สภาพปัญหาวิกฤต การศึกษาไทย

1. บทความทางการศึกษา เพื่อการเผยแผภายในสถานศึกษา
เรื่อง : สภาพปญหาวิกฤตการณ การศึกษาไทย เปนอยางไร?
โดย
พระมหาณรงค พรอมบัวปา
ครู / เลขานุการเจาคณะอําเภอสุวรรณภูมิ
กลุมสาระการเรียนรูภาษาตางประเทศ ( อังกฤษ )
นธ.เอก, ปธ.3 , พธบ. ภาษาอังกฤษ เกียรตินิยมอันดับ 1
ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขา การบริหารการศึกษา
………………………………
โรงเรียนการกุศลวัดบานยางเครือ เลขที่ 109 หมู 2 บานยางเครือ
ตําบลเมืองทุง อําเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดรอยเอ็ด
สังกัด สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา รอยเอ็ด เขต 2

2. สภาพปญหาวิกฤตการณ การศึกษาไทย โดย พระมหาณรงค พรอมบัวปา รร.การกุศลวัดบานยางเครือ จ. รอยเอ็ด 2
คํานํา
จาก “ สภาพปญหาวิกฤตการณ การศึกษาไทย ” ในปจจุบัน หวังวาบุคลากรทางการศึกษาที่
ไดอาน คงทําใหเกิดแรงบันดาลใจ ตระหนักในภาระหนาที่ของความเปนครู เพิ่มขึ้นเหมือนดังอาตมภาพ
ขออนุโมทนาขอบคุณ พระคุณของบิดา มารดา ครู อุปชฌาย บูรพาจารย ทุกทาน ที่ไดขัด
เกลา เพาะบมอุปนิสัย พรอมทั้งไดปลูกฝงตอกย้ํา ในภาระหนาที่ของความเปนครู ไดอยางเกิดสํานึกแกอาตม
ภาพไดดีเปนอยางยิ่ง
พระมหาณรงค พรอมบัวปา
กันยายน 2554

3. สภาพปญหาวิกฤตการณ การศึกษาไทย โดย พระมหาณรงค พรอมบัวปา รร.การกุศลวัดบานยางเครือ จ. รอยเอ็ด 3
สภาพปญหาวิกฤตการณ การศึกษาไทย เปนอยางไร ?
วิกฤตการศึกษาไทยที่ตองเรงแก คือหนึ่ง การจัดการศึกษา 15 ป ฟรีจริงหรือไม สอง คุณภาพ
การศึกษาไทยตกต่ํา สาม ขาดแคลนครูทั้งดานคุณภาพและปริมาณ
จากวิกฤตดังกลาวสงผลตอสังคมไทย โดยอาจจะกลาวไดวา
1. สังคมไทยไมเปนสังคมแหงการเรียนรู ขาดการใฝรูและความสามารถในการเรียนรูดวยตนเอง
2. สังคมไทยขาดศักยภาพทางการศึกษา ประชาชนยังมีโอกาสในการศึกษาไมเทาเทียมกัน ทําให
ดอยความเจริญทางดานเทคโนโลยีความคิดสรางสรรคและการประดิษฐคิดคน ตาง ๆ
3. สังคมไทยมีคุณธรรมและจริยธรรมเสื่อมลง เพราะไมมีการสอนใหรูจักประเมินคุณคาและ
ประยุกตวัฒนธรรมหรือคานิยมมา ใชใหเหมาะสม สังคมจึงมีลักษณะของวัตถุนิยม วัดคุณคาคนจากชื่อเสียง
ทรัพยสิน และอํานาจ
4. สังคมไทยไมเปนสังคมแหงการเรียนรู ขาดการใฝรูและความสามารถในการเรียนรูดวยตนเอง
5. สังคมไทยขาดศักยภาพทางการศึกษา ประชาชนยังมีโอกาสในการศึกษาไมเทาเทียมกัน ทําให
ดอยความเจริญทางดานเทคโนโลยีความคิดสรางสรรคและการประดิษฐคิดคน ตาง ๆ
