4. Kunnen we zonder netwerk?
Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar:
Huidige energiehuishouding
Inzoomen op energie in de gebouwde omgeving
o Vraag bestaat uit elektriciteit en warmte, aanbod uit zon (PV,
boilers)
o Uitdaging om passend te krijgen op jaarbasis
o Wat is er extra nodig om het op uurbasis kloppend te krijgen
Uitdaging is groot; wat kan wel en wat kan niet
Wat helpt ons in elk geval op de goede weg (qua kosten en emissies)
Zero waste, zero energy, zero network?
4
5. Kunnen we zonder netwerk?
Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar:
Huidige energiehuishouding
Inzoomen op energie in de gebouwde omgeving
o Vraag bestaat uit elektriciteit en warmte, aanbod uit zon (PV,
boilers)
o Uitdaging om passend te krijgen op jaarbasis
o Wat is er extra nodig om het op uurbasis kloppend te krijgen
Uitdaging is groot; wat kan wel en wat kan niet
Wat helpt ons in elk geval op de goede weg (qua kosten en emissies)
Zero waste, zero energy, zero network?
5
8. Veel meer gas dan elektriciteit
Gemiddeld huis verbruikt:
14.000 kWh aardgas
3.000 kWh elektriciteit
Bron: ECN, Energie-Nederland en Netbeheer Nederland
8
9. Kunnen we zonder netwerk?
Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar:
Huidige energiehuishouding
Inzoomen op energie in de gebouwde omgeving
o Vraag bestaat uit elektriciteit en warmte, aanbod uit zon (PV,
boilers)
o Uitdaging om passend te krijgen op jaarbasis
o Wat is er extra nodig om het op uurbasis kloppend te krijgen
Uitdaging is groot:
• wat kan wel en wat kan niet
• Wat helpt ons in elk geval op de goede weg (qua kosten en emissies)
Zero waste, zero energy, zero network?
9
13. Kan op jaarbasis passend worden gemaakt….
13
Bron: Rijksuniversiteit Groningen
14. Met ‘s zomers een overschot en ‘s winters een tekort
14
Bron: Rijksuniversiteit Groningen
15. Hiervoor is een energie-opslag nodig van 20 TWh
15
Bron: Rijksuniversiteit Groningen
16. Kunnen we zonder netwerk?
Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar:
Huidige energiehuishouding
Inzoomen op energie in de gebouwde omgeving
o Vraag bestaat uit elektriciteit en warmte, aanbod uit zon (PV,
boilers)
o Uitdaging om passend te krijgen op jaarbasis
o Wat is er extra nodig om het op uurbasis kloppend te krijgen
Uitdaging is groot:
• wat kan wel en wat kan niet
• Wat helpt ons in elk geval op de goede weg (qua kosten en emissies)
Zero waste, zero energy, zero network?
16
17. Omvang opslag is dus 20 TWh
Gemiddeld per woning is dat
ongeveer 3000 kWh
Een Tesla Power Wall kan ongeveer 6 kWh opslaan.
Dus per woning zijn ongeveer 500 Tesla Power Walls nodig.
Kosten ongeveer € 1 miljoen per woning
Conclusie:
1. Zeer goed geïsoleerde woning, off-grid, all-electric verwarmd kan dus niet
2. Netwerk nodig
Hoeveel is dit eigenlijk?
17
Bron: Rijksuniversiteit Groningen
18. NoM all-electric gebruikt het elektriciteitsnetwerk
Netwerk nodig, maar welk netwerk?
18
20. ‘s Zomers komt de eigen opwek in mindering van het conventioneel
vermogen
‘s Winters wordt weer conventioneel vermogen gebruikt
Consequenties: energieconversie nodig (centrales) en
elektriciteitsnetwerk moet worden uitgebreid.
Kan het ook anders?
Ja, dat kan. Zonder conversie, zonder uitbreiding
elektriciteitsnetwerk.
NoM all-electric gebruikt de
energieinfrastructuur als opslag
20
22. Forse kostenstijging door isolatie, techniek en
infrastructuur
Drastische isolatie
zorgt voor grote
vraagreductie, maar
betaalt zichzelf niet
terug in mate afname
energiekosten
Kosten
22
Bron: Ecofys/ECN
24. Interactie isolatie, techniek, energiekosten,
infrakosten en emissies
Bron: Ecofys/ECN
Drastische isolatie zorgt voor grote
vraagreductie, maar betaalt zichzelf niet
terug in mate afname energiekosten
Elektrificatie van niet zeer zwaar geïsoleerde
woningen resulteert in zeer hoge
netwerkkosten
Elektrificatie bij voorziene elektriciteitsmix leidt
tot beperkte CO2 reductie
Kosten Emissiereductie
24
25. De hybride techniek verbindt het
beste van beide werelden
Bbron: Ecofys/ECN
Hybride:
Beperkte kosten
Beperkte mate isolatie vereist
Geen wijzigingen warmteafgiftesysteem
Geen netwerkinvesteringen
Hybride:
Forse CO2 emissies
Inzet elektriciteit totdat
elektriciteitsnetwerk overbelast raakt
Inzet elektriciteit totdat inzet gas
duurzamer is
Kosten Emissiereductie
25
26. Met hybride toestel is momentane keuze aan de bewoner of
elektriciteit of gas wordt gebruikt
Keuze kan afhangen van prijs, hoe “schoon” is de energie
Kostbare netverzwaringen elektriciteit zijn niet nodig
Leveren ook al besparingen op bij minder goed geïsoleerde
woningen.
