Ë ~°∂. 2657 HÀ@∞¡ `«yæOk.
2014–15/2015–2016 |_≥˚ò (HÀ@¡Ö’)
Pi÷Hõ ã¨OII 2014–15 2014–15 2015–16
|. JOK«<å ã¨. JOK«<å |.JOK«<å
"≥Ú`«ÎO |_≥˚ò 17,94,829 16,81,158 17,77,477
„Ѩ}ÏoHÍ=ºÜ«∞O 5,75,000 4,67,934 4,65,277
l_çÑ≤ 126,53,762 141,08,945
l_çÑ≤Ö’ âß`«O 14.1 13.3 12.6
HÍ~˘Êˆ~ò P^•Ü«∞O Ѩ#∞fl `«yæOѨÙ, ã¨OѨ^Œ Ѩ#∞fl ~°^Œ∞Ì,
Hõã¨ì"£∞û, ZÔH·û*ò ã¨∞OHÍÅ =∂Ѷ‘ "≥Ú^ŒÖˇ·#=xfl ã¨OѨ#fl
=~åæÅ#∞ =∞iO`« ã¨OѨ#∞flefl KÕÜ«∞É’`«∞<åfl~Ú. ¿Ñ^Œ
=~åæʼnõΩ =∂„`«O JÖÏO˜ LѨâ◊=∞# K«~°ºÅ∞ Ö’Ñ≤OK«_»"Õ∞
H˘ÁìzÛ#@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. H©ÅHõ ™ê=∂lHõ Ѩ^äŒHÍʼnõΩ, "å˜x
J=∞Å∞ KÕ¿ã =∞O„u`«fiâßYʼnõΩ ˆHÏ~ÚOѨÙÅÖ’ ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ
ÉèÏs Z`«∞Î# HÀ`« ÃÑ@ì_»"Õ∞ 2015–16 |_≥˚òÖ’ „Ѩ=ÚYOQÍ
HõxÑ≤OKÕ JOâ◊O. 2014–15 É_≥˚òÖ’ HÍ~˘Êˆ~@¡‰õΩ WzÛ#
Ѩ#∞fl ~å~ÚfÅ∞ ~°∂. 5.49 ÅHõ∆Å HÀ@∞¡, |_≥˚òÖ’ Wk
32.7 âß`«OQÍ LOk. 2015–16 |_≥˚òÖ’ HÍ~˘Êˆ~@¡‰õΩ
WzÛ# Ѩ#∞fl ~å~ÚfÅ∞ 5.6 ÅHõ∆Å HÀ@∞¡. J~Ú`Õ H©ÅHõ
™ê=∂lHõ ~°OQÍʼnõΩ =∂„`«O QÆ`« ã¨O=`«û~°O |_≥˚ò
ÔHÏ~ÚOѨÙÅ HõO>Ë 2015–16 |_≥˚òÖ’ 30 âß`«O
HÀ`«Ñ¨_çOk. „áê^äŒq∞Hõ q^Œº#∞ ™ê~°fi„uHõO KÕÜ«∞_»"Õ∞ ÅHõ∆ ºOQÍ
ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fiO KÕѨ˜ì# ã¨~°fitH∆Í JaèÜ«∂<£ (ZãπZãπU)
‰õΩ ˆHÏ~ÚOѨÙ#∞ QÆ`« ã¨O=`«û~°O`À áÈeÛ`Õ 22 âß`«O
`«yæOz"Õâß~°∞. JO`«~å˚fÜ«∞ „Ѩâ◊Oã¨Å#∞ JO^Œ∞‰õΩ#fl
=∞^蕺ǨÏfl Éè’[# Ѩ^äŒHÍxfl ‰õÄ_® =^ŒÅHõ ~°∂.4,315 HÀ@¡
"Õ∞~°‰õΩ ^•x x^èŒ∞efl `«yæOz "Õâß~°∞. „QÍg∞} ¿Ñ^Œ
‰õΩ@∞OÉÏʼnõΩ Láêkè HõÅÊ# HÀã¨O KÕѨ˜ì# =∞~À Ѩ^äŒHõO
=∞Ǩ`å‡QÍOnè *ÏfÜ«∞ „QÍg∞} Láêkè Ѩ^äŒHõO. D Ѩ^äŒHÍxH˜
c*ˇÑ‘ „ѨÉèí∞`«fiO ~°∂. 34,699 HÀ@∞¡ =∂„`«"Õ∞ ˆHÏ~ÚOz
KÕ`«∞Å∞ ^Œ∞Å∞ѨÙHÀ=_»O x~å…O`«Ñ¨~°KÕ q+¨Ü«∞O. ˆH=ÅO ~°Hõ∆},
áÈbã¨∞ ~°OQÍʼnõΩ x^èŒ∞Å∞ ÃÑ~°∞QÆQÍ q∞ye# „Ѩ*Ï ã¨OˆH∆=∞
~°OQÍʼnõΩ ÉèÏsQÍ x^èŒ∞Å HÀ`« Ѩ_çOk. ã¨OѨ#∞flÅ∞ =∞iO`«
ã¨OѨ#∞flÖˇ·`Õ<Õ Ñ¨i„â◊=∞Å∞ ™ê÷Ñ≤™êÎ~°h, ¿Ñ^ŒÅ∞ =∞iO`«
¿Ñ^ŒÖˇ·`Õ<Õ XàÁ¡OK«∞`å~°<Õ `«Ñ¨C_»∞ J=QÍǨÏ# Hõey L#fl
"≥∂_ô–*ˇ·©¡ Pi÷Hõhu ™ê=∂lHõ ã¨OˆH∆=∂xfl JHõ∆~åÖÏ
u~ÀQÆ=∞#O Ѩ˜ì™ÈÎOk. 2014–15 |_≥˚òÖ’ ™ê=∂lHõ
~°OQÍʼnõΩ ~°∂. 2,47,854 HÀ@∞¡ ˆHÏ~ÚOK«QÍ, 2015–16
|_≥˚òÖ’ ~°∂.2,20,971 HÀ@∞¡ ˆHÏ~ÚOKå~°∞. JO>Ë ~°∂.
26,883 HÀ@∞¡ HÀ`« ÃÑÏì~°∞.
H©ÅHõ ™ê=∂lHõ Ѩ^äŒHÍʼnõΩ HÀ`« (HÀ@¡)Ö’
~°OQÆO 2014–15 2015–16 `«yæOѨÙ
âß`«O
=∞Ç≤Ïà◊, tâ◊√ ã¨OˆH∆=∞O 18,931 8,449 54%
áê~î°âßÅ q^Œº 54,101 40,757 –25%
L#fl`« q^Œº 27,656 26,855 –2.9%
=º=™êÜ«∞O ã¨Ç¨HÍ~°O 22,652 17,004 –24.9%
Ѩ@ì} Jaè=$kú 17,629 16,832 –4.5%
ѨOKåÜ«∞`ü ~å*ò 7,001 95 –98.6%
=º=™êÜ«∞Ѩiâ’^èŒ# q^Œº 6,144 6,320 {2.9%
=∞Ozh~°∞ 13,837 4,232 –69.4%
tâ◊√ ã¨OˆH∆=∞O 80,175 57,919 –2.9%
Ã+.‰õΩ.L.„Ѩ}ÏoHõ 50,548 30,851 –39%
Ã+.`≥.L.„Ѩ}ÏoHõ 32,387 19,980 –38%
P~ÀQƺO.‰õΩ.x 37,966 32,068 –16%
=∂#==#~°∞Å Jaè=$kú 82,771 69,075 –16.6%
ZO.l.Z<£P~ü W.lã≤ 34,000 34,699 {2%
WOk~å P"åãπ Ü≥∂[# 16,000 10,025 –37%
=∞Ozh~°∞, Ѩiâ◊√„Éèí`« 15,267 6,244 –59%
~°Hõ∆} 2,85,203 3,10,080 {8.7%
áÈbã¨∞ 59,451 62,125 {4.5

9. 11#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2015
„Ѩ*Ïã¨OˆH∆=∂xH˜ ˆHÏ~ÚOKÕ x^èŒ∞ÅÖ’ ÉÏQÍ HÀ`«
qkèOKå~°∞. Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ „Ѩ`ÕºHõ „Ѩ}ÏoHõ#∞ QÆ`« U_®k
ˆHÏ~ÚOѨÙ#∞ ~°∂. 43,208 HÀ@¡ #∞O_ç 2015–16
U_®kH˜ ~°∂.30,805 HÀ@¡‰õΩ `«yæOKå~°∞. =∂~°æ^Œ~°≈Hõ
ã¨∂„`åÅ „ѨHÍ~°O [<åÉèÏ ^•=∂ëêÖ’ (16.6 âß`«O)
ˆHÏ~ÚOѨÙÅ∞ K≥Ü«∂ºeû LOk. Zã‘ì „Ñ¨`ÕºHõ „Ѩ}ÏoHõ‰õΩ
QÆ`« U_®k ˆHÏ~ÚOѨ٠~°∂.32387 HÀ@¡ #∞O_ç
~°∂.19,980 HÀ@¡‰õΩ `«yæOKå~°∞. [<åÉèÏ ^•=∂ëê (8.6
âß`«O) „ѨHÍ~°"≥∞ÿ`Õ ~°∂. 40,014 HÀ@∞¡ ˆHÏ~ÚOz =ÙO_®e.
„Ѩ*Ïã¨OˆH∆=∂xfl x~°¡Hõ∆ ºO KÕã¨∞Î#fl, ^ÀÑ≤_ô =~åæʼnõΩ
T_çQÆOKÕã¨∞Î#fl `«=∞ q^è•<åÅ #∞O_ç „Ñ¨[Å ^Œ$+≤ì
=∞o¡OKÕO^Œ∞‰õΩ "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO ™ê=∂lHõ Éèí„^Œ`å Ѩ^äŒHÍÅ#∞
„ѨHõ˜OzOk. „Ѩ^è•#=∞O„u [<£^èŒ<£Ü≥∂[#, „Ѩ^è•#=∞O„u
r=<£*’ºu c=∂ Ü≥∂[<å, „Ѩ^è•#=∞O„u ã¨∞~°H∆Í c=∂
Ü≥∂[<å, J@Öò ÃÑ#¬<£ Ü≥∂[<å. ÉË©|Kå"À– É˩Ѩ_®"À
ÖÏO˜ [<åHõ~°¬} Ѩ^äŒHÍʼnõΩ ˆHÏ~ÚOѨÙÅ∞ ÖË=Ù. WHõ P~ÀQƺ
"≥·^Œº¿ã=Å∞ – 68 Uà◊§ ™êfi`«O„`«ºO ™ê~°fi[h# "≥·^Œº P~ÀQƺ
¿ã=Å#∞ ™êkèOK«ÖËHõáÈ~ÚOk. "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO *ÏfÜ«∞
P~ÀQƺ q^è•#O – 2015#∞ „ѨHõ˜OzOk. Wk "≥·^Œº~°OQÍxfl
"≥Ú`«ÎOQÍ HÍ~˘Êˆ~@∞ Pã¨Ê„`«∞ÅѨ~°O KÕ¿ã „ÃÑ·"Õ@∞ c=∂
q^è•<åxfl UÔH·Hõ Ѩiëê¯~°OQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ `≥zÛOk. ~ÀQÍÅ#∞
x"åiOKÕ P~ÀQƺ ¿ã=Å QÆ∞iOz H˘`«Î q^è•#OÖ’ ã¨iH˘`«Î
„Ѩuáê^Œ#ÖËg∞ ÖË=Ù.