6. สังคมไทยมีคุณธรรมและจริยธรรมเสื่อมลง เพราะไมมีการสอนใหรูจักประเมินคุณคาและ
ประยุกตวัฒนธรรมหรือคานิยมมา ใชใหเหมาะสม สังคมจึงมีลักษณะของวัตถุนิยม วัดคุณคาคนจากชื่อเสียง
ทรัพยสิน และอํานาจ
ซึ่งระบบการศึกษาไทยในปจจุบันสิ่งพบเห็นวนเวียนอยูในโรงเรียนตางๆ คือ
สภาพปญหา : การสอนเนนที่การสอนหนังสือมากกวาสอนคนกระบวนการเรียนการสอน
: ยึดวิชาเปนตัวตั้งมากกวายึดผูเรียนเปนตัวตั้ง
: ปอนขอมูลใหทองจํา พฤติกรรมการสอนจําเจ และเปนพฤติกรรมถายทอดเปน
สวนใหญ
: การฝกปฏิบัติ ฝกคิด การอบรมบมนิสัยดานคุณธรรมจริยธรรมมีนอยกวาการ
ทองบนเนื้อหา
ครู : มักเปนผูมีอํานาจในชั้นเรียน มุงสอนแตเนื้อหาวิชา สถานศึกษาจึง
กลายเปน “โรงสอน”มากกวา“โรงเรียน” ผูเรียน: ขาดคุณลักษณะชางสงสัย ใฝรู ขาดความคิดสรางสรรค
ใชชีวิตอารมณตามความรูสึกชอบละเมิดกฎระเบียบ ขาดความซื่อสัตยในการเรียนการทํางาน ไมเห็น
ความสําคัญของการเรียนรูตลอดชีวิต
จากสภาพปญหาดังกลาวทําให
มองเห็นถึง ระบบการศึกษาไทยขาดการปลูกฝง
ในแทบจะทุกๆ ดาน ในขณะเดียวกันครูผูสอน
บางทานกับมีคานิยมในการปลูกฝงกันและกัน
เกี่ยวกับ การมุงทําผลงานทางวิชาการทั้งๆ ที่
ผลงานทางวิชาการนั้น เมื่อนํามาใชในเชิงปฏิบัติ

4. สภาพปญหาวิกฤตการณ การศึกษาไทย โดย พระมหาณรงค พรอมบัวปา รร.การกุศลวัดบานยางเครือ จ. รอยเอ็ด 4
ก็รูทั้งรูวาไมสามารถนํามาใชไดอยางตอเนื่อง
ยั่งยืน แตก็สละเวลาอันมีคาตอนักเรียนมาเพื่อ
มุงหวัง รายรับ ( Income) อันเปนผลตอบแทน
อยางเต็มเม็ดเต็มหนวยมากกวา พรอมทั้งหัวโขน
ที่สวมกันอยูในปจจุบัน เพื่อที่จะเชิดหนาชูคอ อยู
ในสังคมเปนความสงางามอันจอมปลอม โดย
ปลอยภาระนักเรียน ใหกันและกัน แลวก็มาโทษ
ที่ระบบการศึกษาวา ไมดีอยางนั้น อยางนี้ ทั้งๆ ที่
ตัวครูเปนผูผลิต และดูแลผลผลิตของตน
โดยประเทศที่พัฒนาแลว และ
ประเทศที่เศรษฐกิจกําลังขยายตัวชี้วา ศักยภาพ
และคุณภาพของคนอันเปนผลมาจากระบบ
การศึกษาที่มีประสิทธิภาพเปน ปจจัยที่สําคัญ
ที่สุด ที่ทําใหประเทศเหลานั้นประสบความสําเร็จ
มากกวาประเทศอื่นๆ ที่ผาน มาประเทศไทยก็
ลงทุนในเรื่องการศึกษาไปไมนอย แตเปนการ
ลงทุนเชิงปริมาณ สั่งการ และเหมาโหล มากกวา
คํานึงถึงรายละเอียด การมีสวนรวม ตลอดจน
บริบทและคุณภาพที่เปนเปาหมายสําคัญ ถือเปน
การจัดการศึกษาอยางคับแคบ คือ แบบแพคัดออก
ที่นาหนักใจกวานั้นคือ เด็กที่ไมเกง ไมรูจะเรียน
อะไร สวนใหญมักจะมาเลือกเรียนครู ทําให
เสนทางของคนเรียนครูในปจจุบันนี้ คือเสนทาง
ของคนที่ไมมีทางไปในเรื่องการศึกษา สงผลไป
