Ebook Tự Học Digital Marketing Cho Sinh Viên Và Người Đi Làm
1. LÀM SAO TỰ HỌC DIGITAL MARKETING CHO
SINH VIÊN & NGƯỜI ĐI LÀM
Author: Duy Ninh
Contact: Linkedin.com/in/tranduyninh Facebook.com/tranduyninh
I/ TRƯỚC KHI BẮT ĐẦU
Có những chuyện bên lề cần biết trước khi bạn bắt đầu Bài viết mang tính chất tham
khảo không có số liệu chứng minh.
Bài viết rất dài, bạn có thể download tại đây, hãy đọc lướt hết bài những phần mình in
đậm để chọn phần bạn thích đọc.
1.1 Bạn có thích Digital Marketing không?
Trong quá trình làm việc, giảng dạy và hướng dẫn những bạn mới tiếp cận với Digital
Marketing mình thấy các bạn đều có một điểm chung là chưa nắm chắc được là mình
có thích không, với các bạn thích lại không biết bắt đầu từ đâu (và đa phần các bạn
cũng không biết là mình thích cái gì), đây thực sự là một vấn đề rất lớn vì sẽ rất lãng
phí thời gian & tiền bạc của các bạn.
Tuy nhiên ở đây lại là vấn đề Con gà & Quả trứng: Không cho thử làm sao biết có thích
không? Vì lý do như vậy nên mình cũng rất hoan nghênh các bạn muốn thử sức trong
Digital có thể liên hệ mình: Linkedin, Facebook.
Vậy thử như thế nào? Sao cho nhanh nhất? Bao lâu để biết bạn có phù hợp không?
Trong bài viết này mình sẽ chia sẻ một số thông tin để giúp các bạn (những bạn chưa
có định hướng nếu bạn đã có người hướng dẫn hãy cứ làm theo người hướng dẫn
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
4. Nếu bạn không biết bạn thích làm gì dẫn đến bắt buộc phải thử tất cả những thứ bạn có
thể thử, và với Digital Marketing sẽ không khó để có được một số trải nghiệm, có thể sẽ
không hợp với bạn nhưng cũng là một kinh nghiệm cho sau này.
1.5 Bạn đang làm Marketing truyền thống?
Dấu hiệu nào bạn nên chuẩn bị cho việc học Digital Marketing? Dấu hiệu rõ ràng nhất
là công ty bạn đã, đang hoặc sắp có một website hoặc dữ liệu khách hàng có liên quan
đến kỹ thuật số (như email, số điện thoại…).
Những người đã đi làm có rất nhiều lợi thế để bước chân vào Digital Marketing như:
Nguồn tài chính vững mạnh, có mối quan hệ rộng, được sếp tin tưởng giao việc (hoặc
tự làm)…
Các bạn nên biết rằng cũng ở cùng một điểm xuất phát nhưng các bạn sinh viên không
có tài chính, cơ sở vật chất, công cụ/tài chính để thử những gì mình làm như các bạn vì
vậy các bạn sẽ nhanh giỏi hơn rất nhiều.
1.6 Kinh Nghiệm, Cơ Hội, Thách Thức
Bản chất của kinh nghiệm chính là sự chứng minh bạn có khả năng xử lý các tình
huống trong quá khứ (vì vậy bạn có thể xử lý các tình huống trong tương lai), đó chính
là lý do bạn sẽ có cơ hội tìm được việc làm/được mở rộng kiến thức cao hơn khi bạn
chọn Digital Marketing.
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
6. ● Web analytics (hay dùng Google Analytics).
2.2 Học tại các trung tâm giảng dạy Digital Marketing
Nếu bạn có 34 triệu và bạn không có nhiều thời gian để mày mò tự học, lúc này học ở
các trung tâm là cách khá nhanh để bạn tiếp cận và hiểu cách Digital Marketing hoặc
một công cụ của Digital Marketing vận hành như thế nào, các bạn lưu ý là đi học chỉ
đem lại những điều căn bản nhất đừng mong đợi những gì trên lớp dạy sẽ giúp bạn tự
tin làm được, muốn làm được bắt buộc các bạn phải tự tìm hiểu hoặc đọc thêm vì trên
lớp thầy sẽ chỉ giảng những điểm mấu chốt.
Những lưu ý:
● Tiền mua được khóa học nhưng không mua được kiến thức đừng bỏ tiền ra đi
học hết khóa này đến khóa khác. Học khoảng 2 khóa là biết bạn có hợp không
rồi.
