SlideShare uma empresa Scribd logo

المصادر الإلكترونية في مجال تحقيق النصوص العربية

•
•
Mahmoud Zaki
Mahmoud Zaki

عرض تمهيدي بدورة "ثقافة المجقق" - الدوحة معهد المخطوطات العربية بالقاهرة - وزارة الأوقاف القطرية يناير 2011

Economia e finanças
1 de 61
Baixar para ler offline
‫انمصادر اإلنكترونية في مجال‬ ‫تحقيق اننصىص انعربية‬ ‫(مدخم تمهيدي)‬ ‫إػذاد‬ ‫ٍحَ٘د صمٜ‬ ‫(تاحس تَؼٖذ اىَخط٘طاخ اىؼشتٞح تاىقإشج)‬ ‫دٗسج شقافح اىَحقق‬ ‫ٍؼٖذ اىَخط٘طاخ – ٗصاسج األٗقاف اىقطشٝح‬ ‫اىذٗحح - ْٝاٝش1102‬
‫ػْاطش اىؼشع‬ ‫٩ٯزؼ٠٢ ٧زا اٛوشع اٛ٠٪عض، اٛزبٛٮ:‬ ‫‪ o‬اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ: اٛ٠ظـٜؼ ٩اٛ٠ِ٨٪ٝ.‬ ‫‪ ٢ٟ o‬أ٣٪ام اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ.‬ ‫‪ o‬أ٧٠ٰخ اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٩ر٪كَٰ اٛزٔ٤ٰبد.‬ ‫‪ o‬اهز٠بد اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٩اٛ٠٪ص٪ٰٓخ اٛوٜ٠ٰخ.‬ ‫‪ o‬أ٣٪ام اٛزشاس ٩ٟظبدس٥.‬ ‫‪ o‬خـ٪اد اٛزؾْٰٔ ٩اٛ٠ظبدساإلٛ٘زش٩٣ٰخ.‬ ‫‪ٟ o‬ظبدس ٟخزبسح.‬‫2‬
‫اىَظادس اإلىنرشّٗٞح: اىَظطيح ٗاىَفًٖ٘‬ ‫- اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ‪٧ Electronic Sourses‬ٮ‬ ‫ٟظبدس ٟزبؽخ هٜ٬ ٩سٰؾ ٯزٞ اٛزوبٟٚ ٟو٦ ث٪اسـخ‬ ‫اٛؾبسجبد اإلٛ٘زش٩٣ٰخ، أ٩ ه٢ ؿشٯْ شج٘بد س٪اء‬ ‫ٟؾٰٜخ أ٩ هبٛ٠ٰخ ٗشج٘خ اإل٣زش٣ذ.‬ ‫- ٩ٓذ ٯ٘٪١ ٜٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ اطذاسح ٟـج٪هخ، أ٩‬ ‫ر٘٪١ ٣شؤد ُٮ ش٘ٚ اٛ٘زش٩٣ٮ ٟجبششح.‬ ‫- رشزشٕ اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٟن اٛ٠ـج٪هخ ُٮ اٛزض٩ٯذ‬ ‫ثبٛ٠وٜ٪ٟبد، ٩ٛ٘٤٨ب رزِ٪ّ هٰٜ٨ب ُٮ اٛٔذسح هٜ٬‬ ‫اٛشثؾ، ٩روذد أسبٰٛت اٛجؾش ٩االسزشعبم، ثبإلػبُخ‬ ‫اٛ٬ اٛسشهخ ٩اٛذٓخ ٩اٛ٠ش٩٣خ.‬‫3‬
‫ٍِ أّ٘اع اىَظادس اإلىنرشّٗٞح‬ ‫‪‬ثشٟغٰبد ‪ ،Programs‬رسزخذٝ ٗزـجٰٔبد ٟؾ٠ٜخ‬ ‫هٜ٬ اٛؾبسجبد أ٩ األٓشاص اٛ٠ذٟغخ ‪.CD‬‬ ‫‪٪ٓ‬اهذ اٛجٰب٣بد (اٛججٰٜ٪عشاُٰخ / اٛ٤ظ٪ص اٛ٘بٟٜخ).‬ ‫‪‬اٛ٘زت اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ‪. e-Books‬‬ ‫‪‬اٛذ٩سٯبد اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ‪.e-Journals‬‬ ‫‪٪ٟ ‬آن اٛ٘زش٩٣ٰخ ‪.websites‬‬ ‫4‬
‫إَٔٞح اىَظادس اإلىنرشّٗٞح ٗذ٘ظٞف اىرقْٞاخ‬ ‫5‬
‫االػرَاد ػيٚ اىَظادس اإلىنرشّٗٞح‬ ‫ٗاىَ٘ش٘قٞح اىؼيَٞح‬ ‫6‬
‫أّ٘اع اىرشاز ٍٗظادسٓ‬ ‫- اٛزشاس صالصخ أ٣٪ام:‬ ‫1( ٍفق٘د أٗ فٜ حنٌ اىَفق٘د حرٚ ٝظٖش: ٩٧٪ ٟب‬ ‫ػبم ٣ظ٦ ٩ٛٞ ٯجْ ٟ٤٦ س٪٫ ه٤٪ا٣٦ أ٩ ثوغ‬ ‫٣ظ٦ ُٮ ٗزت أخش٫.‬ ‫2( ٍخط٘ط: ٩٧٪ ٟب ٩طٜ٤ب ُٮ ط٪سر٦ اٛخـٰخ‬ ‫٩ٰٗب٣٦ اٛ٠بد٭، ٩ؽِق ُٮ ٟ٘زجبد اٛوبٛٞ.‬ ‫3( ٍطث٘ع أٗ ٍْش٘س: ٟب ُٔٚ ٟ٢ اٛظ٪سح اٛخـٰخ اٛ٬‬ ‫٣‬ ‫اٛظ٪سح اٛـجبهٰخ أ٩ اإلٛ٘زش٩٣ٰخ.‬ ‫7‬
‫أّ٘اع ٍظادس اىرشاز‬ ‫- ٩ٟظبدس ٧ز٥ األ٣٪ام اٛضالصخ ٗبٛزبٛٮ:‬ ‫1( اىَظادس اىرشاشٞح اىؼاٍح (اىَر٘افشج ٗاىَفق٘دج):‬ ‫اٛججٰٜ٪عشاُٰبد اٛزشاصٰخ / ٗزت اٛزشاعٞ / اٛ٠ظبدس‬ ‫اٛزشاصٰخ األخش٫.‬ ‫2( اىَظادس اىَخط٘طح: ُ٨بسط اٛ٠خـ٪ؿبد‬ ‫٩ثجٰٜ٪عشاُٰبر٨ب.‬ ‫3( اىَظادس اىَطث٘ػح أٗ اىَْش٘سج: ثجٰٜ٪عشاُٰبد‬ ‫٩ٓ٪اهذ ثٰب٣بد اٛ٠ـج٪م ٩اٛ٠٤ش٪س.‬ ‫8‬
‫خط٘اخ اىرحقٞق ٗاىَظادس اإلىنرشّٗٞح‬ ‫‪ o‬اخزٰبس َّض ٩ر٪صْٰ اٛ٤سجخ.‬ ‫اٛ٤‬ ‫‪ o‬اٛزؤٗذ ٟ٢ ٟذ٫ اٛؾبعخ اٛ٬ رؾْٰٔ اٛ٤ض.‬ ‫‪ o‬اسزِٰبء ُّسخ ٩رشرٰت ٟ٤بصٛ٨ب.‬ ‫اٛ٤‬ ‫‪َّ o‬سْخ ٩اٛ٠ٔبثٜخ.‬ ‫اٛ٤‬ ‫‪ o‬ػجؾ اٛ٤ض.‬ ‫‪ o‬اٛزخشٯظ.‬ ‫‪ o‬اٛزوْٰٜ.‬ ‫‪ o‬اٛز٘شَٰ.‬ ‫‪ o‬اٛزغ٨ٰض ٜٛـجبهخ ٩اٛ٤شش.‬ ‫9‬
‫خط٘اخ اىرحقٞق ٍٗظادسٓ‬ ‫ٍشاظغ ٍخراسج‬ ‫• أد٩اد رؾْٰٔ اٛ٤ظ٪ص: اٛ٠ظبدس اٛوبٟخ / هظبٝ ٟؾ٠ذ‬ ‫اٛش٤ـِٮ، اإلس٠بهٰٰٜخ: ٟ٘زجخ اإلٟبٝ اٛجخبس٭، ٕٚٓٓ.‬ ‫َّ ْ‬ ‫• هشع ٜٛ٘زبة اٛسبثْ / ٟؾ٠٪د ٟؾ٠ذ صٗٮ. ٟغٜخ رشاصٰبد،‬ ‫م ٔٔ (ٕٛٓٓ)، ٩٧٪ ٟزبػ ثشج٘خ (األٛ٪ٗخ) هٜ٬ اإل٣زش٣ذ:‬ ‫/4077/0/‪http://www.alukah.net/Culture‬‬ ‫01‬
‫اخرٞاس اىْض‬ ‫‪ ‬أ٩ٛ٬ خـ٪اد اٛزؾْٰٔ ٩ٟٔذٟبر٦ ٧ٮ اخزٰبس اٛ٤ض‬ ‫اٛ٠٤بست ٜٛزؾْٰٔ ٩اٛذساسخ، صٞ ر٪صْٰ اٛو٤٪ا١ ٩اٛ٠ئَّ‬ ‫ٛ‬ ‫٩اٛ٤سجخ ثٰ٤٨٠ب.‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥ ٧ٮ ٟظبدس اٛزشاس اٛوبٟخ:‬ ‫- اٛججٰٜ٪عشاُٰبد اٛزشاصٰخ (ٟضٚ اِٛ٨شسذ ٩ٗشَ اٛل٤٪١ ٩رٯ٪ٛ٦ ٩ًٰش٥).‬ ‫- ٗزت اٛزشاعٞ.‬ ‫- اٛ٠ظبدس اٛزشاصٰخ األخش٫.‬ ‫11‬
‫ٍظادس اخرٞاس اىْض‬ ‫• اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ اٛزشاصٰخ ُٮ اٛ٠ٔبٝ األ٩ٙ ٧ٮ:‬ ‫- اٛجشاٟظ ٩اٛ٠٪س٪هبد اإلٛ٘زش٩٣ٰخ. اٛ٬ عب٣ت ثوغ:‬ ‫- اٛ٠٪آن اٛ٘زش٩٣ٰخ، ٩ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد اٛ٠زخظظخ.‬ ‫٩ٗضٰش ٌ ٧ٮ اٛجشاٟظ ٩اٛ٠٪س٪هبد، ٛ٘٢ ُوذ (اىَنرثح اىشاٍيح)‬ ‫ر‬ ‫ح‬ ‫٧ٮ اٛ٠وز٠ذ ه٤ذ اٛ٠ؾٰٔٔ٢ ٩اٛجبؽضٰ٢ ُٮ ٟغبٙ اٛزشاس،‬ ‫٩اٛذساسبد اٛوشثٰخ ٩اإلسالٰٟخ، ٩ٛوٜ٨ب رِ٘ٮ ُٮ االهز٠بد‬ ‫هٰٜ٨ب ٩ؽذ٧ب، ٟن ٰٟضاد ٧٤ب ٩٧٤بٕ ُٮ ثشٟغٰبد أخش٫،‬ ‫٣زٗش ٟ٤٨ب ارسبم اٛ٠٪اد ُٮ (اٛغبٟن اٛ٘جٰش ٛ٘زت اٛزشاس)‬ ‫ا٣زبط ششٗخ اٛزشاس، ٩ُٮ ٟغبٙ اٛزشاعٞ اٛ٠وز٠ذح: (دٯ٪ا١‬ ‫اٛش٩اح ٩اٛزشاعٞ) ا٣زبط داس اٛزؤطٰٚ ثبٛٔب٧شح، ٰٓذ اٛزـ٪ٯش.‬ ‫21‬
‫ٍِ ٍٞضاخ (اىَنرثح اىشاٍيح) ٗإٍناّاذٖا‬ ‫- ثش٣بٟظ (اٛ٠٘زجخ اٛشبٟٜخ) ٯؾزبط اٛ٬ دساسخ هٜ٠ٰخ ٛجٰب١ ٰٟضار٦‬ ‫٩اٟ٘ب٣بر٦، ُ٨٪ ع٨ذ هٜ٠ٮ عجبس ٩ه٠ٚ ُ٤ٮ سائْ، ٧٪ ٣زٰغخ‬ ‫اٛزغشد ٩اٛو٠ٚ اٛغ٠بهٮ اٛ٠ض٠ش، ٛزا س٤٘زِٮ ث٤ٔبؽ ُٔؾ:‬ ‫• ٟغب٣ٮ.‬ ‫• ٟظذس ِٟز٪ػ ‪open source‬؛ ٯس٠ؼ ثبإلػبُخ ٩اٛزوذٯٚ ٜٛ٘زت،‬ ‫٩ٜٛج٤ٰخ اٛجشٟغٰخ، ٗ٠ب ٯ٠٘٢ رخظٰض ٣سخ ٟزوذدح ٯ٪ػن‬ ‫ُٰ٨ب ٟب ٯؾزبع٦ اٛجبؽش ٟ٢ ٗزت ٩ثؾ٪س، ؽست سًجز٦.‬ ‫• ٯس٠ؼ ثبسزٰشاد ٩اػبُخ ٟخزَٜ أ٣٪ام اٛ٠ِٜبد ٩اٛ٠وٜ٪ٟبد‬ ‫(‪.)... HTML ،PDF ،Word ،bok‬‬
‫ٍِ ٍٞضاخ (اىَنرثح اىشاٍيح) ٗإٍناّاذٖا‬ ‫اٟ٘ب٣ٰخ اٛشثؾ ثٰ٢ اٛ٤ض ٩ثٰ٢ ٟظ٪سح اٛ٘زبة األطٜٮ ‪PDF‬‬ ‫•‬ ‫ثظِؾبر٦ ٜٛز٪صْٰ ٩اٛزظِؼ، ٩ٗزٖٛ اٛشثؾ ث٠خـ٪ؿبر٦ ...‬ ‫ٟ٪أُخ هذد ٗجٰش ٟ٢ ٣ظ٪ط٦ ٜٛ٠ـج٪م، ٩اسز٠شاسٯخ ر٪صٰٔ٨ب‬ ‫•‬ ‫اٛزِبهٰٜخ ٩س٨٪ٛخ اٛزوبٟٚ، ثزظ٤َٰ اٛ٘زت ٩رس٠ٰز٨ب ؽست‬ ‫•‬ ‫اٛشًجخ ٩االسزخذاٝ، ٩اٛزوْٰٜ، ٩ًٰش رٖٛ ٟ٢ اٛخظبئض.‬ ‫اٟ٘ب٣بد اٛجؾش اٛ٠زـ٪سح اٛزٮ روبٓت هٰٜ٨ب اٛ٠جشٟغ٪١.‬ ‫•‬ ‫٩ُشح ٟبدر٦، ُٔذ ٩طٚ هذد اٛ٘زت ُٮ اإلطذاس األخٰش‬ ‫•‬ ‫(ٚٗ،ٖ)، اٛ٬ ٖٓٓ٘ ٗزبة.‬ ‫ٟزبػ ألع٨ضح اٛ٠ؾ٠٪ٙ اِٰٛ٘خ، ٩عبس٭ رـ٪ٯش٥.‬ ‫•‬ ‫41‬
‫اىَنرثح اىشاٍيح‬ ‫اىَ٘قغ اىشسَٜ: /‪http://shamela.ws‬‬ ‫ىيثحس ػثش اإلّرشّد دُٗ ذحَٞو: /‪http://www.islamport.com‬‬ ‫51‬
‫اىرأمذ ٍِ ٍذٙ اىحاظح إىٚ ذحقٞق اىْض‬ ‫‪ ‬ٯ٤جٌٮ ثوذ رٖٛ اٛزؤٗذ ٟ٢ ٟذ٫ اٛؾبعخ اٛ٬ رؾْٰٔ‬ ‫اٛ٤ض، ٩٧ٚ ُشش أٝ ال، ٟـج٪هًب أ٩ ٟ٤ش٪ ًا اٛ٘زش٩٣ًٰب‬ ‫س‬ ‫٣‬ ‫أ٩ ٗشسبٛخ عبٟوٰخ؟ ٩٧ٚ ٣ششر٦ هٜ٠ٰخ ٟؾٔٔخ؟ ٩ٟب‬ ‫ٟس٪ًبد اهبدح ٣شش٥ ٩رؾٰٔٔ٦ ؟ ... اٛخ.‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥، ٧ٮ ٟظبدس اٛزشاس اٛ٠٤ش٪س:‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد اٛزشاس اٛ٠ـج٪م.‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد اٛ٠ـج٪هبد ٩ثشٟغٰبر٦.‬ ‫- ٓ٪اهذ ثٰب٣بد اٛ٠ـج٪هبد هبٟخ ٩اٛزشاصٮ ٟ٤٦ خبطخ.‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد ٩ٓ٪اهذ ثٰب٣بد اٛشسبئٚ اٛغبٟوٰخ.‬‫61‬
‫اىثثيٞ٘ظشافٞاخ اإلىنرشّٗٞح‬ ‫• ٩ٯ٪عذ هذد ٟ٢ اٛججٰٜ٪عشاُٰبد اٛزشاصٰخ اٛ٠ـج٪هخ، اٛزٮ ُٜٔذ‬ ‫٣‬ ‫اٛ٬ اٛش٘ٚ اٛشٓ٠ٮ، ٟ٤٨ب:‬ ‫ٔ-"اٗزِبء اٛٔ٤٪م ث٠ب ٧٪ ٟـج٪م"، إلد٩اسد ُب٣ْذٯْٖ.‬ ‫َ‬ ‫َّثخ ٩عبٟن اٛزظب٣َٰ اٛؾذٯضخ"،‬ ‫ٕ- "اٛ٠ـج٪هبد اٛوشثٰخ ٩اٛ٠وش‬ ‫ٰٛ٪سَ اٰٛبط سشٰٗس.‬ ‫ٖ-"ٟوغٞ اٛ٠خـ٪ؿبد اٛ٠ـج٪هخ"، ٛظالػ اٛذٯ٢ اٛ٠٤غذ.‬ ‫ٗ-"رخبئش اٛزشاس اٛوشثٮ اإلسالٟٮ"، ٛوجذ َّبس هجذاٛشؽ٠٢.‬ ‫اٛغج‬ ‫٘-"اٛ٠وغٞ اٛشبٟٚ ٜٛزشاس اٛوشثٮ اٛ٠ـج٪م"، ٛ٠ؾ٠ذ هٰس٬‬ ‫طبٛؾٰخ، ٩ٟسزذسٗبر٦.‬ ‫71‬
‫اىثثيٞ٘ظشافٞاخ اإلىنرشّٗٞح 2‬ ‫• ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد اٛ٠زخظظخ ُٮ اٛزشاس اٛ٠ـج٪م:‬ ‫ٔ- ٓبهذح ثٰب٣بد اٛزشاس–ٍشمض اىَيل فٞظو ىيذساساخ /داخٰٜخ.‬ ‫ٕ- ٓبهذح ثٰب٣بد اٛزشاس اٛوشثٮ اٛ٠ـج٪م - ٍؼٖذ اىَخط٘طاخ‬ ‫اىؼشتٞح، ٩٧ٮ ٰٓذ اإلهذاد، ٩٣ؤٟٚ أ١ ر٘٪١ ٟزبؽخ هٜ٬‬ ‫اٛ٠٪ٓن اٛ٠ـ٪س ٜٛ٠و٨ذ خالٙ اٛوبٝ اٛغبس٭ ٕٕٔٓ ثبر١ اهلل.‬ ‫٩ر٠زبص ثبسزٰوبث٨ب ٜٛجٰٜ٪عشاُٰبد اٛ٠٤ش٪سح سبث ًب ال سٰ٠ب اٛ٠وغٞ‬ ‫ٔ‬ ‫اٛشبٟٚ، ٟن اٛزؾذٯش اٛ٠سز٠ش، ٩اٛزِبهٰٜخ ثبربؽخ اٟ٘ب٣ٰخ‬ ‫اإلػبُخ ٩اٛزوذٯٚ ٜٛ٠ئسسبد ٩اٛجبؽضٰ٢ ثوذ آشاس ٧ٰئخ‬ ‫اٛزؾشٯش.‬ ‫81‬
‫اىثثيٞ٘ظشافٞاخ اإلىنرشّٗٞح 3‬ ‫ُ٨بسط اٛ٠٘زجبد اٛوبٛ٠ٰخ ٗبٛ٘٪٣غشط، ٩اٛ٠٘زجبد اٛزٮ ر٠زبص‬ ‫•‬ ‫ث٪ُشح ٟ٪اد٧ب اٛزشاصٰخ، ٩٧ٮ ٩سٰٜخ ًٰش ٟجبششح، ُشًٞ أ٣٨ب‬ ‫ٰٛسذ ثجٰٜ٪عشاُٰبد ٟزخظظخ ُٮ اٛزشاس، ٩ا٣٠ب ُ٨بسط‬ ‫ألسطذح ٧ز٥ اٛ٠٘زجبد، اال أ٣٨ب ٩سٰٜخ ِٰٟذح عذًا، ٩ٟ٢ أ٧٠٨ب:‬ ‫ٟ٘زجخ اٱثبء اٛذ٩ٟ٤ٰ٘ب١ (ُ٨شسذ اٛ٘٤ذ٭).‬ ‫-‬ ‫ٟ٘زجخ ٟشٗض اٛ٠ٜٖ ُٰظٚ ٜٛذساسبد اإلسالٰٟخ (٩٧ٮ ٗ‬ ‫-‬ ‫ٓ٪اهذ ٧بٟخ: اٛ٠ـج٪هبد، اٛ٠خـ٪ؿبد، اٛذ٩سٯبد، اٛشسبئٚ‬ ‫اٛغبٟوٰخ). ٗ٠ب ٯ٪عذ ٓشص ٟذٟظ ٛألؿش٩ؽبد اٛغبٟوٰخ،‬ ‫٩ٟظبدس٧ب ٗضٰشح، ٟ٤٨ب ٟ٪آن اٛغبٟوبد ٩اٰٜٛ٘بد اٛ٠خزِٜخ.‬ ‫ٟشٗض ع٠وخ اٛ٠بعذ ٜٛضٔبُخ ٩اٛزشاس.‬ ‫-‬ ‫91‬
