2. KomunikasyongBerbal Angsistemangberbal ay angpaggamitngwikabilangparaanngpagbabatidngkahulugan at pagpapahayagngatinginiisip at saloobin. Ito rinangginagamitnatinupanglumikha at magpanatilingmagandangrelasyonsakapwa. Sa kabilangbanda, nagagamit din angwikaupangsirain at pigilanangmgamakabuluhangpakikipag-usap o pakikipag-palitangkuro at maaringhumantongsadimagandangrelasyonsaiba.
3. Ipinaliwanagni De Vito (2003) angilangkatangianngwikabilangsistemangkomunikasyon. Sa pagkilalanatinsakalikasanngwika, bilangsistemangkomunikasyon, malalamannatin kung paanomagagamitangwikaupangmagingepektiboangkomunikasyongayundin, upangmaiwasanangdi-pagkakaunawaan
4. Angkahuluganngwika ay nagmumulasatao -upangmalamannatinangkahuluganngsalita, angtinitignannatin ay angtao at hindiangsalita. Hal. “Umiibigako” -perotandaan pa din nahabangnagbabagoangtao, maaringmagbagonarinangpagkahuluganniyasamganakaraan o dating mensahe.
5. Dahilsaangtaoangnagbibigayngkahulugansasalita o wika, maaringmagresultaitongisanganyongmiskomunikasyongnatinawagni De Vito na “bypassing” Bypassing- ay nagaganapkapaghindinagtugmaangpagpapakahuluganngtagapagsalita(sender) at angtagatanggap.
6. Hal. 1. kapagangdalawangtaong nag-uusap ay gumamitngmagkaibangsalitangunitnagpapahayagngparehongkahulugan. Jill: ayawkong “Mutual Understanding” o “MU”. Gusto kongmaspermanentengrelasyon. Jack: Hindi pa akohandasaganyanguringrelasyon. 2. kapagangdalawangtaong nag-uusap ay gumagamitngmagkatuladnasalitangunit, nagpapahayagngmagkaibangkahulugan Juan: Hindi akonaniniwalasarelihiyon Pedro: Akorin
7. Angkahuluganngwika ay nakabataysakonteksto - Angberbal at diberbalnakomunikasyon ay umiiralsaloobngisangkonteksto at angkontekstoangsiyangnagtatakdangkahulugandito. Hal. “Kumusta?” – sakaibigangnakasabay at nakatabi mo sa jeep “Kumusta?“- sakaibigangdinalawsaospital Magigingmahirapangpagbibigaykahulugansamgasenyas o wika kung angmgaito ay nakahiwalaysakonteksto
8. Angwika ay kapwadenotatibo at konotatibo - Denotasyon- ay angtiyak at literal nakahuluganngsalita. Ito yaongmgakahulugangnakikitasadiksyunaryo. -Konotasyon- ay mgapahiwatigna pang-emosyonal o pangsaloobinnaikinakapitngtagapagsalita o tagapakinigbukodsatiyaknakahuluganngisangsalita.
9. NilikhaniHayakawa (1990)angmgaterminong“snarl words” at “purr words”upanglalongmapaliwanagangpagkakaibangdenotibo at konotatibongkahuluganngsalita. Snarl Words- ay “highly negative” Purr Words- ay “highly positive”
10. Angwika ay maaringtahas o maligoy -angwika ay nakapagpapahayagngeksaktongpakahulugan o saloobin, ngunitmaari ring maginghadlangangwikaupangmagingmaligoyangisangpahayag. Tahasangpananalita- ay nagpapahayagngtiyaknapagpapakahulugankaya’twalangpag-aalinlangansakaisipan at damdamingnaisnaipabatid. Di TuwirangPananalita- ay pagpapahayagngkahulugansaisangmaligoynaparaan. Hindi tahasanangpagsasabi, ipinahihiwatig lang.
11. Maggay(2002) napahiwatig “Angpahiwatig ay isangkatutubongpamamaraanngpagpapahayagnadi-tuwirangipinaaabotngunitnababatid at nahihiwatiganngmatalasnapakiramdam at matunognapagbabasangmgaberbal at diberbalnapalatandaangkaakibatnito.”
12. Dagdag pa niMaggay, ginagamitangligoyupangmagparangalngisangtalastasan. Ito rin ay nakapagpapabawasngtindingmgapuna, lalona kung ito ay sasabihinsaisangsitwasyongmaramiangnakikinig. Ngunit, habangtumataasangantasngpakikipagpalagayangloobnatinsaatingkausap, tumataas din angberbalisasyon at pagtatapatanngtunaynadamdamin at kaisipan.
