Tổ chức thực hiện luật dân quân tự vệ từ thực tiễn thành phố Hà Nội.doc

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
------------/------------ ----/----
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
CAO HỢP THANH
TỔ CHỨC THỰC HIỆN LUẬT DÂN QUÂN TỰ
VỆ TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02
Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN HẬU THÀNH
HÀ NỘI

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của
cá nhân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Trần Hậu
Thành. Các số liệu, những kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn
này trung thực và chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Học viên
Cao Hợp Thanh

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đến thầy hướng dẫn
khoa học TS. Trần Hậu Thành đã tận tình hướng dẫn và đóng góp nhiều ý
kiến khoa học trong thời gian tác giả thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc
gia, Khoa Sau đại học, Khoa Nhà nước – Pháp luật cùng toàn thể các thầy, cô
giáo đã nhiệt tình giảng dạy, hướng dẫn và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành
luận văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn Bộ Tư lệnh thủ đô Hà Nội, Ban chỉ huy quân sự
các quận (huyện) trên địa bàn thành phố Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho
tôi trong quá trình nghiên cứu, tìm kiếm tài liệu.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới tất cả thầy cô
giáo, cơ quan, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp luôn là nguồn động viên quý
báu cho tôi hoàn thành luận văn.
Tác giả luận văn
Cao Hợp Thanh

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU..................................................................................................1
Chương 1. CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA TỔ CHỨC THỰC HIỆN LUẬT DÂN
QUÂN TỰ VỆ..................................................................................................8
1.1. Khái quát chung pháp luật về dân quân tự vệ ......................................8
1.1.1. Khái niệm, vai trò và nhiệm vụ của dân quân tự vệ...........................8
1.1.2. Nội dung pháp luật dân quân tự vệ...................................................12
1.2. Khái niệm, hình thức và nội dung tổ chức thực hiện pháp luật về
dân quân tự vệ ...............................................................................................21
1.2.1 Khái niệm tổ chức thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ .................21
1.2.2. Các hình thức tổ chức thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ..........22
1.2.3. Nội dung tổ chức thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ..................23
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức thực hiện pháp luật về dân
quân tự vệ.......................................................................................................26
Tiểu kết chương 1..........................................................................................34
Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN LUẬT DÂN QUÂN
TỰ VỆ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI .....................................35
2.1. Khái quát về tình hình dân quân tự vệ thủ đô Hà Nội .......................35
2.1.1. Tình hình lực lượng dân quân tự vệ thủ đô Hà Nội ..........................35
2.1.2. Đặc thù của lực lượng dân quân tự vệ tại Thành phố Hà Nội..........41
2.2. Tình hình tổ chức thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ trên địa
bàn thành phố Hà Nội...................................................................................42
2.3.1. Tình hình tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dân quân tự vệ trên
địa bàn thành phố Hà Nội .............................................................................42
2.2.2. Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác
phổ biến pháp luật về dân quân tự vệ ...........................................................51

2.2.3. Tình hình tổ chức thực hiện các nội dung về pháp luật dân quân tự
vệ trên địa bàn Hà Nội. ..................................................................................55
2.3 Đánh giá tổ chức thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ trên địa bàn
Hà Nội.............................................................................................................58
2.3.1. Kết quả đạt được...................................................................................58
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân.....................................................................59
Tiểu kết chương 2..........................................................................................65
Chương 3. QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP ĐẢM BẢOB TỔ CHỨC THỰC
HIỆN PHÁP LUẬT VỀ DÂN QUÂN TỰ VỆ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH
PHỐ HÀ NỘI.................................................................................................66
3.1. Quan điểm bảo đảm tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự vệ............66
3.1.1. Quán triệt các nguyên tắc xây dựng lực lượng Dân quân tự vệ........66
3.1.2. Xác định rõ trách nhiệm trong tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự
vệ .....................................................................................................................68
3.1.3. Chú trọng kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện Luật Dân quân
tự vệ.................................................................................................................72
3.2. Giải pháp đảm bảo tổ chức thực hiện pháp luật về Dân quân tự vệ.74
3.2.1. Những giải pháp định hướng việc tổ chức thực hiện Luật Dân quân
tự vệ.................................................................................................................74
3.2.2 Giải pháp đảm bảo tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự vệ từ thực
tiễn thành phố Hà Nội ...................................................................................76
Tiểu kết chương 3..........................................................................................94
KẾT LUẬN ....................................................................................................95
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................96

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CNXH:
XHCN:
BLLĐ:
BTL:
DQTV:
BCHQS:
GDQPAN:
UBND:
HĐND:
Chủ nghĩa xã hội
Xã hội chủ nghĩa
Bạo lực lật đổ
Bộ Tư lệnh
Dân quân tự vệ
Ban chỉ huy quân sự
Giáo dục quốc phòng, an ninh
Ủy ban nhân dân
Hội đồng nhân dân

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Dân quân tự vệ là một lực lượng chiến
lược trong chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân, làm nòng cốt cho toàn
dân đánh giặc bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ địa phương.
Đánh giá về vai trò Dân quân tự vệ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói
"Dân quân tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là lực lượng vô
địch, là bức tường sắt của Tổ quốc. Vô luận kẻ thù nào dù hung bạo đến đâu
hễ đụng vào lực lượng đó, bức tường đó thì địch nào cũng phải tan rã”.
Trong tình hình hiện nay, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta thực hiện
hai nhiệm vụ xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Chúng ta phải đối
phó với chiến lược "diễn biến hoà bình”, BLLĐ và sẵn sàng đánh thắng chiến
tranh xâm lược của kẻ thù. Do đó, lực lượng dân quân tự vệ là một trong
những công cụ để bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ đất nước, bảo
vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ tính mạng và tài sản của Nhà nước và nhân dân
tại địa phương, cơ sở.
Hà Nội là thủ đô của nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Với vị
trí chiến lược, tầm quan trọng đặc biệt của Thủ đô Hà Nội đối với cả nước,
Theo đó, BTL Thủ đô Hà Nội là đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng, đặt dưới
sự quản lý, chỉ huy của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, chức năng tham mưu cho
Đảng bộ, chính quyền thành phố Hà Nội thực hiện nhiệm vụ quốc phòng toàn
dân và công tác quân sự địa phương; giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Chủ
tịch Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội thực hiện quản lý nhà nước về lĩnh
vực quân sự, quốc phòng trên địa bàn; tổ chức thực hiện việc xây dựng, quản
lý, chỉ huy các đơn vị thường trực và lực lượng dự bị động viên, dân quân, tự
vệ (DQTV) thuộc quyền.
1

Tuy nhiên, công tác dân quân tự vệ tại thủ đô Hà Nội vẫn còn những
hạn chế, bất cập cả về nhận thức, tổ chức thực hiện. Trách nhiệm xây dựng,
quản lý nhà nước về dân quân tự vệ của địa phương, cơ quan, tổ chức còn hạn
chế. Công tác đăng ký, quản lý dân quân tự vệ chưa chặt chẽ, gặp nhiều khó
khăn. Việc tổ chức xây dựng lực lượng dân quân tự vệ còn nhiều bất cập.
Chất lượng huấn luyện dân quân tự vệ có địa phương chưa bảo đảm. Khả
năng huy động, phối hợp của lực lượng dân quân tự vệ với các lực lượng khác
trong tuần tra, canh gác, bảo vệ mục tiêu, xử trí các tình huống phức tạp ở địa
phương còn chậm, hiệu quả chưa cao, v.v.
Sở dĩ có tình hình trên, trước hết là do tính pháp lý của các quy định
hiện hành về tổ chức lực lượng tự vệ chưa cao; giữa các luật chưa đồng bộ,
thống nhất, dẫn đến việc tổ chức còn lúng túng cả về phương pháp và biện
pháp tiến hành.
Từ việc nghiên cứu, tổ chức thực hiện xây dựng lực lượng dân quân tự
vệ những năm qua, đặt ra vấn đề cần thiết phải nghiên cứu đề tài “Tổ chức
thực hiện luật dân quân tự vệ - Từ thực tiễn thành phố Hà Nội”
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Trong những năm gần đây, việc thực hiện luật dân quân tự vệ đã được
các cấp quản lý từ Trung ương đến địa phương quan tâm, hiện đã có những
bài báo, đề án viết về thực hiện luật dân quân tự vệ như sau:
- Bài báo: “Thực hiện Luật Dân quân tự vệ ở Vĩnh Phúc”, tác giả Đại tá
Nguyễn Xuân Thuyết, Chỉ huy trưởng BCHQS Tỉnh, đăng trên tạp chí quốc
phòng toàn dân, bài báo đã viết Luật Dân quân tự vệ được Quốc hội khoá XII
thông qua tại Kỳ họp thứ 6, có hiệu lực thi hành từ ngày 01-7-2010. Đây là sự
phát triển về tư duy quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc của Đảng ta; tiếp tục khẳng
định vị trí, vai trò chiến lược của lực lượng này đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ
quốc thời kỳ mới. Để sớm đưa Luật vào cuộc sống, tỉnh Vĩnh Phúc đã tích
2

cực, chủ động triển khai thực hiện, được Bộ Quốc phòng và Quân khu 2 đánh
giá là đơn vị đi đầu trong tổ chức thực hiện Luật kịp thời, đạt chất lượng, hiệu
quả cao.
- Đề án “xây dựng lực lượng dân quân tự vệ tỉnh Lạng Sơn giai đoạn
2016-2020”. Đề án là sự cụ thể hoá pháp luật về dân quân tự vệ, là cơ sở pháp
lý để thanh tra, kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết việc thực hiện công tác dân
quân tự vệ trên địa bàn tỉnh.
Đề án được thực hiện sẽ bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất trong lãnh
đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác dân quân tự vệ ở tất cả các cấp, các
ngành trong tỉnh, góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp của lực lượng dân
quân tự vệ. Thể hiện sự quan tâm, chăm lo của cấp uỷ, chính quyền, các cấp,
các ngành và nhân dân đối với lực lượng dân quân tự vệ. Là cơ sở thực tiễn để
nghiên cứu, đề nghị với Đảng, Nhà nước điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung những
vấn đề vướng mắc, bất cập nảy sinh trong quá trình thực hiện pháp luật về dân
quân tự vệ.
- Bài báo “Phát triển Dân quân tự vệ Việt Nam – Kết quả và bài học
kinh nghiệm” trên báo quân đội nhân dân của Trung tướng Nguyễn Duy
Nguyên - Cục trưởng Cục Dân quân tự vệ (Bộ Tổng tham mưu), bài báo đã
tổng kết DQTV có vị trí chiến lược quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng DQTV vững mạnh, rộng khắp để luôn có sự phát
triển là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của các cấp, các
ngành, các tổ chức đoàn thể xã hội. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, trực
tiếp là của các cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở, để nâng cao chất lượng, hiệu
quả hoạt động của DQTV, phải nắm vững sự nghiệp đổi mới của đất nước để
điều chỉnh, bổ sung hệ thống văn bản pháp luật về DQTV, nghị định của
Chính phủ và các văn bản hướng dẫn thi hành luật, các chỉ thị, mệnh lệnh, các
quy định cụ thể của cấp trên, đồng thời phải căn cứ vào thực tiễn của mỗi địa
3