‫فٖشسد اىنْذٛ اإلىنرشّٜٗ‬ ‫02‬
‫ق٘اػذ تٞاّاخ ٍشمض اىَيل فٞظو‬ ‫12‬
‫قاػذج تٞاّاخ ٍطث٘ػاخ ٍشمض ظَؼح اىَاظذ‬ ‫22‬
‫اسرٞفاء ُّسخ ٗذشذٞثٖا‬ ‫اىْ‬ ‫‪ ‬ثوذ٧ب رؤرٮ ٟشؽٜخ ع٠ن ُّسخ ٩اسزِٰبئ٨ب، صٞ رشرٰج٨ب‬ ‫اٛ٤‬ ‫ؽست ٟ٤بصٛ٨ب ث٠وبٯٰش ٟ٤ؼجـخ.‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥ ٧ٮ:‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ثشٟغٰبر٦.‬ ‫- ُ٨بسط ٟ٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد.‬ ‫- اِٛ٨بسط اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٛ٠٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ٓ٪اهذ‬ ‫اٛجٰب٣بد، ٩ٟ٪آن رظِؼ ٩رؾ٠ٰٚ اٛ٠خـ٪ؿبد.‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد اِٛ٨بسط ٩أدٛخ ٟشاٗض اٛ٠خـ٪ؿبد.‬ ‫32‬
‫تثيٞ٘ظشافٞاخ اىَخط٘طاخ‬ ‫ربسٯخ األدة اٛوشثٮ – ٛ٘بسٙ ثش٩ٜٗ٠ب١‬ ‫(٩ر٪عذ ٓبهذح ثٰب٣بد : /‪)http://brillonline.nl‬‬ ‫•‬ ‫ربسٯخ اٛزشاس اٛوشثٮ – ِٛئاد سضٰٗ٢.‬ ‫•‬ ‫اِٛ٨شط اٛشبٟٚ ٜٛزشاس اٛوشثٮ اإلسالٟٮ اٛ٠خـ٪ؽ -ٟئسسخ‬ ‫•‬ ‫آٙ اٛجٰذ (ٟآة)، َّب١.‬ ‫ه٠‬ ‫خضا٣خ اٛزشاس – ثش٣بٟظ اطذاس ٟشٗض اٛ٠ٜٖ ُٰظٚ‬ ‫(٩ر٪عذ ٣سخخ ٜٛشبٟٜخ:‬ ‫•‬ ‫252231=‪).http://ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?t‬‬ ‫(٩ر٪عذ ٣سخخ‬ ‫• خضا٣خ اٛ٠بعذ – ثش٣بٟظ اطذاس ٟشٗض ع٠وخ اٛ٠بعذ‬ ‫ٜٛشبٟٜخ:٩ثٮ د٭ اٍ: 645591=‪http://www.ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?t‬‬ ‫• ٟوغٞ ربسٯخ اٛزشاس اإلسالٟٮ ُٮ ٟ٘زجبد اٛوبٛٞ – ٛٔشح ثٜ٪ؽ.‬ ‫رؾ٠ٰٜ٦ ٟظ٪سًا ‪http://wadod.net/bookshelf/book/415 :PDF‬‬ ‫عضء ٟ٤٦ (‪http://www.ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?t=165129 :)Word‬‬ ‫42‬
‫فٖاسط اىَخط٘طاخ‬ ‫٧ٮ اِٛ٨بسط اٛ٪سٰٓخ اٛ٠ؾ٪ٛخ اٛ٬ ش٘ٚ سٓ٠ٮ، ٩ٗزٖٛ‬ ‫اٛججٰٜ٪عشاُٰبد اٛسبثٔخ، ٩٧ٮ ٗضٰشح ع ًا ثبٛوششاد، ٩ُٮ‬ ‫ذ‬ ‫صٯبدح دائ٠خ، ٩ ٛ٨ب ٟ٪آن ٗضٰشح ٜٛزظِؼ ٩اٛزؾ٠ٰٚ، أ٧٠٨ب:‬ ‫‪ٍ ‬شمض ٗدٗد ىيفٖاسط ٗمرة اىرحقٞق:‬ ‫/‪http://wadod.net‬‬ ‫‪‬اىَنرثح اى٘قفٞح: /‪http://www.waqfeya.com‬‬ ‫٩ٟ٢ أ٩سو٨ب سٜسٜخ ُ٨بسط اٛ٠٘زجبد اٛخـٰخ اٛ٤بدسح (ٜٚ ٟغٜذ)‬ ‫‪ٍ٘ ‬اقغ ذظفح اىنرة ٗذحَٞيٖا، ٍْٗرذٝاخ اىنرة‬ ‫ٗاىَخط٘طاخ: اٛ٪اسدح ُٮ ٣٨بٯخ اٛوشع.‬ ‫52‬
‫ق٘اػذ تٞاّاخ ٍنرثاخ اىَخط٘طاخ‬ ‫ٍ٘اقغ ذظفح ٗذحَٞو اىَخط٘طاخ‬ ‫٧ٮ اِٛ٨بسط اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٩ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد اٛخبطخ ثؤسطذح‬ ‫ٟ٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ُ٨بسس٨ب ُٮ اٛوبٛٞ، س٪اء ُٮ اٛوبٛٞ‬ ‫اٛوشثٮ أ٩ اٌٛشثٮ، ٩٧ٮ ٗضٰشح، ٩٧٤بٕ ؽشٗخ ٓ٪ٯخ ٜٛ٠٘زجبد‬ ‫اٌٛشثٰخ ُٮ اربؽخ ُ٨بسس٨ب هٜ٬ اإل٣زش٣ذ، ٩ثوؼ٨ب ٯزبػ‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿبد ٗبٟٜخ ٜٛزظِؼ ٩اٛزؾ٠ٰٚ، اػبُخ اٛ٬ ٟ٪آن‬ ‫ٟسزٜٔخ ٩ٟ٤زذٯبد ٜٛزؾ٠ٰٚ ...‬ ‫٩ٯ٪عذ (دىٞو اىَ٘اقغ) تاىَ٘قغ اىرعشٝثٜ ىَؼٖذ اىَخط٘طاخ‬ ‫اىؼشتٞح، ٩ُٰ٦ ٟب ٯضٯذ ه٢ اٛـ ٓٙ ٟ٪ٓوًب، ٯ٠٘٢ ٟشاعوز٨ب:‬ ‫٩٣٘زِٮ ُٔؾ ثؤٟضٜخ ٟ٤٨ب:‬ ‫62‬
‫دىٞو اىَ٘اقغ - ٍ٘قغ ٍؼٖذ اىَخط٘طاخ‬ http://www.makhtutat.net/index.php?option=com_weblinks&view=categories&Itemid=33 27
‫َّارض ٍِ ق٘اػذ اىثٞاّاخ ٍٗ٘اقغ‬ ‫اىَخط٘طاخ‬ ‫• اِٛ٨شط اٛ٠٪ؽذ ٜٛ٠خـ٪ؿبد اإلسالٰٟخ ثبٛ٠٠ٜ٘خ اٛ٠زؾذح‬ ‫(٩٧٪ ٟشش٩م ٯسو٬ ٛؼٞ ٟوٜ٪ٟبد أسطذح ٟ٘زجبد‬ ‫ثشٯـب٣ٰب): ‪http://www.fihrist.org.uk/home‬‬ ‫82‬
‫ٍنرثح تشّسرُ٘ ىيَخط٘طاخ‬ http://library.princeton.edu/projects/islamic/index.html 29
‫تثيٞ٘ظشافٞاخ اىفٖاسط ٗأدىح اىَشامض‬ ‫• ٗ٠ب ال رِ٪د اإلشبسح ٧٤ب اٛ٬ ٣٪م ِٰٟذ ٟ٢ اٛ٠شاعن ُٮ‬ ‫اٛجبة ٩٧ٮ األدٛخ اٛ٠ُو ُِّخ ث٠شاٗض اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ُ٨بسس٨ب،‬ ‫ـ َش‬ ‫٩هٜ٬ سأس٨ب ٗزبة "اىَخط٘طاخ اإلسالٍٞح فٜ اىؼاىٌ”،‬ ‫٩ٜٛجبؽش هٰٜ٦ اسزذساٗبد ٰٓذ اإلهذاد، ٗ٠ب ٣سزوذ ُٮ ٍؼٖذ‬ ‫اىَخط٘طاخ اىؼشتٞح اٛ٬ اؿالّ ٓبهذح ثٰب٣بد ُٮ اطذاس‬ ‫اٛ٠٪ٓن اإلٛ٘زش٩٣ٮ اٛٔبدٝ، ٩ٟٔشس ٛ٨ب أ١ ر٘٪١ رِبهٰٜخ، رزٰؼ‬ ‫ٜٛ٠ئسسبد ٩األُشاد اإلػبُخ ٩اٛزوذعٰٚ ٟ٠ب ٯس٨ٞ ُٮ اٯغبد‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿبد.‬ ‫ٛ٠شاٗض‬ ‫اٛش٠ٚ‬ ‫ٜٛ٠سؼ‬ ‫٣٪اح‬ ‫03‬
‫اىثحس ػِ اىْسخ: ف٘ائذ ػاٍح‬ ‫ٟ٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد ُٮ اٛوبٛٞ ٩ُ٨بسس٨ب ٗضٰش ٌ ع ًا، ُٮ اٛششّ‬ ‫ح ذ‬ ‫٩اٌٛشة، ٩ٯشٰش أؽذ اِٛؼالء أ٣٦ ٟب ٟ٢ سجٰٚ اٛ٬ االسزوٰبة‬ ‫اال ثبالؿالم اٛ٠جبشش هٜ٬ ع٠ٰن اٛ٠٘زجبد أ٩ ُ٨بسس٨ب، ٩٧٪‬ ‫ٟؾبٙ ثـجٰوخ اٛؾبٙ، ٛزا ُال ٯ٪عذ اال ٗزبثٮ ثش٩ٜٗ٠ب١‬ ‫٩سضٰٗ٢ ! ٩اٛظؾٰؼ أ٣٦ ٯغت هٜ٬ اٛ٠ؾْٔ ثزٙ اٛغ٨ْذ‬ ‫َ‬ ‫٩اسزِشاى اٛ ُسْن ُٮ اٛجؾش ُٮ اِٛ٨بسط ٩اٛججٰٜ٪عشاُٰبد،‬ ‫٪‬ ‫٩ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد ٩اٛ٠ظبدس ث٠خزَٜ أ٣٪اه٨ب ٩أش٘بٛ٨ب.‬ ‫13‬
‫اىثحس ػِ اىْسخ: ف٘ائذ ػاٍح 2‬ ‫• ٟ٘زجبد اٛ ُـْش اٛز٭ ٯٔـ٤٦ اٛ٠ ِّْ، هٜ٬ أٓٚ رٔذٯش، ُبرا ٗب١‬ ‫ُؾٔ‬ ‫ٔ‬ ‫ال ُـبٛت ثؤ١ ٯجبشش ع٠ٰن ٟ٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد ُٮ اٛوبٛٞ،‬ ‫ٯ‬ ‫ُال َّ ٟ٢ أ١ ٯجبشش ٟب ٯسزـٰو٦ ٟ٢ ٟ٘زجبد ثٜذ٥ ٩ُ٨بسس٨ب‬ ‫أٓٚ‬ ‫٩ٓ٪اهذ ثٰب٣بر٨ب.‬ ‫َِّ أ٩ اٛ٠٪ػ٪م اٛز٭ ُجؾش‬ ‫ٯ‬ ‫ُّ اٛ٠٘زجبد ٩اٛجٜذا١، ٜٛ٠ئٛ‬‫• ٟلب١‬ ‫ًّب، أ٩ ٯ٘٪١‬ ‫ًّب أ٩ ٌٟشثٰ‬ ‫ه٢ ٣سخ٦، ٗؤ١ ٯ٘٪١ اٛ٠ئَٛ ٟظشٯ‬ ‫اٛ٠٪ػ٪م َّب اشز٨شد ث٦ أٓبٰٛٞ ٟوٰ٤خ.‬ ‫ٟ٠‬ ‫• االؿالم هٜ٬ اٛذ٩سٯبد اٛزشاصٰخ ٩ٟٔذٟبد اٛزؾْٰٔ ... اٛخ.‬ ‫ٛ- سئاٙ أ٧ٚ اٛخجشح ثبٛ٠خـ٪ؿبد ٟ٢ اٛوٜ٠بء ٩أٟ٤بء‬ ‫اٛ٠٘زجبد ٩اٛ ُزجٰٰ٢ ٩ًٰش٧ٞ.‬ ‫٘‬ ‫23‬
‫اىثحس ػِ اىْسخ: ف٘ائذ ػاٍح 3‬ ‫• ٍشامض اىَخط٘طاخ اىَظ٘سج، اىرٜ ذحشص ػيٚ اىعَغ ٍِ‬ ‫ٍخريف ٍنرثاخ اىؼاىٌ، ٗخاطح اىرٜ ُؼْٚ تاالّرقاء اىؼيَٜ‬ ‫ذ‬ ‫ًّا، مَؼٖذ اىَخط٘طاخ اىؼشتٞح،‬‫ىيَخط٘طاخ اىْادسج ًّا ٍٗؼْ٘ٝ‬ ‫ٍادٝ‬ ‫ٍٗشمض اىَيل فٞظو، ٍٗشمض ظَؼح اىَاظذ، ٗغٞشٓ، ال سَٞا‬ ‫ِّشج اىرؼاٍو ٍْٖا تحصًا ٗذظ٘ٝ ًا.‬ ‫ش‬ ‫اىَشامض اىَٞس‬ ‫• ْٕٗا ذعذس اىذػ٘ج إىٚ إّشاء اىَضٝذ ٍِ اىَشامض فٜ ظَٞغ‬ ‫اىذٗه، ٍْٖٗا دٗىح ٍقش اىذٗسج، تحٞس قذ ٝنرفٜ أٗ ً فٜ ظَغ ٍا‬ ‫ال‬ ‫ذْاششػيٚ اإلّرشّد ٗتِٞ اٝذٛ اىثاحصِٞ ٗاىَٖرَِٞ، ٕٗ٘ سطٞذ‬ ‫مثٞش ظ ًا تاٟالف، ٝحراض إىٚ ٍْٖعٞح فٜ ظَؼٔ ٗذظْٞفٔ‬ ‫ذ‬ ‫ٗفٖشسرٔ ٗإذاحرٔ، ٗىيثاحس ذظ٘س ظإض تٖزا اىظذد، ٗمزىل‬ ‫ضشٗسج ذأسٞس اىَ٘قغ اإلىنرشّٜٗ اىعاٍغ ىيَخط٘طاخ.‬ ‫33‬
‫اىْسْخ ٗاىَقاتيح‬ ‫َّ‬ ‫‪ ‬صٞ ٟشؽٜخ ٣سْخ اٛ٤سخخ اٛ٠وز٠ذح ٩ٟٔبثٜخ ثٰٔخ ُّسخ‬ ‫اٛ٤‬ ‫َّ‬ ‫هٰٜ٨ب ٩اصجبد اِٛش٩ّ ثٰ٤٨ب، ٩رٗش اٛزشعٰؾبد ٩اٛزوٰٜٚ‬ ‫ثٰ٢ اٛٔشاءاد ُٮ ؽبٛخ ٟ٤٨ظ اٛزِْٰٜ ثٰ٢ ُّسخ.‬ ‫اٛ٤‬ ‫‪ٛ٩ ‬ذاس اٛزؤطٰٚ ثبٛٔب٧شح ثشٟغٰخ هبٰٛخ ُٮ اسزخذاٝ‬ ‫اٛزٔ٤ٰخ ُٮ ٗشَ ُش٩ّ اٛ٤سخ ٩رسغٰٜ٨ب، ٩رٖٛ ٟ٢‬ ‫خالٙ ادخبٙ ٗٚ ٣سخخ ٗبٟٜخ ٩ه٠ٚ ٟٔبثٜخ آٰٛخ ال‬ ‫رس٠ؼ ثؤ٭ ٣سجخ ٟ٢ اٛخـؤ، ٩رؾظش اِٛش٩ّ، ٩رزٰؼ‬ ‫ٜٛ٠ؾْٔ أ١ ٯسغٚ ٟب ٯشا٥ ٟ٤بسجًب ٟ٤٨ب. ٩رٖٛ ػ٠٢‬ ‫ٟغ٠٪هخ ثشٟغٰبر٨ب اٛخبطخ ثخذٟخ اٛ٠ؾْٔ اٛ٠س٠ب٥: ‪TS‬‬ ‫‪٧٩ ،Office‬ٮ ثشٟغٰخ خبطخ ثبٛ٠شٗض ٩اٛجبؽضٰ٢ ُٰ٦.‬ ‫43‬
‫ضثط اىْض‬ ‫‪ ‬صٞ ػجؾ َّض ث٤ٰ ً ٩٣ؾ ًا ٩هش٩ػًب ٩اٟالءً، ٩ػجؾ‬ ‫٪‬ ‫خ‬ ‫اٛ٤‬ ‫ٟب ٯش٘ٚ ٟ٤٦، ٩ر٤لٰٞ ٟبدح اٛ٤ض ٩رٔسٰ٠٦ اٛ٬ ُٔشاد‬ ‫٩ع٠ٚ ٩٩ػن هالٟبد اٛزشٰٓٞ ٩ًٰش رٖٛ.‬ ‫‪ٛ٩ ‬جوغ اٛجشٟغٰبد اٟ٘ب٣ٰخ رشٰ٘ٚ اٛ٤ض ث٤ٰخ ٩٣ؾ ًا،‬ ‫٪‬ ‫ٟ٤٨ب ٟب ٧٪ ُٮ ؽضٟخ ثشاٟظ داس اٛزؤطٰٚ اٛسبثْ‬ ‫رٗش٧ب، ٩ًٰش٧ب، ٩ٟوٜ٪ٝ اٟ٘ب٣بد ثش٣بٟظ (‪)Word‬‬ ‫ُٮ رظؾٰؼ األخـبء، ٩ٛ٘٢ ٧ز٥ اٛجشٟغٰبد ال ٯزو٠ذ‬ ‫هٰٜ٨ب ٩ؽذ٧ب، ٩ا٣٠ب ٌٛخ ٩صٔبُخ اٛ٠ؾْٔ اٛوشثٰخ ٧ٮ‬ ‫اٛ٠ؾ ّ، ٩ا٣٠ب ٧ٮ ٩سبئٚ ٟوٰ٤خ ٜٛززٰٗش ثبٛخـؤ ٩٣ؾ٪٥.‬ ‫ٖ‬ ‫53‬
‫اىرخشٝط‬ ‫‪ ‬رخشٯظ اٛ٤ظ٪ص اٛغضئٰخ اٛ٪اسدح ُٮ َّض اٛ٠ َّْ،‬ ‫ُؾٔ‬ ‫اٛ٤‬ ‫٩ٟ٤٨ب:‬ ‫- اٱٯبد اٛٔشآ٣ٰخ‬ ‫- األؽبدٯش اٛ٤ج٪ٯخ ٩اٱصبس‬ ‫- األشوبس‬ ‫‪٨٤ٟ٩ ‬ب رخشٯظ اٛ٤ظ٪ص اٛ٠٤ٔ٪ٛخ ٟ٢ َِّبد سبثٔخ‬ ‫ٟئٛ‬ ‫هٜ٬ َّض اٛ٠ؾْٔ.‬ ‫اٛ٤‬ ‫63‬
‫ٍظادس اىرخشٝط‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥ ٧ٮ:‬ ‫- اٛ٠٘زجخ اٛوشثٰخ ٩اإلسالٰٟخ اٛزشاصٰخ هبٟخ، ٩ٟ٤٨ب‬ ‫َِّبد خبطخ ٟضٚ ٗزت رخشٯظ اٛؾذٯش اٛ٤ج٪٭‬ ‫ٟئٛ‬ ‫٩ًٰش٥ ...‬ ‫- ثوغ أد٩اد اٛو٠ٚ اٛ٪سٰٓخ ٩اٛشٓ٠ٰخ، أٟب اٛ٪سٰٓخ‬ ‫ُ٘ضٰ ٌ ٟ٤٨ب ؽ٪ٙ اٛ٬ اٛش٘ٚ اٛشٓ٠ٮ، ٩ٟ٤٨ب هٜ٬ سجٰٚ‬ ‫ش‬ ‫اٛ٠ضبٙ:‬ ‫73‬
‫ٍظادس اىرخشٝط اىرقيٞذٝح اىَشقَْح‬ ‫اٛ٠وغٞ اٛ٠ِ٨شط ألِٛبف اٛٔشآ١ اٛ٘شٯٞ – ٟؾ٠ذ ُئاد هجذ‬ ‫•‬ ‫اٛجبٓٮ‬ ‫اٛ٠وغٞ اٛ٠ِ٨شط ألِٛبف اٛؾذٯش اٛ٤ج٪٭ – صٜخ ٟ٢‬ ‫•‬ ‫اٛ٠سزششٰٓ٢‬ ‫ٟ٪س٪هخ أؿشاٍ اٛؾذٯش اٛ٤ج٪٭ اٛششٯَ ٩رٯٜ٦ – أث٪ ٧بعش‬ ‫•‬ ‫ٟؾ٠ذ ثسٰ٪٣ٮ صًٜ٪ٙ (ر٪عذ ٟ٤٨ب ٣سخخ رظٜؼ ٜٛ٠٘زجخ‬ ‫اٛشبٟٜخ، ٗ٠ب ر٪عذ ٟظ٪سح ‪)PdF‬‬ ‫ٟوغٞ ش٪ا٧ذ اٛوشثٰخ – هجذ اٛسالٝ ٧بس٩١‬ ‫•‬ ‫83‬
‫ٍظادس اىرخشٝط اإلىنرشّٗٞح‬ ‫٩٧ٮ أد٩اد ٓذ ٯِٔذ ثوؼ٨ب أ٧٠ٰز٦ ثوذ اإلٟ٘ب٣بد اٱٰٛخ ُٮ‬ ‫•‬ ‫اٛجؾش ٩االسزشعبم، ٩ٛ٘٢ دائ ًب اٛجبؽش ٟب ٯغ٠ن ثٰ٢ ٗبُخ‬ ‫٠‬ ‫ٟظبدس اٛوٜٞ ٩أد٩اد ر٪صٰٔ٦.‬ ‫أٟب اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ُ٨ٮ ٗضٰشح ع ًا، ٣زٗش ٟ٤٨ب ؽست‬ ‫ذ‬ ‫•‬ ‫أ٣٪ام اٛزخشٯظ، ثبٛـجن اػبُخ اٛ٬ ثش٣بٟظ (اىَنرثح اىشاٍيح):‬ ‫رخشٯظ اٱٯبد اٛٔشآ٣ٰخ ٩اٛٔشاءاد.‬ ‫-‬ ‫رخشٯظ األؽبدٯش اٛ٤ج٪ٯخ ٩اٱصبس.‬ ‫-‬ ‫رخشٯظ اٛشوش اٛوشثٮ.‬ ‫-‬ ‫93‬