● Bạn đi học là trả tiền để được hỏi, hỏi nhiều vào, ra khỏi lớp mà nhờ mấy ông
thầy này tư vấn sẽ rất đắt tiền.
● Nên học những khóa riêng biệt cho một công cụ của Digital Marketing. Đừng
tham học nguyên bộ Digital Marketing vì học quá nhiều đến lúc học xong cũng
chưa rõ cái gì cả.
● Luôn làm bài tập về nhà một cách cực kỳ nghiêm túc, tự mày mò ở nhà rồi lên
lớp hỏi thầy thêm.
Hiện nay ở HCM có rất nhiều trung tâm dạy Digital Marketing và chất lượng cũng khác
nhau nhưng trên blog này mình sẽ không nhắc đến vấn đề chọn trung tâm nào, nếu
bạn muốn đi học và muốn tìm hiểu thêm có thể gửi tin nhắn trên Facebook của mình:
http://www.facebook.com/tranduyninh (vui lòng gửi tin nhắn trước khi add friend).
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
7. Cho dù bạn đi học tại các trung tâm bạn cũng phải luôn tự học thêm, khi bạn đi học
thường sẽ được chia sẻ một số bí quyết rất hữu dụng cho bạn sau này.
2.3 Tự học Digital Marketing
Tự học không dễ, mình cũng từng như vậy và đã phải mất 5 năm mới nắm được một
số kinh nghiệm, kiến thức nhất định , Nhưng nếu bạn có đam mê thì tự học là một cách
rất hay để bạn từ từ khám phá những điều thú vị của Digital Marketing mà chỉ có tự
học mới đem lại cho bạn cảm giác đó.
Steve Job’s từng phát biểu tại buổi lễ tốt nghiệp của đại học Standford, bài phát biểu
này đã truyền cảm hứng cho mình rất nhiều, và mình tin là các bạn cũng nên tìm cho
các bạn một công việc mà các bạn yêu thích để khởi đầu hoặc chuyển hướng.
Your work is going to fill a large part of your life, and the only way to be truly satisfied is
to do what you believe is great work. And the only way to do great work is to love what
you do. If you haven’t found it yet, keep looking. Don’t settle.
2.4 Làm sao để tự học, bắt đầu từ đâu?
Mỗi người mà mình biết đều có cách tiếp cận và học khác nhau, mình khuyên các bạn
hãy chọn cho mình một công cụ của Digital mà bạn thích để theo đuổi.
Nếu vẫn chưa biết bạn thích gì trong Digital Marketing Hãy bắt đầu với việc tự làm
website bằng mã nguồn mở. Sau khi làm (hiểu) được cách website (vận hành) thì coi
như các bạn đã đủ đam mê và có vốn để đi tiếp rồi. Tuy nhiên nếu bạn không làm được
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
8. website hãy cứ học những thứ khác từ từ biết đâu bạn có con ra con đường riêng của
bạn.
Bây giờ (thường khoảng 16 tháng từ lúc bạn tìm hiểu về website) đã đến lúc bạn chọn
cho mình một trong các công cụ của Digital Marketing để chính thức bắt đầu, hãy chọn
một công cụ đem lại cho bạn khả năng được thực hành (được làm thực tế) nhiều nhất
có thể.
2.5 Thang điểm về độ khó các công cụ Digital
(Cảm nhận cá nhân, vui lòng đừng yêu cầu mình chứng minh, đây là đánh giá độ khó
của một công cụ và không phải là đánh giá mức độ thông minh của người đang làm các
công cụ này):
● Website (3) (10) dễ để làm một website mã nguồn mở và hiểu cách vận hành,
khó khi làm những tính năng đặc biệt.
● Content (6,5) Muốn tự học content, cách viết không khó nhưng bạn cần 1 chút
năng khiếu.
● SEO (8,5) Khó đấy nhưng học xong bạn sẽ xử lý được tất cả các công cụ còn
lại rất dễ (trừ content) do khả năng tìm kiếm thông tin của bạn cũng rất siêu
phàm sau khi làm seo giỏi, ngoài ra SEO cũng là đối tượng được săn đuổi rất
nhiều.
● SEM (5) Khá khó khi các bạn bắt đầu nhưng qua được mấy thứ về nghiên cứu
từ khóa thì sau này sẽ dễ học.
