Αλλεργίες και μητρικός θηλασμός

1. Βαράκης Νίκος
Παιδίατρος-IBCLC
Αλλεργία και μητρικός θηλασμός
Μην ανησυχείς, είναι
αλλεργικό σε
οτιδήποτε εκτός από
γέμιση για
αρκουδάκια

2. Αλλεργία = «άλλο έργο»
 Κανένας με αλλεργία  πιθανότητα 5-15%
 Ένας αδερφός/η με αλλεργία  πιθανότητα 25-35%
 Ένας γονιός με αλλεργία  πιθανότητα 20-40%
 Και οι 2 γονείς με αλλεργία  πιθανότητα 40-60%
 Και οι 2 γονείς ίδια αλλεργία  πιθανότητα 50-70%[i]
[i] Η αλληλεπίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων στην εκδήλωση ατοπίας:Θ.Παπαπασταύρου-
Μαυρουδή;Παιδιτρ.Βορείου Ελλαδος, 17: 125-131,2005
Υψηλού κινδύνου θεωρούνται τα βρέφη που έχουν τουλάχιστον
1 συγγενή 1ου βαθμού (γονιό ή αδερφάκι) με διαγνωσμένη
αλλεργία
Høst A, Halken S. Primary prevention of food allergy in infants who are at risk. Curr Opin Allergy
Clin Immunol. 2005;5(3):255-259.
Η μόνη αποτελεσματική θεραπεία είναι η αποφυγή του
αλλεργιογόνου (αυτό που γεννά την αλλεργία)

3. Τα πιο συνηθισμένα αλλεργικά
συμπτώματα:
 Γαστρεντερικό: εμετός, διάρροια, έντονοι κολικοί,
αιμορραγικές κενώσεις
 Δέρμα: έκζεμα-δερματίτιδα, κνίδωση
 Αναπνευστικό: καταρροή, βήχας, άσθμα
Επειδή ποικίλουν και δεν είναι ειδικά, συχνά η διάγνωση
καθυστερεί ή είναι λάθος

4. Τα πιο συχνά τροφικά αλλεργιογόνα:
 Αγελαδινό γάλα-γαλακτοκομικά
 Αυγό
 Ψάρι
 Ξηροί καρποί
 Σόγια

5. Ένα μωρό δεν μπορεί να είναι
αλλεργικό στο γάλα της μητέρας του
 Το γάλα κάθε θηλαστικού είναι ειδικό για το είδος του
 Η μητέρα και το μωρό της έχουν κοινό το 50% του γενετικού τους
υλικού
 Δεν έχει τεκμηριωθεί ποτέ αντισωματική απάντηση βρέφους προς το
μητρικό γάλα
 Η εκκριτική ανοσοσφαιρίνη Α (sIgA) στο γάλα της μαμάς δεσμεύει τα
τροφικά αλλεργιογόνα και εμποδίζει την εισβολή τους, μέχρι να ωριμάσει
το γαστρεντερικό του μωρού, αλλά και μέχρι να αρχίσει να παράγει δική
του sIgA
 Η μόνη περίπτωση στην οποία θα μπορούσε ένα μωρό να θεωρηθεί
αλλεργικό στο γάλα της μητέρας του, είναι σε τροφικά αλλεργιογόνα που
η μητέρα έφαγε και αυτά ή τμήματά τους παρουσιάζονται στο γάλα της

6. Ελάχιστη ποσότητα αλλεργιογόνου
αρκεί!
Η ποσότητα αλλεργιογόνου που χρειάζεται για να ευαισθητοποιήσει ή
να ξεκινήσει μια αλλεργική αντίδραση είναι ελάχιστη: ενδεικτικά,
αρκεί 1 ng (nanogram=το ένα δισεκατομμυριοστό του γραμμαρίου!)
β-λακτοσφαιρίνης αγελαδινού γάλατος, του βασικού αλλεργιογόνου
στο γάλα αγελάδας και το οποίο δεν παράγεται από τη γυναίκα.
Στο μητρικό γάλα ανιχνεύονται 0.5 με 32 ng/L β-λακτοφαιρίνης
ανάλογα με την κατανάλωση γαλακτοκομικών.
40 ml γάλα σε σκόνη περιέχει τόση β-λακτοσφαιρίνη όση θα
κατανάλωνε ένα βρέφος θηλάζοντας για 21χρόνια!
Businco, Bruno, & Giampietro 1999