phương, cơ sở, cơ quan, tổ chức, đơn vị để tổ chức, xây dựng DQTV vững
mạnh, thực sự là lực lượng nòng cốt trong đấu tranh chống “diễn biến hòa
bình”, “bạo loạn lật đổ” của các thế lực thù địch ở cơ sở; sẵn sàng chiến đấu
và chiến đấu thắng lợi, bảo vệ vững chắc địa phương cơ sở, cơ quan, tổ chức,
góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
- “Thống nhất, đồng bộ trong triển khai các văn bản pháp luật về dân
quân, tự vệ”, tác giả Nguyễn Duy Nguyên – Cục trưởng Cục Dân quân tự vệ
trên báo Quân đội nhân dân, ngày 31/8/2016, bài báo đã viết những năm qua,
Đảng và Nhà nước ta thường xuyên quan tâm và có chủ trương, giải pháp xây
dựng dân quân tự vệ (DQTV), giáo dục quốc phòng và an ninh (GDQPAN);
từng bước bổ sung, xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật, nhằm nâng cao
hiệu lực quản lý nhà nước về DQTV, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn
dân vững mạnh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc.
Tuy nhiên, luật dân quân tự vệ năm 2009 đã được ban hành thực hiện từ
2010 nhưng chưa có một công trình nào nghiên cứu một cách cụ thể việc tổ
chức thực hiện luật dân quân tự vệ tại một địa phương nhất định.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu, khảo sát, phân tích,
đánh giá kỹ lưỡng thực trạng tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự vệ từ thực
tiễn thành phố Hà Nội, qua các quan điểm của Đảng và Nhà nước đề ra các
giải pháp nhằm đảm bảo việc tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự vệ đáp ứng
yêu cầu bảo vệ và xây dựng tổ quốc.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được những mục đích trên, đề tài đi
vào giải quyết các nhiệm vụ sau:
Một là: Làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về dân quân tự vệ và quản
lý nhà nước về dân quân tự vệ.
4

Hai là: Đánh giá việc tổ chức thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ
trên địa bàn thành phố Hà Nội thời gian qua.
Ba là: Đề xuất quan điểm, giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức thực
hiện luật dân quân tự vệ trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về tổ chức thực hiện luật
dân quân tự vệ. Đồng thời, đánh giá kết quả tổ chức thực hiện luật dân quân
tự vệ trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Đối tượng khảo sát chủ yếu là lực lượng dân quân tự vệ trên địa bàn
thành phố Hà Nội
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và giải pháp đảm bảo tổ chức
thực hiện Luật Dân quân tự vệ.
Về thời gian
Đề tài tiến hành điều tra, nghiên cứu việc tổ chức thực hiện Luật Dân
quân tự vệ ở thành phố Hà Nội giai đoạn 2011 - 2016. Đề xuất phương hướng
và giải pháp giai đoạn 2017 - 2020 và định hướng đến năm 2030.
Về không gian
Nghiên cứu trên phạm vi thành phố Hà Nội.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài
5.1. Phương pháp luận
-
và hội nhập.
5

5.2. Phương pháp nghiên cứu
Tác giả sử dụng các phương pháp sau
- Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp: Phương pháp sử dụng tài liệu,
các bản báo cáo của các tác giả đã nghiên cứu, đã đánh giá. Phương pháp
phân tích tài liệu được sử dụng từ việc chọn đối tượng, thu thập những thông
tin cần thiết đến việc phân tích thông tin và dữ liệu thu thập được. Đề tài có
sử dụng một số tài liệu như sách, báo, tài liệu tuyên truyền, tạp chí mạng, các
trang web có liên quan đến lĩnh vực dân quân tự vệ.
- Ngoài ra đề tài còn sử dụng phương pháp nghiên cứu, thu thập số liệu,
xử lý số liệu, phương pháp quy nạp... làm căn cứ phân tích thực trạng quản lý
nhà nước về dân quân tự vệ ở Hà Nội từ khi có đường lối xây dựng lực lượng
dân quân tự vệ và các vấn đề mang tính thời sự đang được toàn xã hội quan
tâm. Trên cơ sở đó nhằm chỉ rõ những vấn đề tồn tại đặt ra đối với quản lý
nhà nước về dân quân tự vệ trong bảo vệ và xây dựng đất nước thời kỳ hội
nhập quốc tế.
6. Những đóng góp về khoa học của đề tài
6.1. Về lý luận
Nghiên cứu góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận về Luật Dân quân tự
vệ và việc thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ trong bảo vệ và xây dựng đất
nước thời kỳ hội nhập quốc tế.
6.2. Về thực tiễn
- Nghiên cứu chỉ ra những vấn đề cần được quan tâm giải quyết đối với
vấn đề tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự vệ.
- Luận văn là tài liệu tham khảo cho sinh viên, học viên và những nhà
quản lý trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh và xây dựng lược lượng dân quân
tự vệ.
6

- Với những kết quả nghiên cứu đã đạt được trên đây, luận văn có thể
làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu thực tiễn về tổ chức thực hiện
Luật Dân quân tự vệ ở nước ta.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo; luận văn
gồm 03 chương, 8 tiết
Chương 1: Cơ sở pháp lý của tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự vệ.
Chương 2: Thực trạng tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự vệ trên địa
bàn thành phố Hà Nội.
Chương 3: Quan điểm, giải pháp đảm bảo tổ chức thực hiện Luật Dân
quân tự vệ trên địa bàn thành phố Hà Nội.
7

Chương 2
THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN LUẬT
DÂN QUÂN TỰ VỆ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ
NỘI 2.1. Khái quát về tình hình dân quân tự vệ thủ đô Hà Nội
2.1.1. Tình hình lực lượng dân quân tự vệ thủ đô Hà Nội
Thành phố Hà Nội hiện nay có 30 quận (huyện), theo cơ cấu tổ chức về
dân quân tự vệ thì ở Thành phố là Bộ tư lệnh thủ đô Hà Nội, các quận (huyện)
là các Ban chỉ huy quân sự quận (huyện), các phường (xã, thị trấn) là các Ban
chỉ huy quân sự phường (xã, thị trấn).
Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội được thành lập theo sắc lệnh số 16 của Chủ
tịch nước Việt Nam ngày 16 tháng 7 năm 2008 về việc tổ chức lại Quân khu
Thủ đô Hà Nội thành Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội. Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội
trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam có "chức năng tham mưu cho Ðảng bộ
Đảng CSVN và chính quyền thành phố Hà Nội thực hiện nhiệm vụ quốc
phòng toàn dân và công tác quân sự địa phương; giúp Bộ trưởng Bộ Quốc
phòng và Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội thực hiện quản lý nhà
nước về lĩnh vực quân sự, quốc phòng tại địa phương; tổ chức thực hiện xây
dựng, quản lý, chỉ huy các đơn vị lực lượng thường trực và lực lượng dự bị
động viên, dân quân tự vệ thuộc quyền. Năm 2015, toàn thành phố thành lập
mới 11 Ban CHQS cơ quan, tổ chức cơ sở. Đến nay, tỷ lệ dân quân tự vệ
chiếm 19,5%. Chỉ đạo tổ chức có chất lượng việc luyện tập chuyển trạng thái
SSCĐ và hướng dẫn các Ban CHQS quận, huyện, thị xã hoàn thành lập quy
hoạch xây dựng thế trận khu vực phòng thủ. Trong năm có 119/117 xã,
phường, thị trấn tổ chức diễn tập đạt 101,7% chỉ tiêu năm. Bộ tư lệnh Thủ đô
đã hoàn thành đề án đào tạo cán bộ quân sự, xã, phường, thị trấn. Cùng với
hoàn thành các nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội đã chỉ
đạo, huy động kịp thời cán bộ, chiến sĩ lực lượng thường trực, dân quân cơ
35

động, tự vệ của các cơ sở và phương tiện phối hợp cùng với các đơn vị quân
đội và các lực lượng khác trên địa bàn tham gia xử lý thiên tai, cháy nổ, cháy
rừng, tìm kiếm cứu nạn, hỏa hoạn xảy ra trên địa bàn, góp phần giản thiểu
thiệt hại cho nhân dân.
Số lượng dân quân tự vệ thành phố Hà Nội được phân cấp theo ban chỉ
huy quân sự quận (huyện) các quận (huyện) có biên chế chính thức gồm 25
cán bộ, chiến sĩ, tổng số toàn thành phố là 750 cán bộ, chiến sĩ tại các Ban chỉ
huy quân sự quận (huyện, thị xã).
Tổ chức Ban CHQS và cán bộ dân quân tự vệ
Số lượng cán bộ Ban CHQS cấp xã, phường, thị trấn:
Đối với xã và phường trên địa bàn thành phố Hà nội biên chế 05 cán bộ
Ban CHQS, gồm: 01 Chỉ huy trưởng, 01 Chính trị viên, 02 Chỉ huy phó, 01
Chính trị viên phó;
Chỉ huy trưởng phải là đảng viên, là công chức cấp xã và tham gia cấp
ủy;
Chính trị viên là Bí thư đảng ủy cấp xã kiêm nhiệm;
Chính trị viên phó do Bí thư hoặc Phó Bí thư Đoàn cấp xã kiêm nhiệm;
Chỉ huy phó là cán bộ không chuyên trách.
Số lượng cán bộ Ban CHQS cơ quan, tổ chức ở cơ sở:
Biên chế 4 người, gồm: 01 Chỉ huy trưởng, 01 Chính trị viên, 01 Chỉ
huy phó, 01 Chính trị viên phó;
Căn cứ yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, khu vực hoạt động, đơn vị
quản lý đa ngành nghề, đa lĩnh vực biên chế 05 người, gồm: 01 Chỉ huy Trưởng,
01 Chính trị viên, 02 Chỉ huy phó (trong đó có 1 Chỉ huy phó do cán bộ chuyên
trách công tác quốc phòng, quân sự đảm nhiệm), 01 Chính trị viên phó.
Chỉ huy trưởng là người đứng đầu hoặc cấp phó của người đứng đầu cơ
quan, tổ chức kiêm nhiệm;
36

