SANAL ORGANİZASYONLAR

1. SANAL
ORGANİZASYONLAR

2. Sanal kavramı, gerçekte var olmayan ancak sanki varmış gibi görünen ve
anlaşılan anlamındadır.
Günümüz işletmelerinin yeni yapısını “Bilgi Yönetimi”, “Teknoloji
Yönetimi” ve “İlişki Yönetimi” oluşturmaktadır. Günümüz
organizasyonları geleneksel fonksiyonlar tabanında değil, süreç yönetimi
tabanında kurulmuştur.
Sanal Kavramı

3. Küresel rekabet ortamında müşteri isteklerine hızlı cevap verme önemli
bir avantaj sağlama kriteri oluşturmuştur. Bunu sağlamak için iki yol
vardır: Organizasyon birleşmeleri ve üretim teknolojisidir. İleri üretim
teknolojileri ürün maliyetlerinde artış olmaksızın değişen müşteri
isteklerine hızlı cevap verecek ürün çeşitliliği sağlayacaktır.
Organizasyon Boyutu

4. Bu değişimler Pazar yerinde oluşacak fırsatların tüm faydalarını
almayı sağlayacak organizasyon yapılarını gündeme getirmiştir.
21. yüzyılın karmaşık ürün pazarları ticari ürünlerin artan
çeşitlerini çabucak ve küresel dağıtımını yapma yeteneği
isteyecektir. Bu ürünlerin sadece üretimi değil, tasarımında da
müşteri katkısı sağlamalı ve ürünle birlikte yapılan hizmetlerde de
farklılaştırma sağlanmalıdır.
Organizasyon Boyutu

5. Üretim işletmesi sadece üretimle uğraşmamalı aynı zamanda satıcılar,
müşteriler, mühendislik ve diğer hizmet fonksiyonları ile de
ilgilenmelidir. Ayrıca, işletmelerin dağıtım sistemlerinde ve iç
organizasyonunda daha fazla müşteri odaklı ve müşteri yönetimli olacak
şekilde esaslı bir değişim olacağı beklenmektedir.
Organizasyon Boyutu

6. Zamanla müşteriler; satıcıların varlıkları, tasarımları, sırları ve
gizliliklerine varana kadar satıcılarla bütünleşecektir. Açıkça, satıcılar
kendi müşterilerine oldukça bağımlı hale gelecekler ve aynı şekilde
müşterilerde satıcılar gibi bağımlı hale geleceklerdir. Sonunda, daha
öneki organizasyon yapılarından farklı olarak “sanal organizasyonlar”
oluşacaktır.
Organizasyon Boyutu

7. Bu organizasyonlar tamamıyla bir işletme gibi görünmek yerine çok
çeşitli ilişkiler ortasında sürekli değişen genel faaliyetler kümesi olarak
görünecektir. Bu işletme devrimine göre, rekabetçi kalmak isteyen
işletmeler “bilgi” ve “ilişki” kavramlarının hakimiyetini ve etkin
yönetimini başarmak zorundadır.
Organizasyon Boyutu

8. Sanal Organizasyon Nedir?
Literatürde yer alan sanal organizasyon tanımlarının bir kaçı aşağıdaki
gibidir:
Sanal organizasyon, değişik coğrafi bölgelerdeki işletmelerin belirli
ürünlerin üretilmesi amacıyla haberleşme teknolojisi yardımıyla
birbirine bağlanan, uyumlu hale gelen ve sanki tek bir işletme varmış
gibi çalışan bir organizasyon olarak tanımlamak mümkündür.

9. Sanal organizasyon, çalışanların belli bir yerde toplanmadığı değişik
mekanlardaki işletmelerin bir ürün veya hizmetin üretiminin belirli
aşamalarında yer aldığı, bilgisayar imkanlarıyla sürekli haberleşmenin
içinde bulunan ve sanki tek bir organizasyon gibi müşterilerine mal ve
hizmet sunan organizasyondur.
Sanal Organizasyon

10. Sanal organizasyon yapısı gerçekte var olmayan ama varmış gibi
algılanan farklı faaliyet alanlarından, belki farklı coğrafi alanlarda
faaliyet gösteren işletmeler birleşerek varmış gibi görünen bir
çekirdek organizasyon oluşturmaktadır. Bu yapılanmada yer alan
her işletme kendi en iyi yeterliliğini birleştirmektedir. Bu
birleşmede enformasyon ve iletişim teknolojileri önemli bir rol
oynamaktadır. Bu yapı geleceğin işletmelerine bir örnek teşkil
etmektedir.
Sanal Organizasyon

