2. I Pierwsza pomoc – aspekt moralny i prawnyI Pierwsza pomoc – aspekt moralny i prawny
1. ZDECYDUJ SIĘ NA DZIAŁANIE
Art. 162 Kodeksu Karnego:
§1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym
bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego
uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela
pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie lub innej
osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego
uszczerbku na zdrowiu - podlega karze pozbawienia wolności
do lat 3.
3. Często gdy ktoś potrzebuje pomocy dochodzi do
zjawiska rozproszenia odpowiedzialności, brak
naszej reakcji może doprowadzić do tego że nikt
nie udzieli potrzebującemu pomoc.
4. 2. ZAPEWNIJ BEZPIECZEŃSTWO SOBIE
Nasze bezpieczeństwo jest najważniejsze.
Jeżeli nie udzielimy pomocy wiedząc, że przez to
narażamy swoje zdrowie, jesteśmy zwolnieni
z odpowiedzialności karnej.
Pamiętajmy, że martwy ratownik już nikogo nie
uratuje.
5. 3. NIE CZEKAJ BEZCZYNNIE NA PRZYJAZD
KARETKI POGOTOWIA
W sytuacjach nagłych najpierw należy sprawdzić stan
poszkodowanego następnie wezwać karetkę pogotowia.
Zatrzymanie akcji serca powoduje obumieranie komórek
mózgowych już po 3-5 minutach. Stąd reanimację trzeba
podjąć niezwłocznie, karetka na pewno nie dojedzie do
poszkodowanego w tak krótkim czasie.
6. 4. NIE BÓJ SIĘ ŻE ZASZKODZISZ
Nawet jeśli nie jesteś pewien swoich umiejętności zacznij
działać, może cię instruować dyspozytor pogotowia, który
pokieruje twoimi działaniami. Ponadto nie ma żadnych przepisów
prawnych mówiących o odpowiedzialności świadka zdarzenia
za nieprawidłowe udzielenie pomocy poszkodowanemu.
Dlatego nie bójmy się udzielać pomocy – lepiej zrobić cokolwiek
(w miarę zdrowego rozsądku) niż dołączyć do tłumu gapiów
patrzących na ofiarę.
7. 5.5. UWIERZ W SIEBIE
NAWET NIEPORADNIE UDZIELONA POMOC
MOŻE URATOWAĆ ŻYCIE
NAJBARDZIEJ NIEBEZPIECZNA JEST
BIERNOŚĆ
9. ZABURZENIA ODDYCHANIA
DZIAŁANIE:
Sprawdź czy poszkodowany reaguje zadaj pytanie,
delikatnie potrząśnij poszkodowanego
Wezwij pomoc
Udrożnij drogi oddechowe
Ułóż poszkodowanego na plecach
Delikatnie odchyl głowę poszkodowanego do tyłu i unieś
żuchwę
10. Rozpocznij sztuczne oddychanie
- zaciśnij nos poszkodowanego
- drugą ręką unieś żuchwę i rozchyl usta poszkodowanego
- nabierz głęboko powietrza
- obejmij szczelnie swoimi ustami usta poszkodowanego
i wykonaj jednostajny wydech przez ok. 2 sekundy
klatka piersiowa poszkodowanego powinna się unosić tak
jakby sam oddychał, gdy klatka piersiowa opadnie
wykonaj drugi wydech
11. Sprawdź oznaki krążenia (wyczuwalne tętno na
tętnicy szyjnej)
Jeżeli jesteś pewien, że krążenie jest zachowane
kontynuuj sztuczne oddychanie do momentu, aż
poszkodowany zacznie oddychać sam lub do
przyjazdu pogotowia.