7. Η ανοσοσφαιρίνη IgE
 H IgE είναι αυξημένη στα αλλεργικά άτομα
 Αυξημένα επίπεδα IgE στο βρέφος προγνωστικός
παράγοντας για μελλοντική ατοπία:
Τα επίπεδα IgE στα κόπρανα (αντιστοιχούν στα επίπεδα
στο αίμα) βρεφών 1ος μηνός που τρέφονται με αγελαδινό
γάλα σκόνη είναι σε μεγαλύτερο ποσοστό αυξημένα σε
σχέση με τα βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά
Furukawa et al., 1994

8. Τι δοκιμάσαμε;
Αν καθυστερήσουμε την εισαγωγή αλλεργιογόνων…
 Ωριμάζει το γαστρεντερικό και επεξεργάζεται πιο σωστά
τις τροφές
 Ωριμάζει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και …δεν
μπερδεύεται
Οι διακοπές δεν είναι μόνο για
φαγητό!
Εκτός εάν μπορεί να σε
σκοτώσει, οπότε είναι
διακοπές από το
συγκεκριμένο φαγητό

9. Τι δοκιμάσαμε;
Παγκόσμιες οδηγίες από αρχές 2000:
Για όλα τα βρέφη:
αυγό (κρόκο>10μηνών, ασπράδι>12μηνών),
ψάρι>12μηνών
Εάν υψηλού κινδύνου για αλλεργία:
αυγό >2χρονών
ψάρι & ξηρούς καρπούς >3χρονών

10. Η Ελλάδα υιοθέτησε τις διεθνείς
οδηγίες
Αποκλειστικό θηλασμό μέχρι 6
μηνών
Εισαγωγή τροφών 4-6 μηνών
Καθυστέρηση εισαγωγής αλλεργιογόνων τροφίμων
στα υψηλού κινδύνου βρέφη
Αναλυτική καθοδήγηση για τη σειρά εισαγωγής
των τροφών

11. Η αλλεργία όμως, συνεχίζει
ακάθεκτη!
Τα ποσοστά της αλλεργίας στο φιστίκι στα παιδιά του Δυτικού
κόσμου έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 10 χρόνια, ενώ αρχίζει να
εμφανίζεται και σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας.

12. Αλλαγή πλεύσης;
Τι δείχνουν οι μελέτες;
Κατανάλωση αυγού:
Η καθυστερημένη εισαγωγή μετά 4-6 μηνών δεν προστατεύει από την εμφάνιση
άσθματος, ρινίτιδας και ευαισθητοποίησης σε αλλεργιογόνα στα 6 έτη
Εισαγωγή ποικιλίας στερεών πριν τον 4ο μήνα αυξάνει την εμφάνιση εκζέματος
Zutavern A. et al Pediatrics 2008
Η εισαγωγή αυγού σε ηλικία 4-6 μηνών συγκριτικά με 10-12 μηνών σχετίζεται με
5 φορές μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης αλλεργίας στο αυγό σε ηλικία 12 μηνών
Kopplin Jj et al Allergy Clin Immunol 2010

13. Αλλαγή πλεύσης;
Τι δείχνουν οι μελέτες;
Κατανάλωση ψαριού
Μικρότερο από 9μηνών =>  άσθμα σε ηλικία 8 χρονών
Goksoer et al PAI 2013
Μεταξύ 6-12 μηνών =>  επεισ. συριγμού σε ηλικία 4 χρονών
Kiiefte-de Jong JC pediatrics 2012
Μικρότερο 12μηνών =>  άσθμα, ρινίτιδα, έκζεμα σε ηλικία 12 χρονών
Magnusson et al Am J Clin Nutr 2013
Μελέτη DIPP (Φιλανδία)
Η εισαγωγή ψαριού < 6μηνών ,αυγού <11μηνών και σιτηρών <6 μηνών
συσχετίστηκε με μειωμένη ατοπική ευαισθητοποίηση σε ηλικία 5 ετών
Nwaru et al, Allergy 2013

