1. Гэрээ
хэлцэл,
хувцаслалт

2. Багийн гишүүд
• À.Мөнх-Оргил A.BA07M107
• Ò.Пүрэвжаргал A.BA07M164
• Á.Ариунтуяа A.BA07M129
• Õ.Ганцэцэг A.BA07M117

3. Гэрээ
хэлэлцээр
• Гэрээ- Зөвшилцөлд хүрэх хүмүүсийн
харилцааны хэрэгсэл бөгөөд хоёр тал
харилцан ижил буюу эсрэг байр суурьтай
байдаг.
• “Ажил хэрэгч харилцаа гэдэг нь бизнесийн
ертөнцөд амьд үлдэж, амжилт олох ухаан юм”

4. Үндсэн 6 зарчим:
1. Яг таг байдал: бүхнийг яг цагт нь, цаг барих
– Аливаа ажлыг хийхэд шаардлагатай гэж үзсэн
хугацаандаа байнга 25 хувийн нэмж тооцож бай
2. Нямбай байх: Илүү үг битгий унага, бүү чалч
– Аливаа гэрээ хэлцэлт амжилт олох нэг үндэс бол
өөрийн хувийн зан араншинг ил гаргахгүй, хоёр талын
ажилтан албан хаагчидаас сонссон дуулсан дам яриа
таамгийг ашиглаглахгүй байх

5. 3. Найрсаг, уриалагхан, эелдэг байх
Ямар ч тохиолдолд үйлчлүүлэгч, захиалагч,
худалдан авагч, түншүүдтэйгээ эелдэг
найрсагаар харьц Гэвч энэ нь гэрээ хэлэлцээр
хийсэн бүртэй найзалж нөхөрлөнө гэсэн үг биш

6. 4. Бусдыг анхаар: зөвхөн өөрийгөө бус бусдыг ч
бас бодож бай
Хамтран ажиллагсад, удирдлага болон удирдлаган дор
ажиллагсаддаа анхаарал хандуул. Тэдний санаа бодлыг
хүндэлж, яагаад ийм саналтай байгаа шалтгааныг олж
мэдэхийг хичээ. Хамтран зүтгэгчидийнхээ шүүмжлэл
болон зөвлөгөөг байнга сонсож бай.Хэн нэгэн аливаа нэг
асуудалд эргэлзээтэй хандвал түүнийг анхааралдаа авч
бусад хүмүүсийн санаа бодол, туршлагыг хүндэтгэж
буйгаа үзүүлж бай.Өөртөө итгэлтэй байдал таэь таныг
даруухан байхад саад болох ёсгүй.

7. 5. Гадаад үзэмж: зохих ёсоор хувцасла Хамгийн чухал нь
ажил хэргийн хүрээн дунд харьяалагдахаар харагдаж, түүний нэг
гэдгээ хувцасаараа батлах ёстой. Хамгийн сайнаар буюу өнгө
сонголтыг өөртөө тохируулах зөв хийх. Цаг, байраа олсон жижиг
хэрэгсэлүүд /аксессуар/ өөрийг тань илтгэнэ.
6. Боловсрол: зөв ярьж бичих
Гэрээ хэлэлцээрийн бичиг баримт стандартын дагуу бичигдсэн, нэр
нэршилийг зөв хэрэглэсэн, утга найруулга, хэл зүйн алдаагүй
байх. Гадаад үг хэллэгийг, хар ярианы үг хэллэгийг ашиглаж
болохгүй. Хэдийгээр та хэн нэгэн гуравдагч этгээдийн санааг
дамжуулж байсан ч гэсэн тэр нь таны өөрийн хэл ярианы соёл
мэтээр бусдад ойлгогдох болно.

