1. 1
Holenderski
elementarz
Królestwo Niderlandów, zwane również Ho
landią, składa się z czterech krajów: Niderlandów
leżących w Północno-Zachodniej Europie oraz
Aruby, Curaçao i Sint-Maarten na Wyspach
Karaibskich. Niderlandy położone nad Morzem
Północnym i są krajem wybitnie nizinnym.
Znaczna część terytorium leży poniżej poziomu
morza. Graniczą one z Belgią (na odcinku
450 km) i Niemcami (577 km).
Brytyjski elementarz
2. 2
Holenderski elementarz
2
System administracyjny
Niderlandy składają się z 12 prowincji. Są to: Południowa Holandia, Północna Holandia,
Utrecht, Północna Brabancja, Limburgia, Zelandia, Geldria, Groningen, Drenthe, Fryzja,
Flevoland, Overijssel. Organem nadrzędnym w każdej prowincji są Stany Prowincji
(Provinciale Staten), a władzą wykonawczą jest zarząd. Może on podejmować decyzje z
zakresu ochrony środowiska, zagospodarowania przestrzennego, zaopatrzenia w energię,
działań socjalnych, kultury i sportu. Niższym szczeblem administracyjnym są gminy. Jest ich
w sumie 458 (plus trzy „nadzwyczajne” gminy położone na Karaibach: Bonaire, Saba, Sint-
Eustatius). Zarząd gminy tworzy burmistrz, rada gminy oraz kolegium składające się z
burmistrza i członków zarządu gminy. Dbają oni o infrastrukturę w zakresie wód i transportu,
mieszkalnictwa, zarządu oświaty publicznej, gminnej opieki społecznej i zdrowotnej, kultury,
sportu i rekreacji. Obywatele krajów UE są uprawnieni do głosowania w wyborach lokalnych
zaraz po osiedleniu się w Królewskie Niderlandów. Obcokrajowcy spoza UE muszą
przebywać legalnie w KN co najmniej pięć lat, żeby otrzymać takie prawo.
3. 3
Holenderski elementarz
3
Kompetencje wykonawcze w ramach administracji holenderskiej sprawują:
• Agencja NL ds. Międzynarodowego Biznesu i Współpracy w skład którego wchodzi
Niderlandzkie Centrum Patentowe (Netherlands Patent Centre)
• Niderlandzki Urząd Konkurencji (Netherlands Competition Authority - Nma)
• Niezależny Urząd Pocztowy i Telekomunikacyjny (Independent Post and
Telecommunication Authority – OPTA)
Statystyką i prognozami ekonomicznymi zajmują się:
• Biuro ds. Analizy Polityki Gospodarczej (Bureau for Economic Policy Analysis – CPB)
• Niderlandzkie Biuro Statystyczne (Netherlands Statistics – CBS)
4. 4
Holenderski elementarz
4
System polityczny
Królestwo Niderlandów jest monarchią konstytucyjną. To Król podpisuje uchwały rządowe,
mianuje członków gabinetu. Obecnie panującym monarchą jest król Wilhelm Aleksander,
który zasiada na tronie od 30 kwietnia 2013 roku. Następczynią ma być najstarsza z trzech
córek Wilhelma – księżniczka Catharina Amalia. Król jest głową państwa dla całego
Królestwa i każdego z czterech krajów wchodzących w jego skład, przy czym karaibskie
części Królestwa (Aruba, Curaçao i Sint-Maarten) posiadają gubernatora reprezentującego
monarchę. Władza polityczna w Królestwie Niderlandów wynika z demokratycznego
systemu parlamentarnego opartego na spisanej Konstytucji, która zapewnia ochronę
indywidualnych wolności obywatelskich. Władzę ustawodawczą w Królestwie sprawuje
Parlament (Staten-Generaal) składający się z dwóch izb. Izba Wyższa ( Erste Kamer) to
odpowiednik polskiego Senatu.
5. 5
Holenderski elementarz
5
Zasiada w niej 75 członków wybieranych pośrednio przez członków Stanów Prowincji na
4-letnią kadencję. Izba Niższa ( Tweede Kamer) – odpowiednik polskiego Sejmu – liczy
150 członków wybieranych raz na cztery lata. Czynne i bierne prawo wyborcze ma każdy
obywatel Królestwa Niderlandów, który ukończył 18 rok życia. Ostatnie wybory do Izby
Wyższej odbyły się w maju 2011 roku (kolejne będą się w maju 2015 roku), natomiast
wybory do Izby Niższej – 12 września 2012 roku (kolejne odbędą się we wrześniu 2016
roku). Władza wykonawcza sprawowana jest przez rząd składający się z premiera,
ministrów i Króla. Premier KN ma ograniczoną władzę nad Radą Ministrów. Do jego
obowiązków należą: przewodniczenie gabinetowi rządowemu, sprawowanie stanowiska
Ministra Spraw Ogólnych (Minister van Algemene Zaken), cotygodniowe spotkania z
Królem w celu omówienia polityki rządu oraz reprezentowanie Królestwa Niderlandów na
arenie międzynarodowej. Często bywa określany jako primus inter pares (pierwszy pośród
równych). Formalnie Premier nie ma uprawnień do wydawania poleceń poszczególnym
ministrom.
6. 6
Holenderski elementarz
6
Odpowiedzialność polityczną ponoszą wyłącznie ministrowie, stojący na czele 11
ministerstw to:
• Ministerstwo Spraw Ogólnych
• Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Stosunków Królestwa
• Ministerstwo Spraw Zagranicznych
• Ministerstwo Obrony
• Ministerstwo Spraw Ekonomicznych
• Ministerstwo Finansów
• Ministerstwo Infrastruktury i Środowiska
• Ministerstwo Edukacji, Kultury i Nauki
• Ministerstwo Polityki Społecznej i Zatrudnienia
• Ministerstwo Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości
• Ministerstwo Zdrowia, Dobrobytu i Sportu
7. 7
Holenderski elementarz
7
Wszystkie informacje na temat poszczególnych Ministerstw dostępne są na stronie
internetowej Rządu Królestwa Niderlandów pod adresem:
http://www.rijksoverheid.nl/ministeries lub w języku angielskim pod adresem:
http://www.government.nl/ministries
8. 8
Holenderski elementarz
8
Powierzchnia i ludność
Centrum finansowym i kulturalnym Królestwa Niderlandów jest Amsterdam, gdzie mieszka
744 tys. ludzi. Inne większe miasta to Rotterdam, Utrecht i Haga, która jest siedzibą
rządu, parlamentu a także wielu organizacji międzynarodowych.