‫ذخشٝط اٟٝاخ اىقشآّٞح‬ ‫- ٍ٘قغ ”ٍعَغ اىَيل فٖذ ىيقشآُ اىنشٌٝ“، ٩٧٪ ٟ٪ٓن ٟز٘بٟٚ‬ ‫ٛخذٟخ اٛٔشآ١ اٛ٘شٯٞ ٩هٜ٪ٟ٦، ٩ٯزٰؼ اٟ٘ب٣بد ٗضٰشح ٜٛزوبٟٚ‬ ‫ٟن اٛ٤ض اٛٔشآ٣ٮ ثؾ ًب ٩رخشٯغًب، ُؼ ً ه٢ ٟغبالد‬ ‫ال‬ ‫ض‬ ‫اٛٔشاءاد اٛٔشآ٣ٰخ ٩اٛزِسٰش ٩ًٰش٥، ٗ٠ب ٯس٠ؼ ثزؾ٠ٰٚ تشّاٍط‬ ‫”ٍظحف اىَذْٝح ىيْشش اىحاس٘تٜ“ (ٗ٠ب ٯ٪عذ ثش٣بٟظ آخش‬ ‫ٟز٠ٰض ا٣زبط اىششمح اىؼشتٞح ىيثشٍعٞاخ)، اٛز٭ ٯسبهذ ُٮ‬ ‫رؾشٯش اٛ٤ظ٪ص اٛٔشآ٣ٰخ داخٚ اٛزؾٰٔٔبد، ٩اٟ٘ب٣بد اٛز٤سْٰ‬ ‫٩اٛز٤ؼٰذ:/‪http://www.qurancomplex.com‬‬ ‫- ٩٧ز٥ ط٪سح ٛظِؾخ اٛجؾش اٛ٤ظٮ ث٠خزَٜ اٟ٘ب٣بر٦، ٩ٯل٨ش‬ ‫ُٮ اٛٔبئ٠خ اٰٛسش٫ ٗزٖٛ ٟوغٞ ِٟ٨شط ألِٛبف اٛٔشآ١‬ ‫٩ًشٯت اٛ٠ِشداد ٩ًٰش٧ب:‬ ‫04‬
‫٣٠٪رط ٜٛجؾش َّظٮ ُٮ اٛٔشآ١ اٛ٘شٯٞ‬ ‫اٛ٤‬ ‫14‬
ٍٔ٘‫ٍ٘قغ (ُ) ىيقشآُ ٗػي‬ http://www.nquran.com/ 42
‫ذخشٝط األحادٝس ٗاٟشاس‬ ‫- ٍ٘س٘ػح ”ذٞسٞش اى٘ط٘ه إىٚ أحادٝس اىشس٘ه“ - ٍ٘قغ‬ ‫”اىذسس اىسْٞح“، ٗ٧ٮ ٟ٪س٪هخ رؼٞ ٟئبد األٛ٪ٍ ٟ٢‬ ‫األؽبدٯش، ٟن أؽ٘بٝ اٛ٠ؾذصٰ٢ هٰٜ٨ب ٟ٢ (اٛ٠زٔذٰٟ٢‬ ‫٩اٛ٠زؤخشٯ٢ ٩اٛ٠وبطشٯ٢)، ٟسزخشعخ ٟ٢ ٗزج٨ٞ (ٟن رٗش‬ ‫اٛـجوبد اٛ٠وز٠ذح)، ٩ٯ٠٘٢ اٛجؾش ُٮ ٧ز٥ اٛ٠٪س٪هخ ه٢‬ ‫ؽ٘ٞ أ٭ ؽذٯش ٟ٢ خالٙ ٟؾشٕ ثؾش سشٯن ٩آخش ٟزٔذٝ، ٟن‬ ‫اٟ٘ب٣ٰخ اخزٰبس اٛجؾش ػ٠٢ اٛظؾٰؼ ُٔؾ أ٩ اٛؼوَٰ ُٔؾ‬ ‫أ٩ اٛغ٠ٰن. ٩٧ٮ ِٰٟذح ُٮ اٛ٠سبهذح ُٮ اٛ٪ط٪ٙ اٛ٬ أؽ٘بٝ‬ ‫اٛوٜ٠بء هٜ٬ األؽبدٯش اٛ٪اسدح ُٮ اٛ٤ض اٛ٠ؾْٔ. ٩٧ٮ‬ ‫٣٠٪رط ٜٛ٠ظذس اإلٛ٘زش٩٣ٮ اٛ٠٪صْ، ؽٰش ٯٔ٪ٝ ثبٛو٠ٚ ُشٯْ‬ ‫ٟ٢ اٛجبؽضٰ٢ اٛ٠زخظظٰ٢ ثبششاٍ اٛشٰخ هٜ٪٭ اٛسٔبٍ.‬ ‫34‬
‫َّ٘رض ىَ٘س٘ػح ذٞسٞش اى٘ط٘ه‬ ‫44‬
‫ٍظادس أخشٙ ىرخشٝط األحادٝس ٗاٟشاس‬ ‫ثشاٟظ األؽبدٯش اٛ٤ج٪ٯخ ٩رخشٯغ٨ب ٗضٰشح ع ًا ٛ٘٤٨ب رزِب٩د‬ ‫ذ‬ ‫ع٠ ًب ٜٛ٠ظبدس ٩اسزوٰب ًب، ٩ٗزٖٛ دٓ ً ٩اٟ٘ب٣ٰخ ٛالهز٠بد،‬ ‫خ‬ ‫ث‬ ‫و‬ ‫٩اٛ٬ عب٣ت (اىَنرثح اىشاٍيح)، ٣زٗش أ٧ٞ اٛ٠ظبدس:‬ ‫- إذقاُ اىحشفح تإمَاه اىرحفح – اىششمح اىؼشتٞح ىيثشٍعٞاخ.‬ ‫- ظاٍغ اىسْح – اىششمح اىؼشتٞح ىيثشٍعٞاخ.‬ ‫- تشّاٍط ”طحٞح اىْسائٜ“، ٗتشاٍط داس اىرأطٞو تاىقإشج.‬ ‫- ٍ٘س٘ػح اىحذٝس اىششٝف– ششمح (حشف) ىيثشٍعٞاخ.‬ ‫- ظَغ ظ٘اٍغ األحادٝس – ظَؼٞح اىَنْض اإلسالٍٜ.‬ ‫- ظ٘اٍغ اىنيٌ – ششمحأفق، سػاٝح ٍ٘قغ إسالً ٗٝة.‬ ‫54‬
‫إذقاُ اىحشفح تإمَاه اىرحفح‬ ‫صٯ٤خ اٛجشٟغٰبد اٛزشاصٰخ، اٛز٭ ُبّ اٛـجوبد اٛ٪سٰٓخ ألٗجبس‬ ‫اٛ٠ؾٰٔٔ٢ (د. ثشبس ٟوش٩ٍ، ش. هجذ اٛظ٠ذ) ٛ٘زبة ”رؾِخ‬ ‫االششاٍ ث٠وشُخ األؿشاٍ“ ٜٛ٠ ِّ٭، ؽٰش ٓبٝ ُشٯْ اٛو٠ٚ‬ ‫ِض‬ ‫ثبربؽخ ٣ظ٦ ٟذٓ ًب ٟؾٔ ًب هٜ٬ ع٠ٜخ ٟ٢ ٟخـ٪ؿبر٦، ٩٧٪ ٟب‬ ‫ٔ‬ ‫ٔ‬ ‫هجش٩ا ه٤٦ تاىرضٗاض تِٞ طْاػح اىرحقٞق ٗطْاػح‬ ‫اىثشٍْعح، صٞ ٩كِ٪ا اإلٟ٘ب٣بد اٛز٘٤٪ٛ٪عٰخ ٜٛوشع ٩اٛجؾش‬ ‫٩االسزشعبم ٩اٛشثؾ ثٰ٢ اٛ٘زت ثوؼ٨ب اٛجوغ ثـشّ ُ٤ٰخ‬ ‫ٟز٠ٰضح، ٛوٚ أ٧٠٨ب اربؽخ اٛ٠خـ٪ؿبد رار٨ب، صٞ سثؾ ثٰ٢ ٧ز٥‬ ‫ِّؼ‬ ‫َّْ، ثؾٰش ٯسزـٰن اٛ٠زظِ‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ثٰ٢ اٛ٤ض اٛ٠ؾٔ‬ ‫ثبشبسح ٟ٢ اٛ٤ض اٛ٠ؾْٔ، اال٣زٔب َ اٛ٬ اٛغضء اٛ٠ٔبثٚ ٛ٦ ُٮ‬ ‫ٙ‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿبد، ٩اٛو٘س ...‬ ‫64‬
‫٩ٓذ ٜٓ ُ ُٮ ٟٔبٙ ُشش ٛٮ س٤خ ٕٙٓٓ (س٤خ اطذاس اٛجش٣بٟظ):‬ ‫٣‬ ‫ذ‬ ‫”٩أؽست ٧زا اٛجَشْ٣بٟظ اس٧بطخ ٛ٤ْٜٔ ٍ ٣٪هٰ ٍ ُٮ ؽشٗخ ٣شْش‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫اٛزشاس ٩رؾٰٔٔ٦، ثؾٰ ُ َٞ ٯوذ اٛ٤شش اإلٛ٘زش٩٣ٮ ٜٛزشاس‬ ‫ش ٛ‬ ‫ٟغ َّد ٣بٓٚ ٜٛ٤ظ٪ص ٟ٢ ٩هبء اٛ٬ آخش، أ٩ أداح ر٘شَٰ‬ ‫ُ َش‬ ‫ٟسبهذح ٜٛ٠ـج٪م ُؾست؛ ٩ا٣٠ب طبس ٩هبء عذٯ ًا طبٛ ًب‬ ‫ؾ‬ ‫ذ‬ ‫َّْ اٛ٠٪صْ، ٗ٠ب َٞ ر ُذْ ٟـبٛوخ األط٪ٙ‬ ‫ٛ و‬ ‫ٛزؾ٠ٚ اٛزشاس اٛ٠ؾٔ‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿخ ؽ٘ ًا هٜ٬ اٛ٠ؾٰٔٔ٢، ٩ال اٛ٠وبسػخ ٩اٛ٠ٔبثٜخ‬ ‫ش‬ ‫هٜ٬ ٧ز٥ ا ُ ُ٪ٙ ٗزٖٛ، ٩٧ز٥ خـ٪ح ٣شع٪ أ١ رزجو٨ب‬ ‫ألط‬ ‫خـ٪اد“. ٩ثبِٛوٚ ك٨ش ثوذ٧ب ثشاٟظ ٟ٤٨ب ثش٣بٟظ ٛٞ ٯزؼ ثوذ‬ ‫ثوذ ُٮ األس٪اّ ٩٧٪ ”س٤٢ اٛ٤سبئٮ“، ا٣زبط داس اٛزؤطٰٚ‬ ‫ثبٛٔب٧شح، ٩٧٪ ٟشٗض ثؾضٮ ٯوز٠ذ هٜ٬ اخشاط اٛجشٟغٰبد‬ ‫ث٤بء هٜ٬ اٛزؾْٰٔ اٛوٜ٠ٮ اٛ٠وز٠ذ هٜ٬ ٟخـ٪ؿبد أطٰٜخ،‬ ‫٩ٗزٖٛ اٛششٗخ اٛوشثٰخ، ٩ٛ٨٠ب ع٨٪د ؿٰجخ أخش٫ ٰٓذ اإلهذاد.‬ ‫74‬
‫إذقاُ اىحشفح اٛجش٣بٟظاىرحفح‬ ‫ط٪سح تإمَاه‬ ‫84‬
‫تشّاٍط ظ٘اٍغ اىنيٌ / ٍ٘قغ اىسْح‬ http://www.islamweb.net/mainpage2/hadith.php 49
‫ذخشٝط اىشؼش ٗاألدب‬ ‫رخشٯظ اٛشوش ٩األدة‬ ‫1- اىَ٘س٘ػح اىشؼشٝح‬ ‫(اىَعَغ اىصقافٜ تأت٘ ظثٜ)‬ ‫ٯؾ٪٭ اٛجش٣بٟظ هٜ٬ أٗضش ٟ٢ ٰٟٜ٪١ ثٰذ شوش، اػبُخ اٛ٬ هششاد‬ ‫اٛ٠شاعن األدثٰخ، ٗ٠ب ٯزٰؼ اٛجش٣بٟظ اٟ٘ب٣ٰخ اٛزٔسٰٞ اٛوش٩ػٮ ٩٣سجخ‬ ‫05 اٛجؾ٪س، ٩ا١ ٗب١ ثؾبعخ اٛ٬ ٟشاعوخ ثششٯخ.‬
‫2- ٍ٘س٘ػح اىشؼش اىؼشتٜ‬ ‫رخشٯظ اٛشوش ٩األدة‬ ‫)ظاٍؼح أً اىقشٙ)‬ ‫7973/‪http://uqu.edu.sa/page/ar‬‬ ‫15‬
‫اىرؼيٞق‬ ‫‪ ‬اٛزوْٰٜ هٜ٬ اٛ٤ض ُٮ ؽذ٩د اٛؼش٩سح اٛوٜ٠ٰخ،‬ ‫ثبػبء٥ ٟب ً٠غ ٟ٤٦ ٟ٢ أِٛبف ٩ٟظـٜؾبد، ٩ٟب‬ ‫ٯؾزبط اٛ٬ روْٰٜ ٟ٢ ٓؼبٯب ٩ٟسبئٚ ؽست سإٯخ‬ ‫اٛ٠ؾْٔ.‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥ ٧ٮ اٛ٠٘زجخ اٛوشثٰخ ٩اإلسالٰٟخ اٛزشاصٰخ‬ ‫٩اٛ٠٘زجخ اٛ٠وبطشح ث٠خزَٜ اٌٜٛبد، ٩ث٨زا ُ٠ظبدس٥‬ ‫اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٧ٮ ٟخزَٜ أ٣٪ام اٛ٠ظبدس ٩اٛ٠٘زجبد‬ ‫اٛشٓ٠ٰخ ٩ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد ٩ًٰش٧ب.‬ ‫25‬
‫اىرنشٞف‬ ‫‪ ‬ٯؾزبط َّض ثوذ رؾٰٔٔ٦ اٛ٬ ِٟبرٰؼ ر٪طٚ اٛ٬ ٗ٤٪ص٥‬ ‫اٛ٤‬ ‫َّبُبد، ٩٧ٮ أ٣٪ام ٗضٰشح؛ رٰٜٔذٯخ‬ ‫َّآر٦، ٩٧ٮ اٛ٘ش‬ ‫٩ٟخج‬ ‫٩ُ٤ٰخ، ٩رٖٛ ؽست ؿجٰوٰخ ٗٚ ّض، ٩ؽغ٠٦، ٩ًبٯخ‬ ‫٣‬ ‫ِِّ٦، ٩اؽزٰبعبد اٛٔشاء ٟ٤٦.‬ ‫ٟئٛ‬ ‫‪ ٢ٟ٩ ‬أ٣٪ام اٛ٘شبُبد اٛزٰٜٔذٯخ ٟض ً:‬ ‫ال‬ ‫- اٱٯبد اٛٔشآ٣ٰخ.‬ ‫- األؽبدٯش اٛ٤ج٪ٯخ ٩اٱصبس.‬ ‫- األهالٝ.‬ ‫- اٛ٘زت.‬ ‫35‬
‫أدٗاخ اىرنشٞف‬ ‫• األطٚ ُٮ ه٠ٰٜخ اٛز٘شَٰ ٧٪ اٛغ٨ذ اٛجشش٭، ٩ٟن رٖٛ‬ ‫ُالثذ ٟ٢ اإلُبدح ٟ٢ اٛو٠ٚ اٱٛٮ ُبرا اعز٠ن ٟو٦ اٛغ٨ذ‬ ‫اٛجشش٭ ثٜي اٛو٠ٚ دسعخ هبٰٛخ ٟ٢ اإلرٔب١.‬ ‫• ٩ٛزٖٛ ر٪عذ أد٩اد ه٠ٚ رسبهذ اٛ٠ؾْٔ هٜ٬ ا٣غبص ه٠ٜ٦،‬ ‫٣زٗش ٟ٤٨ب: - أداح اٛز٘شَٰ ث٠غ٠٪هخ ثشٟغٰبد اٛزؤطٰٚ، ٩ٛ٨ب‬ ‫اٟ٘ب٣بد هبٰٛخ ع ًا.‬ ‫ذ‬ ‫-أداح اٛز٘شَٰ ثـ ”ٓبٛت اٛجؾ٪س ٩اٛذساسبد“، ٩اطذاس٥ األخٰش‬ ‫(ٙٔ) ٧٪ ٓبٛت ٯس٨ٚ اٛزوبٟٚ ٟن ثش٣بٟظ (٩٩سد)، ٩٧٪‬ ‫خبص ثبٛجبؽضٰ٢ ٩اٛ٠ؾشسٯ٢، ٩٧٪ ٯس٨ٞ ُٮ اٛز٘شَٰ اٱٛٮ‬ ‫٩أٯ ًب اٰٛذ٩٭. ٩٧زا ساثؾ ٛزؾ٠ٰٚ اٛٔبٛت ٩ششؽ٦ رِظٰٜ ًب:‬ ‫ٰ‬ ‫ؼ‬ ‫946932=‪http://www.ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?t‬‬ ‫45‬
‫اىرعٖٞض ىيطثاػح ٗاىْشش‬ ‫‪٩ ‬أخٰ ًا رؤرٮ ٟشؽٜخ ٓذ ٯؾس٢ ثبٛ٠ؾْٔ أ١ ٯزبثو٨ب‬ ‫ش‬ ‫ث٤ِس٦ ا١ ٛٞ ٯٔٞ ث٨ب؛ ٩٧ٮ اٛزغ٨ٰض ٜٛـجبهخ اٛ٪سٰٓخ أ٩‬ ‫اٛ٤شش اإلٛ٘زش٩٣ٮ، ٩رشز٠ٚ هٜ٬:‬ ‫- اٛظَ أ٩ اٛز٤ؼٰذ‬ ‫- اٛز٤سْٰ ٩اإلخشاط‬ ‫٩ُٮ ؽضٟخ ثشاٟظ داس اٛزؤطٰٚ اٛسبثْ رٗش٧ب، أداح‬ ‫ه٠ٚ ٓ٪ٯخ ع ًا ُٮ اٛز٤سٰش، ٩خٰبساد اٛـجن، رغ٨ض‬ ‫ذ‬ ‫اٛ٘زبة ٜٛـجبهخ ث٠خزَٜ اإلٟ٘ب٣بد ثؤ٩اٟش عب٧ضح ُٮ‬ ‫سبهبد ٟوذ٩دح.‬ ‫55‬
‫ٍخراساخ ٍِ إٌٔ ٍ٘اقغ‬ ‫اىَنرثاخ اىشقَٞح ٗاىنرة اإلىنرشّٗٞح‬ ‫• اىَنرثح اى٘قفٞح: /‪http://www.waqfeya.com‬‬ ‫• ٍنرثح اىَظطفٚ: /‪http://al-mostafa.info/books/htm‬‬ ‫• خضاّح اىرشاز اىؼشتٜ: /‪http://khizana.blogspot.com‬‬ ‫• مراب ىْٞل (ٍحشك تحس): /‪http://ketablink.com‬‬ ‫ٟ٪آن رظِؼ اٛ٘زت ٩اٛجؾش داخٚ ٣ظ٪ص ٟظ٪ساد اٛـ ‪:PDF‬‬ ‫• ظ٘ظو مرة: ‪http://books.google.com/?hl=ar‬‬ ‫• داس (ٍنرثح اإلسنْذسٝح): /‪http://ketablink.com‬‬ ‫65‬
‫اىَنرثاخ اىشقَٞح ٗاىنرة اإلىنرشّٗٞح ٗغٞشٕا‬ :‫ٟ٪آن أخش٫ ٟ٨٠خ‬ :)Internet Archive( ‫ أسشٞف اإلّرشّد‬ http://www.archive.org/ :scribd ‫ ٍ٘قغ سنشٝثٞذ‬ http://www.scribd.com/ :)Open Library( ‫ اىَنرثح اىَفر٘حح‬ http://openlibrary.org/ http://bib-alex.com/ :)َٜ‫ ٍنرثح اإلسنْذسٝح (غٞش سس‬ http://www.dorar.net/lib/magazines :‫ مشاف اىَعالخ – اىذسس اىسْٞح‬
‫إٌٔ ق٘اػذ تٞاّاخ اىثحس اىؼيَٜ اىؼاىَٞح‬ http://scholar.google.com.eg/ :)‫• اىثاحس اىؼيَٜ (ظ٘ظو‬ • Ebsco: http://search.ebscohost.com/ • Jstor (‫ :)ىيذٗسٝاخ اىؼيَٞح‬http://www.jstor.org/ • Pringerlink )‫:(مرة ٗدٗسٝاخ‬http://www.springerlink.com/ • Proquest )‫ :(ىيشسائو اىعاٍؼٞح‬http://proquest.umi.com/ 58
‫إٌٔ ٍْرذٝاخ اىرشاز اىَطث٘ع ٗاىَخط٘ط‬ ‫ٍٗراتؼح أخثاس اىْشش ٗاىرحقٞق‬ ‫• ٍيرقٚ إٔو اىحذٝس:‬ ‫‪http://www.ahlalhdeeth.com‬‬ ‫• اىَعيس اىؼيَٜ - شثنح األى٘مح:‬ ‫/‪http://majles.alukah.net‬‬ ‫• ٍعيح ٍشمض ٗدٗد – اىفيل اىَشحُ٘:‬ ‫/‪http://wadod.org/vb‬‬ ‫• ٍْرذٙ اىنرة اىَظ٘سج:‬ ‫/‪http://www.pdfbooks.net/vb‬‬ ‫95‬
‫ٗشن ًا ىرفاػينٌ ٗحسِ ٍراتؼرنٌ‬ ‫ش‬ ‫ىيَضٝذ، ذاتغ: ٟغ٠٪هخ ‪”Group‬صٔبُخ اٛ٠ؾْٔ“ هٜ٬ اِٰٛس ث٪ٕ ، ٩اٛٔبئ٠خ اٛجشٯذٯخ‬ ‫‪mzakimail@gmail.com‬‬ ‫06‬
‫ؽٔ٪ّ اٛ٤شش‬ ‫• ٟؾِ٪كخ ٜٛذ٩سح اٛزذسٯجٰخ ٩أًشاػ٨ب اٛزوٰٜ٠ٰخ.‬ ‫16‬