8. Гэрээ хэлэлцээрт
бэлтгэх
• Аливаа гэрээ хэлэлцээрийн үр дүн та түүнд хэрхэн бэлтгэнээс шууд
шалтгаална.
• Эхлээд гэрээ хэлэлцээрийн эх загварыг бэлтгэх
– Нөхцөл байдал
– Дэвшүүлэх асуудлууд /аливаа гэрээ хэлэлцээрт асуудлыг хэн сайн судалсан нь
санаачлагч бүхнийг удирдан чиглүүлэгч болдог/
• Гэрээ хэлэлцээр явагдах үеийн урьдчилсан төлөвлөгөө, хэрвээ том
хэмжээний бол хэд хэдэн үе шат бүхий төсөл боловсруулдаг
• Өөрийн бага мэдэж байгаа, мухардалд орж болох асуудлууд дээр
төвлөрч ажиллах
• Санал зөрөлдөх боломжтой асуудлууд дээр өөрийн зөвшилцлийн дээд
болон доод хязгаарыг тогтоох

9. Гэрээ хэлцээрийн бэлтгэлийн
төлөвлөгөөнд
• Зорилго
• Талууд
• Асуудлууд
• Тухайн үеийн байдал болон гэрээний нөхцөлүүд
• Гэрээ хэлэлцээрт оролцох хүмүүс
• Гэрээний байгууллагууд

10. Гэрээ хэлэлцээр хийх
• Менеджментийн ухаанд гэрээ
хэлэлцээр хийхэд доорх аргуудыг
ашигладаг.
– Хувилбарын арга
– Хүчлүүрийн арга
– Тэнцвэрийн арга
– Зөвшилцөлийн арга

11. Хувилбарын арга
• Нарийн төвөгтэй гэрээ хэлэлцээр тэр дундаа эсрэг талаас
сөрөг санаа хувилбар гарч ирэх боломжтой мэдэж буй үед
хэрэглэх ба доорх зүйлсийг тодорхой болгоно.
– Ийм хүрээнАсуудлыг шийдвэрлэх /хэрэгжүүлэх нөхцөлөөё үл
харгалзан/ төгс боломжит шийдвэр аль вэ
– Ямар тохиолдолд тэрхүү төгс шийдвэрээс эсрэг тал татгалзах вэ
– Аливаа бэрхшээл саадыг харгалзан ямар нөхцөлд хамгийн өндөр
хэрэгжих магадлалтай оновчтой шийдвэр болох вэ
– Хэрвээ санал зөрөлдвөл эсрэг талаас ямар зүйлсийг хүлээж болох вэ
– Хязгаардлагдмал хугацаанд ямар зайлшгүй шийдвэрийг гаргах вэ
– Эсрэг талын ямар нөхцөлүүдийг зайлшгүй хориглох холдуулах ёстой
вэ мөн ямар хүчин зүйлсийн тусламжтайгаар

12. • Энэхүү аргаар гэрээ хэлэлцээрийг хийснээр
бүх асуудалд анхаарал хандуулж чаддаг
бөгөөд мэдээлэл сайтай, урьдчилан
бэлтгэгдсэн хамтрагч байж асуудлыг өөрийн
сонирхолд нийцүүлэхэд дөхөс болдог.

13. Хүчлүүрийн арга
• Энэхүү аргыг харилцагч тал буюуу гэрээлэгч талаа аливаа нэг асуудалд
өөрийн болон бусдын байр сууринаас хандуулах, итгүүлэн үнэмшүүлэхэд
хэрэглэдэг арга. Мэдээж энэ л арга бүх нөхцөлд амжилттай болох
боломжгүй бөгөөд эсрэг тал тань зөвхөн өөрийн явцуу үзлээр хандаж
эргэн тойрон бусдын санаа бодлыг ойшоохгүй байнаа үед хэрэглэнэ.
Аливаа нэг санаа бодлыг харилцагч талд анхааран үзэх ёстой гэдгийг
ойлгуулахын тулд түүний санаа бодлыг буруушааж, ямар нэг заавар
зөвлөгөө өгч буй мэтээр харьцаж болохгүй. Харин эсрэгээр нь түүний
санаа бодлыг өөрийн хүссэн үр дүнтэй ямар нэг байдлаар холбон
тайлбарлаж түүнд ойртуулна. Мөн гэрээ хийж буй хоёр тал адилхан
хариуцлага хүлээгч гэсэн мессежийг түүнд өгч зөвхөн өөрийг санаа
бодлыг муйхараар хамгаалахаас нь зогсоож болно.
• Мөн аль ч тал гэрээний бүх нөхцөлийг өөрийн хүссэнээр байлгах
боломжгүй, хэрвээ тийм байсан бол гэрээ ч хэрэггүй байсан гэдгийг санаж
байх хэрэгтэй.

