Pedagogika spoleczna z z elementami pedagogiki leczniczej

1. PEDAGOGIKA SPOŁECZNA Z
ELEMENTAMI PEDAGOGIKI
LECZNICZEJ
Opracowała:
mgr Aneta Banach-Sałata

2. Literatura podstawowa:
• Kamiński A.: Funkcje pedagogiki społecznej, Warszawa
1980
• Marynowicz-Hetka E. :Pedagogika społeczna,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006,2007 t.1
• Lepalczyk I., Pilch T. (red.) :Pedagogika społeczna,
Warszawa 1995
• Trafiałek E. :Środowiska społeczne i praca socjalna,
Katowice 2001
• Przecławska A., Theiss W. :Pedagogika społeczna.
Pytania o XXI wiek, Warszawa 1999

3. Literatura pomocnicza:
• Mała ojczyzna - kultura, edukacja, rozwój lokalny, (red.)
Wiesław Theiss , Warszawa 2001,
• Pedagogika społeczna- dokonania, aktualności,
perspektywy, (red.) Stanisław Kawula, Toruń 2001,
• Pedagogika społeczna - kręgi poszukiwań, (red.)
Przecławska A., Warszawa 1996
• Urbaniak-Zając D. Pedagogika społeczna w Niemczech,
Łódź

4. Cele kształcenia:
• Celem zajęć jest umożliwienie studentom
przedyskutowania i uzupełnienia dotychczas
zdobytej wiedzy oraz poznanie wybranych tekstów z
zakresu pedagogiki społecznej. Zapoznanie
studentów z wybranymi pracami – H. Radlińskiej, A.
Kamińskiego, J. Korczaka.
• Zapoznanie studentów z problematyką
funkcjonowania różnych typów środowisk
wychowawczych;
• ze społecznymi uwarunkowaniami funkcjonalności i
dysfunkcji różnych obszarów społecznej
aktywności;
• kształtowanie społecznego myślenia i rozumienia
rangi społecznego dialogu.;

5. Treści kształcenia:
• zapoznanie studentów z genezą i warunkami powstania
pedagogiki społecznej w Polsce oraz na świecie;
• analiza podstawowych pojęcia pedagogiki społecznej jak
środowisko, środowisko wychowawcze, siły ludzkie,
zmiana społeczna, wsparcie, pomoc, mała ojczyzna,
kapitał ludzki i kapitał społeczny oraz ustalenie zasady
organizowania środowiska z punktu widzenia potrzeb
wychowania.;
• tło społeczno-kulturowe, gospodarczo-polityczne narodzin
pedagogiki społecznej;
• przybliżenie sylwetek prekursorów oraz przedstawicieli tej
dyscypliny;
• wyjaśnienie reguł metodologii pedagogiki społecznej i
stosowania odpowiednich procedur badawczych w
diagnozowaniu różnorodnych środowisk wychowawczych.

6. • wprowadzenie do problematyki środowiskowych
uwarunkowań procesów wychowania. Analiza wpływów
wychowawczych, których źródłem jest środowisko -
wychowania w środowisku rodzinnym, szkolnym i
rówieśniczym;
• metody i sposoby badania środowiska wychowawczego
oraz praktycznego konstruowania programów
profilaktycznych i kompensacyjnych w konkretnych
środowiskach: subkultur młodzieżowych, środowisk
zagrożonych alkoholizmem i narkomanią, domów
dziecka, zakładów poprawczych;
• analiza warunków umożliwiających zaspokojenie
potrzeb rozwojowych człowieka we wszystkich fazach
życia i różnorodnych sytuacjach życiowych;
• omówienie rozległych, pozainstytucjonalnych
przestrzeni kształtujących osobowość oraz warunki
bytu jednostek i grup społecznych, ze szczególnym
wyeksponowaniem perspektywicznej roli środowiska
lokalnego;
• wybrane, współczesne problemy społeczno-
edukacyjne. Analiza ich w perspektywie procesów
globalizacji, marginalizacji i różnych uwarunkowań
kulturowych.

7. Pedagogika społeczna to
dział pedagogiki zajmujący się
problematyką środowiskowych
uwarunkowań procesu wychowawczo-
opiekuńczego oraz rozwoju człowieka
w różnych okresach życia.