Chính trị viên là Bí thư chi bộ (Đảng bộ) cơ quan, tổ chức kiêm nhiệm;
Chính trị viên phó do cán bộ Đoàn thanh niên kiêm nhiệm;
Chỉ huy phó thường do cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức
kiệm nhiệm.
Cán bộ quản lý, chỉ huy đơn vị dân quân tự vệ gồm:
Tiểu đội trưởng, Khẩu đội trưởng;
Trung đội trưởng;
Thôn đội trưởng; (căn cứ tình hình cụ thể có thể bố trí Thôn đội trưởng ở
thôn nơi đặt trụ sở hoặc gần trụ sở UBND cấp xã kiêm Trung đội trưởng dân
quân cơ động xã, huyện. Đối với thôn tổ chức trung đội, hoặc tiểu đội, hoặc tổ
dân quân tại chỗ chức danh Trung đội trưởng, hoặc Tiểu đội trưởng, hoặc Tổ
trưởng dân quân tại chỗ do Thôn đội trưởng kiêm nhiệm).
Trưởng thôn kiêm nhiệm thôn đội trưởng khi có yêu cầu (trừ Thôn đội
trưởng kiêm Trung đội trưởng dân quân cơ động cấp huyện).
Đại đội tự vệ có Ban chỉ huy đại đội, biên chế 04 đồng chí, gồm: Đại đội
trưởng, Chính trị viên, Phó Đại đội trưởng quân sự, Chính trị viên phó đại đội.
Số lượng các phường thuộc các quận nội thành
Số TT Tên quận Số lượng các phường
1 Ba Đình 14
2 Bắc Từ Liêm 13
3 Cầu Giấy 8
4 Đống Đa 21
5 Hà Đông 17
6 Hai Bà Trưng 20
7 Hoàn Kiếm 18
8 Hoàng Mai 14
9 Long Biên 14
37

10 Nam Từ Liêm 10
11 Tây Hồ 8
12 Thanh Xuân 11
Tổng số 168 phường
Số lượng các xã thuộc các huyện ngoại thành
Số TT Tên huyện Số lượng các xã, phường, thị trấn
1 Ba vì 1 thị trấn + 30 xã = 31
2 Chương Mỹ 2 thị trấn + 30 xã = 32
3 Đan Phượng 1 thị trấn + 15 xã = 16
4 Đông Anh 1 thị trấn + 23 xã = 24
5 Gia Lâm 2 thị trấn + 20 xã = 22
6 Hoài Đức 1 thị trấn + 19 xã = 20
7 Mê Linh 2 thị trấn + 16 xã = 18
8 Mỹ Đức 1 thị trấn + 21 xã = 22
9 Phú Xuyên 2 thị trấn + 26 xã = 28
10 Phúc Thọ 1 thị trấn + 22 xã = 23
11 Quốc Oai 1 thị trấn + 20 xã = 21
12 Sóc Sơn 1 thị trấn + 25 xã = 26
13 Sơn Tây 9 phường + 6 xã = 15
14 Thạch Thất 1 thị trấn + 22 xã = 23
15 Thanh Oai 1 thị trấn + 20 xã = 21
16 Thanh Trì 1 thị trấn + 15 xã = 16
17 Thường Tín 1 thị trấn + 28 xã = 29
18 Ứng Hòa 1 thị trấn + 28 xã = 29
Tổng số 417 xã, phường, thị trấn
Tổng số các phường, xã, thị trấn trên địa bàn thành phố Hà Nội là 585
38

Tổng số cán bộ, chiến sỹ làm công tác tại Ban chỉ huy quân sự phường,
xã thị trấn là: 2.925 người.
Tổ chức biên chế lực lượng dân quân tự vệ
Tổng số DQTV toàn thành phố: 92.000 người đạt 1,18 % so với dân số
Tổng số DQTV nòng cốt: 82.270 người, đạt 1,06 %; so với dân số
- Lực lượng dân quân: 49.360 người = 60%;
- Lực lượng tự vệ: 32.910 người = 40%
- Nam DQTV: 65.820 người;
- Nữ DQTV: 16.450 người;
- Tỷ lệ Đoàn viên: 44.425 người = 54% ;
- Tỷ lệ Đảng viên: 17.270 người = 21%;
- Là bộ đội phục viên Xuất ngũ: 4.113 người = 5%
- DQTV năm thứ nhất: 3.520 người;
Tổ chức biên chế
Tổng số đầu mối DQTV 2.670 đơn vị (dân quân 420 đầu mối, tự vệ
2.250 đầu mối), trong đó:
- Cấp đại đội: 30;
- Cấp trung đội: 1.830;
- Cấp tiểu đội, khẩu đội: 5.970;
- Cấp tổ: 11.550;
- Lực lượng DQTV cơ động: 12.990 người
- Lực lượng DQTV Phòng không, Pháo binh, Thông tin, Trinh sát, Y
tế, Phòng hóa, Công binh: 12.750 người
- Lực lượng DQTV tại chỗ: 56.160 người
- Chất lượng cán bộ Ban CHQS phường, xã thị trấn
+ Số đã qua đào tạo Chỉ huy trưởng quân sự: 1.110 đ/c
39

+ Số chưa qua đào tạo Chỉ huy trưởng quân sự: 150 đ/c ( 90 đ/c đã làm
hồ sơ thi ngành quân sự cơ sở năm 2016, 60 đ/c đang đề nghị miễm nhiệm)
+ Là Đảng viên: 1.197 đ/c = 95 %
+ Là thành viên UBND: 378 đ/c = 30 %
+ Là đại biểu HĐND: 328 đ/c = 26,19%
- Chỉ huy trưởng Ban CHQS phường
+ Tổng số: 585 đồng chí
+ Số đã qua đào tạo Chỉ huy trưởng quân sự: 550 đ/c
+ Là Đảng ủy viên: 123 đ/c = 21,42 %
+ Là thành viên UBND: 550 đ/c = 94,85%
+ Là đại biểu HĐND: 415 đ/c = 71,42%
Thực hiện luân phiên lực lượng DQTV nòng cốt
- Từ tháng 01/2014 đến nay đã luân phiên cho ra, cấp giấy chứng nhận
hoàn thành nhiệm vụ trong lực lượng DQTV: 34.230 người đạt tỷ lệ: 13,9%
(khối dân quân đạt 20,18%)
- Kết nạp mới 33.990 đ/c = 13, 8 % ( khối dân quân đạt 20,18%)
Xây dựng lực lượng tự vệ doanh nghiệp ngoài quốc doanh:
- Tổng số doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn: 1.710 đơn vị
- Tổng số doanh nghiệp ngoài quốc doanh có tổ chức Đảng: 540 đơn vị
- Tổng số doanh nghiệp ngoài quốc doanh có tổ chức Đảng đã xây dựng
được lực lượng tự vệ: 390 đơn vị.
Quản lý lực lượng DQTV rộng rãi: Ban CHQS các quận (huyện) đã chỉ
đạo Ban CHQS phường (xã), Ban CHQS các cơ quan, tổ chức tổ chức đăng
ký quản lý chặt chẽ công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ DQTV để sẵn
sàng mở rộng lực lượng trong các trạng thái và huy động khi có lệnh của cấp
trên. Tính đến nay đã đăng ký và quản lý 558.510 người đủ điều kiện để mở
rộng lực lượng DQTV trong các trạng thái bảo đảm theo đúng quy định.
40

Việc xây dựng Kế hoạch mở rộng quy mô lực lượng DQTV theo quy định
của Bộ quốc phòng và chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội.
- Trên cơ sở Kế hoạch, hướng dẫn của Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội, Ban
CHQS các quận (huyện) trên địa bàn thủ đô Hà Nội đã tiến hành xây dựng kế
hoạch mở rộng lực lượng dân quân tự vệ trong các trạng thái theo đúng quy
định của Thông tư 33/2016/TT – BQP và gửi Phòng DQTV thẩm định
- Chỉ đạo Ban CHQS phường (xã), Ban CHQS các cơ quan tổ chức tiến
hành xây dựng, thẩm định và phê duyệt theo đúng quy định
2.1.2. Đặc thù của lực lượng dân quân tự vệ tại Thành phố Hà Nội
Là trung tâm chính trị, hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa,
giáo dục, khoa học, kinh tế và giao dịch quốc tế, Thủ đô Hà Nội có vị trí đặc
biệt quan trọng đối với cả nước. Vì thế, xây dựng lực lượng vũ trang Thủ đô
vững mạnh, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Thủ đô trong mọi tình huống
là vấn đề quan trọng.
Lực lượng dân quân tự vệ tại Thành phố Hà Nội có những đặc thù riêng
như sau:
Thứ nhất, Lực lượng dân quân tự vệ Thành phố Hà Nội trực thuộc Bộ tư
lệnh Thủ đô, không như các tỉnh, thành phố lực lượng dân quân tự vệ thuộc
Ban chỉ huy quân sự Tỉnh, thành phố.
Thứ hai, đây là một trong những lực lượng bảo vệ Thủ đô Hà Nội, trung
tâm văn hóa, chính trị, kinh tế của cả nước.
Thứ ba, Lực lượng dân quân tự vệ tại Thành phố Hà Nội hoạt động theo
Luật Dân quân tự vệ năm 2009, tuy nhiên do đặc thù riêng còn chịu sự tác
động của Luật Thủ đô.
Lực lượng dân quân tự vệ thành phố Hà Nội tiếp tục được xây dựng theo
hướng “vững mạnh, rộng khắp”, coi trọng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ
ở cơ sở xã (phường, thị trấn) và các cơ quan, tổ chức, loại hình doanh nghiệp
41

thuộc các thành phần kinh tế. Trong đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
quân sự xã (phường, thị trấn) trình độ trung cấp chuyên nghiệp và cao đẳng,
đại học chuyên ngành quân sự cơ sở được thực hiện đạt hiệu quả cao. Các đơn
vị dân quân cơ động được tăng cường huấn luyện đêm, huấn luyện chiến thuật
sát với các tình huống và đặc điểm địa bàn. Lực lượng dân quân tự vệ binh
chủng (phòng không, pháo binh) tập trung huấn luyện nâng cao hiệu quả các
bài bắn bảo vệ mục tiêu, khu vực được phân công. Cùng với đó, Thành phố
tập trung chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp nâng cao chất lượng và tỷ lệ diễn
tập chiến đấu trị an xã (phường, thị trấn), tăng cường luyện tập vào ban đêm,
sẵn sàng cơ động chiến đấu bảo vệ địa bàn, bảo vệ vững chắc Thủ đô Hà Nội
trong mọi tình huống.
2.2. Tình hình tổ chức thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ trên
địa bàn thành phố Hà Nội
2.3.1. Tình hình tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dân quân tự vệ
trên địa bàn thành phố Hà Nội
Tình hình thực hiện công tác tuyên truyền pháp luật về dân quân tự vệ
Trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản
quy định và hướng dẫn việc xây dựng và thực hiện pháp luật. Như thực hiện
pháp luật về luật lao động, luật môi trường, luật an toàn giao thông,...ví dụ
điển hình là vấn đề thực hiện dân chủ ở cơ sở ở nước ta hiện nay. Quy chế
thực hiện dân chủ ở phường (xã) ra đời là một biểu hiện sinh động nhằm cụ
thể hóa phương châm “ dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” của Đảng.
Qua thời gian triển khai và thực hiện đã thực sự phát huy quyền làm chủ, sức
sáng tạo của nhân dân, động viên sức mạnh vật chất và tinh thần to lớn của
các tầng lớp nhân dân tham gia phát triển kinh tế xã hội ở địa phương góp
phần tác động tích cực tới công tác xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền,
phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân; Xây dựng
42

