1. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KADIN ÇEVRE, KÜLTÜR VE İŞLETME
KOOPERATİFLERİ TANITIM SUNUMU
1
2. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
DÜNYADA KOOPERATİFÇİLİK
Dünya’da ilk kooperatifçilik hareketi işçiler tarafından 1800’lü yıllarda
İngiltere’de başlamıştır.
Ortaklık kültürünün fazla olduğu ABD, Fransa, İngiltere, İtalya, Almanya ve
Japonya en çok kooperatif örgütüne sahip ülkeler olarak karşımıza
çıkmaktadır.
Kooperatifler, istihdamı artırma, sosyal entegrasyon, tarım, bölgesel ve
kırsal kalkınma gibi pek çok alanda önemli ekonomik kalkınma araçları
arasında görülmektedir.
Yoksulluktan ve işsizlikten en çok etkilenen dezavantajlı grup olan kadınlar
Hindistan, İran, Nijerya, Tayland gibi ülkelerde kadın kooperatifleri çatısı
altında birleşmektedirler.
2
3. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KADIN KOOPERATİFLERİ
Kadın kooperatifçiliği hareketi ülkemizde büyük
ekonomik krizlerin yaşandığı 2000’li yılların başında kadın
girişimciler tarafından başlatılmıştır.
Ortaklarının % 80-% 100’ü kadındır. Devletin ekonomiye
kabul ettirmeye çalıştığı bir model değildir. Kadın
girişimcilerin talepleri doğrultusunda tabandan gelen bir
hareketle kurulmaya başlanılmıştır.
3
4. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KOOPERATİF NEDİR? NASIL KURULUR?
Kooperatifler tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının
belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve
geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla
karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp
korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından
kurulan değişir ortaklı, değişir sermayeli ortaklıklardır.
7 kurucu ortak tarafından kurulabilmektedir. Sermayesi
ortaklar tarafından taahhüt edilen ortak başına en az bir
ortalık payından oluşmaktadır.
4
5. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KADIN KOOPERATİFLERİNİN SAYILARI
- 88 adet işletme kooperatifi(Kadın, Çevre, Kültür ve
İşletme Kooperatifi)
- 6 adet küçük sanat kooperatifi,
- 5 adet tarımsal kalkınma kooperatifi,
- 4 adet üretim ve pazarlama kooperatifi,
- 5 adet tüketim kooperatifi,
- 2 adet konut yapı kooperatifi,
- 1 adet yayıncılık kooperatifi,
olmak üzere 111 adettir.
5
6. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
TEK TİP ANASÖZLEŞME HAZIRLANMIŞTIR
Kooperatif kuruluşu için gelen talepler incelendiğinde, taleplerin kadınların
ekonomik ve kültürel ihtiyaçlarını giderme amacını taşıdığı görülmüştür.
2011 yılında bu amaca hitap edecek «Kadın, Çevre, Kültür ve İşletme
Kooperatifi şeklinde tek tip örnek anasözleşme hazırlanmıştır.
İl Müdürlüklerimize kadın kooperatiflerini buna göre kurmaları talimatlanmıştır.
Ayrıca bu anasözleşme Türkiye Belediyeler Birliği’ne de gönderilmiş olup,
kadın girişimcilerin bu hareketinin desteklenmesi istenmiştir.
Tek tip anasözleşmeye yönelik bu talimattan sonra 11 ay içinde 15 tane
daha kadın kooperatifi kurulmuştur. Sayıları hızla artmaktadır.
6
7. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
BU KOOPERATİFLERE KİMLER ORTAK OLABİLİR?
Tip anasözleşmeye göre ortak olabilmek için «Türkiye
Cumhuriyeti vatandaşı ve medeni hakları kullanma
ehliyetine sahip gerçek kişi kadın ya da kooperatifin
amacına uygun faaliyet konusu bulunan kamu veya özel
hukuk tüzel kişilerinden olunması gerekmektedir.
7
8. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KADIN KOOPERATİFLERİNİN AMAÇLARI
Ortaklarına mesleki eğitim vererek el becerilerini
geliştirmek,
Ortaklarının mal ve hizmet üretimleri için gerekli
girdi ve ekipmanları tedarik etmek,
Ortaklarca üretilen mal ve hizmetlerin pazarlanmasını
sağlamak,
Ortaklarının sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını gidererek,
sağlıklı ve gelişmiş bir çevrede yaşamalarına zemin
hazırlamak.