● Email Marketing (5) (8) Khá đơn giản để bắt đầu (5) nhưng muốn thành người
giỏi (8) thì rất khó khăn và đòi hỏi phải hiểu nhiều thứ liên quan.
● Online PR (7): Cũng như content nhưng phải biết cách mở rộng quan hệ, giao
lưu nhiều.
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
9. ● Quảng cáo Banner (3)(8): rất dễ nếu bạn muốn mua, chạy, hiểu được nó, rất khó
nếu bạn muốn tối ưu nó.
● Social Media Marketing (4)(8): Dễ tiếp cận (4) nhưng cũng khó để thành công
nếu bạn không có 1 chút năng khiếu giao tiếp.
● Mobile Marketing (7) : Cần bạn hiểu nhiều về hành vi người dùng với mobile và
những thứ liên quan đến copy, user experience…căng lắm :).
● Web Analytics (9): Rất khó vì nếu bạn không hiểu các công cụ khác lúc này sẽ
chẳng biết thống kê cái gì, report cái gì, thế nào là tốt, thế nào là xấu…rất ít tài
liệu tiếng việt, nhiều khi nhìn vào mấy đoạn code mà nản nhưng đây là phần rất
rất thú vị.
Bạn nên chọn nếu
● Bạn rất thích (hoặc rất muốn thử).
● Khả năng bạn thực hành rất cao và rất nhiều.
● Phù hợp với nguồn tài chính hiện có của bạn
III/ BẮT ĐẦU VỚI MỘT SỐ CÔNG CỤ CỦA DIGITAL
Lý thuyết về Digital có rất nhiều trên mạng nhưng điểm quan trọng là phải thực hành
thật nhiều, do đó trong quá trình làm đừng ngại việc làm miễn phí cho ai đó, đừng nghĩ
mình bị bóc lột…cố gắng cày.
3.1 Cách làm website bằng mã nguồn mở
Rất nhiều bạn bè, team member của mình đã và đang thành công trong lĩnh vực Digital
đều có cách tiếp cận riêng nhưng đều biết làm website bằng mã nguồn mở hoặc một số
kiểu website khác.
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
11. cơ bản về cách website vận hành, những giới hạn của HTML, CSS hay một ngôn ngữ
lập trình nào đó sẽ giúp bạn mô tả và “nhờ vả” một cách hiệu quả hơn.
Xem thêm: Học Wordpress cơ bản Thachpham.com
3.2 Bắt đầu với SEO (Search Engine Optimization):
Sau khi mình làm xong 1 website cho ông anh nhưng tìm mãi trên Google mà không
thấy website của mình đâu, từ đó mình bắt đầu tìm hiểu về SEO.
Ban đầu mình tìm kiếm (search) vòng quanh xem tại sao website lại hiển thị khi mình
search gì đó trên Google và tại sao một website không xuất hiện khi người dùng tìm
kiếm, cách cho Google biết một website đang tồn tại trên internet, rồi mình tìm hiểu tiếp
SEO bao gồm những phần lớn nào, trong mỗi phần lớn có những phần nhỏ nào, cách
các phần này tương tác với nhau, cách tối ưu các phần này cho SEO như thế nào.
Trong quá trình làm mình sẵn sàng thử bất cứ thứ gì mình đọc được không sợ là đúng
hay sai, sau đó đọc thêm để từ từ hiểu ra như vậy là đúng hay sai.
Lúc đó mọi thứ mình làm và tối ưu đều dùng website mã nguồn mở Joomla và các
plugin của nó.
Hãy bắt đầu học SEO bằng cách học làm website bằng Wordpress (không khó ), sau
đó đọc cuốn sách này: SEO Starter by Google, và có thể tìm cuốn SEOBOOK để đọc
hoặc một cuốn nào phù hợp với bạn, đọc sách với SEO là khá quan trọng vì SEO có rất
rất nhiều chi tiết nên bạn cần tổng hợp và học theo một định hướng rõ ràng.
Một số từ khóa mình hay search trong thời kỳ này (tiếng anh hồi đó):
● Website is not showing up on Google search
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
12. ● How to let Google know my website
● What is Google
● How Google work
● What’s title, description, keywords
● How to submit website to Google
● How to choose the right keywords
Những nguồn tham khảo thông tin:
● Moz.com
● Backlinko.com
● SEO Book bộ sưu tập của anh Hiển (ebook)
● Art of SEO Đừng đọc cuốn này (không phù hợp để bắt đầu)
3.3 Bắt đầu với SEM (Search Engine Marketing):
Mình định nghĩa SEM ở đây đơn giản là quảng cáo trên Google (sau này giỏi rồi bạn
hãy tìm hiểu thêm để hiểu rộng hơn).