Recomendados

1 تقييم المشاريع-الأسس العلمية والتطبيقات العملية
1 تقييم المشاريع-الأسس العلمية والتطبيقات العملية1 تقييم المشاريع-الأسس العلمية والتطبيقات العملية
1 تقييم المشاريع-الأسس العلمية والتطبيقات العمليةAyman Tobasee
 
13th polymernameh
13th polymernameh13th polymernameh
13th polymernamehheliad
 
7th polymernameh
7th polymernameh7th polymernameh
7th polymernamehheliad
 
چھلنی کیا بولے جس میں بہتّر سو چھید ہوں
چھلنی کیا بولے جس میں بہتّر سو چھید ہوںچھلنی کیا بولے جس میں بہتّر سو چھید ہوں
چھلنی کیا بولے جس میں بہتّر سو چھید ہوںmuzaffertahir9
 
تجزیه و تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن (FMEA)
تجزیه و تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن (FMEA)تجزیه و تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن (FMEA)
تجزیه و تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن (FMEA)پایگاه بهبود خدمات سلامت
 
Ala hazrat ashrafi miyan
Ala hazrat ashrafi miyanAla hazrat ashrafi miyan
Ala hazrat ashrafi miyanAale Rasool Ahmad
 
سێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕ وبه‌ڵگه‌كانیان
سێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕ وبه‌ڵگه‌كانیانسێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕ وبه‌ڵگه‌كانیان
سێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕ وبه‌ڵگه‌كانیانIslamhouse.com
 
رویکردهای سیستم های اطلاعاتی در مدیریت ارتباط با مشتریان
رویکردهای سیستم های اطلاعاتی در مدیریت ارتباط با مشتریان رویکردهای سیستم های اطلاعاتی در مدیریت ارتباط با مشتریان
رویکردهای سیستم های اطلاعاتی در مدیریت ارتباط با مشتریان Alifard (Sunich)
 

Recomendados

1 تقييم المشاريع-الأسس العلمية والتطبيقات العملية
1 تقييم المشاريع-الأسس العلمية والتطبيقات العملية1 تقييم المشاريع-الأسس العلمية والتطبيقات العملية
1 تقييم المشاريع-الأسس العلمية والتطبيقات العمليةAyman Tobasee
 
13th polymernameh
13th polymernameh13th polymernameh
13th polymernamehheliad
 
7th polymernameh
7th polymernameh7th polymernameh
7th polymernamehheliad
 
چھلنی کیا بولے جس میں بہتّر سو چھید ہوں
چھلنی کیا بولے جس میں بہتّر سو چھید ہوںچھلنی کیا بولے جس میں بہتّر سو چھید ہوں
چھلنی کیا بولے جس میں بہتّر سو چھید ہوںmuzaffertahir9
 
تجزیه و تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن (FMEA)
تجزیه و تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن (FMEA)تجزیه و تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن (FMEA)
تجزیه و تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن (FMEA)پایگاه بهبود خدمات سلامت
 
Ala hazrat ashrafi miyan
Ala hazrat ashrafi miyanAla hazrat ashrafi miyan
Ala hazrat ashrafi miyanAale Rasool Ahmad
 
سێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕ وبه‌ڵگه‌كانیان
سێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕ وبه‌ڵگه‌كانیانسێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕ وبه‌ڵگه‌كانیان
سێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕ وبه‌ڵگه‌كانیانIslamhouse.com
 
رویکردهای سیستم های اطلاعاتی در مدیریت ارتباط با مشتریان
رویکردهای سیستم های اطلاعاتی در مدیریت ارتباط با مشتریان رویکردهای سیستم های اطلاعاتی در مدیریت ارتباط با مشتریان
رویکردهای سیستم های اطلاعاتی در مدیریت ارتباط با مشتریان Alifard (Sunich)
 
1st StartupWeekend Tehran Report
1st StartupWeekend Tehran Report1st StartupWeekend Tehran Report
1st StartupWeekend Tehran ReportMohsen Malayeri
 
طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن
طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن
طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن Ahmad Khasrow
 
Traqy
TraqyTraqy
Traqyسمير بسيوني
 
5S
5S5S
5Sabas goodarzi
 
1sw tehran report
1sw tehran report1sw tehran report
1sw tehran reportHadi Akbari
 
Arab identity in the face of architectural globalization
Arab identity in the face of architectural globalizationArab identity in the face of architectural globalization
Arab identity in the face of architectural globalizationMohanad Bio jawad
 
Pakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib hai
Pakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib haiPakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib hai
Pakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib haiHaider Safdar
 
چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟
چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟
چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟Amir Sharifi
 
چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)
چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)
چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)Amir Mahjoorian
 
مذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادى
مذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادىمذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادى
مذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادىMahmoud Hamdy
 
مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...
مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...
مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...morteza Zolfaghari_Morteza
 
Hologram abduljabbar
Hologram abduljabbarHologram abduljabbar
Hologram abduljabbarAbduljabbar Al-dhufri
 
HSE_PLAN
HSE_PLANHSE_PLAN
HSE_PLANasghar havasi
 
موقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامة
موقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامةموقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامة
موقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامةملزمتي
 
Pq para08
Pq para08Pq para08
Pq para08Umme Fatimah Qazi
 
winisis مهارات استخدام نظام
winisis مهارات استخدام نظامwinisis مهارات استخدام نظام
winisis مهارات استخدام نظامالدكتور طلال ناظم الزهيري
 
چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...
چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...
چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...Amir Mahjoorian
 
Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام
Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام
Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام muzaffertahir9
 
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمی
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمیمدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمی
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمیtarasad
 
2nd StartupWeekend Tehran Report
2nd StartupWeekend Tehran Report2nd StartupWeekend Tehran Report
2nd StartupWeekend Tehran ReportMohsen Malayeri
 
أسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصر
أسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصرأسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصر
أسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصرrasha ali
 
التحرشات في المدرسة
التحرشات في المدرسةالتحرشات في المدرسة
التحرشات في المدرسةlajal-school
 

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

1st StartupWeekend Tehran Report
1st StartupWeekend Tehran Report1st StartupWeekend Tehran Report
1st StartupWeekend Tehran ReportMohsen Malayeri
 
طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن
طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن
طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن Ahmad Khasrow
 
1sw tehran report
1sw tehran report1sw tehran report
1sw tehran reportHadi Akbari
 
Arab identity in the face of architectural globalization
Arab identity in the face of architectural globalizationArab identity in the face of architectural globalization
Arab identity in the face of architectural globalizationMohanad Bio jawad
 
Pakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib hai
Pakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib haiPakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib hai
Pakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib haiHaider Safdar
 
چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟
چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟
چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟Amir Sharifi
 
چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)
چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)
چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)Amir Mahjoorian
 
مذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادى
مذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادىمذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادى
مذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادىMahmoud Hamdy
 
مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...
مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...
مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...morteza Zolfaghari_Morteza
 
موقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامة
موقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامةموقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامة
موقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامةملزمتي
 
چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...
چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...
چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...Amir Mahjoorian
 
Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام
Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام
Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام muzaffertahir9
 
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمی
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمیمدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمی
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمیtarasad
 
2nd StartupWeekend Tehran Report
2nd StartupWeekend Tehran Report2nd StartupWeekend Tehran Report
2nd StartupWeekend Tehran ReportMohsen Malayeri
 

Mais procurados (20)

1st StartupWeekend Tehran Report
1st StartupWeekend Tehran Report1st StartupWeekend Tehran Report
1st StartupWeekend Tehran Report
 
طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن
طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن
طریقهﺀ نماز خواندن و ترجمه آن
 
Traqy
TraqyTraqy
Traqy
 
5S
5S5S
5S
 
1sw tehran report
1sw tehran report1sw tehran report
1sw tehran report
 
Arab identity in the face of architectural globalization
Arab identity in the face of architectural globalizationArab identity in the face of architectural globalization
Arab identity in the face of architectural globalization
 
Pakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib hai
Pakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib haiPakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib hai
Pakistan ky qoumi mamlat main kis ki itat wajib hai
 
چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟
چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟
چگونه ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کنیم؟
 
چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)
چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)
چارچوب معماری سازمانی ایران - Iran Enterprise Architecture Framework (IEAF)
 
مذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادى
مذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادىمذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادى
مذكرات الدراسات الاجتماعية الاستاذ محمود حمدى للصف الثالث الاعدادى
 
مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...
مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...
مطالعه شبیه سازی درکنترل دستگاه تغییردهنده شرایط هوای متناوب برای عرضه قدرت و...
 
