PANGKAT 2 REPORTING (1).pdf

MGA
AKDANG LITERARI/
PANITIKAN
PANGKAT 2
Taga-ulat:
Balmadres, Andria Shane
Bontuyan, Lynlee R.
Cabanducos, Jasper C.
Canios, Camela Vi

MGA AKDANG
LITERARI/PANITIKAN
KAHULUGAN AT KAHALAGAHAN
|
PARAAN NG PAGSUSURI NG PANITIKAN
YUNIT 3
PAGPAPAHALAGA SA SINING
MGA ANYO NG PANITIKAN
MGA TANYAG NA MANUNULAT NG PANITIKAN
AT AKDA

KAHULUGAN AT
KAHALAGAHAN
Taga-ulat: Adria Shane Balmadres

Ito ay mula sa salitang “Pang-titikan” na ang ibig sabihin ay
literatura or mga akdang nasusulat
Ito ay naglalaman ng mga akdang may kinalaman sa pang araw-
araw na buhay, mga kathang isip, pag-ibig, kasaysayan at iba pa
Ito ay talaan ng buhay ang sapagkat dito isinisiwalat ng tao sa
malikhaing paraan ang kulay ng kanyang buhay,ang buhay ng
kanyang daigdig, ang daigdig na kanyang kinabibilangan at
panapangarap. Arogante (1983)
Ito ay lakas na nagpapakilos sa alinmang uri ng lipunan.
Salazar (1995)
PANITIKAN
-KAHULUGAN AT KAHALAGAHAN-

Lubos nating makikilala ang ating sarili bilang pilipino at
matatalos natin ang minana nating yaman at talinong
taglay ng ating lahing pinagmulan
Mababatid natin ang kadakilaan at karangalan ng ating
sariling mga tradisyon at kultura, maging ang mga naging
impluwensya sa atin nga iban bansa na siyang naging
sandigan ng kabihasnang tinatamasa natin sa
kasalukuyan
KAHALAGAHAN NG
PANITIKAN

Higit nating mapapahalagahan ang kadakilaan ng
ating kasaysayan, lalo na ang ating ninuno upang ating
tamasain ang kalayaan at kapayapaang
pinakikinabangan nating sa kasulukoyang panahon
Mababatid natin ang pagkakatulad at pagkakaiba- iba
ng katangian ng mga panitikan ng ibat ibang rehiyon at
matututunan nating ipagmalaki ang ating pagka
Pilipino
KAHALAGAHAN NG
PANITIKAN

MGA ANYO NG
PANITIKAN
Taga-ulat: Lynlee R. Bontuyan

Tuluyan o prosa – tumutukoy ito sa maluwang na
pagsasama-sama ng mga salita sa loob ng
pangungusap. Nasusulat ito sa karaniwang takbo
ng pangungusap o pagpapahayag.
Tula o panulaan – ito ay ang pagbubuo-buo ng
pangungusap o parirala sa pamamagitan ng
salitang binibilang na pantig sa taludtod na
pinagtugma-tugma.
DALAWANG ANYO NG
PANITIKAN
-MGA ANYO NG PANITIKAN-

Alamat (Legend) – isang uri na kung saan nagkukuwento
ito tungkol sa mga pinagmulan ng mga bagay-bagay sa
daigdig. Minsan sa mga pinagmulan nga mga hayop or
mga halaman.
Anekdota (Anecdote) – akdang isinalasaysay ang mga
kakaiba o kakatuwang nangyari sa buhay ng isang sikat, o
kilalang mga tao.
Nobela (Novel) – o tinatawag ding kathambuhay, ito ay
isang mahabang kuwentong piksyon na binubuo ng iba’t
ibang kabanata.
MGA AKDANG TULUYAN

Halimbawa ng ALAMAT, ANEKDOTA, NOBELA

Pabula (Fable) – akda kung saan ang mga tauhan ay
mga hayop.
Parabula (Parable) – o tinatawag ding talinhaga, ito
ay mga maikling kuwentong may aral na kalimitang
hinahango mula sa Bibliya.
Maikling Kuwento (Short Story)– ito ay hinggil sa
isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng
isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o
impresyon lamang. Isa itong masining na anyo ng
panitikan.
MGA AKDANG TULUYAN

