DRIFT heeft in 2015 en 2016 de Gemeente Rotterdam ondersteund bij het ontwikkelen van een strategie om Rotterdam meer veerkrachtig en toekomstbestendig te maken: Resilient Rotterdam. Ons rapport beschrijft de inzichten en uitkomsten van de activiteiten die DRIFT tijdens dit proces heeft uitgevoerd. Er is gekeken naar de manier waarop vernieuwende initiatieven in de stad bijdragen aan het vergroten van de veerkracht van Rotterdam en er is een aanzet gemaakt voor leidende principes en transitiepaden als uitkomst van een co-creatie proces met de gemeente. De synergie en meerwaarde tussen de resilience-doelstellingen zijn doorvertaald naar lessen en aanbevelingen vanuit het transitieperspectief. Deze aanbevelingen zijn bedoeld ter ondersteuning van de voortzetting van het proces om samen met de inwoners, bedrijven en organisaties in Rotterdam de veerkracht van de stad te vergroten. De ontwikkeling van de resilience-strategie is het startpunt hiervoor geweest, geïnitieerd door de gemeente in een reflexief leerproces.

1. In opdracht van:
Gemeente Rotterdam
Juli 2016
Marleen Lodder, Sophie Buchel, Niki Frantzeskaki, Derk Loorbach
m: lodder@drift.eur.nl t: @LMLodder
Richting een Resilient Rotterdam
Reflecties vanuit een transitie-perspectief
DRIFT, Erasmus University Rotterdam
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT

2. Richting een Resilient Rotterdam
DRIFT heeft in 2015 en 2016 de Gemeente Rotterdam ondersteund bij het ontwikkelen van
een strategie om Rotterdam meer veerkrachtig en toekomstbestendig te maken: Resilient
Rotterdam. Ons rapport beschrijft de inzichten en uitkomsten van de activiteiten die DRIFT
tijdens dit proces heeft uitgevoerd. Er is gekeken naar de manier waarop vernieuwende
initiatieven in de stad bijdragen aan het vergroten van de veerkracht van Rotterdam en er
is een aanzet gemaakt voor leidende principes en transitiepaden als uitkomst van een co-
creatie proces met de gemeente. De synergie en meerwaarde tussen de resilience-
doelstellingen zijn doorvertaald naar lessen en aanbevelingen vanuit het
transitieperspectief. Deze aanbevelingen zijn bedoeld ter ondersteuning van de
voortzetting van het proces om samen met de inwoners, bedrijven en organisaties in
Rotterdam de veerkracht van de stad te vergroten. De ontwikkeling van de resilience-
strategie is het startpunt hiervoor geweest, geïnitieerd door de gemeente in een reflexief
leerproces.
Download het DRIFT-rapport hier.
Het DRIFT-rapport zal in augustus 2016 ook op de website van Resilient Rotterdam
geplaatst worden. De website van het project is te bezoeken op www.resilientrotterdam.nl,
en de strategie is te downloaden via: www.resilientrotterdam.nl/download
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 2

3. 1. Inleiding
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 3

4. 1. Methoden
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 4

5. Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 5

6. 3. Lessen Mapping & Harvesting
• 3.1 Veerkracht vraagt om een continu leerproces
• 3.2 De waarde van initiatieven voor resilience
• 3.3 Effectiviteit op focus areas
• 3.4 Waardecreatie en co-benefits
• 3.5 Transformatieve impact
• 3.6 Participatie & inclusiviteit
• 3.7 Harvesting lessen en aanbevelingen
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 6

7. 3.1 Veerkracht vraagt om een continu leerproces
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 7

8. Systemen
Initiatieven
Gemeente
Bedrijven
Burger, NGO, e.a.
Systemen
Initiatieven
3.2 De waarde van initiatieven voor resilience
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 8

9. 3.2 De waarde van initiatieven voor resilience
3.3 Effectiviteit op focus areas
3.4 Waardecreatie en co-benefits
3.5 Transformatieve impact
3.6 Participatie & inclusiviteit
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 9

10. 3.7.1 De rol van initiatieven in de transitie naar resilience
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 10

11. 3.7.2 De rol van gemeente in het faciliteren van initiatieven
3.7.3 De rol van bedrijven en instellingen in de transitie naar resilience
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 11

12. Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 12

13. 4. Synergie / Proces Lessen
• 4.1 Richting leidende resilience-principes
• 4.2. Synergie tussen de aandachtsgebied-werkgroepen en de
doelstellingen
• 4.3 Aanzet tot transitiepaden
• 4.4 Synergie lessen en aanbevelingen
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 13

14. 4.1 Richting leidende resilience-principes
1. De inwoners van Rotterdam vieren en koesteren de identiteit van hún stad
2. Rotterdam werkt actief aan het voeden en uitbreiden van de inclusiviteit van de stad
3. Rotterdammers zijn gezond, actief en zelfredzaam, en voelen zich verantwoordelijk voor Rotterdam, nu én
in de toekomst
4. Rotterdam zet big data en kennis aan het werk
5. Rotterdam ontwikkelt klimaatadaptatiemaatregelen in samenwerking
6. De Rotterdamse energievoorziening is getransformeerd door pragmatische oplossingen
7. Rotterdam heeft veerkrachtige infrastructuur en een planologiecultuur die van risico’s kansen maakt
8. De haven van Rotterdam is cyber-resilient en fossielvrij, en dient als voorbeeld voor de haveneconomie van
de toekomst
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 14

15. 4.2. Synergie tussen de FA-werkgroepen en de doelstellingen
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 15

16. actions
co-benefits
synergies
sustainability&resilience
time
1
2
3
1. Adaptieve ontwikkeling op basis van 21ste-
eeuwse vaardigheden en innovaties
2. Continu ontwikkelen en verbinden van
innovatieve infrastructuren
3. Multi-agency-samenwerking in de ontwikkeling
van vaardigheden en ervaring
4.3 Aanzet tot transitiepaden
4.4 Synergie aanbevelingen
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT
16

17. 5. Reflecties
en aanbevelingen
1. Strategische
transitiearena
2. Tactische netwerken en
doorbraakexperimenten
3. Faciliteer een reflexief
leerproces
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 17

18. Met dank aan:
Dit project bouwt voort op diverse (Europese)
onderzoeksprojecten (zoals ARTS, URBACT-Resilient Europe,
URBES, IMPRESSIONS) en diverse wetenschappelijke publicaties
(zie literatuurlijst).
We willen Arnoud Molenaar, Corjan Gebraad, Wynand Dassen
bedanken voor hun feedback op dit document. Ook willen we
het CRO team, AECOM en de aandachtsgebied-werkgroepen van
de gemeente Rotterdam bedanken voor de medewerking in de
workshops. Tot slot willen we de initiatieven in Rotterdam
bedanken voor het de tijd en inzichten die ze hebben ingebracht
tijdens de interviews en in de workshops.
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 18

19. This work is licensed under CC BY-NC-ND 3.0
You are free to share (to copy, distribute and transmit the work) under the
following conditions:
• Attribution — You must attribute the work in the manner specified by the author
or licensor (but not in any way that suggests that they endorse you or your use of
the work).
• Noncommercial — You may not use this work for commercial purposes.
• No Derivative Works — You may not alter, transform, or build upon this work.
See more about the license via:
Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken
3.0 Unported licentie
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT 19

20. BEDANKT VOOR DE AANDACHT!
Marleen Lodder MSc, lodder@drift.eur.nl; @LMLodder
Sophie Buchel MSc, dr. Niki Frantzeskaki, en prof. dr. Derk Loorbach
Juli, 2016 Richting een Resilient Rotterdam, DRIFT