Psikolojide bir bakış açısı

1. DOÇ.DR.Agah Tuğrul KORUCU
Mustafa KOYUN-21310521096

2. Gestalt, İngilizce'de "birleşik bütün" anlamına gelir ve genellikle bütünün, parçaların
toplamından daha büyük olduğu fikriyle ilişkilendirilir
.
Gestalt ilkeleri, insan beyninin görsel bilgiyi nasıl algıladığını tanımlayan birkaç ilkeden oluşur.
Bu teori şekil-zemin ilişkisi, yakınlık, benzerlik, tamamlama, devamlılık ve basitlik olmak üzere
beş temel ilke üzerinde şekillenmektedir.
 İnsanlar, özellikle de bu ilkeleri anlayan tasarımcılar, bilgiyi en etkili şekilde ileten
görselleştirmeler geliştirebilirler.

3. Bazı görseller aslında zihninizin algıladığından farklı görünüyordur.
Gestalt ilkeleri, görsel algı için geçerlidir ve beynin varsayılan olarak nasıl
yapı oluşturduğunu detaylandırır.
Örneklemek gerekirse, beyniniz bir cümlede kullanılan her kelimenin
yapısına zaten aşina olduğundan, bir makalede harfler yanlış yerleştirilmiş
olsa da bunları doğru okuyabilirsiniz.
Gestalt teorisi, görsel sanatçılar tarafından bilgiyi en etkili şekilde
ileten görüntüler geliştirmek için kullanılır.
 Aynı zamanda insan davranışının doğal örüntü arayışını bilimsel
doğrulama ile de açıklayabilir.
 Tasarımcılar yalnızca sezgi ve hayal gücüne dayalı grafikler ve
kullanıcı deneyimleri oluşturmazlar. Çoğu tasarımcı içgüdüsel şekilde
Gestalt ilkelerine bağlı çalışır.

5. Şekil ve Zemin İlkesi, anlam yaratmak için biçim ve çevreleyen alan arasındaki
ilişkiyi algılama kapasitesini tanımlar.
Gestalt teorisindeki ilkeler tek tek ele alındığında; şekil, gözlenen uyarıcıda bireyin
dikkatini odakladığı bölümken, zemin ise şeklin gerisinde, dikkat edilmeyen, algı alanına
girmeyen kısımdır.
İnsanların bir görsele nasıl baktıklarına bağlı olarak, figürü (ön plan) ya da zemini
(arka plan) öne çıkan olarak görürler.

7.  Yakınlık İlkesi, zaman ve mekan açısından birbirlerine yakın olan nesnelerin,
gruplandırılarak algılanma eğiliminde olduğunu belirtir.
 Öğeler birbirine yakın yerleştirildiğinde, insanlar bunları birbirlerine yakın ve
diğerlerinden ayrı oldukları için aynı grupta olduklarını varsayarlar.

9.  Benzerlik ilkesi, şekil, renk, doku, tür, cinsiyet ve benzeri pek çok özellik
bakımından birbirine benzer uyarıcıların birlikte gruplandırılarak algılanma
eğiliminde olduğunu vurgular.
 Öğeler aynı göründüğünde, insanlar onları aynı tür olarak algılar.
 Doğal olarak aynı görünen şekillerin ilişkili olduğunu varsayarız.
 Bir veri görünümü oluşturup, aynı görünen öğeleri bir arada tuttuğunuzda, bu
öğelerin bir grubu temsil ettiğinin anlaşılmasını kolaylaştırırsınız.

11.  Tamamlama ilkesi, tamamlanmamış/eksik bırakılmış etkinliklerin, şekillerin,
seslerin tamamlanarak algılanma eğiliminde olduğunu açıklar.

13.  Devamlılık ilkesi, aynı yönde giden noktaların, çizgilerin ve uyarıcıların birlikte
gruplandırılarak algılanma eğiliminde olduğunu belirtir.
 İnsanlar nesneleri belirli bir yönde hareket ediyormuş gibi algılarlarsa, yine bu
şekilde hareket etmeye devam ettiklerini düşünürler.

15.  Basitlik ilkesi, uyarıcıların en basit halleriyle algılanma eğiliminde olduğunu açıklar.
 Aynı zamanda minimum bilişsel çaba ile görsel anlamı algılama yeteneğini de ifade
eder.
 Bu nedenle, bu yasa aynı zamanda İyi Figür Yasası olarak da bilinir. Basit grafikler
veri iletmek için daha iyidir.
 Görsel olarak karmaşık çizelgelere göre beyin tarafından işlenmesi ve hatırlanması
daha kolaydır.