14. «Η υπόθεση της υγιεινής»
Η πρώιμη έκθεση του βρέφους σε μη παθογόνα μικρόβια,
της φυσιολογικής χλωρίδας, το προστατεύει από
αλλεργίες. Δίνεται η ευκαιρία στο ανοσοποιητικό μας
σύστημα να ξεχωρίζει τα μικρόβια και έτσι να μην
εκλαμβάνει ως «εχθρούς» τρόφιμα, σκόνη, γύρη κλπ
(παράδειγμα «Μητέρα», ναι στα κατοικίδια)

15. Οι σύγχρονες οδηγίες για την
εισαγωγή στερεών τροφών:
 Πρώτο εξάμηνο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός: καλύτερη
τροφή για το μωρό είναι το γάλα της μητέρας του
 Μεταξύ 4ων και 6 μηνών, το βρέφος αποκτά την ωριμότητα για να
δοκιμάσει να φάει κάτι παράλληλα με το γάλα της μητέρας του
 Κανένας περιορισμός σε τρόφιμα και στην σειρά εισαγωγής τους
ακόμη και για τα βρέφη σε κίνδυνο για εκδήλωση αλλεργίας
 Οι μόνοι περιορισμοί είναι: το αλάτι (προστασία νεφρών), η ζάχαρη
(κίνδυνος παχυσαρκίας, ΣΔ) και το μέλι (κίνδυνος αλλαντίασης)
 Γαλακτοκομικά προτιμότερο μετά το 10ο με 12ο μήνα (μικροαιμορραγία
από γαστρεντερικό, αυξημένη ζωική πρωτεΐνη, πιθανότητες αλλεργίας)
 Αρχικά, οι στερεές τροφές είναι συμπλήρωμα στο θηλασμό και στην
πορεία προς την ολοκλήρωση του 1ου χρόνου ζωής ο θηλασμός γίνεται το
συμπλήρωμα (πόσο γρήγορα εξαρτάται κυρίως από το μωρό)
 Είναι σημαντικό η εισαγωγή τροφών να γίνει παράλληλα με το
θηλασμό
American Academy of Pediatrics. Food allergies: Babies at high risk. Available at: http://www.aap.org/en-us/about-the-aap/aap-press-
room/aap-press-room-media-center/Pages/Food-Allergies-Babies-at-High-Risk.aspx. Accessed April 9, 2014

16. Το μόνο που έχει μείνει σταθερό
στις οδηγίες
 Η αξία του μητρικού θηλασμού!
 Αποκλειστικός για το πρώτο 6μηνο
 Παράλληλα με την εισαγωγή τροφής μέχρι τουλάχιστον
τον 1ο χρόνο
 Προτιμότερο να περάσουμε τα 2 χρόνια μητρικού
θηλασμού και από εκεί και πέρα όσο επιθυμούν μητέρα
και παιδί
American Academy of Pediatrics. AAP reaffirms breastfeeding guidelines. Available at:
http://www.aap.org/en-us/about-the-aap/aap-press-room/pages/AAP-Reaffirms-Breastfeeding-
Guidelines.aspx. Accessed April 9, 2014.

17. Πότε τελικά να αρχίσουμε τις
στερεές τροφές;
Πρώτοι 6 μήνες ποιοτικά καλύτερη τροφή για το
βρέφος είναι το γάλα της μητέρας του
Μεταξύ 4-6 μηνών, το μωρό ωριμάζει και είναι
έτοιμο να φάει και κάτι άλλο εκτός από το
μητρικό γάλα
Αρχικά σαν παιχνίδι-εκπαίδευση μετά τον 4ο μήνα,
σταδιακά προς τον 6ο μήνα, εμπιστευόμαστε το
μωρό να φάει

18. Γιατί όμως; Τι κάναμε λάθος;
Εφαρμόζαμε στα παιδιά την ιατρική για του
μεγάλους…
Στους ενήλικες η θεραπεία για την αλλεργία είναι η
αποφυγή του αλλεργιογόνου!
Στα έμβρυα, στα νεογνά και στα βρέφη όμως τα
πράγματα είναι διαφορετικά…
Η αποφυγή κατανάλωσης αλλεργιογόνων από την
έγκυο, τη θηλάζουσα και το βρέφος δεν απέδωσαν
τα αναμενόμενα!
Πλέον αθροίζονται μελέτες που ερευνούν ακριβώς το
αντίθετο, δηλαδή την χορήγηση νωρίς
αλλεργιογόνων.