11. Özellikle bir çağının başarılı işletme yapıları şekilde görüldüğü gibi olacaktır.
Sanal Organizasyon

12. Sanal Organizasyonların
Özellikleri
Günümüzde, organizasyonlar için en iyi kuruluş yeri ve kuruluş süreçleri
radikal değişim geçirmiştir. Çünkü, enformasyon ve iletişim
teknolojilerinin sağladığı imkanlarla organizasyonlar bulundukları farklı
cografi alanlardan üretimin çeşitli aşamalarına katılabilmekte ve bu
teknolojiler, mekan kavramının sınırlarını aşabilmektedir.

13. Bugünün ortak girişimleri ve stratejik birlikleri geleceğin organizasyonları
olan sanal organizasyonlara öncü olabilirler. Bu organizasyonlar hızlı
değişen fırsatları kendi çıkarı için kullanmak amacıyla bir araya gelen
işletmelerin oluşturdukları geçici ağdır.
Sanal Organizasyonların
Özellikleri

14. Sanal organizasyonlarda; işletmeler maliyetleri, yetenekleri
paylaşabilmekte ve her bir işletme kendi “en iyi yaptığı iş “ neyse onunla
katkıda bulunmaktadır. Bu üstünlükle özellikle küresel pazarlara
girilmektedir. Bu gibi organizasyonların temel özellikleri mükemmelliktir.
Sanal Organizasyonların
Özellikleri

15. Mükemmellik dışındaki özellikler aşağıdaki gibidir.
Bu organizasyonlarda her ortak kendi en iyi yeterliliklerini
faaliyetlerinde, teknolojide ve bilgi ağları üzerinde birleştirmektedir.
Elektronik anlaşma temeline dayanan ortaklık, birleşmeyi
hızlandırmaktadır.
Sanal organizasyonlar fırsatçıdır.
Sanal Organizasyonların
Özellikleri

16. Sanal organizasyonlarda ortaklık sürekli değildir. Ayrıca ortaklık daha az
resmidir ve özel Pazar fırsatlarını karşılamada daha da fazla fırsatçıdır.
Sanal organizasyondaki ilişkiler işletmeleri daha da yakınlaştırmakta ve
bu ise daha öncesi ile kıyaslandığında daha fazla güven
gerektirmektedir.
Sanal Organizasyonların
Özellikleri

17. İşletme sınırları yoktur. Bu yeni ortaklık modeli işletmenin
geleneksel sınırlarının yeniden tanımlanmasını gerektirmektedir.
Rakiplerle, satıcılarla ve müşterilerle daha fazla ve sıkı işbirliği bir
işletmenin nerede başlayıp bittiğini yani sınırlarını belirlemeyi
zorlaştırmaktadır. Bir başka ifade ile bugünün organizasyonları
için, bilgiye, teknolojiye ve yönetimine bütüncü ve işbirlikçi
yaklaşım önemli olmaya başlamıştır.
Sanal Organizasyonların
Özellikleri

18. Sanal organizasyonların müşterilere cevap verme yeteneği çok
yüksektir.
Sanal organizasyonlarda bireyin yüz yüze ilişkileri azalmıştır.
Sanal organizasyonların önemli özelliklerinden bir diğeri ise; her
bir organizasyonun kendilerine uygun alanlarda yoğunlaşması ve
diğer işleri dışarıdaki işletmelerle anlaşmalar yapmak yani dış
kaynaklardan yararlanma suretiyle yaptırmalarıdır.
Sanal Organizasyonların
Özellikleri

19. Sanal organizasyonlar geleneksel organizasyon yapılarından farklı olarak
hiyerarşiyi tamamen veya büyük ölçüde ortadan kaldırmaktadır. Çünkü,
bu karmaşık yapı kurumsal bir nitelik taşımamaktadır. Kurumsal olmayan
yapıda da emir-komuta alt-üst ilişkisinden bahsetmek pek mantıklı
olmamaktadır.
Sanal Organizasyonların
Özellikleri

20. Sanal Organizasyon Unsurları
Bilgi, teknoloji ve ilişki yönetimi ve yönetim unsurları bu yeni
organizasyonlar için temel yapı taşı olarak tanımlanmaktadır.
Sanal organizasyonların unsurları, bilgi yönetimi, teknoloji yönetimi,
süreç yönetimi ve ilişki yönetimidir.