Khi bắt đầu học SEM mình may mắn được training từ một công ty, từ đó giúp mình hiểu
được những thứ cơ bản và cách vận hành, ngoài ra lúc này mình đã làm SEO được
khá lâu nên việc nghiên cứu từ khóa cũng như viết đoạn quảng cáo không có gì khó
khăn nữa, chỉ mơ hồ mãi về làm sao để tối ưu quảng cáo và những thứ nâng cao cần
học là gì, ngoài ra còn gặp khó khăn về việc không có nhiều tiền để chạy khi mới bắt
đầu học.
Về bản chất SEM theo định nghĩa đơn giản trên của mình thì chỉ là một phần mềm
quản lý quảng cáo do Google tạo ra, và phần mềm thì luôn luôn có những nguyên tắc
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
13. sử dụng, hướng dẫn sử dụng, điều khoản sử dụng được viết rất đầy đủ chi tiết kèm
theo video hướng dẫn chính thức từ Google, nên nếu bạn có tiền để chạy SEM thì:
● Hãy tìm hiểu làm sao để chọn từ khóa phù hợp với mục tiêu quảng cáo của bạn.
● Hãy tìm hiểu về những giới hạn hướng đối tượng của Google Adwords.
● Hãy tìm hiểu điểm chất lượng và định nghĩa click, impression
● Hãy chạy càng nhiều Campaign càng tốt (tốn tiền của bạn hoặc của người
khác).
Hãy bắt đầu bằng đọc cái này: Google Adwords Help sau đó cố gắng vận dụng mối
quan hệ và ngỏ ý muốn chạy thử SEM cho một ai đó với số tiền nhỏ (bid thấp) để hiểu
rõ hơn lý thuyết…sau khi chạy ads một thời gian bạn nên thi cái này: Google Adwords
Cetificate thi thì miễn phí nhưng nếu bạn vượt qua được cả 3 kỳ thi của Google thì lúc
đó bạn sẽ không còn lo về cơm ăn, áo mặc, việc làm…nữa (tại thời điểm này).
Phần SEM này quan trọng nhất là bạn chạy nhiều Campaign và chạy nhiều tiền, từ đó
sẽ rút ra được nhiều kinh nghiệm.
Những từ khóa mình search khi bắt đầu:
● Google adwords account structure
● Google adwords targeting option
● Google adwords ads format
● Google adwords limitation
● Google adwords quality score
● Google adwords best practice/ tips & trick
Những nguồn tham khảo, hỏi:
● Google adwords help
● Google Adwords community (hỏi đáp rất nhanh được trả lời)
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
14. ● Youtube
3.4 Bắt đầu với Social Media Marketing:
Trước tiên bạn nên học về cách thực thi trên các kênh Social Media bằng việc sử dụng
các kênh này hàng ngày để hiểu được tính năng và giới hạn của nó.
Sau khi hiểu được cách các kênh Social Media vận hành ra sao bạn hãy thử làm người
khác chú ý hơn đến bạn, dụ dỗ họ tương tác với bạn nhiều hơn, đó cũng thường là
mục tiêu của Social Media Marketing: Tương tác với người dùng nhiều hơn.
Hãy thử tạo cho mình 1 fanpage (hoặc xin làm cho một ai đó) về lĩnh vực bạn yêu thích
rồi tìm mọi cách để tăng like và tương tác cho fanpage đó, bạn sẽ rút ra được nhiều
điều và đừng ngại kể về thành công/ thất bại khi bạn làm fanpage này (kể cả phương
pháp “blackhat” biết để tránh).
Lưu ý:
● Ở Việt Nam rất ít doanh nghiệp dùng Twitter.