8. Cechy pedagogiki społecznej
jako nauki
• Praktyczna: nauka stosowana - teoria
praktycznego działania. Jako nauka gromadzi i
wzbogaca wiedzę na temat środowiska i daje
się wykorzystywać w działaniu.
• Prakseologiczna: skuteczne działanie -
próbuje odpowiedzieć na pytanie: Jak działać
skutecznie? Chodzi o rozwój człowieka -
korzystne zmiany w człowieku i jego
środowisku.
• Empiryczna: oparta na badaniach
empirycznych (wnioskowanie indukcyjne).
Teoria jest weryfikowana na podstawie badań
empirycznych.

9. Związek pedagogiki
społecznej z innymi naukami.
• Pedagogika społeczna wyodrębniła się z
pedagogiki ogólnej i jest łącznikiem
pomiędzy naukami o rozwoju,
wychowaniu, społeczeństwie, kulturze.
• Czerpie dorobek z innych nauk i
najściślej współpracuje z: teorią
wychowania, socjologią wychowania,
socjologią kultury, psychologią
społeczną, polityką społeczną.

10. Obszary zainteresowań
pedagogiki społecznej
• środowiska wychowania naturalnego – rodzina,
grupy rówieśnicze; szkoła, zakład pracy;
• środowiska wychowania instytucjonalnego;
• sieroctwo - naturalne, społeczne;
• różne możliwości kompensacji sieroctwa;
• dysfunkcjonalność rodziny – bezrobocie, bieda,
problem alkoholowy, przemoc;
• sytuacja dziecka w rodzinach dysfunkcyjnych;
• obraz dzieciństwa współczesnych dzieci –
patologie, agresja;
• problematyka czasu wolnego dzieci i młodzieży.

11. cd. Obszary zainteresowań
pedagogiki społecznej
• media i multimedia w życiu współczesnego
człowieka: ich wartości poznawcze,
edukacyjne, media jako zagrożenie;
• środowisko lokalne rodzaje, wpływ na
człowieka;
• Animacja kulturalno-oświatowa;
• sądownictwo, policja, ośrodki zdrowia jako
teren oddziaływań społeczno-
wychowawczych.

12. Rozwój pedagogiki
społecznej
Pedagogika społeczna rozwinęła się na
zachodzie w połowie XIX wieku. W
Polsce jej rozwój przypada na okres
międzywojenny. Twórczynią
pedagogiki społecznej w Polsce jest
Helena Radlińska.

13. Pedagogika społeczna – geneza,
podstawowe pojęcia, główni
przedstawiciele
 Pedagogika społeczna stanowi część teorii
wychowawczej koncentrującą się wokół
problematyki środków wychowawczych jako
czynników oddziałujących na wychowanka oraz
warunkujących rozwój i rezultaty działalności
wychowawczej.
 Dyscyplina ta również dokonuje analiz różnych
rodzajów potrzeb na poszczególnych etapach
życia człowieka (jak dzieciństwo, młodość i
wiek dojrzały), a jej szczególny przedmiot
zainteresowań stanowią te sytuacje
wychowawcze, które wymagają pomocy
społecznej i działań kompensacyjnych (sytuacje
takie jak osierocenie, rozbicie rodziny, itp.).

14. Po raz pierwszy terminu "pedagogika społeczna” w literaturze
użył Adolf Diesterweg, autor ten dostrzegł złożoność struktury
ówczesnego mu społeczeństwa, jej zróżnicowanie klasowe i
ekonomiczne oraz biedotę chłopskich i robotniczych rodzin, dla
których uczęszczanie dzieci do szkoły wymagało przezwyciężenia
wielu trudności natury ekonomicznej jak i tych związanych z
oporem środowiska.
Diesterweg obrał więc sobie za cel przygotowanie nauczycieli do
niesienia odpowiedniej pomocy dziecku, który to zakres
działalności nazwał właśnie pedagogiką społeczną, przy czym
działalność tę traktował na równi z przygotowaniem do nauczania
przedmiotów i innych ogólno-wychowawczych zadań w szkole.
Utworzona przez niego pedagogika społeczna skoncentrowana
była głównie wokół
społeczno-kulturowych składników procesu wychowania,
kształtując nowe obszary działalności wychowawczej (szczególnie
poza szkołą, czyli we własnym środowisku ucznia)
interesowała się przede wszystkim funkcjonowaniem różnych
instytucji wychowawczych, kulturalnych i socjalnych w
perspektywie ich celu wspomagania i rozszerzania procesów
planowej działalności wychowawczej.