Powierzchnia Królestwa Niderlandów wynosi 41543 km2. Tę stosunkowo niewielką
powierzchnię zamieszkuje aż 16,8 miliona osób, co oznacza, że jest to najgęściej
zaludniony kraj Europy. Największy procent populacji stanowią osoby w wieku 25-54 lat,
ale z roku na rok rośnie również liczba osób po 80 roku życia.
Obecnie społeczeństwo holenderskie składa się prawie w 20 proc. z osób o narodowości
innej niż holenderska, przy czym 10 proc. pochodzi spoza Europy. Najliczniejszymi
mniejszościami narodowymi są Indonezyjczycy, Niemcy, Turcy, Surinamczycy i
Marokańczycy. Od otwarcia niderlandzkiego rynku pracy, czyli od 1 stycznia 2007 roku,
coraz liczniejsza jest też społeczność polska.
9. 9
Holenderski elementarz
9
Z danych Niderlandzkiego Urzędu Statystycznego (CBS) wynika, że obecnie mieszka tam
ok. 170.000 osób Polaków.
Językiem urzędowym jest niderlandzki, ale ponad 75proc. populacji biegle włada również
językiem angielskim, a większość Holendrów mówi także po niemiecku i francusku.
Obowiązującą walutą jest euro.
10. 10
Holenderski elementarz
10
Różnice kulturowe
Niderlandzkie paradoksy geograficzne i ekonomiczne łączą się z niektórymi cechami
narodowymi. Holendrzy są konserwatywni, ale zarazem otwarci na nowości. Są
tradycjonalistami, ale przodują w innowacyjności. Znani są ze swej tolerancji, chociaż ich
cechą jest również dogmatyzm i sceptycyzm. Bliskość Niemiec powoduje, że Holandia
posiada wiele wspólnych cech ze swoim sąsiadem, takich jak dynamika, pracowitość i
etyka pracy, punktualność i efektywność w działaniu.
i efektywność w działaniu.
W obu nacjach silna jest też żądza zysku, więc ich przedstawiciele tych doskonale potrafią
koncentrować się na szybkim zarabianiu pieniędzy. Zarówno Holendrzy jak i Niemcy, są
oszczędni. Zwłaszcza starsze i bardziej konserwatywne firmy niderlandzkie bardzo
przypominają przedsiębiorstwa niemieckie. Wspólne cechy to min.: otwartość i
przykładanie znacznej wagi do wykształcenia jako ważnego elementu przy budowaniu
pozycji lidera. Niderlandy przodują w kształceniu techników i inżynierów.
11. 11
Holenderski elementarz
11
Holendrzy są doskonale świadomi swoich praw, są też obowiązkowi i racjonalni. Kultura
biznesowa Holendrów ma też wiele wspólnego z kulturą brytyjską. Są to: internacjonalizm,
przedsiębiorczość, długie doświadczenie w handlu, w tym głównie prowadzonym drogą
morską, a także dobre umiejętności administrowania i zarządzania. Holendrzy są
zwolennikami egalitaryzmu i przeciwnikami hierarchicznego podporządkowania. Bardzo
szanują prawa jednostki, są na tym punkcie wręcz przewrażliwieni. W praktyce oznacza
to, że np. będąc pracodawcą nie należy okazywać wyższości swoim pracownikom czy
osobom, które świadczą nam usługi. Struktura hierarchiczna w firmach holenderskich
praktycznie nie istnieje; preferowane są relacje partnerskie. Zarządzający firmami pracują
razem z pracownikami szeregowymi, a decyzje są podejmowane po długich
konsultacjach, zwykle jednomyślnie. Jednostki mogą mieć odrębne zdanie, ale z reguły
dostosowują się do zdania większości.
Ważnym aspektem codziennego życia i kultury Holendrów jest brak przestrzeni. Biura i
miejsca tzw. przestrzeni wspólnej są zazwyczaj małe i zatłoczone.
12. 12
Holenderski elementarz
12
Wszyscy starają się jednak zachowywać tak, żeby nie naruszać cudzej prywatności i
przestrzeni osobistej: np. w kontaktach biznesowych (zwłaszcza z nieznajomymi)
Holendrzy zachowują dużą powściągliwość: kontakt fizyczny nie jest mile widziany, a język
ciała jest bardzo ograniczony. Tzw. „business lunch” jest typowym elementem
niderlandzkiej kultury i popularnym sposobem prowadzenia rozmów i negocjacji
biznesowych.
Dla Holendrów punktualność ma znaczenie priorytetowe. Nie znoszą marnować czasu,
nie tolerują spóźnień. Nie przybycie na umówione spotkanie lub przyjście po czasie, może
zakończyć się nawet zerwaniem kontaktów biznesowych. Pragmatyczni Holendrzy, mimo
iż w relacjach biznesowych skupiają się głównie na faktach i liczbach, są także dobrymi
rozmówcami i rzadko podejmują ostateczne decyzje bez długiej debaty czy analizy
większości detali. Obowiązuje to także zagranicznych kontrahentów.