ยังอนาคตวาเราใหคนแบบนี้ ซึ่งนอกจากไมเกง
แลว ยังสิ้นหวังและขาดจินตนาการมาสอนเด็ก
นักเรียน เด็กรุนตอไปจะมีคุณภาพไดอยางไร
เพราะคุณภาพการเรียนรูของเด็กจะไมมีวันสูงเกิน
กวาคุณภาพของครู
การ ปฏิรูปการศึกษาที่ผานมา จึง
เปนเพียงการเปลี่ยนรูปแบบการบริหารงาน แต
ไมไดทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงการเรียนการ
สอนใหดีขึ้นและแตกตางจากเดิม ปญหาของการ
ปฏิรูปการศึกษารอบแรกคือ เนนที่การ
เปลี่ยนแปลงโครงสรางของกระทรวงศึกษาธิการ
(ศธ.) และทบวงมหาวิทยาลัย และหากจะมีการ
ปฏิรูปรอบสองที่เนนการปฏิรูปโอกาสและ
คุณภาพการศึกษา คุณธรรม จริยธรรมของ
นักเรียนแลว แตการปฏิรูปที่ขาดการปรับ
กระบวนทัศนใหม อาจไมสัมฤทธิผลเหมือนที่
วางเปาหมายเอาไว โดยเฉพาะเรื่องคุณธรรม
จริยธรรม ซึ่งไมใชเรื่องงายเลย เพราะเราไม
สามารถสรางคุณธรรม จริยธรรมจากการทองจํา
วิชาศีลธรรมได
นอกจากนี้ สังคมไทยยังเปนสังคมที่ให
ความสําคัญกับวัฒนธรรมอํานาจ ซึ่งจะเปน
อุปสรรคตอการปฏิรูปการศึกษาอยางยิ่ง เพราะแต
ละฝายมุงสนใจวาปฏิรูปการศึกษาแลวจะทําให
ใครมีอํานาจ ใครเสียอํานาจ แทนที่จะคํานึงถึง
เปาหมายที่แทจริง ซึ่งก็คือคุณภาพของการศึกษา
ไทย
ขอมูลการศึกษาของ PISA
(Program for International Students Assessment)
พบวาเด็กไทย 74 เปอรเซ็นตอานภาษาไทยไมรู
เรื่อง วิเคราะหความหมายไมถูก และใชภาษาให
เปนประโยชนในการเรียนวิชาอื่นๆ ไมได
ในขณะที่ขอเรียกรองเรื่องการปฏิรูปการศึกษา
แบบสั่งการเชิงนโยบายใหครู พยายามสอนให
นักเรียนใฝรูใฝเรียน รักการอาน คิดวิเคราะหได
จึงเปนเพียงภาพในอุดมคติเทานั้น เพราะไม
คํานึงถึงขอเท็จจริงที่วาในสภาพที่ครูอาจารย
จํานวนมากไมไดใฝรู ไมรักการอาน คิดวิเคราะห

5. สภาพปญหาวิกฤตการณ การศึกษาไทย โดย พระมหาณรงค พรอมบัวปา รร.การกุศลวัดบานยางเครือ จ. รอยเอ็ด 5
สังเคราะหไมเปนแลว ครูอาจารยเหลานั้นจะสอน
ใหเด็กใฝรู มีนิสัยรักการอานไดอยางไร เพราะ
ความจริงแลวเด็กมักจะเปนอยางที่ครูเปน
มากกวาจะเปนอยางที่ครูสอน ดังนั้นครูอาจารยจึง
ถือเปนปจจัยที่สําคัญที่ สุดของการจัดการศึกษา
ใหมีคุณภาพ โดยเฉพาะสําหรับประเทศไทย ซึ่ง
วัฒนธรรมการเรียนรูเนนการฟงบรรยายจาก
อาจารยเปนหลัก มากกวาจะอานศึกษาคนควาดวย
ตนเอง หรือเรียนรูจากแหลงเรียนรูใกลตัวเพื่อการ
เรียนรูที่มีความหมายและสราง แรงบันดาลใจ ทํา
ใหคุณภาพการสอนของครูอาจารยสงผลตอ
คุณภาพการเรียนรูของนักเรียน นักศึกษาเปนอยาง
มาก