19. Ανοχή (tolerance)
Λέξη κλειδί για την αντιμετώπιση της αλλεργίας είναι
η ανοχή: φυσιολογική διαδικασία κατά την οποία το
ανοσοποιητικό μας σύστημα (η άμυνά μας)
ξεχωρίζει του «εχθρούς» από τους φίλους: μια
τροφική πρωτεΐνη ( πχ β-λακτοσφαιρίνη), ένα καλό
μικρόβιο (πχ bifidobacerium), από ιούς (πχ
ροταϊός) και παθογόνα μικρόβια (πχ E.Coli).
Το γαστρεντερικό μας πρωταγωνιστεί στην ανάπτυξη
της ανοχής (oral tolerance) → εισαγωγή
πολυπληθών τροφικών & μικροβιακών
αλλεργιογόνων → αποφυγή φλεγμονώδους νόσου
του εντέρου, τροφικών αλλεργιών και κοιλιοκάκης

20. Πως αναπτύσσεται η από του
στόματος ανοχή (oral tolerance) στα
νεογνά;
Είναι γνωστό ότι πρώτοι 6 μήνες ζωής βασική τροφή
το γάλα (μητρικό ή υποκατάστατο)
≤ 0,5-1% των παιδιών που θηλάζουν αποκλειστικά
παρουσιάζουν αλλεργία (65% στο αγελαδινό γάλα)
3% των παιδιών που τρέφονται με υποκατάστατο
μητρικού γάλατος → αλλεργία στο αγελαδινό γάλα
(κυρίως στη β-λακτοσφαιρίνη)
(το βασικό αντιγόνο του αγελαδινού γάλατος που δε
παράγει ο ανθρώπινος μαστός, αν και υπάρχει σε
μικροποσότητες στο μητρικό γάλα)

21. Ελάχιστη ποσότητα αλλεργιογόνου
αρκεί!
Η ποσότητα αλλεργιογόνου που χρειάζεται για να ευαισθητοποιήσει ή
να ξεκινήσει μια αλλεργική αντίδραση είναι ελάχιστη: ενδεικτικά,
αρκεί 1 ng (nanogram=το ένα δισεκατομμυριοστό του γραμμαρίου!)
β-λακτοσφαιρίνης αγελαδινού γάλατος, του βασικού αλλεργιογόνου
στο γάλα αγελάδας και το οποίο δεν παράγεται από τη γυναίκα.
Στο μητρικό γάλα ανιχνεύονται 0.5 με 32 ng/L β-λακτοφαιρίνης
ανάλογα με την κατανάλωση γαλακτοκομικών.
40 ml γάλα σε σκόνη περιέχει τόση β-λακτοσφαιρίνη όση θα
κατανάλωνε ένα βρέφος θηλάζοντας για 21χρόνια!
Businco, Bruno, & Giampietro 1999

22. Πως αναπτύσσεται η από του
στόματος ανοχή (oral tolerance) στα
νεογνά;
Από πολύ νωρίς στη ζωή του, ο άνθρωπος έρχεται σε
επαφή με τροφικά και περιβαλλοντικά
αλλεργιογόνα, η φύση και ο όγκος των οποίων
εξαρτάται από τον τρόπο σίτισης:
Μωρά που τρέφονται με συμπλήρωμα → αποκλειστικά
μεγάλες ποσότητες τροφικών αντιγόνων (αγελαδινού
γάλατος)
Μωρά που θηλάζουν αποκλειστικά → καθημερινά
δέχονται μικροποσότητες αντιγόνων που έχει ήδη
χωνέψει η μητέρα τους