"≥∂_ô ã¨fiK«ÛùÉèÏ~°`ü x<å^Œq∞KåÛ_»∞. Wk #QÆ~åÅ∞,
Ѩ@ì}ÏÅ∞, „QÍ=∂Å#∞ Ѩiâ◊√„ÉèíOQÍ =ÙOKÕ ÉÏ^茺`« „Ѩ[ÅÃÑ·<Õ
ÃјìOk. ™ê÷xHõ ã¨Oã¨÷Å "≥·Ñ¶¨ÖϺxfl HõÑ≤ÊѨÙK«∞Û`«∞Ok. "å˜x
Pi÷HõOQÍ#∂, ã¨O™ê÷QÆ`«OQÍ#∂ Ѩ˜+¨ªO KÕÜ«∂eû=ÙO_»QÍ
Jk KÕÜ«∞‰õΩO_®, <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ~À_»∂¡_ÕÛ HÍ~°º„Hõ=∞OQÍ
™êyã¨∞Î<åfl~°∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^Õâ◊OÖ’ 100 #QÆ~åÅ#∞
PHõ~°¬}©Ü«∞ „QÍ=∂Å∞QÍ ~°∂á⁄Ok™êÎ=∞x ^•xH©, J"≥∞iHÍ,
[áê#∞Å∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~°=∞Ok™êÎÜ«∞h "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO
„ѨHõ˜OzOk. PHõ~°¬}©Ü«∞=∞O>Ë 24 QÆO@Å∞ h~°∞, HõÔ~O@∞,
Qͺã¨∞ ã¨~°Ñ¶¨~å, „ÏѶ≤H±*Ï"£∞Å∞ÖËx ~À_»∞¡, "≥·ÃѶ·, WO@Ô~flò
`«k`«~° ™œHõ~åºÅ#∞ Hõey=ÙOK«@O. QÆ∞iÎOz# 100
#QÆ~åÅÖ’ D ™œHõ~åºÅ∞ HõeÊOK«~°∞, "≥Ú`«ÎOQÍ "å˜ „ѨHõ¯#
H˘`«ÎQÍ Hõ>Ëì ¿Ñ@ÅÖ’ D ™œHõ~åºÅ∞ HõeÊ™êÎ~°∞. Jã¨Å∞
#QÆ~åÅ∞ QÆ`«OHõO>Ë ‰õΩ<åie¡áÈÜ«∂~Ú. ^èŒ<å_軺=~åæʼnõΩ
ã¨HõÅ ™œHõ~åºÅ∂ HõeÊOz, q∞ye# =~åæÅ#∞ Pâ◊Å∞
HõeÊOz, =OK«#‰õΩ QÆ∞iKÕ¿ã Ѩ^äŒHÍeq. WHõ „ѨÉèí∞`«fiO
KÕѨ˜ì# ã¨fiK«ÛùÉèÏ~°`ü HÍ~°º„Hõ=∞O`À Ѩiâ◊√„Éèí"å`å=~°}O
ÃÑiy JO@∞"åº^èŒ∞Å∞ `«yæáÈ`åÜ«∞@. P ã¨OQÆ`Õ"≥∂ QÍh,
P~ÀQƺ ¿ã=Å#∞ =^Œe "ÕÜ«∞É’`«∞#fl ã¨∂K«<Õ ~Úk.
¿ã^ŒºO y@∞ìÉÏ@∞H͉õΩO_® áÈ~ÚO^Œx =∂@ÖÏ_»@"Õ∞
`«Ñ¨Ê Ô~·`åOQÆ"≥∞^Œ∞~˘¯O@∞#fl ã¨=∞㨺ŠѨiëê¯~åxH˜ "≥∂_ç
K«~°ºÖËg∞ fã¨∞HÀÖË^Œ∞. QÆ`« Ü«ÚÑ≤U Ô~·`«∞ =ºuˆ~Hõ q^è•<åÅ<Õ
"≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO H˘#™êyOzOk. Ѷ¨e`«OQÍ JHÍÅ =~å¬xH˜
ѨO@ #+¨ìáÈ`Õ, P`«‡Ç¨Ï`«º `«Ñ¨Ê =∞~À QÆ`«ºO`«~°O Hõ#Ѩ_»#O`«
^Œ∞ã≤÷uÖ’H˜ Ô~·`åOQÆO <≥˜ì"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. Ô~·`åOQÆ P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. "å}˜[ºÑ¨O@Å #∞O_ç PǨ~° ^è•<åºÅ∞
™êQÆ∞KÕ¿ã Ô~·`åOQÍxH©, =~å¬^è•~° Éèí∂=ÚÅ #∞O_ç ™êQÆ∞h˜
¿ã^Œº „áêO`åʼnõÄ Hõ~°∞=Ù qã¨ÎiOzOk. Ü«ÚÑ≤U áêÅ#Ö’
J=∞Å∞ [iy# q^è•<åÅ#∞ Z<£_çU „ѨÉèí∞`«fiO ã¨OѨÓ~°‚OQÍ
J=∞Å∞ [~°Ñ¨|∂#∞‰õΩOk. „ѨÉèí∞`«fi H˘#∞QÀÅ∞ ã¨Oã¨÷Å#∞
~°OQÆO #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«_»O, =º=™êÜ«∞ =∂Ô~¯@¡ „ÃÑ·"Õ©Hõ~°},
Ô~·`åOQÍx‰õΩ^ÕÌtOz# ÉϺO‰õΩ ~°∞}ÏÅ#∞ „Hõ"Õ∞}Ï =º=™êÜ«∞
Ѩi„â◊=∞ʼnõΩ =∞o§OK«_»O, qã¨Î~°} ¿ã=Å#∞ ‰õΩkOz"Õã¨∂Î
H˜™ê<£ Kèå<≥Öò, QÆ∂QÆ∞Öò #∞O_ç q*Ï˝#O ¿ãHõiOK«∞H˘=∞‡#@O,
Ô~·`åOQÆ ~°∞} ÉèÏ~åxH˜ kQÆ∞|_ç ÃÑ~°QÆHõáÈ=Ïxfl HÍ~°}OK≥Ñ≤Ê
kQÆ∞|_ç ÃÑOKÕ K«~°ºÅ ÉÏ^茺`« Ô~·`åOQÆOÃÑ· "≥∂Ѩ@O – W=hfl
Ô~·`åOQÍxfl Pi÷Hõ g∞@Å ^•fi~å Éèí∂=ÚÅ #∞O_ç `«iq∞"Õ¿ã
K«~°ºÖË.
Pi÷Hõ q^è•<åÖË `«# q^ÕâßOQÆ q^è•<åxfl #_ç¿Ñ â◊H˜ÎQÍ
"≥∂_ô „ѨHõ˜OK«∞‰õΩ<åfl_»∞. Pi÷Hõ q^è•<åÅO>Ë PÜ«∞# ^Œ$+≤ìÖ’
^Õâ◊™ê~°fiÉè∫=∞`åfixH˜, ™êfi=ÅO|#‰õΩ Hõ@∞ì|_ç# ^ÕjÜ«∞ Pi÷Hõ
q^è•#O HÍ^Œ∞. Jk ™ê„=∂[º"å^Œ∞ʼnõΩ ѨzÛ ÖÁOQÆ∞ÉÏ@∞
q^è•#O. Ѩ~°º=™ê#OQÍ „Ѩ[Öˇ^Œ∞~˘¯O@∞#fl U XHõ¯ =∞øeHõ
ã¨=∞㨺#∂ Ѩi+¨¯iOK«ÖËx "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO x~°ƒO^èŒ K«ÏìÅ
HÀ~°Å‰õΩ =∂„`«O Ѩ^Œ∞#∞ ÃÑ_»∞`«∞#flk. „Ѩ[Å Q˘O`«∞<˘ˆH¯
Ï_®, áÈÏ ÖÏO˜ #Å¡ K«ÏìÅ#∞ =∞~À¿Ñ~°∞`À
~°∂á⁄Okã¨∞Î<åfl~°∞. 'QÆ∞[~å`ü >ˇ„~°i[O, x~å‡}Ü«Ú`« <Õ~åÅ
J^Œ∞Ѩ٠K«Ïìxfl— QÆ∞[~å`ü ~å„+¨ìO`À KÕ~ÚOz W`«~° ~å„ëêìÅ#∞
‰õÄ_® JÖÏ KÕÜ«∞=∞x „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∞Î#flk. HÍi‡‰õΩÅ∞ áÈ~å_ç
™êkèOK«∞‰õΩ#fl ǨωõΩ¯Å#∞ x~åHõiOKÕ ã¨=~°}Å#∞ `«#
áêÅ#Ö’x ~å[™ê÷<£ ~å„+¨ìOÖ’ HÍi‡Hõ K«ÏìÅ#∞ `≥zÛOk.
D kâ◊QÍ HÍi‡Hõ K«ÏìÅ ã¨=~°}‰õΩ ˆHO„^ŒO ѨÓ#∞‰õΩOk.
J_»q, Éèí∂q∞, h~°∞ÃÑ· Pk"åã¨∞ʼnõΩ#fl ǨωõΩ¯Å#∞
HÍÅ~åã¨∞Î#flk. Ãã·xHõ ^ŒàÏÅ „Ѩ`ÕºHõ JkèHÍ~åÅ K«@ì
J=∞Å∞#∞ ~°^Œ∞ÌKÕÜ«∞=∞#fl _ç=∂O_»∞ =ã¨∞ÎO_»QÍ, ^•xx
~å„+¨ì„ѨÉèí∞`«fiO =ºuˆ~H˜Oz<å J~°∞}ÏK«Öò„Ѩ^Õâò‰õΩ
=iÎOѨ*Ëã≤Ok.
„Ѩ[Å PHÍOHõ∆ʼnõΩ aè#flOQÍ ˆHã≤P~ü U_®k áêÅ#:
`≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ìO „Ѩ[Å z~°HÍÅ PHÍOHõ∆. P~°∞
^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ „Ѩ[Å∞ áÈ~åÏÅ∞ KÕã≤, `åºQÍÅ∞ KÕã≤
™êkèOK«∞‰õΩ#fl `≥ÅOQÍ}. J~Ú`Õ Jxfl =~åæÅ „Ѩ[Å∞
áÈ~åÏÅ∞ KÕã≤ ™êkèOK«∞‰õΩ#fl `≥ÅOQÍ}#∞ ˜P~üÜ«∞ãπ
=ÚYºOQÍ ˆHã≤P~ü `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ Ѷ¨ÖÏxfl ÃÇ·Ï*ÏH±
KÕâß_»x x~°ÌfiO^ŒOQÍ K≥ѨÊ=K«∞Û.`≥ÖOQÍ} "≥#∞HõÉÏ@∞
`«<åxH˜ PO„^èŒ =Å㨠áêÅ#, ã¨OѨ#fl =~åæÅ ^ÀÑ≤_ô „Ѩ^è•#

10. 12 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2015
HÍ~°}=∞x L^Œº=∞HÍ~°∞ÅO^Œ~°∞ L^Œº=∞HÍÅOÖ’ „Ѩ[ʼnõΩ
K≥áêÊ~°∞. =∞# x^èŒ∞Å∞, =∞# =#~°∞Å∞, =∞# H˘Å∞=ÙÅ∞
=∞#ˆH ^ŒHͯÅO>Ë `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ XHõ¯>Ë
=∂~°æ=∞<åfl~°∞. „Ѩ[Å∞ ‰õÄ_» ã¨fiѨiáêÅ#, ™êfi=ÅO|#,
Jaè=$kúÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl ^Œ$_è»OQÍ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ QÆ`« P~°∞ ^ŒâßÉÏÌÅÖ’ J=∞Öˇ·#
~å[H©Ü«∂i÷Hõ q^è•<åʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_®~°∞. QÆ#∞Hõ
JO^Œ∞‰õΩ aè#fl"≥∞ÿ# ~å[H©Ü«∂i÷Hõ q^è•<åÅ J=∞Å∞#∞ „Ѩ[Å∞
HÍOH˜∆OKå~°∞. „ѨÉèí∞`«fiOÖ’ JO^Œ∞‰õΩ ã¨O|OkèOz# PÖ’K«#,
ZO`À H˘O`« PK«~°} LO@∞O^Œx PtOKå~°∞. „Ѩ[Å
PHÍOHõ∆ʼnõΩ aè#flOQÍ áê`« ~å[H©Ü«∂i÷Hõ q^è•<åÅ∞
H˘#™êQÆ_»O, H˘xfl ~°OQÍÅÖ’ QÆ`«OÖ’ HõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ
H˘#™êQÆ∞`«∞#flO^Œ∞# L^Œº=∞ PHÍOHõ∆Å∞ <≥~°"Õ~°∞`åÜ«∂ J<Õ
=∞øeHõ „Ѩâ◊fl ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ „Ѩ[Ö’¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk
L^Œº=∞ HÍÅOÖ’ ˆHã≤P~ü =∂Ï¡_ç# =∂@ʼnõΩ
„ѨÉèí∞`åfikèHÍ~°O KÕlH˜¯OK«∞‰õΩ<åflHõ J#∞ã¨iã¨∞Î#fl q^è•<åʼnõΩ
á⁄O`«#ÖË^Œx U_®káêÅ#Ö’ ~°∞A"≥·Ok. JO`ÕHÍ^Œ∞
ZxflHõÅ "Õ∞xÃѶ™ÈìÖ’ ¿Ñ~˘¯#fl Ǩg∞Å∞, ѨÅ∞ ã¨ÉèíÖ’¡ PÜ«∞#
„Ѩ[Å H˜zÛ# =∞øeHõ"≥∞ÿ# Ǩg∞Å∞ U XHõ¯˜ HÍ~°º~°∂ѨO
^•ÅÛÖË^Œ∞. ^Œo`«∞ʼnõΩ =¸_≥Hõ~åÅ Éèí∂q∞, WO˜HÀ
L^ÀºQÆO, ˆHl @∞ Ñ‘l Lz`«q^Œº, HÍO„ωõΩì L^ÀºQÆ∞Å
„Hõ=∞|nÌHõ~°}, =Úã≤¡O "≥∞ÿ<åi©Å‰õΩ 12 âß`«O i[ˆ~fi+¨#∞¡,
yi[#∞ʼnõΩ 10 âß`«O i[ˆ~fi+¨#∞¡ ÖÏO˜ Ǩg∞ÅÖ’ U
XHõ¯˜ ™êHÍ~°O HÍÖË^Œ∞. PÜ«∞# J#∞ã¨iã¨∞Î#fl q^è•<åÅ∞
Jhfl L^Œº=∞ HÍÅOÖ’ KÕã≤# "åQÍÌ<åʼnõΩ aè#flOQÍ, ZxflHõÅ
"Õ∞xÃѶ™ÈìÖ’ „Ѩ[Å H˜zÛ# Ǩg∞ʼnõΩ aè#flOQÍ L<åfl~Ú.