13. Angwika ay institusyongpangkultural -Angbawatkultura ay nagtatakdangmgaparaan kung paanonilagagamitinangkanilangwikanat may sarilingsistemangpagbibigaykahulugan. -Angmgaberbal at diberbalnamensahe ay pinamamahalaanngmgatuntunin o pamatayannasiyangnagsasabi kung anoangmakabuluhan, karapat-dapat, pinahihintulutan o dapatasahansaisangsosyalnasitwasyon. Angmgatuntunin ay institusyongkultural. Hindi silaunibersalnabatas kung kaya’tmaaaringmagkaiba-ibasabawatkultura.
17. Angwika ay sumasagisaglamangsarealidad, hindiitoangrealidad OryentasyongIntensyonal- ay isangtendensiyanatingnanangmgatao, bagay o pangyayaribataysa kung anoangsinabingibangtao o kung anongleybelangikinapitsakanila. Hal. “Terror” si Miss Cruz - bago ka pa man pumasoksaklaseniya, agadmongpaplanuhin kung paano mo siyapakikitunguhan, at kung anoangikikilos mo sakanyangharapan
18. Upangmaiwasan: OryentasyongEkstensyunal- tingnanmuna at suriinnangmaigiangaktwalnatao, bagay o angpangyayari, sakapagtugmainangmgaleybelnaikinapitsakanila. Hindi dapatpinagbubuhusanngatensyonangleybelbagkus, masmabutingbigyang-pansinangtao, bagay o pangyayaribataysa kung paano mo silanakita at hindibataysa kung paanosilaipinakikilalabataysamgasalita
19. Angwika ay nagpapahayagngkapwakatotohanan at hinuha Hal. “Siya ay nakasuotngpulangbestida”=“Siya ay nagkikimkimngsamangloob” -bagamatwalangpinagkaibasaistrukturangmgapangungusap, magkaibaangdalawangpangungusapnaito. Angbestidong pula ay nakikitanatingamitangatingdalawangmata. Ito ay masasabing “factual” o nababataysakatotohanan. Angnagkikimkimngsamangloob ay Imperensyal. Imperensyal- ito ay pahayagnaginawabataylamangsapalagay
21. Angwika ay halos istatik EbalwasyongIstatik- ay isang “conceptual distortion” natumutukoysatendensiyangpanatilihinangmgaebalwasyongibinigaynatinsamgatao o bagaysamantalangsakatotohanan ay may nangyarinangpagbabagosakanila. Madalas, angmgaberbalnapahayagnasinambitnatintungkolsaisangpangyayari o tao ay nananatilingistatik. Hal. “Talagangganyansiya. Datinasiyangganyan”
23. Angwika ay nakapagkukublingmgapagkakaibasapagitanngmgatao at pangyayari Indiskriminasyon- ay angpagkabigongmakita o magbigyangpagkakaibaangmgatao o pangyayaringbagama’t may pagkakaiba ay magkakatuladdahilsanasasakopitosaisangpanlahatangkategorya 2. Stereotyping- bataysanasyonalidad, lahi, relihiyon, kasarian, at iba pa. Stereotype- isang de-kahongpaglalarawansaisangpangkatngmgataonaikinakapitnatinsabawattaongbahagingpangkatnaiyonnawalangpagsasa-alang-alangsaindibidwalnakatangiannila.
24. 3. Pananaigngmga “extreme terms” at angkakulangan o pagkawalangmgatinatawagna “middle terms“– isangkatangianngwikananagbubungangpolarisasyon Polarisasyon- angtendensiyangtingnanangmundosamagkasalungatnadireksyon at maglarawangamitangmagkabilangdulo Hal. Kung sasabihingdi ka “pro-life”, kung gayon “pro-choice” ka. -angmgaopsiyonnainilhad ay hindinaglalatagnglahatngmgaposibilidad. Angisangtao ay maaringsumang-ayon o kumampisailangbagay, ngunitmaari ring hindisumang-ayonsailangmgabagay o dikayanama’ y maaaring neutral angposisyonniya.
25. Upangmaiwasan: Gumamitngisangextensional devicenatintawagnapag-iindeks. Ito ay isang mental napagsasaalang-alangngpagkakaibangmgatao, bagay o pangyayaribagama’tnasasakpopsilangisangleybel o kategorya. Hal. Ibasi guro1 kaysakay guro2 Pakatandaannaangkaramihanngmgatao ay maaaringnakapwesto o umiiralsagitna o pagitanngmgasalungatangito.