21. Bilgi Yönetimi
Sanal organizasyonların en önemli yapı taşlarından biridir. Sanal
organizasyon olabilmek için etkin bilgi yönetimi mutlaka hayata
geçirilmelidir. Zaten başarılı sanal organizasyonların en belirgin
özellikleri bilgiyi yönetmeyi bilmeleridir.

22. Teknoloji Yönetimi
Teknoloji yönetimi sanal organizasyonların diğer bir unsurudur. Teknoloji
yönetimi, organizasyonun stratejik ve faaliyetsel amaçlarını
şekillendirmek ve başarmak için teknolojik yeteneklerin planlanması,
geliştirilmesi ve uygulanmasına yönelik bilim ve mühendislik disiplinleri
ile ilgilidir. Kısaca teknoloji, bilimin ticarete dönüştürülmesi olarak
tanımlanabilir. Teknoloji, hizmet, süreç ya da yeni bir ürün için
bilimsel bilgilerin sistematik olarak uygulamaya geçirilmesi
anlamındadır.

23. Teknolojinin üç ana öğesi vardır. Bunlar
Bilgi
Bilginin uygulanmasını sağlayan araçlar
Bilgi ve araçların kullanılması sonucu ve deneyimle kazanılan özümseme
olduğu söylenebilir.
Teknoloji Yönetimi

24. Teknoloji yönetimi, yöneticilik ile teknik uzmanlık arasında bir bağlantı
kurmakta, işletmenin rekabet edebilmesi ve büyüyebilmesi için hangi
teknolojiye ne şekilde yatırım yapılacağı, teknolojinin ne şekilde
üretilebileceği konuları ile ilgilenmektedir.
Teknoloji Yönetimi

25. Literatürde teknoloji yönetiminin çok çeşitli tanımları
yapılmaktadır. Bu tanımların bazıları aşağıdaki gibidir.
Teknoloji yönetimi, stratejik öncelikler arasında bağlantının
sağlanması ve düzenlemenin yapılması, zamanında sonuca
ulaşabilmek için projelerin yönetilmesi ve işletmelerin iç ve dış
bağlantılarını etkin şekilde kullanması olarak tanımlanabilir.
Teknoloji Yönetimi

26. Teknoloji yönetimi organizasyonların yarattlıkları değerin arttırılmasına
yardım etmektedir. Teknoloji yönetimi Pazar hacmi ve ürün özelliklerini
belirleyen üretim planlaması yoluyla dağıtılan değer üzerinde etkili
olabilecektir.
Teknoloji Yönetimi

27. İlişki Yönetimi
Başarılı bir sanal organizasyon olabilmek için ilişki yönetimi
önemli bir unsurdur. İlişki yönetimi, tamamlayıcı kabiliyet ve
kapasiteler ile birlikte müşteriler, satıcılar ve diğer ortaklarla
ekonomik ilişkilerin tanımlanması, kurulması, devam ettirilmesi ve
kuvvetlendirilmesidir. Böylece, anlaşmaya varılmış ve
kabullenilmiş stratejiler yoluyla organizasyonların ve onların diğer
ortaklarının amaçları karşılanabilecektir.

28. İlişki yönetimi ortak üretimi içermektedir. Burada, “yönetilmiş” ortak
kader başarı için önemli olmaya başlamıştır. Etkili ilişki yönetimi çatışma
yerine işbirliğinin veya gerekli rekabetin yeni ekonominin en önemli
özelliği olduğu görüşünün yönetime uygulanması gerektirmektedir.
İlişki Yönetimi

29. İlişki yönetimi, müşterilerle ve çalışanlarla ilişkilere değer verilmesi ve
bu değerin de işletmeye en karlı biçimde dönmesini amaçlayan bu fikri
ortaya atmakta ve aynı zamanda işletmenin tüm iletişim kabiliyetlerini
kullanarak, çalışanlarını, müşterilerini ve tüm toplumu kendine
bağlamanın sistematik yoludur.
İlişki Yönetimi

30. Bu şekilde, işletme ve müşterileri ile ilişkileri arasında bir uyum, bir
denge yaratılmış olacak; işletme, insana ve ilişkilerine önem vererek ve
onları yöneterek rakiplerin oranla stratejik bir üstünlük elde
edebilecektir. En basit haliyle ilişki yönetimi, başkalarıyla birlikte ve
başkaları vasıtasıyla işleri yapmaktır.
İlişki Yönetimi

31. Süreç Yönetimi
Süreç yönetiminin geleneksel yönetimden temel farkı işletmenin
fonksiyonlarından ibaret olduğu görüşünün bırakılmasıdır. Süreç
yönetimi, süreçlerin tanımlanması, sahiplerinin, tedarikçilerinin,
müşterilerinin, müşteri ihtiyaçlarının belirlenmesi, gerekli adımlarla
ölçümler alınarak performansının izlenmesi ve gerekli iyileştirmelerin
yapılmasıdır.