„ѨÉèí∞`«fi Y*Ï<å #∞O_ç ^Õ=Ùà◊¡‰õΩ "≥Ú‰õΩ¯Å∞ f~°∞ÛHÀ=_»O,
"åã¨∞Î ¿Ñ~°∞`À ã¨z"åÅÜ«∂xfl =∂~°Û_»O, Ü«∂^•„kH˜
=O^ŒHÀ@∞¡ ˆHÏ ~ÚOK«_»O ÖÏO˜ K«~°ºÅ∞ ~å[ºáêÅ#Ö’
=¸_è» qâßfi™êÅ#∞ ÃÑOK«∞`«∞<åfl~Ú. ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£Ö’ ‰õΩÖÏxHÀ
Éèí=# x~å‡}O, 'P@g ~°Hõ∆}– ǨÏi`« Ǩ~°O— ¿Ñ~°∞`À
Pk"åã¨∞Å#∞ J_»q #∞O_ç ѨOÑ≤"ÕÜ«∞_»O, áœ~° „Ѩ*Ï`«O„`«
ǨωõΩ¯Å J}z"Õ`«, Jhfl`å<≥· áêÅ##∞ ™êyOK«_»O ÖÏO˜q
PÜ«∞# áêsì „Ñ¨}ÏoHõÖ’ QÍh L^Œº=∞ HÍÅOÖ’ PÜ«∞#
„Ѩã¨OQÍÖ’¡ QÍx KÀ@∞ KÕã¨∞HÀÖË^Œ∞.
QÆ`« U_®kÖ’ `≥ÅOQÍ}Ö’ "≥Ú^Œ@ |Å~ÚOk
~å[H©Ü«∞hu. „Ѩ*Ï™êfi=∞ºOÖ’ áêsìÅ∞ ÔQÅ=@O F_»@O
=∂=¸ÖË. HÍh `≥ÅOQÍ}Ö’ áêsìÅ =∞^茺 q^è•<åÅ `Õ_®Å∞
Hõ#∞=∞~°∞QÆ=Ù`«∞<åfl~Ú. F_ç# "åà◊√¡ J~Ú^ÕO_»¡~Ú<å
JkèHÍ~åxH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»ÖˉõáÈ`«∞<åfl~°∞. ÔQez# "åà◊√¡
„ѨuѨH∆Íxfl Jã¨ûÅ∞ ÉèíiOK«ÖˉõáÈ`«∞<åfl~°∞. "≥~°ã≤ 'PѨˆ~+¨<£
PHõ~ü¬— Ѩ^äŒHÍxH˜ P^Œ~°} ÃÑ~°∞QÆ∞`ÀOk. F_ç# "åiH˜
^ÀK«∞HÀ=@O PyáÈ~ÚO^Œ<Õ kQÆ∞Å∞.. ÔQez# "åiH˜ `å=Ú
^ÀK«∞HÀ=ÏxH˜ „ѨuѨHõ∆O J_»¤O =ã¨∞ÎO^Õ"≥∂ J<Õ ÉˇOQÆ.
g˜H˜ Ѩiëê¯~°"Õ∞ PѨˆ~+¨<£ PHõ~ü¬ Ѩ^äŒHõO. „ѨuѨHõ∆"Õ∞
ÖˉõΩO_® KÕ¿ãÎ....F_ç# "å~°O^Œih...JkèHÍ~° áêsìÖ’H˜
KÕ~°∞Û‰õΩO>Ë LÉèíÜ«∞`å~°HõOQÍ LO@∞Ok. JO^Œ~°∂ Hõeû =∞~À
S^ÕO_»∞¡ ^ÀK«∞HÀ=K«∞Û. Wk =~°æ ™ê=∞~°ã¨ºO, <Õ_»∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl
`«O`«∞ ‰õÄ_» J^Õ.
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl =ºuˆ~H˜Oz# "åix,
L^Œº=∞HÍ~°∞Å#∞ Ç≤ÏOã≤Oz J„Hõ=∞ ˆHã¨∞Å∞ ÃјìOz# "åix,
PO„^èŒ áêʼnõΩÅ ^ÀÑ≤_ôH˜ `≥·<åfÅ∞QÍ =º=ǨÏiOz# "åix,
`≥ÖOQÍ} =#~°∞Å#∞ ^Œ∞~å„Hõ=∞} KÕã≤# "å~°O^Œix ˆHã≤P~ü
`«#áêsìÖ’H˜ PǨfixOK«_»OÖ’x Bz`«ºO Uq∞˜? Wk
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl, L^Œº=∞HÍ~°∞Å `åºQÍxfl J==∂#
Ѩ~°K«_»O HÍ^•? JO`«HõO>Ë ã≤QÆ∞æ=∂e# Ѩx =∞~˘Hõ˜
LO@∞O^•? |∞kÌr=ÙÅ∞ PÖ’zOKåe. Éè∫QÀoHõ `≥ÅOQÍ}
U~°Ê_ç`Õ PO„^èŒ ã¨OѨ#fl =~åæÅ ^ÀÑ≤_ô ™ê÷<åxfl `≥ÅOQÍ}
ã¨OѨ#fl =~åæÅ∞ P„Hõq∞Oz `«=∞ ^ÀÑ≤_ôx ™êyOK«_®xˆH
„Ѩ[Å∞ `åºQÍÅ∞ KÕ™ê~å! PÖ’zOKåe. D =~åæÅ∞ `≥ÅOQÍ}
~å„+¨ì U~åÊ@∞ K«@ìOÖ’ J<åºÜ«∞OQÍ, J„Hõ=∞OQÍ KÀ@∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl L=∞‡_ç ~å[^è•x, QÆ=~°fl~ü‰õΩ âßOuÉèí„^Œ`«Å
JkèHÍ~°O, Ѩ^Õà◊√¡ q^•ºã¨Oã¨÷Ö’¡ L=∞‡_ç „Ñ¨"ÕâßÅ∞,
Pk"åã¨∞Å#∞ x~åfiã≤`«∞Å#∞ KÕ¿ã áÈÅ=~°O x~å‡}O,
=ÚOѨىõΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º U_»∞ =∞O_»ÖÏÅ∞ PO„^èŒÖ’ qb#O ÖÏO˜
J#~å÷ÅÃÑ· <À~°∞ qѨÊÖË^Œ∞. gi JkèHÍ~° ^•Ç¨xH˜, ^ÀÑ≤_ô
ã¨fiÉèÏ"åxH˜ WO`«HõO>Ë x^Œ~°≈#O =∞ˆ~q∞ HÍ"åe?
˜P~üZãπ „ѨÉèí∞`«fiO =$^Œ∞úʼnõΩ, q`«O`«∞=ÙʼnõΩ,
qHõÖÏOQÆ∞ʼnõΩ, c_çHÍi‡‰õΩʼnõΩ Ñ≤OKè«#∞¡ W=fi_®xfl Ѷ¨∞#OQÍ
K≥ѨC‰õΩO@∞#flk. Wk ‰õÄ_» „Ѩ[Å#∞ F@~°∞¡QÍ =∂ˆ~Û
q^è•#"Õ∞ `«Ñ¨Ê „Ѩ[Å∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ, ã¨fi`«O„`«OQÍ |uˆH q^è•#O
HÍ^Œ∞. D Ñ≤OKè«#¡ H˘~°‰õΩ g~°∞ rq`« HÍÅO „ѨÉèí∞`«fiOÃÑ·
P^è•~°Ñ¨_»=eã≤O^Õ. JÖψQ Ǩã¨ìà◊§‰õΩ ^˘_»∞¤aÜ«∞ºO |^Œ∞Å∞
ã¨#flaÜ«∞ºO W=fi_»O `«=∞ˆH ™ê^茺=∞~ÚO^Œx [|ƒÅ∞
K«~°∞K«∞‰õΩO@∞#flk. JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ ã¨O=`«û~°O QÆ_çz<å
QÆ`« „ѨÉèí∞`åfixfl q=∞i≈OK«_»O g∞^Œ, `≥ÅOQÍ} ÃãO˜"≥∞Oò
g∞^Œ<Õ HÍÅO "≥à◊§|∞K«∞Û`«∞#flk. x*ÏxH˜ K«O„^ŒÉÏ|∞,
"≥·Ü«∞™êû~ü, H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü Ô~_ç¤ J#∞ã¨iOz# „ѨѨOK«ÉϺOH±
xˆ~ÌtOz# q^è•<åÅ<Õ #∂`«# ~°∂ѨOÖ’, #∂`«# ¿Ñ~°¡`À
J=∞Å∞KÕã¨∞Î#flk. QÆ`« áêʼnõΩÅ áêÅ# q^è•<åʼnõΩ, ˆHã≤P~ü
áêÅ# q^è•<åʼnõΩ =∞øeHõOQÍ =∂@Ö’¡ `«Ñ¨Ê q^è•<åÅÖ’
Uq∞ `Õ_® ÖË^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ QÆ~°fiO, _®OaHõO, xÜ«∞O`«$`«fi,
Ѷ¨Óº_»Öò ÅHõ∆}ÏÅ∞ ˆHã≤P~üÖ’ Z‰õΩ¯=. PÜ«∞#‰õΩ *’u+¨ºO
g∞^Œ L#fl qâßfiã¨O „Ѩ[Å g∞^Œ, ZxflÔH·# `«# áêsì Z"≥∞‡Ö˺Å
g∞^Œ, z=iH˜ `«# =∞O„u=~°æ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å g∞^Œ ‰õÄ_» ÖË^Œ∞.
Ü«∞^•~°÷O K≥áêÊÅO>Ë ˆHã≤P~üÖ’ Ѷ¨Óº_»Öò ÅHõ∆}ÏÅ∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ
=ºHõÎ=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. ~ÀA"åi áêÅ#Ö’, ѨxѨ^ŒúuÖ’
xÜ«∞O`«QÍ =º=ǨÏiOK«_»O, „Ѩ[Å#∞ HõÅ∞=_®xH˜ J=HÍâ◊O
W=fiHõáÈ=_»O PÜ«∞# <≥·[OQÍ =∂iOk.

11. 13#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2015
^Õâ◊"≥∞ÿ<å, ~å„+¨ì"≥∞ÿ<å ã¨fi^Õj ÃÑ@∞ì|_ç`À ã¨fi^Õj =∂Ô~¯òÃÑ·
P^è•~°Ñ¨_ç ™êfi=ÅO|# K≥O^Œ∞`«∞Ok. „Ѩ[Ö’¡ H˘#∞QÀÅ∞â◊H˜Î
ÃÑOK«‰õΩO_® „ÃÑ·"Õ@∞ ÃÑ@∞ì|_»∞Å`À L`«ÊuÎ „áê~°Oaè¿ãÎ ã¨Ç¨Ï[
=#~°∞Å∞ Å∂˜ J=Ù`å~Ú `«Ñ¨Ê „Ѩ[Å∞ Jaè=$kú K≥O^Œ~°∞.