13. 13
Holenderski elementarz
13
Biznes
Prowadząc interesy z Holendrami, trzeba się liczyć z tym, że będziemy poddawani testom
na uczciwość i transparentność. Mieszkańcy Królestwa Niderlandów są też z zasady
dobrymi, acz wymagającymi słuchaczami. Preferują bezpośrednią wymianę zdań i dialog
partnerski od monologu. Są żądni informacji i nowych pomysłów, ale równocześnie są
bardzo doświadczeni i niepodatni na perswazję. Wszystko musi być poparte
przekonującymi dowodami i zobiektywizowane. W Niderlandach przykłada się dużą wagę
do tego, by wszystkie transakcje handlowe podparte były odpowiednimi pisemnymi
umowami z wyszczególnionymi warunkami dostaw i płatności oraz ewentualnymi karami
za niedotrzymanie warunków. Należy się więc liczyć z tym, że zerwanie umowy może
mieć przykre konsekwencje finansowe dla strony niewywiązującej się ze swoich
zobowiązań. Holendrzy nie są w tej kwestii pobłażliwi i nie zawahają się by przekazać
sprawę w ręce komornika czy biura zajmującego się windykacją należności a nawet
skierować sprawę na drogę sądową.
14. 14
Holenderski elementarz
14
Umowę z przedsiębiorstwem holenderskim najlepiej sporządzić przy pomocy adwokata
lub notariusza, albo skorzystać z wzorów dostępnych na stronach:
http://overeenkomsten.startpagina.nl lub www.kvk.nl/wettenenregels ; po wejściu na
stronę należy wpisać: Modelcontracten.
Każdy notariusz dysponuje gotowymi wzorami. Ponieważ większość umów sporządzona
jest w języku niderlandzkim, warto zadbać o tłumaczenie na język polski. Pozwoli to
uniknąć wielu niedomówień lub nieprecyzyjnych ustaleń.
Holendrzy generalnie mają wysoki stopień tolerancji wobec biurokracji. Są też
formalistami, nie lubią działać spontanicznie. Wszelkie rozmowy i uzgodnienia ustne
należy ze względów dowodowych protokołować i potwierdzać na piśmie. Spotkania
biznesowe prowadzone są zwykle w dość formalnej atmosferze, która stopniowo się
rozluźnia, gdy partnerzy handlowi poznają się bliżej. Okazywanie emocji oraz
impulsywność są przez Holendrów źle widziane.
15. 15
Holenderski elementarz
15
Jednakże Holendrzy lubią współzawodnictwo i spory. Wyrażanie przeciwnej opinii jest
zawsze na miejscu, pod warunkiem, że swoje stanowisko możemy dobrze uzasadnić.
Krytykowanie danego poglądu ma charakter obiektywny i przebiega w oderwaniu od
osoby, która go wyraża. Warto też wiedzieć, że pragmatyczni do bólu Holendrzy, raczej
dążą do kompromisu niż do zerwania rozmów. Jednak często wierzą, że ich pierwsza
oferta jest najbardziej właściwa i powinna stanowić rezultat końcowy negocjacji.
Ustępstwa czynione są niechętnie a wszelkie próby nacisku nie skutkują. Ale mając
dobrze uzasadnione argumenty można dużo zdziałać i wiele wytargować. Dlatego też
trzeba być zawsze świetnie przygotowanym i sprawiać wrażenie osoby odpowiedzialnej,
wiarygodnej i kompetentnej.
Warto także wspomnieć, iż w kontaktach biznesowych unika się zbytniego okazywania
życzliwości, zawiązywania przyjaźni i zadawania osobistych pytań dotyczących np.
rodziny, zdrowia i życia prywatnego. Niewskazana jest także ekstrawagancja,
ostentacyjność oraz jakakolwiek forma pretensjonalności.
17. 17
Co warto wiedzieć o gospodarce
17
Główne sektory gospodarki
Królestwo Niderlandów jest wysoko rozwiniętą i otwartą gospodarką, z bardzo ważną rolą
handlu zagranicznego, który przyczynia się do wytworzenia ponad połowy niderlandzkiego
PKB. Sektorem wiodącym jest sektor usług, który generuje ok. 74 proc. wartości dodanej
KN, produkcja przemysłowa ok. 26 proc. (w tym rolnictwo ok. 2 proc.), sektor instytucji
rządowych ok. 12 proc.. Główne dziedziny działalności przemysłowej KN to: przetwórstwo
spożywcze, produkcja chemiczna, rafinacja ropy naftowej oraz produkcja maszyn
elektrycznych. Główne dziedziny działalności usługowej - komercyjnej to: finanse,
nieruchomości, handel, hotelarstwo, transport i magazynowanie. W Holandii silny jest
również sektor usług nie komercyjnych, w którego skład wchodzą instytucje administracji
publicznej, zabezpieczenia społecznego, obronności edukacji, opieki zdrowotnej, prac
społecznych, usług komunalnych, rekreacji, kultury i sportu.
18. 18
Co warto wiedzieć o gospodarce
18
Jeśli chodzi o bogactwa naturalne, to KN posiada największe wśród państw UE zasoby
naturalne gazu ziemnego. Rezerwy tego surowca szacowane są na 1390 mld m3. W 2007
r. w KN wydobyto 68,3 mld m3 gazu. Wydobycie gazu ziemnego stanowi 87 proc.
całkowitego wydobycia bogactw naturalnych w KN. W nieznacznych ilościach
wydobywane są również ropa naftowa (2,5 mln m3 w 2007r.), torf, wapień, żwir oraz sól i
piasek.
19. 19
Co warto wiedzieć o gospodarce
19
PKB, inflacja bezrobocie
Gospodarka Królestwa Niderlandów mocno skurczyła się w wyniku światowego kryzysu
finansowego w 2008 roku. W 2007 roku stopa wzrostu gospodarczego wynosiła +3,9
proc., natomiast w 2009 roku PKB skurczył się do -3,7 proc. Rok później gospodarka
Holandii zaczęła powoli odbijać: w 2010 roku wzrost PKB wyniósł +1,6 proc., natomiast w
2011; +1,2 proc. Ożywienie okazało się jednak krótkotrwałe. W 2012 roku znów pojawiła
się recesja ( -1,2 proc.), a w 2013 roku - 0,5 proc. Pogorszenie koniunktury jest
spowodowane przede wszystkim spadkiem konsumpcji gospodarstw domowych,
mniejszym eksportem holenderskich produktów, a także niekorzystnymi warunkami
wymiany handlowej. Aby wspomóc gospodarkę, rząd premiera Marka Rutte postanowił
przeznaczyć na wsparcie najważniejszych sektorów 1,5 mld euro w latach 2011-
2015.Wiąże się jednak z pogorszeniem stanu finansów państwa. CBS (Niderlandzki Urząd
Statystyczny) wskazuje, że dług publiczny w KN względem PKB kraju w roku 2013
wyniósł 74,6 proc. natomiast w roku 2014 będzie to 75,6 proc. .
