Powerpoint of Day 6 Speaker : Nanda Mohan Shenoy( Contact Samskritham21@gmail.com) छन्दस् known as meter plays a very important role both in the Vedic language as well as Sanskrit Literature or Kavyas. In this the ganas are discussed

1. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
Sanskrit -21
Narayaneeyam & Vrittha
Ratnakara Workshop
4.45 pm to 5.45 pm IST
VR- 06
17-05-20
<1>

2. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
Revision
Understanding
the next 5 -6vritthas
Experience sharing
Homework
Day- Agenda
सुखसन्तानससद्ध्यर्थं नत्वा ब्रह्माऽच्युताऽर्चितम ् ।
गौरीववनायकोपेतं
शङ्करं लोकशङ्करम् ॥ १.१ ॥
Agenda
<2>
Poll 1

3. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
त्रिष्टुप्
इन्रवज्रा
उपेन्रवज्रा
उपजातत
शालिनिरथोद्धता
स्वागता
सम्मता
वृत्तः -6-12
<3>

4. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
Old Value New
Value
Reason
त्रिष्टुप् #6 #7 Mentioned in Malayalam ,still trying
to figure out the same in Vrittha
Ratnakaram सम्मता
अर्िसमम् # 1 #3 Mentioned in Malayalam ,still trying
to figure out the same in Vrittha
Rathnakaram
प्रकृ तत # 1 #2 Kusuma Manjari not mentioned in
Vrittha Ratnakaram. Trying to figure
out ,but mentioned in Malayalam
ERRATA

5. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
S S S S S I S S I
इन्रद्धयुम्न:,पाण्ड्यखण्डडार्र्राज-
म त त
स्त्वद्धभक्तात्मा ,चन्दनारौ कदार्चत् ।
त्वत् सेवायां, मग्नर्ीरालुलोके
नैवागस्त्यं ,प्राप्तमाततथ्यकामम् ॥26-१॥
तासां त्वेकं ,तद्धद्धवयं लब्र्मासीत्
भाग्यं भाग्यं ,पाहि मां मारुतेश ॥59- १०॥
तस्स्मन् काले ,कासलय: क्ष्वेलदपाित्
सपािराते: ,कस्पपतं भागमश्नन् ।
तेन क्रोर्ात्त्वत्पदाम्भोजभाजा
पक्षक्षक्षप्तस्तद्धदुरापं पयोऽगात् ॥54-३॥
म त त
शासलन्युक्ता म्तौ तगौ गोऽस्ब्र्लोकै ः ॥ ३.३४ ॥
य I S S
र S I S
त S S I
भ S I I
ज I S I
स I I S
ि I I I
म S S S
D Sloka Raga
26 10 LALITHA
54 10 PURVIKALYANI
8 1(1) AARABHI
59 10(1) MUKKHARI
वृत्तः -10
गुगु
छन्दस्
11-त्रिष्टुप्
वृत्तःशासलतन
22- 2.12%
गुगु
57
4+7
गुगु

6. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
S I S I I I S I S
बन्धुलमच्छनत यमेव सज्जि-
र ि र
स्तं भवन्तमनय बन्धुलमच्छती ।
सा तनयुज्य रशनागुणान ् बिून ् द्ध्यङ्गुलोनमखखलं ककलैक्षत ॥47-७॥
काििान्तलमतवाि ् भवािपि स्स्िग्धिादितिे मिोरमे ।
्यत्ययाकसलतपादमास्स्र्थत: प्रत्यपूरयत वेणुनासलकाम ् ॥59-४॥
अर्चिराददगनतमीदृशीं व्रजि ् पवच्युनतं ि भजते जगत्िते ।
सस्च्चदात्मक भवत ् गुणोदयानुच्चरन्तमतनलेश पाहि माम् ॥4-१५॥
र ि र
रान्नराववि रर्थोद्धर्ता लगौ ॥ ३.३८ ॥
य I S S
र S I S
त S S I
भ S I I
ज I S I
स I I S
ि I I I
म S S S
D Sloka Raga
4 15 HINDOLAM
47 10 SURUTTY
59 1-9
(9)
MUKKHARI
वृत्तः -11
ल गु
छन्दस्
11-त्रिष्टुप्
वृत्त:रर्थोद्धर्ता
34- 3.29%
ल गु
55

7. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
I I I S I S S I S
तव ववलोकनाद्धगोवपकाजना:
ि र र
प्रमदसङ्कु ला: पङ्कजेक्षण ।
अमृतर्ारया संप्लुता इव
स्स्तसमततां दर्ुस्त्वत्पुरोगता: ॥१॥
ि र र
वृत्तः -12
D Sloka Raga
68 10 ABHERI
67
छन्दस्
11-त्रिष्टुप्
वृत्त:
सम्मता
10-
0.97%
य I S S
र S I S
त S S I
भ S I I
ज I S I
स I I S
ि I I I
म S S S
ल गु
ल गु
ल गु
Bhagavata Purana:
Part X:Ch.31:verses
1-19 Gopika Geeta
Audio
Poll 2
जयतत तेऽर्र्कं जन्मना व्रजः
श्रयत इस्न्दरा शश्वदि हि ।
दतयत दृश्यतां हदक्षु तावका-
स्त्वतय र्ृतासवस्त्वां ववर्चन्वते
॥ १॥
Not seen in Vrittha ratnakara

8. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
अत्यस्ष्ट
सशखरर
णी
िररणी
मन्दा
क्रान्ता
पृथ्वी
वृत्तः 13-16
छन्दस्
17-अत्यस्ष्ट

9. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
I S S S S S I I I I I S S I I
बभाषे नन्दस्त्वां, सुत ननु ववर्ेयो मघवतो
मखो वषे वषे ,सुखयतत स वषेण पृर्र्थवीम् ।
य म ि स भ
हिरण्डयाक्षे पोत्रिप्रवरवपुषा देव भवता
िते शोकक्रोर्ग्लवपतर्ृततरेतस्य सिज: ।
हिरण्डयप्रारम्भ: ,कसशपुरमराराततसदसस
प्रततज्ञमातेने ,तव ककल वर्ार्थं मर्ुररपो ॥24-१॥
य म ि स भ
रसै रुरैस्श्छन्ना यमनसभला गः सशखररणी ॥ ३.९३ ॥
य I S S
र S I S
त S S I
भ S I I
ज I S I
स I I S
ि I I I
म S S S
छन्दस्
17-अत्यस्ष्ट
वृत्तः सशखररणी
ल गु
ल गु
ल गु
6+11
वृत्तः 13

10. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
D Sl Raga D Sl; Raga
3 10 SIVARANJINI 77 6(1) VARALI
13 10 HAMSANADAM 80 2,3(2) HAMEERKALYANI
24 10 AANANDABHAIRAVI 81 6,7,8(3) REETHIGAULA
62 10 REETHIGAULA 82 5,6,9(3) ATANA
88 9(1) NAATTAKKURINJI
89 1,4,10(3) SHANMUGHAPRIYA
Total 40 13
वृत्तः13 Raaga-
छन्दस्
17-अत्यस्ष्ट
वृत्तः सशखररणी
53 – 5.13%

11. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
I I I I I S S S S S I S I I S
तनपततत मिादैत्ये जात्या दुरात्मतन तत्क्षणं
ि स म र स
तनपतनजवक्षुण्डणक्षोणीरुिक्षतकानने ।
हदवव पररसमलत् ,वृन्दा वृन्दारका: कु सुमोत्करै:
सशरसस भवतो ,िषािद्धवषिस्न्त नाम तदा िरे ॥50-५॥
ि स म र स
रसयुगियैन्सौ म्रौ स्लौ गौ यदा िररणी तदा ॥ ३.९६ ॥
D Sloka Raga
50 10 HAMIRKALYANI
77 12(1) VARALI
80 6(1) HAMEERKALYA
NI
83 9(1) CHARUKESI
छन्दस्
17-अत्यस्ष्ट
वृत्त: िररणी
13- 1.26%
य I S S
र S I S
त S S I
भ S I I
ज I S I
स I I S
ि I I I
म S S S
ल गु
187
6+4+7
ल गु
ल गु
वृत्तः 14

12. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
S S S S I I I I I S S I S S I
पादिय्या, यहद न मुहदतो, ववष्टपैनािवप तुष्ये-
म भ ि त त
हदत्युक्तेऽस्स्मन् वरद भवते दातुकामेऽर्थ तोयम ् ।
दैत्याचायिस्तव खलु परीक्षार्र्थिन: प्रेरणात्तं
मा मा, देयं िरररयसमतत ्यक्तमेवाबभाषे ॥४॥
म भ ि त त
मन्दाक्रान्ता जलर्र्षडगैम्भौनतौ ताद्धगुरु चेत् ॥३.९७ ॥
D Sloka Raga
31 10 DWIJAVANTHI
76 11 SAAVERI
81 1-5 (5) REETHIGAULA
छन्दस्
17-अत्यस्ष्ट
वृत्त:
मन्दाक्रान्ता
26- 2.51%
य I S S
र S I S
त S S I
भ S I I
ज I S I
स I I S
ि I I I
म S S S
वृत्तः 15
186
4+6+7
गुगु
गुगु
गुगु

13. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
I S I I I S I S I I I S I S S
नृशंसतर कं स ते, ककमु मया ववतनस्ष्पष्टया
ज स ज स य
बभूव भवदन्तक:, क्वचन र्चन्त्यतां ते हितम् ।
इतत त्वदनुजा ववभो, खलमुदीयि तं जग्मुषी
मरुद्धगणपणातयता,भुवव च मस्न्दराण्डयेयुषी ॥39-६॥
ज स ज स य
जसौ जसयला वसुग्रियततश्च पृथ्वी गुरुः ॥ ३.९४ ॥
वृत्तः -16
D Sloka Raga
9 10 REVAGUPTHI
39 10 KAPI
85 11 VRINDAVANASARAN
GA
70 1-5 (5) MOHANAM
80 4 (1) HAMEERKALYANI
89 7 (1) SHANMUGHAPRIYA
य I S S
र S I S
त S S I
भ S I I
ज I S I
स I I S
ि I I I
म S S Sछन्दस्
17-अत्यस्ष्ट
वृत्त: पृथ्वी
38 – 3.67%
185
ल गु
ल गु
ल गु
8+9

14. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
1-उक्ता 2-अत्युक्ता 3-म्या 4-प्रततष्ठा
5 सुप्रततष्ठा 6-गायिी 7-उस्ष्णक् 8-अनुष्टुप ्
9-बृिती 10-पंस्क्त 11-त्रिष्टुप ्
 (7)
16.25
12जगती
 (3)-
12.08%
13 अततजगती 14-शक्वरी 15-अततशक्वरी 16-अस्ष्ट
17-अत्यस्ष्ट
(4)
12.57%
18-र्ृतत 19-अततर्ृतत
 (1)-6.86%
20-कृ तत
21- प्रकृ तत
 (1)-16.53%
22-आकृ तत 23-ववकृ तत 24-संस्कृ तत
25- अततकृ तत 26 उत्कृ तत >26 दण्डडकम ्
Day -6 Summary
<13>
64.29%

15. Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
Experience Sharing