Filipino

1. Matatalinghagang
Pahayag

2. • Ang mga matatalinghagang pahayag ay
naiibang paraan ng paglalarawan ng kondisyon
o kalagayan, at pagpapahayag ng saloobin. Isa
ito sa katangian na ikinagaganda ng ating wika.
Itinatago nito ang tunay na kahulugan.
• Taglay ng matatalinghagang pahayag ang kinis
at sining ng ating wika. Masasalamin sa mga
pahayag ang paniniwala, pamumuhay ng mga
tao, ang pagpapahalagangpangkatauhan,
kalagayang pangkapaligiran o panlipunan sa
iba’t ibang karanasan.

3. Mga Halimbawa:
• Magdilang-anghel
Ang Diyos ay nagsugo ng anghel upang maghatid ng
mensahe sa kanyang mga propeta o alagad. Ang
anghel ay nagsasabi ng pawang katotohanan at
sadyang ang sinabi ay nagaganap o mangyayari.
Kaya’t kapag sinabi sa isang tao ang siya’y
magdilang-anghel,ibig sabihin ay magkatotoo ang
kanyang winika.

4. • di-mag-aso ang kalan
Kung magluluto sa kalan, na noon ay ginagamitan ng
kahoy, ang kalan ay nag-aaso o umuusok. Kung
mahirap ang buhay ng isang tao, walang mailulutong
pagkain ang pahayag ay di-mag-aso ang kalan.

5. • buwaya sa katihan
Ang buwaya ay isang malaki at mapanganib na hayop
na maaring kumain ng tao o hayop. Kapag ito’y
ginamit upang ilarawan ang isang tao,
nangangahulugang siya’y ganid, sakim, matakaw sa
salapi at kahit na ang kapwa-tao’y nagigipit ay malaki
pa rin ang hinihinging patubo sa pautang. Dahil sa
wala ang taong ito sa tubig, angkop ang siya’y
tawaging buwaya sa katihan.

6. Eupemismo

7. • Eupemismo ang tawag sa mga mahihinay
na salita o pahayag na ipinapalit upang
maiwasan ang makasakit ng damdamin.
Ginagamit ang mga ekspresyong ito upang
hindi tuwirang banggitin ang mga salitang
hindi magandang pakinggan, nakabibigla o
maaring magdulot ng kahihiyan.
• Ang orihinal na katawagan ay pinapagaan
sa kahulugan, sa pagpapalit ng katawagan
upang di maging mabigat sa pandinig o
damdamin ng iba ang sitwasyon.

8. Eupemistikong
Pagpapahayag

9. 1. Nauuri ang wika batay sa antas nito ayon sa:
a. paksa ng usapan
b. taong sangkot sa usapan
c. lugar
2. Mataas ang pandama o sensitibo sa mga pahayag
na nagpapahiwatig lamang.
3. Gumagamit ng talinghaga para di tuwirang tukuyin
ang nais ipahayag na nakatutulong upang lalong
mag-isip ang nagsasalita at kinakausap.
Halimbawa:
Sumakabilang buhay na siya.
Kapiling na siya ng Panginoon.
Iniwan na niya tayo.
Tapos na ang kanyang paghihirap.
Maligaya na siya sa kabilang buhay.

10. 4. Para maging mas malambot o mas magaan ang
dating ng sasabihin
Pahayag 1: Gutom na gutom na ako.
Mas magaan: Hindi ka ba nagugutom?
Pahayag 2: Kumain ka na ba?
Mas magaan: Kumain muna tayo.
pilay- mas magaan ang nahihirapang lumakad;
mataba- medyo malusog
pandak- may kaliitan
pangit- di-gaanong maganda

11. Paghahambing
Ang paghahambing ay isang paraan ng
paglalarawan ng dalawa o higit pang
katangian at/o kalagayan. Isa rin itong
pamamaraan sa paguugnay ng maaaring
magkaiba o magkatulad na katangian at/o
kalagayan.

12. DALAWANG URI
NG KAANTASAN
NG
PAGHAHAMBING

13. 1. PAGHAHAMBING NA
MAGKATULAD:
Ginagamit ito kung ang dalawang
pinaghahambing ay may patas o pantay na
katangian.
Ginagamitan ito ng mga panlaping kasing-,
sing-, magsing-, magkasing-, o kaya ay mga
salitang gaya, katulad, paris, kapwa at
pareho.

