Informacion mbi portugaline

1. Evropa mesdhetare
Portugalia
Punoi : Klarisa Karaboja
Klasa : VIII-A

2. Portugalia
• Republika
Portugeze apo Portugalia është
shtet i ndodhur në pjesën jug-
perëndimore të Evropës.
• Portugalia kufizohet në perëndim
dhe jug nga Oqeani Atlantik dhe
në lindje dhe veri nga Spanja.
• Kryeqytet i Portugalisë
është Lisbona.
• Ka nje popullsi prej 11 000 000
banore .
• Vetë emri i Republikës "Portugali"
vjen nga vendi i lashtë sipas emrit
romak "Portus Cale", që
mendohet të jetë një fjalë e
kombinuar latino-greke me
kuptimin "Porti i bukur" .

3. Historia
• Gjatë luftërave kundër arabëve, veçohen
disa figura si Ferdinati i I-të i Kastielës.
Rreth viteve 1300-1400 vijne deri tek
shpallja e mbretërisë që sundon për disa
gjenerata e njohur si dinastia Aviz. Pas disa
konflikteve mbretërore, rreth viteve 1650-
1660 vendoset dinastia e quajtur Dinastia
Bragança. Më 31 gusht 1911 nxirret
kushtetuta e republikës, me të cilën merr
fund sundimi monarkë dhe vijne deri tek
ndarja e kishës nga shteti. Në qershor
1927, gjenerali M. De Oliveita Gomes da
Costa merr sundimin dhe vendosë
diktaturën e tij.
• Gjatë luftës së dytë botërore ishte neutrale
dhe më 1949 pason anëtarësimi në NATO
dhe lëshimi për ShBA i bazës në Azoren.
Më 1955 anëtarësohet në Kombet e
bashkuara, ndërsa më 1979 fillon bisedimet
me Bashkimin Evropian.

4. Politika
• Pas kushtetutës së 10 prillit 1976 e cila ishte
në fuqi që nga 25 prilli i po ati viti, Portugalia
ishte republikë demokratike. Sipas
kushtetutës me tendenca socialiste, për
dëmshpërblime të tokave të pronarëve të
mëdhenj, kushtetuta mund të ndryshohej më
së shpejti në tetor të 1980-ës dhe pastaj çdo
5 vite në raste të veçanta.
• Kryepari i shtetit, sipas kësaj kushtetute
është presidenti i republikës, i zgjedhur me
mandat 5 vjeçar. Në të njëjtën kohë kryepari
është edhe president i këshillit revolucionar.
• Përndryshe ligj vënia ishte në duar të
kuvendit të Republikës i përbërë nga 263
delegatë me mandat 4-vjeçar. Republika
udhëhiqet nga një kryeministër i zgjedhur
nga presidenti si dhe nga ministrat dhe
sekretarët e shtetit.

5. Njësitë administrative
• Portugalia ka një strukturë të
komplikuar të ndarjes
administrative. Baza e kësaj
strukture janë 308 komunat ,të cilat
ndahen në 4,000 bashkësi lokale .
• Të gjitha këto përmblidhen në
nivele më të larta, disa në rrethe
administrative e disa në bashkësi të
tjera të ndara sipas interesave p.sh.
në komuna turistike të quajtura
ndryshe edhe zona turistike.
• Përveç kësaj ka edhe bashkësi të
krijuara sipas interesit historik si :
Alentejo , Algarve , Beira , Douro
etj.

6. Gjeografia
• Sipërfaqja e përgjithshme e Portugalisë është
92,391 km2, 91,951 km2 të kësaj sipërfaqeje janë tokë
ndërsa 440 km2 ujë.
• Vija bregdetare e Portugalisë është 1,793 km e gjatë
ndërsa kufiri tokësorë 1,214 km i gjatë.
• Klima e Portugalisë është oqeanike e ndryshueshme, e
ftohtë dhe me reshje në veri ndërsa në jug e ngrohtë.
• Pjesa më e madhe e relievit të Portugalisë është terren
malorë në veri të lumit Tagus dhe terren i vrazhdë në jug.
Pika më e ultë e relievit gjendet përgjatë bregdetit të
oqeanit Atlantik dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare
prej 2,351 metrave në vendin e quajtur "Pika e vjetër" në
Azores.
• Ishujt e Portugalise janë Arkipelagu i Azoreve 1500 km
larg brigjeve evropiane dhe ate te Madeiras 500 km larg
brigjeve afrikane.
• Portugalia ka kushte të mira për zhvillimin e bujqësisë
,peshkimit dhe të blegtorisë. Ky vend është shumë i
njohur për prodhimine verërave (Porto, Madera), vajit të
ullirit,për Drurin e Tapës (vendin e parë në botë) dhe orizit
etj.

7. Qyteti i bukur , Sintra
Ishulli Azore
Tuneli mes pemëve
Disa vende turistike ne Portugali

8. Quinta da Regaleira, Sintra
• Quinta da Regaleira është
një pasuri e vendosur pranë
qendrës historike të Sintra,
klasifikuar si Trashëgimi e
Pasurisë Botërore nga
UNESCO.Ketu mund të
vizitoni Gruta do Labirinto
dhe pusin e tij misterioz të
dëshirave! Ky pus i thelle 27
metra, ngjan me një kullë të
përmbysur. Në vartësi të
drejtimi që zgjidhni, udhëtoni
drejt thellësive të tokës .

9. Shpellat dhe zgavrat e Portugalise
• Rajoni më jugor i Portugalisë, Algavare, ka një bregdet të mrekullueshëm, të pasur
me shpella dhe zgavra spektakolare të gurëve gëlqeror.
• Këto lloje të zgavrave janë formuar nga erozioni i shkaktuar nga valët e oqeanit
Atlantik, që vazhdimisht i godasin shkëmbinjtë.

10. Lumi Odeleite
Pallati Convento de Cristo
• Lumi Odeleite rrjedh nëpër
Portugali, ndërsa buron në malet
Serra de Caldeirao. Ky lumë njihet
edhe me emrin “Dragoi i kaltër”.
• Convento de Cristo tani shërben si
manastir romano-katolik në qytetin
Tomaro, mirëpo në shekullin XII kur
është ndërtuar, kështjella ka pasur
rëndësi të madhe si fortifikatë e
kalorësve legjendarë.

11. Vreshtat piktoreske të Luginës Douro
• Lugina Douro është një trevë rreth lumit me të njëjtin emër, në veri të
Portugalisë, në afërsi të qytetit Porto. Kjo zonë njihet botërisht për prodhimin
e verës (sidomos verës Porto), traditë kjo që daton që 2.000 vjet.
• Kodrinat dhe luginat e kësaj treve janë të mbuluara me terracat e hardhisë
së rrushit, ku rrushi kultivohet që nga lumi deri të majat më të larta të saj.

12. Festivali i luleve në Madeira, një atraksion i
veçantë turistik
• Festivali i luleve në Madeira në Portugalisë (Madeira
Floëer Festival), çdo vit shënon fillimin e pranverës,
ndërkaq tashmë është shndërruar në një atraksion të
njohur turistik.
• Ky festival është një tribut për lulet e bukura, ndërsa
zhvillohet përgjatë rrugëve të Funchalit, që pushtohen
nga muzika, ngjyrat e ndryshme, dhe aromat e këndshme
të luleve.
• Pika qendrore e këtij festivali është Parada e luleve, ku
grupet e organizuara – me pjesëmarrjen e qindra
personave – defilojnë rrugëve të këtij qyteti, të veshur me
kostume që përshkruajnë lulet, ndërsa vallëzojnë nën
ritmin e muzikës së përzgjedhur.