20. 20
Co warto wiedzieć o gospodarce
20
Wzrost długu publicznego, pomimo cięć budżetowych obecnego gabinetu, wynika z
rosnących wydatków rządowych (m.in na opiekę zdrowotną) oraz braku wzrostu
gospodarczego. Ministerstwo Finansów KN zapewnia jednak, że nie dojdzie do
przekroczenia deficytu budżetowego w roku 2014 o więcej niż 3 proc. - zgodnie z
wytycznymi z UE - bez względu na konsekwencje (np. poprzez mało popularne reformy
jak zmniejszenie zasiłków socjalnych).
Królestwo Niderlandów, według agencji Moody’s oraz Fitch posiada najwyższy rating
(AAA) oraz negatywną perspektywę (outlook). Ale agencja ratingowa Standard & Poor w
listopadzie 2013 r. obcięła rating dla Holandii z poziomu AAA do AA+. Przyczyny obcięcia
ratingu niderlandzkiej gospodarki to spadek PKB, wzrost długu publicznego, wysoki
poziom zadłużenia mieszkańców KN (w szczególności kredyty hipoteczne) oraz
spadające ceny mieszkań i domów.
21. 21
Co warto wiedzieć o gospodarce
21
Według oceny OECD rok 2014 przyniesie niderlandzkiej gospodarce niewielkie ożywienie
oraz dodatni wzrost PKB poniżej 1 proc. Niderlandzkie Biuro Analiz Makroekonomicznych
(CPB) prognozuje tegoroczny wzrost PKB o 0,75 proc. Niska wartość prognozowanego
wzrostu PKB w KN na rok 2014 ma głównie podłoże strukturalne: niski poziom inwestycji
kapitałowych firm, który przekłada się na niewielki wzrost produktywności, malejąca podaż
pracy oraz wysoka zależność pomiędzy dynamiką wzrostu PKB a eksportem. Negatywna
perspektywa dla konsumpcji wewnętrznej, która wynika z uszczuplonego dochodu, jakim
rozporządzają mieszkańcy Królestwa Niderlandów (obecnie na poziomie 2005 r.) oraz
niskiego optymizmu konsumentów, również przyczynia się do niewielkiego wzrostu PKB.
W szczególności, kiedy tradycyjny model wzrostu – oparty na eksporcie – zawodzi ze
względu na spowolnienie gospodarcze zarówno w Strefie Euro jak i na świecie.
22. 22
Co warto wiedzieć o gospodarce
22
Holandia przez lata była jednym z krajem o najniższej stopie bezrobocia wśród krajów UE.
W roku 2009 wynosiła ona 4,8 proc., ale w 2012 r. wzrosła do 7,4 proc., a w 2013 stopa
przekroczyła 8,3 proc. W lutym 2014 roku bezrobocie w KN wynosiło 9,1 proc. (dane
CBS). Okazuje się, że kryzys w Strefie Euro miał większy wpływ na poziom bezrobocia w
Królestwie Niderlandów niż globalny kryzys finansowy, który nastąpił w roku 2008.
Podkreśla to wysoką zależność niderlandzkiej gospodarki od eksportu towarów oraz usług
do krajów Strefy Euro.
Średni poziom inflacji w KN w okresie lat 2000-2010 wynosił 2,1 proc. Ostatnie dane CBS
i CPB wskazują, że inflacja w 2013 roku wyniosła 2,5 proc. a w 2014 ma spaść
do 1,5 proc.
23. 23
ABC biznesu
W Grecji, podobnie jak i w innych krajach UE, prowadzenie działalności
gospodarczej opiera się przede wszystkim na zasadzie wolności i
równości, z zachowaniem przesłanek i ograniczeń określonych w
obowiązujących przepisach prawa. Tutejsze prawo handlowe w dużej
mierze nie jest skodyfikowane, nie ma też ustawy będącej
odpowiednikiem polskiej ustawy o działalności gospodarczej. System
prawny składa się z wielu ustaw i rozporządzeń, które często są
zmieniane.
24. 24
ABC biznesu
24
W Niderlandach wyróżnia się szereg form działalności gospodarczej. Do najbardziej
popularnych należą:
• Eenmanszaak - firma jednoosobowa
• Vennootschap onder firma (VOF) - spółka jawna
• Besloten vennootschap (BV) - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
• Naamloze vennootschap (NV) - spółka akcyjna
• Commanditaire vennootschap, (C.V.) - spółka komandytowa
• Maatschap - spółka partnerska
Rzadziej spotykane to:
• Europese nameloze vennootschap (SE) - spółka europejska
• Europees economisch samenwerkingsverband (eesv) – Europejskie Ugrupowanie
Interesów Gospodarczych (EUIG)
• Europese coöperatieve vennootschap (sce) - Spółdzielna Europejska (SCE)
25. 25
ABC biznesu
25
Inne:
• Vereniging - stowarzyszenie
• Stichting - fundacja
• Filiaal en afdeling - filia lub oddział
Polacy, jako obywatele kraju członkowskiego Unii Europejskiej, mogą w Niderlandach
swobodnie podejmować pracę lub prowadzić działalność gospodarczą. Od dnia 1 maja
2007 r., czyli od momentu, w którym władze Królestwa Niderlandów otworzyły rynek pracy
dla obywateli polskich, przedstawicieli naszego kraju nie obowiązują już zezwolenia na
pracę i pobyt. Nie musimy też mieć zgody na zakładanie przedsiębiorstwa. Polaków
obowiązują ogólnie przepisy prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej w
Niderlandach. Żeby założyć działalności gospodarczą wystarczy ważny dokument
tożsamości, a w niektórych branżach - dyplom uprawniający do wykonywania zawodu.
