1. OTİZMİN ERKEN DÖNEM
BELİRTİLERİ ve ÇOCUKLUK
OTİZMİ
UZ.DR.MELİH NURİ KARAKURT
SAMSUN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI
HASTANESİ

2. Tanım
 Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB) nörogelişimsel bir
bozukluktur
 Belirtiler erken çocukluk döneminde başlar
 Sosyal–iletişimsel alanda yetersizlikler ve sınırlı, tekrarlayıcı
davranışlar ve ilgi alanları ile seyretmektedir (APA 2013).

3. Tanım
 Sözel ve sözel olmayan iletişim bozulmuştur.
 Dış dünya ile etkileşim ihtiyaçlar düzeyindedir.
 Davranışlar katı kalıplarla sınırlıdır.
 Hayatın ilk üç yılı içerisinde kendisini gösterir.

4. Tarihçe
 1943 te Otizmi tanımladı.
 Aynı yıllarda Hans ASPERGER
Otistik psikopatiyi tanımladı
 Otizm ilk kez 1980 de resmi
sınıflama sistemleri, DSMIII te yerini
aldı
 1994 te DSM-IV “Yaygın gelişimsel
bozukluk” başlığını kullandı
 2013’de DSM-V “Otistik Spektrum
Bozuklukları”
Leo KANNER
Hans ASPERGER

5. Tanım DSM-V
• Sosyal etkileşim için kullanılan sözel ve sözel
olmayan iletişimde belirgin yetersizlik
• Sosyal karşılıklılığın olmaması
• Gelişim seviyesine uygun ilişkileri geliştirme
SOSYAL, İLETİŞİMSEL
YETERSİZLİKLER
• Stereotipik konuşma, motor hareketler veya
nesne kullanımı
• Rutinlere aşırı bağlılık
• Son derece kısıtlı, sabit ilgiler
• Duyusal uyaranlara aşırı veya düşük tepki
SINIRLI, TEKRARLAYICI
HAREKET ÖRÜNTÜSÜ

6. Görülme Sıklığı
 1970’lerde oldukça nadir bir hastalık olarak
bilinmekte
2006
1150
2012
188
2014
164

7. Otizm Sıklığının Muhtemel
Artış Sebepleri
bilinmiyor
tanısal
farkındalık
ebeveyn yaşı

8. Görülme Sıklığı
0
1
2
3
4
5
6
7
normal İQ düşük İQ
ERKEK KIZ ORANI
erkek kız 2

9. Otizm neden olur?
GEN
ÇEVRE

10. Otizm neden olur?
 Otizm beyin gelişim bozukluğudur.
 Otizm beyinde bağlantı bozukluğudur.
 Otizm beyin uyarıcı ve yatıştırıcı sistem arası denge
bozukluğudur

11. Otizm neden olur?
FRONTAL LOB
• Dikkat,inhibisyon ve yürütücü işlevler
AMİGDALA
• Sosyal davranış ve duygulanım
TEMPORAL LOB
• Konuşma ve iletişim

12. Otizm neden olur?
Çevresel etmenler
İleri baba yaşı +++++
İleri anne yaşı +-
Hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar +
Civa maruziyeti +-
Tarım ilaçları ++
D vitamini eksiklikleri +
Aşılar -
Erken doğum +-
Beslenme bozuklukları -
ÇEVRESEL ETMENLER

13. Otizmin erken dönem belirtileri
 Beyinde değişimlerin başlaması 6-12 ay -3 yaş
arasında başlar
Hücre
büyümesi
sinaptogenez
Nöronal
bağlantıların
şekillenmesi

14. Otizmin erken dönem belirtileri
(6-12 ay arası)
 Babıldamanın (ba-ba, de-de) olmayışı veya nadir olması,
 Ses çeşidinin babıldarken az olması
 Konuşanın yüzüne bakılmaması
 Bakım verenin sesine sesli yanıt vermemesi
 Anormal yüksek tonda ciyaklama
İLETİŞİM

15. Otizmin erken dönem belirtileri
(6-12 ay arası)
 Karşılıklı gülümsemenin olmayışı veya nadir oluşu
 Adı çağrılınca bakmama
 Nötr duygulanım
 Bakım verenle etkileşim sırasında kısa süreli göz teması
 Pasif olma, bakım verenin yardımı ile istediği oyuncaklara ulaşma
 Kucağa alınma ve başka kişilerle oynama beklentisinin zayıf oluşu
SOSYAL

16. Otizmin erken dönem belirtileri
(6-12 ay arası)
 Hipotoni (genel kas güçsüzlüğü)
 Ellerin koordinasyonunda zayıflık
 Dokunma ve diğer duyusal uyaranlara aşırı veya az tepki
 Beslenme sorunları (belli çeşitleri reddetme)
 Meme emmede sorun yaşayabilir,
 Objelerin parçalarına aşırı veya atipik ilgi
 Garip duruş veya aşırı tekrarlayıcı hareketler
MOTOR

17. Otizmin erken dönem belirtileri
(6-12 ay arası)
 Tekrarlayıcı belli objelerle oyun
 Objeleri keşfetmeme veya tuhaf biçimde inceleme, mesela göze
yakın tutma, aşırı ağız oynatma
 Karşılıklı oyunlarda kısıtlılık (cee oyunu)
 Huzursuz olduğunda sakinleştirilmesi zor
BİLİŞSEL -
DAVRANIŞSAL