14. Õóâöàñëàëò
Имиж – таны д v р тєрх , таныг бусдад
илэрхийлэх нэрийн тань хуудас . ——
Эмэгтэйчvvд биеийг бурхан болтол
хувцасладаг бол Эрчvvдийн хувьд хувцас
бурхан бие чєтгєр гэсэн зарчим vйлчилдэг

15. • Хувцаслалт таныг илтгэх хамгийн чухал
зүйл.“ Хувцасаар нь утгаж, ухаанаар нь үднэ” гэсэн үг
бий. Үнэхээр хувцаслалт хөндлөнгийн хүмүүст
бидний талаарх нилээд өргөн мэдээлэл өгдөг. Иймд
өөрийн хувцаслалтаараа өөрийгөө илэрхийл.
Ингэхдээ аль болох ухаалаг тэгээд энгийн
хувцаслахыг зөвлөж байна. Хэт дэгжин байх нь зарим
хүмүүс таниас зай барих бас нэг шалтгаан болж,
дэндүү итгэлгүй харагдуулна гэдгийг сана

16. Таны амжилт дан ганц таны мэдлэг оюунаас
шалтгаалахын зэрэгцээ таны гадна тєрхєєс тань маш
их шалтгаалдаг гэдгийг санаж яв.
Зохистой гадаад тєрх бол гайхамшгийг бvтээх чадалтай
ба тvvнийг бvтээх ажлыг олны ємнє гарахад
бэлтгэхийн нэгэн чухал

17. алтан дvрэм
• . Тухайн ажилтан ямар ч зэрэг зиндаа , хувийн
сонирхол , зан чанартай байсан ч т vvний
хувцаслалт зэрэг гадаад байдал энэ б vхнийг илтгэх
ёсг v й
• Тиймээс бусдад ажил хэрэгч, найдвар төрvvлэхvйц,
хариуцлагатай, төлөв тvвшин харагдахын тулд тэдний нvдэнд
дассан хаана ч, хэзээ ч хуучрахгvй сонгодог хэв маягийн хувцас
өмсвөл зохино. Энэ бол мэдээж костюм, бас энгийн загвартай
цамц, жилет, даашинз, банзал юм.

18. • Цэвэр цэмцгэр байх.
• Таны өмссөн зvvсэн тань хэтэрхий хямд төсөр гэдэг нь бусдад
анзаарагдахгvй байх учиртай.
• Хэтэрхий их гял цал, унжсан санжсан ээмэг, яс, ширээр хийсэн зvvлт
гоёлын даашинз болон чөлөөт загварын хувцсан дээр л илvv харагдана
• Албаны хувцсан дээр албаны цvнх
• Гар цэвэр vзэмжтэй байх
• Хvн өөрийнхөө хvйсийн онцлогийг дөвийлгөн харуулах нь буруу
• Албан ажил эрхэлдэг бvсгvйчvvдийн нvvрний будалт энгийн, даруу
байх ёстой.

19. Ýðýãòýé
• Эрчvvдийн дийлэнх нь ажил хэргийн
уулзалтад костюм ємсдєг болохоор костюмын
талаар хэдэн зvйл хэлье.

20. • Костюм тань юуны ємнє таны худалдан авах чадварын хамгийн дээд
хэмжээнд хvрсэн сайн чанарын материалтай, єнгийн зєв сонголттой
байх ёстой.
• Цагаан цамцны тань ханцуй пиджакны ханцуйнаас 2 см орчим цухуйж
байх нь тансаг байдлыг илтгýдэг.
• Ємдний тань урт суух vед оймс, тvрий хоёрын завсраар нvцгэн хєл
харагдахааргvй байвал зохино.
• Гутал тань бараан єнгийн байвал зvгээр ба vргэлж гялалзаж байх ёстой.
Хэт бариу, хэт сул цамц зохимжгvй.
• Зангиа тань цулгуй биш бол нvдэнд тусаад байхааргvй даруухан хээтэйг
сонгоорой.Зангианы єргєн нарийнийг пиджакны захны єргєнтэй
харьцуулж сонгодог.

