2. คาว่า "ป่าไม้" หมายความว่าอะไร
ปลายศตวรรษที่ 13 ในยุโรป "ป่าไม้ หมายถึง พื้นที่ที่พระมหากษัตริย์ได้สงวนไว้
เพื่อใช้เป็นสถานที่สาหรับล่าสัตว์ของ ส่วนพระองค์ ส่วนสิทธิในการตัดไม้และการ
ก่อสร้างแผ้วถางป่าเพื่อการเพาะปลูกหรือเลี้ยงสัตว์ยังเป็นของประชาชนทั่ว ๆ ไปอยู่
ปัจจุบันองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติได้ให้คานิยามคาว่า "ป่าไม้"
หมายถึง "บรรดาพื้นที่ที่มีพฤกษชาตินานาชนิดปกคลุมอยู่โดยมีไม้ต้นขนาดต่าง ๆ
เป็นองค์ประกอบที่สาคัญ โดยไม่คานึงว่าจะมีการทา ไม้ในพื้นที่ดังกล่าวหรือไม่ก็ตาม
สามารถผลิตไม้หรือมีอิทธิพลต่อลมฟ้าอากาศ หรือต่อระบบของน้าในท้องถิ่น"
นอกจากนี้พื้นที่ที่ได้ถูกตัดฟัน หรือแผ้วถางหรือโค่นเผาไม้ลง และมีเป้าหมายที่จะ
ปลูกป่าขึ้นในอนาคต ก็นับ รวมเป็นพื้นที่ป่าไม้ด้วย แต่ทั้งนี้มิได้นับเอาป่าละเมาะ
หรือหมู่ต้นไม้ที่ขึ้นอยู่นอกป่า หรือต้นไม้สองข้างทางคมนาคม หรือที่ยืนต้นอยู่ตาม
หัวไร่ปลายนา หรือที่ขึ้นอยู่ในสวนสาธารณะ ให้เป็นป่าไม้ด้วย

3. ประเภทของป่าไม้มีอะไรบ้าง
ป่าไม้ในภาคต่าง ๆ ของโลกพอจะจาแนกออกได้ตามความ
แตกต่างขององค์ประกอบต่าง ๆ เป็นประเภทใหญ่ๆ รวม 6
ประเภทด้วยกัน ซึ่งแต่ละประเภท ก็มีขึ้นอยู่ในหลายท้องที่
กระจัดกระจายกันอยู่ทั่วไป ลักษณะและชนิดของพรรณไม้ที่
ขึ้นอยู่ก็แตกต่างกันไป มากบ้างน้อยบ้าง ซึ่งพอจะสรุปได้ดังนี้

4. 1. ป่าไม้สนในเขตหนาว (Cool coniferus forests) ขึ้นอยู่ทาง
ซีกโลกเหนือในท้องที่ที่มีอากาศหนาวเท่านั้นมีลักษณะเป็นแถบ
กว้างแผ่กระจายอยู่ทางตอนเหนือของทวีปอเมริกาเหนือ ยุโรป
และเอเชีย ตั้งแต่อะลาสกา แคนาดา แถบกลุ่มประเทศใน
สแกนดิเนเวียไปจนถึงไซบีเรีย เนื้อที่ป่าส่วนใหญ่อยู่ในไซบีเรีย
ป่าชนิดนี้มีไม้เนื้ออ่อนหรือไม้ในตระกูลสนเขา(conifer) ขึ้นอยู่
อย่างหนาแน่น แต่ละท้องที่มีพรรณไม้เพียงไม่กี่ชนิด ซึ่งเป็น
ต้นไม้ที่มีขนาดปานกลางและมีความเติบโตไล่เลี่ยกัน

5. 2. ป่าไม้ผสมโซนอบอุ่น (Temperate mixed forests)
ขึ้นอยู่ทางตอนกลางของซีกโลกเหนือเกือบทั้งหมด คือ
ในยุโรปตอนกลาง อเมริกาเหนือ และเอเชียพรรณไม้ใน
ป่าชนิดนี้มีมากกว่า ป่าสนในเขตหนาว มีทั้งป่าไม้
เนื้ออ่อน (soft wood) ซึ่งเป็นไม้ในตระกูลไม้สนเขา และ
ป่าไม้เนื้อแข็ง

6. 3. ป่าชื้นในโซนอบอุ่น (Warm temperate moist forests)
ขึ้นอยู่ทั่วไปในแถบโซนอบอุ่นทั้งทางซีกโลกเหนือและใต้ ใน
อเมริกาเหนือ มีอยู่ทางฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก ทางทิศ
ตะวันตกเฉียงเหนือ และทิศตะวันออกเฉียงใต้ของอเมริกาใต้
นิวซีแลนด์ ชายฝั่งตะวันออกเฉียงใต้ของออสเตรเลียทาง
ตอนใต้ของญี่ปุ่นและเกาหลีและตอนกลางของแผ่นดินใหญ่
จีน พรรณไม้ที่สาคัญ ได้แก่ ไม้สนชนิดต่าง ๆ ไม้โอ๊ก และ
ยูคาลิปตัสของออสเตรเลีย

7. 4. ป่าดงดิบแถบศูนย์สูตร (Equatorial rain forests)
ขึ้นอยู่ทั่วไปในแถบโซนร้อนที่มีฝนตกชุกเกือบตลอดปี
เป็นป่าไม้เนื้อแข็งที่มีพรรณไม้ขึ้นปะปนกันอยู่มากมาย
หลายชนิด ซึ่งมีลักษณะและขนาดต่าง ๆ กัน ป่าชนิดนี้มี
อยู่ในย่านลาตินอเมริกา แอฟริกา และ เอเซียตะวันออก
เฉียงใต้

