Олон улсын эрх зүй хичээл

1. ОУЭЗ-н орчинд нөлөөлдөг байгууллагаДэлхийн Худалдааны Байгууллага Б.Лхамсүрэн (FA08B101) Г.Нансалмаа (FA08B225) Б.Номун (FA08B103) Ñ.Санчирхүү(FA07B020)

2. Агуулга I.Оршил II.Дэлхийн Худалдааны Байгууллага A.Дэлхийн Худалдааны Байгууллага гэж юу вэ? B. ДХБ-ын гишvvд III.ДХБ-ын хэлэлцээрийн vндсэн дvрэм журам IV.ДХБ-ын олон талт худалдааны хэлэлцээрvvд V.Монгол улс ба ДХБ VI.Дүгнэлт VII.Ном зүй

3. Оршил

5. Дэлхийн худалдааны байгууллага Дэлхийн худалдааны байгууллага гэж юу вэ? Дэлхийн худалдааны байгууллага (ДХБ) нь олон улсын худалдаа, хөрөнгө оруулалтын талаарх дэлхий нийтийн дурэм журмуудыг тогтоож, хэрэгжvvлэн, мeрдvvлдэг Засгийн газар хоорондын олон улсын байгууллага юм Марракешийн хэлэлцээр1995-1-1 ТХЕХ 1947 Байршил:Швейцар- Женев Байнгын нарийн бичгийн дарга нарын газар, Сайд нарын Бага хурал, ЕрeнхийЗeвлeл ДХБ-н гишүүд 153 улс ( 2008 оны 7 сарын байдлаар ) Саналболгожбуйбуулт

6. ДХБ-ынхэлэлцээрийнvндсэндvрэмжурам Үл ялгаварлан гадуурхах 2 зарчим Үндэстнийнэнтааламжтайнeхцлийнзарчим (ҮНТН зарчим), Үндэснийнeхцeл (ҮН)

7. ДХБ-ынолонталтхудалдааныхэлэлцээрvvд Тарифхудалдааныерeнхийхэлэлцээр (ТХЕХ) батvvнийгдагалдаххуультогтоомж ДХБ-ынолонталтхудалдааныхэлэлцээрvvд "Тулгуур" гурванхэлэлцээрт ТХЕХ 1994 (ДХБ-ынхvрээндхамрахбайдлаар), Үйлчилгээнийхудалдаанытухайерeнхийхэлэлцээр (ҮХЕХ), Оюуныeмчийнэрхийнхудалдаатайхолбогдсонасуудлынтухайхэлэлцээр (TRIPs’) бусадарванхоёрхэлэлцээр

8. ДХБ-ынэрхзүйнбайдал ДХБ ньхуулийнэтгээдбайхбөгөөдчигүүргээгүйцэтгэхэдньшаардагдахэрхзүйнчадварыггишүүнбүрхүлээнзөвшөөрнө. ДХБ-ынчигүүргээгүйцэтгэхэдшаардлагатайэрхямба, дарханэрхийггишүүнбүрхүлээнзөвшөөрнө. Гишүүнбүр ДХБ-ынажилтнуудболонгишүүдийнтөлөөлөгчдөд ДХБ-тайхолбогдсончигүүргээбиедаангүйцэтгэхэдшаардлагатайэрхямба, дарханэрхийгадилнөхцлөөрэдлүүлнэ.

9. ДХБ-ынэрхзүйнбайдал Гишүүнбүр ДХБ, түүнийажилтнуудболонгишүүдийнтөлөөлөгчдөдэдлүүлэхэрхямба, дарханэрхньТөрөлжсөнбайгууллагуудынэрхямба, дарханэрхийнтухайНэгдсэнҮндэстнийБайгууллагынЕрөнхийАссамблейгаас 1947 оны 11 дүгээрсарын 21-ний өдөрбатласанконвенцидзаасанэрхямба, дарханэрхтэйадилбайна. ДХБ ньтөвбайрныхааталаархэлэлцээрбайгуулжболно.

10. ДХБ-ын тухай нийтлэг 10 буруу ойлголт ДХБ улс төрийн бодлогыг үйл ажиллагаандаа тусгадаг. Үнэндээ бол ДХБ нь гишүүнчлэлийн үүрэг давамгайлсан байгууллага юм. ДХБ ямарч үнээр худалдааг чөлөөлөх зорилготой. Энэ нь хэрэг дээрээ улс орнууд хоорондоо наймаалцах асуудал юм. ДХБ арилжааны сонирхлыг хөгжлийнхөөс илүүд үздэг . Үнэн хэрэгтээ: ДХБ-ын хэлэлцээрүүд хөгжлийг түлхүү анхаарсан заалтууд дүүрэн.