Halimbawa ng PABULA, PARABULA, MAIKLING KWENTO
ANG MABUTING
SAMARITANO

Dula (Play) – uri na hinahati sa pamamagitan ng yugto at
kadalasang isinalaysay sa mga teatro.
Sanaysay (Essay)– maiksing komposisyon na kailimitang
naglalaman ngpersonal na kuru-kuro ng may-akda.
Talambuhay (Biography) – isinalaysay ito ng kasaysayan ng
buhay ng isang tao na base sa mga tunay na impormasyon.
Halimbawa: “Sa Pula, Sa Puti” na isinulat ni Francisco ‘Soc’ Rodrigo
Halimbawa: Sanaysay tungkol sa Wika
Halimbawa: Ang Talambuhay ni Jose P. Rizal
MGA AKDANG TULUYAN

Talumpati (Speech)– isinalysay nito ang mga kaisipan o
opinyon ng isang tao upang humikayat,tumugon,
mangatwiran, magbigay ng kaalaman o impormasyon at
maglahadng isang paniniwala.
Balita (News) – nagpapahayag sa mga kasalukuyang
kaganapan sa labas at/o loob ng isang bansa.
Kwentong Bayan (Folktale) – uri na sumalaysay ng mga
likhang-isip na mga tauhan na kumakatawan sa mga uri ng
mamamayan.
halimbawa: "Kabataan, Pag-asa ng Bayan"
halimbawa: "Pinocchio"
MGA AKDANG TULUYAN

Tulang Pasalaysay (Narrative Poem) – tumutukoy sa mga
pinapaksang mahahalagang mga tagpo o pangyayari sa
buhay, ang kagitingan at kabayanihan ng tauhan.
Awit/Korido at Kantahin – musikang magandang
pinakikinggan. Mga tulang pasalaysay na may sukat na
walong pantig sa taludtod at nagtataglay ng mga paksang
kababalaghan at malaalamat na karamiha'y hiram at halaw
sa paksang europeo na dala rito ng mga Espanyol.
Halimbawa: Ibong Adarna ;Don Juan Tiñoso; Mariang
Kalabasa.
MGA AKDANG PATULA

MGA AKDANG PATULA
Epiko (Epic) – isinalaysay ang kabayanihan at
pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga
kaaway na kadalasang hindi mapaniwalaan dahil sa mga
tagpuang makababalaghan at di-kapani-paniwala.
Balad – uri o tema ng isang tugtugin. Ito ay tulang inaawit
habang may nagsasayaw. Mayroon itong anim hanggang
walong pantig. Isang halimbawa nito ay balitaw.
Halimbawa: Biag ni Lam-ang; Buod ng Hudhud: Kwento ni
Aliguyon.
Ang balitaw ay debateng awit at sayaw
tungkol sa pagmamahalan ng isang babae at isang lalaki.

Sawikain – tumutukoy ito sa:
> Idioma – isang uri ng sawikain
pagpapahayag na ang kahulugan ay hindi
komposisyunal.
> Moto – parirala na nagpapahiwatig ng
sentimiento ng isang grupong mga tao
> Salawikain – mga kasabihan o kawikaan.
Halimbawa: "Bukas ang Palad" = Matulungin
Talagang bukas ang palad ni Rodrigo pagdating sa mga kasama
niyang mangingisda.
"Aanhin pa ang damo kung patay na ang kabayo"
"Ngipin sa ngipin, Mata sa mata"
MGA AKDANG PATULA

Bugtong – pahulaan, o patuturan ay isang pangungusap o tanong
na may doble o nakatagong kahulugan na nilulutas bilang isang
palaisipan.
Tanaga – tumutukoy ito sa mga maikling katutubong Pilipinong tula
na naglalaman ng pang-aral at payak na pilosopiyang ginagamit ng
matatanda sa pagpapagunita sa mga kabataan.
Halimbawa: Tubig na nagiging bato, batong nagiging tubig
Sagot: Asin
- Mayroong 4 na taludtod at 7 7 7 7 na pantig
ang halimbawa ng tanaga na magkatugma.
MGA AKDANG PATULA

Halibawa ng TANAGA:
IKAW LANG
Dasal ko sa Bathala
Sana’y makapiling ka
Sa luha ko at dusa
Ikaw ang aking sigla.
MGA AKDANG PATULA
FILIPINO
Tagalog ang wika ko
Hindi sikat sa mundo
Ngunit lantay at wasto
At dakilang totoo.

