1. Psycholingwistyczne
eksperymentalne
metody badania języka
Konrad
Juszczyk
2012
Socio-‐Cogni)ve
Aspects
of
Language
Emergence
na
podstawie
Psycholingwistyki
Gleason
i
Ratner
poniedziałek, 17 grudnia 12 1
2. EKSPERYMENT
Badacz
przygotowuje
sytuację,
w
której
warunki
dla
wszyskich
jej
uczestników
są
j e d n a k o w e ,
a
c e l o w o
z m i e n i a
(kontroluje)
tylko
niektóre
z
nich.
Badacz
mierzy
cechy
zachowania
dzieci.
E k s p e r y m e n t y
p o z w a l a j ą
n a
weryfikowanie
hipotez
i
dochodzenie
do
wniosków
przyczynowo-‐skutkowych.
Uczestników
dzieli
się
na
grupy
badane
i
kontrolną,
a
wyniki
porównuje
się
za
pomocą
metod
analizy
statystycznej.
poniedziałek, 17 grudnia 12 2
3. badania percepcji mowy
Paradygmat
pomiaru
częstotliwości
i
siły
ssania
smoczka
H A S P :
h i g h
amplitude
sucking
paradigm
(Eimas
et
al
1971)
Paradygmat
warun-‐
kowego
odwracania
głowy
CHTP:
condi6oned
h e a d -‐ t u r n
procedure
(Polka
et
al
1995)
poniedziałek, 17 grudnia 12 3
4. siła ssania smoczka (SSS)
OBSERWACJA:
Kiedy
niemowlęta
słyszą
nowy,
nieznany
dźwięk,
zaczynają
(na
przykład)
silniej
ssać
smoczek
(SSS).
BADANIE:
dziecko
słucha
sylaby
ba
i
na
początku
ssie
smoczek
szybciej,
a
potem
wolniej,
bo
następuje
habituacja.
BADANIE:
Kiedy
po
znanej
sylabie
pojawia
się
nowa,
a
SSS
nadal
spada,
badacze
S S S
w z r a s t a ,
b a d a c z e
wnioskują,
że
niemowlę
wnioskują,
że
niemowlę
nie
odróżnia
sylaby
nowej
umie
odróżnić
sylabę
nową
(nieznaną)
od
znanej. (nieznaną)
od
znanej.
poniedziałek, 17 grudnia 12 4
5. SiłA ssania smoczka (SSS)
Badania
SSS
pozwoliły
wykazać
percepcję
kategorialną
u
dzieci:
3miesięczne
niemowlęta
różnicują
dźwięki
wielu
języków,
których
nie
różnicują
dorośli!
8-‐10miesięczne
niemowlęta
kanadyjskie
różnicują
czeskie
dźwięki
mowy,
których
nie
odróżniają
ich
kanadyjscy
rodzice
(badania
Werker
i
Tees
1984).
Zdolność
różnicowania
dźwięków
mowy
nieznanych
niemowlętom
zanika
zanim
zaczną
one
mówić
w
języku,
z
którym
mają
kontakt
(badania
Kuhl
i
innych
z
1992).
poniedziałek, 17 grudnia 12 5
6. Paradygmat warunkowego
odwracania głowy
Stosowana
u
dzieci
w
wieku
od
6
do
18
miesięcy.
Najpierw
wielokrotnie
prezentowany
jest
bodziec
dźwiękowy.
Potem
zostaje
wprowadzony
nowy
bodziec
dźwiękowy
oraz
dystraktor
wzrokowy
obok
dziecka
(z
lewej
lub
prawej
strony).
Dziecko
uczy
się
przewidywać,
że
zmianom
w
dźwiękach
towarzyszy
coś
ciekawego
(na
przykład
miś
grający
na
bębnie).
Dlatego
odwraca
głowę,
gdy
słyszy
nowy-‐nieznany
dźwięk.
Reakcje
na
nowy
dźwięk
świadczą
o
różnicowaniu
dźwięków.
poniedziałek, 17 grudnia 12 6
7. badania słów i składni
Paradygmat preferencji wyboru wzrokowego
(396)
preferencial looking paradigm (Golinkoff et al
1987)
Dokańczanie słów lub zdań (badania z
Berko w wugiem 1958)
Powtarzanie zdań wypowiadanych przez
dorosłych
Obliczanie średniej długości wypowiedzi
(mean lenght of utt.)
ocena poziomu wczesnego rozwoju
językowego (Brown)
poniedziałek, 17 grudnia 12 7
8. Elementy eksperymentu
Założenia filozoficzne
Teoria:
problem
i
przewidywania
Planowanie
eksperymentu
obserwowalne nieobserwowalne
(zmysłowe) (umysłowe)
hipoteza eksperymentalna
hipoteza badawcza
zmienna
podawane
rozróżnianie
zmienna
niezależna bodźce bodźców niezależna
zmienna
zmiana
w
procesy
zmienna
zależna zachowaniu poznawcze zależna
Analiza
statystyczna
wyników
Interpretacja
wyników
w
pomiaru
zmiennej
zależnej ramach
przyjętej
teorii
Podsumowanie
i
porównanie
z
wynikami
innych
badań
poniedziałek, 17 grudnia 12 8
9. Elementy eksperymentu
Założenia filozoficzne
Teoria:
problem
i
przewidywania
Planowanie
eksperymentu
obserwowalne nieobserwowalne
zmiany
zachowania procesy
poznawcze
hipoteza eksperymentalna
hipoteza badawcza
zmienna
słuchanie
różnych
różnice
pomiędzy
zmienna
niezależna próbek
mowy próbkami
mowyo niezależna
zmienna
siła
ssania
rozróżnianie
zmienna
zależna smoczka i
rozumienie zależna
Analiza
statystyczna
wyników
Interpretacja
wyników
w
pomiaru
zmiennej
zależnej ramach
przyjętej
teorii
Podsumowanie
i
porównanie
z
wynikami
innych
badań
poniedziałek, 17 grudnia 12 9