15. Dynamiczny rozwój dziedziny
pedagogiki społecznej był
uwarunkowany
zachodzącymi przemianami społecznymi oraz kulturowymi, które to
nadały jej empirycznego charakteru, który z kolei został utrwalony przez
działalność kolejnego pedagoga i praktyka - Paula Bergemanna.
Jego zdaniem, wychowanie jest przede wszystkim procesem społecznym, gdyż
człowiek traktowany jako indywidualna jednostka ludzka stanowi jedynie
abstrakcję, natomiast w doświadczeniu jest on istotą społeczną.
Konsekwencją tego założenia jest kolejne, mówiące iż pedagogika
indywidualna, której przedmiotem zainteresowania jest jednostka, nie może
stanowić nauki o wychowaniu, gdyż pedagogika musi mieć społeczny charakter.
Również i ten autor kładł duży nacisk na procesy wychowania odbywające się
poza szkołą, czyli w środowisku życia dziecka, przy czym szczególnie
zainteresowany był on rodziną będącą instytucją wychowawczą, gdzie zwracał
on uwagę na jej zasadniczą funkcję w zakresie rozwoju oraz wychowania
dziecka. W oparciu o powyższe założenia, postulował on nadanie publicznej
kontroli nad wychowawczą funkcją rodziny oraz wykazywał potrzebę
organizowania pracy wychowawczej i oświatowej dla ludzi już nie uczących się,
których procesy wychowawcze mają autonomiczny charakter; twierdził on, iż
takie jednostki pogłębiają i rozszerzają swoje doświadczenia w toku
uczestnictwa w społecznym, kulturalnym oraz politycznym życiu.

16. W początkach XX wieku nastąpiło
ponowne odkrycie naukowego
dorobku Pestalozziego wraz z próbą nowego, innego spojrzenia
na jego koncepcję szkoły elementarnej oraz koncepcję
sprawowania opieki nad dziećmi i młodzieżą.
Starano się wykorzystać jego idee dla wzbogacenia istniejącej
teorii pedagogicznej, a dzieła te stworzyły podstawy
teoretyczne dla pedagogiki społecznej.
Pestalozzi był zdania, iż wychowanie stanowiące wszechstronny
proces realizuje się nie tylko w toku planowej działalności
nauczyciela (wychowawcy), lecz również poprzez działanie
różnorodnych bodźców zarówno w rodzinie, jak i w
środowisku lokalnym i rówieśniczym.

17. Nakreślił on wzór nauczyciela, który oprócz odpowiedniego przygotowania
do swojej pracy nauczycielskiej, jest również zaangażowany w pracę
społeczną i wychowawczą w środowisku oraz wskazał środowisko,
jako główne źródło bodźców oraz wpływów determinujących
skuteczność pracy szkoły.
Pestalozzi zatem sformułował podstawowe tezy, rozwijane później na
gruncie pedagogiki społecznej, czyli założenia dotyczące
wychowawczej funkcji środowiska i potrzeby doświadczania
pozytywnych bodźców rozwojowych (według zamierzonych celów
pracy wychowawczej).
Jego teoria oraz liczne osiągnięcia miały znaczący wpływ na dalsze losy
pedagogiki społecznej, której empiryczny charakter nadano w chwili
wyprowadzenia przez jej reprezentantów uogólnień teoretycznych z
wieloletniej praktyki wychowawczej

18. W dorobku pedagogiki społecznej na gruncie
światowym, możemy wymienić takie
nazwiska jak:
• J. H. Pestalozzi;
• Friedrich Diesterweg;
• Robert Owen;
• Paul Bergeman;
• Paul Natorp;
• Mary Richmond;
• Alice Salomon.