23. Πως επεξεργάζεται το αντιγόνο το
νεογνικό έντερο;
Πριν καταλήξει στο γάλα της μητέρας το αντιγόνο, υφίσταται
επεξεργασία από το πεπτικό της σύστημα, μια διαδικασία
που πιστεύουμε ότι το μετατρέπει σε ανοχογενεσιουργό
μορφή (tolerogenic form)
 Ένα αντιγόνο εμφανίζεται στο μητρικό γάλα είτε χορηγηθεί στη
μητέρα από το στόμα, είτε ενδοφλέβια → μόνο στη πρώτη
περίπτωση αναπτύσσεται ανοχή από το θηλάζων μωρό!
Verhasselt, unpublished data
 Ακόμα και τα αερο-αλλεργιογόνα σε ποσοστό 95% ανιχνεύονται
στο έντερο
 Το περιβάλλον στο στομάχι του ενήλικα είναι όξινο (pH 1-2) στο
βρέφος είναι αλκαλικό (pH 3-5)
 Το πάγκρεας παράγει πολύ λίγα ένζυμα (απαραίτητα για την
πέψη, το μητρικό γάλα τα παρέχει) στη νεογνική ηλικία
(αυξάνονται καθώς μεγαλώνει το βρέφος)

24. Ο ρόλος της εκκριτικής
ανοσοσφαιρίνης Α
(sIgA):
Στους ενήλικες η sIgA αποτελεί το βασικό αντίσωμα στις
εντερικές εκκρίσεις:
 Δεν προκαλεί φλεγμονή
 Αναχαιτίζει-εμποδίζει την προσκόλληση μικροβίων & ιών στην επιφάνεια των
βλεννογόνων και τον αποικισμό με παθογόνα
 Παγιδεύει-εγκλωβίζει τροφικά αλλεργιογόνα και ευοδώνει την αποδόμηση
τους από τα παγκρεατικά ένζυμα
 Αν κάποιο αντιγόνο έχει καταφέρει να εισβάλει πέρα από τον επιθηλιακό
φραγμό, δημιουργείται ειδική sIgA για το συγκεκριμένο αντιγόνο → το
«συλλαμβάνει» → το εξορίζει και πάλι στον εντερικό αυλό
Τα νεογνά έχουν ανεπαρκή σύνθεση IgA και προστατεύονται από
την IgA που υπάρχει σε περίσσεια στο μητρικό γάλα. Μελέτες
έχουν δείξει αντίστροφη σχέση μεταξύ της ποσότητας IgA στο
μητρικό γάλα και στην πιθανότητα για ανάπτυξη αλλεργίας στο
μωρό.

25. Πότε ωριμάζει ο εντερικός
βλεννογόνος (“gut closure”);
Το έντερο λειτουργεί σαν μια πύλη εισόδου. Ωριμάζει τις πρώτες μέρες
ζωής, μέχρι όμως να ωριμάσει, επιτρέπει σε μακρομόρια να περάσουν
τον εντερικό φραγμό. Η μείωση της διαπερατότητας και άρα η ωρίμανση
του εντερικού φραγμού (“gut closure”) επιταχύνεται από ουσίες που
περιέχονται στο πύαρ και στο μητρικό γάλα όπως epidermal growth
factor, transforming growth factor.
Φαίνεται πως, ο συνδυασμός μεγάλης διαπερατότητας και
διέγερσης του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως όταν
έχουμε κάποια γαστρεντερική λοίμωξη αυξάνει τις
πιθανότητες ανάπτυξης αλλεργίας.

26. Ο ρόλος της ανοσοσφαιρίνης IgG
Τα μωρά μας δέχονται παθητική ανοσοποίηση με IgG μέσα
από τον πλακούντα και στη συνέχεια μέσα από το γάλα
της μητέρας τους
Υπάρχει ειδικός υποδοχέας FcRn (neonatal Fc receptor) στο
λεπτό έντερο του ανθρώπου (όχι μόνο του νεογνού) μέσω
του οποίου ρυθμίζεται η απορρόφηση του συμπλέγματος
αντιγόνου-IgG (antigen-IgG complex)
Όταν υπάρχει στο μητρικό γάλα αερο-αλλεργιογόνο-IgG
σύμπλεγμα → FcRn → περνά εντερικό φραγμό →
διεγείρει δημιουργία ρυθμιστικών Τ λεμφοκυττάρων
Tregs ( regulatory T cells) → μεγάλη ανάπτυξη ανοχής
και μείωση των αλλεργικών καταστάσεων του
αναπνευστικού