Hologram abduljabbar
Hologram abduljabbarHologram abduljabbar
Hologram abduljabbar
 
HSE_PLAN
HSE_PLANHSE_PLAN
HSE_PLAN
 
موقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامة
موقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامةموقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامة
موقع ملزمتي - مراجعة البلاغة للثانوية العامة
 
Pq para08
Pq para08Pq para08
Pq para08
 
winisis مهارات استخدام نظام
winisis مهارات استخدام نظامwinisis مهارات استخدام نظام
winisis مهارات استخدام نظام
 
چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...
چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...
چارچوب و روش شناسی معماری سازمانی - Enterprise Architecture Framework and Met...
 
Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام
Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام
Wafat-e-Masih -AS وفات مسیح علیہ السلام
 
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمی
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمیمدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمی
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) عفت مقیمی
 
2nd StartupWeekend Tehran Report
2nd StartupWeekend Tehran Report2nd StartupWeekend Tehran Report
2nd StartupWeekend Tehran Report
 

Semelhante a المصادر الإلكترونية في مجال تحقيق النصوص العربية

أسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصر
أسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصرأسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصر
أسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصرrasha ali
 
التحرشات في المدرسة
التحرشات في المدرسةالتحرشات في المدرسة
التحرشات في المدرسةlajal-school
 
پاور پوینت ایمنی در صنایع ریخته گری
پاور پوینت ایمنی در صنایع ریخته گریپاور پوینت ایمنی در صنایع ریخته گری
پاور پوینت ایمنی در صنایع ریخته گریvahid eskandarian
 
تأثير التخطيط الاستراتيجي على الصراع في المنظمة- رسالة دكتوراه.pdf
تأثير التخطيط الاستراتيجي على الصراع في المنظمة- رسالة دكتوراه.pdfتأثير التخطيط الاستراتيجي على الصراع في المنظمة- رسالة دكتوراه.pdf
تأثير التخطيط الاستراتيجي على الصراع في المنظمة- رسالة دكتوراه.pdfMohamed Awad
 
Virtual leadership.shahrjerdi (1)
Virtual leadership.shahrjerdi (1)Virtual leadership.shahrjerdi (1)
Virtual leadership.shahrjerdi (1)Fatemeh Shahrjerdi
 
12th polymernameh
12th polymernameh12th polymernameh
12th polymernamehheliad
 
Sans kill chain
Sans kill chain Sans kill chain
Sans kill chain mostame
 
11th polymernameh
11th polymernameh11th polymernameh
11th polymernamehheliad
 
10th polymernameh
10th polymernameh10th polymernameh
10th polymernamehheliad
 
Arabic bible ezekiel
Arabic bible ezekielArabic bible ezekiel
Arabic bible ezekielArabBibles
 
لمنطقة الحى الثامن مدينة نصر بحث التخطيط العمرانى
لمنطقة الحى الثامن مدينة نصر بحث التخطيط العمرانى لمنطقة الحى الثامن مدينة نصر بحث التخطيط العمرانى
لمنطقة الحى الثامن مدينة نصر بحث التخطيط العمرانى Abdelrahman Tarek
 
Week 3, Fit O Mit, NEXT, Spring 2013
Week 3, Fit O Mit, NEXT, Spring 2013Week 3, Fit O Mit, NEXT, Spring 2013
Week 3, Fit O Mit, NEXT, Spring 2013Mohsen Malayeri
 
Functional Movement Screen (FMS) www.ghamatpooyan.com
Functional Movement Screen (FMS) www.ghamatpooyan.comFunctional Movement Screen (FMS) www.ghamatpooyan.com
Functional Movement Screen (FMS) www.ghamatpooyan.comsadegh karimi
 
Arabic bible genesis
Arabic bible genesisArabic bible genesis
Arabic bible genesisArabBibles
 
Socialmedia
SocialmediaSocialmedia
Socialmediamajid110
 
3rd StartupWeekend Tehran - Report
3rd StartupWeekend Tehran - Report3rd StartupWeekend Tehran - Report
3rd StartupWeekend Tehran - ReportMohsen Malayeri
 
You, your work, and nothing else
You, your work, and nothing elseYou, your work, and nothing else
You, your work, and nothing elseMahdi Nasseri
 

Semelhante a المصادر الإلكترونية في مجال تحقيق النصوص العربية (20)

أسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصر
أسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصرأسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصر
أسس مجتمع المعرفة الحاضرة فى إسرائيل والغائبة فى مصر
 
التحرشات في المدرسة
التحرشات في المدرسةالتحرشات في المدرسة
التحرشات في المدرسة
 
پاور پوینت ایمنی در صنایع ریخته گری
پاور پوینت ایمنی در صنایع ریخته گریپاور پوینت ایمنی در صنایع ریخته گری
پاور پوینت ایمنی در صنایع ریخته گری
 
تأثير التخطيط الاستراتيجي على الصراع في المنظمة- رسالة دكتوراه.pdf
تأثير التخطيط الاستراتيجي على الصراع في المنظمة- رسالة دكتوراه.pdfتأثير التخطيط الاستراتيجي على الصراع في المنظمة- رسالة دكتوراه.pdf
تأثير التخطيط الاستراتيجي على الصراع في المنظمة- رسالة دكتوراه.pdf
 
Virtual leadership.shahrjerdi (1)
Virtual leadership.shahrjerdi (1)Virtual leadership.shahrjerdi (1)
Virtual leadership.shahrjerdi (1)
 
Diabetes glossary
Diabetes glossaryDiabetes glossary
Diabetes glossary
 
12th polymernameh
12th polymernameh12th polymernameh
12th polymernameh
 
Sans kill chain
Sans kill chain Sans kill chain
Sans kill chain
 
11th polymernameh
11th polymernameh11th polymernameh
11th polymernameh
 
Tammoli dar-ayeye-tathir-word
Tammoli dar-ayeye-tathir-wordTammoli dar-ayeye-tathir-word
Tammoli dar-ayeye-tathir-word
 
10th polymernameh
10th polymernameh10th polymernameh
10th polymernameh
 
Arabic bible ezekiel
Arabic bible ezekielArabic bible ezekiel
Arabic bible ezekiel
 
لمنطقة الحى الثامن مدينة نصر بحث التخطيط العمرانى
لمنطقة الحى الثامن مدينة نصر بحث التخطيط العمرانى لمنطقة الحى الثامن مدينة نصر بحث التخطيط العمرانى
لمنطقة الحى الثامن مدينة نصر بحث التخطيط العمرانى
 
Week 3, Fit O Mit, NEXT, Spring 2013
Week 3, Fit O Mit, NEXT, Spring 2013Week 3, Fit O Mit, NEXT, Spring 2013
Week 3, Fit O Mit, NEXT, Spring 2013
 
Functional Movement Screen (FMS) www.ghamatpooyan.com
Functional Movement Screen (FMS) www.ghamatpooyan.comFunctional Movement Screen (FMS) www.ghamatpooyan.com
Functional Movement Screen (FMS) www.ghamatpooyan.com
 
Arabic bible genesis
Arabic bible genesisArabic bible genesis
Arabic bible genesis
 
Socialmedia
SocialmediaSocialmedia
Socialmedia
 
3rd StartupWeekend Tehran - Report
3rd StartupWeekend Tehran - Report3rd StartupWeekend Tehran - Report
3rd StartupWeekend Tehran - Report
 
Parents working a
Parents working aParents working a
Parents working a
 
You, your work, and nothing else
You, your work, and nothing elseYou, your work, and nothing else
You, your work, and nothing else
 

