1. Seminar Publius & van der Feltz
De Belgische en Vlaamse Bestuurlijke
Lus onder Vuur
Is Nederland een Democratie?
Dirk Van Heuven
18 september 2014

2. 2
Bestuurlijke lus
Wat?
Mogelijkheid om in het kader van een geding aan verwerende partij voor te stellen om
een vastgestelde onregelmatigheid in de loop van het proces te herstellen om aldus een
vernietiging te vermijden.
Ratio
– een loutere vernietiging leidt vaak tot een onbevredigende situatie voor zowel het
bestuur als voor de rechtszoekende wat aanleiding geeft tot een carrousel van
beslissingen, beroepen en vernietigingen (pyrrusoverwinning)
– de toepassing van de bestuurlijke lus beoogt ‘onnodige nieuwe procedures te
voorkomen, tijdwinst te boeken en meer en sneller rechtszekerheid te bieden’

3. 3
De mosterd komt uit Nederland…
• Wet van 14 december 2009 tot aanvulling van de Algemene Wet
Bestuursrecht met een regeling voor herstel van gebreken in een
besluit hangende beroep bij de bestuursrechter
• Kadert in evolutie waarbij de bestuursrechter een steeds actievere
en meer oplossingsgerichte rol inneemt
• Onze bestuurlijke lus lijkt aanzienlijk beperkter dan Nederlandse
bestuurlijke lus:
– Nederlandse bestuursrechter in laatste aanleg kan aan het bestuursorgaan het
bevel geven om de vastgestelde onregelmatigheid te (laten) herstellen
– Nederlands bestuursorgaan beschikt over de mogelijkheid om de vastgestelde
onregelmatigheid te herstellen door middel van een nieuw, vervangend besluit

4. 4
Vlaamse bestuurlijke lus (RvVb)
Wettelijke regeling Raad voor Vergunningsbetwistingen
“Ter oplossing van een voor de Raad gebrachte betwisting kan de Raad het
vergunningverlenende bestuursorgaan in elke stand van het geding met een
tussenuitspraak de mogelijkheid bieden om binnen de termijn die de Raad bepaalt een
onregelmatigheid in de bestreden beslissing te herstellen of te laten herstellen, tenzij
belanghebbenden, vermeld in artikel 4.8.11, daardoor onevenredig kunnen worden
behandeld.” (artikel 4.8.4. § 1 VCRO)
Voorwaarden
– de onregelmatigheid moet herstelbaar zijn belanghebbenden mogen niet
onevenredig worden benadeeld
– alle middelen moeten onderzocht zijn op hun gegrondheid
– bestreden beslissing kan inhoudelijk niet worden gewijzigd

5. 5
Bestuurlijke lus RvVb
Procedurele aspecten
– eigenlijke initiatiefrecht in handen van de RVV, partijen kunnen wel suggesties
doen
– in “elke stand van het geding” middels tussenarrest, binnen termijn die de RVV
bepaalt
– mogelijkheid voor het vergunningverlenend bestuur
– mededeling tussenuitspraak binnen ordetermijn van 15 dagen
– griffie brengt partijen op de hoogte of het vergunningverlenend bestuur gebruik
wil maken van de herstelmogelijkheid
– tegenspraak na herstel binnen de 30 dagen
– RVV bepaalt verdere procedure binnen een ordetermijn van 20 dagen

6. 6
Belgische bestuurlijke lus (RvS)
Wettelijke regeling Raad van State
In geval van beroep tot nietigverklaring bedoeld in artikel 14, §1, kan de afdeling
bestuursrechtspraak de verwerende partij bij tussenarrest opdragen om een gebrek in de
bestreden akte of het bestreden reglement te herstellen of te laten herstellen (art. 38, §1
RvS-Wet).
Toepassingsvoorwaarden:
– de bestuurlijke lus is alleen van toepassing in het annulatiecontentieux
– de bestuurlijke lus mag er niet toe leiden dat de bestreden beslissing een andere
inhoud krijgt
– alle middelen moeten zijn onderzocht op hun gegrondheid de mogelijkheid tot
herstel moet binnen de bevoegdheid liggen van de verwerende partij
– De bestuurlijke lus kan enkel worden toegepast wanneer er geen veto is van de
verwerende partij

