1. 1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
CHƯƠNG 4
CHẤT THUẦN KHIẾT
1. Tổng quát
2. Quá trình hóa hơi đẳng áp
3. Giản đồ khối biểu diễn quan hệ p-v-T
4. Quá trình nóng chảy – quá trình thăng hoa
5. Cách xác định thông số trạng thái
6. Các quá trình nhiệt động cơ bản
2. 2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
1. Tổng quát về chất thuần khiết
Gồm nhiều chất, có tphh, cthh không đổi trong quá trình
nhiệt động.
H2O, NH3, Fréon ( R12, R22, R134a, R502) → hiện tượng
khí nhà kính, tác dụng tầng Ozon ?, Propane C3H8, O2, Butane
C4H10, Methyl Alcohol CH3OH, Ethyl Alcohol C2H5OH … →
ứng dụng của từng loại chất thuần khiết này.
3. 3
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
2. Quá trình hóa hơi đẳng áp
Hóa hơi là quá trình chuyển chất lỏng thành hơi:
Bay hơi
Sôi
4. 4
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
5. 5
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
6. 6
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
✓ Trạng thái lỏng chưa sôi.
✓ Trạng thái lỏng sôi: đường x = 0
✓ Trạng thái hơi nước bão hòa ẩm
✓ Trạng thái hơi bảo hòa khô: đường x = 1
✓ Trạng thái hơi quá nhiệt
7. 7
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
8. 8
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Ẩn nhiệt hóa hơi
p = const → quá trình b → d → ts = const.
→ Nhiệt lượng cung cấp vào chỉ để nước biến
đổi pha gọi là nhiệt hóa hơi.
Nhiệt lượng cần để đưa 1 kg nước ở trạng thái sôi thành 1kg
hơi bão hòa khô trong cùng một áp suất
Ký hiệu: r
Đơn vị: KJ/kg hay Kcal/kg.
b
d
bd i
i
q
r −
=
= '
"
i
i
r −
=
9. 9
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Độ khô
x: độ khô của hơi bảo hòa ẩm
h
l
h
G
G
G
x
+
=
Gh: lượng hơi bảo hòa khô có trong hơi bảo hòa ẩm đang khảo sát
Gl: lượng lỏng sôi có trong hơi bảo hòa ẩm đang khảo sát
0 < x < 1
10. 10
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Khi đó các thông số khác được tính như sau
vx = x.v” + (1 – x).v’
ix = x.i” + (1 – x).i’
sx = x.s” + (1 – x).s’
vx, ix, sx Thể tích riêng, entanpi và entropi của hơi bão hòa
ẩm có độ khô là x
v”, i”, s” Các thông số của hơi bão hòa khô.
v’, i’, s’ Các thông số của nước sôi.
11. 11
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
3. Giản đồ khối biểu diễn quan hệ p-v-T của chất thuần khiết
Biểu diễn quan hệ p – T cuả Nước
12. 12
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Pressure-volume-temperature
surface for a substance that
expands on freezing
13. 13
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
4. Quá trình nóng chảy – quá trình thăng hoa
14. 14
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
5. Cách xác định thông số trạng thái của chất thuần khiết
16. 16
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Xác định trạng thái và thông số trạng thái của nước và
hơi nước trong các trường hợp sau:
1/ t1 = 50oC; i1 = 209,3kJ/kg
2/ t2 = 80oC; x = 1
3/ p3 = 30bar; v3 = 0,035m3/kg
4/ p4 = 10bar; t4 = 300oC
5/ p5 = 6bar; t5 = 120oC
6/ p6 = 20bar; s6 = 1,6kJ/kgđộ
7/ p7 = 120bar; s7 = 5,6kJ/kgđộ
17. 17
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Nội suy tuyến tính
18. 18
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Đồ thị thể hiện mối quan hệ giữa p – v và T – s của chất thuần khiết
6. Các quá trình nhiệt động cơ bản
19. 19
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Đồ thị thể hiện mối quan hệ giữa i – s và lgp – i của chất thuần khiết
20. 20
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Quá trình đẳng tích
( ) ( ) ( ) ( )
1
2
1
2
1
1
1
2
2
2
1
2 p
p
v
i
i
v
p
i
v
p
i
u
u
u −
−
−
=
−
−
−
=
−
=
0
pdv
w
2
1
=
=
u
w
u
q
=
+
=
Độ biến thiên nội năng :
Công của quá trình:
Nhiệt lượng của quá trình:
21. 21
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Quá trình đẳng áp
( ) ( ) ( ) ( )
1
2
1
2
1
1
1
2
2
2
1
2 v
v
p
i
i
v
p
i
v
p
i
u
u
u −
−
−
=
−
−
−
=
−
=
( )
1
2
2
1
v
v
p
pdv
w −
=
=
1
2 i
i
q −
=
22. 22
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Quá trình đẳng nhiệt
( ) ( )
1
1
1
2
2
2
1
2 v
p
i
v
p
i
u
u
u −
−
−
=
−
=
Tds
dq
T
dq
ds =
= ( )
1
2 s
s
T
q −
=
u
q
w
w
u
q
−
=
+
=
23. 23
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Quá trình đoạn nhiệt:
( ) ( )
1
1
1
2
2
2
1
2 v
p
i
v
p
i
u
u
u −
−
−
=
−
=
u
w
w
u
0
q
−
=
+
=
=
24. 24
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Một bình kín bên trong có chứa 0,2 kg hơi nước, ở trạng thái ban
đầu có t1 = 1100C và i1 = 1500 kJ/kg. Sau đó cấp nhiệt cho bình đến
khi hơi nước trong bình là hơi bão hòa khô.
Xác định:
• Trạng thái của hơi nước chứa trong bình trước khi cấp nhiệt
• Nhiệt độ của hơi nước sau khi cấp nhiệt
• Nhiệt lượng cấp cho bình
• Biểu diễn quá trình cấp nhiệt trên đồ thị p-v
25. 25
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Đề bài cho câu 9, 10: khảo sát quá trình ngưng tụ đẳng áp của
nước và hơi nước ở trạng thái bảo hoà khô có áp suất p1 = 8bar đến
khi nhiệt độ còn t2 = 100oC.
Câu 9: thể tích riêng v2 ở trạng thái sau khi ngưng tụ
a) v2 = 0,0010286 m3/kg
b) v2 = 0,0010600 m3/kg
c) v2 = 0,0010431 m3/kg
d) Đáp án của bạn
Câu 10: độ biến thiên nội năng của quá trình
a) Δu = -2158kJ/kg
b) Δu = 2349,5kJ/kg
c) Δu = -2349,5kJ/kg
d) Đáp án của bạn
26. 26
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Tp.HCM
GIẢNG VIÊN: TS. PHAN THÀNH NHÂN
Hết chương 4