19. Wśród praktyków tej dyscypliny
znalazł się między innymi
• Stanisław Szacki, wśród którego podstawowych tez
można wyróżnić następujące:
• wychowawcza rola środowiska realizuje się poprzez
działanie różnych czynników natury społecznej,
fizycznej i ekonomicznej
• jeszcze przed rozpoczęciem przez dziecko jego nauki
w szkole, jest ono już w pewien sposób ukształtowane
przez środowisko, w którym się wychowuje
(środowisko życia)
• osiąganie przez szkołę zamierzonych przez nią celów
wymaga więc uwzględnienia całokształtu wpływów
oddziaływujących na proces wychowania
• szkoła nie może się ograniczać do organizacji oraz
realizacji na swoim terenie procesów dydaktyczno -
wychowawczych, gdyż powinna ona kierować całym
życiem dziecka, obejmując swymi działaniami również
jego środowisko pozaszkolne

20. W oparciu o powyższe tezy, Szacki
wyznaczył szkole cztery podstawowe
zakresy działalności:
• dostarczanie dzieciom i młodzieży
wiadomości oraz umiejętności
(wykształcenie racjonalne)
• organizacja (lub współorganizacja) życia
społeczności dziecięcej
• wspomaganie rodziny w pełnionych przez
nią funkcjach wychowawczych
• przetwarzanie środowiska poprzez
dokonywanie w nim pozytywnych zmian

21. Pierwsze i podstawowe zadanie
pedagogiki społecznej stanowi
• wyposażenie osób zajmujących się organizacją procesu dydaktycznego lub
wychowawczego w wiedzę dotyczącą skuteczności zabiegów takich jak:
• gromadzenie wiedzy dotyczącej rzeczywistości wychowawczej i rzetelny opis
wyników obserwacji oraz twierdzeń (z zakresu przebiegu procesów
wychowawczych) w formie opisowych i sprawozdawczych zdań
• dokonywanie uogólnień wyników obserwacji poprzez wykrywanie różnych
zależności i związków pomiędzy zjawiskami wychowawczymi;
• formułowanie wniosków w formie ogólnych postulatów dotyczących
stwierdzonych prawidłowości w zakresie przebiegu procesów wychowawczych
oraz wyjaśnianie owych związków i zależności w aspekcie ich pozytywnych i
negatywnych skutków wychowawczych, co umożliwia sterowanie tymi
procesami
• dostarczenie niezbędnej dla przekształcania rzeczywistości wychowawczej
wiedzy w formie normatywnych i wartościowych zdań oraz celów i zasad
wychowania (ukazując ich związek ze społeczno-ekonomicznym rozwojem
społeczeństwa) oraz zdefiniowanie sposobów realizacji tych celów wychowania
jak i sprawdzanie ich skuteczności w praktyce wychowawczej

22. Przedmiot zainteresowań
pedagogiki społecznej
• stanowi człowiek pozostający w pewnych
warunkach społecznych, który ulega zmianom nie
tylko w toku badań lecz również pod ich wpływem.
• Dyscyplina ta dokonuje zatem opisu faktów i
doświadczeń płynących z praktyki wychowawczej
oraz objaśnia je i bada w ich złożonej dynamice
rozwojowej;
• ukazuje również znaczenie i rolę procesów rozwoju i
wychowania w kształtowaniu się ludzkiej
osobowości oraz konieczną znajomość tej wiedzy
dla nauczycieli oraz wszystkich osób biorących
udział w wychowywaniu społeczeństwa.

23. Wśród podstawowych pojęć pedagogiki
społecznej
(a także pedagogiki ogólnej) wymienia się
następujące:
SAMOKSZTAŁCENIE stanowi zdobywanie wykształcenia w
toku działalności, której cele, treści, warunki oraz środki
są ustalane przez sam podmiot tych czynności; proces
ten zakłada dynamizowanie się celów, gdzie uczeń po
osiągnięciu wyższego stopienia świadomości, często
dokonuje ich przewartościowania oraz udoskonalenia;
samokształcenie osiąga swój optymalny poziom w
sytuacji, gdy staje się ono dla człowieka stałą potrzebą
życiową oraz stanowi pewną podstawę dla kształcenia
ustawicznego; proces ten najczęściej wiąże się z pracą w
szkole, kształceniem korespondencyjnym lub
wychowaniem równoległym, rzadko występując w
czystej, samodzielnej postaci; samokształcenie wiąże się
również z pojęciem samouctwa.