các cộng đồng dân cư tự quản ở phường, xã, thị trấn, các khu dân cư, tổ dân
phố… Tạo ra sự chuyển biến tích cực về ý thức và phong cách làm việc của
cán bộ Đảng, Chính quyền, đoàn thể theo hướng gần dân, tôn trọng dân và có
trách nhiệm với dân hơn. Có thể nhận thấy qua những năm thực hiện Quy chế
dân chủ ở cơ sở, bầu không khí dân chủ, cởi mở trong xã hội đã được tạo ra,
quyền làm chủ của nhân dân được mở rộng, lòng tin của nhân dân vào chế độ
ngày càng được củng cố, từ đó thúc đẩy sự phát triển Kinh tế -Văn hóa- Xã
hội, An ninh quốc phòng ở địa phương, biểu hiện rõ nhất là trong phát triển
kinh tế, xây dựng nếp sống văn hóa ở xã, phường, thị trấn.
Để triển khai thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ, Thủ tướng Chính
phủ đã ban hành đề án 1602/QĐ-TTg về “Phê duyệt Đề án tổ chức tuyên
truyền, phổ biến Luật Dân quân tự vệ” một cách thống nhất, hiệu quả trên
toàn quốc, Bộ Quốc phòng (BQP) đã ban hành Thông tư số 96/2010/TT-BQP
“Quy định việc tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, bồi dưỡng, tập huấn
pháp luật về dân quân tự vệ (DQTV)”. Theo đó, Bộ Tổng Tham mưu (BTTM)
được giao nhiệm vụ chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan, xây dựng Kế
hoạch số 1523/KH-TM về “Triển khai thực hiện Đề án 1602”; thành lập Ban
Chỉ đạo Đề án và Cơ quan Thường trực; ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng
dẫn các bộ, ngành, quân khu, địa phương tiến hành tổ chức tập huấn cán bộ,
tổ chức thi và xây dựng mô hình điểm cấp xã về tuyên truyền, phổ biến Luật
DQTV và các văn bản pháp lý liên quan. Trên cơ sở đó, các quân khu, Bộ Tư
lệnh Thủ đô Hà Nội, các cơ quan, tổ chức ở Trung ương, cấp ủy, chính quyền
các địa phương và cơ quan chức năng đã nghiên cứu, quán triệt và ban hành
các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn cấp dưới tổ chức thực hiện.
Nội dung quan trọng hàng đầu trong triển khai thực hiện Đề án 1602 là
tổ chức tập huấn cho các đối tượng theo 4 cấp (toàn quốc, quân khu, tỉnh và
huyện) và tập huấn khối các bộ, ngành Trung ương. Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà
43

Nội đã tổ chức 9 lớp, tập huấn cho 3.129 cán bộ; Tổ chức thi tìm hiểu pháp
luật về DQTV là hình thức tuyên truyền, phổ biến Luật DQTV có hiệu quả,
được thực tiễn khẳng định và các địa phương, các ngành, các cấp quan tâm.
Đối tượng dự thi là: chỉ huy trưởng ban chỉ huy quân sự (CHQS) cấp xã, chỉ
huy trưởng ban CHQS cấp huyện, Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Bộ Tư
lệnh Thủ đô Hà Nội. Nội dung thi gồm: nhận thức về pháp luật về DQTV (thi
tự luận, vấn đáp và trắc nghiệm); bắn súng K54 bài 1 và bắn súng tiểu liên
AK bài 1. Thời gian tiến hành hội thi: từ tháng 4 đến tháng 9-2011. Để tổ
chức các hội thi thành công, BTTM đã chủ trì phối hợp với Tổng Cục Chính
trị, Tổng Cục Hậu cần, Tổng Cục Kỹ thuật chỉ đạo, hướng dẫn các quân khu,
địa phương tổ chức các hội thi tìm hiểu pháp luật về DQTV ở cả 4 cấp
(huyện, tỉnh, quân khu và toàn quốc). BTTM đã ban hành Kế hoạch số
16/KH-TM về “Tổ chức Hội thi tìm hiểu pháp luật về DQTV và công tác
DQTV năm 2011”; thành lập Ban Chỉ đạo, Ban Tổ chức Hội thi và ban hành
các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức hội thi, đồng thời nghiên cứu xây
dựng các bộ đề thi.
Thực hiện các kế hoạch, hướng dẫn trên, các địa phương đã thành lập các
ban chỉ đạo, ban tổ chức hội thi; giúp cấp ủy, chính quyền tiến hành công tác
chuẩn bị chu đáo cho các hội thi. Nhờ đó, hội thi các cấp được tổ chức chặt chẽ,
nghiêm túc, chất lượng, hiệu quả. Qua các hội thi, cán bộ dự thi có điều kiện
nghiên cứu sâu, nắm chắc những nội dung chủ yếu của pháp luật về DQTV và
gắn với cương vị, chức trách, góp phần đưa Luật DQTV vào cuộc sống.
Cấp xã có nhiều đối tượng chịu sự điều chỉnh của pháp luật về DQTV,
do đó, công tác tuyên tuyền, phổ biến pháp luật về DQTV ở cơ sở cho cán bộ,
đảng viên, nhân dân và lực lượng vũ trang có ý nghĩa rất quan trọng. Thực
hiện công tác này, BTTM đã chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan ban
hành Hướng dẫn số 334/HD-TM về “Tổ chức xây dựng điểm cấp xã về tuyên
44

truyền pháp luật về DQTV”. Theo đó, mỗi tỉnh (thành phố) trực thuộc Trung
ương xây dựng một xã điểm về tuyên truyền, phổ biến pháp luật về DQTV.
Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của cấp ủy, chính quyền địa
phương, những mô hình điểm được xây dựng đã thực sự phát huy tác dụng,
nhiều nơi đã có cách làm sáng tạo, hiệu quả, như: lồng ghép tuyên truyền, phổ
biến pháp luật về DQTV với các phong trào “Xây dựng nông thôn mới”, “Xóa
đói giảm nghèo”... các hoạt động quốc phòng, quân sự, lễ hội truyền thống và
các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao... Đặc biệt, nhiều nơi còn
tổ chức tuyên truyền pháp luật về DQTV bằng hình thức “sân khấu hóa” rất
có hiệu quả. Hiện nay, các tỉnh (thành phố) đang tiến hành rút kinh nghiệm để
nhân rộng mô hình này.
Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về DQTV trên các
phương tiện thông tin đại chúng đã được tiến hành một cách tích cực, hiệu quả.
BQP đã phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức tập huấn, bồi dưỡng
kiến thức pháp luật về DQTV cho lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên. Đến nay,
thời lượng tin, bài, chuyên trang, chuyên mục về DQTV trên các phương tiện
thông tin đại chúng đều tăng mạnh. BQP còn chỉ đạo cơ quan chức năng phối
hợp với Điện ảnh Quân đội xây dựng phim tài liệu về truyền thống của lực lượng
DQTV, về công tác huấn luyện, hoạt động sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ biên giới,
biển, đảo và tham gia các nhiệm vụ khác của lực lượng DQTV.
Cục DQTV đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan biên soạn 9 đầu sách, tài
liệu liên quan đến pháp luật về DQTV để phát hành rộng rãi từ Trung ương
đến cơ sở và trở thành “cẩm nang” đối với cán bộ quân sự địa phương và các
ngành, phục vụ trực tiếp cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện
Luật DQTV.
Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về DQTV theo Đề án 1602 đã
đạt được kết quả tích cực, khá toàn diện; trong đó, nhiều mục tiêu đạt kết quả
45

tốt, vượt kế hoạch đề ra. Qua đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ
cán bộ các cấp đối với công tác DQTV, nhất là, việc vận dụng các quy định
của Luật sát với cương vị, chức trách được giao, góp phần nâng cao chất
lượng tổng hợp của lực lượng DQTV, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước
và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ QP-AN. Qua đó, góp phần nâng cao ý thức
pháp luật và làm chủ pháp luật của nhân dân, tăng cường mối liên hệ giữa
nhân dân với hệ thống chính trị ở cơ sở. Đến nay, nhiều tỉnh (thành phố) đã
thông qua và phê duyệt Đề án Xây dựng lực lượng DQTV giai đoạn 2011-
2015. Đây là kết quả phản ánh rõ nhất về nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy,
chính quyền và nhân dân với việc triển khai thực hiện Luật DQTV.
Thủ đô Hà Nội là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, nơi đặt trụ sở
các cơ quan Trung ương của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội,
cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế; là trung tâm lớn về kinh tế, văn
hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ; nơi diễn ra các hoạt động đối nội, đối
ngoại của cả nước. Đồng thời, đây là địa bàn trọng điểm chống phá của các
thế lực thù địch. Vì vậy, thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng - an ninh, xây
dựng khu vực phòng thủ vững chắc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định
trật tự an toàn xã hội, tạo điều kiện để Hà Nội phát triển toàn diện, tương
xứng với tầm vóc của Thủ đô nghìn năm văn hiến có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng.
Trên cơ sở quán triệt sâu sắc đường lối quân sự, quốc phòng, các nghị
quyết, chỉ thị của Đảng, Chính phủ, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng,
nhất là Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X); Nghị định
152/2007/NĐ-CP của Chính phủ về xây dựng khu vực phòng thủ, Bộ Tư lệnh
Thủ đô đã chủ động thực hiện tốt chức năng tham mưu cho Thành ủy, Ủy ban
nhân dân Thành phố lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng khu vực phòng thủ phù hợp
với yêu cầu và đặc thù của Thủ đô. Theo đó, Bộ Tư lệnh đã phối hợp chặt chẽ
46

