კულტურის ელემენტების ოთხი ჯგუფი

1. კულტურის
ელემენტების ოთხი
ჯგუფი
საგანი: მსოფლიო კულტურა
თელავის N3 საჯარო სკოლის პედაგოგი:
მანანა ჯაყელი
mmmjakeli@gmail.com

2. სიმბოლოები
ფასეულობები
რიტუალები
გმირები

3. ჟესტიკულაცია

8. რიტუალები

9. ალილო —ქართული საწესო სიმღერა და რიტუალი. სრულდებოდა შობის წინა
ღამეს. შეიკრიბებოდა რამდენიმე კაცი (სულ მცირე 3, რადგან სიმღერა
სამხმიანია), ჩამოუვლიდა ყოველ ოჯახს და სიმღერით დღესასწაულს
მიულოცავდა. მასპინძელი მომღერლებს სანოვაგით ასაჩუქრებდა
(აუცილებლად უნდა გაეტანებინათ კვერცხი - სიცოცხლისა და ნაყოფიერების
სიმბოლო).

10. ქართული ცეკვა – რიტუალი სამაია
სამაია - ქალთა ცეკვის ჩამოყალიბებაში დიდი როლი ითამაშა წარმართობის
დროის ცეკვა ,,სამაიამ’’, რომელსაც სამი მოცეკვავე ასრულებს (,,სამთა გვამთა’’ ვახტანგ ბატონიშვილი), ეძღვნება ნაყოფიერების ღმერთს - მთვარეს.
წარმართობის დროინდელი ქართულ სარიტუალო საფერხულო ცეკვას
ასრულებდნენ ქალთა, ვაჟთა ან შერეული ჯგუფები ,,ძეობის’’ დღესასწაულზე.

11. ყოველი იაპონელის სიამაყე –იკებანა
დასაბამს შორეული წარსულიდან,
სავარაუდოდ VI ს-იდან იღებს.
თავდაპირველად ასე უწოდებდნენ
პანთეონებში უზენაესი ღვთაებისათვის
ყვავილების მირთმევის რიტუალს.
სარიტუალო თაიგულების შეკვრა თანდათან
ნამდვილ ხელოვნებად იქცა, რომელიც
საუკუნეთა მანძილზე კიდევ უფრო დაიხვეწა.
იკებანას ყოველ კომპოზიციაში, ყოველ
თაიგულში აუცილებლად უნდა იყოს სამი
ელემენტი: ცის, მიწისა და ადამიანის სამი
სიმბოლური გამოსახულება. ამ სამი
ელემენტის ერთიანობას იკებანას ოსტატები
გადმოსცემენ ყვავილებით, ბალახებით,
ნედლი ტოტებითა და საგანგებოდ შერჩეული
ლარნაკებით.
თაიგულის შეკვრისას აუცილებელია მკაცრად განსაზღვრული პროპორციების დაცვა.
ლარნაკში ყველაზე მაღალი უნდა იყოს პირველი ყვავილი, რომელიც ცის სიმბოლოა.
მეორე ყვავილი, რომელიც სიმბოლურად ადამიანს გამოხატავს, მისი ორი მესამედია,
ხოლო მესამე, ანუ მიწა – მეორის ორი მესამედი. ტრადიციულად იკებანას იმდენად
დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ, რომ მის შესასწავლად საგანგებო სკოლებიც არის
შექმნილი.

12. იაპონიაში ხელოვნების დონეზეა
აყვანილი ―ჩაის ცერემონიის‖
მკაცრი რიტუალები. ეს ცერემონია
სათავეს ჩინეთიდან იღებს, მაგრამ
მოგვიანებით, გაუთავებელი ომების
გამო, ჩინეთში იგი დავიწყებას
მიეცა. ჰეიანის ეპოქაში ―ჩაის
ცერემონია‖ მაღლი წრის ყოფის
აუცილებელი ნაწილი იყო.
დროთა განმავლობაში ჩაის სმის
ყოველდღიური პროცედურა
თავისებურ კულტად იქცა.
რიტუალი ეფუძნებოდა შემდეგ
მთავარ პრინციპებს: ჰარმონია –
ადამიანის ბუნებასთან შერწყმა,
მოწესრიგებული სამყარო; მოწიწება
– ყველა მონაწილის თანასწორობა, ერთმანეთის პატივისცემა; სიწმინდე –
განწმენდა მშვენიერებასთან შეხებით; სიჩუმე – როგორც მედიტაციის პირობა.
ყოველივე ეს ცერემონიის მონაწილეებს შინაგანი ჰარმონიის მიღწევას უადვილებს.
ჩაის ცერემონიის აუცილებელი ატრიბუტებია: ჩაიდანი, ჩაის ჩასაყრელი ხის
კოვზი, კერამიკული ფიალა და ქაფის მოსარევი ბამბუკის ფუნჯი.