การขยายตัวเชิงปริมาณของ
การศึกษาไทยใน รอบทศวรรษที่ผานมา
กอใหเกิดการจางครูอาจารยเปนจํานวนมากโดย
ละเลยและขาดการเอาจริงเอาจังใน กระบวนการ
คัดเลือกอยางเปนระบบและรอบคอบ ที่แยกวา
นั้นคือ ในบางครั้งแมแตการรับครูอาจารยก็ยังมี
การวิ่งเตนเลนพรรคเลนพวก ปญหานี้ไมเพียง
สะทอนวา ผูที่เขามาเปนครูอาจารยจํานวนไม
นอยที่ยังไมมีคุณภาพและจริยธรรมเทา นั้น แตยัง
สะทอนใหเห็นวา การคัดเลือกคนเขาสูระบบ
การศึกษาเพื่อทําหนาที่สําคัญที่สุดคือเปนครู
อาจารยของประเทศเรานั้นลมเหลวอยางสิ้นเชิง
นอกจากนี้ เราอาจตองเผชิญ
กับปญหาการขาดแคลน "ครูของครู" ซึ่งทาง
คณะกรรมการการอุดมศึกษา ระบุวาในป 2554
คณาจารยในคณะครุศาสตรและศึกษาศาสตรจะ
เกษียณอายุราชการ 2,263 คน ในจํานวนผู
เกษียณอายุพบวาอาจารยที่มีผลงานวิชาการระดับ
ศาสตราจารย ซึ่งทั้งประเทศมีจํานวน 15 คน จะ
เกษียณอายุทั้งหมด สวนระดับรองศาสตราจารย
จะเกษียณประมาณ 80 เปอรเซ็นต เพราะฉะนั้น
รัฐบาลนาจะมุงเนนพัฒนาและยกระดับสถาบัน
ผลิตครูใหเขมขนกวานี้ เหมือนกับที่ทุม
งบประมาณใหมหาวิทยาลัยวิจัยแหงชาติ เพราะ
เรื่องดังกลาวนี้ก็สําคัญไมแพกัน
ดวยเหตุดังกลาว ปญหาครูไม
มีคุณภาพ ไมไดเกิดจากระบบไมดีเพียงสวนเดียว
หากสวนใหญเกิดจากระบบการพัฒนาครูที่ทําให
ครูขาดแรงจูงใจในการสอน ขาดแรงบันดาลใจใน
การพัฒนาตนเอง รวมถึงขาดการจัดการความรูที่
ดี เพราะไมมีโอกาสแลกเปลี่ยนเรียนรูและ
แบงปนความรูระหวางกัน ความ เปนจริงอยาง
หนึ่ง ซึ่งสะทอนจากครูในโรงเรียนคือ ทุกเรื่องใน
โรงเรียนสําคัญหมดไมนอยไปกวาเรื่องการเรียน
การสอน แปลวาทุกกิจกรรมเรงดวนและสามารถ
สอดแทรกแทนการสอนหนังสือไดเสมอ โดย
เฉพาะงานธุรการตางๆ ที่ครูมักจะถูกเรียกไปทํา
หรือกระทั่งประชุมตางๆ ที่ทําใหการสอนตองงด
ไวกอน การพิจารณาความดีความชอบก็มักจะ
พิจารณาจากงานสอนเปนลําดับทายๆ ครูที่สอน
เกง ตั้งใจสอน มักจะไมไดรับการสงเสริม
เทาที่ควร เพราะเมื่อครูเนนเรื่องสอน งานอื่นๆ ก็
จะดอยลง เมื่อเปนอยางนี้บอยเขาครูที่อยาก
กาวหนาจึงเนนทํางานอยางอื่นมากกวา งานสอน
โดยเฉพาะการทําผลงานที่ทําใหครูกาวหนา แต
คุณภาพของเด็กกลับถอยหลัง
ที่วิกฤตที่สุดคือ สภาพเหลานี้
ไดกลายมาเปนความเคยชินและชีวิตประจําวัน
ของคนในระบบการศึกษา ไทย ซึ่งหากไมมีการ

6. สภาพปญหาวิกฤตการณ การศึกษาไทย โดย พระมหาณรงค พรอมบัวปา รร.การกุศลวัดบานยางเครือ จ. รอยเอ็ด 6
ปฏิรูปและแสวงหาแนวทางใหมอยางจริงจัง เรา
คงไมสามารถแกปญหานี้ได
แนวทางแกไขที่งายที่สุดคือ