24. Metoda organizowania
środowiska
• Jednostka jest uczestnikiem szerszej grupy społecznej, nie
wystarczają zatem jedynie metody indywidualne.
• Organizowanie środowiska polega na wytwarzaniu
pozytywnych bodźców wychowawczych i kompensowaniu
bodźców ujemnych.
• Dokonują tego instytucje społeczne takie jak: kluby,
świetlice, czytelnie. Niwelują negatywne zjawiska
społeczne. Zasadniczym celem organizowania środowiska
jest wspomaganie rozwoju osób i warunków, w jakich żyją.
• Do zadań organizowania środowiska należy również
wyrównywanie braków, sprawowanie opieki nad tymi,
którzy tego potrzebują, tworzenie wspólnot przez
przełamywanie barier, izolacji, osamotnienia, budowanie
więzi międzyludzkich, eliminowanie anonimowości w
stosunkach sąsiedzkich.

25. Profilaktyka społeczna
(prewencja)
• Polega na zapobieganiu rozwoju zjawisk
dewiacyjnych i patologicznych w
społeczeństwie, powstrzymywaniu
rozprzestrzeniania się ich.
• Dokonuje się to za pomocą specjalnie
skonstruowanych planów i programów.
• Profilaktyka to praktyczna część pedagogiki
społecznej. Ma za zadanie opisywać, wyjaśniać
i przewidywać rozwój zjawisk chorobliwych i
szkodliwych dla społeczeństwa.

26. Kompensacja - Substytucja
• Uzupełnianie, wyrównywanie braków środowiskowych
i społecznych, zastępowanie niekorzystnych
czynników bardziej korzystnymi.
• Stwarzanie godnych warunków życia. Polega na
powoływaniu instytucji, które będą przekształcać
środowisko życia jednostek, zastępując niemoralne,
deficytowe sytuacje, eliminując sytuacje wypaczone,
tak aby jednostki mogły realizować swoje życie na
innej drodze.
• U dzieci niedostosowanych społecznie, zaniedbanych
wychowawczo i sierot, stosowną kompensacją będzie
kształtowanie właściwych przebiegów procesów
emocjonalnych w kontaktach międzyludzkich, w
życzliwej atmosferze.

27. SAMOWYCHOWANIE
jest to samorzutna praca jednostki w celu
ukształtowania własnego światopoglądu,
postaw, cech charakteru oraz osobowości,
zgodnie z założonymi wzorami; rozbudzanie (w
trakcie procesu wychowania w rodzinie czy
szkole) motywacji u dzieci i młodzieży do pracy
nad sobą stanowi działanie zwielokrotniające
wychowawczy wpływ tych instytucji.

28. UCZENIE SIĘ
• jest procesem, gdzie w toku doświadczania,
poznawania oraz ćwiczenia dochodzi do powstawania
nowych form zachowania i działania lub też do zmian
w obrębie form już wcześniej nabytych;
• uczenie się (obok pracy, zabawy oraz działalności
społeczno - kulturalnej) stanowi jedną z zasadniczych
form działalności ludzkiej;
• najbardziej (dla celów pedagogicznych) jest
przydatna teoria zawierająca wszystkie rodzaje
uczenia się (nabywanie wiadomości, umiejętności,
nawyków, przyzwyczajeń, rozwijanie zdolności oraz
przekonań) wszelkie jego sposoby (uczenie się w
toku prób i błędów, naśladownictwo, uczenie przez
odkrywanie czy przez działanie) oraz warunki
(np. wiek, motywacja, środowisko, bodźce