với các sở, ban, ngành tham mưu với Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố
ban hành đồng bộ các nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện
nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng tiềm lực, thế trận khu vực phòng thủ
Thành phố ngày càng vững chắc. Trên cơ sở tham mưu của Bộ Tư lệnh,
Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chương trình 06-CTr/TU, ngày 12-01-2009 về
thực hiện Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị. Trong đó, tập trung vào
kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng - an ninh; xây
dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận
an ninh nhân dân; xây dựng tiềm lực, thế trận khu vực phòng thủ, mà cốt lõi là
quy hoạch và từng bước đầu tư xây dựng thế trận quân sự của khu vực phòng
thủ, xây dựng lực lượng vũ trang, v.v. Qua tổng kết 10 năm thực hiện Nghị
quyết Trung ương 8 (khóa IX) và sơ kết 05 năm thực hiện Nghị định
152/2007/NĐ-CP của Chính phủ, Bộ Tư lệnh Thủ đô đã tham mưu cho Ủy
ban nhân dân Thành phố trình Hội đồng nhân dân Thành phố ra Nghị quyết
30/2013/NQ-HĐND, ngày 06-12-2013 về “Xây dựng khu vực phòng thủ
Thành phố Hà Nội đến năm 2020 và những năm tiếp theo”, làm cơ sở để tiếp
tục chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Cùng với đó, Bộ Tư lệnh chỉ đạo các cơ quan,
đơn vị, nhất là cơ quan quân sự các quận, huyện chủ động nắm chắc tình hình,
tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương đẩy mạnh kết hợp phát triển
kinh tế - xã hội gắn với tăng cường quốc phòng - an ninh ngay trong các chiến
lược phát triển, quy hoạch tổng thể, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở các
cấp, ngành, lĩnh vực. Mặt khác, Bộ Tư lệnh phát huy tốt vai trò, trách nhiệm
trong thẩm định các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố về
lĩnh vực quốc phòng theo thẩm quyền và tham mưu cho Ủy ban nhân dân
Thành phố phê duyệt các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng -
an ninh của Thành phố, như: Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội thành phố
Hà Nội đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Chiến lược phát
47

triển kinh tế - xã hội thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm
2050,… đảm bảo kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa phát triển kinh tế - xã hội với
tăng cường tiềm lực, thế trận quốc phòng - an ninh trên địa bàn Thủ đô. Bộ
Tư lệnh cũng chủ động nghiên cứu, xây dựng phương án điều chỉnh Quy
hoạch tổng thể bố trí quốc phòng kết hợp phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn
2011 - 2020 trên địa bàn Thành phố và hoàn thành Quy hoạch thế trận quân
sự khu vực phòng thủ Thành phố giai đoạn 2010 - 2015. Đồng thời, tham mưu
cho Thành phố xây dựng và triển khai thực hiện các đề án bảo đảm quốc
phòng - an ninh, nhất là cho xây dựng lực lượng vũ trang địa phương, xây
dựng các công trình phòng thủ, v.v.
Với vai trò là Cơ quan thường trực của Hội đồng Giáo dục quốc phòng
và an ninh, Bộ Tư lệnh Thủ đô luôn chủ động tham mưu cho Thành phố đẩy
mạnh thực hiện công tác giáo dục quốc phòng và an ninh; trong đó, đặc biệt
chú trọng đối tượng là đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp; chức sắc, chức việc
tôn giáo và học sinh, sinh viên. Chỉ tính từ năm 2010 đến nay, Bộ Tư lệnh đã
phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan Trung ương bồi dưỡng kiến thức quốc
phòng và an ninh cho 3.499 đồng chí thuộc đối tượng 2; 7.989 đồng chí thuộc
đối tượng 3; chỉ đạo bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho 277.136
đồng chí thuộc đối tượng 2,3,4 và chức sắc, chức việc tôn giáo; giáo dục quốc
phòng và an ninh cho 210.264 lượt học sinh, 398.679 sinh viên. Bộ Tư lệnh
phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị - xã hội, các cơ quan thông tin đại
chúng tổ chức tốt việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục quốc phòng và an ninh
cho toàn dân; đấu tranh có hiệu quả với các luận điệu xuyên tạc của các thế
lực thù địch và các phần tử chống đối, lợi dụng chiêu bài “dân chủ”, “nhân
quyền”, “tôn giáo” để chống phá. Bộ Tư lệnh chỉ đạo lực lượng vũ trang Thủ
đô phát huy vai trò “đội quân công tác”, tăng cường công tác dân vận, tham
gia xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh. Các đơn vị, cơ quan quân sự có
48

nhiều hoạt động thiết thực trong việc giúp dân xóa đói, giảm nghèo, “đền ơn,
đáp nghĩa”,… góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, nâng cao
nhận thức về xây dựng khu vực phòng thủ, phát huy sức mạnh tổng hợp của
các cấp, các ngành, đoàn thể và nhân dân Thủ đô trong thực hiện nhiệm vụ
quốc phòng - an ninh trên địa bàn.
Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội còn phối hợp với các sở, ban, ngành, cơ quan
chức năng hoàn thành khảo sát khả năng động viên nền kinh tế quốc dân đảm
bảo nhu cầu năm đầu chiến tranh, khảo sát hệ thống công trình dân dụng phục
vụ mục đích quốc phòng. Đặc biệt, đã tham mưu cho Thành phố và các địa
phương huy động các nguồn lực và ngân sách xây dựng thế trận quân sự trong
khu vực phòng thủ theo quy hoạch, lộ trình đã xác định. Những năm qua,
Thành phố đã đầu tư hàng trăm tỉ đồng để xây dựng các hạng mục, như: căn
cứ chiến đấu, sở chỉ huy, các công trình phòng thủ, chốt chiến dịch,... hình
thành thế trận liên hoàn, vững chắc giữa các cấp.
Với vai trò là trung tâm hiệp đồng trong tham mưu và chỉ huy thống nhất
các lực lượng vũ trang thuộc quyền, Bộ Tư lệnh Thủ đô thường xuyên nghiên
cứu điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện quyết tâm, kế hoạch tác chiến khu vực
phòng thủ và kế hoạch sẵn sàng chiến đấu; kế hoạch phòng, chống lụt, bão,
tìm kiếm cứu nạn; phòng, chống cháy nổ, cháy rừng, v.v. Hiện nay, Bộ Tư
lệnh Thủ đô Hà Nội đã triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong công
tác quân sự và đang thi công lắp đặt mạng máy tính diện rộng phục vụ nhiệm
vụ quân sự, quốc phòng của Bộ Tư lệnh. Để nâng cao năng lực chỉ đạo, điều
hành của cấp ủy, chính quyền các cấp và trình độ tổ chức chỉ huy, hiệp đồng
tác chiến phòng thủ của lực lượng vũ trang, Bộ Tư lệnh tham mưu cho cấp ủy,
chính quyền địa phương nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế, quy chế về xây dựng,
hoạt động của khu vực phòng thủ; củng cố, kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt
động của các tổ chức khu vực phòng thủ; đặc biệt là tăng
49

cường tổ chức luyện tập, diễn tập ở các cấp theo phương án tác chiến phòng
thủ. Chỉ tính từ năm 2010 đến nay, Thành phố đã chỉ đạo và tổ chức diễn tập
khu vực phòng thủ cho 24 lượt quận, huyện, thị xã; diễn tập chiến đấu - trị an
cho 480 lượt xã, phường, thị trấn. Năm 2013, tổ chức thành công cuộc diễn
tập khu vực phòng thủ thành phố Hà Nội (HN-13) đạt kết quả tốt, được Bộ
Quốc phòng đánh giá cao.
Phổ biến, giáo dục pháp luật là công tác thường xuyên, quan trọng đối
với toàn quân và toàn dân ta, nhằm trang bị kiến thức và nâng cao ý thức chấp
hành kỷ luật và pháp luật Nhà nước đối với mọi người dân. Trước yêu cầu cao
của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, công tác này cần tiếp tục được coi
trọng đổi mới, nâng cao chất lượng..
Ngay sau khi Luật DQTV có hiệu lực thi hành, Bộ tư lệnh thủ đô Hà Nội
đã chỉ đạo các địa phương, đơn vị tổ chức quán triệt và tuyên truyền, phổ biến
Luật DQTV nhằm nâng cao nhận thức pháp luật về DQTV và công tác DQTV
cho đội ngũ cán bộ chỉ huy quân sự các cấp, các ngành và nhân dân. Công tác
tổ chức tuyên truyền, phổ biến Luật DQTV theo quyết định 1602/QĐ-TTg
của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn Quân khu được triển khai bằng nhiều
biện pháp tích cực và hiệu quả. Bộ Tư lệnh thủ đô đã chỉ đạo các cơ quan, địa
phương, nhà trường tổ chức triển khai Hội thi tìm hiểu pháp luật về DQTV
nói chung và Luật DQTV nói riêng theo Kế hoạch số 16/KH-TM và Hướng
dẫn số 166/HD-TM của Bộ Tổng tham mưu. Đây là một trong những hình
thức tuyên truyền, giáo dục hiệu quả, trực tiếp đến mọi công dân, nhất là đối
với cán bộ chỉ huy trực tiếp làm công tác tham mưu xây dựng và chỉ đạo lực
lượng DQTV huấn luyện, hoạt động tác chiến - trị an tại cơ sở.
Hội thi tìm hiểu về Luật DQTV được tiến hành sâu rộng từ cơ sở đến cấp
Bộ tư lệnh thủ đô. Để Hội thi đạt kết quả tốt, Quân khu chọn các quận Ba
Đình, huyện Đan Phượng, làm “điểm” cho cấp huyện để rút kinh nghiệm chỉ
50

đạo các huyện (quận) tổ chức Hội thi được chặt chẽ, mang lại hiệu quả giáo
dục cao. Hội thi tìm hiểu Luật DQTV cấp quân khu đã được tổ chức nghiêm
túc, đúng kế hoạch và bảo đảm chất lượng. Hiện tại, Bộ tư lệnh thủ đô đang
chuẩn bị lực lượng tham dự tìm hiểu pháp luật về DQTV do Bộ Tổng tham
mưu tổ chức. Thông qua việc tổ chức Hội thi của cấp cơ sở, lãnh đạo, chính
quyền các cấp đã nhận thức đúng ý nghĩa, tầm quan trọng của Luật DQTV và
tập trung chỉ đạo các sở, ngành chức năng có liên quan phối hợp chặt chẽ
cùng cơ quan quân sự các cấp tổ chức có hiệu quả công tác DQTV năm 2016.
Hội thi không chỉ thu hút sự tham gia của các thành phần trong lực lượng vũ
trang, mà còn lan tỏa đến các sở, ngành, đoàn thể các cấp, thu hút đông đảo
đoàn viên, thanh niên trên địa bàn hưởng ứng và tham gia nhiệt tình. Ngoài
các đối tượng dự thi theo quy định, Thành phố còn mở rộng đến các đại đội
trực thuộc, ban chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức; thường vụ quận (huyện)
đoàn; cán bộ phụ trách an ninh - quốc phòng trên địa bàn dân cư.
Có thể nói, Hội thi tìm hiểu pháp luật về DQTV và công tác DQTV trên
địa bàn Bộ tư lệnh thủ đô đã đạt được mục đích, yêu cầu đề ra. Qua Hội thi,
càng khẳng định: Luật DQTV góp phần nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà
nước đối với công tác DQTV; cụ thể hoá một bước chủ trương, đường lối của
Đảng về công tác quốc phòng nói chung, công tác DQTV nói riêng. Qua đó,
góp phần giúp cho đội ngũ cán bộ các cấp làm tốt công tác tham mưu và chỉ
đạo xây dựng, huấn luyện, hoạt động của lực lượng DQTV đúng chức năng,
nhiệm vụ và luật pháp.
2.2.2. Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm
công tác phổ biến pháp luật về dân quân tự vệ
Đội ngũ cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật được quan tâm
bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao năng lực thực tiễn và nghiệp vụ chuyên môn.
Nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật được lựa chọn phù hợp với những vấn
51