ÃÑ@∞ì|_ç^•s q^è•#=∞O>Ë<Õ Jã¨=∂# Jaè=$kú, (=º‰õΩÎÅ∞,
„áêO`åÅ∞), ^ÀÑ≤_ô Ñ‘_»#Å`À, =~°æ PkèѨ`«ºO`À ‰õÄ_»∞H˘x
LO@∞Ok. ÃÑ@∞ì|_ç^•s q^è•#OÖ’ ^ÀÑ≤_ô ^•~°∞ňH ¿ãfiK«Ûù
LO@∞Ok HÍx „â◊q∞OKÕ „Ѩ[ʼnõΩ HÍ^Œx K«i„`« ~°∞A=Ù
KÕã≤Ok, KÕã¨∞Î#flk. ˆHã≤P~ü =∂„`«O áêi„âßq∞Hõ"Õ`«ÎÅ#∞
PHõi¬OK«_®xH˜ PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# "åQÍÌ<åÅ∞, P_»O|~°"≥∞ÿ#
„ѨHõ@#Å∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. Ѩi„â◊=∞Å ™ê÷Ѩ#‰õΩ HÍ=eã≤#
J#∞=∞`«∞Å#∞ 15 ~ÀAÅÖ’<Õ W™êÎ=∞O@∞<åfl~°∞. "≥Ú`«ÎO
=º=Ǩ~°O P<£Öˇ·<£ ^•fi~å<Õ ™êQÆ∞`«∞O^Œx JO@∞<åfl~°∞.
^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ L#fl ѨÅ∞=Ù~°∞ áêi„âßq∞Hõ"Õ`«ÎÅ∞,
Ѩi„â◊=∞Å „Ѩux^èŒ∞Å∞, |Ǩïà◊ *Ïu HõOÃÑhÅ „Ѩux^èŒ∞Å∞,
áêi„âßq∞Hõ ~°OQÍxH˜ ã¨O|OkèOz# „Ѩ=ÚY∞ÅO^Œi
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ áêi„âßq∞Hõ q^è•<åxfl E<£ 12# ˆHã≤P~ü
„ѨHõ˜OKå~°∞. ^Œ~°MÏã¨∞Î KÕã¨∞‰õΩ#fl "åiH˜ ˆH=ÅO 15 ~ÀAÖ’¡<Õ
J#∞=∞`«∞Å∞ W=fi_»O D q^è•#OÖ’ „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊=∞<åfl~°∞.
Ѩi„â◊=∞Å ™ê÷Ѩ#‰õΩ Éèí∂q∞, h~°∞, q^Œ∞º`ü J=ã¨~°"≥∞ÿ#O^Œ∞#
D =¸_»∞ q+¨Ü«∂Ö’¡ „ѨÉèí∞`«fi"Õ∞ ÉÏ^茺`« fã¨∞‰õΩO@∞O^Œx
K≥áêÊ~°∞. J#∞=∞`«∞Å ¿Ñi@, `«xvÅ ¿Ñi@, qKå~°}Å
¿Ñi@ HÍÅÜ«∂Ѩ# KÕ¿ã áê`« Ѩ^Œú`«∞ʼnõΩ ã¨fiã≤Î K≥|∞`«∞#fl@∞¡
„ѨHõ˜OKå~°∞. ~å„ëêìxH˜ =KÕÛ ÃÑ@∞ì|_»∞Å`À `≥ÅOQÍ}
a_»¤Å‰õΩ Zxfl L^ÀºQÍÅ∞ =™êÎ~Ú. `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fi
Y*Ï<å‰õΩ ZO`« P^•Ü«∞O =ã¨∞ÎOk. `≥ÅOQÍ} Pi÷Hõ =º=ã¨÷‰õΩ
P ÃÑ@∞ì|_ç ZÖÏ ^ÀǨÏ^ŒO KÕã¨∞ÎOk J<Õ Hõh㨠JOK«<åÅ∞
ÖË=Ù.
QÆ`« U_®kQÍ ™êQÆ∞`«∞#fl Jaè=$kú #=¸<å‰õÄ JO`«‰õΩ
=ÚO^Œ∞ P~°∞ ^ŒâßÉÏÌÅ áê@∞, =∞s =ÚYºOQÍ K«O„^ŒÉÏ|∞
<åÜ«Ú_»∞ – „ѨѨOK« ÉϺO‰õΩ áêÅ<å HÍÅO #∞Op ™êy#
Jaè=$kú #=¸<å‰õÄ `Õ_® Ug∞ ÖË^Œ∞. K«O„^ŒÉÏ|∞ <åÜ«Ú_»∞
áêÅ#`À #QÆflOQÍ „ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ xˆ~Ìt`« „ѨѨOpHõ~°},
„ÃÑ·"Õ©Hõ~°}, HÍ~˘Êˆ~ò ѨiáêÅ#, „Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ q^è•<åÅ∞
J=∞ÅÜ«∂º~Ú. P `«~åfi`« =zÛ# „ѨÉèí∞`åfiÅhfl J^Õ ^•iÖ’
#_çKå~Ú. P q^è•<åÅ∞ `≥ÖOQÍ} „Ѩ[Å „ѨÜ≥∂[<åʼnõΩ
=ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ#=x L^Œº=∞O KÕã≤, „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ìO ™êkèOK«∞‰õΩx,
JkèHÍ~åxH˜ =zÛ# `«~åfi`« ˆHã≤P~ü „ѨÉèí∞`«fiO P q^è•<åÅ<Õ
D ã¨O=`«û~° HÍÖOQÍ J=∞Å∞ KÕã¨∞Î#flk. „ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ`À,
|Ǩïà◊ *Ïu ã¨Oã¨÷Å`À, ^Õâ◊^ÕâßÅ ã¨OѨ#∞flÅ`À PO„^èŒ
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å`À, áê`« „ѨÉèí∞`åfiʼnõΩ q∞Oz# ¿ãflǨÏhfl
KÕã¨∞Î#flk. =º=™êÜ«∞, áêi„âßq∞Hõ, ¿ã"å ~°OQÍÅ =∞^茺
ã¨=∞`ÒÖϺxfl áê˜OK«Hõ áÈ=_»O, ¿ã"å~°OQÍxH˜ ÃÑ^ŒÌÑ‘@
"ÕÜ«∞_»O J<Õ áê`« „ѨÉèí∞`åfiÅ q^è•<åÅ∞ Ü«∞^ä•qkèQÍ
™êQÆ∞`«∞<åfl~Ú.
`≥ÖOQÍ}Ö’ 55 âß`«O „Ѩ[Å∞ =º=™êÜ«∞O ÃÑ·<Õ
P^è•~°Ñ¨_ç r=#O QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl~°∞. =~å¬ÉèÏ=O =Å¡, ѨO_ç#
ѨO@‰õΩ y@∞ìÉÏ@∞ ÖË#O^Œ∞# Ô~·`åOQÆO ~°∞} TaÖ’
‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~ÚOk. `å=Ú JkèHÍ~°OÖ’H˜ =¿ãÎ ÅHõ∆֒ѨÙ
~°∞}ÏÅ∞ =∂Ѷ‘ KÕ™êÎ=∞<åfl~°∞. WѨʘH˜ =∂Ѷ‘ KÕã≤Ok 25
âß`«"Õ∞. `≥ÅOQÍ} U~°Ê_ç# `«~åfi`« ‰õÄ_» Ô~·`«∞Å P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞
PQÆ_»O ÖË^Œ∞. ~ÀA‰õΩ W^ŒÌ~°∞ ÖË^• =ÚQÆ∞æ~°∞ Ñ≤@ìÖÏ¡
~åeáÈ`«∞O>Ë Ô~·`«∞ʼnõΩ ã¨Ç¨Ü«∞O, ™ê#∞Éèí∂u, Ѩ~å=∞~°≈ ‰õÄ_»
^ŒHõ¯ÖË^ŒO>Ë „ѨÉèí∞`«fiO Ô~·`«∞ÅѨ@¡ ZO`« x~°ÌÜ«∞`À =ÙO^À
J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. WѨʘH˜ ~å„+¨ìOÖ’ 800 =∞Ok Ô~·`«∞Å∞
K«xáÈÜ«∂~°∞. WHõ `≥ÅOQÍ} ™êÜ«Ú^èŒ Ô~·`åOQÆ áÈ~å@
(1946–51) HÍÅO #∞O_ç Ô~·`åOQÆO HÀ~°∞‰õΩO@∞#fl, L^Œº=∞
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =ºHõÎ"≥∞ÿ# Éèí∂ã¨O㨯~°}Å T¿ã ÖË^Œ∞.
L^Œº=∞HÍÅOÖ’ ~å„+¨ìO U~°Ê_ç`Õ ÅHõ∆Å ã¨OYºÖ’
L^ÀºQÍÅ∞ =™êÎÜ«∞<åfl~°∞. HÍO„ωõΩì L^ÀºQÆ∞Å#∞ Ô~QÆ∞ºÅ~ü
KÕ™êÎ=∞<åfl~°∞. =¸`«Ñ¨_»¤ á¶êºHõìsÅ#∞, HõOÃÑhÅ#∞
`≥iÑ≤™êÎ=∞<åfl~°∞. ÔHl #∞O_ç Ñ≤l =~°‰õΩ Lz`«q^Œº,
^Œo`«∞ʼnõΩ =¸_≥Hõ~åÅ Éèí∂q∞ W™êÎ=∞<åfl~°∞. Wà◊√¡ÖËx "åiH˜
_»|∞Öò ɡ_£~°∂O QÆÅ WÅ∞¡ Hõ˜ì™êÎ=∞<åfl~°∞. „ѨÉèí∞`«fi "≥·^ŒºâßÅÖ’¡
"≥·^ŒºO HÍ~˘Êˆ~ò Ǩã≤Ê@Öòû `«~°Ç¨ JO`«~å˚fÜ«∞ ™ê÷~Ú "≥·^ŒºO
JOk™êÎ=∞<åfl~°∞. J<åºÜ«∞=∞<Õk WHõ ZHõ¯_® [~°∞QÆ^Œ<åfl~°∞.
„Ѩu =∞x+≤ P`«‡Q“~°=O`À rqOKÕÖÏ K«∂™êÎ=∞<åfl~°∞.
™ê=∂lHõ <åºÜ«∞"Õ∞ `«=∞ ^èպܫ∞=∞<åfl~°∞. L^Œº=∞HÍ~°∞ÅÃÑ·
Ãјì# ˆHã¨∞Å∞ Jhfl ZuÎ"Õ™êÎ=∞<åfl~°∞. J=∞~° g~°∞Å
‰õΩ@∞OÉÏÅ#∞ P^Œ∞‰õΩOÏ=∞<åfl~°∞. Ѩ~åº=~°}Ïxfl, „Ѩ[Å
P~ÀQͺxfl, =º=™êÜ«∂xfl, J_»qx <åâ◊#O KÕã≤ ÉÁO^ŒÅ
QÆ_»¤QÍ =∂ˆ~Û ã≤OQƈ~}˜Ö’ FÃÑ<£ HÍã¨∞ì ^•fi~å ÉÁQÆ∞æ `«=fiHÍxfl
xeÑ≤"Õ™êÎ=∞<åfl~°∞. JO^Œi |`«∞‰õΩ‰õΩ Éèí~À™ê W™êÎ=∞<åfl~°∞.
Jã¨Å∞ ^Õâ◊OÖ’<Õ HÍ^Œ∞..^Œ∞xÜ«∂Ö’<Õ J|∞ƒ~°Ñ¨_ÕÖÏ
`≥ÅOQÍ} ѨÙ#ifl~å‡}O KÕ™êÎ=∞x Ǩg∞ WKåÛ~°∞. ˆHã≤P~ü
U_®k áêÅ##∞ QÆ=∞x¿ãÎ KÕã≤# "åQÍÌ<åÅ∞ QÍeÖ’
Hõeã≤#@∞¡Ok. WzÛ# Ǩg∞Å∞ J@ÔHHͯ~Ú. x~°ƒO^èŒO,
J}z"Õ`« =∂„`«O `≥~°ÃÑ·H˜ =KåÛ~Ú.
ã¨O=`«û~°O QÆ_çz<å XHõ¯iH˜ L^ÀºQÆO ~åÖË^Œ∞. ÅHõ∆‰õΩ
ÃÑ·QÍ L#fl HÍO„ωõΩì L^ÀºQÆ∞Ö’¡ XHõ¯i L^ÀºQÆO Ô~QÆ∞ºÅ~°∞
HÍÖË^Œ∞. ÔHl #∞O_ç Ñ≤l q^•º q^è•#"Õ∞O’ Z=iH˜
JO`«∞zHõ¯_»O ÖË^Œ∞. g˜H˜ x^èŒ∞Å ˆHÏ~ÚOѨ٠‰õÄ_» ÖË^Œ∞.
„ѨÉèí∞`«fi "≥·^ŒºâßÅÖ’¡ „Ѩ[ʼnõΩ ã¨Ô~·# "≥·^ŒºO JO^Œ_»O ÖË^Œ∞.
FÃÑ<£ HÍã¨∞ì "≥∞ÿxOQ∑ ã¨OYº 16 #∞Oz 28H˜ ÃÑiyOk.
