2. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ A1
A1
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢
¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è,
ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú
ÜUG¢çÎÚè Ú…G±è
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜUG ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñGH
}¢ïæ Îè ãé§ü Îé¥G¢ ÐÉG Hèç…²ï …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î
Úãïx¢¢ J Îé¥G¢ ²ïã ãñ :
¼…ü}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜUï ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï
¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈUGÚ}¢¢ ! »ï ¥G-…G}¢¼ ¥¢ñÚ
Ï¢é…Géx¢èü ±¢Hï
Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÐÉG Hèç…²ï J
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
± Ï¢ÜUGè¥G ± }¢çxGÈUGÚ¼
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.

3. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ A2
“Ý}¢¢…G ÜUï ¥ãGÜU¢}¢” ÜUï 11 ãéGMÈUG ÜUè çÝSÏ¢¼ „ï §„
çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ÐÉGÝï ÜUè 11 çÝIJ¼ïæ
ÈUGÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈUG¢ : }¢é„Ë}¢¢Ý ÜUè çÝIJ¼
©„ ÜUï ¥G}¢H „ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J”
΢ï }¢-ÎÝè ÈêUH : 1çÏ¢x¢ñGÚ ¥ÓÀè çÝIJ¼ ÜUï çÜU„è |¢è ¥G}¢Hï ¶ñGÚ ÜU¢ „±¢Ï¢
Ýãèæ ç}¢H¼¢ J 2ç…¼Ýè ¥ÓÀè çÝIJ¼ïæ ç…G²¢Î¢, ©¼Ý¢ „±¢Ï¢ |¢è ç…G²¢Î¢ J
(1) §wGH¢„ ÜUï „¢ƒ}¢„¢§H „è¶ ÜUÚ çÚ…G¢» §H¢ãè ÜU¢ ãGÜUGÎ¢Ú Ï¢Ýêæx¢¢ J
(2) ÜGéUÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ ÜUè ç…G²¢Ú¼ ÜUMæx¢¢ J (3) ¥ÐÝ¢ ±éÁG¢ê, x¢GéSH ¥¢ñÚ Ý}¢¢…G ÎéLS¼
ÜUMæx¢¢ J (4) ç…G‹Îx¢è |¢Ú ¥G}¢H ÜUÚ¼¢ Úãêæx¢¢ J (5) …¢ï Ýãèæ …¢Ý¼ï ©‹ãïæ }¢„¢§H
然¢ªæx¢¢ J (6) §„ }¢ïæ }¢¢ñ…êÎ Îé¥G¢»æ ¥ÁGÏ¢Ú (²¢’Ýè …GÏ¢¢Ýè ²¢Î) ÜUMæx¢¢ J (7) …¢ï
§GË}¢ }¢ïæ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ïx¢¢ ©„ „ï }¢„¢§H }¢ïæ ¼ÜUÚ¢Ú ÜUMæx¢¢ J (8) ²ïã ÐÉG ÜUÚ ©G-H}¢¢»
ãGvGÜGU¢ „ï Ýãèæ ©ËÛ¢êæx¢¢ J (9) §„ „ï ΄ü Îêæx¢¢ J (10) Îê„Ú¢ïæ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè
¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢ªæx¢¢ J (11) ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈGUèÜGU ²ïã çÜU¼¢Ï¢ Îê„Ú¢ïæ ÜU¢ï ¼¢ïãìGÈGU¼Ý Îêæx¢¢ J
A2
Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
²ïã çÜU¼¢Ï¢ (Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢)
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è ãG…GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H}¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢ÚÜGU¢çÎÚè Ú-…G±è Ýï ©Îêü…GÏ¢¢Ý
}¢ïæ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è) Ýï §„ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï çã‹ÎèÚS}¢éH ¶G¼G }¢ïæ ¼Ú¼èÏ¢ Îï ÜUÚ
ÐïࢠçÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï ࢢ»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J §„ }¢ïæ ¥x¢Ú çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è Ï¢ïà¢è Т»æ
¼¢ï }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ ÜU¢ï (Ï¢ …GÚè¥G» }¢v¼êÏ¢ ²¢ §ü-}¢ï§H) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ „±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J
Ú¢çÏ¢¼G¢ : }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ç„HïvÅïÇ ã¢©„, ¥çHÈGU ÜUè }¢çS…Î ÜUï „¢}¢Ýï, ¼èÝ ÎÚ±¢…G¢,
¥ãG}¢Î ¥¢Ï¢¢Î-1, x¢é…Ú¢¼,
MO. 9374031940
E-mail : maktabahind@gmail.com

4. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
Ý¢}¢ çÜU¼¢Ï¢ : Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ (ãG-ÝÈGUè)
}¢é„ç‹ÝÈGU : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï
΢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢
¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú
ÜGU¢çÎÚè Ú-Á¢G±è
çS¢Ýï ¼GÏ¢¢¥G¼ : ÚÏ¢è©G‹ÝêÚ ç„.1432 çã.
Ý¢çà¢Ú : }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ¥ãG}¢Î ¥¢Ï¢¢Î
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢éwG¼çHÈGU ࢢ¶Gï´
}¢é}Ï¢§ü :19,20 }¢éãG}}¢Î ¥GHè çÏ¢ôËÇx¢, }¢éãG}}¢Î ¥GHè Ú¢ïÇ,
ÈGU¢ïÝ : 022-23454429
ÎïãHè : }¢çŲ¢ }¢ãGH, ©Îêü }¢¢ÜïüUÅ, Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î
ÈGU¢ïÝ : 011-23284560
ÜU¢ÝÐêÚ : }¢wGÎê}¢ ç„}Ý¢Ýè }¢çS…Î, Î茼è ТæDZ ÜU¢ ™¢ñÚ¢ã¢,
ÝÁGÎ x¢éGÏ¢ü¼ ТÜUü, ²êÐè, ÈGU¢ïÝ : 09415982471
Ý¢x¢ÐéÚ : (C/O) …¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢, }¢éãG}}¢Î ¥GHè S¢Ú¢² Ú¢ïÇ,
ÜU}¢¢H ࢢ¢ãÏ¢¢Ï¢¢ ÎÚx¢¢ã ÜUï ТS¢ }¢¢ïç}¢ÝÐéÚ¢ ÈGG ¢ïÝ : 0712 -2737290
¥Á¢}¢ïÚ à¢ÚèÈGU : 19 / 216 ÈGUH¢ãïG ΢ÚñÝ }¢çS…Î, Ý¢H¢ Ï¢¢Á¢G¢Ú,
SÅïà¢Ý Ú¢ïÇ, ÎÚx¢¢ã, ÈGU¢ïÝ : 0145-2629385
¼}Ï¢èã : çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ À¢ÐÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ ãñ J
A3
A3

5. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
²¢Î ΢à¼
΢ñÚ¢Ýï }¢é¼G¢-H¥G¢ …GMÚ¼Ý ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUèç…²ï, §à¢¢Ú¢¼ çH¶ ÜUÚ „ÈGUãG¢
Ý}Ï¢Ú Ý¢ïÅ ÈGUÚ}¢¢ Hèç…²ï J §GË}¢ }¢ïæ ¼ÚvGÜUGè ã¢ïx¢è J
©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢
²¢Î ΢à¼A4
A4

6. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
²¢Î ΢à¼
΢ñÚ¢Ýï }¢é¼G¢-H¥G¢ …GMÚ¼Ý ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUèç…²ï, §à¢¢Ú¢¼ çH¶ ÜUÚ „ÈGUãG¢
Ý}Ï¢Ú Ý¢ïÅ ÈGUÚ}¢¢ Hèç…²ï J §GË}¢ }¢ïæ ¼ÚvGÜUGè ã¢ïx¢è J
©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢
²¢Î ΢à¼A5
A5

7. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
(Ú„¢§Hï ¥Gœ¢G¢çÚIJ¢ çãGS„» ¥Ã±H)
¥x¢Ú ¥¢Ð ¥…G ¥Ã±H ¼¢ ¥¢ç¶GÚ }¢éÜU}}¢H ÐÉG Hïæx¢ï ¼¢ï
¥¢Ð ÜUè Ï¢ï à¢é}¢¢Ú x¢G-Hç¼G²¢æ wG¢éΠϢ wG¢éÎ ¥¢Ð ÜUï „¢}¢Ýï ¥¢ …¢»æx¢è J
}¢¢’Hê}¢¢¼ }¢ïæ §…G¢ÈUG¢ |¢è ã¢ïx¢¢ J ¥¢ñÚ §GË}¢ ãG¢ç„H ÜUÚÝï ÜU¢ „±¢Ï¢ |¢è
㢃¥¢»x¢¢J J §„ }¢Á}¢ê¥G¢ }¢ïæ à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï
„é‹Ý¼ ãG…GÚ¼ï¥GËH¢}¢¢}¢¢ñH¢Ý¢¥Ï¢êçÏ¢H¢H}¢éãG}}¢Î§Ë²¢„
¥Gœ¢G¢Ú ÜUGG¢çÎÚè Ú-…G±è ÜUï Î…ïü …GñH (12) Ú„¢§H ãñæ J
A6
A6
1¼¢
±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜUG¢
±éÁG¢ê ¥¢ñÚ „¢§‹„
x¢GéSH ÜU¢ ¼GÚèÜUG¢
ÈUGñ…G¢Ýï ¥…G¢Ý
Ý}¢¢…G ÜU¢ ¼GÚèÜUG¢
}¢é„¢çÈGUÚ ÜUè Ý}¢¢…G
ÜUG…G¢ Ý}¢¢…G¢ïæ ÜU¢ ¼GÚèÜUG¢
Ý}¢¢…ïG …Ý¢…G¢ ÜU¢ ¼GÚèÜUG¢
ÈUñG…G¢Ýï …é}¢é¥G¢
Ý}¢¢…Gï §ü.Î ÜU¢ ¼GÚèÜUG¢
}¢-ÎÝè ±ç„IJ¼ Ý¢}¢¢
ÈUG¢ç¼ãG¢ ÜU¢ ¼GÚèÜUG¢
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Ý}¢¢Á¢GÜïU ¥ãGÜU¢}¢ (ãG-ÝÈGUè)
„ÈGUãG¢ 1 ¼¢ 64
„ÈGUãG¢ 65 ¼¢ 96
„ÈGUãG¢ 97 ¼¢ 136
„ÈGUãG¢ 137 ¼¢ 170
„ÈGUãG¢ 171 ¼¢ 296
„ÈGUãG¢ 297 ¼¢ 320
„ÈGUãG¢ 321 ¼¢ 368
„ÈGUãG¢ 369 ¼¢ 394
„ÈGUãG¢ 395 ¼¢ 434
„ÈGUãG¢ 435 ¼¢ 452
„ÈGUãG¢ 453 ¼¢ 470
„ÈGUãG¢ 471 ¼¢ 500

8. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ÈGïUãçÚS¢A7
±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
©GS}¢¢Ýï x¢GÝè ÜU¢ §GàÜGïU ÚS¢êH
x¢éÝ¢ã Û¢ÇGÝï ÜUè çãGÜU¢²¼
Ï¢¢ ±éÁG¢ê S¢¢ïÝï ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
Ï¢¢ ±éÁG¢ê }¢ÚÝï ±¢H¢ à¢ãèÎ ãñ
}¢éS¢èÏ¢¼¢ï´ S¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ ÝéS¶G¢
Ï¢¢ ±éÁG¢ê ÚãÝï ÜïU S¢¢¼ ÈGUÁ¢G¢§H
Îéx¢Ý¢ S¢±¢Ï¢
±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãG-ÝÈGUè)
Á¢‹Ý¼ ÜïU ¥¢Æ¢ï´ ÎÚ±¢Á¢Gï ¶éH Á¢¢¼ï ãñ´
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î S¢êÚ» ÜGUÎí ÐÉGÝï ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H
ÝÁ¢GÚ ÜU|¢è ÜU}¢Á¢G¢ïÚ Ý ã¢ï
±éÁG¢ê ÜïU Ó¢¢Ú ÈGUÚ¢§Á¢G
{¢ïÝï ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
±éÁG¢ê ÜUè 14 S¢é‹Ý¼ï´
±éÁG¢ê ÜïU 29 }¢éS¼ãGÏÏ¢¢¼
±éÁG¢ê ÜïU 15 }¢vM㢼
}¢éS¼¢’}¢H ТÝè ÜU¢ ¥ã}}¢ }¢S¥H¢
Ð¢Ý ¶¢Ýï ±¢Hï }¢é-¼±ÁÁ¢ïã ã¢ïæ
Á¢GwG}¢ ±x¢GñÚ¢ S¢ï wG¢êÝ çÝÜUHÝï ÜïU 15 ¥ãGÜU¢}¢
§‹Á¢ïvÝà¢Ý S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅïx¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
Îé¶¼è ¥¢æ¶ ÜïU ¥¢æS¢ê
À¢H¢ ¥¢ñÚ ÈéUçÇG²¢
ÜGñU S¢ï ÜUÏ¢ ±éÁG¢ê Åêż¢ ãñ
ãæS¢Ýï ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
v²¢ çS¢~¢ Îï¶Ýï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢¼¢ ãñ ?
x¢GéSH ÜU¢ ±éÁG¢ê ÜU¢ÈGUè ãñ
‰¢êÜU }¢ï´ wG¢êÝ
Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ ÐïࢢϢ ¥¢ñÚ ÜGñUU
±éÁG¢ê }¢ï´ à¢ÜU ¥¢Ýï ÜïU 5 ¥ãGÜU¢}¢
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
ÜéUœ¢¢ Àê Á¢¢» ¼¢ï !
S¢¢ïÝï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅÝï ¥¢ñÚ Ý ÅêÅÝï ÜU¢ Ï¢²¢Ý
}¢S¢¢çÁ¢Î ÜïU ±éÁG¢ê¶G¢Ýï
Í¢Ú }¢ï´ ±éÁG¢ê¶G¢Ý¢ Ϣݱ¢§²ï
±éÁG¢ê¶G¢Ý¢ Ϣݱ¢Ýï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
±éÁG¢ê¶G¢Ýï ÜïU 10 }¢-ÎÝè ÈêUH
çÁ¢Ý ÜU¢ ±éÁG¢ê Ý Úã¼¢ ã¢ï ©Ý ÜïU çH²ï 6 ¥ãGÜU¢}¢
S¢¢¼ }¢é-¼ÈGU<ÚÜGU¢¼
±éÁG¢ê }¢ï´ ТÝè ÜU¢ §SÚ¢ÈGU
Á¢¢Úè ÝãÚ ÐÚ |¢è §SÚ¢ÈGU
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÜU¢ ÈGU¼±¢
}¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý ÜUè ¼zGS¢èÚ
§SÚ¢ÈGU à¢ñ¼G¢Ýè ÜU¢}¢ ãñ
¥G-}¢Hè ¼G¢ñÚ ÐÚ ±éÁG¢ê S¢è網ï
}¢çSÁ¢Î ¥¢ñÚ }¢ÎíS¢ï ÜïU ТÝè ÜU¢ §SÚ¢ÈGU
§SÚ¢ÈGU S¢ï Ï¢Ó¢Ýï ÜUè 7 ¼Î¢Ï¢èÚ
§SÚ¢ÈGU S¢ï Ï¢Ó¢Ýï ÜïU çH²ï 14 }¢-ÎÝè ÈêUH
±éÁG¢ê ¥¢ñÚ S¢¢§‹S¢
±éÁG¢ê ÜUè çãGv}¢¼ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ ÜGUÏ¢êHï §SH¢}¢
}¢çxGÚÏ¢è Á¢}¢üÝè ÜU¢ S¢ï}¢èÝ¢Ú
±éÁG¢ê ¥¢ñÚ ã¢§ü ÏHÇ Ðíïà¢Ú
±éÁG¢ê ¥¢ñÚ ÈGU¢çHÁ¢
ç}¢S±¢ÜU ÜU¢ ÜGUÎí΢Ý
ÜGéUñ¼ï ãG¢çÈGUÁ¢G¢ ÜïU çH²ï
ç}¢S±¢ÜU ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¼èÝ ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢
}¢éæã ÜïU À¢Hï ÜU¢ §GH¢Á¢
Åꉢ Ï¢íࢠÜïU ÝévGS¢¢Ý¢¼
v²¢ ¥¢Ð ÜU¢ï ç}¢S±¢ÜU ÜUÚÝ¢ ¥¢¼¢ ãñ ?
14 }¢-ÎÝè ÈêUH
㢉¢ {¢ïÝï ÜUè çãGv}¢¼ï´
34
35
37
37
39
40
43
47
48
48
49
50
51
53
54
56
60
67
68
69
69
70
72
72
73
73
74
75
77
ÈGïUãçÚS¼
A7
2
4
6
6
7
7
8
8
13
14
14
14
15
15
16
20
21
22
26
27
28
29
30
30
31
32
32
33
33

9. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ÈGïUãçÚS¢A8
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
ÜéUËHè ÜUÚÝï ÜUè çãGv}¢¼ï´
Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ç¢HÝï ÜUè çãGv}¢¼ï´
Ó¢ïãÚ¢ {¢ïÝï ÜUè çãGv}¢¼ï´
¥‹{¢ ÐÝ S¢ï ¼ãGzGÈGéUÁ¢G
ÜU¢ïãçݲ¢æ {¢ïÝï ÜUè çãGv}¢¼ï´
}¢SãG ÜUè çãGv}¢¼ï´
Тx¢H¢ï´ ÜU¢ Ç¢õvÅÚ
Т©æ {¢ïÝï ÜUè çãGv}¢¼ï´
±éÁG¢ê ÜU¢ Ï¢Ó¢¢ ãé±¢ ТÝè
§‹S¢¢Ý Ó¢¢æÎ ÐÚ
ÝêÚ ÜU¢ ç¶H¢ñÝ¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G» à¢vGÜGéUH ÜGU}¢Ú
çS¢ÈGüU ¥ËH¢ã ÜïU çH²ï
Ï¢¢ç¼GÝè ±éÁG¢ê
S¢é‹Ý¼ S¢¢§‹S¢è ¼ãGÜGUèÜGU ÜUè }¢¢ïãG¼¢Á¢ Ýãè´
xG¢éSH ¼GÚèÜGU¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
¥Ý¢ï¶è S¢Á¢G¢
x¢GéSH ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢(ãG-ÝÈGUè)
x¢GéSH ÜïU ¼èÝ ÈGUÚ¢§Á¢G
(1) ÜéUËHè ÜUÚÝ¢
(2) Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ó¢ÉG¢Ý¢
(3) ¼}¢¢}¢ Á¢G¢çãÚè Ï¢ÎÝ ÐÚ Ð¢Ýè Ï¢ã¢Ý¢
}¢Îü ±¥G¢ñÚ¼ ΢ïÝ¢ï´ ÜïU çH²ï x¢GéSHÜUè 21 »ãGç¼²¢¼Gï´
}¢S¼êÚ¢¼ ÜïU çH²ï 6 »ãGç¼²¢¼Gï´
Á¢GwG}¢ ÜUè Ð^è
x¢GéSH ÈGUÁ¢Gü ã¢ïÝï ÜïU 5 ¥SÏ¢¢Ï¢
çÝÈGU¢S¢ ÜUè Á¢GMÚè ±Á¢G¢ãG¼
5 Á¢GMÚè ¥ãGÜU¢}¢
}¢é༠Á¢GÝè ÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢
Ï¢ã¼ï ТÝè }¢ï´ x¢GéSH ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUñ¢Ú¢ Á¢¢Úè ТÝè ÜïU ãGév}¢ }¢ï´ ãñ
ÈGUñ¢Úï Ü è »ãGç¼²¢¼Gï´
W.C ÜU¢ L¶G ÎéLS¼ ÜUèçÁ¢²ï
ÜUÏ¢ ÜUÏ¢ x¢GéSH ÜUÚÝ¢ S¢é‹Ý¼ ãñ
ÜUÏ¢ ÜUÏ¢ x¢GéSH ÜUÚÝ¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ
»ÜU x¢GéSH }¢ï´ }¢éwG¼çHÈGU çÝIJ¼ï´
Ï¢¢çÚࢠ}¢ï´ x¢GéSH
¼´x¢ çHÏ¢¢S¢ ±¢Hï ÜUè ¼GÚÈGU ÝÁ¢GÚ ÜUÚÝ¢ ÜñUS¢¢ ?
Ýæx¢ï Ýã¢¼ï ±vG¼ wG¢êÏ¢ »ãGç¼²¢¼G
x¢GéSH S¢ï ÝÁGH¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ã¢ï ¼¢ï ?
Ï¢¢ËÅè S¢ï Ýã¢¼ï ±vG¼ »ãGç¼²¢¼G
Ï¢¢H ÜUè çx¢Úïã
ÜGéUÚ¥¢Ýï ТÜU ÜU¢ï ÐÉGÝï ²¢ ÀêÝï ÜïU 10 ¥¢Î¢Ï¢
Ï¢ï ±éÁG¢ê ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ï´ ÀêÝ¢
ݢТÜUè ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGÝ¢
©æx¢Hè }¢ï´ INK ÜUè ¼ã Á¢}¢è ãé§ü ã¢ï ¼¢ï ?
Ï¢ÓÓ¢¢ ÜUÏ¢ Ï¢¢çHx¢G ã¢ï¼¢ ãñ
çÜU¼¢Ï¢ï´ Ú¶Ýï ÜUè ¼Ú¼èÏ¢
¥±Ú¢ÜGU }¢ï´ ÐéçÇG²¢ Ï¢¢æ{Ý¢
}¢éS¢ËHï ÐÚ ÜU¢’Ï¢¼éËH¢ã à¢ÚèÈGU ÜUè ¼S±èÚ
±S±S¢¢ï´ ÜU¢ »ÜU S¢Ï¢Ï¢
¼²}}¢é}¢ ÜïU ÈGUÚ¢§Á¢G
¼²}}¢é}¢ ÜUè 10 S¢é‹Ý¼ï´
¼²}}¢é}¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãG-ÝÈGUè)
¼²}}¢é}¢ ÜïU 25 }¢-ÎÝè ÈêUH
}¢-ÎÝè }¢à±Ú¢
ÈGñUÁ¢G¢Ýï ¥Á¢G¢Ý
ÜGUÏ¢í }¢ï´ ÜUèÇGï Ýãè´ ÐÇGï´x¢ï
}¢¢ï¼è ÜïU x¢é}Ï¢Î
x¢éÁ¢G༢ x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU
ÈGïUãçÚS¼
A8
78
79
80
82
83
84
84
86
87
87
89
91
93
94
95
98
98
100
101
102
103
104
104
106
106
107
108
109
111
112
113
113
114
115
115
116
116
117
117
118
118
119
119
122
123
123
124
124
125
125
126
126
127
127
129
135
139
139
140

10. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ÈUïGãçÚS¼A9
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
}¢ÀçH²¢æ |¢è §çS¼xGÈGU¢Ú ÜUÚ¼è ãñ´
¥Á¢G¢Ý ÜïU Á¢±¢Ï¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
3 ÜUÚ¢ïÇG 24 H¢¶ ÝïçÜU²¢æ ÜU}¢¢§²ï
¥Á¢G¢Ý ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ÎïÝï ±¢H¢ Á¢‹Ý¼è ã¢ï x¢²¢
¥Á¢G¢Ý ± §ÜGU¢}¢¼ ÜïU Á¢±¢Ï¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
¥Á¢G¢Ý ÜïU 14 }¢-ÎÝè ÈêUH
¥Á¢G¢Ý ÜïU 9 }¢-ÎÝè ÈêUH
§ÜGU¢}¢¼ ÜïU7 }¢-ÎÝè ÈêUH
¥Á¢G¢Ý ÎïÝï ÜïU 11 }¢éS¼ãGÏ¢ }¢±¢ÜGïU¥G
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥Á¢G¢Ý ÎïÝ¢ ç¶GH¢ÈGïU S¢é‹Ý¼ ãñ
S¢¢ï à¢ãèÎ¢ï´ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï
¥Á¢G¢Ý
¥Á¢G¢Ý ÜUè Îé¥G¢
§ü}¢¢Ýï }¢éÈGUSS¢H / §ü}¢¢Ýï }¢éÁ¢}¢H
à¢à¢(6) ÜUçH}¢ï
Ý}¢¢Á¢GG ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
çÜGU²¢}¢¼ ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢ S¢é±¢H
Ý}¢¢Á¢GGè ÜïU çH²ï ÝêÚ
çÜUS¢ ÜU¢ çÜUS¢ ÜïU S¢¢‰¢ ãGàÚ ã¢ïx¢¢ !
à¢ÎèÎ Á¢GwG}¢è ãG¢H¼ }¢ï´ Ý}¢¢Á¢GG
Ý}¢¢Á¢G ÐÚ ÝêÚ ²¢ ¼¢ÚèÜUè ÜïU ¥SÏ¢¢Ï¢
Ï¢éÚï ¶G¢ç¼}¢ï ÜU¢ »ÜU S¢Ï¢Ï¢
Ý}¢¢Á¢GG ÜU¢ Ó¢¢ïÚ
Ó¢¢ïÚ ÜUè ΢ï çÜGUS}¢ï´
Ý}¢¢Á¢GG ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢(ãG-ÝÈGUè)
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜUè Ý}¢¢Á¢GG }¢ï´ Ó¢‹Î Á¢x¢ã ÈGUÜGüU
΢ïÝ¢ïæ }¢é-¼±ÁÁ¢ïã ã¢ï´ !
Ý}¢¢Á¢GG ÜUè6 à¢Ú¢§¼G
¼èÝ ¥±ÜGU¢¼ï }¢vMã¢
΢ñÚ¢Ýï Ý}¢¢Á¢GG }¢vMã ±vG¼ ΢ç¶GH ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï
Ý}¢¢Á¢GG ÜïU7 ÈGUÚ¢§Á¢G
ãGéMÈGU ÜUè S¢ãGèãG ¥Î¢»x¢è Á¢GMÚè ãñ
¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ! ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ! ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú !
}¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ÜU¢ÚÐïÅ ÜïU ÝévGS¢¢Ý¢¼
ݢТÜU ÜU¢ÚÐïŠТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Ý}¢¢Á¢GG ÜïU ¼vGÚèÏ¢Ý 30 ±¢çÁ¢Ï¢¢¼
Ý}¢¢Á¢GG ÜUè ¼vGÚèÏ¢Ý 96 S¢é‹Ý¼ï´
¼vÏ¢èÚï ¼ãGÚè}¢¢ ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
çÜGU²¢}¢ ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
LÜêU¥G ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
ÜGU¢ñ}¢¢ ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
S¢ÁÎï ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
Á¢ËS¢¢ ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
ÎêS¢Úè Úv¥G¼ ÜïU çH²ï ©ÆÝï ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
ÜGU¢’΢ ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
S¢H¢}¢ ÈñUÚÝï ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
S¢H¢}¢ ÈñUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
S¢é‹Ý¼ï Ï¢¢’çβ¢ ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜU¢ »ÜU ¥ã}¢ }¢S¥H¢
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU çH²ï ÎS¢ S¢é‹Ý¼ï´
Ý}¢¢Á¢GG ÜïU ¼vGÚèÏ¢Ý 14 }¢éS¼ãGÏÏ¢¢¼
©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G ÜU¢ ¥G}¢H
x¢Îü ¥¢HêÎ ÐïࢢÝè ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
Ý}¢¢Á¢GG ¼¢ïÇGÝï ±¢Hè 29 Ï¢¢¼ï´
Ý}¢¢Á¢GG }¢ï´ Ú¢ïÝ¢
Ý}¢¢Á¢GG }¢ï´ ¶¢æS¢Ý¢
΢ñÚ¢Ýï Ý}¢¢Á¢GG Îï¶ ÜUÚ ÐÉGÝ¢
¥G-}¢Hï ÜUS¢èÚ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
΢ñÚ¢Ýï Ý}¢¢Á¢GG çHÏ¢¢S¢ ÐãÝÝ¢
Ý}¢¢Á¢GG }¢ï´ ÜéUÀ çÝx¢HÝ¢
΢ñÚ¢Ýï Ý}¢¢Á¢GG çÜGUÏH¢ S¢ï §ç‹ãGÚ¢ÈGU
Ý}¢¢Á¢GG }¢ï´ S¢¢æÐ }¢¢ÚÝ¢
209
210
211
215
215
217
221
221
222
224
225
226
227
228
228
230
231
232
233
234
235
237
237
239
240
240
241
242
243
243
244
245
ÈGïUãçÚS¼
A9
140
141
141
143
144
147
151
153
155
155
157
164
165
166
167
172
174
174
175
176
176
178
179
179
181
191
192
193
197
197
201

11. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ÈUïGãçÚS¼A10
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
Ý}¢¢Á¢GG }¢ï´ ¶éÁ¢¢Ý¢
¥ËH¢ãé ¥vÏ¢Ú ÜUãÝï }¢ï´ x¢G-Hç¼G²¢æ
Ý}¢¢Á¢GG ÜïU 33 }¢vMã¢¼ï ¼ãGÚè}¢¢
ÜU‹{¢ï´ ÐÚ Ó¢¢ÎÚ HÅÜU¢Ý¢
¼GϧGü ãG¢Á¢¼ ÜUè çà¢g¼
Ý}¢¢Á¢GG }¢ï´ ÜæUÜUçÚ²¢æ ãŢݢ
©æçxH²¢æ ӢŶG¢Ý¢
ÜU}¢Ú ÐÚ ã¢‰¢ ڶݢ
¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶Ý¢
Ý}¢¢Á¢GGè ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶Ý¢
x¢{ï Á¢ñS¢¢ }¢éæã
Ý}¢¢Á¢GG ¥¢ñÚ ¼S¢¢±èÚ
Ý}¢¢Á¢GG ÜïU 32 }¢vMã¢¼ï ¼‹Á¢Gèã¢
ã¢ÈGU ¥¢S¼èÝ }¢ï´ Ý}¢¢Á¢GG ÐÉGÝ¢ ÜñUS¢¢ ?
Á¢G¢ïãÚ ÜïU ¥¢ç¶GÚè ΢ï ÝzGH ÜïU |¢è v²¢ ÜUãÝï
§}¢¢}¢¼ ÜU¢ Ï¢²¢Ý
§çvG¼Î¢ ÜUè 13 à¢Ú¢§¼G
§ÜGU¢}¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î §}¢¢}¢ S¢¢çãGÏ¢ »’H¢Ý ÜUÚï´
Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ Ï¢²¢Ý
¼ÜïüU Á¢}¢¢¥G¼ ÜïU 20 ¥¢’Á¢G¢Ú
ÜéUÈGí ÐÚ ¶G¢ç¼}¢ï ÜU¢ ¶G¢ñÈGU
Ý}¢¢Á¢GGï ç±~¢ ÜïU 9 }¢-ÎÝè ÈêUH
Îé¥G¢» ÜGéUÝê¼
S¢Áλ S¢ãì± ÜU¢ Ï¢²¢Ý
çÝ㢲¼ ¥ã}¢ }¢S¥H¢
çãGÜU¢²¼
S¢Áλ S¢ãì± ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
S¢Áλ S¢ãì± ÜUÚÝ¢ |¢êH Á¢¢» ¼¢ï...
S¢Áλ ç¼H¢±¼ ¥¢ñÚ à¢ñ¼G¢Ý ÜUè ࢢ}¢¼
ãÚ }¢éڢΠÐêÚè ã¢ï
S¢Áλ ç¼H¢±¼ ÜïU 8 }¢-ÎÝè ÈêUH
¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ! ã¢ïçࢲ¢Ú !
S¢Áλ ç¼H¢±¼ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
S¢Áλ à¢éRU ÜU¢ Ï¢²¢Ý
Ý}¢¢Á¢GGè ÜïU ¥¢x¢ï S¢ï x¢éÁ¢GÚÝ¢ S¢wG¼ x¢éÝ¢ã ãñ
Ý}¢¢Á¢GGè ÜïU ¥¢x¢ï S¢ï x¢éÁ¢GÚÝï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ 15 ¥ãGÜU¢}¢
S¢¢çãGÏ¢ï }¢Á¢G¢Ú ÜUè §ç‹ÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ !
}¢¢æ Ó¢¢ÚТ§ü S¢ï ©Æ ¶ÇGè ãé§ü !
}¢éS¢¢çÈGUÚ ÜUè Ý}¢¢Á¢GG
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
à¢Ú-§Gü S¢ÈGUÚ ÜUè }¢S¢¢ÈGU¼
}¢éS¢¢çÈGUÚ ÜUÏ¢ ã¢ïx¢¢ ?
¥¢Ï¢¢Îè ¶Gy}¢ ã¢ïÝï ÜU¢ }¢¼GHÏ¢
çÈGUÝ¢» à¢ãÚ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
}¢éS¢¢çÈGUÚ Ï¢ÝÝï ÜïU çH²ï ࢼGü
±¼GÝ ÜUè çÜGUS}¢ï´
±¼GÝï §ÜGU¢}¢¼ Ï¢¢ç¼GH ã¢ïÝï ÜUè S¢êÚ¼ï´
S¢ÈGUÚ ÜïU ΢ï Ú¢S¼ï
}¢éS¢¢çÈGUÚ ÜUÏ¢ ¼ÜU }¢éS¢¢çÈGUÚ ãñ
S¢ÈGUÚ Ý¢ Á¢¢§Á¢G ã¢ï ¼¢ï ?
S¢ïÆ ¥¢ñÚ Ý¢ïÜUÚ ÜU¢ §ÜUn¢ S¢ÈGUÚ
ÜU¢}¢ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï Ó¢H¢ Á¢¢ªæx¢¢ !
¥G¢ñÚ¼ ÜïU S¢ÈGUÚ ÜU¢ }¢S¥H¢
¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ S¢éS¢Ú¢H ¥¢ñÚ }¢²ÜU¢
¥GÚÏ¢ }¢é}¢¢çHÜU }¢ï´ ±èÁ¢G¢ ÐÚ ÚãÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢
}¢S¥H¢
Á¢G¢§Úï }¢ÎèÝ¢ ÜïU çH²ï Á¢GMÚè }¢S¥H¢
©G}Úã ÜïU ±èÁ¢Gï ÐÚ ãGÁ¢ ÜïU çH²ï LÜUÝ¢ ÜñUS¢¢ ?
ÜGUSÚ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ
ÜGUSÚ ÜïU Ï¢ÎHï Ó¢¢Ú ÜUè çÝIJ¼ Ï¢¢æ{ Hè ¼¢ï...?
}¢éS¢¢çÈGUÚ §}¢¢}¢ ¥¢ñÚ }¢éÜGUè}¢ }¢évG¼Îè
}¢éÜGUè}¢ }¢évG¼Îè ¥¢ñÚ Ï¢çÜGUIJ¢ ΢ï Úv¥G¼ï´
245
246
247
247
248
249
249
251
252
253
256
257
259
263
264
265
266
267
267
268
269
273
274
276
278
279
280
281
281
282
282
ÈGïUãçÚS¼
A10
284
285
285
286
287
292
294
298
301
301
302
302
303
303
304
304
305
305
306
307
307
308
308
310
311
312
313
314
314

12. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ÈUïGãçÚS¼
ÈGïUãçÚS¼
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
v²¢ }¢éS¢¢çÈGUÚ ÜU¢ï S¢é‹Ý¼ï´ }¢é¥G¢ÈGU ãñ´ ?
Ý}¢¢Á¢G ÜïU Ó¢¢Ú ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï Ó¢H¼è
x¢¢ÇGè }¢ï´ ÝzGH ÜïU 4 }¢-ÎÝè ÈêUH
}¢éS¢¢çÈGUÚ ¼èS¢ÚèÚv¥G¼ÜïUçH²ï¶ÇG¢ ã¢ïÁ¢¢»¼¢ï...?
S¢ÈGUÚ }¢ï´ ÜGUÁ¢G¢ Ý}¢¢Á¢Gï´
çãGzGÁ¢G |¢éH¢ ÎïÝï ÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢
ÜGUÁ¢G¢ Ý}¢¢Á¢G¢ïæ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
ÜGUÁ¢G¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜUè ¶GڢϢè
S¢Ú ÜéUÓ¢HÝï ÜUè S¢Á¢G¢
ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ ÜïU ࢢï’Hï
¥x¢Ú Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝ¢ |¢êH Á¢¢» ¼¢ï
}¢Á¢Ï¢êÚè }¢ï´ ¥Î¢ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
Ú¢¼ ÜïU ¥¢ç¶GÚè çãGSS¢ï }¢ï´ S¢¢ïÝ¢
Ú¢¼ ÎïÚ ¼ÜU Á¢¢x¢Ý¢
¥Î¢, ÜGUÁ¢G¢ ¥¢ñÚ ±¢çÁ¢Ï¢éH §¥G¢Î¢ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
¼¢ñÏ¢¢ ÜïU ¼èÝ LvÝ ãñ´
S¢¢ï¼ï ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï Á¢x¢¢Ý¢ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ
ÈGUÁ¢í ÜU¢ ±vG¼ ã¢ï x¢²¢ ©n¢ï !
ãGéÜGêUÜGïU ¥G¢}}¢¢ ÜïU »ãGS¢¢S¢ ÜUè çãGÜU¢²¼
Á¢ËÎ S¢ï Á¢ËÎ ÜGUÁ¢G¢ ÜUÚ HèçÁ¢²ï
ÀéÐ ÜUÚ ÜGUÁ¢G¢ ÜUèçÁ¢²ï
Á¢é}¢é¥G¼éH ±Î¢¥G }¢ï´ ÜGUÁ¢G¢» ©G}¢íè
©G}¢í |¢Ú ÜUè ÜGUÁ¢G¢ ÜU¢ çãGS¢¢Ï¢
ÜGUÁ¢G¢ ÜUÚÝï }¢ï´ ¼Ú¼èÏ¢
ÜGUÁ¢G¢» ©G}¢íè ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢(ãG-ÝÈGUè)
Ý}¢¢Á¢Gï ÜGUSÚ ÜUè ÜGUÁ¢G¢
Á¢G}¢¢Ý» §Úç¼Î¢Î ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï´
Ï¢ÓÓ¢ï ÜUè Ðñ΢§à¢ ÜïU ±vG¼ Ý}¢¢Á¢G
©G}¢í |¢Ú ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï´ Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ÐÉGÝ¢
ÜGUÁ¢G¢ ÜU¢ HzGÁ¢G |¢êH x¢²¢ ¼¢ï ?
ݱ¢çÈGUH ÜUè Á¢x¢ã ÜGUÁ¢G¢» ©G}¢íè ÐçÉG²ï
ÈGUÁ¢í ± ¥GSÚ ÜïU Ï¢¢’Πݱ¢çÈGUH Ýãè´ ÐÉG S¢ÜU¼ï
Á¢G¢ïãÚ ÜUè Ó¢¢Ú S¢é‹Ý¼ï´ Úã Á¢¢»æ ¼¢ï v²¢ ÜUÚï ?
ÈGUÁ¢í ÜUè S¢é‹Ý¼ï´ Úã Á¢¢»æ ¼¢ï v²¢ ÜUÚï ?
v²¢ }¢çxGÚÏ¢ ÜU¢ ±vG¼ ‰¢¢ïÇG¢ S¢¢ ã¢ï¼¢ ãñ ?
¼Ú¢±èãG ÜUè ÜGUÁ¢G¢ ÜU¢ v²¢ ãGév}¢ ãñ
Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ çÈGUβ¢
}¢ãêGü}¢¢ ÜïU çÈGUβï ÜU¢ »ÜU }¢S¥H¢
100 ÜU¢ïÇG¢ï´ ÜU¢ ãGèH¢
ÜU¢Ý ÀïÎÝï ÜU¢ Ú±¢Á¢ ÜUÏ¢ S¢ï ãé±¢ ?
x¢¢² ÜïU x¢¢ï༠ÜU¢ ¼¢ïãGÈGU¢
Á¢GÜU¢¼ ÜU¢ à¢Ú-§üG ãGèH¢
100 ¥zGڢΠÜU¢ï Ï¢Ú¢Ï¢Ú S¢±¢Ï¢ ç}¢Hï
ÈGUÜGUèÚ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
ç}¢SÜUèÝ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
Á¢GÜU¢¼ ÜïU ãGèHï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢é±¢H ± Á¢±¢Ï¢
Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
±Hè ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼
¥GÜGUèμ }¢‹Î¢ï´ ÜUè |¢è }¢çxGÈGUÚ¼
ÜUÈGUÝ Ó¢¢ïÚ
à¢é-ÚÜU¢» Á¢Ý¢Á¢G¢ ÜUè Ï¢çwGà¢à¢
ÜGUÏ¢í }¢ï´ ÐãH¢ ¼¢ïãGÈGU¢
Á¢‹Ý¼è ÜU¢ Á¢Ý¢Á¢G¢
Á¢Ý¢Á¢Gï ÜU¢ S¢¢‰¢ ÎïÝï ÜU¢ S¢±¢Ï¢
©ãGéÎ Ðã¢ÇG çÁ¢¼Ý¢ S¢±¢Ï¢
Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ Ï¢¢§GS¢ï §GÏ¢í¼ ãñ
}¢çIJ¼ ÜU¢ï ÝãH¢Ýï ±x¢GñÚ¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
Á¢Ý¢Á¢G¢ Îï¶ ÜUÚ ÜUçã²ï
Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÈGUÁ¢Gïü çÜUÈGU¢²¢ ãñ
342
342
342
343
343
344
345
345
347
347
349
350
351
351
353
353
355
371
372
372
374
375
376
377
377
378
378
379
380
380
ÈUïGãçÚS¼A11
A11
315
315
317
318
319
32
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
332
334
335
336
336
337
338
338
339
340
340
341

13. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ÈGïUãçÚS¢
ÈUïGãçÚS¼A12
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ }¢ï´ ΢ï LvÝ ¥¢ñÚ ¼èÝ S¢é‹Ý¼ï´ ãñ´
Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãG-ÝÈGUè)
Ï¢¢çHx¢G }¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼ ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï ÜUè Îé¥G¢
Ý¢ Ï¢¢çHx¢G HÇGÜïU ÜUè Îé¥G¢
Ý¢ Ï¢¢çHx¢G HÇGÜUè ÜUè Îé¥G¢
Á¢ê¼ï ÐÚ ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉGÝ¢
x¢G¢§Ï¢¢Ý¢ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢
Ó¢‹Î Á¢Ý¢Á¢G¢ïæ ÜUè §ÜUnè Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Á¢Ý¢Á¢Gï }¢ï´ çÜU¼Ýè S¢ÈGïU´ ã¢ï´
Á¢Ý¢Á¢Gï ÜUè ÐêÚè Á¢}¢¢¥G¼ Ý ç}¢Hï ¼¢ï ?
Тx¢H ²¢ ¶GéÎÜéUà¢è ±¢Hï ÜU¢ Á¢Ý¢Á¢G¢
}¢é΢ü Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
Á¢Ý¢Á¢Gï ÜU¢ï ÜU‹{¢ ÎïÝï ÜU¢ S¢±¢Ï¢
Á¢Ý¢Á¢Gï ÜU¢ï ÜU‹{¢ ÎïÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ Á¢Ý¢Á¢G¢ ©Æ¢Ýï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÜïU Ï¢¢’Î ±¢ÐS¢è ÜïU }¢S¢¢§H
v²¢ ࢢïãÚ Ï¢è±è ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï ÜU¢ï ÜU‹{¢ Îï S¢ÜU¼¢ ãñ ?
ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ Á¢Ý¢Á¢G¢
çÝÜU¢ãG ÅêÅ x¢²¢ !
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè §G²¢Î¼ }¢¼ ÜUÚ¢ï
ÈGñUÁ¢G¢Ýï Á¢é}¢é¥G¢
Á¢é}¢é¥G¢ ÜU¢ï ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGÝï ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
¥¢ÜGU¢ Ýï ÐãH¢ Á¢é}¢é¥G¢ ÜUÏ¢ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ?
Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU }¢¢’Ý¢
S¢ÚÜU¢Ú Ýï ÜéUH çÜU¼Ýï Á¢é}¢é»G ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢» ?
çÎH ÐÚ }¢¢ïãÚ
Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU §G}¢¢}¢¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
çà¢ÈGU¢ ΢ç¶GH ã¢ï¼è ãñ
ÎS¢ çÎÝ ¼ÜU Ï¢H¢¥¢ïæ S¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼
çÚÁGÜGU }¢ï´ ¼æx¢è ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢
çÈGUçÚà¼ï ¶GéࢠÝS¢èÏ¢¢ï´ ÜïU Ý¢}¢ çH¶¼ï ãñ´
ÐãHè S¢Îè }¢ï´ Á¢é}¢é¥G¢ ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢¢
x¢GÚèÏ¢¢ï´ ÜU¢ ãGÁ¢
Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU çH²ï Á¢ËÎè çÝÜUHÝ¢ ãGÁ¢ ãñ
ãGÁ¢ ± ©G}Úã ÜU¢ S¢±¢Ï¢
S¢Ï¢ çÎÝ¢ï´ ÜU¢ S¢Ú΢Ú
Îé¥G¢ ÜGUÏ¢êH ã¢ï¼è ãñ
¥GSÚ ± }¢çxGÚÏ¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÉêæÇ¢ï
S¢¢çãGÏ¢ï Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ ÜU¢ §à¢¢üÎ
ÜGUÏ¢êçHIJ¼ ÜUè Í¢ÇGè ÜU¢ñÝ S¢è ?
ãÚ Á¢é}¢é¥G¢ ÜU¢ï »ÜU ÜUÚ¢ïÇG 44 H¢¶ Á¢ã‹Ý}¢ S¢ï ¥¢Á¢G¢Î
¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í S¢ï }¢ãGÈêGUÁ¢G
Á¢é}¢é¥G¢ ¼¢ Á¢é}¢é¥G¢ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè }¢é¥G¢ÈGUè
200 S¢¢H ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ S¢±¢Ï¢
}¢ãGêü}¢ ±¢çHÎñÝ ÜU¢ï ãÚ Á¢é}¢é¥G¢ ¥¢’}¢¢H Ðïࢠã¢ï¼ï ãñ´
Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU ТæÓ¢ ¶GéS¢êS¢è ¥¢’}¢¢H
Á¢‹Ý¼ ±¢çÁ¢Ï¢ ã¢ï x¢§ü
çS¢ÈGüU Á¢é}¢é¥G¢ ÜU¢ Ú¢ïÁ¢G¢ Ý Ú網ï
ÎS¢ ãÁ¢G¢Ú Ï¢ÚS¢ ÜïU Ú¢ïÁ¢G¢ï´ ÜU¢ S¢±¢Ï¢
Á¢é}¢é¥G¢ ÜU¢ï }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜUè ÜGUÏ¢í ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚè ÜU¢ S¢±¢Ï¢
ÜGUÏ¢íï±¢çHÎñÝ ÐÚ ²¢S¢èÝà¢ÚèÈGU ÐÉGÝï ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
¼èÝ ãÁ¢G¢Ú }¢çxGÈGUÚ¼ï´
MãGï´ Á¢}¥G ã¢ï¼è ãñ´
S¢ê-Ú¼éH ÜUãìÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
΢ïÝ¢ï´ Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÝêÚ
ÜU¢’Ï¢¢ ¼ÜU ÝêÚ
S¢êÚ» ãG¢ }¢è}¢ ¥gé¶G¢Ý ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
S¢œ¢Ú ãÁ¢G¢Ú çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜU¢ §çS¼xGÈGU¢Ú
S¢¢Úï x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU
Ý}¢¢Á¢Gï Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU Ï¢¢’Î
381
381
383
384
384
385
385
386
386
387
387
388
388
389
389
390
390
391
391
393
396
399
400
401
401
402
402
403
403
404
ÈGïUãçÚS¼
A12
405
406
407
407
408
409
410
410
411
412
413
413
414
415
415
416
417
417
418
418
418
419
420
420
421
421
422
422
423

14. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
©G‹±¢Ý „ÈUGãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈUGãG¢
ÈUïGãçÚS¼A13
}¢Á¢çHS¢ï§GË}¢ }¢ï´ çà¢ÜüU¼
Á¢é}¢é¥G¢ ÈGUÁ¢Gü ã¢ïÝï ÜUè 11 à¢Ú¢§¼G
Á¢é}¢é¥G¢ ÜUè S¢é‹Ý¼ï´
x¢GéSHï Á¢é}¢é¥G¢ ÜU¢ ±vG¼
x¢GéSHï Á¢é}¢é¥G¢ S¢é‹Ý¼ï x¢GñÚ }¢é¥vÜU΢
¶GéyGÏ¢ï }¢ï´ ÜGUÚèÏ¢ ÚãÝï ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
Ó¢éÐÓ¢¢Ð ¶GéyGÏ¢¢ S¢éÝÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ
¶GéyGÏ¢¢ S¢éÝÝï±¢H¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU Ýãè´ ÐÉG S¢ÜU¼¢
ÐãHè ¥Á¢G¢Ý ã¢ï¼ï ãè ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Ú |¢è Ý¢ Á¢¢§Á¢G
¶GéyGÏ¢¢ ÜïU 7 }¢-ÎÝè ÈêUH
Á¢é}¢é¥G¢ ÜUè §}¢¢}¢¼ ÜU¢ ¥ã}¢ }¢S¥H¢
Ý}¢¢Á¢GGï §üGÎ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
çÎH çÁ¢G‹Î¢ Úãïx¢¢
Á¢‹Ý¼ ±¢çÁ¢Ï¢ ã¢ï Á¢¢¼è ãñ
Ý}¢¢Á¢GGï §GüÎ ÜïU çH²ï Á¢¢Ýï S¢ï ÜGUÏH ÜUè S¢é‹Ý¼
Ý}¢¢Á¢Gï §GüÎ ÜïU çH²ï ¥¢Ýï Á¢¢Ýï ÜUè S¢é‹Ý¼
Ý}¢¢Á¢Gï §GüÎ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Ý}¢¢Á¢Gï §GüÎ çÜUS¢ ÐÚ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ ?
§GüÎ ÜU¢ ¶GéyGÏ¢¢ S¢é‹Ý¼ ãñ
Ý}¢¢Á¢Gï §GüÎ ÜU¢ ±vG¼
§GüÎ ÜUè ¥{êÚè Á¢}¢¢¥G¼ ç}¢Hè ¼¢ï ?
§GüÎ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼ Ý ç}¢Hè ¼¢ï v²¢ ÜUÚï ?
§GüÎ ÜïU ¶GéyGÏ¢ï ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
§GüÎ 20 S¢é‹Ý¼ï´ ¥¢ñÚ ¥¢Î¢Ï¢
Ï¢ÜGUÚ §GüÎ ÜU¢ »ÜU }¢éS¼ãGÏ¢
¼vÏ¢èÚï ¼àÚèÜGU ÜïU8 }¢-ÎÝè ÈêUH
}¢-ÎÝè ±çS¢Ä²¼ Ý¢}¢¢
}¢ÎèÝ» }¢éÝñÚã S¢ï Ó¢¢HèS¢ (40) ±çS¢Ä²¼ï´
±çS¢Ä²¼ Ï¢¢§GS¢ï }¢çxGÈGUÚ¼
¼GÚèÜGU» ¼ÁãèÁ¢G ± ¼vÈGUèÝ
424
425
426
426
427
427
428
429
430
431
433
436
437
437
438
438
439
440
441
441
442
443
443
444
446
447
454
465
465
}¢Îü ÜU¢ }¢SÝêÝ ÜUÈGUÝ
¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ }¢SÝêÝ ÜUÈGUÝ
ÜUÈGUÝ ÜUè ¼zGS¢èH
x¢éGSHï }¢çIJ¼ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
}¢Îü ÜU¢ï ÜUÈGUÝ ÐãÝ¢Ýï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ÜUÈGUÝ ÐãÝ¢Ýï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Ï¢¢’Î Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ¼ÎÈGUèÝ
ÈGU¢ç¼ãG¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
}¢vGÏ¢êH ãGÁ¢ ÜU¢ S¢±¢Ï¢
ÎS¢ ãGÁ¢ ÜU¢ S¢±¢Ï¢
±¢çHÎñÝ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ¶GñÚ¢¼
Ú¢ïÁ¢Gè }¢ï´ Ï¢ï Ï¢-Ú-ÜU¼è ÜUè ±Á¢ã
Á¢é}¢é¥G¢ ÜU¢ï çÁ¢G²¢Ú¼ï ÜGUÏ¢í ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
ÜUÈGUÝ ÈUÅ x¢»
Îé¥G¢¥¢ïæ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼
§üS¢¢Hï S¢±¢Ï¢ ÜU¢ §ç‹¼Á¢G¢Ú
Îé¥G¢» }¢çxGÈGUÚ¼ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
¥ÚÏ¢¢ï´ ÝïçÜU²¢æ ÜU}¢¢Ýï ÜU¢ ¥¢S¢¢Ý ÝéS¶G¢
ÝêÚ¢Ýè çHÏ¢¢S¢
ÝêÚ¢Ýè ¼GÏ¢¢ÜGU
}¢é΢ïZ ÜUè ¼¢’΢ΠÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ¥Á¢í
S¢êÚ» §wGH¢S¢ ÜU¢ S¢±¢Ï¢
©}}¢ï S¢¢’Î ÜïU çH²ï ÜêæU¥¢æ
§üS¢¢Hï S¢±¢Ï¢ ÜïU 17 }¢-ÎÝè ÈêUH
§üS¢¢Hï S¢±¢Ï¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
§üS¢¢Hï S¢±¢Ï¢ ÜU¢ }¢éÚñÁ¢¢ ¼GÚèÜGU¢
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÜU¢ ÈGU¢ç¼ãG¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
§üS¢¢Hï S¢±¢Ï¢ ÜïU çH²ï Îé¥G¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
}¢Á¢G¢Ú ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚè ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
A13
465
465
465
466
467
467
468
472
473
473
474
474
475
475
476
476
477
478
478
479
480
480
482
486
486
491
492
496

15. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
„Ï¢ „ï ¥zG…GH ¥G}¢H
„ÚÜU¢Úï Ý¢}¢Î¢Ú »ÜU „ãG¢Ï¢è
„ï }¢ãìG±ï x¢ézG¼-x¢ê ƒï çÜU ±ãGì² ¥¢§ü “²ïã
à¢wG„ …¢ï ¥¢Ð ÜUï „¢ƒÏ¢¢¼ ÜUÚ Ú㢠ãñ §„ ÜUè ©G}¢í ç„ÈUüG
»ÜU „¢¥G¼ ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè Úã x¢§ü ãñ J” ±¢ïã ¥GSÚ ÜU¢ ±vG¼
ƒ¢ çÜU „ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢ Ýï ©„ „ãG¢Ï¢è
ÜU¢ï §„ Ï¢¢¼ „ï ¥¢x¢¢ã ÈG Ú}¢¢²¢ ¼¢ï ±¢ïã
Ï¢ï ÜUGÚ¢Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¥G…üG çÜU²¢, ²¢ Ú„êHËH¢ã
}¢éÛ¢ï »ï„¢ ¥G}¢H Ï¢¼¢§²ï …¢ï §„ ±vG¼
}¢ïÚï çH²ï ç…G²¢Î¢ }¢éÝ¢ç„Ï¢ ã¢ï, „ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢
Ýï ÈUGÚ}¢¢²¢ ²¢’Ýè §GË}¢
ãG¢ç„H ÜUÚÝï }¢ïæ }¢àxG¢êH ã¢ï …¢¥¢ï J ¼¢ï ±¢ïã §GË}¢ ãG¢ç„H
ÜUÚÝï }¢ïæ }¢àxG¢êH ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ }¢x¢GçÚÏ¢ „ï ÜUGÏH §ç‹¼ÜUG¢H
ÈUGÚ}¢¢ x¢» J Ú¢±è ÜU¢ ÜUãÝ¢ ãñ çÜU ¥x¢Ú §GË}¢ „ï ¥zG…GH
ÜU¢ï§ü ¥¢ñÚ ™è…G ã¢ï¼è ¼¢ï „ÚÜU¢Ú ©„
±vG¼ }¢ïæ ©„è ÜUï ÜUÚÝï ÜU¢ ãGév}¢ ÈUGÚ}¢¢¼ï J
A14
A14

16. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢1
§S¢ çÚS¢¢Hï }¢ï´......
±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
x¢éÝ¢ã Û¢ÇGÝï ÜUè çãGÜU¢²¼ ÝÁ¢GÚ ÜU|¢è ÜU}¢Á¢G¢ïÚ Ý ã¢ï
§‹Á¢ïvà¢Ý Hx¢¢Ýï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅïx¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
}¢éS¢èÏ¢¼¢ï´ S¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ ÝéS¶G¢ Ð¢Ý ¶¢Ýï ±¢Hï }¢é-±ÁÁ¢ïã ã¢ï´
±ÚÜGU ©HçŲï......
1
(ãG-ÝÈGUè)

17. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢1
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Î„ ¹¼ü¾¢ „GéÏãG ¥¢ñÚ Î„ ¹¼ü¾¢ ࢢ¹ ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ©„ï çÜGU²¢¹¼ ÜïU
çÎÝ ¹ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ ç¹Hï°è J
²ïã çÚS¢¢H¢ ¥Ã±H ¼¢ ¥¢ç¶GÚ ÐêÚ¢ ÐçÉG²ï, ÜGU±è §}ÜU¢Ý ãñ çÜU
¥¢Ð ÜUè ÜU§ü x¢G-Hç¼G²¢æ ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥¢ Á¢¢»æ J
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
S¢ÚÜU¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ࢢãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢, ÚS¢êHï
}¢éãGì¼à¢}¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢é¥GÁGÁ¢G}¢ ãñ, çÁ¢S¢ Ýï çÎÝ
¥¢ñÚ Ú¢¼ }¢ï´ }¢ïÚè ¼GÚÈGU ࢢñÜGU ± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè ±Á¢ã S¢ï ¼èÝ ¼èÝ }¢¼üÏ¢¢
ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ ãGÜGU ãñ çÜU ±¢ïã ©S¢ ÜïU ©S¢ çÎÝ
¥¢ñÚ ©S¢ Ú¢¼ ÜïU x¢éÝ¢ã Ï¢wGࢠÎï J ,
©GS}¢¢Ýï x¢GÝè ÜU¢ §GàÜGïU ÚS¢êH
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ©GS}¢¢Ýï x¢GÝè Ýï »ÜU Ï¢¢Ú
2
(ãG-ÝÈGUè)
±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢

18. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ 2 ±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ »ÜU ¾¢Ú ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ Î„ ÚãGì¹¼ï´
½ï…¼¢ ãñ J
»ÜU }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ Ð¢Ýè }¢æx¢±¢²¢ ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê çÜU²¢ çÈUÚ ²ÜU¢²ÜU
}¢éSÜUÚ¢Ýï ¥¢ñÚ L-ÈGUÜGU¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢Ýï Hx¢ï, Á¢¢Ý¼ï ã¢ï }¢ñ´ v²êæ }¢éSÜUÚ¢²¢ ?
çÈUÚ §S¢ S¢é±¢H ÜU¢ ¶GéÎ ãè Á¢±¢Ï¢ Îï¼ï ãé» ÈGUÚ}¢¢²¢, »ÜU Ï¢¢Ú S¢ÚÜU¢Úï
Ý¢}¢Î¢Ú Ýï §S¢è Á¢x¢ã ÐÚ ±éÁG¢ê ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
Ï¢¢’Îï ÈGUÚ¢x¢G¼ }¢éSÜUÚ¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢
‰¢¢, Á¢¢Ý¼ï ã¢ï }¢ñ´ v²êæ }¢éSÜUÚ¢²¢ ? S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ¥GÁ¢Gü
ÜUè, “ ²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ÚS¢êH
Ï¢ïã¼Ú Á¢¢Ý¼ï ãñ´ J” }¢èÆï }¢èÆï }¢éS¼GÈGU¢
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢, “Á¢Ï¢ ¥¢Î}¢è ±éÁG¢ê ÜUÚ¼¢ ãñ ¼¢ï 㢉¢
{¢ïÝï S¢ï 㢉¢¢ï´ ÜïU ¥¢ñÚ Ó¢ïãÚ¢ {¢ïÝï S¢ï Ó¢ïãÚï ÜïU ¥¢ñÚ S¢Ú ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝï
S¢ï S¢Ú ÜïU ¥¢ñÚ Ð¢ªæ {¢ïÝï S¢ï Тªæ ÜïU x¢éÝ¢ã Û¢ÇG Á¢¢¼ï ãñ´ J”1
±éÁG¢ê ÜUÚ ÜïU ¶G‹Î¢æ ãé» à¢¢ãï ©GS}¢¢æ ÜUã¢, v²êæ ¼Ï¢SS¢é}¢ |¢H¢ ÜUÚ Ú㢠ãêæ ?
Á¢±¢Ï¢ï S¢é±¢Hï }¢é¶G¢çHÈGU çβ¢ çÈUÚ çÜUS¢è ÜUè ¥Î¢ ÜU¢ï ¥Î¢ ÜUÚ Ú㢠ãêæ
3

19. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îﶢ ¥¢Ð Ýï ? S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ S¢ÚÜU¢Úï ¶GñLH ¥Ý¢}¢ ÜUè ãÚ
ãÚ ¥Î¢ ¥¢ñÚ ãÚ ãÚ S¢é‹Ý¼ ÜU¢ï Î豢ݢ ±¢Ú ¥ÐÝ¢¼ï ‰¢ï J ÝèÁ¢G §S¢
çÚ±¢²¼ S¢ï x¢éÝ¢ã {¢ïÝï ÜU¢ ÝéS¶G¢ |¢è }¢¢’Hê}¢ ã¢ï x¢²¢ J
±éÁG¢ê }¢ï´ ÜéUËHè ÜUÚÝï S¢ï }¢éæã ÜïU, Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ç¢H ÜUÚ S¢¢ÈGU ÜUÚÝï
S¢ï Ý¢ÜU ÜïU, Ó¢ïãÚ¢ {¢ïÝï S¢ï ÐHÜU¢ï´ S¢}¢ï¼ S¢¢Úï Ó¢ïãÚï ÜïU, 㢉¢ {¢ïÝï S¢ï
㢉¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ Ý¢¶GéÝ¢ï´ ÜïU ÝèÓ¢ï ÜïU, S¢Ú (¥¢ñÚ ÜU¢Ý¢ï´) ÜU¢ }¢SãGG
ÜUÚÝï S¢ï S¢Ú ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ÜU¢Ý¢ï´ ÜïU ¥¢ñÚ Ð¢©æ {¢ïÝï S¢ï Тªæ ÜïU S¢¢‰¢
S¢¢‰¢ Тªæ ÜïU Ý¢¶GéÝ¢ï´ ÜïU ÝèÓ¢ï ÜïU x¢éÝ¢ã |¢è Û¢ÇG Á¢¢¼ï ãñ´ J
x¢éÝ¢ã Û¢ÇGÝïÜUè çãGÜU¢²¼
±éÁG¢ê ÜUÚÝï ±¢Hï ÜUï x¢éÝ¢ã ۢǼï ãñæ, §„ ç…G}Ý
}¢ïæ »ÜU §ü}¢¢Ý ¥zGÚ¢ï…G çãGÜU¢²¼ ÝvGH ÜUÚ¼ï ãé» ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢ ࢢ’Ú¢Ýè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, »ÜU }¢¼üÏ¢¢ S¢çIJÎéÝ¢
§}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î ÜêUÈGU¢ ÜïU
±éÁG¢ê¶G¢Ýï }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¼¢ï »ÜU Ý¢ñ Á¢±¢Ý ÜU¢ï ±éÁG¢ê Ϣݢ¼ï ãé»
Îﶢ, ©S¢ S¢ï ±éÁG¢ê (}¢ï´ §çS¼’}¢¢H à¢é΢ ТÝè) ÜïU ÜGU¼GÚï ÅÐÜU Úãï ‰¢ï J
3 ±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ …¢ï à¢wG„G ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU ÐÉGÝ¢ ½êH °²¢ ±¢ïã …‹Ý¼ ÜU¢ Ú¢S¼¢ ½êH °²¢ J
4

20. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
¥¢Ð Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “»ï Ï¢ïÅï ! }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜUè Ý¢ ÈGUÚ}¢¢Ýè S¢ï ¼¢ñÏ¢¢
ÜUÚ Hï J” ©S¢ Ýï ÈGU¢ñÚÝ ¥GÁ¢Gü ÜUè, “}¢ñ´ Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè J” »ÜU ¥¢ñÚ à¢wGS¢
ÜïU ±éÁG¢ê (}¢ï´ §çS¼’}¢¢H ã¢ïÝï ±¢Hï ТÝè) ÜïU ÜGU¼GÚï ÅÐÜU¼ï Îï¶ï, ¥¢Ð
Ýï ©S¢ à¢wGS¢ S¢ï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢, “»ï }¢ïÚï |¢¢§ü ! ¼ê çÁ¢GÝ¢
S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ Hï J” ©S¢ Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè, “}¢ñ´ Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè J” »ÜU ¥¢ñÚ
à¢wGS¢ ÜïU ±éÁG¢ê ÜïU ÜGU¼GÚ¢¼ ÅÐÜU¼ï Îï¶ï ¼¢ï ©S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢, “à¢Ú¢Ï¢
Ý¢ïà¢è ¥¢ñÚ x¢¢Ýï Ï¢¢Á¢ï S¢éÝÝï S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ Hï J” ©S¢ Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè, “}¢ñ´
Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè J” S¢çIJÎéÝ¢ §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢
ÐÚ ÜUàÈGU ÜïU Ï¢¢§GS¢ Ó¢êæçÜU H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ©G²êÏ¢ Á¢G¢çãÚ ã¢ï Á¢¢¼ï ‰¢ï çHã¢Á¢G¢
¥¢Ð Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï ¶Gé΢ ±‹Îè }¢ïæ §S¢ ÜUàÈGU ÜïU ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜUè
Îé¥G¢ }¢¢æx¢è, ¥ËH¢ã Ýï Îé¥G¢ ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ Hè çÁ¢S¢ S¢ï ¥¢Ð
ÜU¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜïU x¢éÝ¢ã Û¢ÇG¼ï ÝÁ¢GÚ ¥¢Ý¢ Ï¢‹Î ã¢ï x¢» J1
4 ±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ »ÜU ¾¢Ú ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ Î„ ÚãGì¹¼ï´
½ï…¼¢ ãñ J
5
1

21. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
S¢¢Ú¢ Ï¢ÎÝ Ð¢ÜU ã¢ï x¢²¢ !
΢ï ãGÎèS¢¢ï´ ÜU¢ ¶GéH¢S¢¢ ãñ, “çÁ¢S¢ Ýï çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÜUã ÜUÚ
±éÁG¢ê çÜU²¢ ©S¢ ÜU¢ S¢Ú S¢ï Т©æ ¼ÜU S¢¢Ú¢ çÁ¢S}¢ ТÜU ã¢ï x¢²¢ J ¥¢ñÚ
çÁ¢S¢ Ýï çÏ¢x¢ñGÚ çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÜUãï ±éÁG¢ê çÜU²¢ ©S¢ ÜU¢ ©¼Ý¢ ãè Ï¢ÎÝ
ТÜU ã¢ïx¢¢ çÁ¢¼Ýï ÐÚ Ð¢Ýè x¢éÁ¢GÚ¢ J”1
Ï¢¢ ±éÁG¢ê S¢¢ïÝï ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
ãGÎèS¢ï ТÜU }¢ï´ ãñ çÜU “Ï¢¢ ±éÁG¢ê S¢¢ïÝï ±¢H¢ Ú¢ïÁ¢G¢ Ú¶ ÜUÚ
§GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝï ±¢Hï ÜUè ¼GÚãG ãñ J”2
Ï¢¢ ±éÁG¢ê }¢ÚÝï ±¢H¢ à¢ãèÎ ãñ
}¢ÎèÝï ÜïU ¼¢Á¢Î¢Ú Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢
¥ÝS¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢, “Ï¢ïÅ¢ ! ¥x¢Ú ¼é}¢ ã}¢ïࢢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê
ÚãÝï ÜUè §çS¼¼G¢¥G¼ Ú¶¢ï ¼¢ï »ïS¢¢ ãè ÜUÚ¢ï v²êæ çÜU }¢-HÜéUH }¢¢ñ¼
çÁ¢S¢ Ï¢‹Îï ÜUè MãG ãG¢H¼ï ±éÁG¢ê }¢ï´ ÜGUÏÁ¢G ÜUÚ¼¢ ãñ ©S¢ ÜïU çH²ï
à¢ã¢Î¼ çH¶ Îè Á¢¢¼è ãñ J”3
5 ±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Î„ }¢Ú¼Ï¢¢ ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ „¢ñ
ÚãGì¹¼ï´ |¢ï…¼¢ ãñ J
2. 1
3.
6

22. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
}¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ, “ã}¢ïࢢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê ÚãÝ¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J”1
}¢éS¢èÏ¢¼¢ï´ S¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ ÝéS¶G¢
¥ËH¢ã Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ }¢êS¢¢ ÜUHè}¢éËH¢ã
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢, “»ï }¢êS¢¢ ! ¥x¢Ú Ï¢ï ±éÁG¢ê ã¢ïÝï ÜUè
S¢êÚ¼ }¢ï´ ¼éÛ¢ï ÜU¢ï§ü }¢éS¢èÏ¢¼ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ¶GéÎ ¥ÐÝï ¥¢Ð ÜU¢ï }¢H¢}¢¼
ÜUÚÝ¢ J”2
“ã}¢ïࢢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê ÚãÝ¢ §SH¢}¢ ÜUè S¢é‹Ý¼ ãñ J”3
“¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢” ÜïU S¢¢¼ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï
ãÚ ±vG¼ Ï¢¢ ±éÁG¢ê ÚãÝï ÜïU S¢¢¼ ÈGUÁ¢G¢§H
}¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, Ï¢¢’Á¢G ¥G¢çÚÈGUèÝ( ) Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢,
Á¢¢ï ã}¢ïࢢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê Úãï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜU¢ï S¢¢¼ ÈGUÁ¢GèH¼¢ï´ S¢ï
6 ±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ¼é¹ …㢴 ½è ã¢ï ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎ ÐÉG¢ï çÜU ¼é}ã¢Ú¢ ÎéÚêÎ ¹éÛ¢ ¼ÜU Ðãé晼¢ ãñ J
7
1 ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 1, S¢. 702, ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý H¢ã¢ïÚ 2. »ïÁ¢GÝ 3. »ïÁ¢GÝ

23. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
}¢éà¢ÚüÈGU ÈGUÚ}¢¢» :-
(1) }¢H¢»ÜU¢ ©S¢ ÜUè S¢¢ïãGÏ¢¼ }¢ï´ ÚxGÏ¢¼ ÜUÚï´ (2) ÜGUH}¢ ©S¢ ÜUè ÝïçÜU²¢æ
çH¶¼¢ Úãï (3) ©S¢ ÜïU ¥¢’Á¢G¢ ¼SÏ¢èãG ÜUÚï´ (4) ©S¢ S¢ï ¼vÏ¢èÚï ªH¢
ÈGU¢ñ¼ Ý ã¢ï (5) Á¢Ï¢ S¢¢ï» ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUÀ çÈGUçÚà¼ï |¢ïÁ¢ï çÜU çÁ¢‹Ý¢ï
§‹S¢ ÜïU à¢Ú S¢ï ©S¢ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚï´ (6) S¢vÚ¢¼ï }¢¢ñ¼ ©S¢ ÐÚ ¥¢S¢¢Ý
ã¢ï (7) Á¢Ï¢ ¼ÜU Ï¢¢ ±éÁG¢ê ã¢ï ¥}¢¢Ýï §H¢ãè }¢ï´ Úãï J1
Îéx¢Ý¢ S¢±¢Ï¢
²ÜGUèÝÝ S¢Îèü, ‰¢ÜUÝ ²¢ ÝÁGH¢, Á¢GéÜU¢}¢, ÎÎïü S¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢è}¢¢Úè
}¢ï´ ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ Îéà±¢Ú ã¢ï¼¢ ãñ }¢x¢Ú çÈUÚ |¢è ÜU¢ï§ü »ïS¢ï ±vG¼ ±éÁG¢ê ÜUÚï Á¢Ï¢
çÜU ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ Îéà±¢Ú ã¢ï ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï Ï¢ ãGév}¢ï ãGÎèS¢ Îéx¢Ý¢ S¢±¢Ï¢
ç}¢Hïx¢¢ J2
±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãG-ÝÈGUè)
ÜU¢’Ï¢¼éËH¢ã à¢ÚèÈGU ÜUè ¼GÚÈGU }¢éæã ÜUÚ ÜïU ªæÓ¢è Á¢x¢ã Ï¢ñÆÝ¢
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢7
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Î„ ¹¼ü¾¢ „GéÏãG ¥¢ñÚ Î„ ¹¼ü¾¢ ࢢ¹ ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ©„ï çÜGU²¢¹¼ ÜïU
çÎÝ ¹ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ ç¹Hï°è J
8
1. »ïÁ¢GÝ S¢. 702 ¼¢ 703
2.

24. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
}¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J ±éÁG¢ê ÜïU çH²ï çÝIJ¼ ÜUÚÝ¢ S¢é‹Ý¼ ãñ, çÝIJ¼ çÎH ÜïU §Ú¢Îï
ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñ´, çÎH }¢ï´ çÝIJ¼ ã¢ï¼ï ãé» Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï |¢è ÜUã HïÝ¢ ¥zGÁ¢GH
ãñ çHã¢Á¢G¢ Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï §S¢ ¼GÚãG çÝIJ¼ ÜUèçÁ¢²ï çÜU }¢ñ´ ãGév}¢ï §H¢ãè
Ï¢Á¢¢ H¢Ýï ¥¢ñÚ Ð¢ÜUè ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ±éÁG¢ê ÜUÚ Ú㢠ãêæ J
çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÜUã HèçÁ¢²ï çÜU ²ïã |¢è S¢é‹Ý¼ ãñ J Ï¢çËÜU
ÜUã HèçÁ¢²ï çÜU Á¢Ï¢ ¼ÜU Ï¢¢ ±éÁG¢ê Úãï´x¢ï çÈGUçÚà¼ï ÝïçÜU²¢æ çH¶¼ï
Úãï´x¢ï J ¥Ï¢ ΢ïÝ¢ï´2
㢉¢ ¼èÝ3
¼èÝ3
Ï¢¢Ú ÐãéæÓ¢¢ï´ ¼ÜU {¢ï§²ï, (ÝH
Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) ΢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢¢ï´ ÜUè ©æçxH²¢ïæ ÜU¢ ç¶GH¢H |¢è ÜUèçÁ¢²ï J ÜU}¢
¥Á¢G ÜU}¢ ¼èÝ3
¼èÝ3
Ï¢¢Ú ΢»æ Ï¢¢»æ ªÐÚ ÝèÓ¢ï ÜïU Î¢æ¼¢ï´ }¢ï´ ç}¢S±¢ÜU
ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ãÚ Ï¢¢Ú ç}¢S±¢ÜU ÜU¢ï {¢ï HèçÁ¢²ï J ãGéÁÁ¢¼éH §SH¢}¢
§}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î x¢GÁ¢G¢Hè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, “ç}¢S±¢ÜU ÜUÚ¼ï
±vG¼ Ý}¢¢Á¢G }¢ïæ ÜGéUÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè çÜGUÚ¢¥¼ ¥¢ñÚ çÁ¢GRéUËH¢ã
ÜïU çH²ï }¢éæã ТÜU ÜUÚÝï ÜUè çÝIJ¼ ÜUÚÝè Ó¢¢çã²ï J”1
¥Ï¢ S¢è{ï
㢉¢ ÜïU ¼èÝ3
Ó¢éËHê ТÝè S¢ï (ãÚ Ï¢¢Ú ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) §S¢ ¼GÚãG
¼èÝ3
ÜéUçËH²¢æ ÜUèçÁ¢²ï çÜU ãÚ Ï¢¢Ú }¢éæã ÜïU ãÚ ÐéÁ¢Gïü ÐÚ Ð¢Ýè Ï¢ã
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢8
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU ÜUè ÜU„GÚ¼ ÜUÚ¢ï ¾ïà¢ÜU ²ïã ¼é}ã¢Úï çH²ï ¼Gã¢Ú¼ ãñ J
9
1

25. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
Á¢¢» ¥x¢Ú Ú¢ïÁ¢G¢ Ý ã¢ï ¼¢ï x¢GÚ-x¢GÚ¢ |¢è ÜUÚ HèçÁ¢²ï J çÈUÚ S¢è{ï ãè
㢉¢ ÜïUU ¼èÝ3
Ó¢éËHê (¥Ï¢ ãÚ Ï¢¢Ú ¥¢{¢ Ó¢éËHê ТÝè ÜU¢ÈGUè ãñ) S¢ï (ãÚ
Ï¢¢Ú ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) ¼èÝ3
Ï¢¢Ú Ý¢ÜU }¢ï´ Ý}¢ü x¢¢ï༠¼ÜU ТÝè
Ó¢ÉG¢§²ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú Ú¢ïÁ¢G¢ Ý ã¢ï ¼¢ï Ý¢ÜU ÜUè Á¢ÇG ¼ÜU ТÝè ÐãéæÓ¢¢§²ï,
¥Ï¢ (ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) ©ËÅï 㢉¢ S¢ï Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUÚ HèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ
À¢ïÅè ©æx¢Hè Ý¢ÜU ÜïU S¢êÚ¢¶G¢ï´ }¢ïæ Ç¢çH²ï J ¼èÝ3
Ï¢¢Ú S¢¢Ú¢ Ó¢ïãÚ¢
§S¢ ¼GÚãG {¢ï§²ï çÜU Á¢ã¢æ S¢ï ¥G¢-Î¼Ý S¢Ú ÜïU Ï¢¢H ©x¢Ý¢ à¢éM¥G ã¢ï¼ï
ãñ´ ±ã¢æ S¢ï Hï ÜUÚ Æ¢ïÇGè ÜïU ÝèÓ¢ï ¼ÜU ¥¢ñÚ »ÜU ÜU¢Ý ÜUè H¢ñ S¢ï ÎêS¢Úï
ÜU¢Ý ÜUè H¢ñ ¼ÜU ãÚ Á¢x¢ã ТÝè Ï¢ã Á¢¢» J ¥x¢Ú ΢ÉGè ãñ ¥¢ñÚ
»ãGÚ¢}¢ Ï¢¢æ{ï ãé» Ýãè´ ãñ´ ¼¢ï (ÝH Ï¢‹Î ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î) §S¢ ¼GÚãG
ç¶GH¢H ÜUèçÁ¢²ï çÜU ©æçxH²¢ï´ ÜU¢ï x¢Hï ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ΢ç¶GH ÜUÚ ÜïU
S¢¢}¢Ýï ÜUè ¼GÚÈGU çÝÜU¢çH²ï J çÈUÚ ÐãHï S¢è{¢ 㢉¢ ©æçxH²¢ï´ ÜïU çS¢Úï
S¢ï {¢ïÝ¢ à¢éM¥GG ÜUÚ ÜïU ÜU¢ïãçݲ¢ï´ S¢}¢ï¼ ¼èÝ3
Ï¢¢Ú {¢ï§²ï J §S¢è ¼GÚãG
çÈUÚ ©ËÅ¢ 㢉¢ {¢ï HèçÁ¢²ï J ΢ïÝ¢ï´2
㢉¢ ¥¢{ï Ï¢¢ÁG¢ê ¼ÜU {¢ïÝ¢
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢9
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï çÜU¼¢¾ ¹ï´ ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU çH¶¢ ¼¢ï …¾ ¼ÜU ¹ïÚ¢ Ý¢¹ ©„ ¹ï´ Úãï°¢ çÈGUçÚà¼ï
©„ ÜïU çH²ï §çS¼xGÈGU¢Ú ÜUÚ¼ï Úãï´°ï J
10

26. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
}¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J ¥vS¢Ú H¢ïx¢ Ó¢éËHê }¢ï´ ТÝè Hï ÜUÚ ÐãéæÓ¢ï S¢ï ¼èÝ3
Ï¢¢Ú À¢ïÇG Îï¼ï ãñ´ çÜU ÜU¢ïãÝè ¼ÜU Ϣ㼢 Ó¢H¢ Á¢¢¼¢ ãñ §S¢ ¼GÚãG
ÜUÚÝï S¢ï ÜU¢ïãÝè ¥¢ñÚ ÜUH¢§ü ÜUè ÜUÚ±Å¢ï´ ÐÚ Ð¢Ýè Ý ÐãéæÓ¢Ýï
ÜU¢ ¥‹Îïࢢ ãñ çHã¢Á¢G¢ Ï¢²¢Ý ÜU΢ü ¼GÚèÜGïU ÐÚ ã¢‰¢ {¢ï§²ï J ¥Ï¢
Ó¢éËHê |¢Ú ÜUÚ ÜU¢ïãÝè ¼ÜU ТÝè Ï¢ã¢Ýï ÜUè ãG¢Á¢¼ Ýãè´ Ï¢çËÜU
(çÏ¢x¢ñGÚ §Á¢¢Á¢G¼ï S¢ãGèãG¢ »ïS¢¢ ÜUÚÝ¢) ²ïã ТÝè ÜU¢ §SÚ¢ÈGU ãñ J ¥Ï¢
(ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) S¢Ú ÜU¢ }¢SãGG §S¢ ¼GÚãG ÜUèçÁ¢²ï çÜU ΢ïÝ¢ï´2
¥æx¢êÆ¢ï´
¥¢ñÚ ÜUçH}¢ï ÜUè ©æçxH²¢ï´ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´2
㢉¢ ÜUè ¼èÝ3
¼èÝ3
©æçxH²¢ï´ ÜïU çS¢Úï »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï ç}¢H¢ HèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ÐïࢢÝè ÜïU Ï¢¢H
²¢ ¶¢H ÐÚ Ú¶ ÜUÚ ¶è´Ó¢¼ï ãé» x¢égè ¼ÜU §S¢ ¼GÚãG Hï Á¢¢§²ï çÜU
㉢ïçH²¢æ S¢Ú S¢ï Á¢é΢ Úãï´, çÈUÚ x¢égè S¢ï ㉢ïçH²¢æ ¶è´Ó¢¼ï ãé» ÐïࢢÝè
¼ÜU Hï ¥¢§²ï, ÜUçH}¢ï ÜUè ©æçxH²¢æ ¥¢ñÚ ¥æx¢êÆï §S¢ ΢ñÚ¢Ý S¢Ú ÐÚ
çÏ¢ËÜéUH }¢S¢ Ýãè´ ã¢ïÝï Ó¢¢çã»æ, çÈUÚ ÜUçH}¢ï ÜUè ©æçxH²¢ï´ S¢ï ÜU¢Ý¢ï´
ÜUè ¥‹ÎMÝè S¢yGãG ÜU¢ ¥¢ñÚ ¥æx¢êÆ¢ï´ S¢ï ÜU¢Ý¢ï´ ÜUè Ï¢¢ãÚè S¢yGãG ÜU¢ }¢SãGG
ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ÀéæçxH²¢æ (²¢’Ýè À¢ïÅè ©æçxH²¢æ) ÜU¢Ý¢ï´ ÜïU S¢êÚ¢¶G¢ï´ }¢ï´
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢10
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ¹éÛ¢ ÐÚ ÜU„GÚ¼ „ï ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ï ¾ïà¢ÜU ¼é}ã¢Ú¢ ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉGÝ¢ ¼é}ã¢Úï °éÝ¢ã¢ï´
ÜïU çH²ï ¹çxGÈGUÚ¼ ãñ J
11

27. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
΢ç¶GH ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ©æçxH²¢ï´ ÜUè Ðé༠S¢ï x¢ÚÎÝ ÜïU çÐÀHï çãGSS¢ï
ÜU¢ }¢SãGG ÜUèçÁ¢²ï, Ï¢¢’Á¢GG H¢ïx¢ x¢Hï ÜU¢ ¥¢ñÚ {éHï ãé» ã¢‰¢¢ï´ ÜUè
ÜU¢ïãçݲ¢ï´ ¥¢ñÚ ÜUH¢§²¢ï´ ÜU¢ }¢SãGG ÜUÚ¼ï ãñ´ ²ïã S¢é‹Ý¼ Ýãè´ ãñ J S¢Ú
ÜU¢ }¢SãGG ÜUÚÝï S¢ï ÜGUÏH ÅêæÅè ¥ÓÀè ¼GÚãG Ï¢‹Î ÜUÚÝï ÜUè ¥G¢Î¼
Ϣݢ HèçÁ¢²ï çÏ¢H¢ ±Á¢ã ÝH ¶éH¢ À¢ïÇG ÎïÝ¢ ²¢ ¥{êÚ¢ Ï¢‹Î
ÜUÚÝ¢ çÜU ТÝè ÅÐv¼¢ Úãï x¢éÝ¢ã ãñ J ¥Ï¢ ÐãHï S¢è{¢ çÈUÚ ©ËÅ¢
Т©æ ãÚ Ï¢¢Ú ©æçxH²¢ï´ S¢ï à¢éM¥G ÜUÚ ÜïU ÅwGÝ¢ï´ ÜïU ªÐÚ ¼ÜU Ï¢çËÜU
}¢éS¼ãGÏ¢ ãñ çÜU ¥¢{è çÐæÇHè ¼ÜU ¼èÝ3
¼èÝ3
Ï¢¢Ú {¢ï HèçÁ¢²ï J
΢ïÝ¢ï´2
Т©æ ÜUè ©æçxH²¢ï´ ÜU¢ ç¶GH¢H ÜUÚÝ¢ S¢é‹Ý¼ ãñ J (ç¶GH¢H ÜïU
΢ñÚ¢Ý ÝH Ï¢‹Î Ú網ï) §S¢ ÜU¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ¼GÚèÜGU¢ ²ïã ãñ çÜU ©ËÅï 㢉¢
ÜUè ÀéæçxH²¢ S¢ï S¢è{ï Т©æ ÜUè ÀéæçxH²¢ ÜU¢ ç¶GH¢H à¢éM¥G ÜUÚ ÜïU
¥æx¢êÆï ÐÚ ¶Gy}¢ ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ©ËÅï ãè 㢉¢ ÜUè ÀéæçxH²¢ S¢ï ©ËÅï Т©æ
ÜïU ¥æx¢êÆï S¢ï à¢éM¥G ÜUÚ ÜïU ÀéæçxH²¢ ÐÚ ¶Gy}¢ ÜUÚ HèçÁ¢²ï J
(¥G¢}}¢» ÜéU¼éÏ¢)
ãGéÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î x¢GÁ¢G¢Hè ÈGUÚ}¢¢¼ï
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢11
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ …¢ï ¹éÛ¢ ÐÚ »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ÎéÚêÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¼¢ ãñ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÜïU çH²ï »ÜU ÜGUèÚ¢¼G
¥…í çH¶¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜGUèÚ¢¼G ©ãGéÎ Ðã¢ÇG 煼ݢ ãñ J
12

28. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ãñæ, “ãÚ ©GÁG± {¢ï¼ï ±vG¼ ²ïã ©}}¢èÎ ÜUÚ¼¢ Úãï çÜU }¢ïÚï §S¢ ©GÁG± ÜïU
x¢éÝ¢ã çÝÜUH Úãï ãñ´ J”1
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã Îé¥G¢ |¢è ÐÉG HèçÁ¢²ï
(¥Ã±H ± ¥¢ç¶GÚ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU)
¼ÚÁ¢}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! }¢éÛ¢ï
ÜUS¢Ú¼ S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ }¢ï´ Ϣݢ
Îï ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï ТÜUèÁ¢G¢ ÚãÝï ±¢H¢ï´ }¢ï´
ࢢç}¢H ÜUÚ Îï J2
Á¢‹Ý¼ ÜïU ¥¢Æ¢ï´ ÎÚ±¢Á¢Gï ¶éH Á¢¢¼ï ãñ´
ãGÎèS¢ï ТÜU }¢ï´ ãñ, “çÁ¢S¢ Ýï ¥ÓÀè ¼GÚãG ±éÁG¢ê çÜU²¢ ¥¢ñÚ
ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ÐÉG¢ ©S¢ ÜïU çH²ï Á¢‹Ý¼ ÜïU ¥¢Æ¢ï´ ÎÚ±¢Á¢Gï ¶¢ïH
çβï Á¢¢¼ï ãñ´ çÁ¢S¢ S¢ï Ó¢¢ãï ¥‹ÎÚ Î¢ç¶GH ã¢ï J”3
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢12
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ »ÜU ¾¢Ú ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ Î„ ÚãGì¹¼ï´
½ï…¼¢ ãñ J
13
1.
2. 3.

29. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î S¢êÚ» ÜGUÎí ÐÉGÝï Üï ÈGUÁ¢G¢§H
ãGÎèS¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ ãñ, “Á¢¢ï ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î »ÜU }¢¼üÏ¢¢
S¢êÚ» ÜGUÎí ÐÉGï ¼¢ï ±¢ïã çS¢gèÜGUèÝ }¢ïæ S¢ï ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ΢ï }¢¼üÏ¢¢ ÐÉGï ¼¢ï
à¢é-ã΢ }¢ï´ à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¼èÝ }¢¼üÏ¢¢ ÐÉGïx¢¢ ¼¢ï ¥ËH¢ã
}¢ñ΢Ýï }¢ãGà¢Ú }¢ï´ ©„ï ¥ÐÝï ¥ç}Ï¢²¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ú¶ïx¢¢ J”1
ÝÁ¢GÚ ÜU|¢è ÜU}¢Á¢G¢ïÚ Ý ã¢ï
Á¢¢ï ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶ ÜUÚ S¢êÚ»
ÐÉG çH²¢ ÜUÚï ©S¢ ÜUè ÝÁ¢GÚ ÜU|¢è ÜU}¢Á¢G¢ïÚ Ý ã¢ïx¢è J2
HzGÁ¢G “¥ËH¢ã” ÜïU Ó¢¢Ú ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï
±éÁG¢ê ÜïU Ó¢¢Ú ÈGUÚ¢§Á¢G
(1) Ó¢ïãÚ¢ {¢ïÝ¢ (2) ÜU¢ïãçݲ¢ï´ S¢}¢ï¼ ΢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢ {¢ïÝ¢
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢13
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ …¾ ¼é¹ ¹é„üHèÝ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ï ¼¢ï ¹éÛ¢ ÐÚ ½è ÐÉG¢ï ¾ïà¢ÜU ¹ñ´ ¼¹¢¹
…ã¢Ý¢ï´ ÜïU Ú¾ ÜU¢ Ú„êH ãê´ J
14
1.
2.

30. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
(3) Ó¢¢ñ‰¢¢§ü S¢Ú ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ (4) ÅwGÝ¢ï´ S¢}¢ï¼ ΢ïÝ¢ï´ Ð¢©æ {¢ïÝ¢ J1
{¢ïÝï ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
çÜUS¢è ©GÁG± ÜU¢ï {¢ïÝï ÜïU ²ïã }¢¢’Ý¢ ãñ´ çÜU ©S¢ ©GÁG± ÜïU ãÚ
çãGSS¢ï ÐÚ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ΢ï ÜGU¼GÚï ТÝè Ï¢ã Á¢¢» J çS¢ÈGüU |¢èx¢ Á¢¢Ýï
²¢ ТÝè ÜU¢ï ¼ïH ÜUè ¼GÚãG Ó¢éÐÇG HïÝï ²¢ »ÜU ÜGU¼GÚ¢ Ï¢ã Á¢¢Ýï ÜU¢ï
{¢ïÝ¢ Ýãè´ ÜUãï´x¢ï Ý §S¢ ¼GÚãG ±éÁG¢ê ²¢ x¢GéSH ¥Î¢ ã¢ïx¢¢ J2
“ÜUÚ}¢ ²¢ ÚÏÏ¢H ¥G¢-H}¢èÝ” ÜïU ™¢ñÎã ãGéMÈGU
ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï ±éÁG¢ê ÜUè 14 S¢é‹Ý¼ï´
“±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢” (ãG-ÝÈGUè) }¢ï´ Ï¢¢’Á¢G S¢é‹Ý¼¢ï´ ¥¢ñÚ
}¢éS¼ãGÏÏ¢¢¼ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ §S¢ ÜUè }¢Á¢GèÎ ±Á¢G¢ãG¼ }¢éH¢-ãGÁ¢G¢
ÈGUÚ}¢¢§²ï J 1çÝIJ¼ ÜUÚÝ¢ 2çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÐÉGÝ¢ J ¥x¢Ú ±éÁG¢ê
S¢ï ÜGUÏH ÜUã Hï´ ¼¢ï Á¢Ï¢ ¼ÜU Ï¢¢ ±éÁG¢ê Úãï´x¢ï çÈGUçÚà¼ï
ÝïçÜU²¢æ çH¶¼ï Úãï´x¢ï J3
3΢ïÝ¢ï´2
㢉¢ ÐãéæÓ¢¢ï´ ¼ÜU ¼èÝ Ï¢¢Ú {¢ïÝ¢
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢14
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ …¢ï ¹éÛ¢ ÐÚ Ú¢ï…Gï …é¹é¥G¢ ÎéÚêÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGï°¢ ¹ñ´ çÜGU²¢¹¼ ÜïU çÎÝ ©„ ÜUè
à¢ÈGU¢¥G¼ ÜUÚêæ°¢ J
15
1.
2. ,
ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 1, S¢. 218, ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý
3.

31. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
4¼èÝ3
Ï¢¢Ú ç}¢S±¢ÜU ÜUÚÝ¢ 5¼èÝ3
Ó¢éËHê S¢ï ¼èÝ3
Ï¢¢Ú
ÜéUËHè ÜUÚÝ¢ 6Ú¢ïÁ¢G¢ Ý ã¢ï ¼¢ï x¢GÚ-x¢GÚ¢ ÜUÚÝ¢ 7¼èÝ3
Ó¢éËHê
S¢ï ¼èÝ3
Ï¢¢Ú Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ó¢ÉG¢Ý¢ 8΢ÉGè ã¢ï ¼¢ï (»ãGÚ¢}¢ }¢ï´ Ý
ã¢ïÝï ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´) §S¢ ÜU¢ ç¶GH¢H ÜUÚÝ¢ 9㢉¢ ¥¢ñÚ 10Т©æ
ÜUè ©æçxH²¢ïæ ÜU¢ ç¶GH¢H ÜUÚÝ¢ 11ÐêÚï S¢Ú ÜU¢ »ÜU ãè Ï¢¢Ú }¢SãG
ÜUÚÝ¢ 12ÜU¢Ý¢ï´ ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ 13ÈGUÚ¢§Á¢G }¢ï´ ¼Ú¼èÏ¢ ÜGU¢§}¢
ڶݢ (²¢’Ýè ÈGUÁ¢Gü ¥¢’Á¢G¢ }¢ï´ ÐãHï }¢éæã çÈUÚ ã¢‰¢ ÜU¢ïãçݲ¢ï´ S¢}¢ï¼
{¢ïÝ¢ çÈUÚ S¢Ú ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ Ð¢©æ {¢ïÝ¢) ¥¢ñÚ 14Ðñ ÎÚ
Ðñ ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ ²¢’Ýè »ÜU ©GÁG± S¢ê¶Ýï Ý Ð¢» çÜU ÎêS¢Ú¢ ©GÁG± {¢ï
HïÝ¢ J2
“²¢ Ú„êHËH¢ã ¼ïÚï ÎÚ ÜUè ÈUG…G¢¥¢ïæ ÜU¢ï
„H¢}¢” ÜïU ©‹¼è„ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï
±éÁG¢ê ÜïU 29 }¢éS¼-ãGÏÏ¢¢¼
1çÜGUÏH¢ M 2ªæÓ¢è Á¢x¢ã 3Ï¢ñÆÝ¢ 4ТÝè Ϣ㢼ï
±vG¼ ¥¢’Á¢G¢ ÐÚ ã¢‰¢ ÈñUÚÝ¢ 5§yG}¢èÝ¢Ý S¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ 6¥¢’Á¢G¢»
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢15
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Ú¢ï…Gï …é¹é¥G¢ Î¢ï „¢ñ ¾¢Ú ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ©„ ÜïU Î¢ï „¢ñ „¢H ÜïU
°éݢ㠹é¥G¢ÈGU ã¢ï´°ï J
16
1.

32. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
±éÁG¢ê ÐÚ ÐãHï ТÝè Ó¢éÐÇG HïÝ¢ ¶GéS¢êS¢Ý S¢<β¢ï´ }¢ï´ 7±éÁG¢ê ÜUÚÝï
}¢ï´ çÏ¢x¢ñGÚ Á¢GMÚ¼ çÜUS¢è S¢ï }¢ÎÎ Ý HïÝ¢ 7S¢è{ï 㢉¢ S¢ï ÜéUËHè
ÜUÚÝ¢ 9S¢è{ï 㢉¢ S¢ï Ý¢ÜU }¢ïæ ТÝè Ó¢ÉG¢Ý¢ 10©ËÅï 㢉¢ S¢ï
Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUÚÝ¢ 11©ËÅï 㢉¢ ÜUè ÀéæçxH²¢ Ý¢ÜU }¢ï´ Ç¢HÝ¢
12©æçxH²¢ï´ ÜUè Ðé༠S¢ï x¢ÚÎÝ ÜUè Ðé༠ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ 13ÜU¢Ý¢ï´
ÜU¢ }¢SãG ÜUÚ¼ï ±vG¼ |¢èx¢è ãé§ü ÀéæçxH²¢æ ÜU¢Ý¢ï´ ÜïU S¢êÚ¢¶G¢ïæ }¢ï´ ΢ç¶GH
ÜUÚÝ¢ 14¥æx¢êÆè ÜU¢ï ãG-Ú-ÜU¼ ÎïÝ¢ Á¢Ï¢ çÜU ÉèHè ã¢ï ¥¢ñÚ ²ïã
²ÜGUèÝ ã¢ï çÜU §S¢ ÜïU ÝèÓ¢ï ТÝè Ï¢ã x¢²¢ ãñ, ¥x¢Ú S¢wG¼ ã¢ï ¼¢ï
ãG-Ú-ÜU¼ Îï ÜUÚ ¥æx¢êÆè ÜïU ÝèÓ¢ï ТÝè Ï¢ã¢Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ J1
15}¢¢’ÁG¢êÚï
à¢Ú-§Gü (§S¢ ÜïU ¼zGS¢èHè ¥ãGÜU¢}¢ §S¢è çÚS¢¢Hï ÜïU S¢ÈGUãG¢ 42 ¼¢ 45 ÐÚ
}¢éH¢-ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢ HèçÁ¢²ï) Ý ã¢ï ¼¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ ±vG¼ à¢éM¥G ã¢ïÝï S¢ï
ÐãHï ãè ±éÁG¢ê ÜUÚ HïÝ¢ 16Á¢¢ï ÜU¢ç}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ ±éÁG¢ê ÜUÚ¼¢ ãñ
²¢’Ýè çÁ¢S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü Á¢x¢ã ТÝè Ï¢ãÝï S¢ï Ý Úã Á¢¢¼è ã¢ï ©S¢ ÜU¢
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢16
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ …¢ï à¢wG„G ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU ÐÉGÝ¢ ½êH °²¢ ±¢ïã …‹Ý¼ ÜU¢ Ú¢S¼¢ ½êH °²¢ J
17
1.

33. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ÜêU¥¢ïæ (²¢’Ýè Ý¢ÜU ÜUè ¼GÚÈGU ¥¢æ¶¢ï´ ÜïU ÜU¢ïÝï) ÅwGÝ¢ï´, »çÇG²¢ï´, ¼Ë±¢ï´,
ÜU¢ï´Ó¢¢ï´ (»çÇG²¢ï´ ÜïU ªÐÚ }¢¢ïÅï Ðnï), Í¢¢§²¢ï´ (©æçxH²¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ±¢Hè
Á¢x¢ã) ¥¢ñÚ ÜU¢ïãçݲ¢ï´ ÜU¢ ¶GéS¢êçS¢Ä²¼ ÜïU S¢¢‰¢ ¶G²¢H ڶݢ ¥¢ñÚ
Ï¢ï ¶G²¢Hè ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜïU çH²ï ¼¢ï ÈGUÁ¢Gü ãñ çÜU §Ý Á¢x¢ã¢ï´ ÜU¢ ¶G¢S¢
¶G²¢H 򦕫 çÜU ¥vS¢Ú Îﶢ x¢²¢ ãñ çÜU ²ïã Á¢x¢ãï´ ¶GéàÜU Úã Á¢¢¼è
ãñ´ ¥¢ñÚ ²ïã Ï¢ï ¶G²¢Hè ãè ÜU¢ ݼèÁ¢¢ ãñ »ïS¢è Ï¢ï ¶G²¢Hè ãGÚ¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ
¶G²¢H ڶݢ ÈGUÁ¢Gü J1
17±éÁG¢ê ÜU¢ H¢ïÅ¢ ©ËÅè ¼GÚÈGU Úç¶²ï ¥x¢Ú
¼G༠²¢ мèHè ±x¢GñÚ¢ S¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚï´ ¼¢ï S¢è{è Á¢¢çÝÏ¢ Ú網ï 18Ó¢ïãÚ¢
{¢ï¼ï ±vG¼ ÐïࢢÝè ÐÚ §S¢ ¼GÚãG ÈñUH¢ ÜUÚ Ð¢Ýè Ç¢HÝ¢ çÜU ªÐÚ ÜU¢
ÜéUÀ çãGSS¢¢ |¢è {éH Á¢¢» 19Ó¢ïãÚï ¥¢ñÚ 20㢉¢ Т©æ ÜUè
Ú¢ïà¢Ýè ±S¢è¥G ÜUÚÝ¢ ²¢’Ýè çÁ¢¼Ýè Á¢x¢ã ТÝè Ï¢ã¢Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ ©S¢
ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ ÜéUÀ Ï¢ÉG¢Ý¢ }¢-S¢HÝ ã¢‰¢ ÜU¢ïãÝè S¢ï ªÐÚ ¥¢{ï Ï¢¢ÁG¢ê
¼ÜU ¥¢ñÚ Ð¢©æ ÅwGÝ¢ïæ „ï ªÐÚ ¥¢{è çÐæÇHè ¼ÜU {¢ïÝ¢ 21΢ïÝ¢ï´
㢉¢¢ï´ S¢ï }¢éæã {¢ïÝ¢ 22㢉¢ Т©æ {¢ïÝï }¢ï´ ©æçxH²¢ï´ S¢ï à¢éM¥G ÜUÚÝ¢
23ãÚ ©GÁG± {¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ©S¢ ÐÚ ã¢‰¢ ÈñUÚ ÜUÚ Ï¢êæÎï´ ÅÐÜU¢ ÎïÝ¢
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢17
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ »ÜU ¾¢Ú ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ Î„ ÚãGì¹¼ï´
½ï…¼¢ ãñ J
18
1 Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 19, }¢ÎèݼéH }¢é<à¢Î Ï¢ÚïHè à¢ÚèÈGU,

34. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
¼¢çÜU Ï¢ÎÝ ²¢ ÜUÐÇGï ÐÚ Ý ÅÐÜïU´ ¶GéS¢êS¢Ý Á¢Ï¢ çÜU }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Á¢¢Ý¢
ã¢ï çÜU ÈGUà¢ïü }¢çSÁ¢Î ÐÚ ±éÁG¢ê ÜïU ТÝè ÜïU ÜGU¼GÚï çx¢Ú¢Ý¢ }¢vMãï
¼ãGÚè}¢è ãñ J1
24ãÚ ©GÁG± ÜïU {¢ï¼ï ±vG¼ ¥¢ñÚ }¢SãG ÜUÚ¼ï ±vG¼
çÝIJ¼ï ±éÁG¢ê ÜU¢ ãG¢çÁ¢GÚ ÚãÝ¢ 25§çϼ΢ }¢ïæ çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÜïU S¢¢‰¢
S¢¢‰¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ¥¢ñÚ ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ÐÉG HïÝ¢ 26¥¢’Á¢G¢»
±éÁG¢ê çÏ¢H¢ Á¢GMÚ¼ Ý ÐêæÀï´ ¥x¢Ú ÐêæÀÝ¢ ã¢ï ¼Ï¢ |¢è çÏ¢H¢ Á¢GMÚ¼
çÏ¢ËÜéUH ¶GéàÜU Ý ÜUÚï´ ÜéUÀ ¼Úè Ï¢¢ÜGUè 򦕫 çÜU Ï¢Ú¢ïÁ¢Gï çÜGU²¢}¢¼
ÝïçÜU²¢ïæ ÜïU ÐHÇGï }¢ï´ Ú¶è Á¢¢»x¢è 27±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Π㢉¢ Ý Û¢ÅÜïU´
çÜU à¢ñ¼G¢Ý ÜU¢ Ð涢 ãñ J2
28Ï¢¢’Îï ±éÁG¢ê ç}¢²¢Ýè (²¢’Ýè ТÁ¢¢}¢¢
ÜU¢ ±¢ïã çãGSS¢¢ Á¢¢ï ÐïࢢϢ x¢¢ã ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ã¢ï¼¢ ãñ) ÐÚ Ð¢Ýè çÀÇGÜUÝ¢ J3
(ТÝè çÀÇGÜU¼ï ±vG¼ ç}¢²¢Ýè ÜU¢ï ÜéU¼ïü ÜïU ΢}¢Ý }¢ï´ ÀéТ» ڶݢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢
ãñ ÝèÁ¢G ±éÁG¢ê ÜUÚ¼ï ±vG¼ |¢è Ï¢çËÜU ãÚ ±vG¼ ç}¢²¢Ýè ÜU¢ï ÜéU¼ïü ÜïU ΢}¢Ý ²¢
Ó¢¢ÎÚ ±x¢GñÚ¢ ÜïU Á¢GÚè»G ÀéТ» ڶݢ ãG²¢ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ãñ J)29¥x¢Ú
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢18
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Î„ }¢Ú¼Ï¢¢ ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ „¢ñ
ÚãGì¹¼ï´ |¢ï…¼¢ ãñ J
19
1.
Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 20, }¢Îè-ݼéH }¢é<à¢Î Ï¢ÚïHè à¢ÚèÈGU,
2.
3.

35. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
}¢vMã ±vG¼ Ý ã¢ï ¼¢ï ΢ï Úv¥G¼ ÝzGH ¥Î¢ ÜUÚÝ¢ çÁ¢S¢ï ¼çãGIJ¼éH
±éÁG¢ê ÜUã¼ï ãñ´ J4
“Ï¢¢ ±éÁG¢ê ÚãÝ¢ S¢±¢Ï¢ ãñ” ÜïU ЋÎÚã ãGéMÈGU ÜUè
çÝSÏ¢¼ S¢ï ±éÁG¢ê ÜïU 15 }¢vM㢼
(1) ±éÁG¢ê ÜïU çH²ï ݢТÜU Á¢x¢ã ÐÚ Ï¢ñÆÝ¢ (2) ݢТÜU Á¢x¢ã ±éÁG¢ê ÜU¢
ТÝè çx¢Ú¢Ý¢ (3) ¥¢’Á¢G¢» ±éÁG¢ê S¢ï H¢ïÅï ±x¢GñÚ¢ }¢ïæ ÜGU¼GÚï ÅÐÜU¢Ý¢ (}¢éæã
{¢ï¼ï ±vG¼ |¢Úï ãé» Ó¢éËHê }¢ï´ ©G}¢ê}¢Ý Ó¢ïãÚï S¢ï ТÝè ÜïU ÜGU¼GÚï çx¢Ú¼ï ãñ´ §S¢ ÜU¢
¶G²¢H Ú網ï) (4) çÜGUÏH¢ ÜUè ¼GÚÈGU ‰¢êÜU ²¢ Ï¢Ëx¢G}¢ Ç¢HÝ¢ ²¢ ÜéUËHè
ÜUÚÝ¢ (5) çÁ¢G²¢Î¢ ТÝè ¶GÓ¢ü ÜUÚÝ¢ (ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ÎLàà¢Úè¥Gã ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è S¢¢çãGÏ¢ “Ï¢ã¢Úï
à¢Úè¥G¼” çãGSS¢» Îé±é}¢ S¢ÈGUãG¢ Ý}Ï¢Ú 23 }¢Îè-ݼéH }¢é<à¢Î Ï¢ÚïHè à¢ÚèÈGU
}¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ç¢H¼ï ±vG¼ ¥¢{¢ Ó¢éËHê ÜU¢ÈGUè ãñ ¼¢ï ¥Ï¢ ÐêÚ¢
Ó¢éËHê HïÝ¢ §SÚ¢ÈGU ãñ) (6) §¼Ý¢ ÜU}¢ ТÝè ¶GÓ¢ü ÜUÚÝ¢ çÜU S¢é‹Ý¼ ¥Î¢
Ý ã¢ï (Ï¢ãÚ ãG¢H ÅêæÅè Ý §¼Ýè çÁ¢G²¢Î¢ ¶¢ïHï´ çÜU ТÝè ãG¢Á¢¼ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
çx¢Úï Ý §¼Ýè ÜU}¢ ¶¢ïHïæ çÜU S¢é‹Ý¼ |¢è ¥Î¢ Ý ã¢ï Ï¢çËÜU }¢é-¼±çSS¢¼G ã¢ï) J
(7) }¢éæã ÐÚ Ð¢Ýè }¢¢ÚÝ¢ (8) }¢éæã ÐÚ Ð¢Ýè Ç¢H¼ï ±vG¼ ÈêæUÜUÝ¢ (9) »ÜU
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢19
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ¼é¹ …㢴 ½è ã¢ï ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎ ÐÉG¢ï çÜU ¼é}ã¢Ú¢ ÎéÚêÎ ¹éÛ¢ ¼ÜU Ðãé晼¢ ãñ J
20
.1

36. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
㢉¢ S¢ï }¢éæã {¢ïÝ¢ çÜU Ú±¢çÈGUÁ¢G ¥¢ñÚ çã‹Îꥢïæ ÜU¢ çࢥG¢Ú ãñ (10)
x¢Hï ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ (11) ©ËÅï 㢉¢ S¢ï ÜéUËHè ÜUÚÝ¢ ²¢ Ý¢ÜU }¢ï´
ТÝè Ó¢ÉG¢Ý¢ (12) S¢è{ï 㢉¢ S¢ï Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUÚÝ¢ (13) ¼èÝ3
Á¢ÎèÎ
Тçݲ¢ïæ S¢ï ¼èÝ3
Ï¢¢Ú S¢Ú ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ (14) {êÐ ÜïU x¢}¢ü ТÝè S¢ï
±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ (15) ã¢ï´Å ²¢ ¥¢æ¶ï´ Á¢G¢ïÚ S¢ï Ï¢‹Î ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ÜéUÀ
S¢ê¶¢ Úã x¢²¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê ãè Ý ã¢ïx¢¢ J ±éÁG¢ê ÜUè ãÚ S¢é‹Ý¼ ÜU¢ ¼ÜüU }¢vMã
ãñ §S¢è ¼GÚãG ãÚ }¢vMã ÜU¢ ¼ÜüU S¢é‹Ý¼ J1
}¢éS¼¢’}¢H ТÝè ÜU¢ ¥ã}¢ }¢S¥H¢
¥x¢Ú Ï¢ï ±éÁG¢ê à¢wGS¢ ÜU¢ 㢉¢ ²¢ ©æx¢Hè ÜU¢ ТïÚ¢ ²¢ Ý¢¶GéÝ
²¢ Ï¢ÎÝ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ÅéÜUÇG¢ Á¢¢ï ±éÁG¢ê }¢ï´ {¢ï²¢ Á¢¢¼¢ ã¢ï Á¢¢Ý Ï¢êÛ¢ ÜUÚ ²¢
|¢êH ÜUÚ Îã ÎÚ Îã (²¢’Ýè S¢¢ï100
㢉¢/ ÐÓÓ¢èS¢25
x¢Á¢G/ ΢ï S¢¢ï
ÐÓÓ¢èS¢ 225
ÈGéUÅ,2
) S¢ï ÜU}¢ ТÝè (}¢-S¢HÝ Ð¢Ýè S¢ï |¢Úè ãé§ü Ï¢¢ËÅè
²¢ H¢ïÅï ±x¢GñÚ¢) }¢ï´ ÐÇG Á¢¢» ¼¢ï ТÝè }¢éS¼¢’}¢H (²¢’Ýè §çS¼’}¢¢H
à¢é΢) ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH ÜïU H¢§ÜGU Ý Ú㢠J §S¢è ¼GÚãG
çÁ¢S¢ ÐÚ x¢GéSH ÈGUÁ¢Gü ã¢ï ©S¢ ÜïU çÁ¢S}¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü Ï¢ï {éH¢ ãé±¢ çãGSS¢¢
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢20
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Î„ ¹¼ü¾¢ „GéÏãG ¥¢ñÚ Î„ ¹¼ü¾¢ ࢢ¹ ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ©„ï çÜGU²¢¹¼ ÜïU
çÎÝ ¹ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ ç¹Hï°è J
21
1. Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 22, }¢ÎèݼéH }¢é<à¢Î Ï¢ÚïHè à¢ÚèÈGU,
2 ÈGU¼¢±¢ }¢é„-¼G-ÈGUç±Ä²¢, „. 139, à¢ÏÏ¢èÚ çϢڢ΅Gü H¢ã¢ïÚ

37. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ТÝè S¢ï Àê Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïã ТÝè ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH ÜïU ÜU¢}¢ ÜU¢ Ý Ú㢠J
ã¢æ ¥x¢Ú {éH¢ 㢉¢ ²¢ {éHï ãé» Ï¢ÎÝ ÜU¢ ÜU¢ï§ü çãGSS¢¢ ÐÇG Á¢¢» ¼¢ï
ãGÚÁ¢ Ýãè´ J1
(}¢éS¼¢’}¢H ТÝè ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH ÜïU ¼zGS¢èHè ¥ãGÜU¢}¢
S¢è¶Ýï ÜïU çH²ï Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 2 ÜU¢ }¢é¼G¢-H¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï)
Ð¢Ý ¶¢Ýï ±¢Hï }¢é-¼±ÁÁ¢ïã ã¢ï´
}¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, ±çHIJï
Ýï’}¢¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH Ï¢-Ú-ÜU¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH }¢¼üÏ¢¼, ÐÚ±¢Ý» à¢}»G
çÚS¢¢H¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼, ãG¢ç}¢²ï S¢é‹Ý¼, }¢¢çãG²ï çϢΥG¼,
¥¢çH}¢ï à¢Úè¥G¼, ÐèÚï ¼GÚèÜGU¼, Ï¢¢§GS¢ï ¶GñÚ¢ï Ï¢-Ú-ÜU¼, ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥HãG¢Á¢ ¥H ãG¢çÈGUÁ¢G ¥H ÜGU¢Úè ¥àࢢã
§}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, Ð¢Ý¢ï´ ÜïU ÜUS¢Ú¼
S¢ï ¥G¢Îè ¶GéS¢êS¢Ý Á¢Ï¢ çÜU Î¢æ¼¢ï´ }¢ï´ ÈGUÁ¢G¢ (x¢ïÐ) ã¢ï ¼Á¢çÚÏ¢¢ S¢ï Á¢¢Ý¼ï
ãñ´ À¢çH²¢ ÜïU Ï¢¢ÚèÜU ÚïÁ¢Gï ¥¢ñÚ Ð¢Ý ÜïU Ï¢ãé¼ À¢ïÅï À¢ïÅï ÅéÜUÇGï §S¢
¼GÚãG }¢éæã ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU ± ¥vÝ¢ÈGU }¢ï´ Á¢¢ x¢èÚ ã¢ï¼ï ãñ´ (²¢’Ýè }¢éæã ÜïU
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢21
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU ÜUè ÜU„GÚ¼ ÜUÚ¢ï ¾ïà¢ÜU ²ïã ¼é}ã¢Úï çH²ï ¼Gã¢Ú¼ ãñ J
1.Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 48
22

38. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ÜU¢ïÝ¢ï´ ¥¢ñÚ Î¢æ¼¢ï´ ÜïU ¶¢æÓ¢¢ï´ }¢ï´ Í¢éS¢ Á¢¢¼ï ãñ´) çÜU ¼èÝ3
Ï¢çËÜU ÜU|¢è
ÎS¢10
Ï¢¢Úã12
ÜéUçËH²¢æ |¢è ©Ý ÜïU ¼çSÈGU²» ¼¢}¢ (²¢’Ýè }¢éÜU}}¢H
S¢ÈGU¢§ü) ÜU¢ï ÜU¢ÈGUè Ýãè´ ã¢ï¼è´, Ý ç¶GH¢H ©‹ãï´ çÝÜU¢H S¢ÜU¼¢ ãñ Ý
ç}¢S±¢ÜU, çS¢±¢ ÜéUçËH²¢ï´ ÜïU çÜU ТÝè }¢Ý¢çÈGUÁ¢G (²¢’Ýè S¢êÚ¢¶G¢ï´) }¢ï´
΢ç¶GH ã¢ï¼¢ ¥¢ñÚ Á¢éç}ϢࢠÎïÝï (²¢’Ýè çãH¢Ýï) S¢ï Á¢}¢ï ãé» Ï¢¢ÚèÜU
Á¢GÚ¢ïZ ÜU¢ï Ï¢ ¼ÎÚèÁ¢ ÀéÇG¢ ÀéÇG¢ ÜUÚ H¢¼¢ ãñ, §S¢ ÜUè |¢è ÜU¢ï§ü ¼ãGÎèÎ
(ãGΠϢ‹Îè) Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼è ¥¢ñÚ ²ïã ÜU¢ç}¢H ¼çSÈGU²¢ (²¢’Ýè
}¢éÜU}}¢H S¢ÈGU¢§ü) |¢è Ï¢ãé¼ }¢é¥çvÜUÎ (²¢’Ýè §S¢ ÜUè S¢wG¼ ¼¢ÜUèÎ)
ãñ }¢é-¼¥GgÎ ¥ãG¢ÎèS¢ }¢ïæ §à¢¢üÎ ãé±¢ ãñ çÜU Á¢Ï¢ Ï¢‹Î¢ Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ï
¶ÇG¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÈGUçÚ༢ ©S¢ ÜïU }¢éæã ÐÚ ¥ÐÝ¢ }¢éæã Ú¶¼¢ ãñ ²ïã Á¢¢ï
ÐÉG¼¢ ãñ §S¢ ÜïU }¢éæã S¢ï çÝÜUH ÜUÚ çÈGUçÚà¼ï ÜïU }¢éæã }¢ï´ Á¢¢¼¢ ãñ ©S¢
±vG¼ ¥x¢Ú ¶¢Ýï ÜUè ÜU¢ï§ü à¢ñ §S¢ ÜïU Î¢æ¼¢ï´ }¢ïæ ã¢ï¼è ãñ }¢H¢»ÜU¢ ÜU¢ï
©S¢ S¢ï »ïS¢è S¢wG¼ §üÁ¢G¢ ã¢ï¼è ãñ çÜU ¥¢ñÚ à¢ñ S¢ï Ýãè´ ã¢ï¼è J
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ࢢãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢, ÚS¢êHï
}¢éãGì¼à¢}¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢, Á¢Ï¢ ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü Ú¢¼
ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï ¶ÇG¢ ã¢ï ¼¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU ç}¢S±¢ÜU ÜUÚ Hï v²êæ çÜU
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢22
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï çÜU¼¢¾ ¹ï´ ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU çH¶¢ ¼¢ï …¾ ¼ÜU ¹ïÚ¢ Ý¢¹ ©„ ¹ï´ Úãï°¢ çÈGUçÚà¼ï
©„ ÜïU çH²ï §çS¼xGÈGU¢Ú ÜUÚ¼ï Úãï´°ï J
23

39. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
Á¢Ï¢ ±¢ïã ¥ÐÝè Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ çÜGUÚ¢¥¼ ÜUÚ¼¢ ãñ ¼¢ï çÈGUçÚ༢ ¥ÐÝ¢ }¢éæã
§S¢ ÜïU }¢éæã ÐÚ Ú¶ Hï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï Ó¢èÁ¢GG §S¢ ÜïU }¢éæã S¢ï çÝÜUH¼è
ãñ ±¢ïã çÈGUçÚà¼ï ÜïU }¢éæã }¢ï´ ΢ç¶GH ã¢ï Á¢¢¼è ãñ J1
¥¢ñÚ ¼G-Ï¢Ú¢Ýè Ýï
ÜUÏ¢èÚ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè S¢ï
çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ çÜU ΢ïÝ¢ïæ2
çÈGUçÚà¼¢ï´ ÐÚ §S¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢GG
çx¢Ú¢æ Ýãè´ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï S¢¢‰¢è ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼¢ Îï¶ï´ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU
Î¢æ¼¢ï´ }¢ï´ ¶¢Ýï ÜïU ÚïÁ¢Gï ÈæUS¢ï ã¢ï´ J2
¼S¢Ã±éÈGU ÜU¢ ¥GÁ¢Gè}¢ }¢-ÎÝè ÝéS¶G¢
ãGéÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î x¢GÁ¢G¢Hè
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, “±éÁG¢ê S¢ï ÈGUÚ¢x¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ý}¢¢Á¢G ÜUè ¼GÚÈGU
}¢é-¼±ÁÁ¢ïã ã¢ï´ ©S¢ ±vG¼ ²ïã ¼S¢Ã±éÚ ÜUèçÁ¢²ï çÜU çÁ¢Ý Á¢G¢çãÚè
¥¢’Á¢G¢ ÐÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ÝÁ¢GÚ ÐÇG¼è ãñ ±¢ïã ¼¢ï Ï¢ Á¢G¢çãÚ ¼G¢çãÚ (²¢’Ýè
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢23
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ¹éÛ¢ ÐÚ ÜU„GÚ¼ „ï ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ï ¾ïà¢ÜU ¼é}ã¢Ú¢ ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉGÝ¢ ¼é}ã¢Úï
°éÝ¢ã¢ï´ ÜïU çH²ï ¹çxGÈGUÚ¼ ãñ J
24
1.
2. - ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢ËÎ ¥Ã±H, S¢. 624 ¼¢
625, ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý }¢ÜüUÁ¢GéH ¥¢ñçH²¢ H¢ã¢ïÚ.

40. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ТÜU) ã¢ï Ó¢éÜïU }¢x¢Ú çÎH ÜU¢ï ТÜU çÜU²ï çÏ¢x¢ñGÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï §H¢ãè
}¢ï´ }¢éÝ¢Á¢¢¼ ÜUÚÝ¢ ãG²¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ãñ v²êæ çÜU ¥ËH¢ã çÎH¢ï´
ÜU¢ï |¢è Îï¶Ýï ±¢H¢ ãñ J” }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, Á¢G¢çãÚè ±éÁG¢ê ÜUÚ HïÝï
±¢Hï ÜU¢ï ²ïã Ï¢¢¼ ²¢Î Ú¶Ýè Ó¢¢çã²ï çÜU çÎH ÜUè ¼Gã¢Ú¼ (²¢’Ýè
S¢ÈGU¢§ü) ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ï À¢ïÇGGÝï ¥¢ñÚ ©G}΢ ¥wGH¢ÜGU
¥ÐÝ¢Ýï S¢ï ã¢ï¼è ãñ J Á¢¢ï à¢wGS¢ çÎH ÜU¢ï x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè ¥¢Hê-Îçx¢²¢ï´ S¢ï
ТÜU Ýãè´ ÜUÚ¼¢ ÈGUÜGU¼ Á¢G¢çãÚè ¼Gã¢Ú¼ (²¢’Ýè S¢ÈGU¢§ü) ¥¢ñÚ Á¢GñÏ¢¢ï
Á¢Gèݼ ÐÚ §çv¼ÈGU¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ©S¢ ÜUè ç}¢S¢¢H ©S¢ à¢wS¢ ÜUè S¢è ãñ Á¢¢ï
Ï¢¢Îࢢã ÜU¢ï }¢ÎªG ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Í¢ÚÏ¢¢Ú ÜU¢ï Ï¢¢ãÚ S¢ï wG¢êÏ¢
Ó¢}¢ÜU¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Úæx¢¢ï Ú¢ïx¢GÝ ÜUÚ¼¢ ãñ }¢x¢Ú }¢ÜU¢Ý ÜïU ¥‹ÎMÝè çãGSS¢ï
ÜUè S¢ÈGU¢§ü ÐÚ ÜU¢ï§ü ¼±ÁÁ¢¢ïã Ýãè´ Îï¼¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢Ï¢ Ï¢¢Îࢢ㠩S¢
ÜïU }¢ÜU¢Ý ÜïU ¥‹ÎÚ ¥¢ ÜUÚ x¢‹Îçx¢²¢æ Îï¶ïx¢¢ ¼¢ï ±¢ïã Ý¢Ú¢Á¢G ã¢ïx¢¢ ²¢
Ú¢Á¢Gè, ²ïã ãÚ Á¢Gè à¢éªGÚ ¶GéÎ S¢}¢Û¢ S¢ÜU¼¢ ãñ J1
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢24
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ …¢ï ¹éÛ¢ ÐÚ »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ÎéÚêÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¼¢ ãñ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÜïU çH²ï »ÜU ÜGUèÚ¢¼G
¥…í çH¶¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜGUèÚ¢¼G ©ãGéÎ Ðã¢ÇG 煼ݢ ãñ J
25
1.

41. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
“S¢Ï¢í ÜUÚ”ÜïUТæÓ¢ãGéMÈGUÜUè çÝSÏ¢¼S¢ï
Á¢GwG}¢ ±x¢GñÚ¢ S¢ï wG¢êÝ çÝÜUHÝï ÜïU 5 ¥ãGÜU¢}¢
(1) wG¢êÝ, ÐèÐ ²¢ Á¢GÎü ТÝè ÜUãè´ S¢ï çÝÜUH ÜUÚ Ï¢ã¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU
Ï¢ãÝï }¢ï´ »ïS¢è Á¢x¢ã ÐãéæÓ¢Ýï ÜUè S¢H¢çãG²¼ ‰¢è çÁ¢S¢ Á¢x¢ã ÜU¢ ±éÁG¢ê
²¢ x¢GéSH }¢ï´ {¢ïÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ ¼¢ï ±éÁG¢ê Á¢¢¼¢ Ú㢠J1
(2) wG¢êÝ ¥x¢Ú Ó¢}¢ÜU¢
²¢ ©|¢Ú¢ ¥¢ñÚ Ï¢ã¢ Ýãè´ Á¢ñS¢ï S¢ê§ü ÜUè Ý¢ïÜU ²¢ Ó¢¢ÜGêU ÜU¢ ÜUÝ¢Ú¢ Hx¢
Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ wG¢êÝ ©|¢Ú ²¢ Ó¢}¢ÜU Á¢¢¼¢ ãñ ²¢ ç¶GH¢H çÜU²¢ ²¢
ç}¢S±¢ÜU ÜUè ²¢ ©æx¢Hè S¢ï Î¢æ¼ }¢¢æÛ¢ï ²¢ Î¢æ¼ S¢ï ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢GG }¢-S¢HÝ
S¢ïÏ¢ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢Å¢ ©S¢ ÐÚ wG¢êÝ ÜU¢ ¥S¢Ú Á¢G¢çãÚ ãé±¢ ²¢ Ý¢ÜU }¢ï´
©æx¢Hè Ç¢Hè §S¢ ÐÚ wG¢êÝ ÜUè S¢é¶Gèü ¥¢ x¢§ü }¢x¢Ú ±¢ïã wG¢êÝ Ï¢ãÝï ÜïU
ÜGU¢çÏ¢H Ý ‰¢¢ ±éÁG¢ê Ýãè´ ÅêÅ¢ J2
(3) ¥x¢Ú Ϣ㢠}¢x¢Ú Ï¢ã ÜUÚ »ïS¢è
Á¢x¢ã Ýãè´ ¥¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ x¢GéSH ²¢ ±éÁG¢ê }¢ïæ {¢ïÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ã¢ï }¢-S¢HÝ
¥¢æ¶ }¢ïæ ΢ݢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÅêÅ ÜUÚ ¥‹ÎÚ ãè ÈñUH x¢²¢ Ï¢¢ãÚ Ýãè´
çÝÜUH¢ ²¢ ÐèÐ ²¢ wG¢êÝ ÜU¢Ý ÜïU S¢êÚ¢¶G¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ ãè Ú㢠Ϣ¢ãÚ Ý
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢25
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ …¢ï à¢wG„G ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU ÐÉGÝ¢ ½êH °²¢ ±¢ïã …‹Ý¼ ÜU¢ Ú¢S¼¢ ½êH °²¢ J
26
1.
2. }¢éHwG¶G„ ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢ËÎ ¥Ã±H, S¢. 280 ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý H¢ã¢ïÚ.

42. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
çÝÜUH¢ ¼¢ï §Ý S¢êÚ¼¢ï´ }¢ï´ ±éÁG¢ê Ý ÅêÅ¢ J1
(4) Á¢GwG}¢ Ï¢ïà¢ÜU Ï¢ÇG¢ ãñ
LyG¢êÏ¢¼ Ó¢}¢ÜU Úãè ãñ }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ¼ÜU Ï¢ãïx¢è Ýãè´ ±éÁG¢ê Ýãè´ ÅêÅïx¢¢ J2
(5) Á¢GwG}¢ ÜU¢ wG¢êÝ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÐêæÀ¼ï Úãï çÜU Ï¢ãÝï ÜUè Ý¢ñÏ¢¼ Ý ¥¢§ü ¼¢ï
x¢G¢ñÚ ÜUÚ HèçÁ¢²ï çÜU ¥x¢Ú §¼Ý¢ wG¢êÝ ÐêæÀ çH²¢ ãñ çÜU ¥x¢Ú Ý ÐêæÀ¼ï
¼¢ï Ï¢ã Á¢¢¼¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ x¢²¢ Ýãè´ ¼¢ï Ýãè´ J3
§‹Á¢ïvà¢Ý Hx¢¢Ýï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅïx¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
(1) x¢¢ï༠}¢ï´ §‹Á¢ïvà¢Ý Hx¢¢Ýï }¢ï´ çS¢ÈGüU ©S¢è S¢êÚ¼ }¢ï´ ±éÁG¢ê
ÅêÅïx¢¢ Á¢Ï¢ çÜU Ï¢ãÝï ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ wG¢êÝ çÝÜUHï (2) Á¢Ï¢ çÜU ÝS¢ ÜU¢
§‹Á¢ïvà¢Ý Hx¢¢ ÜUÚ ÐãHï ªÐÚ ÜUè ¼GÚÈGU wG¢êÝ ¶è´Ó¢¼ï ãñ´ Á¢¢ï çÜU Ï¢ãÝï
ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ ã¢ï¼¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢¼¢ ãñ J (3) §S¢è ¼GÚãG
xHêÜU¢ïÁ¢G ±x¢GñÚ¢ ÜUè çÇîÐ ÝS¢ }¢ï´ Hx¢±¢Ýï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢»x¢¢ v²êæ çÜU
Ï¢ãÝï ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ wG¢êÝ çÝÜUH ÜUÚ ÝËÜUè }¢ï´ ¥¢ Á¢¢¼¢ ãñ J ã¢æ ¥x¢Ú
çÏ¢HÈGUÁ¢Gü Ï¢ãÝï ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ wG¢êÝ ÝËÜUè }¢ï´ Ý ¥¢» ¼¢ï ±éÁG¢ê Ýãè´
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢26
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Î„ }¢Ú¼Ï¢¢ ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ „¢ñ
ÚãGì¹¼ï´ |¢ï…¼¢ ãñ J
27
1. }¢éHwG¶G„ ¥…G ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢ËÎ 1, S¢. 280 ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý H¢ã¢ïÚ.
2. »ïÁ¢GÝ 3. »ïÁ¢GÝ

43. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ÅêÅïx¢¢ (4) çS¢çÚ‹Á¢ ÜïU Á¢GÚè»G ÅïSÅ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï wG¢êÝ çÝÜU¢HÝï S¢ï
±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢¼¢ ãñ v²êæ çÜU ²ïã Ï¢ãÝï ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ ã¢ï¼¢ ãñ §S¢è çH²ï
²ïã wG¢êÝ ÐïࢢϢ ÜUè ¼GÚãG ݢТÜU |¢è ã¢ï¼¢ ãñ §S¢ wG¢êÝ „ï |¢Úè ãé§ü
à¢èà¢è Á¢ïÏ¢ }¢ï´ Ú¶ ÜUÚ Ý}¢¢Á¢G Ý ÐçÉG²ï J
Îé¶¼è ¥¢æ¶ ÜïU ¥¢æS¢ê
(1) ¥¢æ¶ ÜUè Ï¢è}¢¢Úè ÜïU S¢Ï¢Ï¢ Á¢¢ï ¥¢æS¢ê Ϣ㢠±¢ïã ݢТÜU
ãñ ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê |¢è ¼¢ïÇG Îïx¢¢ J1
¥zGS¢¢ïS¢ ¥vS¢Ú H¢ïx¢ §S¢ }¢S¥Hï S¢ï
Ý¢ ±¢çÜGUÈGU ã¢ï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ Îé¶¼è ¥¢æ¶ S¢ï Ï¢ ±Áãï }¢ÚÁ¢G Ï¢ãÝï ±¢Hï
¥¢æS¢ê ÜU¢ï ¥¢ñÚ ¥¢æS¢ê¥¢ïæ ÜUè }¢¢çÝ‹Î S¢}¢Û¢ ÜUÚ ¥¢S¼èÝ ²¢ ÜéU¼ïü ÜïU
΢}¢Ý ±x¢GñÚ¢ S¢ï ÐêæÀ ÜUÚ ÜUÐÇGï ݢТÜU ÜUÚ Ç¢H¼ï ãñ´ J (2) ݢϢèÝ¢
ÜUè ¥¢æ¶ S¢ï Á¢¢ï LyG¢êÏ¢¼ Ï¢ ±Áãï }¢ÚÁ¢G çÝÜUH¼è ãñ ±¢ïã ݢТÜU ãñ
¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï ±éÁG¢ê |¢è ÅêÅ Á¢¢¼¢ ãñ J2
(3) Á¢¢ï LyG¢êÏ¢¼ §‹S¢¢Ýè Ï¢ÎÝ S¢ï
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢27
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ¼é¹ …㢴 ½è ã¢ï ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎ ÐÉG¢ï çÜU ¼é}ã¢Ú¢ ÎéÚêÎ ¹éÛ¢ ¼ÜU Ðãé晼¢ ãñ J
28
1.
2.

44. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
çÝÜUHï ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê Ý ¼¢ïÇïG ±¢ïã ݢТÜU Ýãè´ J1
}¢-S¢HÝ wG¢êÝ ²¢ ÐèÐ
Ï¢ã ÜUÚ Ý çÝÜUHï ²¢ ‰¢¢ïÇGè ÜGñU çÜU }¢éæã |¢Ú Ý ã¢ï ТÜU ãñ J
À¢H¢ ¥¢ñÚ ÈéUçÇG²¢
(1) À¢H¢ Ý¢ïÓ¢ Ç¢H¢ ¥x¢Ú ©S¢ ÜU¢ ТÝè Ï¢ã x¢²¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê
ÅêÅ x¢²¢ ±ÚÝ¢ Ýãè´ J2
(2) ÈéUçÇG²¢ çÏ¢ËÜéUH ¥ÓÀè ã¢ï x¢§ü ©S¢ ÜUè
}¢é΢ü ¶¢H Ï¢¢ÜGUè ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ªÐÚ }¢éæã ¥¢ñÚ ¥‹ÎÚ ¶GH¢ ãñ ¥x¢Ú ©S¢
}¢ï´ ТÝè |¢Ú x¢²¢ ¥¢ñÚ ÎÏ¢¢ ÜUÚ çÝÜU¢H¢ ¼¢ï Ý ±éÁG¢ê Á¢¢» Ý ±¢ïã ТÝè
ݢТÜU ãñ3
ã¢æ ¥x¢Ú ©S¢ ÜïU ¥‹ÎÚ ÜéUÀ ¼Úè wG¢êÝ ±x¢GñÚ¢ ÜUè Ï¢¢ÜGUè ãñ
¼¢ï ±éÁG¢ê |¢è Á¢¢¼¢ Úãïx¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ТÝè |¢è ݢТÜU ãñ J4
(3) ¶G¢çÚà¢
²¢ ÈéUçÇG²¢ïæ }¢ï´ ¥x¢Ú Ï¢ãÝï ±¢Hè LyG¢êÏ¢¼ Ý ã¢ï çS¢ÈGüU çÓ¢ÐÜU ã¢ï ¥¢ñÚ
ÜUÐÇG¢ ©S¢ S¢ï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú Àê ÜUÚ Ó¢¢ãï çÜU¼Ý¢ ãè S¢Ý Á¢¢» ТÜU ãñ J5
(4) Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUè ©S¢ }¢ï´ S¢ï Á¢}¢¢ ãé±¢ wG¢êÝ çÝÜUH¢ ±éÁG¢ê Ý ÅêÅ¢,
¥‹S¢Ï¢ (²¢’Ýè çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢) ²ïã ãñ çÜU ±éÁG¢ê ÜUÚï J6
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢28
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Î„ ¹¼ü¾¢ „GéÏãG ¥¢ñÚ Î„ ¹¼ü¾¢ ࢢ¹ ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ©„ï çÜGU²¢¹¼
ÜïU çÎÝ ¹ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ ç¹Hï°è J
29
1. }¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢ ¼wGÚèÁ¢ à¢é΢, çÁ¢. 1, S¢. 280
2. 3.
4.UÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢ ¼wGÚèÁ¢ à¢é΢, çÁ¢. 1, S¢. 356, ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý
5. }¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢ ¼wGÚèÁ¢ à¢é΢, çÁ¢. 1, S¢. 280 6 »ïÁ¢GÝ, S¢. 281

45. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ÜGñU S¢ï ÜUÏ¢ ±éÁG¢ê Åêż¢ ãñ
}¢éæã |¢Ú ÜGñU ¶¢Ýï, ТÝè ²¢ S¢zGÚ¢ (²¢’Ýè ÐèHï Úæx¢ ÜU¢ ÜUÇG±¢
ТÝè) ÜUè ±éÁG¢ê ¼¢ïÇG Îï¼è ãñ J Á¢¢ï ÜGñU ¼ÜUËHéÈGU ÜïU çÏ¢x¢ñGÚ Ý Ú¢ïÜUè Á¢¢
S¢ÜïU ©S¢ï }¢éæã |¢Ú ÜUã¼ï ãñ´ J }¢éæã |¢Ú ÜGñU ÐïࢢϢ ÜUè ¼GÚãG ݢТÜU ã¢ï¼è
ãñ ©S¢ ÜïU Àè´Å¢ï´ S¢ï ¥ÐÝï ÜUÐÇGï ¥¢ñÚ Ï¢ÎÝ ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢Ý¢ Á¢GMÚè ãñ J1
ãæS¢Ýï ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
(1) LÜêU¥G ± S¢éÁ¢êÎ ±¢Hè Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ Ï¢¢çHx¢G Ýï ÜGUãìÜGU㢠Hx¢¢
çβ¢ ²¢’Ýè §¼Ýè ¥¢±¢Á¢G S¢ï ãæS¢¢ çÜU ¥¢S¢ ТS¢ ±¢H¢ï´ Ýï S¢éÝ¢ ¼¢ï
±éÁG¢ê |¢è x¢²¢ ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G |¢è x¢§ü, ¥x¢Ú §¼Ýè ¥¢±¢Á¢G S¢ï ãæS¢¢ çÜU
çS¢ÈGüU ¶GéÎ S¢éÝ¢ ¼¢ï Ý}¢¢Á¢G x¢§ü ±éÁG¢ê Ï¢¢ÜGUè ãñ, }¢éSÜUÚ¢Ýï S¢ï Ý Ý}¢¢Á¢G
Á¢¢»x¢è Ý ±éÁG¢ê2
}¢éSÜUÚ¢Ýï }¢ï´ ¥¢±¢Á¢G çÏ¢ËÜéUH Ýãè´ ã¢ï¼è çS¢ÈGüU ΢æ¼
Á¢G¢çãÚ ã¢ï¼ï ãñæ J (2) Ï¢¢çHx¢G Ýï Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ }¢ï´ ÜGUãìÜGU㢠Hx¢¢²¢ ¼¢ï
Ý}¢¢Á¢G ÅêÅ x¢§ü ±éÁG¢ê Ï¢¢ÜGUè ãñ J3
Ý}¢¢Á¢G ÜïU §GH¢±¢ ÜGUãìÜGU㢠Hx¢¢Ýï S¢ï
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢29
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï çÜU¼¢¾ ¹ï´ ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU çH¶¢ ¼¢ï …¾ ¼ÜU ¹ïÚ¢ Ý¢¹ ©„ ¹ï´ Úãï°¢ çÈGUçÚà¼ï
©„ ÜïU çH²ï §çS¼xGÈGU¢Ú ÜUÚ¼ï Úãï´°ï J
30
1.
2.
3. »ïÁ¢GÝ

46. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
±éÁG¢ê Ýãè´ Á¢¢¼¢ }¢x¢Ú ΢ïÏ¢¢Ú¢ ÜUÚ HïÝ¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J1
ã}¢¢Úï }¢èÆï }¢èÆï
¥¢ÜGU¢ Ýï ÜU|¢è |¢è ÜGUãìÜGU㢠Ýãè´ Hx¢¢²¢ çHã¢Á¢G¢
ã}¢ï´ |¢è ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝè Ó¢¢çã²ï çÜU ²ïã S¢é‹Ý¼ |¢è çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï ¥¢ñÚ ã}¢
Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï Ý ãæS¢ï´ J ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ :
²¢’Ýè }¢éSÜUڢݢ ¥ËH¢ã ÜUè
¼GÚÈGU S¢ï ãñ ¥¢ñÚ ÜGUãìÜGU㢠à¢ñ¼G¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ãñ J2
v²¢ çS¢~¢ Îï¶Ýï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢¼¢ ãñ ?
¥G±¢}¢ }¢ï´ }¢à¢ãêÚ ãñ çÜU Í¢éÅÝ¢ ²¢ çS¢~¢ ¶éHÝï ²¢ ¥ÐÝ¢ ²¢
ÐÚ¢²¢ çS¢~¢ Îï¶Ýï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢¼¢ ãñ ²ïã çÏ¢ËÜéUH x¢GH¼G ãñ J3
ã¢æ
±éÁG¢ê ÜïU ¥¢Î¢Ï¢ S¢ï ãñ çÜU Ý¢ÈGU S¢ï Hï ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´2
Í¢éÅÝ¢ï´ S¢}¢ï¼ S¢Ï¢ çS¢~¢
ÀéТ ã¢ï Ï¢çËÜU §çS¼‹Á¢¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÈGU¢ñÚÝ ãè ÀéТ HïÝ¢ Ó¢¢çã²ï J4
çÜU
çÏ¢x¢ñGÚ Á¢GMÚ¼ çS¢~¢ ¶éH¢ ڶݢ }¢‹¥G ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï çS¢~¢
¶¢ïHÝ¢ ãGÚ¢}¢ ãñ J
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢30
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ …¢ï ¹éÛ¢ ÐÚ Ú¢ï…Gï …é¹é¥G¢ ÎéÚêÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGï°¢ ¹ñ´ çÜGU²¢¹¼ ÜïU çÎÝ ©„ ÜUè
à¢ÈGU¢¥G¼ ÜUÚêæ°¢ J
31
1.
2.
3. }¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢ à¢ÚèÈGU çÁ¢. 1, S¢. 352 ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý
4.

47. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
xG¢éSH ÜU¢ ±éÁG¢ê ÜU¢ÈGUè ãñ
xG¢éSH ÜïU çH²ï Á¢¢ï ±éÁG¢ê çÜU²¢ ‰¢¢ ±¢ïãè ÜU¢ÈGUè ãñ wG±¢ã
Ï¢ÚãìÝ¢ Ý㢻æ J ¥Ï¢ x¢GéSH ÜïU Ï¢¢’Π΢ïÏ¢¢Ú¢ ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ Á¢GMÚè Ýãè´
Ï¢çËÜU ¥x¢Ú ±éÁG¢ê Ý |¢è çÜU²¢ ã¢ï ¼¢ï x¢GéSH ÜUÚ HïÝï S¢ï ¥¢’Á¢G¢» ±éÁG¢ê
ÐÚ |¢è ТÝè Ï¢ã Á¢¢¼¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ±éÁG¢ê |¢è ã¢ï x¢²¢, ÜUÐÇGï ¼ÏÎèH
ÜUÚÝï S¢ï |¢è ±éÁG¢ê Ýãè´ Á¢¢¼¢ J
‰¢êÜU }¢ïæ wG¢êÝ
(1) }¢éæã S¢ï wG¢êÝ çÝÜUH¢ ¥x¢Ú ‰¢êÜU ÐÚ x¢G¢çHÏ¢ ãñ ¼¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ
Á¢¢»x¢¢ ±ÚÝ¢ Ýãè´, x¢G-HÏ¢ï ÜUè à¢Ý¢wG¼ ²ïã ãñ çÜU ¥x¢Ú ‰¢êÜU ÜU¢ Úæx¢
S¢é¶Gü ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï wG¢êÝ x¢G¢çHÏ¢ S¢}¢Û¢¢ Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢»x¢¢ ²ïã
S¢é¶Gü ‰¢êÜU ݢТÜU |¢è ãñ J ¥x¢Ú ‰¢êÜU Á¢GÎü ã¢ï ¼¢ï wG¢êÝ ÐÚ ‰¢êÜU x¢G¢çHÏ¢
}¢¢Ý¢ Á¢¢»x¢¢ çHã¢Á¢G¢ ±éÁG¢ê Ý ÅêÅïx¢¢ Ý ²ïã Á¢GÎü ‰¢êÜU ݢТÜU J1
(2) }¢éæã
S¢ï §¼Ý¢ wG¢êÝ çÝÜUH¢ çÜU ‰¢êÜU S¢é¶Gü ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ H¢ïÅï ²¢ çx¢H¢S¢
S¢ï }¢éæã Hx¢¢ ÜUÚ ÜéUËHè ÜïU çH²ï ТÝè çH²¢ ¼¢ï H¢ïÅ¢ çx¢H¢S¢ ¥¢ñÚ
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢31
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ »ÜU ¾¢Ú ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ Î„ ÚãGì¹¼ï´
½ï…¼¢ ãñ J
32
1.

48. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ÜéUH ТÝè ÝçÁ¢S¢ ã¢ï x¢²¢ çHã¢Á¢G¢ »ïS¢ï }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ Ó¢éËHê }¢ï´ ТÝè Hï
ÜUÚ »ãGç¼²¢¼G S¢ï ÜéUËHè ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ²ïã |¢è »ãGç¼²¢¼G ÈGUÚ}¢¢§²ï
çÜU Àè´Åï ©ÇG ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU ÜUÐÇG¢ï´ ±x¢GñÚ¢ ÐÚ Ý ÐÇGï´ J
Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ ÐïࢢϢ ¥¢ñÚ ÜGñU
(1) »ÜU çÎÝ ÜïU Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ ÐïࢢϢ |¢è §S¢è ¼GÚãG
ݢТÜU ãñ çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥G¢}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ J1
(2) Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢ï Ýï Îê{
Ç¢H çβ¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢éæã |¢Ú ãñ ¼¢ï (²ïã |¢è ÐïࢢϢ ãè ÜUè ¼GÚãG)
ݢТÜU ãñ ã¢æ ¥x¢Ú ²ïã Îê{ }¢ï’Îï ¼ÜU Ýãè´ ÐãéæÓ¢¢ çS¢ÈGüU S¢èÝï ¼ÜU
ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ÐHÅ ¥¢²¢ ¼¢ï ТÜU ãñ J2
±éÁG¢ê }¢ï´ à¢ÜU ¥¢Ýï ÜïU 5 ¥ãGÜU¢}¢
(1) ¥x¢Ú ΢ñÚ¢Ýï ±éÁG¢ê çÜUS¢è ©GÁG± ÜïU {¢ïÝï }¢ï´ à¢ÜU ±¢ÜGïU¥G ã¢ï
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢32
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ …¢ï à¢wG„G ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU ÐÉGÝ¢ ½êH °²¢ ±¢ïã …‹Ý¼ ÜU¢ Ú¢S¼¢ ½êH °²¢ J
33
1.
2. Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 29, }¢Îè-ݼéH }¢é<à¢Î Ï¢ÚïHè à¢ÚèÈGU

49. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ²ïã çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ ÐãH¢ ±¢çÜGU¥G¢ ãñ ¼¢ï §S¢ ÜU¢ï {¢ï HèçÁ¢²ï
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥vS¢Ú à¢ÜU ÐÇG¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ¼¢ï ©S¢ ÜUè ¼GÚÈGU ¼±ÁÁ¢¢ïã Ý
ÎèçÁ¢²ï J ¥x¢Ú §S¢è ¼GÚãG Ï¢¢’Îï ±éÁG¢ê |¢è à¢ÜU ÐÇGï ¼¢ï §S¢ ÜU¢ ÜéUÀ
¶G²¢H }¢¼ ÜUèçÁ¢²ï J1
(2) ¥¢Ð Ï¢¢ ±éÁG¢ê ‰¢ï ¥Ï¢ à¢ÜU ¥¢Ýï Hx¢¢ çÜU
м¢ Ýãè´ ±éÁG¢ê ãñ ²¢ Ýãè´, »ïS¢è S¢êÚ¼ }¢ï´ ¥¢Ð Ï¢¢ ±éÁG¢ê ãñ´ v²êæ çÜU çS¢ÈGüU
à¢ÜU S¢ï ±éÁG¢ê Ýãè´ Åêż¢ J2
(3) ±S±S¢ï ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´ »ãGç¼²¢¼GÝ ±éÁG¢ê
ÜUÚÝ¢ »ãGç¼²¢¼G Ýãè´ §çœ¢Ï¢¢»G à¢ñ¼G¢Ý ãñ J (4) ²ÜGUèÝÝ ¥¢Ð ©S¢
±vG¼ ¼ÜU Ï¢¢ ±éÁG¢ê ãñ´ Á¢Ï¢ ¼ÜU ±éÁG¢ê ÅêÅÝï ÜU¢ »ïS¢¢ ²ÜGUèÝ Ý ã¢ï Á¢¢»
çÜU ÜGUS¢}¢ ¶¢ S¢ÜïU´ J (5) ²ïã ²¢Î ãñ çÜU ÜU¢ï§ü ©GÁG± {¢ïÝï S¢ï Úã x¢²¢
ãñ }¢x¢Ú ²ïã ²¢Î Ýãè´ ÜU¢ñÝ S¢¢ ©GÁG± ‰¢¢ ¼¢ï Ï¢¢²¢æ (²¢’Ýè ©ËÅ¢) Т©æ
{¢ï HèçÁ¢²ï J3
ÜéUœ¢¢ Àê Á¢¢» ¼¢ï !
ÜéUœ¢¢ çÁ¢S}¢ S¢ï Àê Á¢¢Ýï S¢ï ÜUÐÇGï ݢТÜU Ýãè´ ã¢ï¼ï Ó¢¢ãï ÜéUœ¢ï
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢33
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ »ÜU ¾¢Ú ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ Î„ ÚãGì¹¼ï´
½ï…¼¢ ãñ J
34
1.
2.
3.

50. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ÜU¢ çÁ¢S}¢ ¼Ú ã¢ï J1
ã¢æ ÜéUœ¢ï ÜU¢ Hé¥G¢Ï¢ ݢТÜU ãñ J2
S¢¢ïÝï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅÝï ¥¢ñÚ Ý ÅêÅÝï ÜU¢ Ï¢²¢Ý
Ýè´Î S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅÝï ÜUè ΢ï ࢼGïZ ãñ´ :- (1) ΢ïÝ¢ï´ S¢éÚèÝ
¥ÓÀè ¼GÚãG Á¢}¢ï ãé» Ý ã¢ï´ J (2) »ïS¢è ãG¢H¼ ÐÚ S¢¢ï²¢ Á¢¢ï x¢G¢çÈGUH
ã¢ï ÜUÚ S¢¢ïÝï }¢ï´ LÜU¢±Å Ý ã¢ï J Á¢Ï¢ ΢ïÝ¢ï´ à¢¼GïZ Á¢}¥G ã¢ï´ ²¢’Ýè S¢éÚèÝ
|¢è ¥ÓÀè ¼GÚãG Á¢}¢ï ãé» Ý ã¢ï´ ÝèÁ¢G »ïS¢è ãG¢H¼ }¢ï´ S¢¢ï²¢ ã¢ï Á¢¢ï
x¢G¢çÈGUH ã¢ï ÜUÚ S¢¢ïÝï }¢ï´ LÜU¢±Å Ý ã¢ï ¼¢ï »ïS¢è Ýè´Î ±éÁG¢ê ÜU¢ï ¼¢ïÇG Îï¼è
ãñ J ¥x¢Ú »ÜU ࢼGü Т§ü Á¢¢» ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè Ý Ð¢§ü Á¢¢» ¼¢ï ±éÁG¢ê Ýãè´
ÅêÅïx¢¢ J
S¢¢ïÝï ÜïU ±¢ïã ÎS¢ ¥‹Î¢Á¢G çÁ¢Ý S¢ï ±éÁG¢ê Ýãè´ Åêż¢ :-
(1) §S¢ ¼GÚãG Ï¢ñÆÝ¢ çÜU ΢ïÝ¢ï´ S¢éÚèÝ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ã¢ï´ ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ Ð¢©æ
»ÜU ¼GÚÈGU ÈñUH¢» ã¢ï´ J ÜéUÚS¢è, ÚïH ¥¢ñÚ Ï¢S¢ ÜUè S¢èÅ ÐÚ Ï¢ñÆÝï ÜU¢ |¢è
²ïãè ãGév}¢ ãñ(2) §S¢ ¼GÚãG Ï¢ñÆÝ¢ çÜU ΢ïÝ¢ï´ S¢éÚèÝ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ã¢ï´ ¥¢ñÚ
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢34
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Î„ }¢Ú¼Ï¢¢ ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÐÚ „¢ñ
ÚãGì¹¼ï´ |¢ï…¼¢ ãñ J
35
1, }¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢GGç±Ä²¢, çÁ¢. 4, S¢. 452, ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý H¢ã¢ïÚ
2.

51. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
çÐæÇçH²¢ï´ ÜU¢ï ΢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢¢ï´ ÜïU ãGËÜGïU }¢ï´ Hï Hï wG±¢ã 㢉¢ Á¢G}¢èÝ ±x¢GñÚ¢
ÐÚ ²¢ S¢Ú Í¢éÅÝ¢ï´ ÐÚ Ú¶ Hï (3) Ó¢¢Ú Á¢G¢Ýê ²¢’Ýè ТH¼è (Ó¢¢ïÜUÇGè)
}¢¢Ú ÜUÚ Ï¢ñÆï wG±¢ã Á¢G}¢èÝ ²¢ ¼wG¼ ²¢ Ó¢¢ÚТ§ü ±x¢GñÚ¢ ÐÚ ã¢ï (4) ΢ï
Á¢G¢Ýê S¢è{¢ Ï¢ñÆ¢ ã¢ï (5) Í¢¢ïÇGï ²¢ ¶GÓÓ¢Ú ±x¢GñÚ¢ ÐÚ Á¢GèÝ Ú¶ ÜUÚ
S¢é±¢Ú ã¢ï (6) Ýæx¢è ÐèÆ ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï }¢x¢Ú Á¢¢Ý±Ú Ó¢ÉG¢§ü ÐÚ Ó¢ÉG
Ú㢠ã¢ï ²¢ Ú¢S¼¢ ã}¢±¢Ú ã¢ï (7) ¼çÜU²ï S¢ï ÅïÜU Hx¢¢ ÜUÚ §S¢ ¼GÚãG
Ï¢ñÆ¢ ã¢ï çÜU S¢éÚèÝ Á¢}¢ï ãé» ã¢ï´ ¥x¢Ó¢ïü ¼çÜU²¢ ãÅ¢Ýï S¢ï ²ïã çx¢Ú ÐÇGï
(8) ¶ÇG¢ ã¢ï (9) LÜêU¥G ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ã¢ï (10) S¢é‹Ý¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU
çÁ¢S¢ ¼GÚãG }¢Îü S¢Á΢ ÜUÚ¼¢ ãñ §S¢ ¼GÚãG S¢Á΢ ÜUÚï çÜU ÐïÅ Ú¢Ý¢ï´ ¥¢ñÚ
Ï¢¢ÁG¢ê ¥¢ñÚ ÐãHꥢïæ S¢ï Á¢é΢ ã¢ï´ J }¢ÁGÜêUÚ¢ S¢êÚ¼ïæ Ý}¢¢Á¢G }¢ïæ ±¢ÜGïU¥G ã¢ï´
²¢ §GH¢±¢ Ý}¢¢Á¢G, ±éÁG¢ê Ýãè´ ÅêÅïx¢¢ ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G |¢è ÈGU¢çS¢Î Ý ã¢ïx¢è
¥x¢Ó¢ïü ÜGUSÎÝ S¢¢ï», ¥HÏ¢œ¢¢ Á¢¢ï LvÝ çÏ¢ËÜéUH S¢¢ï¼ï ãé» ¥Î¢ çÜU²¢
©S¢ ÜU¢ §¥G¢Î¢ (²¢’Ýè ΢ïÏ¢¢Ú¢ ¥Î¢ ÜUÚÝ¢) Á¢GMÚè ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢x¢¼ï ãé»
à¢éM¥G çÜU²¢ çÈUÚ Ýè´Î ¥¢ x¢§ü ¼¢ï Á¢¢ï çãGSS¢¢ Á¢¢x¢¼ï ¥Î¢ çÜU²¢ ±¢ïã
¥Î¢ ã¢ï x¢²¢ Ï¢çÜGUIJ¢ ¥Î¢ ÜUÚÝ¢ ã¢ïx¢¢ J
S¢¢ïÝï ÜïU ±¢ïã ÎS¢ ¥‹Î¢Á¢G çÁ¢Ý S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢¼¢ ãñ :-
(1) ©vÇGêæ ²¢’Ýè Т©æ ÜïU ¼Ë±¢ï´ ÜïU Ï¢H §S¢ ¼GÚãG Ï¢ñÆ¢ ã¢ï çÜU ΢ïÝ¢ï´2
Í¢éÅÝï
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢35
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ¼é¹ …㢴 ½è ã¢ï ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎ ÐÉG¢ï çÜU ¼é}ã¢Ú¢ ÎéÚêÎ ¹éÛ¢ ¼ÜU Ðãé晼¢ ãñ J
36

52. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
¶ÇGï Úãï´ (2) çÓ¢¼ ²¢’Ýè ÐèÆ ÜïU Ï¢H HñÅ¢ ã¢ï (3) ÐÅ ²¢’Ýè ÐïÅ
ÜïU Ï¢H HñÅ¢ ã¢ï (4) ΢§æü ²¢ Ï¢¢§æü ÜUڱŠHñÅ¢ ã¢ï J (5) »ÜU ÜU¢ïãÝè
ÐÚ ÅïÜU Hx¢¢ ÜUÚ S¢¢ï Á¢¢» (6) Ï¢ñÆ ÜUÚ §S¢ ¼GÚãG S¢¢ï²¢ çÜU »ÜU
ÜUڱŠۢéÜU¢ ã¢ï çÁ¢S¢ ÜUè ±Á¢ã S¢ï »ÜU ²¢ ΢ïÝ¢ï´2
S¢éÚèÝ ©Æï ãé» ã¢ï´
(7) Ýæx¢è ÐèÆ ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ¥¢ñÚ Á¢¢Ý±Ú ÐS¼è ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ ©¼Ú Úã¢
ã¢ï (8) ÐïÅ Ú¢Ý¢ï´ ÐÚ Ú¶ ÜUÚ Î¢ï Á¢G¢Ýê §S¢ ¼GÚãG Ï¢ñÆï S¢¢ï²¢ çÜU ΢ïÝ¢ï´2
S¢éÚèÝ Á¢}¢ï Ý Úãï´ (9) Ó¢¢Ú Á¢G¢Ýê ²¢’Ýè Ó¢¢ïÜUÇGè }¢¢Ú ÜUÚ §S¢ ¼GÚãG Ï¢ñÆï
çÜU S¢Ú Ú¢Ý¢ï´ ²¢ çÐæÇçH²¢ï´ ÐÚ Ú¶¢ ã¢ï (10) çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥G¢ñÚ¼ S¢Á΢
ÜUÚ¼è ãñ §S¢ ¼GÚãG S¢Á΢ ÜïU ¥‹Î¢Á¢G ÐÚ S¢¢ï²¢ çÜU ÐïÅ Ú¢Ý¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢¢ÁG¢ê
ÐãHꥢïæ S¢ï ç}¢Hï ãé» ã¢ï´ ²¢ ÜUH¢§²¢æ çÏ¢Àè ãé§ü ã¢ï´ J }¢ÁGÜêUÚ¢ S¢êÚ¼ïæ
Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ ±¢ÜGïU¥G ã¢ï´ ²¢ Ý}¢¢Á¢G ÜïU §GH¢±¢ ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢»x¢¢ J çÈUÚ
¥x¢Ú §Ý S¢êÚ¼¢ïæ }¢ï´ ÜGUSÎÝ S¢¢ï²¢ ¼¢ï Ý}¢¢Á¢G ÈGU¢çS¢Î ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ çÏ¢H¢
ÜGUSÎ S¢¢ï²¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢»x¢¢ }¢x¢Ú Ý}¢¢Á¢G Ï¢¢ÜGUè ãñ J Ï¢¢’Îï ±éÁG¢ê
(}¢wGS¢êS¢ à¢Ú¢§¼G ÜïU S¢¢‰¢) Ï¢çÜGUIJ¢ Ý}¢¢Á¢G ©S¢è Á¢x¢ã S¢ï ÐÉG S¢ÜU¼¢
ãñ Á¢ã¢æ Ýè´Î ¥¢§ü ‰¢è J à¢Ú¢§¼G Ý }¢¢’Hê}¢ ã¢ï´ ¼¢ï Ý» çS¢Úï S¢ï ÐÉG Hï J1
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢36
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï ¹éÛ¢ ÐÚ Î„ ¹¼ü¾¢ „GéÏãG ¥¢ñÚ Î„ ¹¼ü¾¢ ࢢ¹ ÎéÚêÎï ТÜU ÐÉG¢ ©„ï çÜGU²¢¹¼ ÜïU
çÎÝ ¹ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ ç¹Hï°è J
37
1. }¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢ à¢ÚèÈGU ¼wGÚèÁ¢ à¢é΢, çÁ¢.1 S¢. 365 ¼¢ 366,
ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý

53. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
}¢S¢¢çÁ¢Î ÜïU ±éÁG¢ê¶G¢Ýï
ç}¢S±¢ÜU ÜUÚÝï S¢ï Ï¢¢’Á¢G ¥±ÜGU¢¼ Î¢æ¼¢ï´ }¢ï´ wG¢êÝ ¥¢ Á¢¢¼¢ ãñ
¥¢ñÚ ‰¢êÜU |¢è S¢é¶Gü ã¢ïÝï ÜUè ±Á¢ã S¢ï ݢТÜU ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ }¢x¢Ú
¥zGS¢¢ïS¢ çÜU »ãGç¼²¢¼G Ýãè´ ÜUè Á¢¢¼è J }¢S¢¢çÁ¢Î ÜïU ±éÁG¢ê¶G¢Ýï |¢è
¥vS¢Ú ÜU}¢ x¢ãÚï ã¢ï¼ï ãñ´ çÁ¢S¢ ÜUè ±Á¢ã S¢ï S¢é¶Gü ‰¢êÜU ±¢Hè ÜéUËHè
ÜïU Àè´Åï ÜUÐÇG¢ï´ ²¢ Ï¢ÎÝ ÐÚ ÐÇG¼ï ãñ´, ÝèÁ¢G Í¢Ú ÜïU ãG}}¢¢}¢ ÜïU ÐéwG¼¢
ÈGUà¢ü ÐÚ ±éÁG¢ê ÜUÚ¼ï ±vG¼ §S¢ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ Àè´Åï ÐÇG¼ï ãñæ J
Í¢Ú }¢ï´ ±éÁG¢ê¶G¢Ý¢ Ϣݱ¢§²ï
¥¢Á¢ÜUH Ï¢ïçS¢Ý (㢉¢ {¢ïÝï ÜUè ÜêæUÇè) ÐÚ ¶ÇGï ¶ÇGï ±éÁG¢ê
ÜUÚÝï ÜU¢ Ú±¢Á¢ ãñ Á¢¢ï çÜU ç¶GH¢ÈGïU }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J ¥zGS¢¢ïS¢ ! H¢ïx¢
¥¢S¢¢§à¢¢ï´ |¢Úè Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè ÜU¢ïçƲ¢æ ¼¢ï Ϣݢ¼ï ãñ´ }¢x¢Ú §S¢ }¢ï´ ±éÁG¢ê¶G¢Ý¢
Ýãè´ Ï¢Ý±¢¼ï ! S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜU¢ ÎÎü Ú¶Ýï ±¢Hï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜUè
ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ }¢-ÎÝè §ç˼Á¢¢ ãñ çÜU ã¢ï S¢ÜïU ¼¢ï ¥ÐÝï }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ÜU}¢
¥Á¢G ÜU}¢ »ÜU ÅêæÅè ÜU¢ ±éÁG¢ê¶G¢Ý¢ Á¢GMÚ Ï¢Ý±¢§²ï J §S¢ }¢ï´ ²ïã
»ãGç¼²¢¼G Á¢GMÚ Ú網ï çÜU ÅêæÅè ÜUè {¢Ú Ï¢Ú¢ãï Ú¢S¼ ÈGUà¢ü ÐÚ çx¢ÚÝï
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢37
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU ÜUè ÜU„GÚ¼ ÜUÚ¢ï ¾ïà¢ÜU ²ïã ¼é}ã¢Úï çH²ï ¼Gã¢Ú¼ ãñ J
38

54. Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ÜïU Ï¢Á¢¢» ÉH±¢Ý ÐÚ çx¢Úï ±ÚÝ¢ Î¢æ¼¢ï´ }¢ï´ wG¢êÝ ±x¢GñÚ¢ ¥¢Ýï ÜUè S¢êÚ¼
}¢ï´ ±¢ïãè Àè´Åï ©ÇGÝï ÜU¢ }¢S¥H¢ Úãïx¢¢ ¥x¢Ú ¥¢Ð }¢¢ïãG¼¢¼G ±éÁG¢ê¶G¢Ý¢
Ϣݱ¢Ý¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´ ¼¢ï §S¢è çÚS¢¢Hï ÜïU ÐèÀï çβï ãé» ÝvGà¢ï S¢ï ÚãÝé}¢¢§ü
ãG¢çS¢H ÜUèçÁ¢²ï J ÇÏH²ê S¢è (W.C.) }¢ï´ ТÝè S¢ï §çS¼‹Á¢¢ ÜUÚÝï ÜUè
S¢êÚ¼ }¢ï´ ©G}¢ê}¢Ý ΢ïÝ¢ï´ Ð¢©æ ÜïU ÅwGÝ¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU Àè´Åï ¥¢¼ï ãñ´ çHã¢Á¢G¢
ÈGUÚ¢x¢G¼ ÜïU Ï¢¢’Î »ãGç¼²¢¼GÝ Ð¢©æ ÜïU ²ïã çãGSS¢ï {¢ï HïÝï Ó¢¢çã»æ J
±éÁG¢ê¶G¢Ý¢ Ϣݱ¢Ýï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Í¢ÚïHê ±éÁG¢ê¶G¢Ý¢ ÜUè ÜéUH }¢S¢¢ãG¼ ²¢’Ýè H}Ï¢¢§ü Ó¢¢ñÇG¢§ü
Ó¢¢HèS¢ Ó¢¢HèS¢ §‹Ó¢, ªæÓ¢¢§ü Á¢G}¢èÝ S¢ï 16 §‹Ó¢, §S¢ ÜïU ªÐÚ
}¢Á¢GèΠݱ §‹Ó¢ ªæÓ¢è çÝà¢S¼ x¢¢ã çÁ¢S¢ ÜU¢ ¥GÁ¢Gü S¢¢ÉGï ÎS¢ §‹Ó¢ ¥¢ñÚ
H}Ï¢¢§ü »ÜU çS¢Úï S¢ï ÎêS¢Úï çS¢Úï ¼ÜU ²¢’Ýè Á¢GèÝ¢ ÜUè }¢¢çÝ‹Î, §S¢
çÝà¢S¼ x¢¢ã ¥¢ñÚ S¢¢}¢Ýï ÜUè Îè±¢Ú ÜU¢ ÎÚç}¢²¢Ýè ÈGU¢çS¢H¢ 26
§‹Ó¢, ¥¢x¢ï ÜUè ¼GÚÈGU §S¢ ¼GÚãG ÉH±¢Ý (Slope) Ϣݱ¢§²ï çÜU Ý¢Hè
S¢¢ÉGï ¼èÝ §‹Ó¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ý ã¢ï, Т©æ Ú¶Ýï ÜUè Á¢x¢ã ÜGUÎ}¢ ÜUè
±éÁ¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢38
ÈGUÚ¹¢Ýï ¹éSG¼GÈGU¢ ç…„Ýï çÜU¼¢¾ ¹ï´ ¹éÛ¢ ÐÚ ÎéÚêÎï ТÜU çH¶¢ ¼¢ï …¾ ¼ÜU ¹ïÚ¢ Ý¢¹ ©„ ¹ï´ Úãï°¢ çÈGUçÚà¼ï
©„ ÜïU çH²ï §çS¼xGÈGU¢Ú ÜUÚ¼ï Úãï´°ï J
39