Presentatie van Lex Bosselaar tijdens bijeenkomst Universiteiten op Dag van de Duurzaamheid in het kader van GET

1. Duurzame energie
voor bedrijven
Workshop duurzame-energieopwekking.
10 oktober 2013
Lex Bosselaar

2. Waarom duurzame energie?
Bedrijven/ industrie
• Verminderen gevoeligheid voor de energieprijs
• Imago bij de klant en aandeelhouder (marketing)
• C2C: waarde toekennen aan “afval”/ reststromen
Overheid
• Onafhankelijkheid van fossiele bronnen
• EU doelstelling voor duurzame energie
(14% in 2020 voor Nederland, in 2012 pas 4,4%)
2

3. Proces en ondersteuning AgentschapNL
Bedrijfs-
Visie
situatie
Kansrijke
DE opties
Detail
onderzoek
Realisatie
DE
technieken
-Factsheets per
techniek
-Website
3
-Quickscan
-SDE
-EIA
-Procesondersteuning
MJAresultaten

4. Wat is duurzame energie
Duurzame energie is energie opgewekt uit hernieuwbare
bronnen
Zie: Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie (update 2010)
Voorbeelden:
• Wind, zon, waterkracht, biomassa, geothermie
Wat is geen hernieuwbare bron?
• Restwarmte, energiebesparing, WKK
(Dit draagt wel bij aan CO2-reductie en besparingsdoelstelling)
4

5. Duurzame Energieproductie
120000
Transport
100000
Hernieuwbare Energie (TJ)
Biogas
Bio-overig
80000
Houtkachels
Bij- en meestook
60000
AVI's
Lucht
Bodemenergie
40000
Geothermie
Zonnewarmte
20000
Zonnestroom
Wind
0
2003
5
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012**
Waterkracht

6. Toelichting op de factsheets
Factsheet Warmte Koude Opslag
Factsheet Wind Op Land
Factsheet Zonneboiler
Factsheet Zonnestroom
Factsheet Bio vergisting
Factsheet Bio verbranding
Factsheet Bio vergassing
Factsheet Geothermie
6

7. Wind op land
Voor elektriciteit
Ca.1300 €/kW
Tvt: 6 jaar
SDE+ en EIA mogelijk
Risicozonering beperkt plaatsing op
eigen terrein
• Vergunning is complex
• Goed zichtbaar
Voorbeelden
• Havens Amsterdam, Rotterdam
• Fuji
•
•
•
•
•
7

8. Zonnestroom
• Voor elektriciteit
• €1500,- per kW
• Tvt: 10 tot 20 jaar
• SDE+ en EIA mogelijk
• Dakvlak nodig
• Vergunning is makkelijk
• Goed zichtbaar
Voorbeelden
• Waterschap Veld en Vecht
• Tromp medical engineering
• Parkeergarage High tech campus
• Ecopark Waalwijk
8

9. Geothermie
•
•
•
•
•
•
Voor warmte (tot max 150 °C)
€1900,- per kW
Minimaal 5 MW
Tvt: ca. 6 jaar
SDE+ en EIA mogelijk
Afhankelijk van locatie
Voorbeelden
• Kassen (A+G v.d Bosch)
• Den Haag aardwarmte
• Veel projecten in voorbereiding
9

10. Biomassaverbranding
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
10
Voor elektriciteit en of warmte
Bioketel €290,- per kW meerinvestering
Tvt: ca. 5 jaar
Bio-wkk €1200,- per kWth
Tvt: ca. 3 jaar
SDE+ en EIA mogelijk
Vergt extra ruimte
Prijs biomassa is onzeker
Voorbeelden
DE in Joure
Houtindustrie Schijndel (WKK)

11. Biomassavergisting
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
11
Voor elektriciteit en of warmte
Vergisting €600,- per kW input
Tvt: ca. 7 jaar
WKK vergister €900,- per kW input
Tvt: ca. 3 jaar
SDE+ en EIA mogelijk
Vergt extra ruimte
Vooral bij verwerking eigen afvalstromen
Voorbeelden
Bavaria
Lamb Weston Meijer

12. Biovergassing
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
12
Voor elektriciteit en of warmte
Vergassing van reststromen
Nieuwe technologie
Ca. €700,- per kW voor syngas
Ca. €1000,- per kW voor WKK
SDE+ en EIA mogelijk
Vergt extra ruimte
Voorbeelden
KLM, vergassing reststromen
Eska graphics
Heveskes Delfzijl

13. Warmte-koude-opslag
•
•
•
•
Voor koeling of lage temp. warmte
Ca. €180,- per kW koeling
Tvt 3 tot 5 jaar
Alleen EIA mogelijk
•
•
•
•
Voorbeelden
Wavin Hardenberg
Océ Venlo
DPI Helmond
13

14. Zonneboilers
•
•
•
•
•
Voor warmte tot 90 °C
€600,- per kW thermisch
Tvt ca. 8 jaar
Maximaal 50% dekkingsgraad
EIA en SDE+mogelijk
•
•
•
•
Voorbeelden
Perfetti, Breda
Wasserij Lavans in Helmond
Buitenlandse projecten (Heineken)
14

15. Toelichting op de Quickscan
Drie vragenronden:
1: algemeen over het energiegebruik
- Tussenresultaat (temperatuur / schaalgrootte)
2: Bedrijfsstrategie en visie
3: Verdiepingsvragen
- Eindresultaat: rangschikking van technieken, TvT,
besparingen.
Daarna mogelijkheid om te optimaliseren
15

16. Resultaat Quickscan
Technieken
Biomassa WKK (verbranden)
Biomassa ketel (verbranden)
Biomassa vergisten (ketel)
Biomassa vergisten (WKK)
Geothermie
Windenergie op land (midsize)
Windenergie op land (groot)
WKO
Zonnestroom (PV)
Zonnewarmte (boiler)
16
Investeringen
in DE
[k€]
0
6.030
11.316
24.628
0
38.571
28.636
0
75.441
0
Terugverdientijd
Incl. subsidie
Excl. subsidie
[jr]
[jr]
Niet bepaald
Niet bepaald
9 Niet terugverdiend
13 Niet terugverdiend
2
6
Niet bepaald
Niet bepaald
4
6
3
4
Niet bepaald
Niet bepaald
6
11
Niet bepaald
Niet bepaald
Risico
Duur
project
laag
laag
middel
middel
hoog
middel
middel
laag
laag
laag
gemiddeld
gemiddeld
gemiddeld
gemiddeld
lang
lang
lang
gemiddeld
kort
kort

17. SDE 2013
•
•
•
•
•
17
Budget 3 Miljard €
Aanvragen 3.200 M€ tot 19 sept
Volgend jaar zie tariefvoorstel ECN
Subsidie per categorie
www.agentschapnl.nl/sde

18. Ondersteuning Agentschap NL
•
•
•
•
•
•
Informatie en tools (Quickscan en factsheets)
EIA (ca. 10% v.d. investering)
SDE+-regeling
Green Deals
Onderzoek in het topsectoren beleid
Info bij de realisatie van projecten (DEN-programma)
18

19. Vragen?
Meer informatie:
www.agentschapnl.nl/onderwerp/duurzame-energie-0
www.agentschapnl.nl/sde
www.agentschapnl.nl/eia
www.agentschapnl.nl/MJA
Contact: Lex Bosselaar, Lex.Bosselaar@Agentschapnl.nl 088-6022495
Alfred van Kessel alfred.vankessel@agentschapnl.nl 088-6027887
Stefan Schuurmans stefan.schuurmansstekhoven@agentschapnl.nl 27121
19