=¸`«Ñ¨_»¤ U XHõ¯ Ѩi„â◊=∞ uiy „áê~°OÉèíO HÍÖË^Œ∞. WÅ∞¡
ÖËx ‰õΩ@∞OÉÏʼnõΩ _»|∞Öò ɡ_£~°∂O HõÅQÍ<Õ q∞yeOk.
Éèí∂q∞ÖËx ^Œo`« ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ =¸_»∞ ÅHõ∆Å∞ LO>Ë ã¨O=`«û~°
HÍÅOQÍ 950 ‰õΩ@∞OÉÏʼnõΩ ѨOzOk 2524 ZHõ~åÅ∞
=∂„`«"Õ∞. qq^èŒ HÍ~˘Êˆ~ò ã¨Oã¨÷ʼnõΩ W=fi_®xH˜ 20 ÅHõ∆Å

12. 14 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2015
T~°K«~Ú`«, Z.Ñ≤.˜.ZѶπ.ѨÓ~°fi J^茺‰õ∆ΩÅ∞
ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ ã≤^ŒúOQÍ =ÙO^Œx ã¨fiÜ«∞OQÍ ˆHã≤P~ü
„ѨHõ˜OKå_»∞. ~°OQÍÔ~_ç¤ lÖÏ¡ =ÚK≥Û~°¡Ö’ á¶ê~å‡ã≤©H˜ 11
"ÕÅ ZHõ~åÅ∞, ~åK«H˘O_» QÆ∞@ìÖ’¡ Ѷ≤Öò‡ WO_»„ã‘ìH˜ 30 "ÕÅ
ZHõ~åÅ∞, HõsO#QÆ~üÖ’ ÏÏ HõOÃÑhH˜ 5 "ÕÅ ZHõ~åÅ∞
ˆHÏ~ÚOzOk. ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£Ö’ =∞~À B@~ü iOQÆ∞ ~À_»∞¤,
ÃѶ·¡"Õã¨∞, PHÍâ◊ Ǩ~出Å∞ xi‡™êÎ=∞O@∞<åfl~°∞. D q^è•<åÅ∞
Jhfl „ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ xˆ~ÌâßÅÖ’ ÉèÏQÆ"Õ∞.
„Ѩ~Ú"Õ©Hõ~°}#∂, HÍ~˘Êˆ~©Hõ~°}#∂, „^Œ=º ÃÑ@∞ì|_çx
#=Ú‡H˘#fl ˆHã‘P~ü „ѨÉèí∞`«fiO x["≥∞ÿ# „Ѩ*Ï Jaè=$kúx,
ã¨OˆH∆=∂xfl HÀ~°∞HÀ=_»O ÖË^Œx D U_®k áêÅ# ã¨Ê+¨ìO
KÕã≤Ok. „Ѩ[Å P^•Ü«∂xfl ÃÑOKÕ q^è•<åÅ∞ H͉õΩO_® "åix
Ѩ~ånè#∞Å∞QÍ =∂~°∞ã¨∂Î QÆ`« Pˆ~_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ
H˘#™êQÆ∞`«∞#fl Éèí∂™êfi=∞º, ^ŒàÏi x~°O‰õΩâ◊ ÃÑ@∞ì|_ç^•s,
™ê„=∂[º"å^Œ J#∞‰õÄÅ q^è•<åÅ<Õ J#∞ã¨iã¨∞Î#flk.
JO^Œ∞=Å# ˜P~üZãπ áêÅ# ZO`«=∂„`«O [#~°O[Hõ"≥∞ÿ#k
HÍ<ÕHÍ^Œ∞. L^Œº=∞O ^•fi~å, `åºQÍÅ ^•fi~å ™êkèOK«∞‰õΩ#fl
`≥ÅOQÍ}#∞, ^•x =#~°∞Å#∞ <Õ˜ ˜P~üZãπ „ѨÉèí∞`«fiO
|Ǩïà◊*Ïu HÍ~˘Êˆ~ò HõOÃÑhʼnõΩ, "åi Ü«∞[=∂#∞Öˇ·#
™ê„=∂[º"å^Œ∞ʼnõΩ Hõ@ìɡ_»∞`«∞O^Œx ã¨Ê+¨ìOQÍ J~°÷=∞=Ù
`«∞#flk.
2015–16 |_≥˚ò ˆHÏ~ÚOѨÙÅ∞ (HÀ@¡Ö’):
q^Œ∞º`ü ~°∂. 7,400
™êQÆ∞h~°∞ ~°∂. 8,500
q^Œº ~°∂. 11,241
P~ÀQƺO ~°∂. 4931.55
=º=™êÜ«∞O ~°∂. 8,432
~°Ç¨Ï^•~°∞Å∞ ~°∂. 6,070
[ÅǨ~°O ~°∂. 4000
q∞+¨<£HÍHõfÜ«∞ ~°∂. 2083
aÜ«∞ºO ã¨aû_ô ~°∂. 2200
„QÍg∞}Ïaè=$kú ~°∂. 11,225
Zã‘ûÅ ã¨OˆH∆=∞O ~°∂. 5547
yi[# ã¨OˆH∆=∞O ~°∂. 2878
"≥∞ÿ<åi© ã¨OˆH∆=∞O ~°∂. 1100
xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ Jaè=$kú ~°∂. 240
QÀ^•=i ѨÙ+¨¯~åÅ∞ ~°∂. 100
Ü«∂^•„k ~°∂. 100
H˘`«Î ã¨z"åÅÜ«∞O ~°∂. 150
J=∞~°g~°∞Å ã¨Ç¨Ü«∞O ~°∂. 90
ÃÑ·# K«∂Ñ≤# ˆHÏ~ÚOѨÙÅ „ѨHÍ~°O =ºÜ«∞O KÕ™êÎ~°#flk ‰õÄ_»
J#∞=∂#"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë 2014–15 ã¨O=`«û~åxH˜ XHõ
ÅHõ∆ HÀ@¡ |_≥˚@∞ ~°∂á⁄OkOz, Y~°∞Û KÕã≤Ok 70 "ÕÅ HÀ¡
~°∂áêÜ«∞ÅÖ’¿Ñ. D ã¨O=`«û~åxH˜ (2015–16) XHõ ÅHõ∆
Ѩk¿ÇÏ_»∞ "ÕÅ HÀ@¡ |_≥˚ò#∞ „ѨuáêkOKå~°∞. J~Ú`Õ XHõ
ÅHõ∆ HÀ@∞¡ =ºÜ«∞O KÕÜ«∞_»O ‰õÄ_» J#∞=∂#"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
„ѨÉèí∞`«fi Éèí∂=ÚÅ J=∞‡HõO, J„Hõ=∞ Hõ@ì_®Å „Hõ=∞|núHõ~°}
^•fi~å ~°∂. 13,500 HÀ@∞¡ =™êÎÜ«∞x JOK«<å "ÕÜ«∞_»O
[iyOk. JÖψQ "åºò ~°∂¿Ñ} ~°∂. 35,463 HÀ@∞¡
=™êÎÜ«∞x |_≥˚òÖ’ K«∂áê~°∞. QÆ`« ã¨O=`«û~°O |_≥˚ò
(2014–15)Ö’ Éèí∂=ÚÅ J=∞‡HõO ^•fi~å ~°∂. 6,500
HÀ@∞¡ =™êÎÜ«∞x JOK«<å "Õ¿ãÎ ~°∂. 120 HÀ@∞¡ =KåÛ~Ú.
JÖψQ il„¿ãì+¨<£ ^•fi~å ~°∂. 3700 HÀ@∞¡ Pi˚OKåÅ#fl
JOK«<å ‰õÄ_» Hõ+¨ì™ê^茺"Õ∞. ˆHO„^Œ ã¨Ç¨Ü«∞O JO`«O`«
=∂„`«"Õ∞ =ÙOk. "åºò ^•fi~å PtOz# "≥Ú`«ÎO ~å"åÅO>Ë
„Ѩ[ÅÃÑ·# Ѩ~ÀHõ∆ Ѩ#∞flÅ =_ç¤OѨ٠ÉèÏ~°OQÍ<Õ LO_»=K«∞Û.
D |_≥˚òÖ’ ~°∂. 16,968 HÀ@∞¡ ~°∞}OQÍ ã¨g∞HõiOK«
#∞#fl@∞¡ „ѨuáêkOKå~°∞. J~Ú`Õ JѨCÅ JOK«<å |_≥˚ò
x|O^èŒ#ʼnõΩ q~°∞^ŒúOQÍ =ÙOk. „Ѩã¨∞Î`« x|O^èŒ#Å „ѨHÍ~°O
~å„+¨ì ã¨∂÷Å L`«ÊuÎÖ’ 3âß`«O =∂„`«"Õ∞ ~°∞}OQÍ
`≥K«∞ÛHÀ"åe. P "Õ∞~°‰õΩ K«∂¿ãÎ „ѨÉèí∞`«fiO ~°∂.14.597 HÀ@∞¡
=∂„`«"Õ∞ JѨC `≥K«∞ÛHÀ=K«∞Û. D JѨC L^ÀºQÆ∞Å Ñ≤P~üã≤
|HÍ~ÚňH ã¨iáÈ`«∞Ok. "≥Ú`«ÎO |_≥˚òÖ’ Pã¨∞ÎÅ HõÅÊ#‰õΩ
ˆHÏ~ÚOzOk ~°∂. 15,982 HÀ@∞¡ JO>Ë „ѨÉèí∞`«fiO |_≥˚ò
ÖˇHõ¯„ѨHÍ~°"Õ∞ 11"ÕÅ HÀ@¡ JѨC `≥zÛ, 16 "ÕÅHÀ@¡ Pã¨∞ÎÅ∞
HõÅÊ# KÕã¨∞ÎO_»_»O QÆ=∞x¿ãÎ k"åÅHÀ~°∞`«#O ã¨Ê+¨ìOQÍ
Hõ#|_»∞`«∞#flk.
=ÚyOѨÙ:
ˆHO„^Œ ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`åfiÅ U_®k áêÅ# ™ê~åOâ◊OÖ’
HÍi‡‰õΩŠǨωõΩ¯Å∞ ǨÏiOK«_»O, Ô~·`«∞ʼnõΩ Éèí∂q∞g∞^Œ ǨωõΩ¯
x~åHõiOK«_»O, yi[#∞Å#∞ J_»q #∞O_ç `«iq∞"ÕÜ«∞_»O,
q^Œº, "≥·^ŒºO ÖÏO˜ ™ê=∂lHõ ¿ã=Å#∞ "åºáê~°=∞Ü«∞O
KÕÜ«∞_»OQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. áêʼnõΩÅ ^Œ$+≤ìÖ’ Jaè=$kú JO>Ë
HÍ~˘Êˆ~ò Jaè=$kú, ™ê=∂lHõ JO`«~åÅ Jaè=$kú,
Ѩ~åº=~°} q^èŒfiOã¨O, ã¨Ç¨Ï[=#~°∞Å Å∂©, ‰õÄbÅ
=Åã¨Å∞QÍ =ÙOk. „ѨѨOpHõ~°}#∞ JOwHõiOz,
`å=∞kèHÍ~°OÖ’ =Ù#fl ~å„ëêìÅÖ’ "å˜<Õ J=∞Å∞[~°∞ѨÙ`«∞#fl
áê~°¡"≥∞O@s „ѨuѨH∆ÍÅ∞#fl ã≤÷uÖ’ ^Õâ◊„Ѩ[Å r=#O
„Ѩ=∂^ŒÉèíi`«OQÍ =∂iOk. D ^ÀÑ≤_ô, J}z"Õ`«
q^è•<åʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ „Ѩ[Å#∞ ã¨OѶ¨∞˜`«Ñ¨~°z áÈ~åÏÅ∞
x~°fiÇ≤ÏOK«=Åã≤# J=ã¨~åxfl D Ѩiã≤÷u `≥Å∞ѨÙ`«∞#flk.
„Ѩ[Å∞ áÈ~åÏÅ∞ ™êyã¨∞Î<åfl~°∞. `«=∞ ã¨=∞㨺ŠѨiëê¯~åxH˜
=∂~°æOK«∂ѨQÆÅ <åÜ«∞Hõ`«fiO H˘~°‰õΩ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. „Ѩ[Å
SHõº`«#∞ ^≥|ƒfã¨∞Î#fl, „Ѩ*Ïr=<åxfl HõÖ’¡Å Ѩ~°∞ã¨∞Î#fl
=∞`À<å‡^Œ "åºÑ≤Îx ™êyã¨∞Î#fl áêʼnõΩÅ x[~°∂áêxfl „Ѩ[Å
=ÚO^Œ∞ ZO_»QÆÏìeû =ÙOk. Pi÷Hõ, ~å[H©Ü«∞ _ç=∂O_»¡`À
=~°æ „áêuѨkHõ# L^Œº=∞ x~å‡}ÏÅ∞, áÈ~åÏÅ∞
™êyOz#ѨC_Õ „Ѩ[Å rq`åÅ∞ ÉÏQÆ∞Ѩ_»`å~Ú.