32. Süreç odaklı olmak sanal organizasyonların özelliğidir. Bu özellik sanal
olanın gerçek olmasını sağlamıştır. Sanal olma ise, değer zinciri
yapısını kullanarak işletmeler arası ortaklık yeteneğini
tanımlamaktadır. Organizasyonlar müşterilerine dağıtılan değeri
maksimum yapmak için bir arada çalışmaktadır. Süreç yönetiminin
faaliyet alanı stratejik veya faaliyetsel görevlere ve yapılara kadar
uzanmaktadır.
Süreç Yönetimi

33. Yeni işletme modeli, rekabet avantajı sağlayacak zaman ve esnek
cevap verme üzerinde oluşturulmalıdır. Ürün- Pazar anlayışından
Pazar-ürün anlayışına kayma, şimdiki ürün tabanlı Pazar
anlayışının, Pazar odaklı ve Pazar tabanlı stratejilere
dönüşmesine neden olmuştur.
Günümüzde artık müşteriler küresel ve uluslar arası alışveriş
yapabilmektedirler. Daha fazla rekabet ve daha fazla işbirliği
kendine zarar verecek davranışlardan, müşteri tatminine odaklı
işbirlikçi yaklaşıma kaymıştır.
Süreç Yönetimi

34. Örneğin, Sony ve Philips genel optik medya standartları
geliştirmek ve birbirilerine ürün parçası satmak için işbirliği
anlaşması yapmışlardır. Aynı şekilde Avrupa’da otomotiv
sektöründe varılan işbirliği dizel motor gelişmeleri ile
sonuçlanmıştır. Buradan da anlaşılacağı gibi bir organizasyonun,
aynı zamanda hem alıcı, hem satıcı ve hem de rakip olduğu
pazarların sayısı her geçen gün artmaktadır.
Süreç Yönetimi

35. Organizasyonlar “yeni müşteri tabanı”na genişlemek yerine uzun
süreli müşteri ilişkilerini tercih etmektedirler. Organizasyonlar artık,
ürünler veya satış bölgeleri için değil de müşteriler için organize
olmaktadır. Bu organizasyonlar için, müşteri karlılığı ve elde tutma
performans ölçüsü olmaya başlamıştır.
Süreç Yönetimi

36. Başarılı Pazar tabanlı organizasyon almanın üç unsurunu
aşağıdaki gibi belirtmiştir:
1. Dışsal Odaklı Kültüre Sahip Olmak: Başarılı Pazar tabanlı
organizasyonlar temel inançlar, değerler ve davranışların yanında
en iyi müşteri değerine odaklanan ve sürekli avantaj kaynağı
araştıran dışsal odaklı bir kültüre sahiptir. Dışsal odaklılık, stratejik
kararlara sadece hakimiyet kurmak değil aynı zamanda bu
kararlara katılma yeteneğini de içermektedir.
Süreç Yönetimi

37. 2. Pazarı Anlamada, Pazarla İlgilenmede ve Stratejik
Düşünmede Farklı Bir Yeteneğe Sahip Olmak: Başka bir
ifade ile, Pazar tabanlı organizasyonlar kendi pazarları
hakkında çok iyi eğitiliş ve müşterileri ile yakın ilişki biçimini
sağlamış organizasyonlardır.
3. Değişen Müşteri İhtiyaçları ve Pazar Durumlarının
Farkına Varılması ve Cevap Verilmesini Sağlayan Yapıya
Sahip Olmak: Bu yapı ürün tasarımından, müşteriye değerin
dağıtılmasına kadar ve buna ek olarak destekleyici altyapı
ile birlikte uyumlu organizasyon tasarımını sağlayan diğer
tüm yeterlilikleri içermektedir.
Süreç Yönetimi