7. 7
Bestuurlijke lus RvS
Procedurele aspecten
– de bestuurlijke lus wordt ingezet via tussenarrest. Het mogelijk herstel kan alleen
betrekking hebben op de gebreken die in dat arrest werden vastgesteld.
– het tussenarrest bepaalt termijn waarbinnen het herstel moet plaatsvinden (het
herstel moet in beginsel gebeuren binnen de 3 maanden)
– RvS spreekt zich uit over de toepassing van de bestuurlijke lus na
tegensprekelijk debat (verschil met RvVb!)
– herstelbeslissing wordt door de hoofdgriffier betekend aan de andere partijen
waarna zij 15 dagen de tijd hebben om hun opmerkingen over de wijze van
herstel te geven
Gevolgen
– indien RvS vaststelt dat het gebrek niet volledig is hersteld of het herstel is
aangetast door nieuwe gebreken, wordt het bestreden (of herstellend) besluit
nietig verklaard
– indien het gebrek volledig is hersteld, gelden de gevolgen van de bestuurlijke lus
met terugwerkende kracht en wordt het beroep verworpen

8. 8
Vlaamse bestuurlijke lus vernietigd!
Grondwettelijk Hof 8 mei 2014
(Vlaamse) Bestuurlijke lus RVV in strijd met:
– onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter: rechterlijk toezicht RvVb
mag zich niet op het domein van de opportuniteit begeven. Wanneer de Raad
een bestuurlijke lus voorstelt, neemt zij al een standpunt in over de uitkomst van
het geschil
– rechten van verdediging, het recht op tegenspraak en het recht op toegang
tot de rechter: aan de partijen wordt geen mogelijkheid geboden om een
tegensprekelijk debat te houden over het voorstel tot toepassing van de
bestuurlijke lus. Ook is er geen mogelijkheid voorzien om hoger beroep in te
stellen tegen de beslissing die met toepassing van de bestuurlijke lus is
genomen.
– formele motiveringsplicht: door de bestuurlijke lus kan een motivering na het
nemen van de beslissing worden gewijzigd of aangevuld, waardoor wordt
afgeweken van de wet van 29 juli 1991 waarin wordt gesteld dat men
onmiddellijk kennis moet kunnen nemen van de motieven die een beslissing
verantwoorden
– gelijke toegang tot de rechter: art. 4.8.28 §2, derde lid VCRO

9. 9
Bestuurlijke lus RvS in gevaar!
Problemen
– beginsel van onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter: RvS heeft de
mogelijkheid om zich in het tussenarrest uit te laten over de te wijzigen aspecten
van de bestreden beslissing
– beperking recht op toegang tot de rechter voor belanghebbenden die geen
beroep hebben ingesteld tegen de beslissing en die niet zijn tussengekomen in
het geding.
– formele motiveringsplicht
Alternatief?
– RvS kan vernietigen maar met instandhouding van de gevolgen van de
vernietigde akte indien zij meent dat de schending van een vormgebrek niet in
overeenstemming is met de sanctie (art. 14ter RvS-wet)
– Belang bij het middel

10. En hoe zit het met de Nederlandse
bestuurlijke lus?
Geen Nederlands Grondwettelijk Hof 
Maar gelden argumenten GwH niet evenzeer (en nog meer) voor de
Nederlandse bestuurlijke lus?
• Vragen
• Bedenkingen
10

11. 11
Gegevens
Dirk Van Heuven
dvanheuven@publius.be
PUBLIUS
Pres. Kennedypark 6/24
8500 Kortrijk
T+32 (0)56 74 56 00 f+ (0)56 74 56 01
www.publius.be
Slides zijn binnenkort tevens consulteerbaar op www.publius.be/slides