29. NAUCZANIE
• stanowi planową oraz systematyczną pracę nauczyciela z uczniami, której
celem jest wywoływanie pożądanych i trwałych zmian w ich zachowaniu,
dyspozycjach jak i w całej osobowości będących rezultatem uczenia się,
opanowywania wiedzy oraz przeżywania określonych wartości;
• nauczanie to działalność intencjonalna, czyli ma na celu wywoływanie
uczenia się jako działalności podmiotowej uczniów;
• jedną z właściwości nauczania jest obieg informacji pomiędzy
nauczycielem oraz innymi źródłami a uczniami, który umożliwia im
opanowywanie wiedzy naukowej zarówno przez przyswojenie jej w
gotowej postaci jak i w toku samodzielnie rozwiązywanych zadań;
• nabywanie przez uczniów wiedzy dotyczącej rzeczywistości pozwala im na
podejmowanie decyzji regulujących stosunek do owej rzeczywistości a
jednoczesne zapoznawanie się z licznymi wartościami moralnymi,
estetycznymi, społecznymi oraz przeżywanie ich w procesie nauczania,
kształtuje ich stosunek do tych wartości oraz buduje własny system
wartości; znaczącym czynnikiem dokonywanych w uczniach zmian jest
również właściwie zharmonizowana z procesem opanowywania wiedzy -
ich działalność praktyczna;

30. KSZTAŁCENIE
• stanowi całokształt czynności oraz procesów
umożliwiających poznawanie przyrody, społeczeństwa i
kultury oraz uczestniczenie w procesach ich
przekształcania, jak również osiąganie wszechstronnego
rozwoju umysłowych i fizycznych umiejętności,
zdolności i zainteresowań, postaw i przekonań oraz
zdobycie odpowiednich kwalifikacji zawodowych;
• kształcenie coraz częściej rozumiane jest jako
nauczanie i uczenie się; kształcenie może być
zorganizowane zarówno przez instytucję (rodzinę,
szkołę), jak i pojedyncze osoby czy podejmowane przez
samą jednostkę (samokształcenie); rezultat kształcenia
stanowi wykształcenie; wyróżnia się kształcenie ogólne
(podstawowe i średnie), umożliwiające opanowanie
niezbędnych dla wszystkich obywateli danego kraju
wiadomości i sprawności oraz kształcenie specjalne
(zawodowe), którego celem jest zdobycie odpowiednich
kwalifikacji w danej dziedzinie zawodowej.

31. KULTURA (z łac. uprawa)
 to całokształt wartości naukowych,
społecznych, artystycznych oraz technicznych
będących wynikiem działalności ludzkiej wraz z
procesami tworzenia tych wartości;
 pojęcie kultury nie jest jednorodne - w
przeszłości kojarzone było z uprawą roli lub też
uprawą umysłu; przeciwstawiano kulturę jako
całokształt dorobku ludzkości procesom
tworzenia owego dorobku;
 współcześnie kultura jest rozumiana bardzo
szeroko: jako efekt i proces tworzenia dóbr,
normy, wartości oraz wzory zachowań, dzieła,
wartości artystyczne, naukowe, społeczne oraz
techniczno-cywilizacyjne;

32. CZAS WOLNY
 jest to czas jaki posiada do swojej dyspozycji
jednostka po wykonaniu swoich obowiązkowych
zadań, takich jak praca zawodowa, nauka w
szkole i w domu czy niezbędne zadania
domowe; czas wolny jest racjonalnie
przeznaczany na takie zajęcia jak:
 → odpoczynek (regeneracja sił fizycznych oraz
psychicznych)
 → sprawiającą przyjemność rozrywkę
 → dobrowolną i bezinteresowną działalność
społeczną
 → rozwój zainteresowań i uzdolnień w toku
zdobywania wiedzy i amatorskiej działalności
artystycznej, technicznej, naukowej i sportowej

33. ŚRODKI MASOWEGO
PRZEKAZU
 (masowej komunikacji) są to wszelkie urządzenia
służące przekazywaniu określonych treści
(komunikatów) przez pośredni kontakt, do których
zaliczyć można radio, filmy, książki, telewizję czy
prasę; urządzenia te przekazują różne treści dzięki
za pomocą obrazów, słów i dźwięków;
 akt przekazywania komunikatu przez nadawcę
nazywa się procesem komunikacji (informacji),
który w sytuacji, gdy komunikat ten przekazywany
jest w trakcie bezpośredniego kontaktu
interpersonalnego ma charakter bezpośredni,
natomiast gdy odbywa się przy wykorzystaniu
środków masowego przekazu - ma on charakter
pośredni, a jego nadawcami mogą być różnego
rodzaju specjaliści (np. uczeni, pisarze, muzycy,
plastycy, twórcy filmowi, inżynierowie itp.)