MGA TANYAG NA
MANUNULAT NG
PANITIKAN AT AKDA
Taga-ulat: Jasper C. Cabanducos

6 NA TANYAG NA MANUNULAT NOON AT NGAYON
JOSE RIZAL
LUALHATI BAUTISTA
FRANCISCO BALTAZAR
BIENVENIDO LUMBERA
JOSE PALMA
ALEJANDRO ABADILLA

JOSE RIZAL

- DR. JOSÉ PROTACIO RIZAL MERCADO Y
ALONSO REALONDA, ISINILANG SA
CALAMBA, LAGUNA NOONG IKA-19, HUNYO
TAONG 1861
- ISANG MAGALING AT MATALINONG
MANUNULAT
- NAGMULAT NG KAMALAYAN NG MGA
PILIPINO NOON
- SUMULAT NG DALAWANG NOBELA NOONG
PANAHON NG KASTILA: "NOLI ME TANGERE
AT EL FILIBUSTERISMO"
- SUMULAT DIN SIYA NG ISANG TULA
TUNGKOL SA PAG-IBIG NG ISANG TAO SA
SARILING WIKA NA MAY PAMAGAT NA "SA
AKING MGA KABATA."

FRANCISCO BALTAZAR
- FRANCISCO BALAGTAS Y DE LA CRUZ,
ISINILANG SA BIGGA, BULACAN NOONG IKA-
2, ABRIL TAONG 1788
- ISANG TANYAG NA MAKATA AT
MANDUDULA
- ANG TANYAG NA EPIKO, FLORANTE AT
LAURA, ANG KANYANG PINAKAKILALANG
OBRA MAESTRA NA PINAG-AARALAN
NGAYON SA MATAAS NA PAARALAN (SA
IKALAWANG TAON), ALINSUNOD SA
KURIKULUM NA ITINAKDA NG KAGAWARAN
NG EDUKASYON
- KINIKILALANG AMA NG BALAGTASAN

JOSE PALMA
- JOSÉ PALMA Y VELÁSQUEZ, ISINILANG SA
TONDO, MAYNILA NOONG IKA-3, HUNYO
TAONG 1876
- ISANG MAKATA AT SUNDALONG PILIPINO
- SUMULAT NG TULA SA ESPAÑOL NA MAY
TITULONG "FILIPINAS" BILANG MGA TITIK
NG "HIMNO NACIONAL FILIPINO" NA
NILIKHA NI JULIAN FELIPE. ANG
KASALUKUYANG MGA TITIK SA PILIPINO NG
ATING PAMBANSANG AWIT AY BATAY SA
TULA NI PALMA
- MELANCHOLIAS (MGA PANIMDIM), DE MI
JARDIN AT HIMNO NACIONAL FILIPINO
(PAMBANSANG AWIT NG PILIPINAS)

BIENVENIDO LUMBERA
- BIENVENIDO LUMBERA, ISINILANG NOONG
IKA-11 NG ABRIL 1932 SA LIPA
- ISANG MAKISIG NA MAKATA, LIBERISTA,
ISKOLAR, KRITIKO, AT DRAMATISTA SA
KASAYSAYAN NG SINING AT PANITIKAN NG
PILIPINAS
- KILALA BILANG PAMBANSANG ALAGAD NG
SINING SA PANITIKAN NOONG 2006
- TULA NA "LIKHANG DILA, LIKHANG DIWA"
- DRAMANG PANGMUSIKA TULAD NG MGA
MGA KUWENTO NI MANUVU; RAMA, HARI;
BAYANI; NOLI ME TANGERE: PANGMUSIKA;
AT HIBIK AT HIMAGSIK NINA VICTORIA
LAKTAW. SA SARILING BAYAN: APAT NA
DULANG MAY MUSIKA AT IBA PA

MGA GAWA NI
BIENVENIDO
LUMBERA

LUALHATI BAUTISTA
- LUALHATI TORRES BAUTISTA,
IPINANGANAK SA TONDO, MAYNILA NOONG
IKA-2, DISYEMBRE TAONG 1945
- PINATUNAYAN NI LUALHATI BAUTISTA ANG
PAGIGING IBA SA LAHAT NG MANUNULAT
- WALANG KAPANTAY SA PAGIGING ISANG
MANUNULAT
- MGA KLASIKONG PANULAT NIYA AY ANG
BATA, BATA PAANO KA GINAWA?, DEKADA
‘70, GAPO, AT BULAKLAK SA CITY JAIL
- MAIKLING KUWENTO: TATLONG
KUWENTO NG BUHAY NI JUAN
CANDELABRA AT BUWAN, BUWAN,
HULUGAN MO AKO NG SUNDANG