ตองใหครูสอนนักเรียนอยางเต็มเวลาเต็ม
หลักสูตร เต็มความสามารถตามความถนัดและ
ศักยภาพของผูเรียน ตองคืนครูใหนักเรียน ใคร
สอนดี ตั้งใจสอน สอนแลวเด็กมีคุณภาพ ตอง
พิจารณาความดีความชอบใหกอน หรือมีแนวทาง
หนุนเสริมและใหการยอมรับ ถามีความสม่ําเสมอ
ตอเนื่องก็นําไปสูการผูกโยงกับการเลื่อน
วิทยฐานะ เพราะความกาวหนาของครูควรผูกอยู
กับการเรียนรูของเด็กนักเรียน การ ปฏิรูปครู
อาจารยควรเพิ่มแรงจูงใจใหครูดี ครูเกง อยูตอ
และทํางานไดอยางมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น พัฒนา
ครูที่มีแววและครูรุนใหมอยางเอาจริงเอาจัง ที่
สําคัญตองกลาผาตัดการคัดครูที่มีคุณภาพต่ําที่
ฝกอบรมใหมไดยากออกจาก ระบบ โดยยายไป
ทํางานสนับสนุนแทน หรือใหเกษียณกอน
กําหนดก็ได แตตรงกันขามกับในปจจุบันที่ครูดี
ครูเกงมักขอเกษียณกอนกําหนด เพราะหมดหวัง
กับระบบการศึกษาไทย
เราตองยอมรับความจริง
อยางหนึ่งวา ประเทศไทยมีระบบโครงสราง
เงินเดือนครูที่โบราณ ไมเหมาะสมกับสถานการณ
ในปจจุบัน ดูไดจากความแตกตางระหวาง
เงินเดือนแรกเขาทํางานกับเงินเดือนที่พึงไดรับ
สูงสุดในชีวิตการทํางานที่แตกตางกันถึง 10 เทา
ในขณะที่ประเทศตางๆ ที่พัฒนาแลวจะพบความ
แตกตางในเรื่องนี้เพียง 3-4 เทา ดังนั้น แนว
ทางแกไขที่ดีคือ ควรปรับโครงสรางเงินเดือนเสีย
ใหม โดยเพิ่มเงินเดือนเมื่อแรกเขาใหสูงขึ้น เพื่อ
ชวยลดความกดดันในการดํารงชีพของครู และจูง
ใจใหคนเกง คนดี อยากเขามาเปนครูมากขึ้น
รวมถึงทําหนาที่ครูไดอยางสมศักดิ์ศรี โดยไมตอง
กังวลเรื่องคาครองชีพภายใตระบบเศรษฐกิจที่ผัน
ผวนมากนัก
ปญหา การศึกษาในวันนี้
เปนเรื่องที่ทุกภาคสวนในสังคมตองชวยกันแกไข
มากกวาจะปลอยใหใครคนใดคนหนึ่งเปนคน
แบกรับ เราตองคิดเรื่องการศึกษาในวงที่กวางกวา
ที่เคยทําและเคยเปนอยู คือตองคิดรวมถึงการ
พัฒนาเครือขายพอแม ผูปกครอง ชุมชน
สถาบันการศึกษา ประชาชนในทุกภาคสวน
องคกรปกครองทองถิ่น และภาคธุรกิจที่สนใจ
เรื่องการศึกษา ใหเขามามีสวนรวมในการเปน
เครือขายสนับสนุนการจัดการศึกษามากขึ้น
หัวใจของคุณภาพการศึกษา
อยูที่โรงเรียน การปฏิรูปการศึกษาจะไมเกิดผล
อะไรเลย ถาไมสามารถเปลี่ยนแปลงใหโรงเรียน
สรางการเรียนรูที่มีคุณภาพได เพราะเมื่อโรงเรียน
และครูไมมีคุณภาพ เราจะคาดหวังใหนักเรียนมี
คุณภาพไดอยางไร และถาคุณภาพการศึกษา เปน
หัวใจสําคัญของการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่
2 แลว คําถามคือ เราจะเริ่มตนแกไขคุณภาพ
การศึกษากันที่ตรงไหน และอยางไร?