8. 5. ป่าผสมชื้นแถบโซนร้อน (Tropical moist
deciduous forests) ขึ้นอยู่ในแถบโซนร้อนที่มีฤดู
แล้งเป็นระยะเวลาค่อนข้างนาน เช่น ในตอนใต้ของ
อเมริกาเหนือและแอฟริกาย่านลาตินอเมริกา และ
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

9. 6. ป่าแล้ง (Dry forests) ขึ้นอยู่ในทุกภาคของโลกที่มี
ความแห้งจัด แต่ส่วนมากแล้วขึ้นอยู่ทางแถบโซน
ร้อน พรรณไม้ที่ขึ้นอยู่เป็นไม้ขนาดเล็ก เตี้ย แคระ
แกร็น และปะปนกันมากมายหลายชนิด แต่มีปริมาตร
เนื้อไม้ต่อหน่วยเนื้อที่น้อยมาก ป่าส่วนใหญ่อยู่ใน
แอฟริกาและออสเตรเลีย

10. ป่าไม้ในประเทศไทยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ
1. ป่าไม้ไม่ผลัดใบ ได้แก่
1.1 ป่าดงดิบ พบใน
บริเวณที่ฝนตกชุก ไม่มี
ฤดูแล้ง ให้ประโยชน์ทาง
เศรษฐกิจค่อนข้างสูง
ได้แก่ ยาง ตะเคียน
กะบาก และพันธุ์ไม้เล็กๆ
เช่น ไผ่เถาวัลย์ ระกา
เป็นต้น ป่าดงดิบมีมาก
ในภาคใต้และภาค
ตะวันออก

11. 1.2 ป่าดิบเขา มีลักษณะ
คล้ายป่าดงดิบ แต่มีตนไม้
้
ขนาดใหญ่อยู่น้อยมาก ได้แก่
ไม้สกุลตอ และมีพืชประเภท
มอส เฟิน กล้วยไม้ เกาะติดอยู่
มีประโยชน์ในด้านรักษา
ต้นน้าลาธาร ป่าดิบเขา
ปรากฏตามทิวเขาที่มีความสูง
ตั้งแต่1,000 เมตรขึ้นไป

12. 1.3 ป่าสนเขา พบ
บริเวณที่มีพื้นที่ซึ่งมี
ความสูงจากระดับ
น้าทะเลประมาณ 700
เมตรขึ้นไป เช่น
เชียงใหม่และภูกระดึง

13. 1.4 ป่าชายเลน หรือป่า
เลนน้าเค็ม เช่น โกงกาง
แสมทะเล ปรง พบได้
บริเวณต้นอ่าวไทย และ
ชายฝั่งของภาคตะวัน
ออกและตะวันตกของ
อ่าวไทยตั้งแต่เพชรบุรี
ไปถึงนราธิวาส กับทะเล
อันดามันตังแต่ระนอง
้
ถึงสตูล ซึ่งมีความอุดม
สมบูรณ์มากที่สุด

14. 2. ป่าไม้ผลัดใบ ได้แก่
2.1 ป่าเบญจพรรณ
พบมากในภาคเหนือ
และภาคกลาง ไม้ที่
สาคัญได้แก่ สัก
ประดู่ แดง ตะแบก
เสลา มะค่าโมง
มะเกลือ เป็นป่า
เศรษฐกิจที่มี
ความสาคัญมาก

15. 2.2 ป่าแดงหรือ
ป่าโคก หรือเต็ง
รัง ปรากฏในดิน
ที่ไม่ค่อยอุดม
สมบูรณ์พบอยู่ใน
ภาคตะวันออก
เฉียงเหนือ

16. ภาคทีมีป่าไม้หนาแน่นมากเรียงตามลาดับ คือ
่
1.ภาคเหนือ
2.ภาคตะวันตก
3.ภาคตะวันออก
4.ภาคใต้
5.ภาคกลาง
6.ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

17. ความสาคัญของป่าไม้
1. ต่อระบบนิเวศวิทยา ป่าไม้ช่วยป้องกันการชะล้างพังทลาย
ของดิน ทาให้ดินอุดมสมบูรณ์ เป็นต้นน้าลาธาร เป็นที่อยู่อาศัยของ
สัตว์ป่า เป็นต้น
2. ด้านเศรษฐกิจ ป่าไม้ให้ผลผลิตที่นามาใช้ประโยชน์ต่อมนุษย์
ได้อย่างมากมาย
3. ด้านนันทนาการ ป่าไม้เป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจของมนุษย์
เป็นแหล่งศึกษาธรรมชาติ
วิทยา

18. วิธีการอนุรักษ์ป่าไม้ที่สาคัญคือ
1. การคุ้มครองป่าไม้
2. การควบคุมการตัดไม้
3. การปลูกป่า
4. การป้องกันไฟป่าและแมลงทาลายต้นไม้
5. การใช้ไม้อย่างประหยัด ใช้วัสดุอื่นแทนไม้ หรือการนาเศษไม้
กลับมาใช้ประโยชน์ใหม่
6. การปรามปราบผู้ลักลอบตัดไม้ทาลายป่า
7. การรณรงค์ปลูกจิตสานึกให้ประชาชนเห็นความสาคัญของป่าไม้
8. มีนโยบายเปิดป่าสัมปทานการทาป่าไม้เพื่อช่วยอนุรักษ์ป่า