34. ŚRODOWISKO
stanowi całokształt procesów
ekologicznych, społecznych,
ekonomicznych, kulturalno -
oświatowych, instytucjonalnych i
politycznych, we wzajemnych ich
związkach oraz zależnościach; jest to
więc przestrzeń, w obrębie której dane
społeczeństwo prowadzi różne formy
działalności, przez co tworzy
odpowiednie warunki dla własnego życia
i zaspokajania materialnych oraz
duchowych potrzeb.

35. SOCJALIZACJA - (z łac. -
społeczny)
 stanowi ogół działań społeczeństwa (przede
wszystkim rodziny, szkoły oraz środowiska
społecznego), których celem jest uczynienie z
jednostki istoty społecznej, a więc umożliwienie
jej zdobywania odpowiednich kwalifikacji,
systemów wartości i rozwoju osobowości, które
umożliwia jej stanie się pełnowartościowym
członkiem społeczeństwa;
 inna definicja socjalizacji mówi, iż jest to ogół
zmian zachodzących w jednostce pod wpływem
oddziaływań społecznych, umożliwiających jej
stopniowe stawanie się pełnowartościowym
członkiem społeczeństwa

36. OSOBOWOŚĆ
 najczęściej oznacza pewien zespół stałych
właściwości oraz procesów psychofizycznych, które
odróżniają jednostkę od pozostałych ludzi,
wpływają na jej zachowanie poprzez nadawanie jej
pewnej stałości w nabywaniu oraz porządkowaniu
wiadomości, doświadczeń i sprawności,
emocjonalnych reakcjach wobec ludzi oraz stałości
w obrębie wyboru wartości i celów;
 te stałe mechanizmy zachowania się stanowią
właśnie rezultat rozwoju osobowości, gdzie
szczególną rolę odgrywają pierwsze lata życia
dziecka, kiedy to nabywane przez nie wzory
zachowań wywierają niezwykle trudny do
przezwyciężenia wpływ na całe życie

37. RODZINA
stanowi małą grupę społeczną, która
składa się z rodziców, dzieci i innych
krewnych, przy czym rodziców łączy
tutaj więź małżeńska a ich dzieci z
nimi - więź rodzicielska, będąca
podstawą rodzinnego wychowania
(również formalna więź definiująca
obowiązki rodziców i dzieci względem
siebie)

38. Zainteresowanie zagadnieniem środowiska
wychowawczego wśród polskich naukowców pojawiło
się na przełomie XIX i XX wieku
 kiedy to brak narodowego systemu oświaty oraz wychowania kompensowany
był przez dynamiczny rozwój różnych form samokształcenia oraz innych
inicjatyw oświatowych, których działalność zaczęła wzbudzać refleksje
dotyczące zagadnień wychowania oraz poszukiwania nowych rozwiązań w tym
zakresie.
 Niezwykle istotnym dla rozwoju polskiej oświaty był tutaj ruch
samokształcenia jak i tworzenie różnorodnych pozaszkolnych instytucji
wychowawczych oraz oświatowych, których to znakomitym propagatorem był
Bolesław Prus (czyli Aleksander Głowacki), inicjator letnich kolonii, czytelni
dla dzieci, młodzieży i dorosłych oraz cyklu wydawnictw popularnych.
 Innym działaczem na tym polu był jeden z najbardziej oryginalnych
pedagogów polskich - Stanisław Karpowicz, który dążył do porzucenia
dotychczasowej dowolności interpretacji zjawisk i procesów wychowawczych
przez stworzenie nauki o wychowaniu, a więc pedagogiki, u której podstaw
znajdowały by się obiektywne założenia teoretyczne; w założeniu Karpowicza
pedagogika miała być nauką wszechstronnego kształcenia człowieka zgodnie z
wymogami natury i odpowiednio do potrzeb społecznych. Celem Karpowicza
było oparcie systemu pedagogicznego na uogólnieniach płynących ze
współczesnej nauki, gdzie podstawową przesłanką miała być teza dotycząca
ścisłych zależności pomiędzy procesami życiowymi a środowiskiem jednostki.