12. ZATRZYMANIE AKCJI SERCA
JEŻELI NIE MA OZNAK KRĄŻENIA KRWI LUB GDY NIE
JESTEŚ TEGO PEWIEN
DZIAŁANIE:
Sprawdź czy poszkodowany reaguje
(zadaj pytanie, delikatnie
potrząśnij poszkodowanego)
Wezwij pomoc
Udrożnij drogi oddechowe
Ułóż poszkodowanego na plecach
13. Delikatnie odchyl głowę poszkodowanego do tyłu
i unieś żuchwę
Wykonaj dwa oddechy ratownicze
Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej
Połóż rękę w miejscu zetknięcia się żeber w dolnej
krawędzi klatki piersiowej, połóż nadgarstek drugiej
ręki na grzbiecie pierwszej, trzymając wyprostowane
ramiona ustaw swoje barki nad klatka piersiową
poszkodowanego uciśnij mostek na głębokość 4-5 cm.
14. Kontynuuj wykonując na przemian 2 oddechy
ratownicze 30 uciśnięć klatki piersiowej do
momentu kiedy poszkodowany nie zacznie oddychać
lub ruszać się lub do momentu przyjazdu pogotowia
16. Krwotok zewnętrznyKrwotok zewnętrzny
DziałanieDziałanie
ocena stanu poszkodowanego: świadomości, oddechu, tętna
wezwanie pomocy
nałożenie jałowego opatrunku i uciśnięcie miejsca krwawienia
umocowanie opatrunku bandażem; kontynuować ucisk do
ustania krwawienia. Taki opatrunek nazywamy opatrunkiem
uciskowym (nie mylić z opaską uciskową!)
jeśli opatrunek przesiąka krwią – dołożyć kolejne warstwy nie
zdejmując starego i nie zwalniając ucisku
17. jeśli krwawienie nadal nie ustaje, unieść krwawiącą
kończynę nie zwalniając ucisku
unieruchomić krwawiącą kończynę
jeśli powyższe metody zawodzą – zastosować ucisk na
tętnice powyżej miejsca krwawienia (tętnica ramienna
poniżej dołu pachowego na kończynie górnej albo
tętnica udowa w pachwinie na kończynie dolnej)
w ostateczności stosować opaskę uciskową; powinna być
stosowana raczej w bardzo ciężkich urazach jak
amputacje lub zmiażdżenia.
18. POSTĘPOWANIE PRZY WBITYM CIELE OBCYM
Nie wyciągaj ciała obcego.
Wezwij pogotowie ratunkowe!!!
W oczekiwaniu na pogotowie zabezpiecz przedmiot, aby nie
wypad z rany. Pozostający przedmiot w ranie jest takim
"korkiem", który ogranicza krwawienie. Aby zabezpieczyć
przedmiot należy wziąć dwa zwykłe bandaże zbliżonych
rozmiarów wyciągnąć z opakowania i bez rozwijania przyłożyć
po obu stronach przedmiotu i za pomocą plastrów lub
bandaża przymocować do skóry tak aby przedmiot się nie
poruszał i nie wypad.
Pozostań z poszkodowanym i nie pozwól mu się ruszać.
19.
20. Użycie opaski uciskowej nie jest zbyt bezpieczne.
Potencjalne powikłania:
uszkodzenie nerwów, mięsni bądź naczyń
krwionośnych (głównie przy stosowaniu zbyt
wąskiej opaski!)
martwicy tkanek położonych obwodowo od opaski
(gdy założona jest zbyt długo i dojdzie do
niedokrwienia)
21. Zakładając opaskę należy pamiętać, że:
nie wolno zakładać jej na kończynach poniżej łokci lub kolan
oraz nigdy nie na tułowiu
należy stosować szeroki bandaż albo podłożyć pod wąski
szeroki opatrunek (aby powierzchnia ucisku była jak
największa)
nie należy poluźniać raz założonej opaski uciskowej
opaska musi być widoczna przez cały czas, nie wolno jej
przykrywać
należy opisać opaskę hasłem „opaska uciskowa” oraz godziną
jej założenia.
22. Krwotok wewnętrznyKrwotok wewnętrzny
Objawy mogące świadczyć o krwotoku:
zmiana zabarwienia skóry (ciemnoniebieskie-
fioletowe), zwane potocznie „siniakiem”
wymiotowanie krwią bądź oddawanie smolistych
stolców to często objaw krwawienia z wrzodu
żołądka lub dwunastnicy
oddawanie stolca podbarwionego krwią –
krwawienie z końcowego odcinka przewodu
pokarmowego
23. oddawanie moczu podbarwionego krwią –
krwawienie z układu moczowego
wykrztuszanie wydzieliny podbarwionej krwią lub
krwi – krwawienie z płuc
powiększenie się obwodu brzucha, zasinienie pod
którymś z łuków żebrowych – krwawienie
z narządów jamy brzusznej (wątroby, śledziony)
krwawienie towarzyszące złamaniom zamkniętym;
może towarzyszyć temu obrzęk, zasinienie,
zwiększone ocieplenie.
