Prezentacja: dr Dorota Leśniewska Krajowe Warsztaty Otwartego Dostępu OpenAIRE 2020, Polska 8 czerwca 2020 OpenAIRE National Workshop in Poland (2020), organized as part of the OpenAIRE Advance project, was be devoted to the implementation of open access policies in Polish scientific institutions. http://pon.edu.pl/politykiotwartosci/

1. Polityka otwartości
w Instytucie Slawistyki
Polskiej Akademii Nauk
https://ispan.waw.pl/default/o-instytucie/polityka-otwartego-dostepu/

2. Przyjęcie polityki otwartości w IS PAN
• Instytucjonalna polityka otwartego dostępu w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
została wprowadzona 2 października 2017 roku przez Dyrektor IS PAN, prof. dr. hab.
Annę Zielińską, po zasięgnięciu opinii Rady Naukowej Instytutu.
• 18 października 2017 Dyrektor IS PAN, prof. dr. hab. Anna Zielińska, powołała
pełnomocniczkę ds. otwartego dostępu i cyfryzacji.

3. Okoliczności przyjęcia polityki otwartości w IS PAN
Przyjęcie instytucjonalnej polityki otwartości w IS PAN uwieńczeniem wieloletnich działań na rzecz otwartej nauki.
• Budowa systemu informatyczno-wyszukiwawczego iSybislaw, czyli bibliograficznej bazy danych światowego
językoznawstwa slawistycznego, działającego w otwartym dostępie na licencji Creative Commons BY 3.0 PL
• Powstanie repozytorium tematycznego iReteslaw z zakresu światowej slawistyki językoznawczej i dziedzin
pokrewnych, w którym wszystkie teksty ukazują się w otwartym dostępie na licencji Creative Commons BY 3.0 PL.
• Od 2014 roku publikowanie ośmiu czasopism, wydawanych przez IS PAN, wyłącznie w wersji elektronicznej na
Platformie czasopism IS PAN w otwartym dostępie na licencji Creative Commons BY 3.0 PL.
• Publikowanie od 2016 roku monografii i prac zbiorowych w wersji elektronicznej, w repozytorium iReteslaw, w zbiorze
„Wydawnictwa IS PAN”. w otwartym dostępie na licencji Creative Commons BY 3.0 PL.

4. Zasady polityki otwartości w IS PAN
• Instytucjonalna polityka otwartego dostępu do publikacji i danych badawczych w IS PAN obejmuje wszystkie
publikacje afiliowane przy ISPAN i/lub w nim wydawane i dane badawcze afiliowane przy IS PAN.
• IS PAN zobowiązuje się do propagowania idei otwartej nauki wśród swoich pracowników, doktorantów i innych
badaczy współpracujących z Instytutem.
• IS PAN umożliwia publikowanie prac naukowych w otwartym dostępie, na wolnej licencji CC BY 3.0 PL, w
wydawnictwie IS PAN, dysponującym odpowiednią infrastrukturą: Platformą czasopism IS PAN
(https://ispan.waw.pl/journals/), oraz zbiorem „Wydawnictwa IS PAN” w dziedzinowym repozytorium iReteslaw
(https://ispan.waw.pl/ireteslaw/handle/20.500.12528/2). Wydawnictwo publikuje teksty zrecenzowane i
zredagowane, z zarejestrowanym numerem DOI lub „handle”. Informację na temat polityki wydawniczej Instytutu
w tym zakresie zawiera baza Sherpa/Romeo (http://www.sherpa.ac.uk/romeo/search.php?id=2213).

5. Zasady polityki otwartości w IS PAN c.d.
• IS PAN stwarza warunki autorom prac slawistycznych (afiliowanych przy IS PAN, a opublikowanych poza
wydawnictwem Instytutu), aby mogli je deponować w repozytorium iReteslaw w zbiorze „Dokumenty
slawistyczne”, w otwartym dostępie, na licencji Creative Commons BY 3.0 PL.
• IS PAN umożliwia pracownikom deponowanie i upowszechnianie danych badawczych, w pierwszej kolejności
pozyskanych w wyniku prac prowadzonych w IS PAN, w odpowiednich kolekcjach wymienionego repozytorium,
jak również na podstronach witryny internetowej Instytutu, w otwartym dostępie na licencji Creative Commons
BY 3.0 PL.
• IS PAN sukcesywnie otwiera swoje zasoby, w tym starsze wydawnictwa oraz materiały audio zgromadzone w
Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych (RCIN).