26. 26
ABC biznesu
26
Osoby przebywające, lub mające zamiar przebywać w Niderlandach, przez okres dłuższy
niż trzy miesiące powinny w przeciągu 5 dni od daty wjazdu do Niderlandów zgłosić się do
urzędu gminy właściwego dla miejsca swego zamieszkania w celu wpisania się do
ewidencji mieszkańców danej gminy (Gemeentelijke Basisadministratie).
Do zameldowania wymagane są następujące dokumenty z Polski:
• akt urodzenia;
• akt ślubu,
• ewentualnie orzeczenie rozwodu
Wszystkie dokumenty powinny być przetłumaczone na język niderlandzki przez tłumacza
przysięgłego mającego swoją siedzibę w Niderlandach. Tłumaczenia wykonane w Polsce
na ogół nie są przez pracowników administracji niderlandzkiej honorowane!
27. 27
ABC biznesu
27
Dodatkowo potrzebne będą również dokumenty z Niderlandów, takie jak:
• umowa najmu lub kupna mieszkania w Niderlanacch
• aktualny adres zamieszkania w Niderlandach
Po dokonaniu formalności meldunkowych otrzymuje się odpis z ewidencji ludności
(uittreksel van de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens) ważny 3
miesiące. Stanowi on dowód zameldowania w Niderlandach. W trakcie dokonywania
formalności meldunkowych otrzymuje się automatycznie BSN-nummer
(BurgerServiceNummer), czyli odpowiednik polskiego numer PESEL, służący zarówno do
celów ewidencyjnych ludności jak i dla celów podatkowych. Osoby nie planujące pobytu w
Niderlandach dłuższego niż trzy miesiące otrzymują numer Sofi (numer socjalno-fiskalny)
służący jedynie dla celów podatkowych.
Kolejnym niezbędnym krokiem jest załatwienie ubezpieczenia zdrowotnego,
obowiązkowego dla wszystkich mieszkańców Niderlandów.
28. 28
ABC biznesu
28
Firma jednoosobowa, samozatrudniony
Przedsiębiorca prowadzący tego typu działalność jest jedynym właścicielem swojej
firmy, chociaż może zatrudniać inne osoby. To on odpowiada za zobowiązania firmy
całym majątkiem osobistym, a w przypadku małżeństwa – również majątkiem
współmałżonka (nie dotyczy to sytuacji, gdy małżonkowie mają rozdzielność
majątkową). Samozatrudniony opłaca podatek dochodowy od osób fizycznych.
Przysługują mu też ulgi podatkowe dla „samozatrudnionych”.
Rozpoczynając jednoosobową działalność gospodarczą należy wypełnić VAR-
verklaring (Verklaring Arbeidsrelatie, do ściągnięcia z internetu na stronie Urzędu
Podatkowego) potwierdzający samozatrudnienie www.belastingdienst.nl. Formularz
taki wypełnia się co roku i jest on ważny do końca roku, w którym został wydany. Po
trzech latach – jeśli nie nastąpiły znaczące zmiany w sytuacji samozatrudnionego -
Urząd Podatkowy automatycznie przysyła mu taki dokument na początku każdego
roku.
29. 29
ABC biznesu
29
Więcej szczegółowych informacji nt. formularza VAR znajdą Państwo na stronie
http://www.zzp-nederland.nl/artikel/var-verklaring.
Warunkiem niezbędnym do spełnienia kryterium samozatrudnienia jest:
• prowadzenia samodzielnej działalności;
• posiadanie co najmniej trzech zleceniodawców w ciągu roku kalendarzowego;
• praca własnymi narzędziami;
• całkowita niezależność od zleceniodawców;
• przepracowanie minimum 1225 godzin w roku na rzecz firmy;
• wystawianie faktur BTW (VAT);
• prowadzenie księgowości i administracji według wymogów prawa niderlandzkiego.
Można zlecić te czynności jednej z polskojęzycznych firm księgowych działających w
Niderlandach, których adresy znajdują się m.in. na stronie: www.trade.haga.gov.pl lub
www.niedziela.nl.
30. 30
ABC biznesu
30
Szczegółowe informacje o wszelkich aspektach prowadzenia firm jednoosobowej są
dostępne na stronie http://www.zzp-nederland.nl/artikel/stichting-zzp-nederland (w jęz.
niderlandzkim).
Działalność gospodarczą należy zgłosić do rejestru handlowego (Handelsregister) w
regionalnej Izbie Handlowo-Przemysłowej (Kamer van Koophandel KvK www.kvk.nl).
Rejestracji podlegają również wolne zawody, przedsiębiorstwa jednoosobowe, oraz handel
obwoźny. Działalność należy zgłosić maksymalnie na tydzień przed lub tydzień po
rozpoczęciu działalności. Przy wpisie otrzymuje się numer wpisu do rejestru Izby
Handlowo-Przemysłowej tzw. KvK-nummer (odpowiednik numeru REGON) oraz
niezbędne dokumenty dla uzyskania numeru płatnika VAT.
W Holandii osoby samozatrudnione nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom
społecznym na wypadek bezrobocia, choroby i niezdolności do pracy. Wiele towarzystw
ubezpieczeniowych
oferuje jednak dodatkowe indywidualne ubezpieczenia w tym zakresie. O gromadzenie
środków na dodatkową emeryturę także musisz zatroszczyć się sam.