27. Άλλα αμυντικά συστήματα του
εντέρου:
Στη γέννηση έχουμε ήδη λεμφαδένες, Peyer’s patces και
Δενδριτικά Κύτταρα DC(Decndritic Cells), όλα
επηρεάζονται από το μικροβίωμα του εντέρου και
ρυθμίζουν την άμυνα και την ανοχή
Κάποια δεντριτικά κύτταρα CD103 φαίνονται να είναι
εξειδικευμένα στην ανοχή → ρετινοϊκό οξύ (Vit A) → Tregs
Thelper 2 -> αλλεργική προδιάθεση
Tregs 1 -> ανοχή κ προστασία από αλλεργία

28. Τα μικρόβια στο έντερο
(μικροβίωμα)
Το γαστρεντερικό σύστημα των νεογνών στη γέννηση είναι στείρο
μικροβίων. Ο αποικισμός αρχίζει σύντομα μετά τη γέννηση και
ολοκληρώνεται περίπου σε 1 εβδομάδα, με τα μικρόβια (είδος και
ποσότητα) να μεταβάλλεται συχνά τον 1 χρόνο ζωής. Από τη
στιγμή που θα εγκατασταθεί το μικροβίωμα, είναι εντυπωσιακά
σταθερό και μοναδικό για τον καθένα μας!
Η ποιοτική μεταβολή του εντερικού μικροβιώματος, επηρεάζει τις
απαντήσεις του αμυντικού μας συστήματος και την
αποτελεσματικότητα της ανοχής
Παράγοντες που επηρεάζουν το εντερικό μικροβίωμα του βρέφους:
 μητρικό μικροβίωμα,
 μέθοδος τοκετού,
 τυχαία επαφή με μικρόβια,
 η διατροφή του (ειδικά το μητρικό γάλα έχει προ κ πρεβιοτικά
καθώς και μικρόβια από τη χλωρίδα της μητέρας, που προωθούν
την ανάπτυξη φυσιολογικής χλωρίδας με μη παθογόνα μικρόβια)

29. The “overlap” effect
Ο μητρικός θηλασμός πιστεύουμε ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην
δημιουργία ανοχής, όταν συνυπάρχει με το αλλεργιογόνο: μεγάλος
αριθμός ανοσομετατρεπτικών συστατικών
transforming growth factor-β → έχει συσχετιστεί με ανοσορυθμιστικό ρόλο
επάγοντας ανοσία και ωρίμανση βλεννογόνου. Παράγεται από τα επιθηλιακά
κύτταρα του εντέρου, υπολείπεται στη γέννηση και αυξάνεται σταδιακά κατά τον
απογαλακτισμό. Το μητρικό γάλα είναι πλούσιο σε TGF-β και καλύπτει τις ανάγκες
του βρέφους.
soluble CD14 → όσο περισσότερο στο μητρικό γάλα τόσο λιγότερο έκζεμα 6μηνών
lysosyme → αντιμικροβιακή δράση
λακτοφερρίνη → μειώνει ελεύθερο σίδηρο, δεν μπορούν να αναπτυχθούν παθογόνα
βλαστοκύτταρα → μετατρέπονται σε κύτταρα διαφορετικών ιστών ανάλογα με τις
ανάγκες
HUMAN LACTATION RESEARCH 2011
ολιγοσακχαρίτες-γλυκάνες-πρεβιοτικά-προβιοτικά → ανάπτυξη φυσιολογικής
χλωρίδας, ωρίμανση βλεννογόνου, προστασία από παθογόνα και αλλεργιογόνα

