1. Kunsteducatie in een digitale cultuur Prof. Dr. Olga Van Oost – Gastlezing KuLeuven– 6 december 2010

2. FARO, het Vlaams Steunpunt voor het Cultureel Erfgoed, vzw: projecten digitale cultuur (Archipel) en toekomstonderzoek cultureel erfgoed (Prisma) Vrije Universiteit Brussel, onderzoeksgroep SMIT (IBBT), Cultuurlab: ZAP onderzoeksmandaat digitale cultuur 2

3. Expertise museum- en erfgoedbeleid Vlaanderen - Nederland Museum en erfgoedstudies: onderzoek naar de toekomst van het kunstmuseumconcept (doctoraat) Publiekswerking, educatie, jongeren (in opdracht van AmuseeVous) 3

4. Structuur Historische situering kunsteducatie om de toekomst ervan te begrijpen Kunsteducatie enneutraliteit: wat is de boodschap, wat zijn de doelstellingen, welke middelen dienen het doel? Stellingen Rol van digitale media? 4

5. 5

6. Historische situering kunsteducatie 18de – 19de eeuw Kunst en musea zijn voor ‘iedereen’? (McClellan, 2003) Het museum per definitie een ‘educatieve instelling’? (Hooper-Greenhill, 1991) Is een ‘openbaar’ museum steeds algemeen toegankelijk? (Bennett, 1994) 6

7. 7

8. Louvre 18de en 19de eeuw: bourgeoisie, klassen-onderscheid Geen educatieve diensten noch gidsen 3 dagen op 10 open voor het ‘gewone publiek’ Bonte ophanging (‘kunstkamer-stijl’) Geen uitleg 8

9. 9

10. British Museum Bezoek op schriftelijke aanvraag Lange wachttijden Een ‘angst voor de massa’ 10

11. 11 Everyone did not include those “whose dress is so dirty as to create a smell obnoxious to the other visitors” or babes in arms escorted by their wet nurses. In his opinion, both groups were too plentiful at London’s National Gallery, obliging him “more than once… to leave the building.”. (McClellan, 2003: 7)

12. 12

13. Amerikaanse musea Benjamin Ives Gilman: 1894-1920, Boston Museum of Fine Arts (Hein, 2006; Singelenberg, 1996, Boot, 1997): - kunstmuseum: baken v rust in industriële tijd - ° educatieve dienst - aanpassing openingsuren arbeiders 13

14. 14

15. Amerikaanse musea John Cotton Dana: 1909, Newark Museum New Yersey (Cotton Dana, 1917/2004;1999): - community museum (kunst niet zo belangrijk) - musea en lokale gemeenschap: ‘Learnwhataid the communityneeds, and fit the museum to thoseneeds’ (Weil, 2002) 15

17. welke boodschap moet worden overgebracht? (‘beschaven’ (bourgeoisie), ‘moraliseren’ (overheid), schoonheidsideaal, ‘kunstfeiten’ overbrengen…)

18. ‘educatie’ is NIET neutraal: achterliggende doelstellingen?16

19. 17

21. 19 Museamoestenzorgenvoor: ‘fysiekebereikbaarheid, toegangsprijzen die geen extra drempelvreeswekken, landelijkuniformeopeningstijden, eenduidelijkeplaatsbepalingvoor de educatievediensten, en publieksonderzoek’. (Blok, 1977: 1)

23. België – Vlaanderen: jaren negentig, Bert Anciaux

24. Cultureel erfgoedbeleid

25. Onderwijs of vrije tijd? 20

26. Maar wat houdt die publieksgerichtheid dan wel in? Focus op ervaring en beleving Focus op individu en persoonlijke beleving! Focus op marketing en communicatie CONTENT versus CONTACT? 21

27. 22

29. Spanning tussen kennisoverdracht, ontwikkeling van vaardigheden, beleving (evenementiële)

30. Failliet van het louter publieksgerichte? 23

32. Focus op bottom-up, informeel leren, peer educatie (nieuwe doelgroepen)

33. Aandacht voor verschillende vormen van kennis en leerervaringen24

35. Belang van inspraak en verantwoordelijkheid, zie Hearby Right: www.nya.org.uk/hearbyright

36. Aandacht voor verschillende vormen van kennis en leerervaringen25

37. Hearby Right Scheme 26

38. Hearby Right Scheme 7 S Model of OrganisationalChange Sharedvalues Strategies Structures Systems Staff Skills and knowledge Style of leadership 27

39. 28

40. Wat is de rol van digitale media bij dit alles? Digitale cultuur: deel van de laat-moderne samenleving Immersief, alomtegenwoordig: beïnvloedt dagdagelijkse leven en cultureel erfgoedinstellingen in vele aspecten (collectiebeheer, communicatie, organisatie…) 29

41. Wat is de rol van digitale media bij dit alles? Actuele tendens: SHIFT naar MOBIEL De online conversatie i.p.v. de top down broadcast Belangrijk om deel uit te maken van die conversatie 30

42. Wat is de rol van digitale media bij dit alles? Geen doel, maar een middel of methode om het doel te bereiken: hier gaan veel kunstinstellingen in de fout! Methode om een boodschap over te brengen Methode om een doelgroep te bereiken 31

43. Wat is de rol van digitale media bij dit alles? Van publieks- naar maatschappijgericht: digital storytelling, e-learning platforms, mobiele gidsen (rfid, qr code) Van formeel naar informeel (bottom-up participatie): peer groups, sociale netwerken Inspraak bevorderen: sociale netwerken 32

44. The Geffrye Museum London, Hackneyarea Stories of the World + Hearby Right: programma van het National YouthAgency Jongeren deel van de organisatie (betrokken bij al het museumwerk) Film projects, intergenerationalprojects, digital storytelling 33

45. 34

46. E-learning Platforms: Virtuele erfgoedexpert in de klas (FARO) + ontwikkeling platform in 2011 Canon Cultuurcel, Ingebeeld Kennisnet Nederland 35

47. 36

48. Mobiele gidsen, games Limburg, toerisme Gallo-Romeins museum: ‘seriousgaming’; spelelement + sociale aspect + kennisoverdracht Mogelijk probleem: ICT-gewenning bij veel doelgroepen 37

49. 38

50. Mobiele gidsen: QR en RFID Informatie binnentrekken via mobiel toestel: probleem RFID; geen toestel dat het kan lezen (wachten op toepassing iphone) Tot dan: gebruik maken van QR-codes (maar meerwaarde tot dusver beperkt) Vervanging van intoetsen nummer audioguide 39

51. Communicatie via sociale netwerken Facebook, Netlog, Twitter Flickr, Youtube Online conversatie 40

52. 41