đề thời sự của đất nước, đặc điểm từng đối tượng, địa bàn, tình hình nhiệm vụ
của các cơ quan, đơn vị; gắn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với quán
triệt, học tập các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc
phòng và Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Tiếp tục đẩy
mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Đồng thời,
triển khai thực hiện nghiêm túc các chuyên đề phổ biến, giáo dục pháp luật do
Bộ ban hành; chú trọng phổ biến, giáo dục pháp luật cho các đối tượng đặc
thù và nâng cao chất lượng công tác này trong các học viện, nhà trường quân
đội. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho lực lượng dân quân tự vệ, dự
bị động viên được các cơ quan quân sự địa phương thực hiện với chất lượng,
hiệu quả ngày càng cao, gắn với học tập chính trị, huấn luyện quân sự, giáo
dục quốc phòng, xây dựng khu vực phòng thủ... Hình thức phổ biến, giáo dục
pháp luật có sự đổi mới, phù hợp với đặc điểm đơn vị và đối tượng. Triển khai
thực hiện nghiêm túc “Ngày Pháp luật”, xây dựng “Tủ sách pháp luật”, từng
bước đáp ứng nhu cầu tìm hiểu pháp luật của bộ đội. Các mô hình phổ biến,
giáo dục pháp luật đã được khẳng định trong thực tiễn những năm trước đây,
như: “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý quân nhân”; “Mỗi ngày một câu hỏi pháp
luật”, “Mỗi tuần học một điều luật”; thi tìm hiểu pháp luật trên mạng viễn
thông; phát hành bộ tài liệu về kỹ năng sống; ngân hàng câu hỏi pháp luật; sân
khấu hóa “Ngày Pháp luật”; lồng ghép phổ biến, giáo dục pháp luật với biểu
diễn văn nghệ; thi tìm hiểu pháp luật; “Đề án Tăng cường phổ biến, giáo dục
pháp luật cho cán bộ, nhân dân giai đoạn 2013 - 2016”… tiếp tục phát huy
trong điều kiện mới, với cách làm mới, làm phong phú thêm nội dung, hình
thức phổ biến, giáo dục pháp luật cho các đối tượng, có sức hấp dẫn, thu hút,
cổ vũ mọi người tích cực tham gia. Nhờ đó, lượng thông tin pháp luật đến với
cán bộ và nhân dân ngày càng phong phú, đa dạng, hấp dẫn, góp
52

phần điều chỉnh nhận thức, hành vi của cán bộ, nhân dân đối với pháp luật về
dân quân tự vệ.
Để đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng DQTV theo đúng quy định của
Luật, Bộ tư lệnh thủ đô chú trọng đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ quân sự xã (phường, thị trấn) theo Quyết định số 799/QĐ-TTg, ngày 25-5-
2011 của Thủ tướng Chính phủ “Phê duyệt Đề án đào tạo cán bộ quân sự xã
(phường, thị trấn) trình độ cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở đến năm
2020 và những năm tiếp theo”. Thực tiễn công tác đào tạo cán bộ quân sự cấp
xã trên địa bàn Thủ đô trong những năm qua được cấp ủy, chính quyền các
cấp đặc biệt quan tâm: Từ năm 2011 đến năm 2016 các địa phương trên địa
bàn Bộ tư lệnh thủ đô đã tổ chức được 31 khóa đào tạo chỉ huy trưởng quân
sự xã (phường, thị trấn), cho 2830 đồng chí. Đội ngũ cán bộ qua đào tạo có sự
trưởng thành về mọi mặt, phát huy tốt vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính
quyền các địa phương, cơ sở thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng
hằng năm. Trong số cán bộ đó, có 85,46% tham gia cấp ủy địa phương; 94,5%
là thành viên Ủy ban nhân dân; nhiều đồng chí đã đảm nhiệm chức vụ cao
hơn trong hệ thống chính trị ở cơ sở…
Để tạo điều kiện cho chỉ huy trưởng và chỉ huy phó Ban Chỉ huy Quân sự
cấp xã được đào tạo đạt trình độ trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ
sở trở lên theo Luật DQTV, Bộ tư lệnh thủ đô đang tập trung chỉ đạo các địa
phương rà soát chất lượng đầu vào, chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức đào
tạo hoàn thiện cho số cán bộ đã qua các khóa đào tạo chương trình 14 tháng
(Quyết định 54/QĐ-BQP), bảo đảm đúng tiêu chuẩn theo quy định của Bộ
Giáo dục và Đào tạo.
Trong tổ chức xây dựng lực lượng DQTV, Bộ tư lệnh thủ đô chỉ đạo các
địa phương, đơn vị chú trọng tuyển chọn đầu vào và thực hiện tốt nhiệm vụ
huấn luyện, diễn tập cho lực lượng DQTV, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quân
53

sự, quốc phòng của từng địa phương, cơ sở. Căn cứ vào Luật DQTV, Bộ tư
lệnh thủ đô chỉ đạo cơ quan quân sự các Quận, huyện tham mưu cho Uỷ ban
nhân dân Quận, huyện ban hành chỉ thị, hướng dẫn các xã (phường) thực hiện
công tác DQTV, nhất là quy trình tổ chức xây dựng lực lượng và kế hoạch
tuyển chọn đầu vào. Thực hiện sự chỉ đạo của Bộ tư lệnh, cơ quan quân sự
các cấp tiến hành tổ chức đăng ký công dân trong độ tuổi DQTV và lập kế
hoạch phát triển, luân phiên DQTV ở cấp quận, huyện (thị xã) và cơ sở (xã,
phường, thị trấn) theo Luật, bảo đảm công khai, dân chủ, có sự tham gia tích
cực của nhân dân. Đến nay, lực lượng DQTV nòng cốt trên địa bàn Bộ tư lệnh
thue đô cơ bản có đủ số lượng và chất lượng theo quy định. Hiện nay, tỷ lệ
dân quân nòng cốt đạt 1,31% dân số; có đủ thành phần cơ động, tại chỗ, binh
chủng, chuyên ngành. Những năm qua, Bộ Tư lệnh đã tham mưu cho Thành
phố tổ chức đào tạo sĩ quan dự bị bằng nguồn ngân sách địa phương để bổ
sung đủ cán bộ cho các đơn vị dự bị động viên. Đồng thời, chỉ đạo cơ quan
quân sự các quận, huyện phối hợp với địa phương đẩy mạnh thực hiện Đề án
“Quy hoạch, đào tạo Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn
đến năm 2020” của Thành phố, tiến tới chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, nâng cao
chất lượng công tác quân sự, quốc phòng từ cơ sở. Đến nay, Thành phố tuyển
chọn và đào tạo được 13 khóa Chỉ huy trưởng quân sự xã, phường, thị trấn
trình độ đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở.
Bên cạnh đó, các địa phương và cơ quan quân sự các cấp còn quan tâm thực
hiện tốt công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ, bảo đảm hoàn thành
100% chỉ tiêu, đúng luật, chất lượng có bước đột phá về trình độ văn hóa, là
địa phương dẫn đầu cả nước về tỷ lệ công dân nhập ngũ có trình độ đại học,
cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp (năm 2014 là 40%, đợt 1 năm 2015 là
49,3%). Công tác giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự cho DQTV được các
địa phương, cơ sở quan tâm, triển khai thực hiện đầy đủ nội dung, thời gian
54

theo đúng quy định. Ngoài huấn luyện thường xuyên, các địa phương còn tổ
chức hội thi xã (phường, thị) đội trưởng giỏi; hội thi mô hình, học cụ huấn
luyện DQTV; Công tác diễn tập được thực hiện theo kế hoạch; mỗi năm, các
tỉnh đều tổ chức diễn tập tác chiến - trị an cho 20 - 25% đầu mối đơn vị cấp
xã. Năm 2010, các địa phương đã chỉ đạo 17 quận (huyện, thị xã), 225 xã
(phường, thị trấn) tổ chức diễn tập tác chiến - trị an, 11 xã diễn tập phòng
chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn, 10 xã diễn tập phòng không nhân dân, 12 xã
diễn tập các hình thức chiến thuật DQTV.
2.2.3. Tình hình tổ chức thực hiện các nội dung về pháp luật dân quân
tự vệ trên địa bàn Hà Nội.
Sau khi Luật DQTV được ban hành, Bộ CHQS thủ đô Hà Nội đã chủ
động phối hợp với các sở, ban, ngành có liên quan tham mưu cho Thành uỷ,
HĐND, UBND thành phố lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện sát với đặc
điểm tình hình của địa phương.
Bộ Tư lệnh thủ đô Hà Nội đã tham mưu cho Thành ủy và UBND Thành
phố ban hành chỉ thị Chỉ thị số 07-CT/TU của Thành ủy, Chỉ thị số 12/CT-
UBND của UBND Thành phố về tổ chức thi tìm hiểu pháp luật về DQTV;
thành phố đã chỉ đạo quận Ba Đình làm điểm để rút kinh nghiệm trong toàn
thành phố. Bộ CHQS thành phố tổ chức hội thi tìm hiểu pháp luật DQTV và
công tác DQTV đạt kết quả tốt. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về
DQTV kết hợp giữa tuyên truyền theo chuyên đề với tuyên truyền thường
xuyên, thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, truyền thanh nội bộ,
các hoạt động giao lưu văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao...
Nét mới trong công tác tuyên truyền là Bộ tư lệnh thủ đô đã tham mưu, chỉ
đạo thị trấn, xã, phường làm điểm việc tổ chức tuyên truyền, phổ biến Luật
DQTV bằng hình thức sân khấu hoá, được cấp trên ghi nhận, đánh giá cao.
55