30. «Παράθυρο» ανοσολογικής
ανοχής
Φαίνεται ότι οι θετικές αλληλεπιδράσεις παραγόντων του μητρικού
γάλατος και του μικροπεριβάλλοντος του βρεφικού εντέρου,
συμβαίνουν πιο αποτελεσματικά και προδιαθέτουν στην ανοχή
σε ένα στενό χρονικό πλαίσιο-παράθυρο (παράθυρο
ανοσολογικής ανοχής “window of opportunity”) και το οποίο
θέλουμε να εκμεταλλευτούμε με τις νέες οδηγίες για εισαγωγή
στερεών τροφών 4-6 μηνών
Prescott S.et al PAI 2008
Σταδιακή αύξηση μικρών ποσοτήτων τροφής & ΜΘ
συνεισφέρουν
SichererSH ,JACI 2008, Grimshaw KEC et al ,Pediatrics 2013

31. Δεν ισχύουν για την έκθεση από το
δέρμα;
Έχει ενδιαφέρον ότι μελέτες δείχνουν ότι η από του δέρματος έκθεση σε τροφικά
αλλεργιογόνα νωρίς στο βρέφος, σχετίζεται με αλλεργία σε αντίθεση με την από
του στόματος ανοχή. Ακόμη μια ένδειξη για τη σημασία της στοματικής οδού!

33. Θηλασμός και αναπνευστικό:
• Λίγα παιδιά που θηλάζουν αποκλειστικά
παρουσιάζουν έκζεμα! Από αυτά η πλειοψηφία
οφείλεται σε τροφικά αλλεργιογόνα που
ανιχνεύονται στο μητρικό γάλα με συχνότερο
την αγελαδινή πρωτεΐνη.
• Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός τους
πρώτους μήνες ζωής συνεπάγεται μειωμένα
ποσοστά παιδικού άσθματος
Gdalevich, Mimouni 2001, Oddy 2000 & 2004
Θηλασμός και δέρμα:

34. Θηλασμός και γαστρεντερικό:
αλλεργική πρωκτοκολίτιδα
Τα βρέφη που τρέφονται με τροποποιημένο γάλα αγελάδας
έχουν πιθανότητα 3% να είναι αλλεργικά στο αγελαδινό
γάλα ενώ ≤ 1% αποκλειστικά θηλαζόντων βρεφών
Πιο συχνό σύμπτωμα από γαστρεντερικό: αιμορραγικές
κενώσεις (συνήθως μεταξύ 2-6 εβδομάδες ζωής, αν και
έχουν αναφερθεί από 1η μέρα), ενώ το παιδί συνήθως
αναπτύσσεται και φαίνεται καλά!
Αιτία : τροφικές πρωτεΐνες στο μητρικό γάλα
(65% αγελαδινή πρωτεΐνη, 19% αυγό, 6% καλαμπόκι, 3%
σόγια)
Δεν είναι ξεκάθαρο αν η ευαισθητοποίηση γίνεται κατά την
εγκυμοσύνη ή μετά (δεν δικαιολογούνται προληπτικά,
δίαιτες στέρησης στην εγκυμοσύνη ή κατά το θηλασμό)

35. Στις περισσότερες περιπτώσεις
μέχρι 3 χρονών ξεπερνιέται
1. Σωστή διάγνωση και όχι ίωση-γαστρεντερίτιδα
2. Αποκλεισμό αλλεργιογόνου από διατροφή της θηλάζουσας από 2 μέχρι 4
εβδομάδες (συνήθως βελτίωση μέσα σε 72-96 ώρες)→ εάν χωρίς
βελτίωση επανεισαγάγουμε και δοκιμάζουμε άλλο αλλεργιογόνο. Αν
έχουμε βελτίωση, ξαναδοκιμάζουμε και αν και πάλι συμπτώματα, τότε
περιμένουμε μέχρι το παιδί να γίνει 9-12μηνών και να έχουν περάσει
τουλάχιστον 6 μήνες από όταν άρχισε τη δίαιτα η μητέρα, πριν
δοκιμάσουμε στην μητέρα ή το μωρό την τροφή
3. Συνήθως ξεκινούμε με την αγελαδινή πρωτεΐνη και όλα τα προϊόντα που
μπορεί να την περιέχουν. Μετά ακολουθούν αυγό, σόγια, ξηροί καρποί,
φράουλες, σοκολάτα κλπ.
4. Αν δεν υπάρχει βελτίωση μετά από τις πρώτες δοκιμές → αναλυτικό
διατροφικό ημερολόγιο η μητέρα
5. Χρήση παγκρεατικών ενζύμων
6. Ύστατη λύση, μόνο σε περίπτωση βαριάς πρωκτοκολίτιδας που επηρεάζει
την ανάπτυξη του βρέφους , προκαλεί αναιμία και/η υποπρωτεΐναιμία και
τα παραπάνω δεν έχουν αποτέλεσμα (ή δεν έχουν προλάβει να δείξουν
αποτελέσματα), δοκιμή με υποαλλεργικό γάλα σκόνη
BREASTFEEDING MEDICINE Vol.6, No 6, 2011;
ABM Clinical Protocol #24: Allergic Proctocollitis in the Exclusively Breastfed Infant