24. Działanie:Działanie:
ocena stanu poszkodowanego – świadomości, oddechu, tętna
wezwanie pomocy
zbadanie poszkodowanego i ustalenie rozpoznania
przy krwawieniu wewnątrz kończyn – unieruchomienie
ułożenie poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej
(z lekko uniesionymi kończynami dolnymi)
okrycie poszkodowanego
okresowa kontrola parametrów życiowych
NIE podawać poszkodowanemu niczego doustnie.
25. Krwawienie z nosaKrwawienie z nosa
Przyczyny:
urazy twarzoczaszki
choroby krwi, np. hemofilia
nadciśnienie tętnicze
zapalenie zatok obocznych nosa
infekcje górnych dróg oddechowych
zamieniona śluzówka (np. w zbyt częstym używaniu
kropli do nosa!)
26. DziałanieDziałanie
przy podejrzeniu złamaniu podstawy czaszki
(w wywiadzie uraz głowy, widoczny wypływ krwi
z uszu i nosa) należy unieruchomić głowę i przykryć
miejsce krwawienia (nos, uszy) jałowym
opatrunkiem, bez ucisku. Nie tamować wypływu
krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego.
27. gdy nie podejrzewamy urazu czaszki:
Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny:
– wezwać pomoc
– udrożnić drogi oddechowe
– skontrolować zawartość jamy ustnej (krew może spływać
po tylnej ścianie gardła)
– stosować ucisk na skrzydełka nosa do ustania krwawienia
– sprawdzać oddech i krążenie
28. Jeśli poszkodowany jest przytomny:
– posadzić poszkodowanego, uspokoić go, pochylić do
przodu (aby poszkodowany nie połykał bądź nie zakrztusił
się krwią)
– stosować ucisk na skrzydełka nosa do ustania krwawienia
– przyłożyć zimny opatrunek (lód) bezpośrednio na nos i na
szyję w miejscu przebiegu dużych naczyń.
30. ZATRUCIA POKARMAMI
Działanie:
wywołanie wymiotów jeśli poszkodowany jest
przytomny
podanie do picia osobie dorosłej wody z solą,
dziecku wody z sokiem malinowym
podanie węgla leczniczego rozpuszczonego
w wodzie
32. ZATRUCIE LEKAMI
Działanie:
jeśli poszkodowany jest przytomny i od zażycia leków
nie minęło więcej niż 20 minut należy wywołać wymioty
oraz podać węgiel leczniczy rozcieńczony w wodzie
należy zachować resztki leków lub ich opakowania do
analizy
oczekując na pogotowie kontrolować czynności życiowe
poszkodowanego
nie dopuścić aby poszkodowany zasnął
33.
34. ZADŁAWIENIE
Działanie:
Jeśli poszkodowany może kaszleć zachęcaj go do tego
Jeśli przestaje kaszleć lub słabnie wykonaj
do 5 uderzeń w plecy stań z tyłu poszkodowanego, nieco
z boku, przytrzymaj klatkę poszkodowanego jedną ręką
i pochyl go do przodu, wykonaj do 5 energicznych
uderzeń w plecy między łopatkami
35.
36.
37. Wykonaj do 5 naciśnięć nadbrzusza stań z tyłu
poszkodowanego połóż dłoń złożoną w pięść na jego
brzuchu w okolicy żołądka obejmij poszkodowanego
i mocno chwyć zwiniętą w pięść dłoń drugą dłonią
Wykonuj na zmianę 5 uderzeń w plecy i 5 ucisków
nadbrzusza aż do usunięcia ciała obcego.