39. Równie znaczący wkład w
dziedzinę pedagogiki społecznej
 miał Ludwik Krzywicki, szczególnie zaś w oświatę i
wychowanie. W swojej książce pt. "Takimi będą drogi
wasze" sformułował on wzór osobowości człowieka, a w
pracy pt. "Systemy wykształcenia i o wykształceniu
ogólnym" zawarł stworzone przez siebie zasady ustroju
oświatowego.
 Rozwój pedagogiki społecznej w Polsce nierozerwalnie wiąże
się z nazwiskiem Heleny Radlińskiej, która starała się
ukazać zależności występujące między pracą wychowawczą
i środowiskiem; środowisko stanowiące zespół warunków i
bodźców rozwojowych, determinowało skuteczność
wszystkich oddziaływań wychowawczych.
 Radlińska głosiła potrzebę systematycznego poznawania
środowiska w trakcie pracy wychowawczej. W jej
rozumieniu pedagog był nie tylko organizatorem i
kierownikiem procesów wychowawczych lecz także
badaczem, który obok wiedzy dotyczącej wychowania musi
posiadać znajomość metod badań środowiskowych, które
umożliwią mu poznawanie wpływów środowiska.

40. Helena Radlińska wyróżniła działy
pedagogiki społecznej:
 teoria pracy socjalnej
 teoria pracy kulturalno-- oświatowej (czyli oświaty dorosłych)
 historia pracy społecznej oraz oświatowej
 Z kolei Ludwik Chmaj dokonał klasyfikacji poszczególnych
prądów i kierunków pedagogiki XX wieku, gdzie do polskich
przedstawicieli pedagogiki społecznej zaliczył:
 Anielę Szycównę
 Antoniego Bolesława Dobrowolskiego
 Helenę Radlińską
 Izabellę Moszczeńską
 Jana Dawida
 Józefa Chałasińskiego
 Józefa Mirskiego
 Kazimierza Korniłowicza
 Stanisława Karpowicza

41. W okresie II Rzeczpospolitej
na wyróżnienie zasługuje
 Kazimierz Korniłowicz, wykładowca Studium
Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej
Wszechnicy Polskiej oraz współorganizator
Instytutu Oświaty Dorosłych i Instytutu Spraw
Społecznych w Warszawie.
 Stworzył on koncepcję wychowania
pojmowanego jako pomoc w tworzeniu, a więc
pomoc w rozwijaniu twórczych i
samorealizacyjnych uzdolnień młodzieży.
 Autor ten wymienia dwa główne kierunki
upowszechnienia kultury: upowszechnianie
dorobku kultury i wzbogacanie owego dorobku
poprzez twórczą aktywność rozwijaną na
wszystkich poziomach kształcenia.

42. Jego koncepcja edukacji kulturalnej
 rozumianej jako pomoc w tworzeniu miała w latach 30-tych
wielu zwolenników, którzy rozwijali ją na łamach różnych
czasopism oświatowych i pedagogicznych; wśród nich wymienić
można:
 Antoniego Konewkę (redaktora miesięcznika "Praca
Oświatowa")
 Bogdana Suchodolskiego (redaktora miesięcznika "Kultura i
Wychowanie")
 Eustachego Nowickiego (twórcę nowoczesnej teorii oraz
praktyki z zakresu oświaty dorosłych)
 Feliksa Popławskiego (ideologa ruchu świetlicowego)
 Jędrzeja Cierniaka (pioniera ruchu teatrów ludowych)
 Kazimierza Maja (redaktora miesięcznika "Przewodnik Pracy
Społecznej")
 Władysława Radwana i Ignacego Solarza (ideologowie
uniwersytetów ludowych)
 Zygmunta Kobylińskiego (twórcę programu przysposobienia
rolniczego wśród młodzieży wiejskiej)
 Literatura: Wroczyński R., Pedagogika społeczna, PWN,
Warszawa 1985

43. Dziękujemy za uwagęDziękujemy za uwagę