6. Zadania pełnomocniczki ds. otwartego dostępu
• Monitorowanie realizacji przyjętych założeń polityki otwartego dostępu w IS PAN.
• Koordynowanie działań związanych z prowadzeniem polityki otwartego dostępu w IS PAN (platforma czasopism ISS PAS
Journals; repozytorium iReteslaw; RCIN; baza danych iSybislaw; otwarte dane zamieszczane przez pracowników IS PAN).
• Popularyzacja polityki otwartego dostępu w Instytucie.
• Koordynacja prac nad stworzeniem procedur służących otworzeniu danych badawczych w IS PAN.
• W miarę możliwości pomoc pracownikom Instytutu w uzyskiwaniu zgody na upowszechnienie utworów publikowanych poza IS
PAN w otwartym dostępie.
• Przygotowywanie rocznych raportów w otwartym dostępie na temat jej realizacji i publikowanie ich na stronie internetowej IS
PAN (https://ispan.waw.pl/default/o-instytucie/polityka-otwartego-dostepu/).

7. Realizacja polityki otwartości w IS PAN
IS PAN realizuje politykę otwartości poprzez członkostwo w organizacja wspierających otwartość w nauce.
• Jest członkiem organizacji Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA), zrzeszającej wydawców
publikujących prace naukowe w tzw. otwartym dostępie.
• Przystąpił do Koalicji Otwartej Edukacji, której zadaniem jest wspieranie tworzenia i rozbudowywania otwartych
zasobów edukacyjnych oraz promowanie związanych z nimi dobrych praktyk i narzędzi.

8. Realizacja polityki otwartości w IS PAN c.d.
IS PAN realizuje politykę otwartości poprzez własną działalność wydawniczą oraz jak najszersze upowszechnianie
informacji o wydawanych przez siebie publikacjach.
• IS PAN wydaje osiem naukowych periodyków: „Acta Baltico-Slavica”, „Adeptus”, „Cognitive Studies | Études
cognitives”, „Colloquia Humanistica”, „Slavia Meridionalis”, „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa”, „Studia Litteraria et
Historica”, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, które są indeksowane w następujących bazach danych: DOAJ
(Directory of Open Access Journals), Scopus, Proquest, European Reference Index for the Humanities Plus (ERIH
PLUS), CEEOL (Central and Eastern European Online Library), CEJSH (Central European Journal of Social Sciences
and Humanities), EBSCO, WorldCat.
• W 2018 roku repozytorium iReteslaw zostało włączone do globalnego katalogu otwartych repozytoriów Directory of
Open Access Repositories (OpenDOAR; http://v2.sherpa.ac.uk/id/repository/4183), a w 2019 roku do Registry of Open
Access Repositories (http://roar.eprints.org/14274/).

9. Realizacja polityki otwartości w IS PAN c.d.
IS PAN propaguje wśród pracowników, aby swoje publikacje udostępniali w otwartym dostępie.
• Odsetek prac (monografii naukowych i artykułów) afiliowanych przy ISPAN, opublikowanych w wydawnictwach
pozainstytutowych w otwartym dostępie oscyluje wokół 35 % (w 2018 roku – 37%; w 2019 roku – 33%). Jest to
znaczący skok w stosunku do 2017 roku (15%).
• IS PAN rozbudowuje część repozytorium iReteslaw, w którym w zbiorze „Dokumenty slawistyczne” publikowane
są rozprawy doktorskie i habilitacyjne, artykuły, monografie, autoreferaty, abstrakty i recenzje, preprinty, oraz
materiały multimedialne z zakresu światowej slawistyki językoznawczej i dziedzin pokrewnych.
• IS PAN pozyskuje prawa autorskie do starszych wydawnictw oraz materiałów audio, zdeponowanych w
repozytorium RCIN, aby przenosić je do domeny publicznej.

10. Dziękuję Państwu za uwagę.
Dr Dorota Leśniewska
Pełnomocniczka ds. otwartego dostępu
w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
dorota.lesniewska@ispan.waw.pl