31. 31
ABC biznesu
31
Spółka jawna
Spółka jawna zakładana jest na podstawie umowy między dwoma, lub więcej, osobami
fizycznymi. Każdy ze wspólników wnosi do firmy pieniądze, środki produkcji bądź też
pracę. Sporządzenie umowy spółki, określającej zakres działalności oraz prawa i
obowiązki wspólników. Umowa powinna określać czas trwania spółki jawnej, wkłady
finansowe jej założycieli, ich uprawnienia, podział zysków i zasady rezygnacji
poszczególnych wspólników ze spółki. Umowę można sporządzić u notariusza
www.notaris.nl lub spisać indywidualnie według wzoru. Wzór umowy można pobrać ze
strony internetowej Izby Handlowo-Przemysłowej (strona w języku niderlandzkim)
http://www.kvk.nl/ondernemen/contracten-en-algemene-voorwaarden/modelcontract-cv-
en-vof/vennootschap-onder-firma-vof. W spółce jawnej każdy ze wspólników odpowiada
swoim majątkiem (ewentualnie majątkiem współmałżonka w przypadku braku
rozdzielności majątkowej) za zobowiązania spółki. Przy rozdzielności majątkowej
własność współmałżonka wyłącza się całkowicie lub częściowo z odpowiedzialności firmy.
32. 32
ABC biznesu
32
Jeżeli aktywa spółki są niewystarczające, wierzyciele mogą żądać pokrycia zobowiązań z
prywatnych majątków wspólników spółki jawnej. Wszyscy wspólnicy spółki jawnej są
traktowani jako samozatrudnieni. Odprowadzają więc podatek dochodowy od osób
fizycznych proporcjonalnie do wysokości udziału w zysku spółki. Przysługuje im też prawo
do ulg podatkowych dla osób samozatrudniających się. Więcej informacji na temat ulg
znajdą Państwo na stronie Urzędu Podatkowego www.belastingdienst.nl lub na stronie
http://www.answersforbusiness.nl.
33. 33
ABC biznesu
33
Spółka komandytowa
Spółka komandytowa (C.V.) jest szczególną formą spółki jawnej. Istnieją w niej dwa
rodzaje wspólników:
• wspólnicy aktywni, czyli komplementariusze
• wspólnicy bierni, czyli komandytariusze
Komplementariusz jest aktywnym przedsiębiorcą. Komandytariusz pozostaje w cieniu, a
jego zadaniem jest finansowanie przedsiębiorstwa. Przysługuje mu dużo mniej praw i
ponosi on niższe ryzyko. Nie ma np. prawa do występowania jako aktywny wspólnik i jego
nazwisko lub nazwa firmy nie może być używana w imieniu spółki. Umowa spółki określa
czas trwania spółki, wkład finansowy, uprawnienia, podział zysków i zasady rezygnacji
wspólników. Umowę można sporządzić za pośrednictwem notariusza www.notaris.nl lub
napisać indywidualnie, korzystając ze wzoru.
34. 34
ABC biznesu
34
Wzór umowy można pobrać ze strony internetowej Izby Handlowo-Przemysłowej
http://www.kvk.nl/ondernemen/contracten-en-algemene-voorwaarden/modelcontract-cv-
en-vof/commanditaire-vennootschap-cv. (strona w języku niderlandzkim).
Urząd skarbowy w zasadzie uznaje komplementariuszy za przedsiębiorców
samozatrudnionych. Mogą oni zatem korzystać z ulg podatkowych dla osób
samozatrudniających się, ulgi odroczonej, ulgi dla współpracującego partnera i odliczeń z
tytułu strajku w przedsiębiorstwie. Każdy z komplementariuszy płaci podatek dochodowy
od swojego udziału w zysku. Jeżeli komandytariusz jedynie wspiera firmę finansowo nie
ponosząc żadnej odpowiedzialności wobec wierzycieli, uznawany jest przez Urząd
Skarbowy nie za przedsiębiorcę, lecz „współuprawnionego”. Komplementariusz osobiście
odpowiada za zobowiązania firmy.
35. 35
ABC biznesu
35
Komandytariusz nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich. Jedynym jego
ryzykiem jest utrata zainwestowanego kapitału. Jeżeli przedsiębiorca-komplementariusz
ma współmałżonka, wierzyciele mogą także rościć prawa do majątku współmałżonka.
Zastrzegając rozdzielność majątkową, własność współmałżonka wyłącza się całkowicie
lub częściowo z odpowiedzialności firmy.
36. 36
ABC biznesu
36
Spółka partnerska
Przedstawiciele wolnych zawodów (np. lekarze, prawnicy, architekci itp.) mogą zakładać
spółki partnerskie. Podmiot taki nie posiada odrębnego kapitału, a jedynie zakłada
określoną wspólnotę interesów i sposób współpracy w celu osiągnięcia zysków dzielonych
według określonego systemu. Urząd Skarbowy w zasadzie uznaje wszystkich wspólników
za samozatrudnionych przedsiębiorców. Każdy wspólnik ma prawo do ulgi podatkowej dla
osób samozatrudniających się. Każdy ze wspólników odprowadza podatek dochodowy od
osób fizycznych od swojego udziału w zysku. Wspólnik podejmuje zobowiązania wobec
stron trzecich jedynie we własnym imieniu. Pozostali wspólnicy nie współuczestniczą w
zobowiązaniach. Każdy ze wspólników ponosi jednakże odpowiedzialność za
zobowiązania całej spółki. Jeżeli przedsiębiorca ma współmałżonka i pozostaje we
wspólnocie majątkowej, wierzyciele mogą rościć sobie prawa również do majątku
współmałżonka.
37. 37
ABC biznesu
37
Zastrzegając rozdzielność majątkową, własność współmałżonka wyłącza się całkowicie
lub częściowo z odpowiedzialności firmy. Przedsiębiorcy, którzy chcą zastrzec rozdział
majątkowy, powinni zwrócić się w tej sprawie do notariusza www.notaris.nl , w celu
sporządzenia umowy o rozdziale majątkowym.
38. 38
ABC biznesu
38
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Aby założyć spółkę z o.o. przedsiębiorca musi otrzymać z niderlandzkiego Ministerstwa
Sprawiedliwości (het Ministerie van Justitie) oświadczenie o braku przeszkód do
prowadzenia działalności gospodarczej. Ministerstwo wydaje takie oświadczenie na
podstawie screeningu oraz inspekcji przeprowadzonej przez pracowników wewnętrznej
służby bezpieczeństwa.