36. Τι γίνεται εάν αφαιρέσουμε την
αγελαδινή πρωτεΐνη από τη διατροφή
της θηλάζουσας;
Το μητρικό γάλα έχει μειωμένα επίπεδα:
 IgA ειδικής για το αγελαδινό γάλα
Το βρέφος παρουσιάζει
 μειωμένα επίπεδα ειδικών ανοσοσφαιρινών: IgG1, IgG4
και IgA
Χαμηλά επίπεδα IgA στο γάλα της μητέρας και χαμηλά
επίπεδα IgG4 στο βρέφος, έχουν συνδυαστεί με
αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης αλλεργίας.
Ο αποκλεισμός γαλακτοκομικών από τη δίαιτα της
θηλάζουσας μπορεί να προδιαθέτει σε αλλεργία!
Jarvinen KM, Westfall JE, Seppo MS, et al. Role of maternal elimination diets and human milk IgA in
the development of cow's milk allergy in the infants. Clin Exp Allergy. 2014;44(1):69-78.

37. Όταν
αμφισβητείς το
«δεδομένο»!
640 βρέφη 4 με 11 μηνών: με σοβαρό έκζεμα ή/και
αλλεργία στο αυγό, διαχωρίστηκαν τυχαία σε δύο
ομάδες, 1η αποφυγής φιστικιού και 2η χορήγησης
530 βρέφη είχαν αρνητική δερματική δοκιμασία για
αλλεργία στο φιστίκι
98 βρέφη είχαν θετική δερματική δοκιμασία για αλλεργία
στο φιστίκι
Τα παιδιά παρακολουθήθηκαν στενά μέχρι 5 χρονών

38. Η αλλεργία στο φιστίκι παρουσιάζεται νωρίς στη ζωή
του ανθρώπου, είναι συνήθως πολύ σοβαρή και
σπάνια ξεπερνιέται
Ημερίδα Αλλεργικό παιδί 2011,Σαββατιανός Σ.
Η συχνότητα της αλλεργίας στο φιστίκι έχει
διπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια παρά τις
οδηγίες για αποφυγή του, οι οποίες από το
2008 έχουν αναιρεθεί
1998 Πρώτοι οι βρετανοί
αποφεύγουν το φιστίκι

39. Εντυπωσιακά αποτελέσματα:
Από τα 530 βρέφη με αρνητική δερματική δοκιμασία
5χρονών ανέπτυξαν αλλεργία στο φιστίκι:
13.7% ομάδα αποφυγής και 1.9% ομάδα χορήγησης
Από τα 98 βρέφη με θετική δερματική δοκιμασία
5χρονών ανέπτυξαν αλλεργία στο φιστίκι:
35.3% ομάδα αποφυγής και 10.6% ομάδα χορήγησης

40. Η επιστήμη εξελίσσεται, αμφισβητεί
και διαρκώς αναιρεί «δεδομένα»
Ίσως τελικά το μόνο που επιβεβαιώνεται είναι η
εμπιστοσύνη στη ρήση του Αριστοτέλη
Ευχαριστώ πολύ για τη βοήθεια τη συνάδελφο και
φίλη: Στεφανάκη Ευαγγελία, παιδίατρο-
αλλεργιολόγο IBCLC
«φύσις ουδέν ποιεί μάτην»
Τίποτα στη φύση δεν είναι τυχαίο!!