المصادر الإلكترونية في مجال تحقيق النصوص العربية

  • 1. ‫انمصادر اإلنكترونية في مجال‬ ‫تحقيق اننصىص انعربية‬ ‫(مدخم تمهيدي)‬ ‫إػذاد‬ ‫ٍحَ٘د صمٜ‬ ‫(تاحس تَؼٖذ اىَخط٘طاخ اىؼشتٞح تاىقإشج)‬ ‫دٗسج شقافح اىَحقق‬ ‫ٍؼٖذ اىَخط٘طاخ – ٗصاسج األٗقاف اىقطشٝح‬ ‫اىذٗحح - ْٝاٝش1102‬
  • 2. ‫ػْاطش اىؼشع‬ ‫٩ٯزؼ٠٢ ٧زا اٛوشع اٛ٠٪عض، اٛزبٛٮ:‬ ‫‪ o‬اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ: اٛ٠ظـٜؼ ٩اٛ٠ِ٨٪ٝ.‬ ‫‪ ٢ٟ o‬أ٣٪ام اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ.‬ ‫‪ o‬أ٧٠ٰخ اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٩ر٪كَٰ اٛزٔ٤ٰبد.‬ ‫‪ o‬اهز٠بد اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٩اٛ٠٪ص٪ٰٓخ اٛوٜ٠ٰخ.‬ ‫‪ o‬أ٣٪ام اٛزشاس ٩ٟظبدس٥.‬ ‫‪ o‬خـ٪اد اٛزؾْٰٔ ٩اٛ٠ظبدساإلٛ٘زش٩٣ٰخ.‬ ‫‪ٟ o‬ظبدس ٟخزبسح.‬‫2‬
  • 3. ‫اىَظادس اإلىنرشّٗٞح: اىَظطيح ٗاىَفًٖ٘‬ ‫- اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ‪٧ Electronic Sourses‬ٮ‬ ‫ٟظبدس ٟزبؽخ هٜ٬ ٩سٰؾ ٯزٞ اٛزوبٟٚ ٟو٦ ث٪اسـخ‬ ‫اٛؾبسجبد اإلٛ٘زش٩٣ٰخ، أ٩ ه٢ ؿشٯْ شج٘بد س٪اء‬ ‫ٟؾٰٜخ أ٩ هبٛ٠ٰخ ٗشج٘خ اإل٣زش٣ذ.‬ ‫- ٩ٓذ ٯ٘٪١ ٜٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ اطذاسح ٟـج٪هخ، أ٩‬ ‫ر٘٪١ ٣شؤد ُٮ ش٘ٚ اٛ٘زش٩٣ٮ ٟجبششح.‬ ‫- رشزشٕ اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٟن اٛ٠ـج٪هخ ُٮ اٛزض٩ٯذ‬ ‫ثبٛ٠وٜ٪ٟبد، ٩ٛ٘٤٨ب رزِ٪ّ هٰٜ٨ب ُٮ اٛٔذسح هٜ٬‬ ‫اٛشثؾ، ٩روذد أسبٰٛت اٛجؾش ٩االسزشعبم، ثبإلػبُخ‬ ‫اٛ٬ اٛسشهخ ٩اٛذٓخ ٩اٛ٠ش٩٣خ.‬‫3‬
  • 4. ‫ٍِ أّ٘اع اىَظادس اإلىنرشّٗٞح‬ ‫‪‬ثشٟغٰبد ‪ ،Programs‬رسزخذٝ ٗزـجٰٔبد ٟؾ٠ٜخ‬ ‫هٜ٬ اٛؾبسجبد أ٩ األٓشاص اٛ٠ذٟغخ ‪.CD‬‬ ‫‪٪ٓ‬اهذ اٛجٰب٣بد (اٛججٰٜ٪عشاُٰخ / اٛ٤ظ٪ص اٛ٘بٟٜخ).‬ ‫‪‬اٛ٘زت اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ‪. e-Books‬‬ ‫‪‬اٛذ٩سٯبد اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ‪.e-Journals‬‬ ‫‪٪ٟ ‬آن اٛ٘زش٩٣ٰخ ‪.websites‬‬ ‫4‬
  • 5. ‫إَٔٞح اىَظادس اإلىنرشّٗٞح ٗذ٘ظٞف اىرقْٞاخ‬ ‫5‬
  • 6. ‫االػرَاد ػيٚ اىَظادس اإلىنرشّٗٞح‬ ‫ٗاىَ٘ش٘قٞح اىؼيَٞح‬ ‫6‬
  • 7. ‫أّ٘اع اىرشاز ٍٗظادسٓ‬ ‫- اٛزشاس صالصخ أ٣٪ام:‬ ‫1( ٍفق٘د أٗ فٜ حنٌ اىَفق٘د حرٚ ٝظٖش: ٩٧٪ ٟب‬ ‫ػبم ٣ظ٦ ٩ٛٞ ٯجْ ٟ٤٦ س٪٫ ه٤٪ا٣٦ أ٩ ثوغ‬ ‫٣ظ٦ ُٮ ٗزت أخش٫.‬ ‫2( ٍخط٘ط: ٩٧٪ ٟب ٩طٜ٤ب ُٮ ط٪سر٦ اٛخـٰخ‬ ‫٩ٰٗب٣٦ اٛ٠بد٭، ٩ؽِق ُٮ ٟ٘زجبد اٛوبٛٞ.‬ ‫3( ٍطث٘ع أٗ ٍْش٘س: ٟب ُٔٚ ٟ٢ اٛظ٪سح اٛخـٰخ اٛ٬‬ ‫٣‬ ‫اٛظ٪سح اٛـجبهٰخ أ٩ اإلٛ٘زش٩٣ٰخ.‬ ‫7‬
  • 8. ‫أّ٘اع ٍظادس اىرشاز‬ ‫- ٩ٟظبدس ٧ز٥ األ٣٪ام اٛضالصخ ٗبٛزبٛٮ:‬ ‫1( اىَظادس اىرشاشٞح اىؼاٍح (اىَر٘افشج ٗاىَفق٘دج):‬ ‫اٛججٰٜ٪عشاُٰبد اٛزشاصٰخ / ٗزت اٛزشاعٞ / اٛ٠ظبدس‬ ‫اٛزشاصٰخ األخش٫.‬ ‫2( اىَظادس اىَخط٘طح: ُ٨بسط اٛ٠خـ٪ؿبد‬ ‫٩ثجٰٜ٪عشاُٰبر٨ب.‬ ‫3( اىَظادس اىَطث٘ػح أٗ اىَْش٘سج: ثجٰٜ٪عشاُٰبد‬ ‫٩ٓ٪اهذ ثٰب٣بد اٛ٠ـج٪م ٩اٛ٠٤ش٪س.‬ ‫8‬
  • 9. ‫خط٘اخ اىرحقٞق ٗاىَظادس اإلىنرشّٗٞح‬ ‫‪ o‬اخزٰبس َّض ٩ر٪صْٰ اٛ٤سجخ.‬ ‫اٛ٤‬ ‫‪ o‬اٛزؤٗذ ٟ٢ ٟذ٫ اٛؾبعخ اٛ٬ رؾْٰٔ اٛ٤ض.‬ ‫‪ o‬اسزِٰبء ُّسخ ٩رشرٰت ٟ٤بصٛ٨ب.‬ ‫اٛ٤‬ ‫‪َّ o‬سْخ ٩اٛ٠ٔبثٜخ.‬ ‫اٛ٤‬ ‫‪ o‬ػجؾ اٛ٤ض.‬ ‫‪ o‬اٛزخشٯظ.‬ ‫‪ o‬اٛزوْٰٜ.‬ ‫‪ o‬اٛز٘شَٰ.‬ ‫‪ o‬اٛزغ٨ٰض ٜٛـجبهخ ٩اٛ٤شش.‬ ‫9‬
  • 10. ‫خط٘اخ اىرحقٞق ٍٗظادسٓ‬ ‫ٍشاظغ ٍخراسج‬ ‫• أد٩اد رؾْٰٔ اٛ٤ظ٪ص: اٛ٠ظبدس اٛوبٟخ / هظبٝ ٟؾ٠ذ‬ ‫اٛش٤ـِٮ، اإلس٠بهٰٰٜخ: ٟ٘زجخ اإلٟبٝ اٛجخبس٭، ٕٚٓٓ.‬ ‫َّ ْ‬ ‫• هشع ٜٛ٘زبة اٛسبثْ / ٟؾ٠٪د ٟؾ٠ذ صٗٮ. ٟغٜخ رشاصٰبد،‬ ‫م ٔٔ (ٕٛٓٓ)، ٩٧٪ ٟزبػ ثشج٘خ (األٛ٪ٗخ) هٜ٬ اإل٣زش٣ذ:‬ ‫/4077/0/‪http://www.alukah.net/Culture‬‬ ‫01‬
  • 11. ‫اخرٞاس اىْض‬ ‫‪ ‬أ٩ٛ٬ خـ٪اد اٛزؾْٰٔ ٩ٟٔذٟبر٦ ٧ٮ اخزٰبس اٛ٤ض‬ ‫اٛ٠٤بست ٜٛزؾْٰٔ ٩اٛذساسخ، صٞ ر٪صْٰ اٛو٤٪ا١ ٩اٛ٠ئَّ‬ ‫ٛ‬ ‫٩اٛ٤سجخ ثٰ٤٨٠ب.‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥ ٧ٮ ٟظبدس اٛزشاس اٛوبٟخ:‬ ‫- اٛججٰٜ٪عشاُٰبد اٛزشاصٰخ (ٟضٚ اِٛ٨شسذ ٩ٗشَ اٛل٤٪١ ٩رٯ٪ٛ٦ ٩ًٰش٥).‬ ‫- ٗزت اٛزشاعٞ.‬ ‫- اٛ٠ظبدس اٛزشاصٰخ األخش٫.‬ ‫11‬
  • 12. ‫ٍظادس اخرٞاس اىْض‬ ‫• اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ اٛزشاصٰخ ُٮ اٛ٠ٔبٝ األ٩ٙ ٧ٮ:‬ ‫- اٛجشاٟظ ٩اٛ٠٪س٪هبد اإلٛ٘زش٩٣ٰخ. اٛ٬ عب٣ت ثوغ:‬ ‫- اٛ٠٪آن اٛ٘زش٩٣ٰخ، ٩ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد اٛ٠زخظظخ.‬ ‫٩ٗضٰش ٌ ٧ٮ اٛجشاٟظ ٩اٛ٠٪س٪هبد، ٛ٘٢ ُوذ (اىَنرثح اىشاٍيح)‬ ‫ر‬ ‫ح‬ ‫٧ٮ اٛ٠وز٠ذ ه٤ذ اٛ٠ؾٰٔٔ٢ ٩اٛجبؽضٰ٢ ُٮ ٟغبٙ اٛزشاس،‬ ‫٩اٛذساسبد اٛوشثٰخ ٩اإلسالٰٟخ، ٩ٛوٜ٨ب رِ٘ٮ ُٮ االهز٠بد‬ ‫هٰٜ٨ب ٩ؽذ٧ب، ٟن ٰٟضاد ٧٤ب ٩٧٤بٕ ُٮ ثشٟغٰبد أخش٫،‬ ‫٣زٗش ٟ٤٨ب ارسبم اٛ٠٪اد ُٮ (اٛغبٟن اٛ٘جٰش ٛ٘زت اٛزشاس)‬ ‫ا٣زبط ششٗخ اٛزشاس، ٩ُٮ ٟغبٙ اٛزشاعٞ اٛ٠وز٠ذح: (دٯ٪ا١‬ ‫اٛش٩اح ٩اٛزشاعٞ) ا٣زبط داس اٛزؤطٰٚ ثبٛٔب٧شح، ٰٓذ اٛزـ٪ٯش.‬ ‫21‬
  • 13. ‫ٍِ ٍٞضاخ (اىَنرثح اىشاٍيح) ٗإٍناّاذٖا‬ ‫- ثش٣بٟظ (اٛ٠٘زجخ اٛشبٟٜخ) ٯؾزبط اٛ٬ دساسخ هٜ٠ٰخ ٛجٰب١ ٰٟضار٦‬ ‫٩اٟ٘ب٣بر٦، ُ٨٪ ع٨ذ هٜ٠ٮ عجبس ٩ه٠ٚ ُ٤ٮ سائْ، ٧٪ ٣زٰغخ‬ ‫اٛزغشد ٩اٛو٠ٚ اٛغ٠بهٮ اٛ٠ض٠ش، ٛزا س٤٘زِٮ ث٤ٔبؽ ُٔؾ:‬ ‫• ٟغب٣ٮ.‬ ‫• ٟظذس ِٟز٪ػ ‪open source‬؛ ٯس٠ؼ ثبإلػبُخ ٩اٛزوذٯٚ ٜٛ٘زت،‬ ‫٩ٜٛج٤ٰخ اٛجشٟغٰخ، ٗ٠ب ٯ٠٘٢ رخظٰض ٣سخ ٟزوذدح ٯ٪ػن‬ ‫ُٰ٨ب ٟب ٯؾزبع٦ اٛجبؽش ٟ٢ ٗزت ٩ثؾ٪س، ؽست سًجز٦.‬ ‫• ٯس٠ؼ ثبسزٰشاد ٩اػبُخ ٟخزَٜ أ٣٪ام اٛ٠ِٜبد ٩اٛ٠وٜ٪ٟبد‬ ‫(‪.)... HTML ،PDF ،Word ،bok‬‬
  • 14. ‫ٍِ ٍٞضاخ (اىَنرثح اىشاٍيح) ٗإٍناّاذٖا‬ ‫اٟ٘ب٣ٰخ اٛشثؾ ثٰ٢ اٛ٤ض ٩ثٰ٢ ٟظ٪سح اٛ٘زبة األطٜٮ ‪PDF‬‬ ‫•‬ ‫ثظِؾبر٦ ٜٛز٪صْٰ ٩اٛزظِؼ، ٩ٗزٖٛ اٛشثؾ ث٠خـ٪ؿبر٦ ...‬ ‫ٟ٪أُخ هذد ٗجٰش ٟ٢ ٣ظ٪ط٦ ٜٛ٠ـج٪م، ٩اسز٠شاسٯخ ر٪صٰٔ٨ب‬ ‫•‬ ‫اٛزِبهٰٜخ ٩س٨٪ٛخ اٛزوبٟٚ، ثزظ٤َٰ اٛ٘زت ٩رس٠ٰز٨ب ؽست‬ ‫•‬ ‫اٛشًجخ ٩االسزخذاٝ، ٩اٛزوْٰٜ، ٩ًٰش رٖٛ ٟ٢ اٛخظبئض.‬ ‫اٟ٘ب٣بد اٛجؾش اٛ٠زـ٪سح اٛزٮ روبٓت هٰٜ٨ب اٛ٠جشٟغ٪١.‬ ‫•‬ ‫٩ُشح ٟبدر٦، ُٔذ ٩طٚ هذد اٛ٘زت ُٮ اإلطذاس األخٰش‬ ‫•‬ ‫(ٚٗ،ٖ)، اٛ٬ ٖٓٓ٘ ٗزبة.‬ ‫ٟزبػ ألع٨ضح اٛ٠ؾ٠٪ٙ اِٰٛ٘خ، ٩عبس٭ رـ٪ٯش٥.‬ ‫•‬ ‫41‬
  • 15. ‫اىَنرثح اىشاٍيح‬ ‫اىَ٘قغ اىشسَٜ: /‪http://shamela.ws‬‬ ‫ىيثحس ػثش اإلّرشّد دُٗ ذحَٞو: /‪http://www.islamport.com‬‬ ‫51‬
  • 16. ‫اىرأمذ ٍِ ٍذٙ اىحاظح إىٚ ذحقٞق اىْض‬ ‫‪ ‬ٯ٤جٌٮ ثوذ رٖٛ اٛزؤٗذ ٟ٢ ٟذ٫ اٛؾبعخ اٛ٬ رؾْٰٔ‬ ‫اٛ٤ض، ٩٧ٚ ُشش أٝ ال، ٟـج٪هًب أ٩ ٟ٤ش٪ ًا اٛ٘زش٩٣ًٰب‬ ‫س‬ ‫٣‬ ‫أ٩ ٗشسبٛخ عبٟوٰخ؟ ٩٧ٚ ٣ششر٦ هٜ٠ٰخ ٟؾٔٔخ؟ ٩ٟب‬ ‫ٟس٪ًبد اهبدح ٣شش٥ ٩رؾٰٔٔ٦ ؟ ... اٛخ.‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥، ٧ٮ ٟظبدس اٛزشاس اٛ٠٤ش٪س:‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد اٛزشاس اٛ٠ـج٪م.‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد اٛ٠ـج٪هبد ٩ثشٟغٰبر٦.‬ ‫- ٓ٪اهذ ثٰب٣بد اٛ٠ـج٪هبد هبٟخ ٩اٛزشاصٮ ٟ٤٦ خبطخ.‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد ٩ٓ٪اهذ ثٰب٣بد اٛشسبئٚ اٛغبٟوٰخ.‬‫61‬
  • 17. ‫اىثثيٞ٘ظشافٞاخ اإلىنرشّٗٞح‬ ‫• ٩ٯ٪عذ هذد ٟ٢ اٛججٰٜ٪عشاُٰبد اٛزشاصٰخ اٛ٠ـج٪هخ، اٛزٮ ُٜٔذ‬ ‫٣‬ ‫اٛ٬ اٛش٘ٚ اٛشٓ٠ٮ، ٟ٤٨ب:‬ ‫ٔ-"اٗزِبء اٛٔ٤٪م ث٠ب ٧٪ ٟـج٪م"، إلد٩اسد ُب٣ْذٯْٖ.‬ ‫َ‬ ‫َّثخ ٩عبٟن اٛزظب٣َٰ اٛؾذٯضخ"،‬ ‫ٕ- "اٛ٠ـج٪هبد اٛوشثٰخ ٩اٛ٠وش‬ ‫ٰٛ٪سَ اٰٛبط سشٰٗس.‬ ‫ٖ-"ٟوغٞ اٛ٠خـ٪ؿبد اٛ٠ـج٪هخ"، ٛظالػ اٛذٯ٢ اٛ٠٤غذ.‬ ‫ٗ-"رخبئش اٛزشاس اٛوشثٮ اإلسالٟٮ"، ٛوجذ َّبس هجذاٛشؽ٠٢.‬ ‫اٛغج‬ ‫٘-"اٛ٠وغٞ اٛشبٟٚ ٜٛزشاس اٛوشثٮ اٛ٠ـج٪م"، ٛ٠ؾ٠ذ هٰس٬‬ ‫طبٛؾٰخ، ٩ٟسزذسٗبر٦.‬ ‫71‬
  • 18. ‫اىثثيٞ٘ظشافٞاخ اإلىنرشّٗٞح 2‬ ‫• ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد اٛ٠زخظظخ ُٮ اٛزشاس اٛ٠ـج٪م:‬ ‫ٔ- ٓبهذح ثٰب٣بد اٛزشاس–ٍشمض اىَيل فٞظو ىيذساساخ /داخٰٜخ.‬ ‫ٕ- ٓبهذح ثٰب٣بد اٛزشاس اٛوشثٮ اٛ٠ـج٪م - ٍؼٖذ اىَخط٘طاخ‬ ‫اىؼشتٞح، ٩٧ٮ ٰٓذ اإلهذاد، ٩٣ؤٟٚ أ١ ر٘٪١ ٟزبؽخ هٜ٬‬ ‫اٛ٠٪ٓن اٛ٠ـ٪س ٜٛ٠و٨ذ خالٙ اٛوبٝ اٛغبس٭ ٕٕٔٓ ثبر١ اهلل.‬ ‫٩ر٠زبص ثبسزٰوبث٨ب ٜٛجٰٜ٪عشاُٰبد اٛ٠٤ش٪سح سبث ًب ال سٰ٠ب اٛ٠وغٞ‬ ‫ٔ‬ ‫اٛشبٟٚ، ٟن اٛزؾذٯش اٛ٠سز٠ش، ٩اٛزِبهٰٜخ ثبربؽخ اٟ٘ب٣ٰخ‬ ‫اإلػبُخ ٩اٛزوذٯٚ ٜٛ٠ئسسبد ٩اٛجبؽضٰ٢ ثوذ آشاس ٧ٰئخ‬ ‫اٛزؾشٯش.‬ ‫81‬
  • 19. ‫اىثثيٞ٘ظشافٞاخ اإلىنرشّٗٞح 3‬ ‫ُ٨بسط اٛ٠٘زجبد اٛوبٛ٠ٰخ ٗبٛ٘٪٣غشط، ٩اٛ٠٘زجبد اٛزٮ ر٠زبص‬ ‫•‬ ‫ث٪ُشح ٟ٪اد٧ب اٛزشاصٰخ، ٩٧ٮ ٩سٰٜخ ًٰش ٟجبششح، ُشًٞ أ٣٨ب‬ ‫ٰٛسذ ثجٰٜ٪عشاُٰبد ٟزخظظخ ُٮ اٛزشاس، ٩ا٣٠ب ُ٨بسط‬ ‫ألسطذح ٧ز٥ اٛ٠٘زجبد، اال أ٣٨ب ٩سٰٜخ ِٰٟذح عذًا، ٩ٟ٢ أ٧٠٨ب:‬ ‫ٟ٘زجخ اٱثبء اٛذ٩ٟ٤ٰ٘ب١ (ُ٨شسذ اٛ٘٤ذ٭).‬ ‫-‬ ‫ٟ٘زجخ ٟشٗض اٛ٠ٜٖ ُٰظٚ ٜٛذساسبد اإلسالٰٟخ (٩٧ٮ ٗ‬ ‫-‬ ‫ٓ٪اهذ ٧بٟخ: اٛ٠ـج٪هبد، اٛ٠خـ٪ؿبد، اٛذ٩سٯبد، اٛشسبئٚ‬ ‫اٛغبٟوٰخ). ٗ٠ب ٯ٪عذ ٓشص ٟذٟظ ٛألؿش٩ؽبد اٛغبٟوٰخ،‬ ‫٩ٟظبدس٧ب ٗضٰشح، ٟ٤٨ب ٟ٪آن اٛغبٟوبد ٩اٰٜٛ٘بد اٛ٠خزِٜخ.‬ ‫ٟشٗض ع٠وخ اٛ٠بعذ ٜٛضٔبُخ ٩اٛزشاس.‬ ‫-‬ ‫91‬
  • 21. ‫ق٘اػذ تٞاّاخ ٍشمض اىَيل فٞظو‬ ‫12‬