21. • Хэтэвч, бvс, цагны оосор, цvнх 4 нэг єнгийн байдаг.
• Гуталны ул аль болох нимгэн, арзгар биш байх нь зvйтэй. Хар,
хар хєх оймс бараг мєрдлєг болсон гэж хэлж болно
• Албан гэрээ хэлцлийн vед ємднийхєє индvvлэгт анхаарах нь
зvйтэй юм шvv. Жишээ нь Японд харилцагчаасаа илvv
индvvлэгтэй ємд ємсєхийг цээрэлдэг.
2 ширхэг нусны алчуур авч явах нь зvтэй. Нэг нь баруун
халаасанд нєгєє нь нvдний шилээ арчих, бvсгvйчvvдэд туслахад
зориулагдаж энгрийн халаасанд явдаг.

22. • Цагаан оймсыг бvх төрлийн хувцас, ботинкон дээр өмсдөг
эрчvvд бvдvvлэг хувцаслагчдын эгнээнд жагсдаг. Учир нь спорт
загварын хувцсанд зориулагдсан цагаан оймсыг бусад төрлийн
ямар ч хувцсан дээр өмссөн зохимжгvй харагдах болно.
Ялангуяа костюмны өмдний доороос цагаан оймс гялалзуулан
алхах нь ажил хэрэгч эрчvvдийн хувьд дэндvv болхи явдал.
Костьюмны ботинк дээр бараан өнгийн оймс өмсч, чанартай
гутал жийсэн ямар ч хvнтэй уулзахад чансаатай хvн болохыг нь
хvлээн зөвшөөрөхөөс өөр аргагvй. Цагаан оймсыг хэрэглэгч
эрэгтэйчvvд эрх мэдэл, гавьяа шагналд дуртай, аливаа зvйлд
хөнгөн, сэтгэлийн хөөрөл ихтэй хvмvvс байдаг.

23. Ýìýãòýé
• Ажил хэрэгч эмэгтэйн хувцас бол зөвхөн костюм
• Эмэгтэйчvvдийн хувцаслалт эрэгтэйчvvдийг бодвол нэлээд
тєвєгтэй байдаг. Жишээлбэл: Тайз болон индэр дээр зогсохоос
гадна сууж магадгvй тул ямар юбка сонгох вэ гэх мэт олон
тєвєгтэй асуудал тулгардаг. Энэ тохиолдолд аль ч vед аятайхан
харагдах юбка сонгож авах нь зvйтэй.
• Бариу юбка суух vед євдєгнєєс дээш єргєгдєж урдаа vрчийдэг
тул ташаагаараа 2.5 см тавиу байвал дээр байдаг. Тайзнаас доор
байрлах танхимд суугаа хvмvvст хэрхэн харагдахаа бодох
хэрэгтэй. Суухад ангайдаг урдаа оноотой юбканаас зайлсхий.
Тэр vед та яаж ч хичээгээд оноог нь нийлvvлж чадахгvй биз дээ

24. • Єєрийн єндєр, жин зэрэгт тааруулж юбка сонгож авах
хэрэгтэй гэдгийг анхаарахад илvvдэхгvй. Ихэнх
эмэгтэйчvvдэд євдєгнєєс доош 10-15 см урттай юбка
зохидог. Энэ урт нь моодноос хэзээ ч гардаггvй давуу
талтай. Бас ажил хэрэгч байдалд хамгийн сайн
зохицдог.
Vсний засалтын хувьд шуух, бага зэрэг долгионтой
задгай тавьсан засалт хэзээ ч хоцрогддоггvй. Албан
харилцаанд дуплийн єсгийг 6 см –ээс хэтрvvлээд
хэрэггvй.