38. ZŁAMANIA
Rodzaje złamań:
- proste- gdy dochodzi do uszkodzenia tylko kości,
- powikłane- gdy oprócz kości uszkodzeniu ulegają
też inne tkanki, np. nerwy lub naczynia krwionośne,
- wieloodłamowe- gdy kość łamie się na wiele części.
39. Złamania kości kończyn górnych
Działanie:
Zabezpieczyć miejsce wypadku,
Ocenić rozległość urazu i poprosić poszkodowanego aby
zdrową dłonią podparł złamana rękę,
Jeśli złamanie jest otwarte, to w miejscu rany należy
założyć opatrunek osłaniający
i umocować go do zdrowej
skóry,
40. Ułożyć złamaną rękę na np. deseczce i założyć
temblak wykonany z chusty trójkątnej,
Wezwać pogotowie,
Okryć poszkodowanego kocem termicznym,
Kontrolować czynności życiowe,
Reagować na zmiany,
Wspierać psychicznie.
Unieruchomienie uszkodzonego stawu polega na
unieruchomieniu dwóch sąsiadujących ze sobą
kości.
41. Złamania kości kończyn dolnych
Złamana noga zwykle bywa wykręcona lub
podwinięta, należy wtedy zastosować
unieruchomienie obłożeniowe.
W tym celu uszkodzoną kończynę
stabilizuje się jakimś przedmiotem
np. deseczką, nartą.
Trzeba pamiętać o zachowaniu
szczególnej ostrożności podczas
poruszania złamanej nogi-
najlepiej w ogóle tego unikać.
42. Złamanie obojczyka
Obojczyk jest jedną ze składowych stawu barkowego.
W przypadku złamania tej kości pomoc polega na
unieruchomieniu obojczyka.
Poszkodowany prawdopodobnie ułoży rękę w poprzek
klatki piersiowej, sięgając dłonią do przeciwległego
obojczyka, należy wtedy:
Przełożyć chustę pod ręką, najdłuższym brzegiem ku
górze
Związać końce chusty na przeciwległym ramieniu
43. Złamanie żeber
Złamanie żeber występuje najczęściej wskutek
bezpośredniego urazu. Charakterystyczną cechą
takiego złamania jest ostry (występujący w miejscu
zranienia) ból, nasilający się przy oddychaniu,
płytki oddech i przyjęta przez poszkodowanego
pozycja. Poszkodowanego transportuje się
w pozycji półsiedzącej. Rękę po uszkodzonej
stronie należy unieruchomić, natomiast pod kolana
należy podłożyć zrolowany koc, aby zapobiec
przesuwaniu się nóg.
44. Złamanie miednicy
Jest to uraz zagrażający życiu poszkodowanego,
bardzo skomplikowany i wymagający szczególnej
ostrożności podczas udzielania pierwszej pomocy.
Poszkodowanego nie należy przemieszczać.
W pierwszej pomocy stosuje się unieruchomienie
ułożeniowe. W tym celu pod kolana podkłada się
zrolowany koc, a okolice lędźwi wypełnia się tkaniną.
Głowę należy unieść, odchylić do tyłu i odwieść w bok
w celu udrożnienia dróg oddechowych.
45. PORAŻENIE PRĄDEM
Pierwsza pomoc polega na przerwaniu obwodu
elektrycznego, najczęściej przez wyciągnięcie wtyczki
z gniazdka lub wykręcenie bezpiecznika. Gdy to nie jest
możliwe, ratownik oddziela porażonego od obwodu
elektrycznego przez odciągnięcie za odzież. Sam
izoluje się od podłoża przy pomocy suchej deski lub
suchej tkaniny, względnie innego materiału izolacyjnego
46. Gdy oderwanie za odzież nie jest możliwe,
dokonuje się oddzielenia porażonego za pomocą
suchej listwy drewnianej lub kija itp. Ratownik
musi być zawsze dokładnie izolowany. Nie wolno
chwytać ratowanego przedmiotem przewodzącym
elektryczność lub gołymi rękami za ciało.