  • 22. ‫قاػذج تٞاّاخ ٍطث٘ػاخ ٍشمض ظَؼح اىَاظذ‬ ‫22‬
  • 23. ‫اسرٞفاء ُّسخ ٗذشذٞثٖا‬ ‫اىْ‬ ‫‪ ‬ثوذ٧ب رؤرٮ ٟشؽٜخ ع٠ن ُّسخ ٩اسزِٰبئ٨ب، صٞ رشرٰج٨ب‬ ‫اٛ٤‬ ‫ؽست ٟ٤بصٛ٨ب ث٠وبٯٰش ٟ٤ؼجـخ.‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥ ٧ٮ:‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ثشٟغٰبر٦.‬ ‫- ُ٨بسط ٟ٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد.‬ ‫- اِٛ٨بسط اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٛ٠٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ٓ٪اهذ‬ ‫اٛجٰب٣بد، ٩ٟ٪آن رظِؼ ٩رؾ٠ٰٚ اٛ٠خـ٪ؿبد.‬ ‫- ثجٰٜ٪عشاُٰبد اِٛ٨بسط ٩أدٛخ ٟشاٗض اٛ٠خـ٪ؿبد.‬ ‫32‬
  • 24. ‫تثيٞ٘ظشافٞاخ اىَخط٘طاخ‬ ‫ربسٯخ األدة اٛوشثٮ – ٛ٘بسٙ ثش٩ٜٗ٠ب١‬ ‫(٩ر٪عذ ٓبهذح ثٰب٣بد : /‪)http://brillonline.nl‬‬ ‫•‬ ‫ربسٯخ اٛزشاس اٛوشثٮ – ِٛئاد سضٰٗ٢.‬ ‫•‬ ‫اِٛ٨شط اٛشبٟٚ ٜٛزشاس اٛوشثٮ اإلسالٟٮ اٛ٠خـ٪ؽ -ٟئسسخ‬ ‫•‬ ‫آٙ اٛجٰذ (ٟآة)، َّب١.‬ ‫ه٠‬ ‫خضا٣خ اٛزشاس – ثش٣بٟظ اطذاس ٟشٗض اٛ٠ٜٖ ُٰظٚ‬ ‫(٩ر٪عذ ٣سخخ ٜٛشبٟٜخ:‬ ‫•‬ ‫252231=‪).http://ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?t‬‬ ‫(٩ر٪عذ ٣سخخ‬ ‫• خضا٣خ اٛ٠بعذ – ثش٣بٟظ اطذاس ٟشٗض ع٠وخ اٛ٠بعذ‬ ‫ٜٛشبٟٜخ:٩ثٮ د٭ اٍ: 645591=‪http://www.ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?t‬‬ ‫• ٟوغٞ ربسٯخ اٛزشاس اإلسالٟٮ ُٮ ٟ٘زجبد اٛوبٛٞ – ٛٔشح ثٜ٪ؽ.‬ ‫رؾ٠ٰٜ٦ ٟظ٪سًا ‪http://wadod.net/bookshelf/book/415 :PDF‬‬ ‫عضء ٟ٤٦ (‪http://www.ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?t=165129 :)Word‬‬ ‫42‬
  • 25. ‫فٖاسط اىَخط٘طاخ‬ ‫٧ٮ اِٛ٨بسط اٛ٪سٰٓخ اٛ٠ؾ٪ٛخ اٛ٬ ش٘ٚ سٓ٠ٮ، ٩ٗزٖٛ‬ ‫اٛججٰٜ٪عشاُٰبد اٛسبثٔخ، ٩٧ٮ ٗضٰشح ع ًا ثبٛوششاد، ٩ُٮ‬ ‫ذ‬ ‫صٯبدح دائ٠خ، ٩ ٛ٨ب ٟ٪آن ٗضٰشح ٜٛزظِؼ ٩اٛزؾ٠ٰٚ، أ٧٠٨ب:‬ ‫‪ٍ ‬شمض ٗدٗد ىيفٖاسط ٗمرة اىرحقٞق:‬ ‫/‪http://wadod.net‬‬ ‫‪‬اىَنرثح اى٘قفٞح: /‪http://www.waqfeya.com‬‬ ‫٩ٟ٢ أ٩سو٨ب سٜسٜخ ُ٨بسط اٛ٠٘زجبد اٛخـٰخ اٛ٤بدسح (ٜٚ ٟغٜذ)‬ ‫‪ٍ٘ ‬اقغ ذظفح اىنرة ٗذحَٞيٖا، ٍْٗرذٝاخ اىنرة‬ ‫ٗاىَخط٘طاخ: اٛ٪اسدح ُٮ ٣٨بٯخ اٛوشع.‬ ‫52‬
  • 26. ‫ق٘اػذ تٞاّاخ ٍنرثاخ اىَخط٘طاخ‬ ‫ٍ٘اقغ ذظفح ٗذحَٞو اىَخط٘طاخ‬ ‫٧ٮ اِٛ٨بسط اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٩ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد اٛخبطخ ثؤسطذح‬ ‫ٟ٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ُ٨بسس٨ب ُٮ اٛوبٛٞ، س٪اء ُٮ اٛوبٛٞ‬ ‫اٛوشثٮ أ٩ اٌٛشثٮ، ٩٧ٮ ٗضٰشح، ٩٧٤بٕ ؽشٗخ ٓ٪ٯخ ٜٛ٠٘زجبد‬ ‫اٌٛشثٰخ ُٮ اربؽخ ُ٨بسس٨ب هٜ٬ اإل٣زش٣ذ، ٩ثوؼ٨ب ٯزبػ‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿبد ٗبٟٜخ ٜٛزظِؼ ٩اٛزؾ٠ٰٚ، اػبُخ اٛ٬ ٟ٪آن‬ ‫ٟسزٜٔخ ٩ٟ٤زذٯبد ٜٛزؾ٠ٰٚ ...‬ ‫٩ٯ٪عذ (دىٞو اىَ٘اقغ) تاىَ٘قغ اىرعشٝثٜ ىَؼٖذ اىَخط٘طاخ‬ ‫اىؼشتٞح، ٩ُٰ٦ ٟب ٯضٯذ ه٢ اٛـ ٓٙ ٟ٪ٓوًب، ٯ٠٘٢ ٟشاعوز٨ب:‬ ‫٩٣٘زِٮ ُٔؾ ثؤٟضٜخ ٟ٤٨ب:‬ ‫62‬
  • 27. ‫دىٞو اىَ٘اقغ - ٍ٘قغ ٍؼٖذ اىَخط٘طاخ‬ http://www.makhtutat.net/index.php?option=com_weblinks&view=categories&Itemid=33 27
  • 28. ‫َّارض ٍِ ق٘اػذ اىثٞاّاخ ٍٗ٘اقغ‬ ‫اىَخط٘طاخ‬ ‫• اِٛ٨شط اٛ٠٪ؽذ ٜٛ٠خـ٪ؿبد اإلسالٰٟخ ثبٛ٠٠ٜ٘خ اٛ٠زؾذح‬ ‫(٩٧٪ ٟشش٩م ٯسو٬ ٛؼٞ ٟوٜ٪ٟبد أسطذح ٟ٘زجبد‬ ‫ثشٯـب٣ٰب): ‪http://www.fihrist.org.uk/home‬‬ ‫82‬
  • 30. ‫تثيٞ٘ظشافٞاخ اىفٖاسط ٗأدىح اىَشامض‬ ‫• ٗ٠ب ال رِ٪د اإلشبسح ٧٤ب اٛ٬ ٣٪م ِٰٟذ ٟ٢ اٛ٠شاعن ُٮ‬ ‫اٛجبة ٩٧ٮ األدٛخ اٛ٠ُو ُِّخ ث٠شاٗض اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ُ٨بسس٨ب،‬ ‫ـ َش‬ ‫٩هٜ٬ سأس٨ب ٗزبة "اىَخط٘طاخ اإلسالٍٞح فٜ اىؼاىٌ”،‬ ‫٩ٜٛجبؽش هٰٜ٦ اسزذساٗبد ٰٓذ اإلهذاد، ٗ٠ب ٣سزوذ ُٮ ٍؼٖذ‬ ‫اىَخط٘طاخ اىؼشتٞح اٛ٬ اؿالّ ٓبهذح ثٰب٣بد ُٮ اطذاس‬ ‫اٛ٠٪ٓن اإلٛ٘زش٩٣ٮ اٛٔبدٝ، ٩ٟٔشس ٛ٨ب أ١ ر٘٪١ رِبهٰٜخ، رزٰؼ‬ ‫ٜٛ٠ئسسبد ٩األُشاد اإلػبُخ ٩اٛزوذعٰٚ ٟ٠ب ٯس٨ٞ ُٮ اٯغبد‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿبد.‬ ‫ٛ٠شاٗض‬ ‫اٛش٠ٚ‬ ‫ٜٛ٠سؼ‬ ‫٣٪اح‬ ‫03‬
  • 31. ‫اىثحس ػِ اىْسخ: ف٘ائذ ػاٍح‬ ‫ٟ٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد ُٮ اٛوبٛٞ ٩ُ٨بسس٨ب ٗضٰش ٌ ع ًا، ُٮ اٛششّ‬ ‫ح ذ‬ ‫٩اٌٛشة، ٩ٯشٰش أؽذ اِٛؼالء أ٣٦ ٟب ٟ٢ سجٰٚ اٛ٬ االسزوٰبة‬ ‫اال ثبالؿالم اٛ٠جبشش هٜ٬ ع٠ٰن اٛ٠٘زجبد أ٩ ُ٨بسس٨ب، ٩٧٪‬ ‫ٟؾبٙ ثـجٰوخ اٛؾبٙ، ٛزا ُال ٯ٪عذ اال ٗزبثٮ ثش٩ٜٗ٠ب١‬ ‫٩سضٰٗ٢ ! ٩اٛظؾٰؼ أ٣٦ ٯغت هٜ٬ اٛ٠ؾْٔ ثزٙ اٛغ٨ْذ‬ ‫َ‬ ‫٩اسزِشاى اٛ ُسْن ُٮ اٛجؾش ُٮ اِٛ٨بسط ٩اٛججٰٜ٪عشاُٰبد،‬ ‫٪‬ ‫٩ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد ٩اٛ٠ظبدس ث٠خزَٜ أ٣٪اه٨ب ٩أش٘بٛ٨ب.‬ ‫13‬
  • 32. ‫اىثحس ػِ اىْسخ: ف٘ائذ ػاٍح 2‬ ‫• ٟ٘زجبد اٛ ُـْش اٛز٭ ٯٔـ٤٦ اٛ٠ ِّْ، هٜ٬ أٓٚ رٔذٯش، ُبرا ٗب١‬ ‫ُؾٔ‬ ‫ٔ‬ ‫ال ُـبٛت ثؤ١ ٯجبشش ع٠ٰن ٟ٘زجبد اٛ٠خـ٪ؿبد ُٮ اٛوبٛٞ،‬ ‫ٯ‬ ‫ُال َّ ٟ٢ أ١ ٯجبشش ٟب ٯسزـٰو٦ ٟ٢ ٟ٘زجبد ثٜذ٥ ٩ُ٨بسس٨ب‬ ‫أٓٚ‬ ‫٩ٓ٪اهذ ثٰب٣بر٨ب.‬ ‫َِّ أ٩ اٛ٠٪ػ٪م اٛز٭ ُجؾش‬ ‫ٯ‬ ‫ُّ اٛ٠٘زجبد ٩اٛجٜذا١، ٜٛ٠ئٛ‬‫• ٟلب١‬ ‫ًّب، أ٩ ٯ٘٪١‬ ‫ًّب أ٩ ٌٟشثٰ‬ ‫ه٢ ٣سخ٦، ٗؤ١ ٯ٘٪١ اٛ٠ئَٛ ٟظشٯ‬ ‫اٛ٠٪ػ٪م َّب اشز٨شد ث٦ أٓبٰٛٞ ٟوٰ٤خ.‬ ‫ٟ٠‬ ‫• االؿالم هٜ٬ اٛذ٩سٯبد اٛزشاصٰخ ٩ٟٔذٟبد اٛزؾْٰٔ ... اٛخ.‬ ‫ٛ- سئاٙ أ٧ٚ اٛخجشح ثبٛ٠خـ٪ؿبد ٟ٢ اٛوٜ٠بء ٩أٟ٤بء‬ ‫اٛ٠٘زجبد ٩اٛ ُزجٰٰ٢ ٩ًٰش٧ٞ.‬ ‫٘‬ ‫23‬
  • 33. ‫اىثحس ػِ اىْسخ: ف٘ائذ ػاٍح 3‬ ‫• ٍشامض اىَخط٘طاخ اىَظ٘سج، اىرٜ ذحشص ػيٚ اىعَغ ٍِ‬ ‫ٍخريف ٍنرثاخ اىؼاىٌ، ٗخاطح اىرٜ ُؼْٚ تاالّرقاء اىؼيَٜ‬ ‫ذ‬ ‫ًّا، مَؼٖذ اىَخط٘طاخ اىؼشتٞح،‬‫ىيَخط٘طاخ اىْادسج ًّا ٍٗؼْ٘ٝ‬ ‫ٍادٝ‬ ‫ٍٗشمض اىَيل فٞظو، ٍٗشمض ظَؼح اىَاظذ، ٗغٞشٓ، ال سَٞا‬ ‫ِّشج اىرؼاٍو ٍْٖا تحصًا ٗذظ٘ٝ ًا.‬ ‫ش‬ ‫اىَشامض اىَٞس‬ ‫• ْٕٗا ذعذس اىذػ٘ج إىٚ إّشاء اىَضٝذ ٍِ اىَشامض فٜ ظَٞغ‬ ‫اىذٗه، ٍْٖٗا دٗىح ٍقش اىذٗسج، تحٞس قذ ٝنرفٜ أٗ ً فٜ ظَغ ٍا‬ ‫ال‬ ‫ذْاششػيٚ اإلّرشّد ٗتِٞ اٝذٛ اىثاحصِٞ ٗاىَٖرَِٞ، ٕٗ٘ سطٞذ‬ ‫مثٞش ظ ًا تاٟالف، ٝحراض إىٚ ٍْٖعٞح فٜ ظَؼٔ ٗذظْٞفٔ‬ ‫ذ‬ ‫ٗفٖشسرٔ ٗإذاحرٔ، ٗىيثاحس ذظ٘س ظإض تٖزا اىظذد، ٗمزىل‬ ‫ضشٗسج ذأسٞس اىَ٘قغ اإلىنرشّٜٗ اىعاٍغ ىيَخط٘طاخ.‬ ‫33‬
  • 34. ‫اىْسْخ ٗاىَقاتيح‬ ‫َّ‬ ‫‪ ‬صٞ ٟشؽٜخ ٣سْخ اٛ٤سخخ اٛ٠وز٠ذح ٩ٟٔبثٜخ ثٰٔخ ُّسخ‬ ‫اٛ٤‬ ‫َّ‬ ‫هٰٜ٨ب ٩اصجبد اِٛش٩ّ ثٰ٤٨ب، ٩رٗش اٛزشعٰؾبد ٩اٛزوٰٜٚ‬ ‫ثٰ٢ اٛٔشاءاد ُٮ ؽبٛخ ٟ٤٨ظ اٛزِْٰٜ ثٰ٢ ُّسخ.‬ ‫اٛ٤‬ ‫‪ٛ٩ ‬ذاس اٛزؤطٰٚ ثبٛٔب٧شح ثشٟغٰخ هبٰٛخ ُٮ اسزخذاٝ‬ ‫اٛزٔ٤ٰخ ُٮ ٗشَ ُش٩ّ اٛ٤سخ ٩رسغٰٜ٨ب، ٩رٖٛ ٟ٢‬ ‫خالٙ ادخبٙ ٗٚ ٣سخخ ٗبٟٜخ ٩ه٠ٚ ٟٔبثٜخ آٰٛخ ال‬ ‫رس٠ؼ ثؤ٭ ٣سجخ ٟ٢ اٛخـؤ، ٩رؾظش اِٛش٩ّ، ٩رزٰؼ‬ ‫ٜٛ٠ؾْٔ أ١ ٯسغٚ ٟب ٯشا٥ ٟ٤بسجًب ٟ٤٨ب. ٩رٖٛ ػ٠٢‬ ‫ٟغ٠٪هخ ثشٟغٰبر٨ب اٛخبطخ ثخذٟخ اٛ٠ؾْٔ اٛ٠س٠ب٥: ‪TS‬‬ ‫‪٧٩ ،Office‬ٮ ثشٟغٰخ خبطخ ثبٛ٠شٗض ٩اٛجبؽضٰ٢ ُٰ٦.‬ ‫43‬
  • 35. ‫ضثط اىْض‬ ‫‪ ‬صٞ ػجؾ َّض ث٤ٰ ً ٩٣ؾ ًا ٩هش٩ػًب ٩اٟالءً، ٩ػجؾ‬ ‫٪‬ ‫خ‬ ‫اٛ٤‬ ‫ٟب ٯش٘ٚ ٟ٤٦، ٩ر٤لٰٞ ٟبدح اٛ٤ض ٩رٔسٰ٠٦ اٛ٬ ُٔشاد‬ ‫٩ع٠ٚ ٩٩ػن هالٟبد اٛزشٰٓٞ ٩ًٰش رٖٛ.‬ ‫‪ٛ٩ ‬جوغ اٛجشٟغٰبد اٟ٘ب٣ٰخ رشٰ٘ٚ اٛ٤ض ث٤ٰخ ٩٣ؾ ًا،‬ ‫٪‬ ‫ٟ٤٨ب ٟب ٧٪ ُٮ ؽضٟخ ثشاٟظ داس اٛزؤطٰٚ اٛسبثْ‬ ‫رٗش٧ب، ٩ًٰش٧ب، ٩ٟوٜ٪ٝ اٟ٘ب٣بد ثش٣بٟظ (‪)Word‬‬ ‫ُٮ رظؾٰؼ األخـبء، ٩ٛ٘٢ ٧ز٥ اٛجشٟغٰبد ال ٯزو٠ذ‬ ‫هٰٜ٨ب ٩ؽذ٧ب، ٩ا٣٠ب ٌٛخ ٩صٔبُخ اٛ٠ؾْٔ اٛوشثٰخ ٧ٮ‬ ‫اٛ٠ؾ ّ، ٩ا٣٠ب ٧ٮ ٩سبئٚ ٟوٰ٤خ ٜٛززٰٗش ثبٛخـؤ ٩٣ؾ٪٥.‬ ‫ٖ‬ ‫53‬
  • 36. ‫اىرخشٝط‬ ‫‪ ‬رخشٯظ اٛ٤ظ٪ص اٛغضئٰخ اٛ٪اسدح ُٮ َّض اٛ٠ َّْ،‬ ‫ُؾٔ‬ ‫اٛ٤‬ ‫٩ٟ٤٨ب:‬ ‫- اٱٯبد اٛٔشآ٣ٰخ‬ ‫- األؽبدٯش اٛ٤ج٪ٯخ ٩اٱصبس‬ ‫- األشوبس‬ ‫‪٨٤ٟ٩ ‬ب رخشٯظ اٛ٤ظ٪ص اٛ٠٤ٔ٪ٛخ ٟ٢ َِّبد سبثٔخ‬ ‫ٟئٛ‬ ‫هٜ٬ َّض اٛ٠ؾْٔ.‬ ‫اٛ٤‬ ‫63‬
  • 37. ‫ٍظادس اىرخشٝط‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥ ٧ٮ:‬ ‫- اٛ٠٘زجخ اٛوشثٰخ ٩اإلسالٰٟخ اٛزشاصٰخ هبٟخ، ٩ٟ٤٨ب‬ ‫َِّبد خبطخ ٟضٚ ٗزت رخشٯظ اٛؾذٯش اٛ٤ج٪٭‬ ‫ٟئٛ‬ ‫٩ًٰش٥ ...‬ ‫- ثوغ أد٩اد اٛو٠ٚ اٛ٪سٰٓخ ٩اٛشٓ٠ٰخ، أٟب اٛ٪سٰٓخ‬ ‫ُ٘ضٰ ٌ ٟ٤٨ب ؽ٪ٙ اٛ٬ اٛش٘ٚ اٛشٓ٠ٮ، ٩ٟ٤٨ب هٜ٬ سجٰٚ‬ ‫ش‬ ‫اٛ٠ضبٙ:‬ ‫73‬
  • 38. ‫ٍظادس اىرخشٝط اىرقيٞذٝح اىَشقَْح‬ ‫اٛ٠وغٞ اٛ٠ِ٨شط ألِٛبف اٛٔشآ١ اٛ٘شٯٞ – ٟؾ٠ذ ُئاد هجذ‬ ‫•‬ ‫اٛجبٓٮ‬ ‫اٛ٠وغٞ اٛ٠ِ٨شط ألِٛبف اٛؾذٯش اٛ٤ج٪٭ – صٜخ ٟ٢‬ ‫•‬ ‫اٛ٠سزششٰٓ٢‬ ‫ٟ٪س٪هخ أؿشاٍ اٛؾذٯش اٛ٤ج٪٭ اٛششٯَ ٩رٯٜ٦ – أث٪ ٧بعش‬ ‫•‬ ‫ٟؾ٠ذ ثسٰ٪٣ٮ صًٜ٪ٙ (ر٪عذ ٟ٤٨ب ٣سخخ رظٜؼ ٜٛ٠٘زجخ‬ ‫اٛشبٟٜخ، ٗ٠ب ر٪عذ ٟظ٪سح ‪)PdF‬‬ ‫ٟوغٞ ش٪ا٧ذ اٛوشثٰخ – هجذ اٛسالٝ ٧بس٩١‬ ‫•‬ ‫83‬
  • 39. ‫ٍظادس اىرخشٝط اإلىنرشّٗٞح‬ ‫٩٧ٮ أد٩اد ٓذ ٯِٔذ ثوؼ٨ب أ٧٠ٰز٦ ثوذ اإلٟ٘ب٣بد اٱٰٛخ ُٮ‬ ‫•‬ ‫اٛجؾش ٩االسزشعبم، ٩ٛ٘٢ دائ ًب اٛجبؽش ٟب ٯغ٠ن ثٰ٢ ٗبُخ‬ ‫٠‬ ‫ٟظبدس اٛوٜٞ ٩أد٩اد ر٪صٰٔ٦.‬ ‫أٟب اٛ٠ظبدس اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ُ٨ٮ ٗضٰشح ع ًا، ٣زٗش ٟ٤٨ب ؽست‬ ‫ذ‬ ‫•‬ ‫أ٣٪ام اٛزخشٯظ، ثبٛـجن اػبُخ اٛ٬ ثش٣بٟظ (اىَنرثح اىشاٍيح):‬ ‫رخشٯظ اٱٯبد اٛٔشآ٣ٰخ ٩اٛٔشاءاد.‬ ‫-‬ ‫رخشٯظ األؽبدٯش اٛ٤ج٪ٯخ ٩اٱصبس.‬ ‫-‬ ‫رخشٯظ اٛشوش اٛوشثٮ.‬ ‫-‬ ‫93‬