18. Otizmin erken dönem belirtileri
(12-24 ay arası)
 Otizmin belirtileri büyük oranda bu dönemde (13-14 ay) gözlenir
 Bir kısım hastada normal gelişim gözlenirken bu dönemde gerileme
ortaya çıkar
 Klinik özellikler;
 göz kontaktı yetersizliği ve görsel takipte atipiklik
 motor taklit yetersiz
 ortak dikkatin gelişmemesi
 sosyal gülümsemenin olmayışı
 oyuncak ile uygun oynamama
 etkileşime girmekte yetersizlik
 hem algılayıcı hem ifade edici dil yetersiz
 tekrarlayıcı hareketler

19. Otizmin erken dönem belirtileri
(Göz teması yetersizliği)
Toddler at risk of having autism
Typically-developing toddler

20. Otizmin erken dönem belirtileri
(Göz teması yetersizliği)

21. Otizmin erken dönem belirtileri
(motor taklit yetersizliği)
• Taklit etmezler
• Ebeveynlerini gözetlemezler.
• Bakımverenin yokluğunda kayıtsız
kalabilirler.

22. • Sosyal gülümseme
yoktur.
• İlişkilerde sosyal karşılık
sınırlıdır ya da yoktur.
• Sarılmazlar.İlgi ve zevklerini
paylaşmazlar
Otizmin erken dönem belirtileri
(sosyal iletişimde kısıtlılık)

23. Otizmin erken dönem belirtileri
(ortak dikkatin gelişmemesi)
 Dil öncesinde gelişen bir durum
olup, aynı yere bakmak anlamına
gelir.
 3. ayda gelişmeye başlar ve 18.
ayda tamamlanır
 Sosyal iletişimin temeli olarak
görülür.

24. Otizmin erken dönem belirtileri
(tekrarlayıcı hareketler)
Duyumsal uyarım (ileri-geri
sallanma, kendi ekseni
etrafında dönme)
Görsel uyarım (parmaklarını
gözlerinin önünde hareket
ettirme, parmaklarıyla havada
bir takım şekiller oluşturma)
Dokunsal uyarım (elin ritmik
hareketlerle kulak, diğer el gibi
vücut parçalarına vurulması)
İşitsel uyarımlardır (aynı ezgiyi
tekrar tekrar mırıldanma)
Tekrar eden
davranışlar
Kendi kendini uyarma” (self-stimulating) olarak adlandırılır

25. Otizmin erken dönem belirtileri
(9–30 ay)
 Gülümsemeye yanıt az veya yoktur
 Onunla konuştuğunuzda yüzünüze bakmaz veya az bakar
 Başkalarının dikkatini bir oyuncağa, ona işaret ederek çekmeye
teşebbüs etmez.
 İlgilendiği olay veya nesneye işaret ederek başkası ile ilgisini
paylaşmaz
 Çocuk işaret ettiğiniz objeye bakmaz
 Etkileşime girmek zordur
 Kendiliğinden taklit yetersizdir
 Çocuk 5 sesiz harften daha fazlasını çıkarmaz (12 ay üstü çocuklar)
KIRMIZI BAYRAK İŞARETLERİ

26. Otizmin erken dönem belirtileri: M-CHAT

27. Çocukluk otizmi (okul öncesi dönem)
 Basit taklide dayalı becerilerinde bile kısıtlılıklar
 Empati eksikliği!
 Senaryolu oyun yok (mış gibi oynama)
 Otizmli çocukların %30-40 unda bu yaşta kısmen dil becerileri
gelişmiştir
 Konuşan çocuklarda kısa cümleler, tekrarlayıcı konuşmalar,
söyleneni tekrarlama (ekolali), monoton ses tonu vardır.
 Konuşamayan çoğunluk ise anlamsız ses çıkarma, bazen neolojizm
(yeni sözcük türetme) sergilerler
 Stereotipiler

28. Senoryolu oyun(‘mış gibi oyun’)
 Bebeğe oyuncak bardakla su içiriyormuş gibi yapma
 Oyuncak kaşıkla mama yediriyormuş gibi yapma
 Bebeği sallayarak uyutuyormuş gibi yapma
 Oyuncak arabayı sürerken araba ‘düdüüüüüüüüt’ vb bir ses
çıkarıyormuş gibi yapma
 Tabağı direksiyonmuş gibi kullanma
 Süpürgeyi atmış gibi kullanma

29. Çocukluk otizmi (okul dönemi)
 Normal okula devam edebilme şansı eşlik eden zeka geriliği
ile ilişkili
 Zeka seviyesi normal olan otizmli çocuklar okula uyumda
daha avantajlı
 Bu yaş grubunda eşlik eden psikiyatrik bozukluklar (DEHB,
OKB, tikler, duygudurum bozuklukları) sık görülür.
 Zeka seviyesi düşük olan otizmli bireylerde tekrar edici
davranışlar devam ederken, işlevsillikte düşme gözlenir.

30. Tanı süreçleri
 Otizm spektrum bozukluğu klinik bir tanı
 Otizm için biyolojik bir tanı aracı (görüntüleme, nöropsikolojik, kan-
idrar gibi) şu an için yoktur.
 Tıbbi, gelişimsel ve davranışsal öykü (video ve resimler)
 Çocuğun klinik ortamda gözlenmesi aile tarafından doldurulan
ölçekler
 Gelişimsel ve/veya psikometrik değerlendirme (genel kapasite
değerlendirilmesi)
 Tıbbi inceleme (işitme testleri, görme testleri)
 Gerekirse ileri tıbbi değerlendirme ( nörolojik değerlendirme,
kromozom analizi, metabolik inceleme gibi)