Is geen keuze voor altijd; overstappen naar all-electric kan altijd
nog wanneer technologisch doorbraken in de opslag van
elektriciteit zouden plaatsvinden
Hybride oplossingen.
26
27. “zero energy” kan voorlopig nog niet in combinatie met “zero network” :
lokaal kan voorlopig nog niet voldoende energie worden opgeslagen
Netwerk blijft dus noodzakelijk
Laagste kosten en emissies bij aansluiting op netwerk dat toegang geeft tot
energieopslag
Met alleen aansluiting elektriciteitsnetwerk is altijd energieconversie
(centrales) nodig
Dit kan vermeden worden met hybride toestellen, die bovendien beter
presteren dan all-electric qua kosten en emissies
Hiermee kan evolutionair de overgang naar steeds meer duurzaam worden
gemaakt
Conclusies
27
28. 28
De systeemkosten van warmte voor woningen
Rapport van Alliander, ECN, Ecofys, GTS, TenneT, november 2015
http://www.ecofys.com/nl/publications/hoe-beinvloeden-technologiekeuzes-
in-woningen-de-toekomstige-kosten/
Possibilities and consequences of a solarpowered domestic energy sector in
the Netherlands
Rapport van Elise Broekema, ESRIG, Rijksuniversiteit Groningen, augustus
2016
http://www.rug.nl/research/energy-environmental-sciences/research-and-
projects/studentreportsinenglish/
Referenties
30. Bedankt voor uw
aandacht!
U heeft nu 10 minuten
tijd om te wisselen.
Welke workshop kiest u?
Ruimte 1: Slim verduurzamen van
gemeentegebouwen in Eindhoven
Ruimte 2: Gemeente Almere &
Rijksbouwmeester gaan voor ‘wijk van de
toekomst’
Ruimte 3: “Slagen in de keten van gezonde
gebouwen doe je zo!”
Ruimte 4: De voordelen van slimme logistiek
Ruimte 5: “Circulair: vegetarisch bouwen!”
Ruimte 6: Ins en outs van warmtepompen: nu
en in de toekomst
Ruimte 7: Duurzaam beton is HOT!
Grote zaal: Wat de Drijfveer ons leert over
biobased bouwen
Garderobe: Renovatie waterschapshuis: nog
één idee voor helemaal energieneutraal
Notas do Editor
Dames en Heren,
Welkom op deze workshop waar we de vraag proberen te beantwoorden of een energieneutrale samenleving nog een netwerk nodig heeft
Infrastructuurbedrijf. Geen handel.
Om te bekijken hoe een energieneutrale samenleving eruit ziet kijken we eerst hoe de huidige energiehuishouding eruit ziet
Om te bekijken hoe een energieneutrale samenleving eruit ziet kijken we eerst hoe de huidige energiehuishouding eruit ziet
Sterk samengevat ziet die balans (op jaarbasis) er als volgt uit
Het gaat mij om ordegrootte, niet om preciese getallen
Grondstof weggelaten (700 PJ)
De oplettende lezer ziet dat het totaal van de bronnen hoger is dan het totaal van de dragers, oorzaak ligt in verliezen
Bronnen: herkomst van de energie, duurzaam en niet-duurzaam
Dragers: de vorm waarin het transport en de distributie plaatsvindt, de conversie en de opslag
Toepassingen: functies voor de consument
Wat zien we?
Verreweg de grootste bron is fossiel, de grootste drager is chemisch en de grootste toepassing is warmte
Vorige plaatjes waren op jaarbasis. Hier zien we het profiel gedurende het jaar
Belangrijkste post is verwarming
Inzoomen op de gebouwde omgeving: hoe maken we die energieneutraal.
Belangrijkste post is verwarming
Sterk samengevat ziet die balans (op jaarbasis) er als volgt uit
Het gaat mij om ordegrootte, niet om preciese getallen
Grondstof weggelaten
De oplettende lezer ziet dat het totaal van de bronnen hoger is dan het totaal van de dragers, oorzaak ligt in verliezen
Bronnen: herkomst van de energie, duurzaam en niet-duurzaam
Dragers: de vorm waarin het transport en de distributie plaatsvindt, de conversie en de opslag
Toepassingen: functies voor de consument
Wat zien we?
Verreweg de grootste bron is fossiel, de grootste drager is chemisch en de grootste toepassing is warmte
Sterk samengevat ziet die balans (op jaarbasis) er als volgt uit
Het gaat mij om ordegrootte, niet om preciese getallen
Grondstof weggelaten (700 PJ)
De oplettende lezer ziet dat het totaal van de bronnen hoger is dan het totaal van de dragers, oorzaak ligt in verliezen
Bronnen: herkomst van de energie, duurzaam en niet-duurzaam
Dragers: de vorm waarin het transport en de distributie plaatsvindt, de conversie en de opslag
Toepassingen: functies voor de consument
Wat zien we?
Verreweg de grootste bron is fossiel, de grootste drager is chemisch en de grootste toepassing is warmte
Dit laat het profiel over een jaar zien. Nu en na forse ingrepen. Denk daarbij aan investeringen ordegrootte € 70000,-per woning
Energieopwek met PV laat tegengesteld profiel zien.
Gemiddeld 25 m2 per woning bij optimale stand gedurende de hele dag en het hele jaar
‘s zomers een overschot, ‘s winters een tekort
Hoe groot moet de opslag zijn om alle overschotten te bewaren
1 Tesla Power Wall
6,4 kWh
97 kg
€ 2700,-
Conversie nodig
Geen conversie nodig
Altijd duurder
Varierende emissiereductie
All-electric zonder diepe isolatie erg kostbaar en geen emissiereductie