14. • magka- nangangahulugan din ng kaisahan o
pagkakatulad
Halimbawa: Magkakutis porsela ang kambal na sina
Ana at Ena.
• sing- (sim-/sin-) nagagamit sa lahat ng uri ng
paghahambing na magkatulad
Halimbawa: Simbilis ng kidlat tumakbo ang
manlalaro.
Ang maramihang sing- ay naipapakita sa pag-uulit ng
unang pantig ng salitang-ugat.

15. • kasing- (kasin-/kasim-) ang paggamit at kahulugan ay
katulad din ng sing, (sin/sim). Pansining kapag ginamit
sa pangungusap, ganito ang huwaran ng pagkabuo:
kasing + salitang ugat + ng/ni + pangngalan + si/ang +
pangngalan.
Halimbawa: Kasintalino ni ate si kuya.
• magsing- (magkasing-/magkasim) ang pinagtutulad ay
napipisan sa paksa ng pangungusap.
Halimbawa: Ang dalawang basketbolista ay
magkasintangkad.
• ga-(gangga-)-nangangahulugan ng gaya, tulad, paris
Halimbawa: Ganggamunggo ang pawis na tumulo sa
kanyang noo.

16. 2. PAGHAHAMBING NA DI-
MAGKAKATULAD
A. Pasahol. Pasahol ang pang-uri kung ang
inihahahambing ay may mas maliit o mas mababang
katangian . Gumagamit ito ng mga salitang di- gaaano, di-
totoo, dilubha o di-gasino, lalo.
1.Lalo - nangangahulugan ng pagdaragdag o
pagpapahigit sa kulang na katangian. Sinusundan ito ng
katuwang na paghahambing na kaysa kay, kung ngalang
tao ang pinaghahambing; kaysa / kaysa sa –kung
ngalang bagay o pangyayari.
Halimbawa: Lalong mahirap ang buhay noon kaysa sa
ngayon.

17. 2. Di-gasino – ginagamit sa paghahambing ng uri o
katangin ng mga tao. Sinusundan ito ng alinman sa
mga katagang naghahambing kabilang ang gaya, tulad,
para o paris na sinusundan ng panandang ni.
Halimbawa: Di-gasinong malawak ang pang-unawa ng
anak gaya ng
magulang.

18. 3.Di-gaano – tulad ng di-gasino ,subalit sa mga
bagay na pinaghahambing lamang ginagamit.
Halimbawa: Di-gaanong mabilis ang takbo ng dyip na
nasakyan ko kahapon kaysa kaninang umaga.
4. Di-totoo – nangangahulugan ng pagtawad o
pagbabawas sa karaniwang uri. Nagagamit itong
pamalit sa di-gasino at-di-gaano.
Halimbawa: Di-totoong wala nang mga taong wala
nang pagmamalasakit sa kapwa sa panahon ngayon
tulad noon.

19. B. Palamang. Ginagamit ang pahambing na
palamang kung ang ikinukumpara ay may mas
mataas o nakahihigit na katangian. Gumagamit ito ng
mga salitang higit, lalo, mas, labis at di-hamak.
1. Lalo – Ang diwa ng paghahambing ay magiging
kalamangan at hindi kasahulan kung ang
sinasamahang pang-uri ay nagpapahayag ng
kalakhan, kataasan, kalabisan o kahigtan . Muli,
katuwang nito ang kaysa/kaysa sa/kay.
Halimbawa: Lalong nakamamangha ang ganda ng
tanawin sa aming bayan kaysa sa bayang ito.

20. • Higit/mas…kaysa/kaysa sa/kay: sa sarili
nagsasaad ng kalamangan kung ginagamit ito sa
paghahambing.
Halimbawa: Higit na kapuri-puri ang pagdaraos ng
SEA games ngayong 2019 sa ating bansang Pilipinas
kaysa sa nagdaang edisyon ng pagdaraos nito dito.
• Labis- tulad din ng higit o mas
Halimbawa: Labis na kahanga-hanga ang kabutihang
ipinamalas ng Pinoy surfer na si Roger Casugay sa
pagsagip sa katunggaling Singaporean surfer kaysa
sa iba pang mga manlalaro.

21. • Di-hamak – karaniwang isinusunod sa pang-uri.
Halimbawa: Di-hamak ang positibong pagtanggap kay
Lea Salonga bilang Kim sa Miss Saigon sa kanyang
iniisip na pagtanggap sa kanya.