3. Szkoła specjalna – tym terminem obejmujemy wszystkie jej
stopnie (przedszkola specjalne, szkołę podstawową
zawodową i różne formy szkolenia dla dorosłych w
ośrodkach zawodowej rehabilitacji).
To instytucja, w której kształci i wychowuje się dzieci z
różnymi zaburzeniami, upośledzeniami, które nie mogą
uczęszczać do szkoły normalnej lub nie mogą sprostać
wymogom tej szkoły.
4. Kształcenie specjalne – jest szerszym pojęciem; obejmuje
zajmowanie się dzieckiem, nie tylko w szkole specjalnej, w
jej murach, ale także poza klasami (w domu, na obozach,
zajęciach pozalekcyjnych).
5. Szkolne placówki specjalne:
ośrodki wczesnej interwencji – placówki, w których
przebywa dziecko od urodzenia do 7 roku życia; są to
miejsca, gdzie rodzice otrzymują np. informacje jak
postępować z dzieckiem;
przedszkola specjalne – od 3 roku życia nawet do 10 roku;
dla dzieci niewidomych, głuchych, upośledzonych umysłowo
(umiarkowane i znaczne upośledzenie), dla dzieci przewlekle
chorych;
6. szkoły podstawowe specjalne:
- dla dzieci upośledzonych umysłowo (w stopniu lekkim),
- dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu
umiarkowanym i częściowo znacznym (tzw. szkoły życia),
- dla niewidomych,
- niesłyszących,
- niewidomych -upośledzonych umysłowo,
- gimnazjum;
7. szkoły średnie:
- zawodowe (dla upośledzonych w stopniu lekkim)
przygotowujące do konkretnego zawodu,
- szkoły przysposobienia do pracy (przygotowują do różnych
rodzajów pracy),
- licea,
- technika,
- szkoły pomaturalne – 2 letnie;
8. warsztaty terapii zajęciowej – od 16 roku życia, dla osób z
umiarkowanym i znacznym stopniem upośledzenia; są to
zajęcia rekreacyjne, wycieczki, terapia, rehabilitacja; osoby
dostają kieszonkowe,
9. domy pomocy społecznej – dla osób o różnych
niepełnosprawnościach; część osób trafia tu od urodzenia,
także w wyniku śmierci rodziców,
11. Cele i zadania szkoły specjalnej:
- stworzenie dziecku z odchyleniami od normy warunków
pozytywnego rozwoju całokształtu jego osobowości,
- dobór odpowiednich form pracy dzieci, warunków
organizacyjno-metodycznych,
- przygotowanie do prowadzenia aktywnego i twórczego
życia,
- przygotowanie do zawodu,
- rozwijanie zainteresowań,
12. - przygotowanie różnych form spędzania wolnego czasu, aby
osoby niepełnosprawne potrafiły same sobie ten czas
zorganizować
- wyrównywanie braków
- zorganizowanie pełnej opieki specjalistycznej
- przygotowanie młodzieży do tego, aby przyjęła swoje
upośledzenie jako dane sobie warunki życiowe, z którymi
musi się liczyć
13. - osiągnięcie ogólnego rozwoju ucznia na takim poziomie,
jaki jest mu dostępny,
- zapewnienie odpowiedniego i niezbędnego zaplecza
(podwórze, ogród, las itp.),
- odpowiednie przygotowanie kadry,
- zapewnienie bogactwa form pracy, form wychowawczych,
dydaktycznych, integracyjnych.
14. Formy organizacyjne kształcenia i pomocy specjalnej:
nauczanie indywidualne w domu rodzinnym (dzieci mają
przez to duże problemy w nawiązywaniu kontaktów z
innymi);
zajęcia korekcyjno - wychowawcze (prowadzone w szkołach
masowych);
klasy specjalne przy szkołach „normalnych”
niepełne szkoły filarne.
15. Organizowanie pomocy sąsiedzkiej – szkoła specjalna
udostępnia własne urządzenia np. sportowe młodzieży z
pobliskich szkół zwykłych lub innym zespołom, bądź też
świadczy niektóre usługi np. krawieckie, naprawę aparatów,
tv, na rzecz ludności. Idea ta zakłada, że nauczyciele i
wychowawcy szkół specjalnych są zatrudnieni w szkołach
zwykłych, a szkoły specjalne przyjmują w swe mury dzieci
upośledzone.
16. Integracja w pedagogice specjalnej:
Przez zastosowanie urządzeń technicznych (zniesienie barier
architektonicznych, pomoce itp.).