8
9. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KADIN KOOPERATİFLERİNİN ÇALIŞMA
ALANLARI
El becerileri için eğitici kurslar düzenlemek,
Geleneksel gıda ürünlerinin üretimi ve pazarlanması,
Lokantacılık,
Özürlü eğitimi ve bakımı,
Okul öncesi eğitim,
Kadınların el emeği ile ürettikleri giyim, hediyelik eşya
vb. ürünlerin pazarlanması,
9
10. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerinin faaliyet alanlarına yönelik bazı resimler: Gümüş
işçiliği eğitimi (Ankara)
10
11. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
İğne oyasından takı ve aksesuar üretimi ve pazarlanması(Nallıhan-Ankara)
11
12. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet
Konuları
Erken dönem çocuk eğitimi (İstanbul)
12
13. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince üretilip satışa sunulan hediyelik eşyalar(İstanbul)
13
14. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince unlu gıdalar üretimi
(Çanakkale)
14
15. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince unlu gıdalar üretimi
(Çanakkale)
15
16. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince giysi üretimi (Çanakkale)
Şile bezi elbise Şal
16
17. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince hediyelik eşya üretimi(Adapazarı)
17
18. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince giysi üretimi (Ağrı)
18
19. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince ev tekstili üretimi(Erzincan)
19
20. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince çeyizlik antepişi ürünler
(Gaziantep)
20
21. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince yöresel mantı
üretimi(Kayseri)
21
22. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince üretilen yöresel hediyelik ürünler (Mardin)
22
23. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince oyuncak üretimi (İstanbul)
23
24. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince verilen zihinsel engellilere yönelik
eğitimler (İstanbul)
24
25. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
IV-Kadın Kooperatiflerinin Amaç ve Faaliyet Konuları
Kadın kooperatiflerince üretilen çeyizlik ürünler (Aydın)
25
26. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KADIN KOOPERATİFLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ İÇİN
BAKANLIĞIMIZCA YAPILAN ÇALIŞMALAR
Kadın kooperatiflerinin sorunlarına çözüm bulmak
amacıyla diğer kamu kurumlarıyla yazışmalar ve
görüşmeler yapılmış,
Hazırlık çalışmaları devam eden Türkiye Kooperatifçilik
Strateji Belgesine konu hakkında eylemlere yer verilmiş,
Kooperatiflerin Desteklenmesi Programı(KOOP-DES)
hazırlık çalışmalarına başlanmıştır.
26
27. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
DİĞER KURUMLAR NEZDİNDE YAPILAN
ARAŞTIRMALAR
Bakanlığımızın da katılım sağladığı, Kadın Emeğini
Değerlendirme Vakfı ve Kadın Kooperatifleri İletişim Ağının
birlikte düzenlediği «4. Kadın Kooperatifleri Buluşması» nda bu
alandaki sorunlar ve ihtiyaçlar rapor edilerek Bakanlığımıza
sunulmuştur.
Bakanlığımızca bu kapsamda yapılan çalışmalarda;
AB’nin katılım öncesi mali yardımlarından, Kalkınma
Ajanslarının hibe programlarından, KOSGEB, İŞKUR, Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu kaynaklı kamusal
desteklerden kooperatiflerin nasıl yararlanabileceği,
27
28. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
DİĞER KURUMLAR NEZDİNDE YAPILAN
ARAŞTIRMALAR
Okul öncesi eğitimi hizmetleri veren kadın
kooperatiflerinin sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme
kurumu ile nasıl işbirliği yapabilecekleri, okul öncesi
eğitim faaliyetlerinde dikkat etmeleri gereken konular,
araştırılmış ve bir rapor halinde ilgili kooperatiflerin
bilgisine sunulmak üzere Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
web sitesine konulmuştur.
Raporda belirtilen mevzuat değişikliklerine ilişkin
çalışmalara ise devam edilmektedir.
28
29. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
TÜRKİYE KOOPERATİFÇİLİK STRATEJİ BELGESİ
HAZIRLANMIŞTIR.
Belgeye kadın kooperatifleri ile ilgili olarak, “kadınlarımızın
girişimcilik kabiliyetlerinin artırılması ve ekonomide bir
aktör olarak yer almalarının sağlanması için kooperatifler
çatısı altında örgütlenmeleri yönünde çalışmalarda
bulunulması “ tedbirine yer verilmiştir.
Ayrıca «üretimi artırmak amacıyla verilen kamusal
desteklerin kooperatifçiliği özendirmeye yönelik
uygulanması» tedbiri ile de kooperatiflerin üretim ve
istihdamı artırıcı projelerine kamusal desteklerin
verilmesini öngörmektedir.
29
30. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KOOPERATİFLERİN DESTEKLENMESİ HAZIRLIK
PROGRAMI
Konu hakkında 640 sayılı KHK’ya hüküm konulmuş,
Programın hazırlık çalışmalarına bir Etüt + Uygulama
Projesi hazırlanarak finansman imkanı sağlanmış,
Kapsamlı bir saha analizi çalışmasına ve gerekli
mevzuatın hazırlanmasına başlanılmıştır.
Saha analizine yönelik olarak, ilk önce kooperatiflerin
ihtiyaçlarına ilişkin bir anket çalışması yapılmıştır.
30
31. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KOOPERATİFLERİN DESTEKLENMESİ HAZIRLIK
PROGRAMI
Bakanlığımıza ulaşan anketlere göre kadın kooperatifleri;
Çalışmak için atölye inşaa etmek,
Bu atölyelere dikiş makinaları, nakış makinaları, dokuma
tezgahları boya baskı makinaları, yöresel yemek ve gıda
üretimi için gerekli olan soğutucu fırın, mikser vb. teçhizat
alımı,
Dış mekan ve süs bitkileri üretmek için sera yapımı,
3-12 yaş çocuklar için eğitim merkezleri,
Özürlü eğitim merkezi inşaası ve donatılması,
Kadınlara eğitim vermek amacıyla çeşitli iş makinalarının
alımı,
konularındaki yatırım projelerine destek bekledikleri
anlaşılmıştır.
31
32. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
KOOPERATİFLERİN DESTEKLENMESİ HAZIRLIK
PROGRAMI
Ayrıca anketlerden kooperatiflerin;
Pazarlama alt yapılarını iyileştirmek
Ve kadınların el becerilerini geliştirmek, kooperatif
örgütlenmelere katılım vb. amaçla,
yapacakları pazarlama ve eğitim projelerine de destek
bekledikleri anlaşılmıştır.
32
33. T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü
TEŞEKKÜRLER
Naide İNAN
Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
33