Dla celów prowadzenia działalności należy sporządzić umowę spółki, określającą,
m.in.:
• wysokość ulokowanego kapitału zakładowego
• nominalną wartość udziałów w Euro, ich ilość, a także liczbę udziałowców (może być
tylko jeden udziałowiec lub kilku, maksymalnie tylu, ile jest udziałów)
39. 39
ABC biznesu
39
• organy spółki: obowiązkowo walne zgromadzenie wspólników i zarząd, fakultatywnie
rada nadzorcza (walne zgromadzenie wspólników m.in. powołuje i odwołuje zarząd spółki,
może zmieniać umowę spółki, wydawać nowe udziały oraz rozwiązać spółkę)
• zasady przekazywania udziałów
• kompetencje członków zarządu
• jeśli istnieje rada nadzorcza to wynagrodzenie jej członków
• data zakończenia roku budżetowego i zasady dot. bilansu i audytu
• zasady zwoływania walnego zgromadzenia wspólników
• prawo głosu udziałowców
• zasady rozdzielania zysków i strat
• procedura rozwiązania spółki
• szczegóły wszelkich umów zawartych przed założeniem spółki, które spółka musi
respektować, np. zawierających prawa założycieli do kapitału innego niż pieniądze
40. 40
ABC biznesu
40
Kapitał spółki podzielony jest na udziały, będące własnością udziałowców. Pracą spółki
kieruje Dyrektor a nadzór nad działaniem spółki sprawuje rada komisaryczna. Spółka z
o.o. sporządza sprawozdania roczne, które deponuje w Izbie Handlowo-Przemysłowej
właściwej dla miejsca posadowienia spółki.
41. 41
ABC biznesu
41
Spółka akcyjna S.A.
Ryzyko odpowiedzialności majątkowej przedsiębiorców za zobowiązania spółki
ograniczone jest do wysokości wniesionych kapitałów. Minimalna wartość kapitału
wniesionego wynosi 45 tys. euro. Kapitał można wnosić albo w formie gotówki albo w
formie aportu. Kapitał podzielony jest na udziały, emitowane zarówno imiennie, jak i na
okaziciela. Własność udziałów w spółce akcyjnej może być w zasadzie swobodnie
przenoszona na innych właścicieli. Są one często przedmiotem transakcji i umożliwiają
pozyskiwanie kapitału na rynku. Ilość i wartość udziałów określa umowa spółki. Spółka nie
prowadzi rejestru udziałowców. Przy zakładaniu spółki akcyjnej konieczna jest, spisana
przez notariusza www.notaris.nl, umowa spółki, sporządzona w języku niderlandzkim.
Przy podpisywaniu umowy nie jest wymagana obecność założyciela, o ile udzielił on
pełnomocnictwa swojemu przedstawicielowi bądź działa poprzez mianowaną do tego celu
osobę.
42. 42
ABC biznesu
42
Założyciel nie musi być mieszkańcem ani obywatelem Niderlandów. Dalsze wymogi
dotyczące zakładania Spółki S.A. są podobne do wymogów dotyczących spółek z o.o.
Spółka akcyjna jest stosunkowo rzadko spotykaną formą działalności gospodarczej w
Niderlandach. Jest ona stosowana przez duże przedsiębiorstwa, które wykorzystują
kapitał obcy na wielka skale. Spółka S.A.. sporządza sprawozdania roczne, które
deponuje w Izbie Handlowo-Przemysłowej właściwej dla miejsca posadowienia Spółki. wie
Kapitał spółki podzielony jest na udziały, będące własnością udziałowców. Pracą spółki
kieruje Dyrektor a nadzór nad działaniem spółki sprawuje rada komisarzy.
Więcej informacji na temat działalności i zakładania spółki jawnej znajdą Państwo na
stronie
http://www.kvk.nl/ondernemen/rechtsvormen/overzicht-van-alle-rechtsvormen/de-
naamloze-vennootschap-nv/ w jęz. niderlandzkim).
43. 43
ABC biznesu
43
Inne formy działalności i gospodarczej
Polscy przedsiębiorcy często otwierają w Niderlandach filie lub oddziały swoich polskich
firm. W świetle prawa niderlandzkiego są one stałymi przedsiębiorstwami, posadowionymi
na terenie Niderlandów. W związku z tym podlegają one całkowicie przepisom
obowiązującym w Niderlandach. Zarówno filia jak i oddział zobowiązane są do
prowadzenia księgowości wg prawa niderlandzkiego oraz do odprowadzania podatku
dochodowego, podatku od płac, podatku obrotowego od momentu zarejestrowania w Izbie
Handlowo-Przemysłowej. Poniżej podajemy informacje na temat dokumentów, które
należy przygotować, oraz poszczególnych kroków, jakie należy podjąć w celu
zarejestrowania filii lub oddziału w Niderlandach.
44. 44
ABC biznesu
44
Filia
Dane i dokumenty potrzebne do założenia filii:
• nazwa firmy
• siedziba według umowy spółki
• założyciele filii w Niderlandach (łącznie z adresami, datami i miejscami urodzenia,
obywatelstwami, sprawozdaniami rocznymi dla firmy matki)
• członkowie zarządu (dane jak wyżej)
• członkowie rady nadzorczej (dane jak wyżej), o ile dotyczy
• ulokowany kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 18.152 euro
• pełnomocnictwo do składania podpisu w imieniu zarządu spółki
• umowa spółki w języku niderlandzkim (spisana u notariusza holenderskiego).
45. 45
ABC biznesu
45
Ponadto dla otworzenia filii konieczne jest:
• uzyskanie zaświadczenia o braku przeszkód do prowadzenia działalności, wydawane
przez niderlandzkie Ministerstwo Sprawiedliwości j.w.