38. Çalışanların zaman ve mekan sınırlılıkları yoktur.
Fiziksel birçok sorun kendiliğinden çözülerek, verimlilik
açısından işletmeye kazanç sağlanmıştır.
Sanal organizasyonlar pazar ihtiyaçlarına en kısa sürede
cevap verebilme yeteneğine sahiptir.
Farklılaşan ve bireyselleşen tüketici ihtiyaçları hızlı bir
şekilde karşılanır.
Müşteriler artık evlerinden çıkmadan mağazalarda
dolaşabilmekte, fiyatları karşılaştırabilmekte ve en uygun
ürünü en uygun fiyata alabilmektedir.
Sanal Organizasyonları Faydaları

39. Şebeke Organizasyon Nedir?
Sanal ve şebeke organizasyon kavramları birbirine yakın kavramlardır.
Şebeke organizasyon, dış kaynaklardan yararlanma, ortak girişimler vb.
uygulama ve gelişmeler sonucu ortaya çıkmıştır. Şebeke; bireyler,
pozisyonlar, gruplar veya örgütleri içeren sosyal ilişkiler modelidir.

40. Şebeke Organizasyonlar üçe ayrılmaktadır:
1.Dahili Şebeke Organizasyonu: Bu tür organizasyonda, bir işletme
bünyesindeki yapması gereken temel faaliyetler farklı işletme konusu
olmakta ancak gerekli kaynakların tümü yine aynı bünyede kalmaktadır.
İşletmenin üst yönetimi, sadece bu farklı işletme faaliyetlerini koordine
etmek görevini yapmaktadır.
Şebeke Organizasyon

41. Şebekenin yönetimini kontrol eden ana işletme veya holding bağlı
şirketlere üretim, verimlilik, kalite vb. konularda performans standartları
belirler. Şebekeye bağlı işletmelerin ilişkileri piyasa kuralları
dahilinde gerçekleştirilmelidir. Bu yapıdaki her işletme birbirinin
müşterisi olmakta ve birbirileri ile ilişkilerini piyasa şartlarını
dikkate alarak yürütmektedir.
Şebeke Organizasyon

42. 2. Dengeli Şebeke Organizasyonu: Bu tür organizasyonda, bir malın veya
hizmetin üretilmesinde gerekli olan işlemler uzmanlık alanlarına göre
farklı işletmeler tarafından gerçekleştirilmektedir. Şebekedeki
işletmeler, sadece belirli bir ürün veya hizmetin üretilmesi için
birbiriyle karşılıklı etkileşim içerisindedir. Böyle bir alışveriş içinde
lider konumunda olan bir organizasyon vardır, diğerleri bu
organizasyonun gerçekleştirdiği koordinasyon içinde çalışırlar.
Şebeke Organizasyon

43. 3. Dinamik Şebeke Organizasyon: Bu şebeke organizasyonunda
faaliyetleri koordine ve kontrol eden bir lider işletme yoktur.
İşletmelerin her biri kendi üretimi için koordinatörlük yapmaktadır
ve diğer işletmelerle karşılıklı etkileşime girmektedirler, her biri
belli bir konuda uzmanlaşmış bağımsız işletmeler, kendi hedef ve
çıkarları doğrultusunda herhangi bir organizatör işletmenin
koordinasyonu altında bir şebeke oluşturmaktadır.
Şebeke Organizasyon

44. Şebeke Organizasyonların
Özellikleri
Şebeke orgnizasyonlarda bir malı veya hizmeti üretmek için
yapılması gereken işler, üretim ve üretim için gereken kaynaklar
farklı işletmeler tarafından gerçekleştirilmektedir.
Organizasyon mümkün olduğunca yalındır.
Şebeke organizasyonlarda iletişim doğrudan yapılmakta ve
karşılıklı olarak gerçekleştirilmektedir.
Bu organizasyonlar çoğunlukla projeye dayanmaktadır.

45. Şebeke ve Sanal örgütler
arasındaki farklar
Her sanal örgüt, aynı zamanda bir şebeke
organizasyonudur.
Şebeke türü yapılanma geçici de olabilir,
kalıcı da.
Önder, tek işletme olabilir.
Bölünüp eklenme, birim bazında
gerçekleşir.
Şebeke örgütün özel bir şeklidir ve her
şebeke örgütü, bir sanal örgüt değildir.
Yapılanma geçici ve proje bazındadır.
Proje tamamlandığında sona erer.
Önder tek değildir. Projeye ve amaca göre
değişir.
Bölünüp eklenme, kişiye kadar inebilir.
Şebeke Örgüt Sanal Örgüt

46. Kaynakça
Küreselleşme Sürecinde İşletmelerde Bilgi Yönetimi
Murat Türk