Để bảo đảm chế độ, chính sách cho hoạt động của lực lượng DQTV, Bộ
CHQS thành phố đã phối hợp với các cơ quan có liên quan tham mưu cho
HĐND thành phố ban hành nghị quyết số 13/2010/NQ-HĐND ngày
10/12/2010 Về cơ cấu tổ chức (thời bình); phân cấp nhiệm vụ chi và định mức
chi từ ngân sách địa phương thực hiện theo Luật Dân quân tự vệ, trên địa bàn
thành phố Hà Nội quy định mức phụ cấp, trợ cấp đối với lực lượng DQTV;
UBND thành phố ban hành quyết định 10/2011/QĐ-UBND ngày
02/03/2011về việc phân cấp nhiệm vụ chi thực hiện Luật Dân quân tự vệ giữa
các cấp ngân sách và một số chế độ, chính sách đối với lực lượng dân quân tự
vệ trên địa bàn Thành phố Hà Nội. Các mức này đều cao hơn quy định của
Luật DQTV; khi Nhà nước điều chỉnh mức lương tối thiểu, thì mức phụ cấp,
trợ cấp này cũng được điều chỉnh tương ứng. Đây là một yếu tố quan trọng
giúp lực lượng DQTV yên tâm công tác, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt
nhiệm vụ được giao.
Thực hiện Chỉ thị số 16-CT/TW (ngày 5-10-2002) của Ban Bí thư T.Ư
(khoá IX) “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DQTV và
dự bị động viên trong tình hình mới”, Đảng uỷ, Bộ CHQS thành phố đã tham
mưu cho Thành uỷ, UBND Thành phố ban hành nhiều chủ trương, biện pháp
lãnh đạo, chỉ đạo nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các
tổ chức đảng, trọng tâm là giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên. Triển khai
thực hiện Quyết định 1902 (ngày 15-10-2010) của Thủ tướng Chính phủ về
“Phê duyệt đề án xây dựng mô hình điểm tổ chức, huấn luyện, hoạt động và
những biện pháp quản lý lực lượng DQTV”. Cơ quan quân sự các cấp đã làm
tốt chức năng tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương và các cơ quan,
doanh nghiệp tiến hành rà soát, củng cố, xây dựng lực lượng DQTV đúng quy
định của Luật, các văn bản hướng dẫn thi hành và điều kiện thực tế của địa
phương, cơ quan, đơn vị. Việc xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh cũng là
56

một trong những nội dung quan trọng trong tiểu đề án “Xây dựng, bảo vệ
vững chắc khu vực phòng thủ, phục vụ Đề án thí điểm phát triển kinh tế - xã
hội nhanh, bền vững thành phố Hà Nội” mà Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội đang
triển khai nghiên cứu, xây dựng; trong đó, DQTV là lực lượng sẵn sàng tham
gia giải quyết các tình huống phức tạp và khẩn cấp. Lực lượng DQTV hiện
được xây dựng đúng tỉ lệ, thành phần theo quy định (đảng viên trên 24%,
đoàn viên trên 51%).
Sau khi Luật DQTV chính thức có hiệu lực, vào tháng 9-2010, Hà Nội
đã tổ chức hội thao DQTV với nhiều nội dung, nhằm đưa công tác huấn luyện
của lực lượng này sát với yêu cầu nhiệm vụ. Vừa qua, Bộ tư lệnh thủ đô thành
phố phối hợp với Ban Dân vận Thành phố và Công an thành phố mở lớp tập
huấn tham mưu giải quyết các vấn đề phức tạp ở cơ sở cho các đồng chí là
chính trị viên Ban CHQS cấp huyện, cấp xã và chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp
xã; Bộ CHQS thành phố mở lớp huấn luyện cho lực lượng dân quân thường
trực làm nhiệm vụ ở xã, phường, thị trấn sẵn sàng tham gia giải quyết các tình
huống phức tạp ở địa phương, cơ sở. Tỉnh đã thực hiện cấp giấy chứng nhận
hoàn thành nghĩa vụ DQTV nòng cốt và lựa chọn DQTV đủ tiêu chuẩn, huấn
luyện bổ sung chuyển thành quân nhân dự bị hạng 1. UBND thành phố cũng
đã phê duyệt và triển khai thực hiện đề án xây dựng trụ sở làm việc cho Ban
CHQS cấp xã, sẽ hoàn thành trong 3-5 năm, với số tiền hàng trăm tỷ đồng.
Trong năm 2016 thành phố đã bảo đảm đủ 100% quân trang theo mẫu mới;
cấp kinh phí để mua sắm trang, thiết bị cho Ban CHQS cấp xã phục vụ công
tác huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu. Số kinh phí này dùng để mua sắm súng
AK và CKC để huấn luyện cho lực lượng dân quân tại 100% xã, phường, thị
trấn (không phải sử dụng súng thật trong huấn luyện).
57

2.3 Đánh giá tổ chức thực hiện pháp luật về dân quân tự vệ trên địa
bàn Hà Nội.
2.3.1. Kết quả đạt được
Có thể khẳng định từ khi Luật DQTV có hiệu lực, cơ quan quân sự các
cấp đã phát huy tốt vai trò nòng cốt, chủ động phối hợp với các sở, ban,
ngành, đoàn thể tham mưu lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai đồng bộ, hiệu
quả. Nhờ đó công tác DQTV của thành phố tiếp tục được phát triển mạnh mẽ,
có tính đột phá, góp phần quan trọng vào việc hoàn thành nhiệm vụ công tác
QS, QPĐP.
Thực hiện Luật Dân quân tự vệ, Bộ tư lệnh thủ đô Hà Nội đã chỉ đạo các
Ban Chỉ huy quân sự quận, huyện tổ chức đăng ký công dân trong độ tuổi dân
quân tự vệ được 58.072/65.250 công dân trong độ tuổi đạt 89%. Tổ chức rà
soát kết nạp mới 8.480 DQTV đạt 12,58%, cấp giấy chứng nhận hoàn thành
nghĩa vụ Dân quân 4 năm trở lên cho 8.480 đ/c đạt 12,58% tổng số Dân quân
tự vệ.
Ban CHQS các quận đã tham mưu với Quận ủy HĐND và UBND quận
lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện toàn diện công tác Quốc phòng, quân
sự địa phương đạt chất lượng hiệu qủa tốt, trong đó các nhiệm vụ hoàn thành
xuất sắc đó là: Công tác Quy hoạch thế trận quân sự trong KVPT; công tác
Tổng điều tra quân nhân dự bị, phương tiện kỹ thuật của nền kinh tế quốc dân;
nhiệm vụ trực sẵn sàng chiến đấu bảo vệ các ngày lễ, các sự kiện chính trị,
các mục tiêu trên địa bàn, điển hình là bảo đảm an ninh, an toàn trong thực
hiện nhiệm vụ A70; công tác tập huấn, huấn luyện, hội thao; công tác xây
dựng lực lượng dân quân tự vệ; thực hiện chế độ theo Quyết định 62 của Thủ
tướng Chính phủ.
58

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân
2.3.2.1. Hạn chế
Một số cơ quan quân sự địa phương còn thiếu chủ động, linh hoạt, chưa
tạo sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ trong tham mưu giúp cấp ủy, uỷ ban nhân
dân thực hiện Đề án này. Có địa phương còn “khoán trắng” cho cơ quan quân
sự; chưa tích cực, chủ động trong triển khai nhân rộng mô hình điểm ở cấp xã.
Hiệu quả tuyên truyền, phổ biến ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào các dân
tộc thiểu số và các doanh nghiệp còn thấp. Một số cán bộ, đảng viên, nhất là
khối doanh nghiệp chưa nhận thức đúng về vị trí, vai trò của của công tác
tuyên truyền, phổ biến pháp luật về DQTV...
Tuy đạt được một số kết quả quan trọng, nhưng sau hơn năm năm triển khai
thực hiện Luật DQTV, các địa phương trên địa bàn Quân khu vẫn còn một số
hạn chế. Ngay cả các xã (phường, thị trấn) được chọn làm điểm, tuy có chuyển
biến, tiến bộ, nhưng vẫn thiếu vững chắc; vai trò tham mưu của một số cơ quan
quân sự cho cấp ủy, chính quyền còn hạn chế; sự phối hợp với các cơ quan, ban,
ngành chức năng thiếu đồng bộ; tỷ lệ đảng viên trong DQTV chưa đạt chỉ tiêu
mà Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân khu nhiệm kỳ 2010 - 2015 đề ra;
chế độ, chính sách đối với DQTV còn nhiều bất cập,...
Việc thực hiện Luật DQTV, một số văn bản quy phạm pháp luật đã bộc
lộ vướng mắc, bất cập, cần có các văn bản mới điều chỉnh cho phù hợp với sự
phát triển kinh tế, xã hội, QPAN. Xuất phát từ tình hình trên, Chính phủ đã
ban hành 2 nghị định, đó là: Nghị định số 03/2016/NĐ-CP ngày 5-1-2016 của
Chính phủ Quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của Luật
DQTV (thay thế Nghị định số 58/2010/NĐ-CP ngày 1-6-2010 của Chính phủ
Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật DQTV); Nghị
định số 133/2015/NĐ-CP ngày 28-12-2015 của Chính phủ Quy định
59

việc phối hợp của DQTV với các lực lượng trong hoạt động bảo vệ an ninh
chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở; bảo vệ và phòng, chống cháy rừng...
Tuy nhiên, qua thực tế kiểm tra ở một số địa phương trên địa bàn thành
phố Hà Nội cho thấy, công tác triển khai thực hiện văn bản mới còn chậm,
một số cán bộ ở Ban CHQS cấp xã, phường khi được hỏi về công tác xây
dựng lực lượng, hoạt động của DQTV theo nội dung văn bản mới đều chưa
nắm được, ảnh hưởng đến kết quả tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền
địa phương, cơ sở về công tác quốc phòng, quân sự địa phương...
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác DQTV, các bộ, ngành, địa
phương cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện các văn bản mới ban hành.
Đây là nhiệm vụ rất quan trọng, nhằm giúp mọi cán bộ, đảng viên, các tầng
lớp nhân dân hiểu, nắm được những nội dung cơ bản của pháp luật về DQTV,
để từ đó đề cao trách nhiệm trong thực hiện. Vì vậy, các bộ, ngành, quân khu,
địa phương cần tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn, tuyên truyền, phổ biến, quán triệt,
nhằm bảo đảm sự thống nhất nhận thức, đồng thuận trong tổ chức thực hiện.
Các văn bản mới nêu rõ việc phân cấp quản lý Ban CHQS cơ quan, tổ
chức ở cơ sở, đơn vị DQTV. Đây là một trong những nội dung quy định mới
cần tập trung nghiên cứu, quán triệt và tổ chức thực hiện. Về trang phục cho
DQTV, như: Quần, áo, sao, mũ, phù hiệu... văn bản mới quy định phải bảo
đảm chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng.
Đồng thời, chế độ, chính sách cho cán bộ, chiến sĩ DQTV cũng được quy định
cụ thể, phù hợp với quy định của luật, sát với thực tiễn về yêu cầu nhiệm vụ
xây dựng DQTV và khả năng bảo đảm của từng địa phương. Đặc biệt, theo
quy định của Nghị định số 03/2016/NĐ-CP, các địa phương không thực hiện
thu quỹ QPAN, giảm đóng góp của người dân.
Đối với Nghị định số 133/2015/NĐ-CP của Chính phủ, khi nghiên cứu,
quán triệt cần tập trung một số điểm: Quy chế phối hợp hoạt động của các lực
60