25. • Ноосон нэхмэл хувцас нь таныг ажил хэрэгч дүр төрхтэй харагдуулж
чадахгүй. Та ажилдаа жинсэн өмд, спорт хувцас, энгэр заам нь задгай
цамц, пиджакөмсөхөөс татгалзах нь зүйтэй.
Алтлаг, мөнгөлөгөнгөтэй гогцоо түгжээтэй, чулуун шигтгээтэй
пиджакыг гэрээ хэлэлцээр гэх мэт албан ажлын үедөмсөх хэрэггүй. Энэ
нь гоёлын пиджакт тооцогддог.
Гутлын хувьд индүүн ултай, платфром, хэт өндөр өсгийтэй гутал
(Өсгийний өндөр 5-6 см байх нь стандартад нийцнэ), цагаан, улаан зэрэг
тод өнгийн гутлыг ажилдаа өмсөх хэрэггүй. Банк зочид буудал, ресторан
зэрэг хатуу стандарттай үйлчилгээний газрын ажилтнууд углааш, ар нь
онгорхой туфли, сандаал, элдэв чимэг гоёлтой туфли болон харөнгийн,
хээтэй, торон трико өмсөхийг хориглодог.

26. • Ажил хэрэгч бүсгүй та гутал, цүнхний сонголт хийхдээ өнгийг нь
ижилсүүлж авахаа бодолцоорой.
Ажил хэрэгч эмэгтэй хүний үс бууралтсан байх нь зохимжгүй. Түүнчлэн
та ажлын үед хиймэл сормуус, үс, хумс хэрэглэх ёсгүй.
Нүдний шилний хувьд зөвхөн нарийн металл хүрээтэй эсвэл хүрээгүй
шилийг сонгоорой.
Баяр ёслолын болон энгийн үед хэрэглэдэг бөгжнүүдээ ажлын үед
зэрэгцүүлэн зүүх нь эвгүй харагддаг.
Бүсгүй та ажил дээрээ, олон нийтийн газар нүүрээ будах, үс хумсаа
янзлахыг тэвчих хэрэгтэй. Будгаа сэргээх шаардлага гарвал ариун
цэврийнөрөөг зориорой.

27. ªºðèéí àæ õýðãèéí õóâöàñûã
èë
ººðò õèéæáóé õºðºí㺠îðóóëàëò
ãýæ ¿çýí íóõàöòàé ñîíãîõ
õýðýãòýé áºãººä òàíû ºìññºí
õóâöàñ á¿õýíä ñîíãîäîã çàãâàð
øèíãýñýí áàéõ ¸ñòîé.

28. Áàðüñàí ãàð ö¿íõ, ãóòàë á¿ñ
òàíü ºìññºí õóâöñàíû ºíãºòýé
õîñîëñîí áàéõ ¸ñòîé. .

29. Ãàäóóð ºìññºí õóâöàñ òàíü
áóñàä õóâöàñòàé òàíü
õîñîëñîí áàéõ ¸ñòîé.

30. Àæ õýðýã÷
èë
õóâöàñëàëòàíä
ºíäºð ºñãèéòýé
äàðóóõàí ãóòëûã
õîñëóóëàõ íü
ç¿éòýé

31. Õýäèé îôèñ äîòîð áàéãàà ÷ áàéãàëèéí
óëèðàëä òîõèðóóëàí õóâöàñàà ñîíãîõ
õýðýãòýé.
Çóçààí ìàòåðèàëòàé õîñëîëûã ºâëèéí
óëèðàëä ñîíãîæºìñºíº.

32. Àëèâàà àæ õýðãèéí õîñëîëä õýò
èë
òîä áîëîí õýò ÷àìèí ç¿éëñ
õýðýãëýõ íü çîõèìæ ã¿é
Á¿ñ òóõàéí õîñëîëûí ºí㺠äàãóó
äàðóóõàí áàéâàë ç¿ãýýð

33. Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà
Àæ àìæ õ¿ñüå
ëûí èëò