47. Po usunięciu porażonego z niebezpiecznego miejsca
kontroluje się u niego oddech i tętno. W przypadku
utraty przytomności i zachowanym oddechu stosuje się
tzw. bezpieczne ułożenie na boku i przytrzymuje go,
aby wskutek bezładnych ruchów nie doszło do
opadnięcia języka i zatkania wejścia do krtani. W razie
zatrzymania oddechu stosuje się sztuczne oddychanie
zgodnie z zasadami obowiązującymi przy prowadzeniu
reanimacji. W razie zatrzymania akcji serca należy
wykonać natychmiast zewnętrzny masaż serca.
48. W czasie rażenia piorunem prąd stały osiąga natężenie
kilku tysięcy amperów w czasie tysięcznych części
sekundy. Skutki są podobne do porażeń prądem
o wysokim napięciu.
Niebezpieczeństwo rażenia piorunem jest większe
w pobliżu szczytów górskich, pojedynczych drzew, wież
i samotnych domów. Prawdopodobieństwo rażenia
piorunem jest mniejsze po położeniu się w rowie lub na
ziemi. W górach porażonym grozi ponadto oziębienie.
Pierwsza pomoc polega na zastosowaniu takich
zabiegów, jak w razie porażenia prądem elektrycznym.
49. POPARZENIA
Podział głębokości oparzeń:
• I stopień. Oparzenie obejmuje tylko naskórek, widzimy
rumień i obrzęk skóry, poszkodowany zgłasza ból.
• II stopień. Uszkodzenie dotyczy naskórka i powierzchownej
warstwy skóry właściwej. Skóra jest zaczerwieniona,
powstają na niej pęcherze, czucie jest zachowane.
• III stopień. Martwica całego naskórka i skóry właściwej,
może obejmować też tkanki znajdujące się poniżej skóry:
skóra jest sucha, biała lub szara, może być ze strupem, brak
jest czucia bólu.
50. Działanie:Działanie:
Odsunięcie poszkodowanego do źródła ciepła.
Ugaszenie odzieży. Przyczepiony do ubrania palący się
materiał musi zostać usunięty, podczas gdy
przyczepiony do skóry powinien tam pozostać.
Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych (należy
usunąć oparzonego z pomieszczenia zadymionego)
51. Natychmiastowe schładzanie zimną wodą oparzonej
powierzchni przez kilkanaście minut (zmniejsza to
stopień oparzenia, ponieważ zimna woda odbiera
oparzonej skórze ciepło, działa przeciwobrzękowo
a ponadto uśmierza ból). Należy pamiętać, że woda
powinna być czysta i mieć temperaturę ok. 20 st.C.
Można zanurzyć poszkodowanego w wannie, na co
najmniej 20 minut.
Przy oparzeniach w obrębie jamy ustnej i gardła
poszkodowany powinien płukać gardło zimną wodą albo
ssać kawałki lodu.
52. W przypadku oparzeń chemicznych np. kwasem lub
zasadą, należy spłukiwać oparzoną powierzchnię
strumieniem bieżącej wody przez 15 minut. Jedynie
w przypadku ofiar oparzonych wapnem niegaszonym
przed zmywaniem oparzonej powierzchni należy
najpierw na sucho wytrzeć wapno ze skóry.
Trzeba koniecznie zdjąć obrączki, pierścionki, krawat
itp. – ze względu na szybko pojawiający się obrzęk.
53. W celu uniknięcia zakażenia należy zaopatrzyć ranę
jałowym opatrunkiem.
W przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu należy
ułożyć poszkodowanego w pozycji przeciw wstrząsowej.
Należy przewieźć oparzonego do szpitala.
54. Czego nie wolno robić:
Po oparzeniu nie wolno zrywać ubrania, które przykleiło
się do skóry, należy ostrożnie ściągać pozostałą odzież.
W przypadku oparzeń o dużej powierzchni, ciało należy
schładzać tylko wilgotnymi chustami, nie wolno polewać
bieżącą zimną wodą!
Nie wolno stosować na świeże oparzenie żadnych maści,
kremów lub innych powszechnie stosowanych okładów
np. z kwaśnego mleka.
Nie wolno neutralizować kwasów zasadami i odwrotnie,
jedynym i najlepszym środkiem leczniczym jest woda.