Funkcjonalna – polega na tym, że osoby niepełnosprawne
spędzają czas i żyją w warunkach razem z innymi
(zdrowymi).
Szkolna – (warunki tworzenia szkolnej integracji):
- włączenie dzieci i młodzieży upośledzonej do zwykłych
klas w zwykłych szkołach,
- dwóch nauczycieli,
- mała liczba dzieci w klasie, do 20 osób (od 2 do 4 osób
niepełnosprawnych), w przedszkolach mniej,
17. - specjaliści dodatkowi (logopeda, psycholog, pedagog
specjalny, rehabilitant, psychoterapeuta),
- współpraca kadry z rodzicami,
- lepsze zaopatrzenie w pomoce dydaktyczne,
rehabilitacyjne,
- ocena nauczycieli bardzo zróżnicowana i
zindywidualizowana.
Decyzję o stopniu integracji podejmują rodzice.
18. Zalety i wady systemu integracji:
Zalety:
- klasy są mniej liczne,
- rodzice maja większy wpływ na to, co będzie działo się w
szkole,
- lepsze przygotowanie i przystosowanie do życia,
- większa aktywność dzieci,
- zwracanie uwagi na osoby z odchyleniami od normy,
- poszerzenie wiedzy na temat ludzi upośledzonych,
- nauka tolerancji, akceptacji, empatii,
- uczenie się współdziałania,
- zniesienie barier architektonicznych,
- stawia nowe wyzwania dla nauczyciela, poznanie innych
metod,
- najlepiej się sprawdza w przedszkolu.
19. Wady:
- nieprzystosowanie programów szkolnych do potrzeb
dziecka,
- brak odpowiednich programów wychowania fizycznego i
rekreacji,
- dzieci upośledzone zajmują gorsze miejsca w klasie,
- mniejsze oczekiwania wobec uczniów upośledzonych,
- niedostateczne zaopatrzenie w pomoce naukowe np.
książki,
- zbyt liczne klasy – dziecko się gubi,
- rozpiętość wieku,
- ograniczone kontakty społeczne i socjalne, mimo iż
zwolennicy twierdzą inaczej.
20. Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych:
pozytywne – życzliwość, empatia, szacunek, chęć pomocy,
akceptacja, tolerancja, współczucie);
negatywne – ignorancja, dyskryminacja, szykanowanie,
izolowanie, unikanie, litość, poniżanie, wyśmiewanie, agresja
fizyczna, obojętność – najgorszy rodzaj z postaw, gdyż
traktuje się osobę jak powietrze);
ambiwalentne – uczucia przeciwstawne (ktoś mówi, że jest
tolerancyjny, a później w praktyce jest zupełnie inaczej).
21. Postawy rodziców:
- zbytnia troskliwość (nadopiekuńczość) – wyręczanie we
wszystkim; rodzic nie daje szans na wykazanie się,
- odtrącenie: zupełne np. pozostawienie w szpitalu,
- psychiczne np. brak akceptacji niepełnosprawności,
- niedocenianie możliwości dziecka,
- zbyt wysokie wymagania,
- niekonsekwencja np. rodzic raz jest surowy i wymagający,
innym razem odwrotnie,
- akceptacja dziecka z jego niepełnosprawnością – rodzic wie
jakie dziecko ma prawa i obowiązki; nie ma
nierealistycznych wymagań ponad siły i możliwości dziecka.
22. Fazy, które przechodzą rodzice po urodzeniu się dziecka
niepełnosprawnego:
1. szoku – zdenerwowanie, płacz, nerwice, wstyd, wrogość,
kłótnie małżonków, lęk przed przyszłością, odrzucenie
dziecka, obwinianie siebie nawzajem;
2. rozpaczy (kryzysu emocjonalnego) – okres depresji,
rozpacz, przygnębienie, poczucie krzywdy i osamotnienia,
zmiana planów, rezygnacja z pracy, smutek, większe nakłady
materialne; rodzice uważają, że ich sytuacja jest
beznadziejna;
23. 3. przystosowania pozornego – mechanizmy obronne:
- rezygnacja,
- negacja - zaprzeczenie niepełnosprawności,
- agresja – przeciwko sobie, małżonkowi, dziecku, lekarzom,
społeczeństwu,
- poszukiwanie nowych środków (np. Uzdrowicieli),
- wyczerpanie psychiczne.
24. Akceptacji (konstruktywnego przystosowania się) –
akceptacja zaistniałej sytuacji, relacje z dzieckiem poprawiają
się, rodzice obdarzają je miłością, znika wstyd, odzyskanie
wiary, pojawia się odpowiedzialność za dziecko.