lượng được quy định cụ thể, từ thẩm quyền ban hành, nội dung cơ bản của
quy chế, trách nhiệm của các cấp xây dựng quy chế và tổ chức thực hiện tại
Điều 4. Thẩm quyền điều động DQTV theo quy chế phối hợp hoạt động bảo
vệ biên giới đất liền và bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền trên các vùng biển
Việt Nam tại Điều 5. Đây là nội dung mới so với Nghị định 74/2010/NĐ-CP,
bảo đảm sự liên thông, thống nhất với Nghị định số 06/2007/NĐ-CP, Nghị
định số 34/2014/NĐ-CP và Nghị định số 161/2003/NĐ-CP về trách nhiệm
chủ trì, trách nhiệm phối hợp trong bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở
khu vực biên giới.
Thẩm quyền điều động DQTV theo quy chế phối hợp hoạt động bảo vệ an
ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở tại Điều 6. Nội dung này có bổ
sung, phát triển và cụ thể so với Nghị định số 74/2010/NĐ-CP, bảo đảm phù
hợp Nghị định số 32/2009/NĐ-CP của Chính phủ về tình trạng khẩn cấp về
quốc phòng, thiết quân luật, giới nghiêm; Nghị định số 74/2002/NĐ-CP của
Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Tình trạng
khẩn cấp về an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội.
Trao đổi thông tin, giao ban, sơ kết, tổng kết tại Điều 9 đã tiếp thu và điều
chỉnh cụ thể chi tiết phù hợp cho từng cấp, so với Nghị định số 74/2010/NĐ-
CP với 3 nội dung mới: Ban CHQS cấp xã, Ban CHQS cơ quan, tổ chức ở cơ
sở, người đứng đầu cơ quan, tổ chức (nơi không có Ban CHQS cơ quan, tổ
chức ở cơ sở) phối hợp với cơ quan, đơn vị chủ trì tổ chức giao ban mỗi tháng
một lần; sơ kết sáu tháng đầu năm và tổng kết hằng năm về hoạt động phối
hợp. Ban CHQS cấp huyện phối hợp với cơ quan, đơn vị chủ trì tổ chức giao
ban vào cuối quý I, cuối quý III; sơ kết 6 tháng đầu năm và tổng kết hằng năm
về hoạt động phối hợp. Việc giao ban, sơ kết, tổng kết về phối hợp hoạt động
có thể lồng ghép vào giao ban, sơ kết, tổng kết của cơ quan, đơn vị chủ trì.
61

Phối hợp của DQTV trong bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền trên các
vùng biển Việt Nam tại Điều 13. Đây là nội dung mới so với Nghị định
74/2010/NĐ-CP, phản ánh đúng thực tế hiện nay DQTV hoạt động phối hợp
với nhiều đơn vị như: Bộ đội Biên phòng, Hải quân, Cảnh sát biển, Kiểm ngư
và các lực lượng khác liên quan thực hiện nhiệm vụ, chức năng tại Điều 40
Luật DQTV. Khắc phục được sự chồng chéo giữa các lực lượng phối hợp bảo
vệ an ninh khu vực biên giới, đồng thời liên thông với Nghị định số
06/2007/NĐ-CP, Nghị định số 34/2014/NĐ-CP và Nghị định số
161/2003/NĐ-CP về trách nhiệm chủ trì, trách nhiệm phối hợp trong bảo vệ
an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới.
Cơ quan quân sự địa phương các cấp, ban CHQS bộ, ngành Trung ương
phải chủ động, tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu
cơ quan, tổ chức thực hiện tốt pháp luật về DQTV. Ban hành các văn bản lãnh
đạo, chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương, cơ sở trong tổ chức thực hiện công
tác DQTV. UBND các cấp chỉ đạo cơ quan chức năng thuộc quyền rà soát,
điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, kế hoạch, đề án tổ chức, hoạt động, chế độ,
chính sách đối với DQTV giai đoạn 2016-2020 theo quy định của Nghị định
số 03/2016/NĐ-CP; xây dựng quy chế, điều chỉnh kế hoạch phối hợp hoạt
động giữa các lực lượng với DQTV theo quy định của Nghị định số
133/2015/NĐ-CP. Ban CHQS cấp huyện chỉ đạo kiện toàn, củng cố Ban
CHQS cấp xã sau bầu cử Hội đồng nhân dân cấp xã nhiệm kỳ 2016-2021 và
xây dựng kế hoạch tổ chức, huấn luyện, diễn tập, hoạt động của DQTV.
2.3.2.2. Nguyên nhân của hạn chế
Thứ nhất, Do nhận thức của các cấp, các ngành trên địa bàn thành phố Hà
Nội về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của công tác PBGDPL về dân quân tự vệ
chưa đầy đủ, chưa có sự quan tâm đúng mức và phối hợp vào cuộc giữa các ban,
ngành, các đoàn thể. Hình thức PBGDPL về dân quân tự vệ có nơi còn
62

đơn điệu, không hấp dẫn, thu hút người nghe cũng là nguyên nhân ảnh hưởng
đến chất lượng PBGDPL về dân quân tự vệ.
Thứ hai, Hiện nay, hình thức chủ yếu vẫn là tuyên truyền miệng, qua
phương tiện thông tin đại chúng, cấp phát tờ gấp, tờ rơi, qua tủ sách pháp luật.
Những hình thức giáo dục pháp luật khác như hòa giải ở cơ sở, câu lạc bộ, hội
thi thu hút được đông đảo người tham gia, nhưng ít có điều kiện tổ chức. Chất
lượng dạy học môn Giáo dục công dân, môn Pháp luật ở các trường học còn
thấp. Đội ngũ làm công tác PBGDPL về dân quân tự vệ đa số là kiêm nhiệm
nên về mặt nào đó chưa thật toàn tâm, toàn ý với hoạt động PBGDPL về dân
quân tự vệ. Kiến thức pháp luật, năng lực sư phạm, kỹ năng truyền đạt của
một số báo cáo viên, truyền truyền viên còn hạn chế nên ảnh hưởng không
nhỏ đến hiệu quả giáo dục pháp luật.
Thứ ba, Công tác đăng ký, quản lý dân quân rộng rãi chưa chặt chẽ,
công dân trong độ tuổi dân quân tự vệ, thống kê chưa đầy đủ, còn thiếu nhiều
thông tin, tỷ lệ nữ trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ DQTV còn thấp.
Triển khai thực hiện công tác đăng ký công dân trong độ tuổi thực hiện
nghĩa vụ quân sự còn hạn chế như: Việc cập nhật các thông tin khi có thay đổi
của công dân trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ chưa kịp thời nhất là đối với
công dân thi đỗ vào các trường cao đẳng, đại học;
Thứ tư, Mặt khác, chế độ thù lao đối với những người làm công tác
GDPL về dân quân tự vệ chưa tương xứng, nên chưa tạo động lực mạnh mẽ
cho họ khi thực hiện nhiệm vụ PBGDPL về dân quân tự vệ.
Thực hiện chế độ chính sách theo Quyết định 62 của Thủ tướng Chính
phủ còn chậm; công tác phối hợp với Hội Cựu chiến binh, cán bộ lao động
thương binh và xã hội trong việc giải quyết một số chế độ về chính sách hậu
phương quân đội theo Thông tư 158/TT-BQP ngày 15/8/2011 của Bộ Quốc
phòng về một số chế độ chính sách đối với cán bộ Quân đội nghỉ hưu chưa
63

chặt chẽ. Việc thực hiện chế độ tang lễ đối với cấp úy; chế độ giám định
thương tật, chế độ giám định bệnh hiểm nghèo hiệu quả chưa cao;
Kinh phí dành cho hoạt động PBGDPL về dân quân tự vệ có nơi còn khó
khăn, nhất là ở cơ sở, mất cân đối giữa nhu cầu và khả năng đáp ứng. Cùng với
điều kiện khó khăn về cơ sở vật chất, máy móc thiết bị, phương tiện đi lại...
cũng ảnh hưởng tới hiệu quả PBGDPL về dân quân tự vệ, từ đó dẫn tới kỷ
cương, phép nước bị có nơi còn lỏng lẻo, chưa nghiêm .
Kinh phí chi cho công tác Quốc phòng, quân sự địa phường thông qua
HĐND phường còn thấp chưa đạt được so với chỉ tiêu nhiệm vụ theo quy
định.
64

Tiểu kết chương 2
Chương 2 của luận văn là việc nghiên cứu thực trạng công tác tổ chức
thực hiện Luật Dân quân tự vệ từ thực tiễn thủ đô Hà Nội, trong chương này
đã thực hiện nghiên cứu khái quát lực lượng dân quân tự vệ trên địa bàn thành
phố Hà Nội về số lượng, chất lượng và cơ cấu tổ chức của Bộ tư lệnh Thủ đô
Hà Nội và Ban chỉ huy quân sự các quận (huyện) và các phường, xã , thị trấn,
qua đó có cái nhìn tổng quan về lực lượng dân quân tự vệ, để tiếp nghiên cứu
thực trạng tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự vệ từ thực tiễn Thành phố Hà
Nội qua các mặt tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dân quân tự vệ trên địa
bàn thành phố Hà Nội, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
làm công tác phổ biến pháp luật về dân quân tự vệ và tổ chức thực hiện các
nội dung về pháp luật dân quân tự vệ trên địa bàn Hà Nội. Từ đó có thể đánh
giá tìm ra các mặt đã đạt được cũng như những hạn chế của việc tổ chức thực
hiện Luật Dân quân tự vệ từ thực tiễn của Thủ đô Hà Nội, qua các mặt hạn
chế trên cũng tìm ra được các nguyên nhân hạn chế để có thể tìm các giải
pháp khắc phục nhằm đảm bảo việc thực hiện Luật Dân quân tự vệ trên địa
bàn thành phố Hà Nội được tốt hơn.
65

Chương 3
QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO
TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ DÂN QUÂN TỰ
VỆ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Tổ chức thực hiện luật dân quân tự vệ từ thực tiễn thành phố Hà Nội.doc

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Semelhante a Tổ chức thực hiện luật dân quân tự vệ từ thực tiễn thành phố Hà Nội.doc

Semelhante a Tổ chức thực hiện luật dân quân tự vệ từ thực tiễn thành phố Hà Nội.doc (20)

Mais de Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤

Mais de Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤ (20)

Último

Último (20)

Tổ chức thực hiện luật dân quân tự vệ từ thực tiễn thành phố Hà Nội.doc