● Một bài về forum seeding: Một slide rất hữu ích của anh Anh Tuấn Climax
3.5 Bắt đầu học Email Marketing
Do có một thời gian làm một Project về tài khoản và người dùng tại Project Lana, trong
Project này mình phải xử lý tất cả vấn đề user gặp phải khi đăng ký, đăng nhập, kích
hoạt…nên phải xử lý các vấn đề về gửi mail, cách hệ thống mail vận hành, cách các
spam filter hoạt động, cơ chế chặn mail, tần suất gửi và những thông tin trả về sau khi
gửi mail có ý nghĩa gì…
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
16. 3.6 Bắt Đầu Với Web Analytics
Web Analytics trong doanh nghiệp Việt Nam hiện nay có vai trò khá mờ nhạt nhưng
mình tính trong vài năm nữa đây cũng sẽ là một phần được rất nhiều người chú trọng
phát triển.
Mình đã bắt đầu với Analytics web từ năm 2009 để xem các chỉ số của SEO, dần dần
mình tìm hiểu thêm dùng Web Analytics để đánh dấu các đường link trong một chiến
dịch quảng cáo nhằm đo hiệu quả của chiến dịch đó chính xác hơn (mất khoảng 1 năm
để hiểu phần đánh dấu link này URL Tagging), sau đó làm việc nhiều hơn với SEO
cũng dẫn đến việc mình làm việc nhiều hơn với Ananlytics và dần dần hiểu rõ hơn các
phần nâng cao của nó.
Sau đó có một thời gian làm về Web product tại Project Lana đòi hỏi mình cần tìm hiểu
nhiều hơn, chi tiết hơn về hành vi người dùng, lúc này mình bắt đầu tìm hiểu thêm về
các công cụ analytics realtime và cách dùng event tracking, custom demensions …
Web Ananlytics sẽ tự đến với bạn khi bạn tìm hiểu các công cụ khác của Digital
Marketing.
Lưu ý:
● Web Analytics ở Việt Nam chủ yếu dùng Google Analytics và bạn chỉ nên học khi
bạn cần biết hiệu quả của một công cụ khác trong chiên dịch Marketing.
● Với các bạn đang đi làm các bạn hãy tìm hiểu các định nghĩa về Sessions, user,
bounce rate, page view… các định nghĩa sẽ giúp bạn không còn mơ hồ khi đọc
các report.
Một số nguồn tham khảo:
● Cutroni blog (Một trong các super start về Analytics làm việc cho Google)
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong
17. ● http://www.kaushik.net/ (Siêu nhân này cũng làm việc cho Google)
● MOZ.com
3.7 Content (nội dung)
Mời các bạn cùng xem phần chia sẻ của chị Thuỷ Trịnh Content Manager Project
Lana
Các chuyên gia marketing cho rằng “Content is the King”, nhưng với mình thì “Content
is the Queen” mới là một hình ảnh đủ để những “newbie” hình dung về nó. Vì content
xét về khía cạnh nào cũng giống như một “nữ hoàng”:
● Câu chữ cần trau chuốt, chỉnh chu, chính xác nhưng phải thật sự gần gũi thì mới
đi vào lòng người với đủ mọi tầng lớp “thần dân” (người đọc)
● Nội dung phải đủ sức mạnh, phải “power” nhưng lại mềm mại như lời một nữ
hoàng mới tác động vào não của người nghe/đọc
● Một nữ hoàng thì luôn luôn đẹp. Nội dung của bạn cũng cần phải đẹp. Đẹp và
thực tế.
Đối với những bạn mới bắt đầu làm content marketing, điều đầu tiên là nghiên cứu kỹ
lưỡng insight của người đọc, của khách hàng. Phải biết họ muốn nghe gì, đọc gì, thích
gì trong ngay cái thời điểm mà bạn làm content thì từ đó bạn mới có thể xác định thông
điệp của mình nên chuyển tải theo cách nào. Làm content là làm công việc chuyển tải
thông điệp. Chỉ đơn giản vậy thôi. Nếu bạn vừa làm content vừa làm creative thì chúc
mừng bạn, bạn chắc chắn sẽ giữ được trái tim của khách hàng. Marketing 3.0 là chinh
phục trái tim khách hàng và người duy nhất có thể chinh phục trái tim dù sắt đá nhất sẽ
là “nữ hoàng content”.
Thực tế hơn một chút, bạn hãy cầm viết lên và chuyển tải thông điệp sau đây đến với 3
người bạn thân thiết nhất của bạn:
Tôi muốn trở thành một copywiter.
Tạo đột phá về doanh số bằng “cỗ máy” bán hàng tự động trên hệ thống Internet
http://biquyethoctap.com/he-thong-ban-hang-tu-dong