  • 40. ‫ذخشٝط اٟٝاخ اىقشآّٞح‬ ‫- ٍ٘قغ ”ٍعَغ اىَيل فٖذ ىيقشآُ اىنشٌٝ“، ٩٧٪ ٟ٪ٓن ٟز٘بٟٚ‬ ‫ٛخذٟخ اٛٔشآ١ اٛ٘شٯٞ ٩هٜ٪ٟ٦، ٩ٯزٰؼ اٟ٘ب٣بد ٗضٰشح ٜٛزوبٟٚ‬ ‫ٟن اٛ٤ض اٛٔشآ٣ٮ ثؾ ًب ٩رخشٯغًب، ُؼ ً ه٢ ٟغبالد‬ ‫ال‬ ‫ض‬ ‫اٛٔشاءاد اٛٔشآ٣ٰخ ٩اٛزِسٰش ٩ًٰش٥، ٗ٠ب ٯس٠ؼ ثزؾ٠ٰٚ تشّاٍط‬ ‫”ٍظحف اىَذْٝح ىيْشش اىحاس٘تٜ“ (ٗ٠ب ٯ٪عذ ثش٣بٟظ آخش‬ ‫ٟز٠ٰض ا٣زبط اىششمح اىؼشتٞح ىيثشٍعٞاخ)، اٛز٭ ٯسبهذ ُٮ‬ ‫رؾشٯش اٛ٤ظ٪ص اٛٔشآ٣ٰخ داخٚ اٛزؾٰٔٔبد، ٩اٟ٘ب٣بد اٛز٤سْٰ‬ ‫٩اٛز٤ؼٰذ:/‪http://www.qurancomplex.com‬‬ ‫- ٩٧ز٥ ط٪سح ٛظِؾخ اٛجؾش اٛ٤ظٮ ث٠خزَٜ اٟ٘ب٣بر٦، ٩ٯل٨ش‬ ‫ُٮ اٛٔبئ٠خ اٰٛسش٫ ٗزٖٛ ٟوغٞ ِٟ٨شط ألِٛبف اٛٔشآ١‬ ‫٩ًشٯت اٛ٠ِشداد ٩ًٰش٧ب:‬ ‫04‬
  • 41. ‫٣٠٪رط ٜٛجؾش َّظٮ ُٮ اٛٔشآ١ اٛ٘شٯٞ‬ ‫اٛ٤‬ ‫14‬
  • 42. ٍٔ٘‫ٍ٘قغ (ُ) ىيقشآُ ٗػي‬ http://www.nquran.com/ 42
  • 43. ‫ذخشٝط األحادٝس ٗاٟشاس‬ ‫- ٍ٘س٘ػح ”ذٞسٞش اى٘ط٘ه إىٚ أحادٝس اىشس٘ه“ - ٍ٘قغ‬ ‫”اىذسس اىسْٞح“، ٗ٧ٮ ٟ٪س٪هخ رؼٞ ٟئبد األٛ٪ٍ ٟ٢‬ ‫األؽبدٯش، ٟن أؽ٘بٝ اٛ٠ؾذصٰ٢ هٰٜ٨ب ٟ٢ (اٛ٠زٔذٰٟ٢‬ ‫٩اٛ٠زؤخشٯ٢ ٩اٛ٠وبطشٯ٢)، ٟسزخشعخ ٟ٢ ٗزج٨ٞ (ٟن رٗش‬ ‫اٛـجوبد اٛ٠وز٠ذح)، ٩ٯ٠٘٢ اٛجؾش ُٮ ٧ز٥ اٛ٠٪س٪هخ ه٢‬ ‫ؽ٘ٞ أ٭ ؽذٯش ٟ٢ خالٙ ٟؾشٕ ثؾش سشٯن ٩آخش ٟزٔذٝ، ٟن‬ ‫اٟ٘ب٣ٰخ اخزٰبس اٛجؾش ػ٠٢ اٛظؾٰؼ ُٔؾ أ٩ اٛؼوَٰ ُٔؾ‬ ‫أ٩ اٛغ٠ٰن. ٩٧ٮ ِٰٟذح ُٮ اٛ٠سبهذح ُٮ اٛ٪ط٪ٙ اٛ٬ أؽ٘بٝ‬ ‫اٛوٜ٠بء هٜ٬ األؽبدٯش اٛ٪اسدح ُٮ اٛ٤ض اٛ٠ؾْٔ. ٩٧ٮ‬ ‫٣٠٪رط ٜٛ٠ظذس اإلٛ٘زش٩٣ٮ اٛ٠٪صْ، ؽٰش ٯٔ٪ٝ ثبٛو٠ٚ ُشٯْ‬ ‫ٟ٢ اٛجبؽضٰ٢ اٛ٠زخظظٰ٢ ثبششاٍ اٛشٰخ هٜ٪٭ اٛسٔبٍ.‬ ‫34‬
  • 44. ‫َّ٘رض ىَ٘س٘ػح ذٞسٞش اى٘ط٘ه‬ ‫44‬
  • 45. ‫ٍظادس أخشٙ ىرخشٝط األحادٝس ٗاٟشاس‬ ‫ثشاٟظ األؽبدٯش اٛ٤ج٪ٯخ ٩رخشٯغ٨ب ٗضٰشح ع ًا ٛ٘٤٨ب رزِب٩د‬ ‫ذ‬ ‫ع٠ ًب ٜٛ٠ظبدس ٩اسزوٰب ًب، ٩ٗزٖٛ دٓ ً ٩اٟ٘ب٣ٰخ ٛالهز٠بد،‬ ‫خ‬ ‫ث‬ ‫و‬ ‫٩اٛ٬ عب٣ت (اىَنرثح اىشاٍيح)، ٣زٗش أ٧ٞ اٛ٠ظبدس:‬ ‫- إذقاُ اىحشفح تإمَاه اىرحفح – اىششمح اىؼشتٞح ىيثشٍعٞاخ.‬ ‫- ظاٍغ اىسْح – اىششمح اىؼشتٞح ىيثشٍعٞاخ.‬ ‫- تشّاٍط ”طحٞح اىْسائٜ“، ٗتشاٍط داس اىرأطٞو تاىقإشج.‬ ‫- ٍ٘س٘ػح اىحذٝس اىششٝف– ششمح (حشف) ىيثشٍعٞاخ.‬ ‫- ظَغ ظ٘اٍغ األحادٝس – ظَؼٞح اىَنْض اإلسالٍٜ.‬ ‫- ظ٘اٍغ اىنيٌ – ششمحأفق، سػاٝح ٍ٘قغ إسالً ٗٝة.‬ ‫54‬
  • 46. ‫إذقاُ اىحشفح تإمَاه اىرحفح‬ ‫صٯ٤خ اٛجشٟغٰبد اٛزشاصٰخ، اٛز٭ ُبّ اٛـجوبد اٛ٪سٰٓخ ألٗجبس‬ ‫اٛ٠ؾٰٔٔ٢ (د. ثشبس ٟوش٩ٍ، ش. هجذ اٛظ٠ذ) ٛ٘زبة ”رؾِخ‬ ‫االششاٍ ث٠وشُخ األؿشاٍ“ ٜٛ٠ ِّ٭، ؽٰش ٓبٝ ُشٯْ اٛو٠ٚ‬ ‫ِض‬ ‫ثبربؽخ ٣ظ٦ ٟذٓ ًب ٟؾٔ ًب هٜ٬ ع٠ٜخ ٟ٢ ٟخـ٪ؿبر٦، ٩٧٪ ٟب‬ ‫ٔ‬ ‫ٔ‬ ‫هجش٩ا ه٤٦ تاىرضٗاض تِٞ طْاػح اىرحقٞق ٗطْاػح‬ ‫اىثشٍْعح، صٞ ٩كِ٪ا اإلٟ٘ب٣بد اٛز٘٤٪ٛ٪عٰخ ٜٛوشع ٩اٛجؾش‬ ‫٩االسزشعبم ٩اٛشثؾ ثٰ٢ اٛ٘زت ثوؼ٨ب اٛجوغ ثـشّ ُ٤ٰخ‬ ‫ٟز٠ٰضح، ٛوٚ أ٧٠٨ب اربؽخ اٛ٠خـ٪ؿبد رار٨ب، صٞ سثؾ ثٰ٢ ٧ز٥‬ ‫ِّؼ‬ ‫َّْ، ثؾٰش ٯسزـٰن اٛ٠زظِ‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿبد ٩ثٰ٢ اٛ٤ض اٛ٠ؾٔ‬ ‫ثبشبسح ٟ٢ اٛ٤ض اٛ٠ؾْٔ، اال٣زٔب َ اٛ٬ اٛغضء اٛ٠ٔبثٚ ٛ٦ ُٮ‬ ‫ٙ‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿبد، ٩اٛو٘س ...‬ ‫64‬
  • 47. ‫٩ٓذ ٜٓ ُ ُٮ ٟٔبٙ ُشش ٛٮ س٤خ ٕٙٓٓ (س٤خ اطذاس اٛجش٣بٟظ):‬ ‫٣‬ ‫ذ‬ ‫”٩أؽست ٧زا اٛجَشْ٣بٟظ اس٧بطخ ٛ٤ْٜٔ ٍ ٣٪هٰ ٍ ُٮ ؽشٗخ ٣شْش‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫اٛزشاس ٩رؾٰٔٔ٦، ثؾٰ ُ َٞ ٯوذ اٛ٤شش اإلٛ٘زش٩٣ٮ ٜٛزشاس‬ ‫ش ٛ‬ ‫ٟغ َّد ٣بٓٚ ٜٛ٤ظ٪ص ٟ٢ ٩هبء اٛ٬ آخش، أ٩ أداح ر٘شَٰ‬ ‫ُ َش‬ ‫ٟسبهذح ٜٛ٠ـج٪م ُؾست؛ ٩ا٣٠ب طبس ٩هبء عذٯ ًا طبٛ ًب‬ ‫ؾ‬ ‫ذ‬ ‫َّْ اٛ٠٪صْ، ٗ٠ب َٞ ر ُذْ ٟـبٛوخ األط٪ٙ‬ ‫ٛ و‬ ‫ٛزؾ٠ٚ اٛزشاس اٛ٠ؾٔ‬ ‫اٛ٠خـ٪ؿخ ؽ٘ ًا هٜ٬ اٛ٠ؾٰٔٔ٢، ٩ال اٛ٠وبسػخ ٩اٛ٠ٔبثٜخ‬ ‫ش‬ ‫هٜ٬ ٧ز٥ ا ُ ُ٪ٙ ٗزٖٛ، ٩٧ز٥ خـ٪ح ٣شع٪ أ١ رزجو٨ب‬ ‫ألط‬ ‫خـ٪اد“. ٩ثبِٛوٚ ك٨ش ثوذ٧ب ثشاٟظ ٟ٤٨ب ثش٣بٟظ ٛٞ ٯزؼ ثوذ‬ ‫ثوذ ُٮ األس٪اّ ٩٧٪ ”س٤٢ اٛ٤سبئٮ“، ا٣زبط داس اٛزؤطٰٚ‬ ‫ثبٛٔب٧شح، ٩٧٪ ٟشٗض ثؾضٮ ٯوز٠ذ هٜ٬ اخشاط اٛجشٟغٰبد‬ ‫ث٤بء هٜ٬ اٛزؾْٰٔ اٛوٜ٠ٮ اٛ٠وز٠ذ هٜ٬ ٟخـ٪ؿبد أطٰٜخ،‬ ‫٩ٗزٖٛ اٛششٗخ اٛوشثٰخ، ٩ٛ٨٠ب ع٨٪د ؿٰجخ أخش٫ ٰٓذ اإلهذاد.‬ ‫74‬
  • 48. ‫إذقاُ اىحشفح اٛجش٣بٟظاىرحفح‬ ‫ط٪سح تإمَاه‬ ‫84‬
  • 49. ‫تشّاٍط ظ٘اٍغ اىنيٌ / ٍ٘قغ اىسْح‬ http://www.islamweb.net/mainpage2/hadith.php 49
  • 50. ‫ذخشٝط اىشؼش ٗاألدب‬ ‫رخشٯظ اٛشوش ٩األدة‬ ‫1- اىَ٘س٘ػح اىشؼشٝح‬ ‫(اىَعَغ اىصقافٜ تأت٘ ظثٜ)‬ ‫ٯؾ٪٭ اٛجش٣بٟظ هٜ٬ أٗضش ٟ٢ ٰٟٜ٪١ ثٰذ شوش، اػبُخ اٛ٬ هششاد‬ ‫اٛ٠شاعن األدثٰخ، ٗ٠ب ٯزٰؼ اٛجش٣بٟظ اٟ٘ب٣ٰخ اٛزٔسٰٞ اٛوش٩ػٮ ٩٣سجخ‬ ‫05 اٛجؾ٪س، ٩ا١ ٗب١ ثؾبعخ اٛ٬ ٟشاعوخ ثششٯخ.‬
  • 51. ‫2- ٍ٘س٘ػح اىشؼش اىؼشتٜ‬ ‫رخشٯظ اٛشوش ٩األدة‬ ‫)ظاٍؼح أً اىقشٙ)‬ ‫7973/‪http://uqu.edu.sa/page/ar‬‬ ‫15‬
  • 52. ‫اىرؼيٞق‬ ‫‪ ‬اٛزوْٰٜ هٜ٬ اٛ٤ض ُٮ ؽذ٩د اٛؼش٩سح اٛوٜ٠ٰخ،‬ ‫ثبػبء٥ ٟب ً٠غ ٟ٤٦ ٟ٢ أِٛبف ٩ٟظـٜؾبد، ٩ٟب‬ ‫ٯؾزبط اٛ٬ روْٰٜ ٟ٢ ٓؼبٯب ٩ٟسبئٚ ؽست سإٯخ‬ ‫اٛ٠ؾْٔ.‬ ‫‪ٟ٩ ‬ظبدس٥ ٧ٮ اٛ٠٘زجخ اٛوشثٰخ ٩اإلسالٰٟخ اٛزشاصٰخ‬ ‫٩اٛ٠٘زجخ اٛ٠وبطشح ث٠خزَٜ اٌٜٛبد، ٩ث٨زا ُ٠ظبدس٥‬ ‫اإلٛ٘زش٩٣ٰخ ٧ٮ ٟخزَٜ أ٣٪ام اٛ٠ظبدس ٩اٛ٠٘زجبد‬ ‫اٛشٓ٠ٰخ ٩ٓ٪اهذ اٛجٰب٣بد ٩ًٰش٧ب.‬ ‫25‬
  • 53. ‫اىرنشٞف‬ ‫‪ ‬ٯؾزبط َّض ثوذ رؾٰٔٔ٦ اٛ٬ ِٟبرٰؼ ر٪طٚ اٛ٬ ٗ٤٪ص٥‬ ‫اٛ٤‬ ‫َّبُبد، ٩٧ٮ أ٣٪ام ٗضٰشح؛ رٰٜٔذٯخ‬ ‫َّآر٦، ٩٧ٮ اٛ٘ش‬ ‫٩ٟخج‬ ‫٩ُ٤ٰخ، ٩رٖٛ ؽست ؿجٰوٰخ ٗٚ ّض، ٩ؽغ٠٦، ٩ًبٯخ‬ ‫٣‬ ‫ِِّ٦، ٩اؽزٰبعبد اٛٔشاء ٟ٤٦.‬ ‫ٟئٛ‬ ‫‪ ٢ٟ٩ ‬أ٣٪ام اٛ٘شبُبد اٛزٰٜٔذٯخ ٟض ً:‬ ‫ال‬ ‫- اٱٯبد اٛٔشآ٣ٰخ.‬ ‫- األؽبدٯش اٛ٤ج٪ٯخ ٩اٱصبس.‬ ‫- األهالٝ.‬ ‫- اٛ٘زت.‬ ‫35‬
  • 54. ‫أدٗاخ اىرنشٞف‬ ‫• األطٚ ُٮ ه٠ٰٜخ اٛز٘شَٰ ٧٪ اٛغ٨ذ اٛجشش٭، ٩ٟن رٖٛ‬ ‫ُالثذ ٟ٢ اإلُبدح ٟ٢ اٛو٠ٚ اٱٛٮ ُبرا اعز٠ن ٟو٦ اٛغ٨ذ‬ ‫اٛجشش٭ ثٜي اٛو٠ٚ دسعخ هبٰٛخ ٟ٢ اإلرٔب١.‬ ‫• ٩ٛزٖٛ ر٪عذ أد٩اد ه٠ٚ رسبهذ اٛ٠ؾْٔ هٜ٬ ا٣غبص ه٠ٜ٦،‬ ‫٣زٗش ٟ٤٨ب: - أداح اٛز٘شَٰ ث٠غ٠٪هخ ثشٟغٰبد اٛزؤطٰٚ، ٩ٛ٨ب‬ ‫اٟ٘ب٣بد هبٰٛخ ع ًا.‬ ‫ذ‬ ‫-أداح اٛز٘شَٰ ثـ ”ٓبٛت اٛجؾ٪س ٩اٛذساسبد“، ٩اطذاس٥ األخٰش‬ ‫(ٙٔ) ٧٪ ٓبٛت ٯس٨ٚ اٛزوبٟٚ ٟن ثش٣بٟظ (٩٩سد)، ٩٧٪‬ ‫خبص ثبٛجبؽضٰ٢ ٩اٛ٠ؾشسٯ٢، ٩٧٪ ٯس٨ٞ ُٮ اٛز٘شَٰ اٱٛٮ‬ ‫٩أٯ ًب اٰٛذ٩٭. ٩٧زا ساثؾ ٛزؾ٠ٰٚ اٛٔبٛت ٩ششؽ٦ رِظٰٜ ًب:‬ ‫ٰ‬ ‫ؼ‬ ‫946932=‪http://www.ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?t‬‬ ‫45‬
  • 55. ‫اىرعٖٞض ىيطثاػح ٗاىْشش‬ ‫‪٩ ‬أخٰ ًا رؤرٮ ٟشؽٜخ ٓذ ٯؾس٢ ثبٛ٠ؾْٔ أ١ ٯزبثو٨ب‬ ‫ش‬ ‫ث٤ِس٦ ا١ ٛٞ ٯٔٞ ث٨ب؛ ٩٧ٮ اٛزغ٨ٰض ٜٛـجبهخ اٛ٪سٰٓخ أ٩‬ ‫اٛ٤شش اإلٛ٘زش٩٣ٮ، ٩رشز٠ٚ هٜ٬:‬ ‫- اٛظَ أ٩ اٛز٤ؼٰذ‬ ‫- اٛز٤سْٰ ٩اإلخشاط‬ ‫٩ُٮ ؽضٟخ ثشاٟظ داس اٛزؤطٰٚ اٛسبثْ رٗش٧ب، أداح‬ ‫ه٠ٚ ٓ٪ٯخ ع ًا ُٮ اٛز٤سٰش، ٩خٰبساد اٛـجن، رغ٨ض‬ ‫ذ‬ ‫اٛ٘زبة ٜٛـجبهخ ث٠خزَٜ اإلٟ٘ب٣بد ثؤ٩اٟش عب٧ضح ُٮ‬ ‫سبهبد ٟوذ٩دح.‬ ‫55‬
  • 56. ‫ٍخراساخ ٍِ إٌٔ ٍ٘اقغ‬ ‫اىَنرثاخ اىشقَٞح ٗاىنرة اإلىنرشّٗٞح‬ ‫• اىَنرثح اى٘قفٞح: /‪http://www.waqfeya.com‬‬ ‫• ٍنرثح اىَظطفٚ: /‪http://al-mostafa.info/books/htm‬‬ ‫• خضاّح اىرشاز اىؼشتٜ: /‪http://khizana.blogspot.com‬‬ ‫• مراب ىْٞل (ٍحشك تحس): /‪http://ketablink.com‬‬ ‫ٟ٪آن رظِؼ اٛ٘زت ٩اٛجؾش داخٚ ٣ظ٪ص ٟظ٪ساد اٛـ ‪:PDF‬‬ ‫• ظ٘ظو مرة: ‪http://books.google.com/?hl=ar‬‬ ‫• داس (ٍنرثح اإلسنْذسٝح): /‪http://ketablink.com‬‬ ‫65‬
  • 57. ‫اىَنرثاخ اىشقَٞح ٗاىنرة اإلىنرشّٗٞح ٗغٞشٕا‬ :‫ٟ٪آن أخش٫ ٟ٨٠خ‬ :)Internet Archive( ‫ أسشٞف اإلّرشّد‬ http://www.archive.org/ :scribd ‫ ٍ٘قغ سنشٝثٞذ‬ http://www.scribd.com/ :)Open Library( ‫ اىَنرثح اىَفر٘حح‬ http://openlibrary.org/ http://bib-alex.com/ :)َٜ‫ ٍنرثح اإلسنْذسٝح (غٞش سس‬ http://www.dorar.net/lib/magazines :‫ مشاف اىَعالخ – اىذسس اىسْٞح‬
  • 58. ‫إٌٔ ق٘اػذ تٞاّاخ اىثحس اىؼيَٜ اىؼاىَٞح‬ http://scholar.google.com.eg/ :)‫• اىثاحس اىؼيَٜ (ظ٘ظو‬ • Ebsco: http://search.ebscohost.com/ • Jstor (‫ :)ىيذٗسٝاخ اىؼيَٞح‬http://www.jstor.org/ • Pringerlink )‫:(مرة ٗدٗسٝاخ‬http://www.springerlink.com/ • Proquest )‫ :(ىيشسائو اىعاٍؼٞح‬http://proquest.umi.com/ 58
  • 59. ‫إٌٔ ٍْرذٝاخ اىرشاز اىَطث٘ع ٗاىَخط٘ط‬ ‫ٍٗراتؼح أخثاس اىْشش ٗاىرحقٞق‬ ‫• ٍيرقٚ إٔو اىحذٝس:‬ ‫‪http://www.ahlalhdeeth.com‬‬ ‫• اىَعيس اىؼيَٜ - شثنح األى٘مح:‬ ‫/‪http://majles.alukah.net‬‬ ‫• ٍعيح ٍشمض ٗدٗد – اىفيل اىَشحُ٘:‬ ‫/‪http://wadod.org/vb‬‬ ‫• ٍْرذٙ اىنرة اىَظ٘سج:‬ ‫/‪http://www.pdfbooks.net/vb‬‬ ‫95‬
  • 60. ‫ٗشن ًا ىرفاػينٌ ٗحسِ ٍراتؼرنٌ‬ ‫ش‬ ‫ىيَضٝذ، ذاتغ: ٟغ٠٪هخ ‪”Group‬صٔبُخ اٛ٠ؾْٔ“ هٜ٬ اِٰٛس ث٪ٕ ، ٩اٛٔبئ٠خ اٛجشٯذٯخ‬ ‫‪mzakimail@gmail.com‬‬ ‫06‬
  • 61. ‫ؽٔ٪ّ اٛ٤شش‬ ‫• ٟؾِ٪كخ ٜٛذ٩سح اٛزذسٯجٰخ ٩أًشاػ٨ب اٛزوٰٜ٠ٰخ.‬ ‫16‬