ALEJANDRO ABADILLA
- ALEJANDRO G. ABADILLA, ISINILANG
NOONG IKA-10 NG MARSO TAONG 1906 SA
BAYAN NG ROSARIO, CAVITE
- “AMA NG MAKABAGONG PANULAANG
TAGALOG"
- NAGPASIMUNO SA PAGGAMIT NG
MALAYANG TALUDTURAN, DIIN SA METRO,
AT PAGGAMIT NG LABIS NA ROMANTISISMO
- ITINATAG ANG KAPISANANG BALAGTAS
- TULANG PINAMAGATANG “AKO ANG
DAIGDIG” ANG ISA SA MGA PINAKATANYAG
SA MGA LATHALAIN NA NAGLALAHAD NG
PERSPEKTIBO NG KOLONYALISMO NG MGA
BANSANG ESPANYA AT AMERIKA SA ATING
BANSA

PARAAN NG
PAGSUSURI NG
PANITIKAN
Taga-ulat: Camela Vi L. Canios

Ang pagsusuri sa panitikan Ito ay isang
pagsusuri na isinasagawa sa paligid ng
isang teksto sa panitikan, na maaaring
gawin sa pasalita o sa pagsulat. Ang isa
pang paraan upang tukuyin ito ay bilang
isang pintas na ginawa ng isang
dalubhasa tungkol sa isang libro upang
isapubliko ang positibo at negatibong
mga aspeto. Sa kabilang banda, ang
ganitong uri ng pagsusuri ay gumagawa
ng malakas na mga argumento tungkol
sa may-akda at sa akda.

Halimbawa, isang pagsusuri sa panitikan
ng akda ni George R.R. Martin Clash of
Kings. Ang may-akda ng pagsusuri sa
panitikan ay ipaliwanag kung ano ang
naisip niya tungkol sa nobela, na
nagbibigay ng mga dahilan para sa
kanyang opinyon, positibo man o negatibo.

TEORYANG PAMPANITIKAN

ISANG SISTEMA NG MGA KAISIPAN
AT KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL
NA NAGLALARAWAN SA TUNGKULIN
NG PANITIKAN, KABILANG ANG
LAYUNIN NG MAY AKDA SA
PAGSULAT AT LAYUNIN NG
TEKSTONG PANITIKAN/LITERARI NA
ATING BINABASA

MGA TEORYANG PAMPANITIKAN

Ang teoryang ito ay gumagamit ng mga imahen na higit na
maghahayag sa mga damdamin. Kaisipan, ideya, saloobin at iba
pang nais ng mga akda na higit na madaling maunawaan kaysa
gumamit lamang ng karaniwang salita.
Madaling matukoy kung ang isang panitikan ay feminismo sapagkat
babae o sagisag babae ang pangunahing tauhan at ipimayagpag
ang mabubuti at magagandang katangian ng tauhan.
1. IMAHISMO (IMAGERY)
2. TEORYANG FEMINISMO
Halimbawa ng teoryang feminismo:
“sa ngalan ng ina, ng anak ng diwatat paraluman” ni lilia quindoza
santiago (tula)


Ang layunin ng teoryang panitikan na ito ay ipakita na ang tao
ang sentro ng mundo. Binibigyang-tuon din ang kalakasan at
mabubuting katangian ng tao gaya ng talino, talento at iba pa.
“titser” ni liwayway arceo bautista (nobela)
Ipinaglalaban ng teoryang realismo ang katotohanan kaysa
kagandahan. Sinumang tao, anumang bagay at lipunan ayon sa
mga realista, ay dapat maging makatotohanan ang
paglalarawan o paglalahad.
3. HUMANISMO
Halimbawa ng teoryang humanismo:
4. TEORYANG REALISMO


5. Teoryang Klasismo
ANG LAYUNIN NG PANITIKAN AY MAGLAHAD NG MGA PANGYAYARING PAYAK, UKOL SA
PAGKAKAIBA NG ESTADO SA BUHAY NG DALAWANG NAG-IIBIGAN. KARANIWAN ANG
DALOY NG MGA PANGYAYARI, MATIPID AT PILING-PILI SA PAGGAMIT NG MGA SALITA
AT LAGING NAGTATAPOS NANG MAY KAAYUSAN.
6. Teoryang Romantisismo
ANG TEORYANG PAMPANITIKANG UMUSBONG SA EUROPE KASALUNGAT NG
ROMANTISISMO ANG KLASISMO SAPAGKAT ANG HIGIT NA PINAHAHALAGAHAN NG
ROMANTISISMO AY ANG DAMDAMIN AT GUNIGUNI
7. TEORYANG ARKITAYPAL
ANG LAYUNIN NG PANITIKAN AY IPAKITA ANG MGA MAHAHALAGANG BAHAGI NG AKDA
SA PAMAMAGITAN NG MGA SIMBOLO. NG LAHAT NG SIMBOLISMO AY NAAAYON
SATEMA AT KONSEPTONG IPINAPAKILALA NG MAY-AKDA SA MGA MAMBABASA.


Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang karanasan ng isang lipi
ng tao na siyang masasalamin sa kasaysayan at bahagi ng
kanyang pagkahubog. Nais din nitong ipakita na ang
kasaysayan ay bahagi ng buhay ng tao at ng mundo.
Ang layunin ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na
pumili o magdesisyon para sa kanyang sarili na siyang
pinakasentro ng kanyang pananatili sa mundo (human
existence).
8. TEORYANG HISTORICAL
"noli me tangere at el filibusterismo” ni dr. Jose rizal (nobela)
9. TEORYANG EKSISTENSYALISMO
Halimbawa:
"ako ang daigdig" ni Alejandro G. Abadilla (poem)


Ang layunin ng teoryang ito ay ipakita na ang tao o sumasagisag sa tao ay may sariling
kakayahan na umangat buhat sa pagdurusang dulot ng pang-ekonomiyang kahirapan
at suliraning panlipunan at pampulitika.
Ipinahihiwatig sa mga akdang bayograpikal ang mga bahagi sa buhay ng may-anda na
siya niyang pinakamasaya, pinakamahirap, pinakamalungkot at lahat ng kanyang mga
“pinaka” na inaasahang magsilbing katuwang ng mambabasa sa kanyang karanasan sa
mundo.
10. TEORYANG MARXISMO
11. TEORYANG BAYOGRAPIKAL
Halimbawa:
“si Boy Nicolas” ni Pedro L. Ricarte (Talambuhay)


Ang teoryang panitikan na ito ay nagpapakita ng ibat ibang aspekto
na bumubuo sa tao at mundo, pinaniniwalaan kasi ng ilang mga
pilosopo at manunulat na walang iisang pananaw ang nag-uudyok
sa may-akda na sumulat kundi ang pinaghalu-halong pananaw na
ang nais iparating ay ang kabuuan ng mga tao at mundo.
“tata selo” ni rogelio sicat (maikling kwento)
Ang layunin ng panitikan na ito ay ipakita ang kalagayan at suliraning
panlipunan ng lipunang kinabibilangan ng may-akda. Naipapakita
rito ang pamaraan ng mga tauhan sa pagsugpo sa suliranin o
kalagayan ng lipunan na nagsisilbing gabay sa mga mambabasa sa
pagpuksa sa mga katulad na suliranin.
12. TEORYANG DEKONSTRUKSYON
13. TEORYANG SASYOLOHIKAL


Teoryang pampanitikan na naniniwalang walang malayang kagustuhan
ang isang tao dahil ang kanyang buhay ay hinuhubog lamang ng
kanyang herediti at kapaligiran
Tigre tigreini: Mochtar Lubis salin ni: Mauro R. Avena (nobela)
Ang layuning ng teoryang ito ay iparating sa mambabasa ang nais
niyang ipaabot gamit ang kanyang tuwirang panitikan. Samakatuwid,
kung ano ang sinasabi ng may-akda sa kanyang panitikan ang siyang
nais niyang ipaabot.
14. TEORYANG NATURALISMO
15. TEORYANG FORMALISMO

REFERENCES
http://www.seasite.niu.edu/trans/tagalog/modules_in_tagalog/
mga_kilalang_pilipino_sa_sining.htm
https://insidemanila.ph/article/755/mga-tanyag-na-
manunulat-sa-larangan-ng-panitikang-filipino
https://newsfeed.ph/facts/59375/panitikan-mga-halimbawa-
ng-mga-uring-patula-at-tuluyan-prosa/

SALAMAT SA
PAKIKINIG!
- PANGKAT 2 -

PANGKAT 2 REPORTING (1).pdf

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Semelhante a PANGKAT 2 REPORTING (1).pdf

Semelhante a PANGKAT 2 REPORTING (1).pdf (20)

Último

Último (20)

PANGKAT 2 REPORTING (1).pdf