13. 15#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2015
`≥ÅOQÍ}©Hõ'~°}O—
_®IIU~°∞H˘O_»#iûOǨï_»∞
=^茺tÅÃÑ·„ѨÉèí∞`«fiq^Œº!`≥ÅOQÍ}„ѨÉèí∞`«fi`˘eã¨O=`«û~°áêÅ<åHÍÅO!!
P~°∞ ^ŒâßÉÏúÅ ã¨∞n~°… áÈ~å@O, „Ѩ[Å Jã¨=∂#
`åºQÍÅ∞, `≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ ~åR aÅ∞¡ áê~°¡"≥∞OòÖŸ J<ÕHõ
PѨ™ÈáêÅ =∞^茺 P"≥∂^ŒO á⁄O^Œ_»O, E<£ 2#∞
Jáê~∞∞O>ˇ_£ _ÕQÍ „ѨHõ˜OK«_»O, "≥O@<Õ [#~°Öò ZxflHõÅ∞
~å=_»O, `≥ÅOQÍ} ~åR ã¨q∞u áêsì J^茺‰õ∆Ω_»∞ HõÅfi‰õΩO@¡
K«O„^ŒâıY~ü~å=Ù L^Œº=∞O`À ã¨O|O^èŒOÖËx KåÖÏ=∞Okx
J~°∞=Ù`≥K«∞ÛH˘x (PÜ«∞#k Ѷ¨‰õΩÎ ~å[H©Ü«∞ áêsì HÍ|˜ì J~°∞=Ù
`≥K«∞ÛH˘<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ LO_»=K«∞ÛQÍHõ) Jxfl ™ê÷<åʼnõΩ JÉèíº~°∞÷Å#∞
áÈ©H˜ xÅɡ@ì_»O, áêsì =∂ºxÃѶ™Èì#∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞_»O,
ã¨∞_çQÍe Ѩ~°º@#ÅÖŸ ÉèÏQÆOQÍ 100‰õΩ ÃÑ·QÍ ã¨ÉèíÅÖŸ
„Ѩã¨OyOz =∂ºxÃѶ™Èì#∞ „Ѩ[ÅÖŸH˜ Ѩ@∞ì‰õΩáÈ=_»O,
˜.P~ü.Zãπ áêsì `≥ÅOQÍ}ÖŸx 119 ™ê÷<åʼnõΩ QÍ#∞ 63
™ê÷<åÅÖŸ ÔQez „ѨÉèí∞`åfixfl ™ê÷Ñ≤OKÕ ã¨OYº#∞ á⁄O^Œ_»O,
Jáê~∞∞O>ˇ_£ E<£ 2 ~ÀA#<Õ ÔH.ã≤.P~ü. =∞e `≥ÅOQÍ}
~åR (`˘ek ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ~åRO 1952–54. =∞∞Yº=∞O„u
|∂~°∞æÅ ~å=∞Hõ$ëê‚~å=Ù) `˘e =∞∞Yº=∞O„uQÍ „Ѩ=∂}O
KÕÜ«∞_»O [iyáÈ~∞∞ JѨC_Õ U_®k QÆ_çzáÈ~∞∞Ok. Wk
`«‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞"Õ∞ J~∞∞#ѨʘH˜x, L=∞‡_ç ~å[^è•x ã¨=∞㨺,
PO„^èŒ áêʼnõΩÅ ‰õΩ„@Å∞ ‰õΩ`«O„`åÅ`À ‰õÄ_ç# ~åR qÉèí[#
ã¨=∞㨺Å∞ "Õkèã¨∞Î#flѨʘH˜x, XHõ „ѨÉèí∞`«fi áêÅ#‰õΩ
ã¨O|OkèOz# J_»∞QÆ∞Å∞ Z@∞"≥·Ñ¨Ù Ѩ_»∞`«∞<åfl~∞∞, Ѷ¨e`åÅ∞
ZÖÏ LO_»ÉŸ`«∞<åfl~∞∞ J#fl q+¨Ü«∂Å#∞ ã¨g∞H˜∆OK«=Åã≤#,
J@∞ „ѨÉèí∞`åfixH˜, W@∞ „Ѩ[ʼnõΩ `≥eÜ«∞Ѩ~°∞K«=Åã≤#, ÉËsA
"ÕÜ«∞=Åã≤# ÉÏ^茺`« L^Œº=∞OÖŸ áêÖÁæ#fl q^•º=O`«∞ÅÃÑ·,
HÍ~°ºHõ~°ÎÅÃÑ· LOk!
`≥ÅOQÍ} ~åRO U~°Ê_»@O =Å# KåÖÏ ÖÏÉèÏÅ∞
[iQÍ~∞∞. q^Œº, "≥·^ŒºO, Éèí∂q∞ ã¨=∞㨺, q∞+¨<£ HÍHõfÜ«∞,
"å@~ü„y_£, ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ Wà◊√§, #^Œ∞ÅÖŸ h˜ "åÏÅ∞ ÖÏO˜
J<ÕHõ ã¨=∞㨺ÅÃÑ· H˘O`« K«~°Û, H˘xflO˜ÃÑ· qkèq^è•<åÅ
~°∂ѨHõÅÊ#, H˘xflO˜ Ѩ#∞Å∞ „áê~°OÉèíO HÍ=_»O Z=fi~°∞
HÍ^Œ#ÖËx q+¨Ü«∂Å∞.
HÍx „ѨÉèí∞`«fiO x~°fiÇ≤Ï™ÈÎ#fl `˘e "Õ_»∞HõÅ#∞, „ѨKå~°
P~åƒùÏÅ#∞ ѨijeOz#ѨÙ_»∞ '™êfi`«O„`«ºO =K≥Û#x
ã¨ÉèíÖËKÕã≤, ã¨O|∞~°Ñ¨_»QÍ<Õ ã¨iáÈ^À~∞∞, ™êkèOz#^•xH˜
ã¨O`«$Ñ≤Îx á⁄Ok J^Õ q[Ü«∞=∞#∞‰õΩO>Ë á⁄~°áêŸ~∞∞— J#fl
áê@ QÆ∞~°∞ΉõΩ=ã¨∞ÎOk. qz„`«"Õ∞q∞@O>Ë '™êkèOK«x^•xH˜
‰õÄ_® ã¨O`«$Ñ≤Îx á⁄O^Œ_»O, J^Õ q[Ü«∞O Jx
„ѨHõ˜OK«∞HÀ=O_»O— Pâ◊Û~åºxfl, PO^Àà◊##∞ Hõeyã¨∞Î#flk.
Wk QÆ`«áêʼnõΩÅ #∞O_ç =∞# #Ü«∂áêʼnõΩʼnõΩ =zÛ#
"å~°ã¨`«fiO.
™êkèOK«x^•xH˜ ‰õÄ_® ã¨O`«$Ñ≤Î á⁄Ok# J<ÕHÍOâßÅÖŸ
XHõ =∞∞Yº"≥∞ÿ# JOâ◊O q^•ºq^è•#O. =zÛ~åQÍ<Õ
L^Œº=∞OÖŸ áêÖÁæ#flO^Œ∞‰õΩ Láê^蕺ܫ∞∞ʼnõΩ, L^ÀºQÆ∞ʼnõΩ
`≥ÅOQÍ} WO„H˜"≥∞Oò WKåÛ~°∞. áê~î°âßÅ ™ê÷~∞∞ÖŸ `≥Å∞QÆ∞,
™êOѶ≤∞Hõâß„™êÎÖŸ¡ `≥ÅOQÍ} áê~îåÅ#∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑÏì~°∞. nx=Å¡
"≥∞∞^Œ˜™êiQÍ D „áêO`« Hõ=ÙÅ∞ "≥Å∞QÆ∞ÖŸH˜ ~å=_»O`À
áê@∞QÍ "åi Hõq`«fiO, ~°K«#Å∞ "≥Å∞QÆ∞ÖŸH˜ =KåÛ~∞∞. WOÃÑ·#
=∞# ÉèÏ+¨ ™⁄QÆã¨∞#∞ áê~îåºOâ◊OQÍ K«∂ã¨∞ÎO>Ë P#O^ŒO
"Õã≤Ok. ^èŒfiOã¨"≥∞ÿ# K«i„`« ѨÙ#ifl~å‡}O „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk.
H˘xfl q=∞~°≈Å∞#fl nxx Q˘Ñ¨ÊѨi}Ï=∞OQÍ<Õ K«∂_®eû
LO@∞Ok. HÍx ѨÙã¨ÎHõ =∞∞„^Œ}#∞ =∂„`«O PO„^èŒ „Ñ≤O˜OQ∑
„ÃÑãπÖË Z`«∞ÎÔHà◊§_»O ri‚OK«∞HÀÖËx q+¨Ü«∞O! H˘O`« PÅ㨺O
J~∞∞# Ñ≤.P~ü.ã≤ 43 âß`«O „ѨHõ˜OK«_»O H˘ã¨"≥∞~°∞¿Ñ J~∞∞#
UiÜ«∞~üû ÉÏO_»¡ ~°∂ѨOÖŸ W™êÎ=∞x H˘O`« HÍÅO, #QÆ^Œ∞
~°∂ѨOÖŸ JO@∂ WÖÏ á⁄O`«#ÖËx „ѨHõ@#Å∞ z=~°‰õΩ
Ü«∞O.ZÖò.ã≤QÍ áÈ©KÕã≤# ^Õq„Ѩ™ê^£ "≥∞_»‰õΩ Li`å_»∞#∞
ayOKå~∞∞. áê~î°âßÅÖŸ¡ =∞^蕺ǨÏfl ÉèŸ[# Ѩ^äŒHõOÖŸ
ã¨#flaÜ«∞ºO „Ѩ"Õâ◊ÃÑÏì~°∞. JO^Œ∞‰õΩ =ÚYº=∞O„u`À áê@∞QÍ
Pi÷Hõ áœ~° ã¨~°Ñ¶¨~åâßY =∞O„`«∞Å#∞ Jaè#OkOK«=Åã≤O^Õ!
HÍx Jk áê~î°âßÅÖŸ q^•º~°∞÷Å #"≥∂^Œ∞#∞ ÃÑOK«∞`«∞O^Œ#fl
Pâ◊Å∞ J_çÜ«∂ã¨ÖË JÜ«∂º~∞∞. ÃÑ· JOâßÅ#∞ ѨijeOz
#ѨÙ_»∞ 'JÜ«∞º"å~°¡‰õΩ KåÅ∞ S^Œ∞ =~°Ç¨Å∞, Ñ≤Å¡"åO_»¡‰õΩ
KåÅ∞ ѨѨCɡÖÏ¡Å∞— J<Õ ™ê"≥∞`« QÆ∞~°∞ΉõΩ`≥ã¨∞Î#flk. q^•º~°∞÷Å
ã¨OYº ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ‰õΩ, áê~î°âßÅÖŸ ÉŸ^èŒ<åÉèÏ+¨‰õΩ =∞^茺 QÆÅ
ã¨O|O^èŒO QÆ∞iOz `≥eã≤#ѨʘH˜x, „ѨÉèí∞`«fi áê~î°âßÅÅ#∞
ÔH.l #∞O_ç WOw¡+π g∞_çÜ«∞O áê~î°âßÅÅ∞QÍ =∂~°Û_»OÖŸ
„ѨKå~°OÖŸ, „ѨHõ@#ÅÖŸ, g∞_çÜ«∂ÖŸ ã¨ÔHûãπ J~∞∞<å
J=∞Å∞ÖŸ =∂„`«O „ѨÉèí∞`«fiO Ѷ¨∞Ÿ~°OQÍ qѶ¨Å"≥∞ÿOk!

14. 16 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2015
ZO^Œ∞HõO>Ë ZxflHõʼnõΩ =∞∞O^Œ∞ ZxflHõÅ HÍÅOÖŸ
ÔH.ã≤.P~ü "åQÍÌ<åÅÖŸ Ju =∞∞Yº"≥∞ÿ# "åQÍÌ#O ÔH.l #∞O_ç
Ñ≤.l =~°‰õΩ Lz`«OQÍ q^Œº#∞ WOw¡+π g∞_çÜ«∞OÖ’,
Ô~ã≤_≥x¬Ü«∞Öò q^è•#OÖŸ, JO`«~å˚fÜ«∞ „Ѩ=∂}ÏÅ`À
JOkOK«_»O. 15 ZHõ~åÅ qâßÅ „áêOQÆ}OÖŸ Wk
LO@∞O^Œx 100‰õΩ ÃÑ·|_ç# "ÕkHõÅ #∞O_ç HÍ=K«∞Û QÆ`«
15 ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ HÍ=K«∞Û nxx „ѨHõ˜OKå_»∞.