11. ДХБ-ын тухай нийтлэг 10 буруу ойлголт ДХБ худалдааг хүрээлэн байгаа орчноос илүүд авч үздэг. Үнэнэ хэрэгтээ: Олон заалтууд хүрээлэн байгаа орчны тухай авч үзсэн байдаг. ДХБ өөрсдийн үйл ажиллагааг гишүүн орнуудын иргэдийн эрүүл мэнд болон аюулгүй байдлынхаас дээгүүр тавьдаг. Үнэндээ бол: Хэлэлцээрүүдийг ДХБ-ын гишүүн засгийн газрууд хэлэлцээний замаар тохиролцсон бөгөөд тийм ч учраас хэлэлцээрүүд нь тэдгээрийн ашиг сонирхлыг тусгадаг. ДХБ ажлын байрыг үгүй болгож, ядуурлыг ихэсгэдэг. Үнэн хэрэгтээ: Худалдаа нь ажлын байр бий болгох болон ядуурлыг бууруулах хүчирхэг хэрэгсэл юм. ДХБ-ын өмнө жижиг орнууд хүчин мөхөсдөнө. Үнэн хэрэгтээ: ДХБ-гүйгээр жижиг орнууд сул дорой байна. ДХБ тэдгээрийн наймаалцах боломжийг нэмэгдүүлдэг.

12. ДХБ-ын тухай нийтлэг 10 буруу ойлголт ДХБ нь лоббигийн хүчирхэг хэрэгсэл мөн. Үнэн хэрэгтээ: ДХБ-ын тогтолцоо нь засгийн газруудад ашиг сонирхлыг багасган, нөлөөллийг бууруулах арга хэрэгслийг санал болгодог. Буурай орнууд ДХБ-д хүчээр нэгдэн ордог. Үнэн хэрэгтээ: Ихэнх орнууд ДХБ-ын тогтолцоонд багтах нь түүнээс гадуур байхаас илүү гэдгийг мэдэрч байдаг. Тийм ч учраас гишүүн болохоор хэлэлцээ хийж буй орны жагсаалтад худалдаанд оролцогч том жижиг үндэстнүүд аль аль нь ордог. ДХБ ардчиллаас ангид байдаг.Үнэн хэрэгтээ: ДХБ-д шийдвэрийг гол төлөв нийтийн тохиролцоогоор гаргадаг. Зарчмын хувьд олонхийн дүрмээс илүү ардчилалтай, учир нь орон бүр зөвшөөрдөг.

13. Монголулсба ДХБ 1996 оны 12 сарын 26-нд хүсэлт гаргаж 1997 оны 1-р сарын 29-нд нэгдэнорсон 14 140 гаруй “G-33” “Шинээрэлссэнгишүүн-орнуудынбүлэг” “Далайдгарцгүйхөгжижбайгааорнуудынбүлэг”-т нэгдсэнбайна.

14. Монголулс ДХБ-д гишүүнээрэлсэхдээ Худалдааныбодлогоо олонталтхудалдааныдүрэмжурамднийцүүлжболовсронгуйболгох импортынтатвархураамж татварынгорим, тарифынбусаргахэмжээ урамшуулалболонүйлдвэрийнбодлого хувьчлалынхөтөлбөр хөрөнгөоруулалт гаалийнжурамзэрэгтэйхолбогдсон 20 гаруйүүрэгамлалтавсан.

15. Эдгээрүүрэгамлалтынхүрээнд Гаалийнүйлчилгээгхялбаршуулах, шатдамжлагыгньцөөрүүлэх, тарифыгбууруулахзорилгооргадаадхудалдаатайхолбоотой 30 гаруйхуулийгшинээргарган, нэмэлтөөрчлөлторуулсанбайна. ДХБ-ынөмнөгадаадхудалдаанытарифыгтогтоохдээдхэмжээгдунджаар 20% (bound rates) байлгахаарамлалтавсанбайна. Гэхдээ 2007 оныбайдлаарМонголулсынимпортынбараандтогтоосонтарифындундажхэмжээнь 5%-тайбайна. Энэхэмжээг 1997 оныөмнөхгадаадхудалдаанытарифынхэмжээтэйхарьцуулахадбараг 70%-аарбуурсан. Экспортынхувьдцөөхөнхэдэннэрийнбараандтатвартавьдагбөгөөдүүндголонцгойлохбүтээгдэхүүнньболовсруулаагүйноолуурюм.

16. Эдгээрүүрэгамлалтынхүрээнд Түүнчлэн ДХБ-ынбусадүүрэгамлалтынхүрээндгадаадхудалдаандааямарнэгэнтооныхязгаарлалт /quato/ тогтоогоогүй, дотоодынүйлдвэрлэгчдэдямар ч улсындэмжлэг /subvention/ үзүүлээгүйбайна. Оёмолсүлжмэлэдлэлийнсалбарт, үйлдвэрлэлийнзориулалтааримпорталжбуйүндсэнболонтуслахматериал, түүхийэд, сэлбэгхэрэгслийггаалийнболон НӨА татвараасчөлөөлсөн. Үндэснийстандартыголонулсынстандартаднийцүүлэхаргахэмжээавчбайгаазэргээрчөлөөтхудалдаагдэмжихбодлогобаримталжбайна.

17. Дүгнэлт

18. Ном зүй Google. (2010 оны 3 5). From Google: http://www.google.mn Mongolia Trade. (2010 оны 3 5). From Discovering Business in Mongolia: http://www.mongoliatrade.mn Wikipedia. (2010 оны 3 5). From The Free Encyclopedia: http://www.wikipedia.com WTO. (2010 оны 3 5). From World Trade Organization: http://www.wto.org (2007). Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. In Б. Д. Ж.Хулан, Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. Улаанбаатар: Содпресс ХХК.

19. Анхаарал тавьсанд баярлалаа