• sporządzenie notarialnego aktu założycielskiego
• odprowadzenie podatku od kapitału
46. 46
ABC biznesu
46
Oddział
Dane i dokumenty potrzebne do założenia oddziału:
• zalegalizowana umowa spółki
• zalegalizowane tłumaczenie umowy spółki
• kopia sprawozdania rocznego
• wyciąg z rejestru handlowego kraju siedziby firmy
• uwierzytelniona notarialnie decyzja o powołaniu zarządu
• akt założenia oddziału firmy za granicą (sporządzony w Polsce)
• wyznaczenie dyrektora oddziału
• określenie kompetencji dyrektora oddziału
• wydanie pełnomocnictwa dla dyrektora oddziału
47. 47
ABC biznesu
47
Dokumenty z Polski powinny być przetłumaczone na język niderlandzki przez tłumacza
przysięgłego, mieszkającego w Niderlandach, w przeciwnym razie mogą one nie być
uznane przez pracowników organów administracji państwowej.
W przypadku zarówno filii, jak i oddziału, konieczne jest:
w przypadku planów budowlanych
• złożenie w urzędzie gminnym wniosku o akceptację lokalizacji oraz zakup terenu pod
budowę oraz uzyskanie zezwolenia na budowę (zgoda rady gminnej i prowincjalnej)
• uregulowanie kwestii telekomunikacyjnych (lokalny oddział firmy telekomunikacyjnej, np.
KPN Telecom, BT, Libertel czy Entertel)
• przyłączenie mediów czy ulokowanie informacji świetlnej przy drodze dojazdowej
zapewnia zazwyczaj architekt lub wykonawca
48. 48
ABC biznesu
48
Załatwienie spraw administracyjnych, personalnych i prawnych:
• zgłoszenie do rejestru regionalnej Izby Przemysłowo-Handlowej (KvK)
• założenie rachunku bankowego
• uzyskanie numeru płatnika VAT-u (BTW-nummer)
• zgłoszenie płatnika podatku od osób prawnych(vennootschapsbelasting)
• zgłoszenie rachunku bankowego w bankach zagranicznych
• uzyskanie numeru identyfikacji ubezpieczeń społecznych
• przygotowanie papieru firmowego zawierającego niezbędne dane, m.in. numer wpisu do
rejestru handlowego i numer rachunku bankowego
• ubezpieczenia
49. 49
ABC biznesu
49
Na sprawy personalne składają się:
• ustalenie kwestii wynagrodzeń
• ubezpieczenia pracowników
Na sprawy prawne składają się:
• uzyskanie wymaganych (branżowych) zezwoleń;
• znaki towarowe, marki;
• patenty;
• cła, certyfikaty importowe, zezwolenia eksportowe
Formularz wpisowy firmy zagranicznej mającej swój oddział w Niderlandach można
pobrać na stronie Izby Handlowo-Przemysłowej
http://www.kvk.nl/english/Images/06%20non-
resident%20legal%20entity%20company_tcm63-179399.pdf.
50. 50
ABC biznesu
50
Więcej informacji na temat otwierania i prowadzenia filii lub oddziału w Niderlandach
znajdą Państwo również na stronie http://ec.europa.eu/youreurope/business/expanding-
business/opening-branch/netherlands/index_en.htm (strona jest w języku angielskim).
51. 51
ABC biznesu
51
Freelancers
Odrębną pozycję wśród przedsiębiorców zajmuje freelancer ( „wolny strzelec”). Jest to
osoba nie podejmująca stałego zatrudnienia, ani nie zakładająca własnej firmy, lecz
zatrudniająca się do wykonania określonych zadań na rzecz różnych podmiotów
gospodarczych. Ta forma działalności spotykana jest często wśród doradców, artystów,
nauczycieli i innych specjalistów różnych branż. Obowiązuje ich również wypełnienie
formularza VAR (Verklaring Arbeidsrelatie, do pobrania z internetu na stronie Urzędu
Podatkowego www.belastingdienst.nl. ) potwierdzający samo zatrudnienie (patrz wyżej).
52. 52
ABC biznesu
52
Małżonkowie jako wspólnicy
Osoby pozostające w związku małżeńskim, konkubinacie lub zarejestrowanym związku
partnerskim, rozpoczynające działalność gospodarczą, mogą założyć wspólnie spółkę
jawną, zwaną mąż-żona lub firmę rodzinną. Jeżeli obydwoje chcą ubiegać się o ulgę dla
samozatrudnionych, muszą wykonywać pracę na rzecz firmy w przybliżonym do
wymaganego wymiarze godzin. Wadą spółki małżonków jest ich odpowiedzialność
finansowa za zobowiązania spółki, nawet przy istniejącej rozdzielności majątkowej.
53. 53
ABC biznesu
53
Przedsiębiorcy polscy, prowadzący działalność gospodarczą w Niderlandach, podlegają
niderlandzkiemu systemowi opodatkowania oraz obowiązkowi odprowadzania
miesięcznych składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne. Tym samym
przedsiębiorca nabywa prawa do emerytury podstawowej (AOW) i renty rodzinnej, jak
również prawa do zasiłku chorobowego i zasiłku dla bezrobotnych lub renty inwalidzkiej.
Ponadto przedsiębiorca zobowiązany jest do przestrzegania przepisów niderlandzkiego
prawa pracy, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ustaleń branżowych zbiorowych
umów pracy, (CAO) określających m.in. wysokość płac, urlopów i innych wymogów,
specyficznych dla branży, w której prowadzi działalność.
Zasady prowadzenia działalności
gospodarczej
54. 54
ABC biznesu
54
Każda zarejestrowana firma zobowiązana jest przestrzegać aktualności i prawidłowości
informacji o firmie. Zgłoszenia do rejestru handlowego lub korekty informacji zapisanych w
rejestrze mogą być dokonywane jedynie przez właściciela, wspólnika, osobę zarządzającą
firmą lub pełnomocnika (np. z ogólnym pełnomocnictwem). Dane o nowo
zarejestrowanych spółkach akcyjnych (NV) i spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością
(BV) oraz korekty ich danych publikowane są w dzienniku ustaw Staatscourant na koszt
owych firm (w języku niderlandzkim.