JkèHÍ~°OÖŸH˜ =zÛ# "≥O@<Õ `≥ÅOQÍ} ã¨=∂[OÖŸx
q^•º=O`«∞ÅO^Œi`À K«~°ÛÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz #∂`«# q^•º
q^è•#O ~°∂á⁄Ok™êÎ=∞x „ѨHõ˜Oz#ѨÙ_»∞ #∂`«# ~åROÖŸ
U^À =∂~°∞Ê ~åÉŸ`«∞O^Œx JO^Œ~°∞ Pâ◊QÍ ZkiK«∂™ê~°∞.
HÀ~îåi Hõg∞+¨<£ iáÈ~°∞ì ^Œ∞=∞∞‡ ^Œ∞eÑ≤ `«∞k "≥∞~°∞QÆ∞Å∞ k^ŒÌ_»O
„áê~°OaèOKå~°∞. `«# áêsì =∂ºxÃѶ™ÈìÖŸ ‰õÄ_® nxx
á⁄O^Œ∞ѨiKå_»∞. =∞∞Yº=∞O„uQÍ „Ѩ=∂} ã‘fiHÍ~°}O`«~°O
‰õÄ_® 'HÍ=∞<£ ã¨∂¯Öò <å HõÅ— Jx „ѨHõ˜OK«_»O ^Õâ◊
"åºÑ¨ÎOQÍ L#fl q^•ºaè=∂#∞ʼnõΩ P#O^ŒO HõeyOz
`≥ÅOQÍ} "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ìx ™êiOKå~°∞. Jxfl ~å„ëêìÅÖŸ#∞, ^Õâ◊
"åºÑ¨ÎOQÍ =∞~À™êi HÍ=∞<£ ã¨∂¯Öò K«~°Û‰õΩ =zÛOk. ÔH.l
#∞O_ç Ñ≤.l =~°‰õΩ WOw¡+π g∞_çÜ«∞O „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ìÉŸ`«∞#fl@∞¡QÍ
„ѨHõ˜OK«_»O ÅHõ∆ÖÏk ~°∂áêÜ«∞Å#∞ JѨCÅ∞, ã¨Ñ¨CÅ∞*Ëã≤
q^ŒºÃÑ· "≥zÛã¨∞Î#fl"åiH˜ `«=∞‰õΩ P ÉèÏ~°O `«Ñ¨ÊÉŸ`«∞O^Œx
ÉèÏqOKå~°∞. "≥∞∞^Œ˜ q^•ºâßY =∞O„uQÍ QÆ∞O`«HõO_»¡
[QÆnâ◊fi~üÔ~_ç¤ „Ѩ=∂} ã‘fiHÍ~°O KÕâß_»∞. Ѩ„uHõÅÖŸ „ѨHõ@#Å∞
K«∂ã≤#ѨC_»∞ =_ç =_çQÍ D Ѩ^äŒHõOÃÑ· J_»∞QÆ∞Å∞ "Õã¨∞Î#fl@∞¡QÍ
„áê~°OÉèíOÖŸ Hõ#|_çOk. „Ѩ`ÕºHõOQÍ nx J^茺ܫ∞#O HÀã¨O
q^•ºâßY =∞O„u <Õ`«$`«fiOÖŸ XHõ |$O^ŒO WOQÍ¡O_£
"≥o§Ok. PÜ«∞# J^茺ܫ∞#OÖŸ WOQÍ¡O_£ÖŸ LO_»QÍ<Õ
PÜ«∞# âßY =∂i áÈ~∞∞Ok. áêѨO q^•ºâßY =∞O„uQÍ
q=∂#"≥∞H˜¯# "å_»∞, q^Œ∞º`ü âßY =∞O„uQÍ q=∂#O kQÍ_»∞!
PÜ«∞# ã¨=∞iÊOz# J^茺ܫ∞#O iáÈ~°∞ì J@ÔHH˜¯Ok.
JO^Œ∞ÖŸ UO ¿Ñ~˘¯<åfl~À WѨʘ=~°‰õΩ |Ü«∞@‰õΩ á⁄Hõ¯ÖË^Œ∞!
#∂`«# q^•ºâßY =∞O„u ÉÏ^茺`«Å∞ ã‘fiHõiOK«QÍ<Õ ÔH.l.
#∞O_ç Ñ≤.l Ѩ^äŒHõ ~°∂ѨHõ~°Î#∞ `«<Õ Jx „ѨHõ˜OK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
=∂ºxÃѶ™Èì ~°∂ѨHõÅÊ# Hõq∞˜ÖŸ PÜ«∞# L<åfl_»∞ Hõ#∞Hõ
„ѨHõ˜OK«∞‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ PÜ«∞#‰õΩ LO^Œx J#∞‰õΩO^•O.
J^蕺Ѩ‰õΩ_»∞QÍ, QÆ`«OÖŸ q^•ºâßY =∞O„uQÍ J#∞Éèí=A˝_»∞
Hõ#∞Hõ Ѩ^äŒHõO "ÕQÆO ѨÙOA‰õΩO@∞O^Œx JO^Œ~°∞ ÉèÏqOKå~°∞.
=zÛ~åQÍ<Õ XHõ ã¨=∂"Õâ◊O [~°∞QÆ_»O`À Pâ◊Å∞ ‰õÄ_®
zQÆ∞iOKå~∞∞. `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO „Ѩ"Õâ◊Ãјì# 2014
=∞^茺O`«~° |_≥˚ò, 2015 "åi¬Hõ |_≥˚ò#∞ K«∂ã≤# `«~åfi`«
P Pâ◊Å∞ HÍã¨Î J_»∞QÆOÏ~∞∞! QÆ`« „ѨÉèí∞`åfiÅHõO>Ë KåÖÏ
^•~°∞}OQÍ q^ŒºÃÑ· x^èŒ∞Å ÔHÏ~∞∞OѨ٠[iyOk. U^≥·# XHõ
Ѩ^äŒHõO J=∞Å∞Ѩ~°∞KåÅO>Ë P ~°OQÆOÖŸ xëê‚`«∞Öˇ·#"åi`À
XHõ Hõq∞˜ "Õã≤ qkèq^è•<åʼnõΩ ~°∂ѨHõÅÊ# [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
q^•º~°OQÆOÖŸ xëê‚`«∞Öˇ·#"åi`À XHõ Hõq∞© "Õ™êÎ=∞x
˜.P~ü.Zãπ. áêsì `«# =∂ºxÃѶ™ÈìÖŸ „ѨHõ˜OzOk ‰õÄ_®.
HÍx WѨʘ=~°‰õΩ ÃÑ· Ѩ^äŒHõOÃÑ· XˆH XHõ¯ ã¨=∂"Õâ◊O `«Ñ¨Ê
J_»∞QÆ∞=∞∞O^Œ∞‰õΩѨ_»ÖË^Œ∞. =KÕÛq^•ºã¨O=`«û~°O #∞O_ç
xÜ≥∂[Hõ=~åæxH˘Hõ˜ U~åÊ@∞ KÕã¨∞Î<åfl=∞x „ѨHõ˜Oz,
q^•ºã¨O=`«û~°O „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# ^•xÃÑ· K«_ôK«Ñ¨C_»∞ÖË^Œ∞.
K«Ñ¨C_»∞ÖËHõáÈ~∞∞# Ѷ¨~åfiÖË^Œ∞ HÍx ZO^Œ∞‰õΩ „áê~°OaèOK«
ÖËHõáÈÜ«∂~À ÖËHõ PÅ㨺O ZO^Œ∞‰õΩ J=Ù`«∞#fl^À „Ѩ[ʼnõΩ
K≥áêÊeû# ÉÏ^茺`« „ѨÉèí∞`«fiOÃÑ· LOk. WzÛ# D "åQÍú<åxfl
<≥~°"Õ~°Û‰õΩO_®<Õ, „áê~°OaèOK«‰õΩO_®<Õ ™êkèOz#@∞¡QÍ
ZO^Œ∞‰õΩ ã¨OHõÅ∞ QÆ∞^Œ∞̉õΩO@∞<åfl~À J~°÷O HÍ=_»OÖË^Œ∞.
PO„^èŒ=Å㨠áêÅ#ÖŸ áê~î°âßÅ q^•ºâßY "≥∞∞`«ÎO
„Éèí+¨µìѨ˜ìáÈ~∞∞Ok. PO„^èŒ∞Å∞ `«=∞ "åºáê~° qã¨Î~°}ÖŸ
ÉèÏQÆOQÍ q^•º „ÃÑ·"Õ©Hõ~°}`ÀÉÏ@∞QÍ HÍ~˘Êˆ~©Hõ~°} KÕâß~°∞.
`≥eqQÍ „ѨÉèí∞`«fi q^Œº#∞ „ѨÜ≥∂QÍÅ g∞^Œ „ѨÜ≥∂QÍÅ`À
=∞∂ã≤"Õ`« ^Œâ◊‰õΩ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. P qâ◊$OYÅ ^Œâ◊ÖŸ<Õ
`≥ÅOQÍ} ~åRO U~°Ê_çOk. ˜.P~ü.Zãπ. áêsì ZxflHõÅ
ã¨O^Œ~°ƒùOÖŸ =∂Ï¡_Õ =∂@Å`À Jxfl ™ê÷~∞∞ÅÖŸx „ѨÉèí∞`«fi
q^Œº |ÖŸ¿Ñ`«O J=Ù`«∞O^Œx ÉèÏqOKå~°∞. „ÃÑ·"Õ@∞, HÍ~Àʈ~ò
q^•º ã¨Oã¨÷ÖŸ¡ Ѷ‘AÅ „Hõ=∞|nÌHõ~°} LO@∞O^Œx
„ѨHõ˜OKå~°∞. 'LOkÖË =∞Oz HÍÅO =∞∞O^Œ∞, =∞∞O^Œ∞<å...—
Jx JO^Œ~°∞ J#∞‰õΩ<åfl~°∞. JO`«ÖŸ<Õ ÔH.ã≤.P~ü ‰õÄ`«∞~°∞
x*Ï=∂ÉÏ^£ Ü«∞O.Ñ≤ Hõq`« „ÃÑ·"Õ@∞, „ѨÉèí∞`«fi ÉèÏQÆ™êfi=∞ºOÖŸ
ÔH.l. #∞O_ç Ñ≤.l =~°‰õΩ q^Œº Jx „ѨHõ˜OzOk. HÍ=∞<£
ã¨∂¯Öò HõÅ HõÖŸ¡Å"≥∞ÿOk! P"Õ∞ WѨC_»∞ „ÃÑ·"Õ@∞ áê~î°âßÅÅ
ã¨OѶ¨∞O „@™ê‡ Q“~°"å^茺‰õ∆Ω~åÅ∞ ‰õÄ_®!
D ÔH.l #∞O_ç Ñ≤.l Ѩ^äŒHõOÖŸ Ñ≤.l „áê~°OaèOK«_®xH˜
W|ƒO^Œ∞Å∞O_»=K«∞Û. HÍx ÔH.l „ѨHõ˜OK«_®xH˜,
„áê~°OaèOK«_®xH˜ U W|ƒO^Œ∞Å∞<åfl~∞∞? "åã¨Î"åxH˜ „ѨÉèí∞`«fi
„áê^äŒq∞Hõ áê~î°âßÅÅ∞ =∞∂ã≤"Õ`« ^Œâ◊‰õΩ =KåÛ~∞∞. D
q^•ºã¨O=`«û~°OÖŸ D Ѩ^äŒHõO JHõ¯_» „áê~°OaèOz LO>Ë
„ѨÉèí∞`«fi q^Œº‰õΩ =∞m§ r=QÆOl ÅaèOKÕk. Ѩ^äŒHõO
„áê~°OÉèí"≥∞ÿO^Œx JO^Œ~°∞ ÉèÏqOKÕ"å~°∞! Ѩ٘ì# Ñ≤Å¡"å_çH˜
Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ xO_ç xO_»Hõ =∞∞O^Õ QÆ^ŒÌÖÏ¡ |ã¨∞ûÖŸ¡

15. 17#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2015
`«#∞fl‰õΩáÈ`«∞#fl „ÃÑ·"Õ@∞ áê~î°âßÅÅ#∞ K«∂ã≤# `«~åfi`« ‰õÄ_®,
„ѨÉèí∞`«fi áê~î°âßÅÖŸ¡ 5{L#fl J_ç‡+¨<£ =Ü«∞ã¨∞û#∞ 2{‰õΩ
ÖËHõ 3{‰õΩ `«yæOK«_®xH˜ XHõ¯ HõÅO áÈ@∞ KåÅ∞ „ѨÉèí∞`åfixH˜.
Hõhã¨O QÍ Ñ¨x ‰õÄ_® KÕÜ«∞_®xH˜ ã¨=∞Ü«∞OÖËHõáÈ~∞∞Ok!
^•xH˜ |^Œ∞Å∞ ѨkHÍÖÏÅáê@∞ „ÃÑ·'"Õ@∞—#∞ |uH˜OK«_®xH˜
|ã¨∞ûŠѶ≤ò<≥ãπ#∞ ѨsH˜∆™ÈÎOk.
L=∞‡_ç ~åROÖŸ ã≤.ã≤.W Ѩ^äŒHõO áê~î°âßÅ q^ŒºÖŸ
„Ѩ"Õâ◊ÃјìOk. ~åRO q_çáÈ~∞∞#"≥O@<Õ PO„^茄Ѩ^Õâò
„ѨÉèí∞`«fiO Ѩ^Œ= `«~°QÆuH˜ áê`« Ѩ^ŒúuÖŸ ѨsHõ∆Å∞
x~°fiÇ≤ÏOzOk. HÍx `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO ã≤.ã≤.W Ѩ^ŒúuÖŸ
ѨsHõ∆Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_®xH˜ x~°‚Ü«∞O fã¨∞H˘Ok. "åã¨Î"åxH˜
10= `«~°QÆuÖŸ „Ѩ"ÕtOz# <å˜H˜ ‰õÄ_® D q^•º~°∞÷ʼnõΩ
ã≤.ã≤.W`À ã¨O|O^èŒOÖË^Œ∞, Hõhã¨O ѨiK«Ü«∞O ‰õÄ_® ÖË^Œ∞.
ѨÙã¨ÎHÍÅ∞, ѨsHõ∆q^è•#O XˆH™êi =∂~°Û_»O =Å# ÃÑiy#
ÉèÏ~°O`À q^•º~°∞÷Å∞ KåÖÏ=∞Ok ÃѶ~∞∞Öò JÜ«∂º~°∞. 2014ÖŸ
85.77 âß`«O q^•º~°∞÷Å∞ áêãπHÍQÍ, 2015 Ѷ¨e`åÖŸ¡
77.56 âß`«O áêãπ JÜ«∂º~°∞. q^•ºâßY =∞O„u ã¨fiO`«
lÖÏ¡ Ѷ¨e`åÖŸ¡ #O|~ü=<£QÍ xez<å i[Öòì âß`«O
`«yæáÈ~∞∞Ok. S.S.˜ ™ê÷~∞∞ÖŸ „Ѩâ◊flÅ∞ J_çQÍ~°∞. q^•º~°∞÷Å∞
Hõà◊√§ uiy Ѩ_çáÈÜ«∂~°∞. XHõ¯ QÆ}˜`«OÖŸ<Õ ^•^•Ñ¨Ù
ÅHõ∆=∞Ok ÃѶ~∞∞Öò JÜ«∂º~°∞. Tà◊§ÖŸ¡ [iy# `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞OÖŸ H©ÅHõ Éèí∂q∞Hõ áÈ+≤Oz# q^•º~°∞÷ʼnõΩ `≥ÅOQÍ}
„ѨÉèí∞`«fiO `˘e U_®k áêÅ#ÖŸ WzÛ# #[~å<å! QÆ`«OÖŸ
Z#fl_»∞ÖËx q^èŒOQÍ Zãπ.Zãπ.ã≤. ÉŸ~°∞¤ HÍ~åºÅÜ«∞OÃÑ·,
q^•ºâßY HÍ~åºÅÜ«∂ÅÃÑ· ^•_»∞Å∞ [iQÍ~∞∞. L^Œº=∞OÖŸ
áêÖÁæ#flO^Œ∞‰õΩ L^ÀºQÆ∞ʼnõΩ WO„H˜"≥∞O@∞¡ WzÛ# „ѨÉèí∞`«fiO
q^•º~°∞÷ʼnõΩ „ˆQãπ =∂~°∞¯Å∞ Wã¨∞ÎO^Œx JO`å ÉèÏqOKå~°∞.
HõxHõiOK«ÖË^Œ∞!
2014 #=O|~üÖŸ Láê^蕺ܫ∞∞Å, áê~î°âßÅÅ
ˆ~+¨#Öˇ·*Ë+¨<£ KÕÜ«∞_®xH˜ „ѨÉèí∞`«fiO XHõ L`«Î~°∞fi#∞
q_»∞^ŒÅKÕã≤Ok. <åÅ∞QÆ∞"ÕʼnõΩ ÃÑ·|_ç áê~î°âßÅÅ#∞ „ѨÉèí∞`«fiO
=∞∂ã≤"ÕÜ«∂Åx x~°‚~∞∞OzOk. Láê^蕺ܫ∞∞Å∞, ã¨OѶ¨∂Å∞,
q^•º Ѩi~°Hõ∆} Hõq∞© ÖÏO˜ ã¨Oã¨÷Å∞ PO^Àà◊# =ºHõÎO
KÕã≤ áê~î°âßÅÅ ˆ~+¨#Öˇ·*Ë+¨<£#∞ f„=OQÍ =ºuˆ~H˜OKå~∞∞.
JѨC_»∞ q_»∞^ŒÅ KÕã≤# l.FÖŸ 19:1 q^•ºi÷, Láê^蕺ܫ∞
ˆ~+≤Ü≥∂#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. q^•º~°OQÆOÖŸ KÕÜ«∞=Åã≤#
ã¨O㨯~°}Å∞ KÕã≤ „ѨÉèí∞`«fi q^•º~°OQÍxfl |ÖŸ¿Ñ`«O
KÕÜ«∞‰õΩO_® W^Õq∞@x JO^Œ~°∞ „ѨtflOKå~°∞. „ѨÉèí∞`«fiO "≥#H˜¯
`«yæOk. J^Õ ã¨O^Œ~°ƒùOÖŸ =∞∞Yº=∞O„u =∂Ï¡_»∞`«∂
'‰õÄ~ÀÛɡ˜ì r`åe"åfiÖÏ— J<åfl_»∞. JѨC_Õ JO^ŒiH˜
J~°÷"≥∞ÿOk. „ѨÉèí∞`«fi áê~î°âßÅ q^•º~°OQÆO WOHÍ ZO`ÀHÍÅO
|`«HõÉŸ=_»OÖË^Œx! J#∞‰õΩ#fl>Ëì J~∞∞ºOk. Láê^蕺ܫ∞∞Å∞
`«=∞‰õΩ |kbÅ∞, „Ѩ"≥∂+¨#∞¡ HÍ"åÅx, Z=fiiH˜ Z@∞=O˜
W|ƒOkÖˉõΩO_® ZO_®HÍÅOÖŸ KÕÜ«∂Åx _ç=∂O_£ KÕ¿ãÎ,
„ѨÉèí∞`«fiO =∂„`«O q^•º~°∞÷Å K«^Œ∞=Ù‰õΩ JO`«~åÜ«∞O
HõeyOKÕq^èŒOQÍ W^Õ <≥ÅÖŸ E<£ 16.6.2015 ~ÀA#
l.F.<≥O.11 12Å#∞ q_»∞^ŒÅ KÕã≤Ok. 30:1QÍ q^•ºi÷,
Láê^蕺ܫ∞ ˆ~+≤Ü≥∂#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. ã¨OYº`À ã¨OÉèíO^ŒO
ÖˉõΩO_® „Ѩu „áê^äŒq∞Hõ áê~î°âßÅÖŸ W^ŒÌ~°∞ Láê^蕺ܫ∞∞Å∞
LO_®Åx ã¨Éèíº ã¨=∂[O _ç=∞O_£ KÕã¨∂ÎO>Ë, „ѨÉèí∞`«fiO
UHÀáê^蕺ܫ∞ áê~î°âßÅʼnõΩ `≥~°ÖËÑ≤Ok. L^Œº=∞O
ã¨O^Œ~°ƒùOÖŸ ÔH.ã≤.P~ü „ÃÑ·"Õ@∞ áê~î°âßÅÅÃÑ· KÕã≤# HÍ"≥∞O@∞¡,
UHÀáê^蕺ܫ∞ áê~î°âßÅÅÃÑ· "Õã≤# *Ÿ‰õΩÅ∞, „ѨÉèí∞`«fi
áê~î°âßÅÅ#∞ |uH˜OK«∞HÀ=_®xH˜ QÆÅ J=HÍâßÅ∞
Láê^蕺ܫ∞∞ÅÖŸ, x~°∞^ÀºQÆ∞ÅÖŸ ˆ~ÔHuÎOz# Pâ◊Å∞
J_çÜ«∂â◊Å∞ JÜ«∂º~∞∞. UHõOQÍ JÃãOc¡ÖŸ<Õ '_ç.Ü«∞ãπ.ã≤
J<Õk Láê^蕺ܫ∞ áÈã¨∞ìÅ∞ xOѨ_®xH˜ HÍ^Œ∞, q^•º~°∞÷Å
HÀã¨O Jx— |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ „ѨHõ˜OK«_®xfl |˜ì „ѨÉèí∞`«fi
q^•º~°OQÆO |ÖŸ¿Ñ`«O JÜÕ∞º Ѩiã≤÷uÖË^Œx, _ç.Ü«∞ãπ.ã≤
LO_»ÉŸ^Œx ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#ѨʘH˜x WOHÍ Hõ_çÜ«∞O _ç.Ü«∞ãπ.ã≤
LO@∞O^Œx #=∞‡|Å∞‰õΩ`«∞<åfl_»∞.
~åROÖŸx Láê^蕺ܫ∞ HõàÏâßÅÖŸ¡ 90% áÈã¨∞ìÅ∞
MÏmQÍ L<åfl~∞∞. "å˜x xOѨ_®xH˜ WѨʘ=~°‰õΩ U K«~°ºÅ∞
fã¨∞HÀÖË^Œ∞. ExÜ«∞~ü, _ç„w HõàÏâßÅÖŸ =O^ŒÅH˘kÌ áÈã¨∞ìÅ∞
MÏmQÍ L<åfl K«~°ºÅ∞ â◊¥#ºO. Ѷ¨∞OÏ K«„Hõáê}˜ `≥ÅOQÍ}
~åR Ѩa¡H± ã¨sfiãπ Hõg∞+¨<£ K≥·~°‡<£QÍ xÜ«∞q∞OK«|_ç WѨC_»∞
J`«#∞ JÅOHÍ~° „áêÜ«∞"≥∞ÿ# ÉÁ=∞‡QÍ =∂~å_»∞. <åÅ∞QÆ∞
"≥∞_çHõÖò ã‘@∞¡ ÃÑiy`Õ ÃÑiy LO_»=K«∞Û HÍx H˘`«Î "≥∞_çHõÖò
HõàÏâßÅ XHõ¯© ~åÖË^Œ∞. „áê~°OaèOz# "≥∞_çHõÖò
Ü«∞∂x=iû©H˜ áêʼnõΩ_»∞ÖË_»∞. PO„^èÀà◊§`À [iy#
áÈ~å@OÖŸ L#fl`« q^•º =∞O_»e =∞#‰õΩ ^ŒH˜¯`Õ ^ŒH˜¯
LO_»=K«∞Û. HÍx ~åROÖŸx 17 Ü«∞∂x=iû©Å‰õΩ "≥·ãπ
Kèå<£ûÅ~üû ÖËHõ ‰õΩ<åiÅ∞¡`«∞<åfl~∞∞. ~åROÖŸ „ѨÉèí∞`«fi L#fl`«
q^Œº L`«Î q^ŒºQÍ =∂iOk. |_≥˚òÖŸ Ü«∞∂x=iû©Å‰õΩ
ˆHÏ~∞∞Oz# x^èŒ∞Å∞ L=∞‡_ç ~åROÖŸ ˆHÏ~∞∞Oz#
x^èŒ∞ÅHõO>Ë KåÖÏ `«‰õΩ¯=. Ѷ‘A sWO|~üû"≥∞Oò Ѩ^äŒHÍxH˜
KÕã≤# ˆHÏ~∞∞OѨÙÅ#∞, áêÅ=∞∂~°∞ Ü«∞∂x=iû©H˜ WzÛ#
x^èŒ∞Å#∞ Ѩije¿ãÎ D ã¨O=`«û~°HÍÅѨ٠„ѨÉèí∞`«fiO U"≥·áÈ
`Õ@`≥Å¡=∞=Ù`«∞Ok. ''ÉÏ*ÏáêÎ fã¨∞‰õΩOÏO....UO